Της Ιωάννας Μπινιάρη,
«Τι σημαίνει όταν ένα βιβλίο ξεκλειδώνει πόρτες στην ψυχή σου, που κρατάς ερμητικά κλειστές, γιατί μέσα τους ζει, αγέραστος, ο πόνος;»
Πριν από λίγους μήνες κυκλοφόρησε από τις Eκδόσεις Πατάκη το πολυαναμενόμενο μυθιστόρημα του αγαπημένου συγγραφέα, Αύγουστου Κορτώ, με τίτλο Η άλλη Κατερίνα. Για όσους έχουν ήδη διαβάσει το περίφημο Βιβλίο της Κατερίνας, που τον καθιέρωσε στο αναγνωστικό κοινό, γίνεται σαφές ότι υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα σε αυτά τα δύο συγγραφικά έργα. Και όπως όλα τα βιβλία του Αύγουστου Κορτώ, έτσι και αυτό, ξεκλειδώνει δύσβατες πόρτες στην ψυχή του αναγνώστη, όπως αναφέρει η παραπάνω φράση που συναντάται σε ένα σημείο της εν λόγω αφήγησης.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Πρωταγωνίστρια και σε αυτό το βιβλίο είναι η Κατερίνα, όχι όμως αυτή που έχουμε ήδη γνωρίσει και κάνει δική μας, αλλά μια «άλλη». Μια Κατερίνα γύρω στα εξήντα επτά έτη, που διαμένει στη Θεσσαλονίκη, χήρα πλέον μετά τον χαμό του αγαπημένου συζύγου της, Τάσου, ενώ στην ίδια πόλη μένει και ο γιος της, ο Πέτρος, ψυχίατρος στο επάγγελμα, με τη σύζυγο και το παιδί τους. Υπάρχει και ένα άλλο πρόσωπο, όμως, που συναπαρτίζει αυτή την οικογένεια: είναι η Ζωή, η κόρη της Κατερίνας −που, εν τέλει, ήρθε στον κόσμο, σε αντίθεση με το προηγούμενο βιβλίο− και πλέον διαμένει στην Αθήνα με τη γυναίκα της και το σκυλάκι τους.
Η ιστορία ξεκινά με τις ετοιμασίες της Κατερίνας για τον εορτασμό των γενεθλίων της κόρης της, που πρόκειται να την επισκεφτεί στη Θεσσαλονίκη με τη σχέση της και να γιορτάσουν όλοι μαζί οικογενειακώς τα γενέθλιά της. Μέσα στον στρόβιλο των ετοιμασιών, ύψιστης σημασίας για την Κατερίνα είναι η επιλογή του δώρου, το οποίο ψάχνει να βρει στο παλαιοβιβλιοπωλείο ενός φίλου. Εκεί πέφτει πάνω στο Βιβλίο της Κατερίνας, όπου σαστισμένη αντικρίζει στο εξώφυλλο μια δική της παιδική φωτογραφία και το παράξενο όνομα ενός Γάλλου(;) συγγραφέα που δεν έχει δει ποτέ, ωστόσο, ανοίγοντας το εξώφυλλο, στο αυτί, αντικρίζει τη φωτογραφία του γιου της, του Πέτρου.
Κι όταν η Κατερίνα ξεκινά να διαβάζει το βιβλίο, έρχεται αντιμέτωπη με μια πλοκή-παραχάραξη της δικής της ιστορίας. Bλέπει τον εαυτό της να αυτοκτονεί στην ηλικία των σαράντα εννέα ετών, νικημένη από την ψυχική ασθένεια και τις καταχρήσεις και να αφηγείται το σύνολο της ζοφερής ζωής της. Αποφασισμένη να κρατήσει μυστική την ανακάλυψη αυτού του βιβλίου από τα παιδιά της −όχι για πολύ βέβαια−, η Κατερίνα αρχίζει να βυθίζεται στο σκοτάδι και ο νους της γεμίζει από φόβο, αμφιβολίες και υποψίες. Σε συνδυασμό με ορισμένα άγρια και ανεξήγητα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα, η Κατερίνα καλείται να παλέψει με τους δαίμονές της και να επιβιώσει, προκειμένου να ζήσει της χαρούμενες και γαλήνιες στιγμές, τις οποίες σχεδίαζε για τα γενέθλια της αγαπημένης της κόρης, που με τρόμο διαβάζει στο βιβλίο ότι δεν μπόρεσε να έρθει στον κόσμο.
Παρουσιάζεται, λοιπόν, στον αναγνώστη μια διαφορετική εκδοχή του Βιβλίου της Κατερίνας. Τι θα συνέβαινε σε μια παράλληλη πραγματικότητα, αν η Κατερίνα δεν υπέφερε από την ψυχική αρρώστια, αν είχε άλλους γονείς, αν είχε έρθει στη ζωή η κόρη της, αν ήταν γιαγιά, αν, αν… Μέσα από αυτό το βιβλίο, η Κατερίνα ξαναζωντανεύει υγιής και ευτυχισμένη, χωρίς ψυχικές σκιές, καθιστώντας, έτσι, σαφές στον αναγνώστη πόσο πολύ θα πόνεσε ο συγγραφέας, όταν έπρεπε να γράψει για το πώς θα ήταν η μητέρα του «αν…».
Όπως, μάλιστα, αποκάλυψε ο ίδιος ο συγγραφέας στη συνέντευξη που παραχώρησε στο OffLine Post, χρειάστηκε όλα τα αποθέματα αντοχής για να γράψει αυτό το βιβλίο, που για εκείνον ήταν μια ανεκπλήρωτη φαντασίωση των παιδικών του χρόνων, αλλά και ένας τρόπος ωρίμανσής του ως συγγραφέα. Πάντως, όσο περισσότερο διαβάζει κανείς την «άλλη Κατερίνα», αντιλαμβάνεται με ιδιαίτερη συγκίνηση και συναισθηματική φόρτιση πόσο πολύ λείπει αυτή η μητέρα από την καθημερινότητα και τη ζωή του γιου της, ο οποίος ακόμα την αναζητά.
Κλείνοντας, «η άλλη Κατερίνα», ως το πιο μύχιο βιβλίο του Αύγουστου Κορτώ, έρχεται να μοιραστεί μαζί μας την αποθυμιά και τον καημό, αλλά και να μας συγκινήσει και να μας προκαλέσει θλίψη, που, δυστυχώς, αυτή η παράλληλη πραγματικότητα δεν είναι αληθινή. Η ανάγνωση, λοιπόν, αυτού του μυθιστορήματος μας αφήνει ανάμεικτα −για την ακρίβεια γλυκόπικρα− συναισθήματα, αν και το σπουδαιότερο επίτευγμα, μάλλον, είναι ότι μας φέρνει ξανά κοντά με την Κατερίνα −και την αληθινή και την ψεύτικη−, που τόσο πολύ αγαπήσαμε και συμπονέσαμε.
