Σε κατάσταση σοκ εκατομμύρια Ουκρανοί –κυρίως γυναίκες και παιδιά– βρέθηκαν ανέστιοι. Μέχρι την 1η Μαρτίου, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπατης Αρμοστείας, πάνω από 1,2 εκατ. άνθρωποι είχαν εγκαταλείψει την Ουκρανία, κατευθυνόμενοι σε όμορες χώρες και κυρίως στην Πολωνία. «Ομάδες μας βρίσκονται και στα σύνορα Ουκρανίας – Πολωνίας και σε εκείνα με τη Μολδαβία, όπου παρέχουμε υπηρεσίες με τη βοήθεια διαμεσολαβητών (σ.σ. όχι απλοί διερμηνείς, μεσολαβούν στη συνεννόηση και σε πολιτισμικό επίπεδο)», μεταφέρει στην «Κ» ο Απόστολος Βεΐζης, εκτελεστικός διευθυντής της InterSOS Ελλάς, ενώ ετοιμάζει τη βαλίτσα του για να μεταβεί και ο ίδιος στην Πολωνία. Στην αντιπροσωπεία συμμετέχουν γιατροί, ψυχολόγοι, δικηγόροι, διοικητικοί κ.ά.
«Είναι πολύ έντονα τα ψυχολογικά προβλήματα, καθώς οι οικογένειες έχουν χωριστεί (σ.σ. οι άνδρες 18 έως 45 ετών δεν επιτρέπεται να φύγουν) και σε πολλές περιπτώσεις έχει χαθεί η δυνατότητα τηλεφωνικής επικοινωνίας», λέει ο ίδιος, «υπάρχει επίσης ανάγκη πρωτοβάθμιας περίθαλψης, καθώς όσοι φτάνουν στα σύνορα είναι ταλαιπωρημένοι από τις κακουχίες».
Δύο ιατρικά κλιμάκια των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας κατευθύνονταν στα σύνορα Ρουμανίας και Μολδαβίας, ενώ άλλα εθνικά κλιμάκια της ίδιας οργάνωσης δραστηριοποιούνται σε άλλες πύλες εισόδου. Η επιχειρησιακή ικανότητα της Πολωνίας, η οποία έχει δεχθεί πάνω από τον μισό μετακινούμενο πληθυσμό, εντυπωσιάζει θετικά, με δομές βραχείας φιλοξενίας να έχουν δημιουργηθεί πολύ γρήγορα μέσα σε σχολεία, στάδια, συνεδριακά κέντρα.
Το ξέσπασμα του πολέμου δεν εξέπληξε την InterSOS, που έχει την έδρα της στην Ιταλία. «Μέλη του οργανισμού μας είχαν μεταβεί στην ευρύτερη περιοχή πριν από τον πόλεμο, για να χαρτογραφήσουν τις ανάγκες· αρχικά υπολογίζαμε να δώσουμε το “παρών” μόνο στα σύνορα με την Πολωνία, όμως στείλαμε κλιμάκιο και στη Μολδαβία, η οποία χρειάζεται μεγαλύτερη ενίσχυση» σημειώνει ο κ. Βεΐζης. «Σε αυτές τις περιπτώσεις μεταβαίνουν στην αρχή τα πιο έμπειρα στελέχη για να οργανώσουν τη λειτουργία των κινητών μονάδων, να εκπαιδεύσουν νεότερους συνεργάτες και να καλλιεργήσουν συνεργασίες με ομάδες της περιοχής». Συνεπώς, «η ενεργοποίηση των οργανώσεων στις χώρες που συνορεύουν με την Ουκρανία δεν συνεπάγεται διακοπή άλλων προγραμμάτων».
Μιλούν στην «Κ» εκπρόσωποι μη κυβερνητικών οργανώσεων, που σπεύδουν στα ουκρα- νικά σύνορα για να υποστηρίξουν τους χιλιά- δες εκτοπισμένους.
«Σχεδιάζουμε μεσοπρόθεσμα να στείλουμε μια ομάδα μας από τη Θεσσαλονίκη κοντά στο τελωνείο του Προμαχώνα, όπου ήδη έχουν περάσει 15.000 Ουκρανοί πολίτες», λέει στην «Κ» ο Γιάννης Γιαννακόπουλος, αντιπρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας. «Προετοιμάζονται επίσης τα πολυϊατρεία μας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, για να εξυπηρετήσουν ανθρώπους που θα έρθουν από την εμπόλεμη Ουκρανία, κάποιοι εκ των οποίων θα είναι και τραυματίες», προσθέτει ο ίδιος. Αντίστοιχα και το Solidarity Now δηλώνει έτοιμο να εξυπηρετήσει Ουκρανούς πολίτες στο Κέντρο Αλληλεγγύης Αθήνας, δίπλα στον σταθμό Λαρίσης. Η Ελλάδα δεν είναι μια ξένη χώρα για τους Ουκρανούς, πολλοί έχουν εργαστεί στην Ελλάδα και έχουν φίλους εδώ, ενώ οι ομογενείς έχουν συγγενείς.
Οι Γιατροί του Κόσμου, όπως και πολλοί φορείς και δήμοι, οργάνωσαν συλλογή ανθρωπιστικής βοήθειας, καλώντας τους πολίτες να προσφέρουν τρόφιμα μακράς διαρκείας και ιατροφαρμακευτικό υλικό (γάζες, οινόπνευμα, παυσίπονα, αντιβηχικά κ.ά.). «Το κοινοποιήσαμε με δισταγμό, καθώς έχουμε υπόψη μας την ακρίβεια που επικρατεί και την οικονομική στενότητα του κόσμου», σχολιάζει ο κ. Γιαννακόπουλος, «όμως τελικά ενθουσιαστήκαμε από τη μεγάλη ανταπόκριση και αποφασίσαμε να υλοποιήσουμε αντίστοιχη συλλογή και στη Θεσσαλονίκη».
Το δίλημμα, πάντως, των φορέων που θέλουν να βοηθήσουν τον ουκρανικό λαό είναι μεγάλο, καθώς σύμφωνα με όσους βρίσκονται στο πεδίο, η αποστολή αγαθών είναι ασύμφορη και για τις δύο πλευρές. «Για να ναυλώσει κάποιος ένα φορτηγό να πάει έως τη Ρουμανία χρειάζεται 5.000 ευρώ και έως την Πολωνία 7.000 ευρώ», σχολιάζει στέλεχος μεγάλης ΜΚΟ. «Με αυτά τα χρήματα οι οργανώσεις που βρίσκονται στο πεδίο μπορούν να αγοράσουν επί τόπου τρόφιμα και φάρμακα – άλλωστε ορισμένα φάρμακα, όπως οι περιζήτητες αντιβιώσεις, είναι συνταγογραφούμενες, οπότε δύσκολα μπορεί κανείς να τις αγοράσει από ένα φαρμακείο εδώ και να τις στείλει εκεί». Το Canadian Charity Law, η νομική εταιρεία που προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε φιλανθρωπικούς οργανισμούς, τίθεται υπέρ των δωρεών σε μετρητά εδώ και χρόνια.
Οι Ουκρανοί, βέβαια, μετακινούνται εξίσου στο εσωτερικό της χώρας, σε μια προσπάθεια να βρουν περιοχές όπου θα μπορούσαν να ζήσουν για ένα χρονικό διάστημα με ασφάλεια. Καθώς, όμως, τα 24ωρα περνούν εξαντλούνται τα αγαθά και δυσκολεύει η πρόσβαση των πολιτών σε αυτά. «Πολλές φορές είναι οι πιο ευάλωτοι αυτοί που αναγκάζονται να μείνουν πίσω σε μια εμπόλεμη χώρα», επισημαίνει ο κ. Βεΐζης, που έχει 25ετή εμπειρία από εμπόλεμες ζώνες. «Ηλικιωμένοι και ασθενείς παραμένουν στην Ουκρανία, όπου οι εγχώριες μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνταν κυρίως στη στήριξη ανθρώπων με χρόνια νοσήματα και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, δυσκολεύονται αυτή τη στιγμή να προσφέρουν υπηρεσίες».
Για τη στήριξη όσων σε πείσμα των δυσκολιών βρίσκονται ακόμα στην Ουκρανία συγκροτήθηκε η ομάδα Help Ukraine GR, η οποία συντονίζει μέσω του Διαδικτύου τις ανθρωπιστικές αποστολές προς τις πληττόμενες πόλεις. Στη χώρα επιχειρούν ακόμα η Caritas και ο Ερυθρός Σταυρός της Ουκρανίας, όπως και η τσεχική People in Need – με την ελπίδα πάντα ότι σύντομα θα πάψουν να ηχούν οι σειρήνες του πολέμου.
Live: Πόλεμος στην Ουκρανία – Όλες οι εξελίξεις από τη 12η ημέρα της ρωσικής εισβολής
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr