Εθνικό Ιδρυμα ερευνών ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 35 Θεσμοί καί ’Ιδεολογία στη νεοελληνική κοινωνία Δ. Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ - Π. Δ. ΜίΧΑΗΛΑΡΗΣ Η ΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΟΣΙΘΕΟΥ Μία πηγή καί ενα τεκμήριο Α' ΑΘΗΝΑ 1987 Η ΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΔΟΣΙΘΕΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 35 Θεσμοί καί ’Ιδεολογία στή νεοελληνική κοινωνία Δ. Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΟ Π Ο ΥΛΟΣ - Π. Δ. ΜΙΧΑΗΛΑΡΗΣ Η ΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΟΣΙΘΕΟΥ Μία πηγή καί ενα τεκμήριο Α' ΑΘΗΝΑ 1987 © Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών τοϊ Εθνικοτ Ιδρύματος Ερευνών Αθήνα 1987 Πρόλογος «Θεσμοί καί ’Ιδεολογία στή νεοελληνική κοινωνία» είναι το αντικείμενο ενός ερευνητικού προγράμματος πού εκπονείται στο Κέντρο Νεοελληνι­ κών ’Ερευνών του ’Εθνικού 'Ιδρύματος ’Ερευνών. Το έργο πού θά φερει τον πιο πάνω τίτλο καί στο όποιο θά παρουσιάζονται τά συνολικά απο­ τελέσματα τού Προγράμματος θά άργήσει να δει το φώς τής δημοσιό­ τητας. “Ως τότε, κάτω άπό αυτή τήν επιγραφή θά δημοσιεύονται τά πορίσματα ερευνών πού οργανώθηκαν είτε γιά νά έπιλύσουν έπιμέρους ζητούμενα είτε γιά νά διερευνήσουν, δειγματοληπτικά, τομείς ή όψεις τού γενικού αυτού αντικειμένου. «Νεοελληνική» χαρακτηρίζεται, συμβατικά, ή περίοδος εκείνη τής έλληνικής κοινωνίας πού άρχίζει άπό τήν επομένη τής κατάλυσης τού βυ­ ζαντινού κράτους. Ό,τι όμως, κυρίως, ενδιαφέρει το πρόγραμμα αυτό είναι ή ιστορία τού πολυάριθμου τμήματος τής ελληνικής κοινωνίας πού, υστέ­ ρα άπό πολύπλοκες καί οπωσδήποτε διόλου μονοσήμαντες διαδικασίες1, συνέχισε τή ζωή του —τή ((νεοελληνική» περίοδο τής ζωής του— στά πλαίσια τής αυτοκρατορίας πού ονομάστηκε οθωμανική. Δειγματοληπτικές έ'ρευνες πού επιχειρήσαμε έ'δειξαν ότι ή «τουρκο­ κρατούμενη» νεοελληνική κοινωνία δεν ήταν μιά άπολιτική, θρησκευτική κοινότητα ίσοδούλων, άλλά διαφοροποιημένη πολιτική κοινωνία μέ θεσμι­ κή συγκρότηση" έδειξαν άκόμη ότι ή ιδεολογία μέ τήν οποία λειτούργησε ή κοινωνία αυτή τήν περίοδο τής οθωμανικής επικυριαρχίας δέν περιορί­ στηκε στούς θρήνους γιά τήν "Αλωση. Οί προκριματικές αύτές διαπιστώ­ σεις έ'φεραν στήν έπιφάνεια καί τήν άνάγκη νά οργανωθεί ένα έρευνητικό πρόγραμμα πού θά μελετήσει συστηματικά τήν ιστορία τής νεοελληνικής, 1. ’ Ας μοϋ έπιτραπε ι νά παραπέμψω σε μιά πρόσφατη εισήγηση δπου θίγονται, εκτενέστερα κάπως, τά προβλήματα πού εδώ άναφέρω υπαινικτικά, Les mécanismes d’une Conquête, στό Économies méditerranéennes ; équilibres et intercommuni­ cations, XlIIe-XIXe siècles, 3, ’Αθήνα 1986, 191-204. 8 ΠΡΟΛΟΓΟΣ δπως τήν ορίσαμε πιο πάνω, κοινωνίας. ’Ερευνητικοί άξονες, οί θεσμοί καί ή ιδεολογία αυτής τής κοινωνίας' οί θεσμοί μέ τούς οποίους οργανώ­ θηκε—καί έπέζησε—μετά τήν "Αλωση καί ή ιδεολογία μέ τήν οποία λει­ τούργησε. Λόγοι άκριβολογίας θά επέβαλλαν ’ίσως καί ό δρος «ιδεολογία» νά χρησιμοποιείται στον πληθυντικό άριθμό, άφοΰ στους κόλπους μιας κοινωνίας δεν διαμορφώνεται, καταρχήν, μία ιδεολογία, άλλα περισσό­ τερες που συνυπάρχουν ανταγωνιστικά. 'Ωστόσο, προτιμήσαμε τον τύπο του ένικοϋ άριθμοΰ στήν περιεκτική του χρήση —χρήση εξάλλου δόκιμη στή μακριά παράδοση τής έλληνικής γλώσσας. Στο πλαίσιο αυτής τής έρευνητικής οπτικής, επιχειρήθηκε μιά δο­ κιμαστική τομή στον ιζ' αιώνα γιά νά μελετηθούν θέματα στρωμάτωσης καί ιδεολογίας. Τά άποτελέσματα πού δημοσιεύτηκαν μέ τον τίτλο 'Η εμφάνιση τής Σχολής τοϋ Φυσικού Δικαίου στήν «τουρκοκρατούμενη» ελληνική κοινωνία1 προετοίμασαν το έ'δαφος γιά νά επιχειρήσουμε μιάν άλλη τομή, στά χρόνια τού Νεοελληνικού Διαφωτισμού, μέ στόχους τά ίδια αυτά θέματα12. "Ολα δείχνουν δτι άπό ενα τόσο εύρύ έρευνητικο πεδίο υπάρχουν ελπίδες γιά παραγωγή νέας γνώσης. Παράλληλα, αρχίσαμε νά συγκεντρώνουμε μέ τρόπο συστηματικό τις πράξεις πού έκδόθηκαν από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως μετά τήν άνασύστασή του, το 1454, στο πλαίσιο τής ’Οθωμανικής Αύτοκρατορίας3. Μέ τήν εργασία αύτή φιλοδοξούμε νά συνεχίσουμε το πολυτίμητο έ'ργο των Assomptionnistes, Les Regestes des actes du patriarcat de Constantinople, κατά τή μεταβυζαντινή περίοδο- κυρίως, δμως, νά στη­ ρίξουμε σέ πρωτογενείς πήγες τις έ'ρευνές μας γιά τον σημαντικό γιά τή νεοελληνική κοινωνία θεσμό τού Οικουμενικού Πατριαρχείου4. 1. T. 1: Ή ανάγκη μιας νέας ’Ιδεολογίας, ’Αθήνα 1980' καί τ. 2: Ή πρώτη μετακένωση, ’Αθήνα 1983. 2. Βλ. δύο «πρόδρομες» ανακοινώσεις πού άντλησαν υλικό άπό τήν επεξεργα­ σία αύτή, Stratification sociale et Lumières: le cas grec, στό Vile Congrès In­ ternational des Lumières (Βουδαπέστη 26.7-2.8.1987) καί’Ιδεολογικά διλήμ­ ματα καί πολίτικες προτάσεις «κατόπιν θυέλλης», στο Συμπόσιο τοϋ Κέντρου Νεοελ­ ληνικών ’Ερευνών, Ή Γαλλική ’Επανάσταση καί ό Νέος Ελληνισμός (’Αθήνα 1417.10.1987) (καί τά δύο κείμενα ύπό έκδοση στά Πρακτικά τών συνεδρίων). 3. Ή συγκομιδή μας ώς τώρα είναι 3.500 πράξεις, αριθμός δμως πού πολύ άπέχει άπό τό νά προσεγγίζει τό σύνολο τών πράξεων πού έκδόθηκαν. 4. "Οπως θά περίμενε κανείς, άρκετές μελέτες προέκυψαν άπό τις έρευνες αύτές, μελέτες πού εϊτε παρουσιάζουν νέα τεκμήρια είτε άξιοποιοΰν, ύστερα άπό μιά νέα άνάγνωση, γνωστές πηγές. ’Έρευνες πάντως πού προκλήθηκαν άπό τό Πρόγραμμα αυτό καί τά πορίσματά τους νόμιμο είναι νά δουν τό φως τής δημοσιότητας στή σει- ΠΡΟΛΟΓΟΣ 9 "Ας έρθουμε, όμως, τώρα στή ((Νομική Συναγωγή» τού Δοσιθέου, για νά εξηγήσουμε γιά ποιο λόγο έντάχθηκε στις ζητήσεις του έρευνητικοΰ αύτοϋ Προγράμματος καί κάτω άπό ποια οπτική γωνία θά άξιοποιηθεΐ. Συχνά μιά ποσοτική αποτίμηση είναι, άπο μόνη της, ένας εύγλωττος δείκτης τής σημασίας ενός ιστορικού τεκμηρίου: 1069 είναι ό αριθμός των κειμένων πού περιέχονται στή συναγωγή πού επιχείρησε στά τέλη του ιζ' αιώνα ό Δοσίθεος 'Ιεροσολύμων. Καί ή εμφανής αυτή σπουδαιότητα —άφοΰ πρόκειται για πολυάριθμα κείμενα πού άποθησαυρίστηκαν τον ιζ' αιώνα— άναδεικνύεται άκόμη περισσότερο, όταν συνδυαστεί μέ ποιοτι­ κά στοιχεία πού, στήν περίπτωση αυτή, είναι ή διπλωματική υφή καί ή ιστορική εμβέλεια των δύο, τουλάχιστον, άπο τίς ενότητες πού συγκρο­ τούν τή συναγωγή τού Δοσιθέου: περισσότερα άπο 100 κείμενα άνήκουν σέ ένα Νομοκάνονα πού ανάγεται στον ιγ' αιώνα καί είναι ώς σήμερα στο σύνολό του άθησαύριστος’ καί άκόμη, 650 άπο τα 950 κείμενα πού έχουν άντιγραφεΐ άπο τον «'Ιερόν Κώδικα» τού Πατριαρχείου Κωνσταντινου­ πόλεως έχουν σήμερα ώς μοναδικό μάρτυρα το χειρόγραφο πού συγκρό­ τησε ό Δοσίθεος —καθώς τά πρωτότυπά τους δεν υπάρχουν πιά στά ’Αρ­ χεία τού Πατριαρχείου. Ή σημασία όμως τής συναγωγής πού άποφάσισε ό Δοσίθεος δεν έξαντλεΐται εδώ" καί άπο μιαν άλλη πλευρά —λιγότερο εύγλωττη αύτή τή φορά— άποτελεΐ πολύτιμο τεκμήριο: υποδηλώνει μιά βούληση ή ό­ ποια, έχοντας συνείδηση κάποιας κοινωνικής άνάγκης, έξωτερικεύτηκε μέ την πράξη τής συναγωγής. Κατά συνέπεια, δ,τι συνάχθηκε άποτελεΐ, καταρχήν, τεκμήριο γιά τήν άνίχνευση τής κοινωνικής άνάγκης πού υπήρχε ή πού ό συμπιλητής θεώρησε ότι υπήρχε. "Ενα τέτοιο ιστορικό τεκμήριο ήταν φυσικό νά ενδιαφέρει τό Πρόγραμ­ μα «Θεσμοί καί ’Ιδεολογία στή νεοελληνική κοινωνία». Νά μας ενδια­ φέρει καί ώς πηγή πού διασώζει πολύτιμο ύλικό γιά τήν ιστορία τού Πα­ τριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως —τού κατεξοχήν έξουσιαστικού θεσμού πού άφορα άμεσα τή νεοελληνική κοινωνία— καί ώς τεκμήριο ιδεολογίας γιά τήν κοινωνία μέσα στήν οποία ζοΰσε ό Δοσίθεος’ άλλα καί ώς πηγή γιά τή μελέτη ευρύτερων εκδηλώσεων τής ζωής τής νεοελληνικής κοιρά αύτή. Ενδεικτικά αναφέρω δύο τίτλους πού σύντομα θά δημοσιευτούν: «’Ανεπί­ σημα άπο το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. 'Παρασχέδια’ τού 1476» καί «'Ο "Ιερός Κώδιξ’ τού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στο δεύτερο μισό τού ιε' αι­ ώνα: τά μόνα γνωστά σπαράγματα». 10 ΠΡΟΛΟΓΟΣ νωνίας —καθώς περιέχει ειδήσεις γιά τήν έρήμωση ή τήν εγκατάλειψη έκκλησιαστικών περιφερειών, στοιχεία γιά τις οικονομικές σχέσεις καί τεκμήρια γιά τήν 'ιεραρχία των κοινωνικών αξιών. 'Ωστόσο, άπό τή διαπίστωση δτι ένα ιστορικό τεκμήριο είναι χρήσι­ μο ως τή στιγμή πού θά χρησιμοποιηθεί ως πηγή υπάρχει μια άπόσταση. Καί ή «άπόσταση» αύτή δεν έχει καλυφθεί γιά τή συναγωγή του Δοσιθέου. ’Αποσπασματική μόνο γνώση μπορεί κανείς νά σχηματίσει γι’ αύ­ τή τήν πηγή, άφοϋ ενα μέρος της μόνο έχει περιγράφει, τά άντιγραφικά της πρότυπα δεν έχουν δλα άποκαλυφθεϊ, ό μηχανισμός συγκρότησής της δεν έχει εντοπιστεί, ενώ μόνο τμήματά της έχουν δημοσιευτεί —κά­ ποτε με κάποια έπιλεκτική παρέμβαση. Με δυό λόγια, δέν έχουμε μια συνολική εικόνα τοϋ ιστορικού αύτοΰ τεκμηρίου. Τήν «άπόσταση» λοι­ πόν αύτή χρειάστηκε νά τήν καλύψουμε —ώς ένα σημείο τουλάχιστον— γιά χάρη τού έρευνητικοΰ Προγράμματος τού ΚΝΕ καί θεωρήσαμε δτι θά ήταν χρήσιμο νά δώσουμε τήν εικόνα αύτή στή δημοσιότητα μαζί μέ τήν καθαυτό μελέτη γιά τή συναγωγή πού επιχείρησε τόν ιζ' αιώνα ό Δοσίθεος. Νοέμβριος 1987 Δ.Γ.Α. Περιεχόμενα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ (σ. 13-30) ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Η ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟΥ Πρώτο κεφάλαιο: Το θέμα.................................................................................... Δεύτερο κεφάλαιο: Τα «εκτός θέματος» ............................................................. 33 41 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Η ΥΛΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΑΓΩΓΗΣ Τρίτο κεφάλαιο: Ή θεωρία τοϋ Μ. Γεδεών......................................................... Τέταρτο κεφάλαιο: Ή ένότητα τοϋ χειρογράφου .............................................. 47 50 ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ Πέμπτο κεφάλαιο: Νομοκανονική ϋλη ................................................................. 59 α' ’Από ένα Νομοκάνονα τοϋ ιγ' αίώνα (61) β' ’Από διάφορα «Νόμιμα» (130) "Εκτο κεφάλαιο: Πατριαρχικά καί άλλα κείμενα............................................ 137 α' ’Από τόν «'Ιερόν Κώδικα» τοϋ Πατριαρχείου Κωνσταν­ τινουπόλεως (140) β' Ζητήματα της Ρωσικής ’Εκκλησίας (440) Α' Β' Γ' Δ' Ε' ζ' ΠΙΝΑΚΕΣ Γενικό ευρετήριο............................................................................................... ’Αλφαβητικός πίνακας των incipit ............................................................... Χρονολογικός των κειμένων τοϋ «Ίεροΰ Κώδικος» .................................... Χρονολογικός πατριαρχιών ('Ιερεμίας Α' έως Παρθένιος Δ')..................... Τά κείμενα τοϋ «Ίεροΰ Κώδικος» κατά πατριάρχες.................................... ’Άλλα χειρόγραφα καί κώδικες πού χρησιμοποιούνται ή άναφέρονται......... 447 483 510 538 540 544 ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ λήμμα 5 48 άντί διάβαζε Ούαλεντιανόν Vind. jur. gr. 5' Ούαλεντινιανόν Vind. jur. gr. 5, [νεότερη έ'κδοση:] Θ. ΠΑΠΑΖΩΤΟΣ, Επιστολή τοϋ Θεοδώρου Βαλσαμώνος προς τον Πρώτο τοΰ Παπικίου Θεο­ δόσιο (1191), Θρακική Έπετηρ'ις 3 (1982), 301-313: άπό τον κώδικα Ίβήρων 381' ΤΞζ' TAÇ 69 125 149 αυτά (ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 150 (ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 157 170 249 283 429 495 547 564 575 597 618 622 661 668 679 689 691 710 772 780 813 818 835 869 900 922 969 990 1006 1018 785-786.) 784-785.) Συνοδικό γράμμα, επίδοση avaεβεϋσι Κώδικα Κριτίου Μάρτιος άδήλου Άγαθοπόλεως Κριτία Μάιος Ό Μελενίκου Γρηγόριος Μογιλαβίας διάδοχο ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' ,αχνβ' (1652) Γρηγορίου (πρβ. ωστόσο πράξη 575). «Φωτίου-Κυπρίου» αντα (Η. GELZER, Der Patriarchat von Achrida. Geschichte und Urkunden, Λιψία 1902, 114-115.) (H. Gelzer, δ.π., 116.) Συνοδικό γράμμα εύσεβέσι Κώδικα Κριτίου Α' [post 18] Μαρτίου άδήλου [=Παρθένιος] Άγαθουπόλεως Κριτίου [18] Μαΐου ’Άδηλος μητροπολίτης Μελενίκου [=Σίλβεστρος] Μογλαβίας διάδοχός του ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' [ante 7 Φεβρ.] ,αχνβ' (1652) Γρηγορίου. «Φωτίου-Κυπρίου Α'» ενρίσκομαι εύρίσκο[= ω]μαι ’Ιούνιος ’Ιούνιος [=Ίούλιος;] (να προστεθεί στό περιθώριο:) ΠΑΤΣΙΟΣ Α' κάν’ άρίμθητος κάν’ άρίθμητος [=καί άναρίθμητος] «Νιτήρας, «Νιτήρι, Όμολογήσαμεν εμοις r 0[—'Ω]μο λογήσαμεν εμοις [=έμεϊς] 1607] 1608] Διαυλείας Διαλείας Εφέσου Καππαδοκίας Εφέσου Μάιος [=Μάρτιος;], Μάιος, «Σαρσοκορώνης» Σαρσοκορώνης [ante 22 Νοεμβρίου] ,αχλδ' (1634) ,αχλδ' (1634) πρώτης πρώτη[=οι]ς [ante 23 Αύγούστου] ,αχλη' (1638) ,αχλη' (1638) [ante Μάιος] ,αχλθ' (1639) ,αχλθ' (1639) Βιβλιογραφία - Συντομογραφίες AB ’Απόστολος Βαρνάβας, Λευκωσία. ΑΓΓΕΛΟΠΟΤΛΟΣ, Διαμόρφωσις Αθ. ΑΓΓΕΛΟΠΟΤΛΟΣ, Ή διαμόρφωσις των ορίων της μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θά­ σου, στό: Ή Καβάλα καί ή περιοχή της, Θεσσα­ λονίκη 1980, 169-211. ΑΕΚΔ Άρχεϊον ’Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου, ’Αθήνα. ΑθΑΝΑΣΙΑΔΗΣ, Μητροπολίται ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ, Οί έν Βενετία άρχιεΦιλαδελφείας ρατεύσαντες μητροπολίται Φιλαδέλφειας (1577 1790), ΝΠ 4(1922), 595-624. ΑΘΑΓΘ Άρχεϊον τοΰ Θρακικοϋ Λαογραφικοϋ καί Γλωσσι­ κού Θησαυρού, Αθήνα. ΑλΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ, Σύνοδοι ΓΙΑ. Αλεξανδριδης, Ένδημοϋσαι σύνοδοι καί Ιδί­ ως ή έν Κωνσταντινουπόλει, ΕΑ 31(1911), 156158, 165-167, 174-175, 181-183. Αλέξανδρος, Παραίτησις Αλέξανδρος Λατριωτης, Περί παραιτήσεως ε­ πισκόπου, ΕΑ 21(1901), 53-55. Αλέξανδρος, Πατριαρχικά ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΛατριωτΗΣ, ’Ανέκδοτα πατριαρ­ χικά γράμματα έκ των αρχείων τής ίερας Μ. Λαύ­ ρας, ΕΑ 23(1903), 419-422, 446-447, 507, 514516, 522-524 καί ΕΑ 24(1904), 34, 182-183, 196-197, 216-217, 254-256, 263-265, 297-298, 333-336, 351-352. ΑΝΩΝΤΜΟΣ, "Αγιος Γεράσιμος ΑνωνϊΜΟΣ,'Ιεροτελεστικά, ΕΑ 3(1882-1883), 48. ΑΝΩΝΤΜΟΣ, ”Εγγραφα ΑΝΩΝΤΜΟΣ, Έγγραφα I. Μονής τοϋ Λειμώνος, Παράρτημα ΔΙΜΜ άπο 8(1936) εως 13(1941). ΑΠ Άρχεϊον Πόντον, ’Αθήνα. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΤΛΟΣ, Μέγα Νόμιμον Δ. Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΤΛΟΣ, TÒ Μέγα Νόμιμον. Συμβολή στην ερευνά τοϋ μεταβυζαντινού δημο­ σίου δικαίου, ’Αθήνα 1978. Καταχωρίζουμε έδώ τά έργα πού χρησιμοποιήθηκαν στόν πρώτο αύτό τόμο. Τά λεξικογραφούμε σύμφωνα με τη συντομογραφία μέ τήν οποία άναφέρονται καί πάντα στό ονομα τοϋ συγγραφέα ή τοϋ έκδοτη. Για τις συντομογραφίες πού χρησιμοποιούν­ ται στούς πίνακες βλ. σ. 444. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 14 ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΤΛΟΣ, «Τόμος» Δ. Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΤΛΟΣ, 'Ο «τόμος» τοϋ 1171 του Μιχαήλ τοϋ Άγχιάλου. Συμβολή στή χειρό­ γραφη παράδοση τοϋ κειμένου του (ύπό έκδοση). ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Νεόφυτος ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ 'Ηλιουπόλεως, 'Ο Οικουμενικός Πα­ τριάρχης Νεόφυτος ό Β', ’Ορθοδοξία 28(1953), 48-58. ΑρΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φωτίειος ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ Μ. ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φωτίειος Βι­ βλιοθήκη, 2 μέρη, Κωνσταντινούπολη 1933-1935. ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Χαλκηδών ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ Ηλιουπόλεως, Συμπληρωματικά ση­ μειώματα της 'Ιστορίας τής έπαρχίας Χαλκηδόνος, ’Ορθοδοξία 21(1946), 375-376. Αριςταρχης-Καςαπιδης, Δέρκοι ΣΤΑΤΡΑΚΗΣ ΒΕΗΣ ΑΡΙΣΤΑΡΧΗΣ, Δέρκοι. Περί ΑτεΣΗΣ, Μήλος-Κίμωλος ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ατεςης, ’Αρχιερείς Μήλου καί Κιμώ­ λου, Κιμωλιακά 3(1973), 15-80. ΑΧ Άνδριακά Χρονικά, ’Αθήνα. Βαλεττας, ’Επιατολαί I. ΒΑΛΕΤΤΑΣ, Φωτίου τοϋ σοφωτάτου καί άγιωτάτον πατριάρχον Κωνσταντινουπόλεως, Έπιστολαί..., Λονδίνο 1864. Βρανοτςης, μ. Σωσίνου ΓΕΔΕΩΝ, Άθήναι τής μητροπόλεως Δέρκων καί των αύτής μητροπολι­ τών. Θρόνος Η' (έκδιδοται [μέ προσθήκες] ύπό άρχιμανδρίτου ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΤ Καςαπιδοϊ), ’Ορθο­ δοξία 9(1934), 87-90, 131-134, 221-222 καί’Ορθοδοξία 10(1935), 35-41, 135-138, 174-178, 251254, 321-326, 419-423, 459-463, 503-509. Λ. ΒρΑΝΟΤΣΗΣ, Ή έν Ήπείρω μονή Σωσίνου, ΕΜΑ 6(1956), 72-129. Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Συμβολαί εις τήν 'Ιστορίαν τής άποστολικής ’Εκκλησίας των ’Αθηνών' στό Δ. Γρ. ΚαμποϊΡΟΓΛΟΤ, Μνημεία τής 'Ιστορίας των ’Αθηναίων, τ. 2, ’Αθήνα 1890, 246-352. ΓΕΔΕΩΝ, Βαλααμών Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Θεοδώρου τοϋ Βαλσαμώνος λύσεων κανονικών διάφοροι γραφαί, ΕΑ 35(1915), 169-173, 177-182, 185-189. ΓΕΔΕΩΝ, Αέρκος Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Τά κατά καιρούς δρια τής άρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως καί τής επισκοπής Δέρ­ κων, ΕΑ 37(1917), 35-38, 58-61, 100-102, 124127 καί ΕΑ 38(1918), 52-54. ΓΕΔΕΩΝ, Διασαφήσεις Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Συμπληρωματικαί διασαφήσεις' στό Δ. Γρ. ΚΑΜΠΟΪΡΟΓΛΟΤ, Μνημεία τής 'Ιστορίας των ’Αθηναίων, τ. 2, Αθήνα 1890, 353-374. ΓΕΔΕΩΝ, Διατάξεις Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Κανονικοί Διατάξεις. ’Επιστολαί, λύ­ σεις, θεσπίσματα των άγιωτάτων πατριάρχων Κων­ σταντινουπόλεως από Γρηγορίου τοϋ Θεολόγου μέχρι Διονυσίου τοϋ άπό ’Αδριανουπόλεως, 2 τό­ μοι, Κωνσταντινούπολη 1888-1889. ΓΕΔΕΩΝ, Δίκαιον Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Κανονικού Δικαίου απόκρυφα, ΕΑ 35 (1915), 196-199. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 15 Γεδεων, Διονύσιος Δ' Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Τοϋ πατριάρχου Διονυσίου τοϋ Δ' διάγνωσις περί γάμου τετάρτου, ΕΑ 36(1916), 102103. ΓΕΔΕΩΝ, ’Έγγραφοι λίθοι Μ. ΓΕΔΕΩΝ, ’Έγγραφοι λίθοι καί κεράμια, Κων­ σταντινούπολη 1892 [στό έξώφυλλο: 1893]. Γεδεων, Έκκλησίαι έξακριβούμεναι Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Έκκλησίαι έξακριβούμεναι (κυρίως ή Θεοτόκος των Κνρον), Κωνσταντινούπολη 1900. ΓΕΔΕΩΝ, Έξαρχίαι Μ. ΓΕΔΕΩΝ, ΈΗαρχίαι πατριαρχικαί πρίν 180 έτών, ΕΑ 32(1912), 67-69, 148-152 καί ΕΑ 33(1913), 250-252, 264-265. Γεδεων, Έπισημείωσις Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Έπισημείωσις συμπληροΰσα τά περί των μητροπολιτών Βιζύης καί Μηδείαε, ΕΑ 3 (1882-1883), 417-422. ΓΕΔΕΩΝ, ’Εφημερίδες Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Πατριαρχικαί εφημερίδες. Ειδήσεις εκ τής ήμετέρας εκκλησιαστικής ιστορίας, 15001912, ’Αθήνα 1936-1938. Γεδεων, Έφόλκιον Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Συλλογής κανονικής έφόλκιον, ΕΑ 35 (1915), 214-215 καί ΕΑ 36(1916), 1-3, 14,17-19. ΓΕΔΕΩΝ, Κάρπαθος-Κάσος Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Καρπάθου καί Κάσου παλαιά πτωχεία, ΦΔ 1(1923), φ. 5, 11-13· φ. 7, 7-8' φ. 9, 5-6. Γεδεων, Λονκαρις Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Κύριλλος Λούκαρις, ΕΕΚΣ 1(1938), 317-347. ΓΕΔΕΩΝ, Νέα Βιβλιοθήκη Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Νέα Βιβλιοθήκη εκκλησιαστικών συγ­ γραφέων ιδία των καθ’ ημάς, τ. 1, τχ. 1, Κωνσταντι­ νούπολη 1903. ΓΕΔΕΩΝ, Μητροπόλεις Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Μητροπόλεις Αιγαίου Πελάγους (Καρπάθου καί Κάσσου), ΕΑ 32(1912), 349-352. Γεδεων, Μνημεία Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Μνημεία τοϋ Χριστιανισμού έν ταις Καλύνδαις νήσοις, ΕΑ 4(1883-1884), 1-9, 434438, 449-453. ΓΕΔΕΩΝ, Νεόφυτος Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Θρακικαί ίατορίαι. Α', Νεόφυτος ’Αδριανονπόλεως 1644-1688... Γ', Μνήμη Γανο­ χώρων, Κωνσταντινούπολη 1913. ΓΕΔΕΩΝ, Νίκαιας ’Εκκλησία Μ. Γεδεων, Νίκαιας Εκκλησία, ΕΑ 33 (1913), 21-24. ΓΕΔΕΩΝ, Οικονομικά Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Οικονομικά τής Μεγάλης ’Εκκλησίας άπό τής Άλώσεως μέχρι τοϋ ιη' αίώνος, ΟΕ 5 (1877-1878), 549-563. ΓΕΔΕΩΝ, Προικόννησος Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Προικόννησος' εκκλησιαστική πα­ ροικία, ναοί καί μοναί, μητροπολίται καί επίσκοποι, Κωνσταντινούπολη 1895. Γεδεων, Συμβολαϊ Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Συμβολαϊ είς την ιστορίαν των μεταξύ των έκκλησιών σχέσεων... η' ’Ανατολικοί καί Δυ­ τικοί έν Σαντορίνη τω 1614 καί 1811' θ' Άνατο- 16 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ λικοί καί Δυτικοί έν Ρόδω (1474) καί Μήλω τφ 1628·..., ΕΑ 9(1889), 148-152, 175-176. ΓΕΔΕΩΝ, Τίτλοι και τιμαί Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Κοσμικοί τίτλοι καί τιμαί τοϋ πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ΕΑ 19 (1899), 494496 καί ΕΑ 20(1900), 86-88, 137-140. ΓΕΔΕΩΝ, Τρόπος Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Τρόπος της Θείας Προνοίας απόκρυ­ φος, ΕΑ 33(1913), 29-31. ΓΕΔΕΩΝ, Υπομνήματα Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Άδριανοπολιτικής ιστορίας υπομνή­ ματα, ΕΑ 33(1913), 85-87, 91-93, 101-102. ΓΕΔΕΩΝ, Χρονικά Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Χρονικά τοϋ πατριαρχικού οίκον καί ναού, Κωνσταντινούπολη 1884. Γερμανός, Β. Θράκη ΓΕΡΜΑΝΟΣ Σάρδεων, Επισκοπικοί κατάλογοι των επαρχιών τής Βορείου Θράκης καί έν γένει τής Βουλγαρίας άπό τής 'Αλώσεως καί έξής, Θρακικά 8(1937), 110-189. Γερμανός, ’Ήπειρος ΓΕΡΜΑΝΟΣ Σάρδεων, ’Επισκοπικοί κατάλογοι των έν Ήπείριρ καί Άλβανίφ έπαρχιών τοϋ πατριαρ­ χείου Κωνσταντινουπόλεως, ΗΧ 12(1937), 11-103. Γερμανός, Κατάλογοι ΓΕΡΜΑΝΟΣ Σάρδεων, ’Επισκοπικοί κατάλογοι άνατολ. καί δυτ. Θράκης, Θρακικά 6(1935), 37-136. Γερμανός, Μαύρος Μόλος ΓΕΡΜΑΝΟΣ Σάρδεων, Ή μονή τοϋ Μαύρου Μόλου, ’Ορθοδοξία 6(1931), 372-373. ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Μήθυμνα ΓΕΡΜΑΝΟΣ Σάρδεων, 'Ο επισκοπικός κατάλογος τής ’Εκκλησίας Μηθύμνης, ΔΙΜΜ 10(1938), 8791, 114-119. Γερμανός, Σταυροπήγιον ΓΕΡΜΑΝΟΣ Σάρδεων, Πατριαρχικόν Σταυροπήγιον «Νέα Σιών», ΔΙΜΜ 10(1938), 86-87. Γερμανός, Συμβολή ΓΕΡΜΑΝΟΣ Σάρδεων, Συμβολή εις τούς πατριαρχι­ κούς καταλόγους Κωνσταντινουπόλεως από τής άλώσεως καί έξής (1454-1936), 2 μέρη, Κωνσταν­ τινούπολη 1935-1938. Γερμανός, Χαλκηδών ΓΕΡΜΑΝΟΣ Σάρδεων, Πατριαρχικόν σταυροπήγιον έν τή έπαρχίιζ Χαλκηδόνος, ’Ορθοδοξία 14(1939), 8-11. Γεωργιαδης, Ναός των Χίων Γ. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, Ό εν Γαλατά, ιερός ναός 'Αγ. Ίωάννου των Χίων, Κωνσταντινούπολη 1898. ΓΕΩΡΓΙΟΥ, Κύπρος Φ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ, Ειδήσεις ίστορικαί περ'ι τής ’Εκκλη­ σίας τής Κύπρου..., ’Αθήνα 1875. Γκατςοποχλος, Πωγωνιανή Σ. Μ. ΓΚΑΤΣΟΠΟΧΛΟΣ, ’Αρχιεπισκοπή Πωγωνιανής, HE 24(1975), 604-617, 771-783 καί HE 25(1976), 34-46. ΓκίΝΗΣ, Κείμενα Δ. Σ. ΓΚΙΝΗΣ, Κείμενα Βυζαντινού και Μεταβυζαν­ τινού Δικαίου εις χειρογράφους εν Έλλάδι κώδικας, ’Αθήνα 1963. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓκίΝΗΣ, Περίγραμμα 17 Δ. Σ. ΓκίΝΗΣ, Περίγραμμα Ιστορίας τοϋ Μεταβυ­ ζαντινόν Δικαίου, ’Αθήνα 1966 [Πραγματεία! τής ’Ακαδημίας ’Αθηνών, 26], ΓΛΑΒΙΝΑΣ, ’Αρχιερείς Άρδαμερίον Απ. ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Βραχέα An. ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Βραχέα τινά περί μητροπολιτών Θεσσαλονίκης, ΕΕΘΣ 20(1975), 231-255. ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Θεσσαλονίκη ΑΠ. ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Μητροπολΐται Θεσσαλονίκης κατά τόν ιζ' αιώνα, ΕΕΘΣ 22(1977), 73-163. ΓΠ Γρηγόριος ό Παλαμάς, Θεσσαλονίκη. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, ’Αρχιερείς Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, ’Αρχιερείς ιζ' αίώνος έκ Δημητσάνης, Πελοποννησιακά 3-4(1958-1959), 148-184. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Θεοδώρητος Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μητρόπολις καί μητροπολΐται Λακεδαιμόνιας κατά τήν Ενετοκρατίαν, Θεο­ δώρητος Κριτής ό έκ Δημητσάνης, Θεολογία 20 (1949), 353-368. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, 'Ιερεμίας Τ. ΑΘ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Σουλτανικόν βεράτιον προς τόν Προικοννήσου Βησσαρίωνα (1835) καί συνοδική καθαίρεσις άρχιεπ. Ίερεμίου (1660), ΑΘΛΓΘ 20(1955), 121-133. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Καλλίνικος Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, 'Ο Ίωαννίνων Καλλίνι­ κος, HE 3(1954), 447-467. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Κατάλογος Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Κατάλογος των χειρογρά­ φων κωδίκων τής βιβλιοθήκης τής Σχολής Δημη­ τσάνης, ΕΕΒΣ 22(1952), 183-226 καί ΕΕΒΣ 24 (1954), 230-274. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Κόρινθος Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Δύο συνοδικαί καθαιρέσεις μητροπολιτών Κορίνθου κατά τόν ιζ' αιώνα, Πελοποννησιακά 7(1969-1970), 389-392. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Κύριλλος Γ' Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Κύριλλος Γ' Σπανός, ό επιβάτης τοϋ οικουμενικού θρόνου, Θεολογία 29 ΓΛΑΒΙΝΑΣ, ’Αρχιερείς τής επισκοπής Άρδαμερίου, Μακεδονικά 20(1980), 9-28. (1958), 92-104, 407-417. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μεσσηνιακες Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Συμβολή εις τήν ιστορίαν μονές των μεσσηνιακών μονών Βουλκάνου καί Σιδηρόπορτας, ΜΓ 1(1956), 134-139. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μήλος Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Συνοδική καθαίρεσις δύο αρχιεπισκόπων Μήλου, Μελετίου καί Διονυσίου, ΑΕΚΔ 7(1952), 213-218. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μητρόπολις Π. Πατρών Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Τέσσαρα πατριαρχικά έγ­ γραφα άναφερόμενα εις τήν μητρόπολιν Παλαιών Πατρών, ’Εκκλησία 36(1959), 116-119. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μονή Αονκοϋς Τ. ΑΘ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Ή κατά τήν Κυνουρίαν μονή τής Αουκοϋε, Πελοποννησιακά 6(1963-1968), 129-190. 2 18 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Μονή Φιλοσόφου Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Μονή Φιλοσόφου, ’Αθήνα ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Ό Δρυινουπόλεως Νεόφυτος Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Σελίδες τής εκκλησια­ στικής ιστορίας. Ό Δρυϊνουπόλεως Νεόφυτος, HE 2(1953), 461-466. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Ό Ίωαννίνων Νεόφυτος Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, 'Ο Ίωαννίνων Νεόφυτος, HE 2(1953), 902-908. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Πέντε Πατριαρχικά Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Πέντε πατριαρχικά γράμ­ ματα (1607-1659) άφορώντα εις την μητρόπολιν Μονεμβασίας, Ξένιον. Festschrift für Pan. J. Zepos, 1, Άθήνα-Φράιμπουργκ-Κολωνία 1973, 497-525. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Πραστάς T. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Χριστιανικά μνημεία Πραστου, Πελοποννησιακά 12(1976-77), 168-213. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Ραιδεστός Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Συμβολή εις τήν έκκλησιαστικήν ιστορίαν τής Ραιδεστοϋ, ΑΘΛΓΘ 18 (1953), 179-192. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Σηλνβρία Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Σελίδες τής εκκλησιαστι­ κής ιστορίας Σηλυβρίας, ΑΘΛΓΘ 21(1956), 114126. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Στασινός Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, 'Ο Στασινός τής ’Άκοβας καί ή οικογένεια Λαμπαρδοπούλου, 'Ελληνικά 13(1954), 129-159. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Τριπολιτσά Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, 'Ιστορία τής Τριπολιτσάς, τ. 1, ’Αθήνα 1972. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Φιλιππούπολις Τ. Αθ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Συμβολή εις τήν έκκλησιαστικήν ιστορίαν Φιλιππουπόλεως κατά τόν ΙΖ' αιώνα, ΑΘΛΓΘ 19 (1954), 265-281. ΔεΛΙΑΛΗΣ, Σιγίλλια Ν. Π. ΔεΛΙΑΛΗΣ, Δύο πατριαρχικά σιγίλλια Διο­ νυσίου τοϋ Δ' καί Γρηγορίου τοϋ Ε', Μακεδονικά 1(1940), 108-122. ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2 Καλλίνικος Δελικανης, Τά εν τοϊς Κώδιξι τοϋ πατριαρχικόν ’Αρχειοφυλακείου σωζόμενα επίσημα εκκλησιαστικά έγγραφα τά άφορώντα εις τάς σχέ­ σεις τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου προς τάς Εκ­ κλησίας ’Αλεξάνδρειάς, ’Αντιόχειας, ’Ιεροσολύμων καί Κύπρου (1575-1863), Κωνσταντινούπολη 1904. ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3 ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, Πατριαρχικών εγγρά­ φων τόμος τρίτος ήτοι τά εν τοϊς Κώδιξι τοϋ πα­ τριαρχικού ’Αρχειοφυλακείου σωζόμενα επίσημα εκκλησιαστικά έγγραφα τά άφορώντα εις τάς σχέ­ σεις τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου προς τάς ’Εκκλησίας Ρωσσίας, Βλαχίας καί Μολδαβίας, Σερ­ βίας, ’Αχριδών και Πεκίου, 1564-1863..., Κων­ σταντινούπολη 1905. ΔΙΕΕ Δελτίον τής ’Ιστορικής και ’Εθνολογικής 'Εται­ ρείας τής 'Ελλάδος, ’Αθήνα. 1960. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 19 AIMΜ Δελτίον τής 'Ιερός Μητροπόλεως Μηθύμνης, Καλ­ λονή Μυτιλήνης. Δίπτνχα Δίπτνχα, ’Αθήνα. ΔΟΣΙΘΕΟΣ, Τόμος άγάπης ΔΟΣΙΘΕΟΣ πατριάρχης 'Ιεροσολύμων, Τόμος αγά­ πης κατά Λατίνων..., ’Ιάσιο 1698. Δτοβοτνιωτης, Μαλαξός K. I. Δτοβοτνιωτης, Ό Νομοκάνων τοϋ Μα­ νουήλ Μαλαξοϋ, ’Αθήνα 1916. ΕΑ ’Εκκλησιαστική ’Αλήθεια, Κωνσταντινούπολη. ΕΕΒΣ Έπετηρίς 'Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, ’Αθήνα. ΕΕΘΣ Άριστοτέλειον Πανεπιστήμιον Θεσσαλονίκης, ’Επι­ στημονική Έπετηρίς Θεολογικής Σχολής, Θεσσα­ λονίκη. ΕΕΚΣ Έπετηρίς Εταιρείας Κρητικών Σπουδών, ’Αθήνα. ΕΚΕΙΕΔ ’Ακαδημία ’Αθηνών, Έπετηρίς τοϋ Κέντρου Έρεύνης τής 'Ιστορίας τοϋ Ελληνικού Δικαίου [έως το τχ. 9: Έπετηρίς τοϋ ’Αρχείου τής 'Ιστορίας Ελλη­ νικού Δικαίου], ’Αθήνα. ’Εκκλησία Εκκλησία, ’Αθήνα. 'Ελληνικά Ελληνικά, ’Αθήνα (τ. 1-11), Θεσσαλονίκη (τ. 12 έπ.). ΕΜΑ ’Ακαδημία ’Αθηνών, Έπετηρίς τοϋ Μεσαιωνικού ’Αρχείου, ’Αθήνα. ΕΦ Εκκλησιαστικός Φάρος, ’Αλεξάνδρεια. ΕΦΣΚ '0 εν Κωνσταντινουπόλει Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, Κωνσταντινούπολη. ΖΑΚΤΘΗΝΟΣ, Πατριαρχικά Δ. Α. ΖΑΚΤΘΗΝΟΣ, ’Ανέκδοτα πατριαρχικά έγγρα­ φα τών χρόνων τής Τουρκοκρατίας (1593-1798) έκδιδόμενα έκ παρισινών κωδίκων, Ελληνικά 2 (1932), 127-166, 385-434' Ελληνικά 3(1930), 115-152, 421-457' Ελληνικά 4(1931), 229-248, 377-398' 'Ελληνικά 5(1932), 175-204 καί Ελλη­ νικά 6(1933), 121-144, 189-204. Ζεποι, J.G. I. Ζεπος - Π. Ζεπος, τόμοι, ’Αθήνα 1931. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Γεράσιμος Π. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Γεράσιμος ό άπό Τορνόβου πα­ τριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, πρόεδρος τής άρχιεπισκοπής ’Άνδρου καί τής μητροπόλεως Παροναναξίας, Ν. Έπ. 1(1918), 115-125. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Γράμματα Π. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Γράμματα τών τελευταίων Φράγ­ κων δουκών τοϋ Αιγαίου Πελάγους, 1438-1565. ’Ιωσήφ Νάκης, ’Ιουδαίος δούξ τοϋ Αιγαίου Πελά­ γους, 1566-1579. Το Σαντζάκ τών νήσων Νάξου, ’’Ανδρου, Πάρου, Σαντορίνης, Μήλου, Σύρας, 1579-1621, Έρμούπολη 1924. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, ’Έρενναι Π. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, 'Ιστορικοί ερευναι περί ταϊς Έκ- Jus Graecoromanum, 8 20 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ κλησίαις τών νήσων τής ανατολικής Μεσογείου Θα­ λάσσης, τ. 1, 'Ερμούπολη 1913. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Θεοφάνης Π. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Θεοφάνης ό άπό ’Αρκαδίας Χίου, ΔΙΕΕ 8(1922), 116-120. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Θεσσαλονίκη Π. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Θεσσαλονικέων μητροπολΐται άπό Θεωνδ τοϋ άπό ηγουμένων μέχρι Ίωάσαφ Άργυροπούλου (1520-1578), ΒΖ 12(1903), 131-152. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, ’Ιγνάτιος Π. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, ’Ιγνάτιος ό άπό ’Αχριδών πρόε­ δρος Χίου, XX 6(1926), 106-125. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Κριτόπουλος Π. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Πανλάκις Κριτόπουλος, ’Αθήνα 1923 ['Ιστορική Βιβλιοθήκη τών άπό Άλώσεως χρόνων, τχ. θ'). ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Σαντορήνη Π. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, ’Αρχιεπίσκοποι (1537-1814), Ερμούπολη 1923. Σαντορήνης ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Χρύσανθος Π. ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Χρύσανθος Λακεδαιμόνιας, ΓΠ 3(1919), 224-229. Ζολωτας-Σαρου, Ιστορία 3.2 Γ. I. ΖΟΛΩΤΑΣ, 'Ιστορία τής Χίου, συνταχθείσα επιμελεία... Αιμιλίας Κ. ΣαΡΟΥ..., τ. 3’ μέρος δεύτερο..., ’Αθήνα 1928. HE Ηπειρωτική 'Εστία, ’Ιωάννινα. ΗΧ ’Ηπειρωτικά Χρονικά, ’Ιωάννινα. ΘεΜΕΛΗΣ, Δωρόθεος ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ, 'Υπόμνημα εκλογής τοϋ Ώρεών Δωροθέου, ΑΕΚΔ 12(1957), 29-31. 0ΕΜΕΛΗΣ, ’Επισκοπή ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΘεΜΕΛΗΣ, Ή έπισκοπή Ώρεών, Θεολογία 23(1952), 604-617 καί Θεολογία 24 (1953), 64-69. 0ΕΜΕΛΗΣ, Καθαιρέσεις ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ, Καθαιρέσεις μητροπο­ λιτών Εύρίπου, ΑΕΚΔ 10(1955), 106-120. ΘΕΜΕΛΗΣ, 'Υπομνήματα ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ, 'Υπομνήματα εκλογών καί παραιτήσεις μητροπολιτών Εύρίπου, ΑΕΚΔ 11 (1956), 24-33, 125-132. Θεολογία Θεολογία, ’Αθήνα. Θρακικά Θρακικά, ’Αθήνα. 0ΩΜΟΠΟΪΛΟΣ, Πάτρα Σ. Ν. 0ΩΜΟΠΟΥΛΟΣ, 'Ιστορία τής πόλεώς Πατρων, άπό άρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τοϋ 1821, Πάτρα 21950. ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ, Πόντιος Πιλάτος ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ αρχιμανδρίτης, Πόντιος Πιλάτος, Ν. Σιών 18(1923), 213-223. Ιωακείμ, 'Ιλαρίων ΙΩΑΚΕΙΜ ΙΒΗΡΙΤΗΣ, 'ΐλαρίωνος Κιγάλα 'Ομολογία ΙΩΑΚΕΙΜ, Μακάριος ΙΩΑΚΕΙΜ ΙΒΗΡΙΤΗΣ, Καθαίρεσις Παροναξίας Μα­ καρίου 1677, ΓΠ 1(1917), 529-531. πίστεως καί Κεφάλαιά τινα τής έν Λευκωσία τής Κύπρου συνόδου 1668, ΓΠ 4(1920), 581-589. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 21 ΚαΓΓΕΛΛΑΡΙΟΣ, Ενχολόγιον ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΓΓΕΛΛΑΡΙΟΣ,Ενχολόγιον... νεωστί μετατυπωθέν, καί μεθ’ έπιμελείας διορθωθέν,... Βενετία 1727. ΚαγγεΛΛΑΡΙΟΣ, Συλλογή Αλέξανδρος Καγγελλαριος, Συλλογή διαφό­ ρων ακολουθιών, καί ευχών εκ διαφόρων συγγραμ­ μάτων έκδοθείσα... Τόμος δεύτερος, Βενετία 1728. ΚΑΡΜΙΡΗΣ, Μνημεία ΙΩ. ΚΑΡΜΙΡΗΣ, Τά Δογματικά καί Συμβολικά Μνημεία τής ’Ορθοδόξου Καθολικής ’Εκκλησίας, τ. 1, ’Αθήνα 21960. ΚΑΣΤΟΡΧΗΣ, Δημητσάνα ΕΤΘ. ΚΑΣΤΟΡΧΗΣ, Περί τής εν Δημητσάνη ελλη­ νικής σχολής καί περί τών καθιδρυτών καί πρώ­ των αυτής διδασκάλων, ’Αθήνα 1847. Κιμωλιακά Κιμωλιακά, ’Αθήνα. ΚΝΗΤΗΣ, Μεθώνη ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΝΗΤΗΣ, Συμβολαί εις την ιστο­ ρίαν τής επισκοπής Μεθώνης, ΕΑ 30(1910), 319322. Κνητης, Χριστιανούπολις ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΝΗΤΗΣ, Ή μητρόπολις Χριστιανουπόλεως, ΕΑ 30(1910), 69-72. ΚΟΜΙΝΗΣ, Άποσημειώματα Αθ. ΚΟΜΙΝΗΣ, Βατικανής Βιβλιοθήκης άποσημειώματα, Δίπτνχα 1(1979), 20-25. ΚΟΜΝΗΝΟΣ-ΪΤΉΛΑΝΤΗΣ, Τά Αθ. ΚομνηνΟΣ-Τψηλαντης, 'Εκκλησιαστικών μετά την "Αλωσιν καί Πολιτικών τών εις δώδεκα' βιβλίον Η', Θ' καί Τ, ήτοι τά μετά τήν "Αλωσιν (1453-1789), Κων­ σταντινούπολη 1870. Κ Ο ΤΡΙΑΑΣ, "Αγιος Στέφανος ΕΤΛΟΓΙΟΣ ΚΟΪΡΙΛΑΣ, 'Ο άγιος Στέφανος έν Άδριανουπόλει, πατριαρχικόν σταυροπήγιον καί μετόχιον τής Μεγίστης Λαύρας τοϋ ’Άθωνος, Θρακικά 6(1935), 247-301. Κτριλλος, Δοσίθεος ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΑθαναςιαΔΗΣ, Τά κατά τον άοίδιμον Δοσίθεον πατριάρχην τών 'Ιεροσολύμων, Σωτήρ 14 (1891), 289-296, 353-363 καί Σωτήρ 15(1892), 14-22, 44-61, 77-86, 109-121, 143-148, 169-186, 200-217, 246-255, 260-274, 297-305, 327-335, 364-371. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Νικόλαος Α' Ιω. Χρ. ΚΠΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Νικόλαος Α', ό Μυ­ στικός (ca 852-925 μ.Χ.), πατριάρχης Κωνσταντινονπόλεως (901-907, 912-925). Συμβολή εις τήν εκκλησιαστικήν καί πολιτικήν ιστορίαν τοϋ α' τε­ τάρτου τοϋ Τ μ.Χ. α’ιώνος, ’Αθήνα 1967. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, Μπέιογλου ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ, "Αγιον Όρος Σπ. Π. ΛΑΜΠΡΟΣ, Κατάλογος τών ενταίς βιβλιοθήκαις τοϋ ’Αγίου’Όρους ελληνικών κωδίκων, τ. 1, Εΐρηνουπόλεως, Το Μπέιογλου κατά καί μετά τήν βυζαντινήν εποχήν, ’Ορθοδοξία 32(1975), 147-149. Καίμπριτζ 1895" τ. 2, 1900. Λάμπρος Βλ. καί LAMBROS. 22 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Λαοτρδας Βλ. Lao UR das-Weste rink, Epistulae. Λατριωτης-Ετςτρατιαδης, Σπτριδων Λατριωτης - Σωφρόνιός ΕτςτραΜ. Λαύρα ΤΙΑΔΗΣ, Κατάλογος των κωδίκων τής Μεγίστης Λαύρας, Καίμπριτζ 1925. ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ, Συμβολή Γερ. Γ. ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ, Συμβολή εις τήν ιστορίαν τής εν Αιγύπτιο ’Ορθοδόξου ’Εκκλησίας, ’Αλεξάν­ δρεια 1932. Μακεδονικά Μακεδονικά, Θεσσαλονίκη. ΜΑΝΟΤΣΑΚΑΣ, Πατριαρχικά Γράμματα Μ. I. ΜΑΝΟΤΣΑΚΑΣ, ’Ανέκδοτα πατριαρχικά Γράμ­ ματα (1547-1806) προς τους εν Βενετία Μητροπολίτας Φιλαδέλφειας καί τήν ’Ορθόδοξον 'Ελληνικήν ’Αδελφότητα, Βενετία 1968 [Βιβλιοθήκη του 'Ελ­ ληνικού ’Ινστιτούτου Βενετίας Βυζαντινών καί Με­ ταβυζαντινών Σπουδών, 3], ΜΓ Μεσσηνιακά Γράμματα, Καλαμάτα. ΜΗΛΙΑΡΑΚΗΣ, Κίμωλος ΑΝ. ΜηλΙΑΡΑΚΙΙΣ, Κίμωλος, ΔΙΕΕ ò(1901), 3-48. Μνημοσύνη Μνημοσύνη, ’Αθήνα. ΜΠΤ Μετόχι Παναγίου Τάφου στην Κωνσταντινούπολη. ΜΠΕΝΕΣΕΒΙΤΣ, Ειδήσεις B. Ν. ΜΠΕΝΕΣΕΒΙΤΣ, Ειδήσεις περί τών έν τφ Βατοπεδίίι) καί τή Λαύριο τοϋ άγιου ’Αθανασίου τοϋ ’Αθωνίτου ευρισκομένων ελληνικών κανονικών χει­ ρογράφων, VV, Παράρτημα τοϋ τ. 11, άρ. 2, ΐ9θ4. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Αίνος Β. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Αϊνου ανέκδοτον σιγίλλιον, ΔΙΕΕ 2(1885), 622-625. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Άνακαμίνευσις Β. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Σκωριών άνακαμίνευσις, ΝΠ 1 (1929), 489-503, 563-572 καί ΝΠ 2(1930), 26-33. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, ”Ανδρος Β. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Δύο άνέκδοτα σιγιλλιώδη γράμ­ ματα δύο έν ’Άνδρω μονών, Παρνασσός 9(1885), 292-300. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Γράμμα Β. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Γράμμα δωρεάς Μονών καί Χω­ ρίων, ΕΦΣΚ, Παρ/μα, τ. 24-26(1896), 131-132. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Θρακικά Β. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Θρακικά [IV καί V], Θρακικά 3 (1932), 44-71. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Κατάλογοι Β. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, ’Επισκοπικοί κατάλογοι, επιμέ­ λεια Γεραςιμοτ Κονιδαρη, ΕΕΒΣ 12(1936), 139-238. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Σημειώματα Β. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Θετταλικά σημειώματα έκ χει­ ρογράφων, ΝΠ 5(1923), 35-50, 65-82. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Σχολεία Β. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, ’Οκτώ κεφάλαια άναφερόμενα είς τήν ιστορίαν τών σχολείων κατά τόν ΙΓΓ καί ΙΘ’ αιώνα, Τεσσαρακονταετηρ'ις τής καθηγεσίας Κ. Σ. Κόντον, ’Αθήνα 1909, 390-408. ΝΕΟΚΛΗΣ, Σι να Π. ΝΕΟΚΛΗΣ, Το κανονικόν δίκαιον τοϋ πατριαρ- ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΥΝΤΟΜΟ ΓΡΑΦΙΕΣ 23 χικοϋ θρόνου των 'Ιεροσολύμων επί τής αρχιεπι­ σκοπής Σινά, έπιμαρτνρονμενον υπό επισήμων εκ­ κλησιαστικών εγγράφων, Κωνσταντινούπολη 1868. Ν. Έπ. Νησιωτική Έπετηρίς, 'Ερμούπολη. ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ, ’Ισαάκ ’Ασκητικά ΝίΚΙΤΦΟΡΟΧ ίερομονάχου τοϋ ΘΕΟΤΟΚΟϊ, Τον όσιου πατρός ήμών ’Ισαάκ επισκόπου Νινευ'ι τοϋ Σύρου, Τά εύρεθέντα ’Ασκητικά, Λιψία 1770. Nil Νέος Ποιμήν, Κωνσταντινούπολη. Ν. Σιών Νέα Σιών, 'Ιεροσόλυμα. Ν.Σ. Νομική Συναγωγή τοϋ Δοσιθέου 'Ιεροσολύμων. ΟΕ ’Ορθοδοξία Οικονομική Έπιθεώρησις, ’Αθήνα. ’Ορθοδοξία, Κωνσταντινούπολη. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ, Κατάλογος ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ ΛΑΤΡΙΩΤΗΣ, Συμπληρωματικός Κατάλογος χειρογράφων κωδίκων Ίεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας, ΕΕΒΣ 28(1958), 87-203. Παπαγεωργιοχ, Μονή Βλα­ ταίων Π. Ν. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ, Ή έν Θεσσαλονίκη μονή των Βλαταίων καί τά μετόχια αυτής, ΒΖ 8(1899), 402-428. Παπαδοποτλος-Κεραμεϊς, Αθ. Παπαδοποτλος-Κεραμετς, Άνάλεκτα ΊΆνάλεκτα εροσολυμιτικής σταχνολογίας, 5 τόμοι, Πετρούπο­ λη 1891-1898. ΓΙΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-ΚεραμεϊΣ, Αθ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΪΛΟΣ-Κεραμετς, ΊεροσολυμιτιΒιβλιοθήκη κή Βιβλιοθήκη, 5 τόμοι, Πετρούπολη 1891-1915. Παπαδοποτλος-Κεραμετς, Αθ. Παπαδοποτλος - Κεραμετς, (βιβλιοκριΜ. Γεδεών σια:) Μ. Γεδεών, Έπίσκεψις εις Άφουσίαν [Νεολ. Έβδ. Έπιθ. II. 1893, σ. 861-864], VV 1(1894), 744-745. ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΤΣ, Αθ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-ΚερΑΜΕΧΣ, ’Αρχαιότητες Θράκη καί έπιγραφαί τής Θράκης, ΕΦΣΚ, Παράρτημα τοϋ τ. 17(1886), 65-113. Παπαδοποτλος-Κεραμεχς, Αθ. Παπαδοποχλος-Κεραμεχς, Συμβολαί εις 'Ιστοοία τήν ιστορίαν τής Νεοελληνικής Φιλολογίας, ΕΦΣΚ 17 (1882-1883), 50-93. Παπαδοποχλος-Κεραμεχς, Αθ. Παπαδοποχλος - ΚΕΡΑΜΕΧΣ, Κατάλογος Κατάλογος των έν τω Έλληνικω Φιλολογικοί Συλλόγω χει­ ρογράφων βιβλίων, ΕΦΣΚ, Παράρτημα τοϋ τ. 20-22(1892), 76-130. ΠαΠΑΔΟΠΟΧΛΟΣ-ΚεΡΑΜΕΧΣ, Αθ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΧΛΟΣ-ΚεΡΑΜΕΧΣ, (βιβλιοκριΠ. Ν. Παπαγεωργίον σία:) Πέτρος Ν. Παπαγεωργίου, Αί Σέρραι μετά των προαστείων... ’Εν Λιψία... 1894, FF 1(1894), 673-683 καί FF 2(1895), 629-632. ΠΑΠΑΔΟΠΟΧΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΧΣ, Αθ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΧΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΧΣ, Συμβολαί εις Σινά τήν 'Ιστορίαν τής αρχιεπισκοπής τοϋ "Ορους Σινά, Pravoslavnyi Palestinskij Sbornik 58/1, Πε­ τρούπολη 1908. 24 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-ΚεΡΑΜΕΤΣ, Αθ. ΠΑΙΊΑΔΟΠΟΧΛΟΣ-ΚεραΜΕΤΣ, Φωτίου τοϋ Φώτιος άγιωτάτου άρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τό περί τοϋ τάφου τοϋ Κυρίου Ημών Ίησοΰ Χριστού ύπομνημάτιον... καί άλλα τινά πονήματα τοϋ αύτοΰ, Pravoslavnyi Palestinskij Sbornik 11, Πετρού­ πολη 1892. Παπαδοποτλος-Κεραμετς Βλ. καί Papadopoulos-Kerameus. Παρνασσός Παρνασσός, ’Αθήνα. ΠΑΣΧΑΛΗΣ, ’Άνδρος Δ. Π. ΠΑΣΧΑΛΗΣ, ’Αναγραφή χρονολογική των ά- ΙΐΑΣΧΑΛΗΣ, Μονή Άγιας Δ. Π. ΠΑΣΧΑΛΗΣ, Μονή τής Ζωοδόχου Πηγής ή 'Αγίας, ΑΧ 10(1961), 11-172. ΠΑΧΝΟΣ, Σημειώματα Αλ. ΠΑΧΝΟΣ, Χιακά σημειώματα, XX 6(1926), 196-202. πό Χρίστου άρχιερατευσάντων έν τη νήσω "Ανδρω, Θεολογία 4(1926), 81-110, 247-254, 283-302. Πελοποννησιακά Πελοποννησιακά, Αθήνα. ΠίΤΣΑΚΗΣ, Κώλυμα γάμον Κ. Γ. ΠίΤΣΑΚΗΣ, Τό κώλυμα γάμον λόγω συγ­ γένειας εβδόμου βαθμού εξ αίματος στο βυζαντινό δίκαιο, Άθήνα-Κομοτηνή 1985. ΠίΤΣΑΚΗΣ, Σχόλια Κ. Γ. ΠίΤΣΑΚΗΣ, Γύρω άπό τίς πηγές τής «’Επι­ τομής κανόνων» τοϋ Κωνσταντίνου Άρμενόπουλου: τά σχόλια, ΕΚΕΙΕΑ 23(1976), 85-122. ΠΟΛΙΤΗΣ, Αίγιο Λ. ΠΟΛΙΤΗΣ, Χειρόγραφα μοναστηρίων Αίγιου καί Καλαβρύτων, 'Ελληνικά 11(1939), 81-108. Πολιτης-Κατραμαδος, Σκήτη Λ. ΠΟΛΙΤΗΣ - Μ. Δ. ΚατρΑΜΑΔΟΣ, Κατάλογος χειρογράφων Σκήτης 'Αγίου Παντελεήμονος, 'Ελ­ ληνικά 20(1967), 349-386. ΠΟΤΛΙΤΣΑΣ, Ευρυτανία Π. ΠΟΤΛΙΤΣΑΣ, Έπιγραφαί, ενθυμήσεις καί σιγίλλια έξ Ευρυτανίας, ΕΕΒΣ 3 (1926), 257-298. Ρ.-Π. Γ. Α. ΡΑΛΛΗΣ - Μ. ΠΟΤΛΗΣ, Σύνταγμα των θεί­ ων καί ιερών κανόνων, 6 τόμοι, ’Αθήνα 1852-1859. Σαθας, ’Ανέκδοτα Κ. ΣΑΘΑΣ, ’Ανέκδοτα σιγίλλια περί τών έν Άθήναις μονών, Αττικόν Ήμερολόγιον τοϋ έτους 1871, ’Αθήνα 1870, 123-134. ΣΑΘΑΣ, 'Ιερεμίας Β' Κ. ΣΑΘΑΣ, Βιογραφικόν σχεδίασμα περί τοϋ Πατριάρχου 'Ιερεμίον Β' (1572-1594), ’Αθήνα 1870. ΣαΘΑΣ, Μ.Β. 3 Κ. ΣΑΘΑΣ, Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη, τ. 3, Βενετία 1872. ΣΑΘΑΣ, Ν.Φ. Κ. ΣΑΘΑΣ, Νεοελληνική Φιλολογία. Βιογραφίαι τών εν τοϊς Γράμμασι διαλαμψάντων 'Ελλήνων, από τής καταλνσεως τής βυζαντινής αυτοκρατορίας μέχρι τής ελληνικής ’Εθνεγερσίας (1453-1821), ΣακεαΛΙΩΝ, ’’Εγγραφα Ιω. ΣακεαΛΙΩΝ, Διονυσίου πατριάρχου Κωνσταν- ’Αθήνα 1868. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 25 τινουπόλεως καί Νεκταρίου πρώην 'Ιεροσολύμων ’Έγγραφα, ΕΑ 1(1880-1881), 86-91, 104-107. ΣΑΚΚΟΣ, Σύνοδος Σ. Ν. ΣΑΚΚΟΣ, «'Ο πατήρ μου μείζων μού εστινη, Σεραφείμ, ’Άρτα Σεραφείμ [Ξενοπουλος], Δοκίμων Ιστορικής τίνος περιλήψεως τής ποτέ άρχαίας καί έγκριτον ’Ηπειρωτικής πόλεως ’Άρτης καί τής ωσαύτως νεωτέρας πόλ.εως Πρεβέζης..., ’Αθήνα 1884. ΣίΔΕΡΙΔΗΣ, Χάλκη Ξ. Α. ΣίΔΕΡΙΔΗΣ, Παρατηρήσεις και προσθήκαι εις την ιστορίαν της έν Χάλκη 'Ιερας μονής τής Θεο­ τόκου, ΕΦΣΚ 29(1902-1905), 121-132. ΣΚΟΠΕΤΕΑΣ, Διαθήκαι Σ. X. ΣΚΟΠΕΤΕΑΣ, Διαθήκαι έκ τής Δυτικής Μά­ νης, ΕΑΙΕΔ [βλ. ΕΚΕΙΕΔ] 6(1955), 100-121. ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗΣ, Σαμιακά En. I. ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗΣ, Σαμιακά, ήτοι 'Ιστορία τής νήσον Σάμου άπό των άρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ’ ημάς, τ. 4, Σάμος 1886. ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ, Χρέος Σωτήρ B. Κ. Στεφανιδης, Το χρέος τοϋ Κοινού καί ή οικονομική επιτροπή του οικουμενικού πατριαρ­ χείου, ΝΠ 1(1919), 209-226, 289-306. Σωτήρ, ’Αθήνα. ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ, Οί άπό αιρέσεων Σωφρόνιός [Ευςτρατιαδης], Πώς οί άπό αιρέ­ Σωφρόνιός, Πανδέκτη ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ [Ευςτρατιαδης], Πανδέκτη Νικο­ λάου Καρατζα, ΕΦ 6(1910), 81-111. ΤΑΠΕΙΝΟΣ, Μελένικος Ελ. ΤΑΠΕΙΝΟΣ, ’Εκκλησιαστική 'Ιστορία τής έπαρχίας Μελενίκου, ΕΑ 11(1891-1892), 286-287, 294-296, 318-319, 383-384’ βλ. καί Ε.Α. 3(18821883), 155 έπ. καί ΕΑ 12(1892-1893), 54 in. Τωμαδακης, Ειδήσεις Ν. Β. ΤΩΜΑΔΑΚΗΣ, Νέαι ειδήσεις περί τής ’Εκ­ κλησίας τής Κρήτης, Μνημοσύνη 1 (1967), 1-40. Φωνή τής Αωδεκανήσον, ’Αθήνα. ΦΔ ΦΟΡΟΠΟΤΛΟΣ, ’Έγγραφα 2 τόμοι, Θεσσαλονίκη 1968. σεων τή Όρθοδόξω ’Εκκλησία προσερχόμενοι έγένοντο δεκτοί, AB 4(1932), 20-23, 36-38, 53-61, 108-110, 139-143, 156-160, 187-190, 260-263, 281-282, 291-294. Ιω. ΦΟΡΟΠΟΥΛΟΣ, Έγγραφα τοϋ πατριαρχικού άρχειοφυλακείου, ΕΑ 19(1899), 22-24, 59-63, 99- 102, 142-144, 186-189, 245-249, 294-298, 367371, 422-424’ ΕΑ 20(1900), 69-71, 93-95, 126127, 202-204, 239-242, 298-303, 343-347, 395398 434-437, 475-479, 515-521 και ΕΑ 21(1901), 33-37, 121-123. Χαμουδοποϊλος, Άγια Κυριακή Μ. Δ. ΧΑΜΟΥΔΟΠΟΥΛΟΣ, ’Ανέκδοτον πατριαρχι­ κόν σιγίλλιον περί τοϋ έν Χίω ναοΰ τής Άγιας Κυριακής, ΕΑ 3(1882-1883), 33-38. ΧαμουδοπουλΟΣ, Αποσπά­ σματα Μ. Δ. ΧΑΜΟΥΔΟΠΟΥΛΟΣ, ’Αποσπάσματα πα­ τριαρχικών σελίδων, ΕΑ 2(1881-1882), 729-731. 26 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Διαχείρισις Μ. Δ. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Τά της οικονομικής των πατριαρχείων διαχειρίσεως περί τά μέσα της ιζ' έκατονταετηρίδος, ΕΑ 3(1882-1883), 157-158. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Έναλλαγαί Μ. Δ. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, ΆρχιερατικαΙ έναλλαγαί, ΕΑ 2(1881-1882), 668-670, 695-698. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Κύριλλος Λ ούκαρις Μ. Δ. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Κυρίλλου τοϋ Λουκάρεως ή πρώτη επί τόν οικουμενικόν θρόνον άνοδος, ΕΑ 3(1882-1883), 151-153. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Πατριαρχεϊον Μ. Δ. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Πότε τό Πατριαρχεϊον έγκατέστη έν Φαναρίω;-ΕΉ 2 (1881-1882), 779-781. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Περισυνα- Μ. Δ. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Μνημείων γραπτών γωγή περισυναγωγή, ΕΑ 1(1880-1881), 2-4, 17-18, 33- 34, 49-51, 65-67, 104-106, 117-120. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Τυπογραφειον Μ. Δ. ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Περί τοϋ πρώτου έν ’Ανατολή τυπογραφείου, ΕΑ 1(1880-1881), 7-9, 21-23, 37-38, 71-72, 107-109. ΧΡΤΣΑΝΘΟΣ, Σννταγμάτιον ΧΡΤΣΑΝΘΟΣ, πατριάρχης 'Ιεροσολύμων, Συνταγ­ μάτων περί τών όφφικίων, κληρικάτων καί άρχοντικίων τής τοϋ Χριστού άγιας εκκλησίας..., Τερ- γοβίστε 1715. ΧΡΤΣΑΝΘΟΣ, Τραπεζοϋς ΧΡΤΣΑΝΘΟΣ Τραπεζοΰντος, 'Η Εκκλησία Τραπεζοϋντος, ΑΠ 4-5(1933), 3-905. ΨΤΧΟΓΙΟΣ, «Βλαχέραινα» Ντ. Δ. ΨΐΧΟΓΙΟΣ, Πατριαρχικά σιγίλλια τής μο­ νής «Βλαχέραινας» ’Ηλείας, 'Ελληνικά 16(19581959), 203-218. XX Χιακά Χρονικά, ’Αθήνα. Allatius, De consensione L. Allatius, De Ecclesiae occidentals atque orientals perpetua consensione libri très, Coloniae Agrippinae 1648. BenesEVIc, Catalogus V. Ν. BenesEVIó, Catalogus codicum manu■ BENESEVIÓ, Otvety Petra scriptorum Graecorum cui in monasterio Santae Calharina in Monte Sina asservantur, τ. 1, Πε­ τρούπολη 1911. Y. N. Benesevic, Otvety Petra Khartofilaka (kontsa XI veka), Zapiski... Vili, τ. 3, άρ. 14, Πετρούπολη 1909. BENESEVIÓ Βλ. καί ΜΠΕΝΕΣΕΒΙΤΣ. BEVE RE (HUS, Συνοδικόν G. BeveREGIUS, Συνοδικόν sive Pandecte canonum SS. Apostolorum et conciliorum ab Eccle­ sia graeca receptorum, 2 τόμοι, ’Οξφόρδη 1672. Bonefidius, Juris orientals En. Bonefidius, Juris orientais libri III..., [Παρίσι] 1573. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΒΣ 27 BRIQUET, Filigranes G. M. BRIQUET, Les filigranes. Dictionnaire historique des marques du papier dès leur apparition vers 1282 jusqu’en 1600, 4 τόμοι, Λιψία 1923. Burgmann-Troianos, Nomos L. Burgmann -Sp. Troianos, Nomos Mosaïkos, Fontes Minores III, Φραγκφούρτη 1979, 126-167. BZ Byzantinische Zeitschrift, Μόναχο. Cotelerius, Monumenta J. B. COTELERIUS, Ecclesiae graecae Monumen­ ta, 3 τόμοι, Παρίσι 1677-1686. COXE, Calalo gus H. 0. COXE, Catalogi codicum manuscriptorum Bibliothecae Bodleianae, 1, ’Οξφόρδη 1853. DARROUZÈS, Formules J. DarrouzÈS, Deux formules d’actes patri­ arcaux, Travaux et Mémoires 8, Παρίσι 1981, 105-111. DARROUZÈS, Όφφίκια J. DARROUZÈS, Recherches sur les όφφίκια de l’église byzantine, Παρίσι 1970 [Archives de l’Orient chrétien, 11]. DARROUZÈS, Regestes J. DARROUZÈS, Les regestes des actes du pa­ triarcat de Constantinople. 5: Les regestes de 1310 à 1376, Παρίσι 1977' 6: Les regestes de 1377 à 1410, Παρίσι 1979. DarrouzÈS, Réponses J. DarrouzÈS, Les réponses canoniques de Jean de Kitros, REB 31(1973), 319-334. DARROUZÈS, Transferts J. DarrouzÈS, Le traité des transferts. Édi­ tion critique et commentaire, REB 42(1984), 147-214. DÖLGER, Regesten Fr. DÔLGER, Regesten der Kaiserurkunden des oströmischen Reiches von 565-1453, 5 τόμοι, Μόναχο-Βερολίνο 1924-1965. Échos d’Orient, Παρίσι. EO Fontani, Deliciae Fr. Fontani, Novae eruditorum deliciae, seu Veterum άνεκδότων opusculorum collectanea, 1, Φλωρεντία 1785. Funk, Didascalia F. X. Funk, Didascalia el Constitutiones Apostolorum, τ. 2, Πάντερμπορν 1905. GAUTIER, Nicéphore P. Gautier, Le chartophylax Nicéphore, REB 27(1969), 159-195. Goar, Ενχολόγιον J. Goar, Ενχολόγιον si ve Rituale Graecorum, Βενετία 21730. Grumel, Regestes V. Grumel, Les regestes des actes du patriarcat de Constantinople. 1: Les regestes de 381 à 715, Παρίσι 21972‘ 2: Les regestes de 715 à 1043, Πα­ ρίσι 1936' 3: Les regestes de 1043 à 1206, Πα­ ρίσι 1947. 28 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Grumel, Contre les Arméniens V. Grumel, Les invectives contre les Armé­ niens du "catholicos Isaac”, REB 14(1956), 174194. Grumel, Réponses V. Grumel, Les réponses canoniques à Marc d’Alexandrie; leur caractère officiel, leur dou­ ble rédaction, EO 38(1939), 321-333. IIabeRï, ’Αρχιερατικόν I. HABERT, ’Αρχιερατικόν. Liber pontificalis Ecclesiae graecae, Παρίσι 1643. Heawood, Watermarks E. Heawood, Watermarks mainly of the 17th and 18th Centuries, Χίλβερσουμ 1950. Heikel, Ignalii, Tarasius I. A. Heikel, Ignatii diaconi, Vita Tarasii archiep. Constantinopolitani, Acta societatis scientiarium Fennicae 17(1891), 395-423. Heimbach, Hexabiblos G. E. Heimbach, Const. Harmenopuli, Manu­ ale legum sive Hexabiblos..., Λιψία 1851. Heinemann, Wolfenbüttel O. VON HEINEMANN, Die Handschriften der Herzoglichen Bibliothek zu Wolfenbüttel. I. Hunger, Katalog H. HUNGER, Katalog der griechischen Hand­ schriften der österreichischen Nationalbiblio­ thek, τ. 1, Βιέννη 1961' τ. 2 (under Mitarbeit von Otto KreSTEN), Βιέννη 1969. Hurmuzaki, Documente Eud. LIURMUZAKI, Documente privitoare la istoria Românilor..., τ. 13, Βουκουρέστι 1909' τ. JÖB Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik, Die Helmstedter Hss., τ. 2, Βολφενμπύττελ 1886. 14.1, Βουκουρέστι 1915. Βιέννη, LäMBROS, Nikolaos Mystikos Sp. P. Lambros, Die Abdankungsurkundes des Patriarchen Nikolaos Mystikos, BZ 1(1892), 551-554. Lao u r das-Westerink, Epistulae B. Laourdas -L. G. Westerink, Photii Patriarchae Constantinopolitani Epistulae et Am­ philochia, τ. 3, Λιψία 1985. LAURENT, ’Ιωάννης ό Αοξαπατρής V. LAURENT, ’Ιωάννης ό Δοξαπατρής, Θρησκευ­ τική καί ’Ηθική ’Εγκυκλοπαίδεια, τ. 7, ’Αθήνα 1965, στ. 3-4. LAURENT, Regestes V. Laurent, Les regestes des actes du Patri­ arcat de Constantinople. 4: Les regestes de 1208 à 1309, Παρίσι 1971. Lebedev, Spisok D. Lebedev, Spisok episkopov pervago vselenskago sobora v 318 imèn, Zapiski Rossiiskoi Akad. Nauk, 13, 8η σειρά, Πετρούπολη 1922, 1-112. Legrand, Zygomalas E. Legrand, Notice biographique sur Jean et Théodose Zygomalas, Recueil de textes et de traductions, publié par... l’Ecole des langues ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 29 orientales vivantes, τ. 2, Παρίσι 1899, [67J-264. Lemerle, Kutlumus P. LEMERLE, Actes de Kutlumus, Παρίσι 1946 [στό έξώφυλλο: 1945] [Archives de l’Athos, 2], Leunclavius, J. G-R. J. LEUNCLAVIUS, Juris graeco-romani tam ca­ nonici quam civilis... editi cura M. Frehert, 2 τόμοι, Φραγκφούρτη 1596. Mai, Collectio ANGELO MAI, Scriptorum veterum novo collec­ tio, τ. 4, Ρώμη 1854. Mai, Spicilegium Romanum ANGELO MAI, Spicilegium Romanum, 10 τόμοι, Ρώμη 1839-1844. Matthaei, Codices mosquenses Chr. Fr. de Matthaei, Accurata codicum graecorum manuscriptorum bibliothecarum Mosquensium notitia..., Λιψία 1805. Miklosich-MÜller, Acta 6 MONTACUTIUS, Photius Fr. Miklosich -Ios. Muller, Acta et diplo­ mata graeca medii aevi sacra et profana, τ. 6 [: Diplomata et acta monasteri sancii Ioannis Theologi in Patmo insula], Βιέννη 1890. R. MONTACUTIUS, Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταν­ τινουπόλεως Έπιστολαί. Photii Sanctissimi Patriarchae Constanlinopolitani Epistulae, Λονδί­ νο 1651. NlCOLOPOULOS, Inventario CAILLES-BAIN, Léon VI Oüdot, Acta P. G. Nicolopoulos, L’inventario dei Codici Vaticani Greci 2403-2631, ΕΕΒΣ 35(1966-1967), 129-131. P. Noailles-A. Dain, Les Novelles de Léon VI le Sage, Παρίσι 1944. J. OUDOT, Patriarchatus Constanlinopolitani acta selecta, 2 μέρη, Ρώμη 1941-1967. Papadopoulos-Kerameus, A. Papadopoulos-Kerameus, Varia Sacra Sacra Graeca..., Πετρούπολη 1909. Pavlov, Otvety Nikity PAVLOV, Συνοδική πράξις A. Pavlov, Kanoniceskie otvety Nikity mitropolita Iraklijskago (XI-XII veka)..., VV 2(1895), 160-176. A. Pavlov, Sinoldalnoe postanovlenie Konstantinopol’skago patriarkha Kharitona (1177-1178 g.) o tretem brakiê, redaktirovannoe Theodorom Valsamonom, VV 2(1895), 503-511. PAVLOV, Συνοδικόν γράμμα A. Pavlov, Sinodal’naja gramota 1213 goda o brak’ greceskago imperatora c’ docer’ju armjanskago knjazja, VV 4(1897), 160-166. PAVLOV, Συνοδικός τόμος A. Pavlov, Sinodalnyj akt Konstantinopol’skago patriarkha Mikhaila Ankhiala 1171 goda o privodiê arkhiereev k prisjagiê na vernost’, imperatoru Manuilu Komninu i ego novorozdennomu Alaksieu, s formoiu samoj prisjagi, VV 2(1895), 388-393. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΒΣ 30 Pavlov, Zapiski A. Pavlov, Zamecatel’neisie greceskije rukopisi, Zapiski Imperatorskago Novorossiskago Universiteta 13(1874), 144-175. PETIT, Pacourianos Louis Petit, Typikon de Grégoire Pacourianos pour le monastère de Pétritzos (Backovo) en Bulgarie, Βυζαντινά Χρονικά [=FF], Παράρτημα άρ. 1, τοϋ τ. 11, Πετρούπολη 1904. P.G. J. Ρ. MiGNE, Patrologia Graeca, 161 τόμοι, Πα­ ρίσι 1857-1894· τ. 162 (=indices), 1912. PlTRA, Analecta sacra 6 J. Β. PlTRA, Analecta sacra et classica Spicile­ gio Solesmensi parata, τ. 6 [: Juris ecclesias­ tici graecorum selecta paralipomena], ΠαρίσιΡώμη 1891. PlTRA, His toria et Monu­ J. B. PlTRA, Juris ecclesiastici Graecorum Historia et Monumenta, 2 τόμοι, Ρώμη 1864-1868. REB Revue des Etudes Byzantines, Παρίσι. RICHARD, Répertoire M. RICHARD, Répertoire des bibliothèques et des catalogues de manuscrits grecs, Παρίσι 21958‘ Supplément I (1958-1963), Παρίσι 1964. Riedinger-Thurn, Die R. Riedinger - H. Thurn, Die Didascalia CCCXVIII Patrum Nicaenorum und das Syn­ tagma ad Monachos im Codex Parisinus Graecus 1115 (à 1276), JÖB 35(1985), 75-92. Russos, Studii D. RUSSOS, Studii istorice greco-romàne. Opere postume. Publicate supt îngrijirea lui Con­ menta Didascalia stantin C. Giurescu... de Ariadna CamaRIANO si Nestor CAMARIANO..., 2 τόμοι, Βου­ κουρέστι 1939. Vladimir, Opisanie VLADIMIR Archimandrite, Sistematîceskoe opi­ sanie rukopisej Moskovskoj Sinodal’noj (Patriarsej) Biblioteki. 1. Rukopisi greceskija, Μό­ σχα 1894. VV Vizantijskij Vremennik, Πετρούπολη. WESTERINK, Aretha L. G. Westerink, Arethae Archiepiscopi Caesariensis Scripta Minora, τ. 2, Λιψία 1972 [Bi­ bliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana]. WESTERINK, Nicholas I Weste rink ZACHARIAE, ’Ανέκδοτα ZACHARIAE, J.G-R. L. G. WESTERINK, Nicholas I Patriarch °f Constantinople, Miscellaneous Writings, Ούάσιγκτον 1981 [Corpus fontium Historiae Byzantinae, 20], Βλ. καί J-AOURDAS-WESTERINK. C. E. ZACHARIAE VON LlNGENTHAL, ’Ανέκδο­ τα [τ. 3], Λιψία 1843. C. E. ZACHARIAE VON LlNGENTHAL, Jus Graeco-romanum, 7 τόμοι, Λιψία 1856-1884. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Η ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟΥ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Το θέμα Είκοσι περίπου χρόνια πριν κλείσει ό ιζ' αιώνας δημιουργήθηκε στην Κων­ σταντινούπολη ένας χειρόγραφος κώδικας —καί ταυτόχρονα ένα ιστορικό τεκμήριο. Τά όποια έξοδα για τή συγκρότηση αύτοϋ του κώδικα τα κά­ λυψε ό Δοσίθεος 'Ιεροσολύμων καί, όταν τελείωσε το έργο, ό χορηγός του το κατέθεσε στή Βιβλιοθήκη του Μετοχιού του Παναγίου Τάφου στο Φα­ νάρι. Στην άρχή τού κώδικα γράφτηκε το 1680 το άκόλουθο σημείωμα, άποκαλυπτικό των παραπάνω γεγονότων: 7ο παρόν συνέλεξεν, επιμελεία καί εξόδοις, ό 'Ιεροσολύμων πατριάρχης Δοσίθεος εν Κωνσταντινουπόλει·, και ώνόμασεν αυτό Νομικήν Συναγωγήν, ,αχπ'. Τά περιεχόμενα στον κώδικα υποδηλώνονται βέβαια, μέ τρόπο γε­ νικό, άπο τήν ονοματοθεσία του Δοσιθέου: πρόκειται γιά συναγωγή νο­ μικής όλης" άλλα το κεφαλαιώδες ζητούμενο, δηλαδή ποια είναι ή όλη πού άποθησαυρίστηκε, ποια είναι ή φιλολογική της ταυτότητα καί ή διπλω­ ματική της υφή, είναι ενα ζητούμενο πού δεν έχει ώς σήμερα φωτιστεί άπλετα. ’Έχουμε, βέβαια, μιά «κατ’ εκλογήν» περιγραφή των πε­ ριεχομένων της άπο τον Παπαδόπουλο-Κεραμέα1 όταν, καταλογογραφώντας στά τέλη τοϋ ιθ' αιώνα τούς κώδικες τής Βιβλιοθήκης τού Μετοχιού τοϋ Παναγίου Τάφου στήν Κωνσταντινούπολη, περιέγραψε καί τήν «πε­ ριώνυμον», κατά το χαρακτηρισμό τοϋ καταλογογράφου, «Νομικήν Συ­ ναγωγήν» —ή οποία έλαβε έκτοτε τον ταξινομικό άριθμο 2. ’Έχουμε άκόμη μιά άναγραφή των περιεχομένων στή Ν.Σ. «πατριαρχικών έγγράφων» τοϋ ιζ' καί ιζ' αιώνα άπο τον Σάθα, ό όποιος όμως τά κατέταξε μέ χρονολογική σειρά, παραλείποντας νά δηλώσει ταυτόχρονα καί τή σειρά μέ τήν οποία τά κείμενα παραδίδονται στο χειρόγραφο2. ’Έχουμε τέλος τις 1. ΠαπαδοπΟΤΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΥΣ, Βιβλιοθήκη 4, 2-7. Ή δήλωση τοϋ Κερα­ μέα ότι δίνει μιά «κατ’ έκλογήν» περιγραφή των περιεχομένων τής Ν.Σ. στή σ. 3. Στον Κεραμέα οφείλεται καί ή νέα άρίθμηση των χειρόγραφων κωδίκων τής Βιβλιο­ θήκης τοϋ Μετοχιού' μέ τήν παλιά άρίθμηση ή Ν.Σ. είχε τον άριθμο 184. 2. Σαθας, Μ.Β. 3, 547-604. Στήν πραγματικότητα ό Σάθας κατέταξε χρο- 3 34 ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ δημοσιεύσεις έπιμέρους κειμένων καί πράξεων πού παραδίδονται στη Ν. Σ. "Ομως ή «κατ’ εκλογήν» παρουσίαση των περιεχομένων μιας ιστορι­ κής πηγής δεν είναι δυνατόν νά ικανοποιεί' ούτε ή «έκλογικευμένη» πα­ ρουσίαση πού άχρηστεύει ενα μοναδικό τεκμήριο, τήν εικόνα των πα­ τριαρχικών αρχείων στά τέλη τοϋ ιζ' αιώνα, είναι δυνατόν νά θεωρηθεί ικανοποιητική’ ούτε βέβαια ή έπιλεκτική, ή σχεδόν σπασμωδική δημο­ σίευση εγγράφων μπορεί νά θεωρηθεί έπαρκής άπεικόνιση μιας ολόκλη­ ρης πηγής. ”Αν όμως δεχτούμε ότι οί παραπάνω διαπιστώσεις δεν είχαν γίνει κοινή συνείδηση, είχε ωστόσο άρχίσει, άπό άρκετά ενωρίς, νά διαπι­ στώνεται ή άνάγκη νά έπανασυνταχθούν τουλάχιστον οί «περιλήψεις» πού δημοσίευσε ό Σάθας*1, καί είχε τονιστεί, άπό το 1933 ήδη, ή μοναδική σημασία τής Ν.Σ. ώς ιστορικού μνημείου: «υπήρχε καί άλλος κώδιξ» τού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, βεβαίωνε ό Γεννάδιος Άραμπατζόγλου, καί «έκ τού [...] κώδικος τούτου, τού νΰν μή ύπάρχο ν­ το ς, πράξεις τινάς μετέγραψεν ό Δοσίθεος έν τή Νομική του Συναγω­ γή»2. 'Η νεοελληνική επιστήμη ωστόσο δεν ένδιαφέρθηκε ως τώρα ούτε τά έπιμέρους νά ικανοποιήσει ούτε μιά ολοκληρωμένη εικόνα τής Ν.Σ. νά δώσει. Είναι ένδεικτικά πάντως γιά τήν εικόνα πού εχει ή σύγχρονη επι­ στήμη για τά περιεχόμενα τής Ν.Σ. όσα γράφει ένας καταρχήν προσεκτι­ κός, ενημερωμένος καί άκριβολόγος ερευνητής, ό Δημήτριος Γκίνης, στο Περίγραμμα 'Ιστορίας τον Μεταβυζαντινόν Δικαίου3. Στο λήμμα 197 περιγράφει τή συλλεκτική έργασία πού έμπνεύστηκε καί επιχορήγησε ό Δοσίθεος μέ τά άκόλουθα λόγια: νολογικά καί δημοσίευσε 8,τι είχε έπεξεργαστεί ό Γ. Κωνσταντινίδης (βλ. οσα άναφέρει στον Πρόλογο τοϋ τόμου, σ. ^γ')· 'Ο χαρακτηρισμός «πατριαρχικά έγγραφα» οφείλεται στον Σάθα (σ. <ηα.' καί 545)' βλ. πιο κάτω, στα κεφάλαια Ε' καί ζ' τά σχε­ τικά μέ τή διπλωματική ύφή όσων άντιγράφηκαν στή Ν.Σ. Στίς σ. ^α'ώγ' τοϋ Προ­ λόγου τοϋ τρίτου τόμου τής Μεσαιωνικής Βιβλιοθήκης δίνεται καί μιά συνοπτική άναγραφή τής άλλης —πέραν των κειμένων αύτών— ΰλης. Άπό τήν άναγραφή αύτή έχει παραλειφθεΐ αύθαίρετα καί σιωπηρά ολη ή νομοκανονική ύλη πού σώζεται στά πρώτα 64 φύλλα. 1. Βλ. ΓΕΔΕΩΝ, Διασαφήσεις, 356 σημ. 1: «Ή παρά Σάθα περίληψις των εγ­ γράφων τής 'Νομικής Συναγωγής’ έν πολλοΐς δεϊται διορθώσεως». Πρβ. άπό τούς νεότερους ΠΑΣΧΑΛΗΣ, ’Άνδρος, 96 σημ. Η καί ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Θεοδώρητος, 336. 2. ΑραμΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φωτίειος 1, σ. ι’ σημ. 11. 3. Πρόκειται για τήν τρίτη έκδοση ενός έργου τοϋ όποιου ή πρώτη μορφή δημοσιεύτηκε τό 1952 καί ή δεύτερη τό 1956. Τό λήμμα για τή Ν.Σ. παρουσιάστηκε γιά πρώτη φορά στήν τρίτη έκδοση. ΤΟ ΘΕΜΑ 35 1680. «Νομική Συναγωγή έκ διαφόρου νομίμων», τοϋ π. 'Ιεροσο­ λύμων Δοσιθέου έν χφ 336 τής έν Μόσχα I. Συνόδου καί έν χφ 2/184 (φ. 71-352). Μετ. Π. Τάφου Κπ [...]*. Ή περιγραφή πάσχει σέ περισσότερα άπό ένα σημεία, γεγονός πού υποδηλώνει ότι ό Γκίνης ούτε άμεση γνώση τοϋ έργου είχε οΰτε τή χει­ ρόγραφη παράδοσή του ερεύνησε. "Ας έντοπίσουμε τα σφάλματα τής πε­ ριγραφής, άρχίζοντας έτσι μιά πρώτη προσέγγιση στο άντικείμενό μας. 'Η χρονολογία 1680 πρέπει νά διορθωθεί σέ 1680 ci., επειδή, όπως θά άναφέρουμε άναλυτικά πιο κάτω, ή άντιγραφή κειμένων συνεχιζόταν καί μετά τήν έγγραφή τοϋ σημειώματος τοϋ φ. αΓ —όπου ή χρονολογία: 1680—δεδομένου ότι στο φ. 82Γ~ν υπάρχει πατριαρχικό έγγραφο με ημε­ ρομηνία ’Ιούλιος 168412. "Ας σημειωθεί ότι ό Παπαδόπουλος-Κεραμεύς στον Πίνακα χρονολογημένων χειρογράφων τοϋ Μετοχιού τοϋ Παναγίου Τάφου κατατάσσει τή Ν.Σ. στά χφ πού γράφτηκαν —ή πού ολοκληρώ­ θηκε ή γραφή τους— το έτος 16823. Οί λέξεις «έκ διαφόρων νομίμων» κακώς έχουν τεθεί έντός εισαγω­ γικών, άφοΰ δεν υπάρχουν κάπου μέσα στο χφ. Το πρωτότυπο τής Ν.Σ. είναι το χφ ΜΠΤ 2 —τοϋ οποίου ή παλιά άρίθμηση ήταν πραγματικά 184" το χφ τής Μόσχας δεν άποτελεϊ παρά άντίγραφο ένός μικροΰ μέρους τής ϋλης τής Ν.Σ. καί κυρίως τών πρώτων 64 φύλλων4. Ή πρόταξη κατά συνέπεια τοϋ άντιγράφου έναντι τοϋ πρω­ τοτύπου είναι άστοχη. "Ο,τι ονομάζουμε «Νομική Συναγωγή» άρχίζει άπό το φ. 1Γ τοϋ χφ ΜΠΤ 2’ άπό το φ. 71 αρχίζει άπλώς μιά άλλη ένότητα κειμένων. 'Η άπάλειψη κατά συνέπεια τών πρώτων φύλλων είναι άδικαιολόγητη, όταν μά­ λιστα άναγράφεται το χφ τής Μόσχας, πού άποτελεϊ, κατά κύριο λόγο, άντίγραφο τών πρώτων αυτών φύλλων τής Ν.Σ. Είναι προφανές οτι ό κατεξοχήν ιστορικός τοϋ μεταβυζαντινού δι­ καίου δέν έτυχε τής τιμής νά τοϋ έπιτραπεΐ νά μελετήσει άπό αυτοψία το χφ τοϋ Μετοχιού τοϋ Παναγίου Τάφου καί στήριξε τήν περιγραφή του σέ έμμεσες πηγές. Είναι πολύ πιθανό, μολονότι δέν τό άναφέρει ρητά, νά 1. ΓΚΙΝΗΣ, Περίγραμμα, 142. Παρόμοια περιγραφή είχε δώσει καί στο έργο του Κείμενα, 21. 2. Βλ. πιο κάτω σ. 148, άρ. 130. 3. ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-Κεραμετς, Βιβλιοθήκη 4, 493. 4. Βλ. περισσότερα στοιχεία γιά τό θέμα αύτό αμέσως πιό κάτω. TO ΠΡΩΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ 36 στηρίχτηκε στις επισφαλείς πληροφορίες για τή Ν.Σ. που δημοσίευσε ό Κύριλλος Άθανασιάδης, πληροφορίες πού καί σε άλλους μελετητές έχουν δημιουργήσει μιά άσαφή εικόνα καί γιά το περιεχόμενό της αλλά καί γιά τη χειρόγραφη παράδοσή της. "Ας τις άναφέρουμε γιά νά τις άντικρούσουμε. «Το σύγγραμμα τοΰτο», δηλαδή ή Ν.Σ., γράφει στά 1892 ό Κύ­ ριλλος, «εστάλη παρ’ αύτοϋ [τοϋ Δοσιθέου] εις Μόσχαν τω 1687 έ'τει ώς δώρον [...]. ’Ήδη δέ è Κώδιξ οδτος σώζεται έν τοΐς χειρογράφοις τής Βιβλιοθήκης, τής έν 'Ρωσσία 'Ιεράς Συνόδου». Στη Βιβλιοθήκη τοϋ Με­ τοχιού τοϋ Παναγίου Τάφου στην Κουνσταντινούπολη «σώζεται», κατά τον Κύριλλο πάντα, «άντίγραφον [τής Ν.Σ.] καθαρώς γεγραμμένον»1. woiuVJr,‘" tfys" «ÿ» Wff?» si»Si (A ÿt utAtr y rtfêtn . if/ »Alftr ώ χτ,~τ»^ΤΓ Çÿ 'jAn f*· $Anfn τ·»»SA y »A“ & vyjf~ . jr yf sitAt***?· VI" A yifi „ -j*i» <W· . ,, „ ©‘'•ftifßJlift· Âmtbt j Afp** r , ή óvr, , jr# &?/**■ *·* «» f riartwi. Am Vgfffy^i, fiatfyttM i * ^uA»A If UJm im netfan itSifatg . ■ i«W jusnir* . jry* ’ Sjt+ftj·*/** <- t**C*** HT""* A f*s*>~*A* ; Q Ai, Ai ff" mp£ fy»iè»i '»Au» nr imj tmilljVyUir fmXi γ** ÎfT**" ppff·* ““fy***" °* >4/< λ«—* vh‘aM*U , 4" tAAy* · Ajtr^"> *AAty i«—*4r^» , „ Afy.pfr Mld-jUr" . TJ J^ÿW /ΐ-ί» · „ <lA» "" *}& imdr* ntA> i^fmf.Urftmmmm AASfytn · y Ai*ftAi-yttfAitr i^/ftA^, HyvtAtr fyi&SffiSmy ^»ynyAtA, ^ $ 0tAy»mt <·«*»■'*■ λ-«Χ , . j' flftämr, 5rr» SAypAAyr ,yy*^i*7»’ Μόσχας 33 (Vlad. 336), φ. 18r (κάτω μέρος): συνοδικό γράμμα επί Νικολάου Γ"’ πρβ. έδώ ενότητα 5 Ή άλήθεια είναι πολύ διαφορετική. '0 Δοσίθεος έ'στειλε στη Μό­ σχα, μετά το 1687, ανάμεσα σέ άλλα βιβλία καί ενα χειρόγραφο ώς δώρο, ενα αφιέρωμα πού δεν ήταν βέβαια το πρωτότυπο τής Νομικής Συναγω­ γής του. Στο άφιέρωμά του σημείωσε ό δωρητής μέ το χέρι του τά ακό­ λουθα: «Συναγωγή νόμων έκ διαφόρων Νομίμων, ήν έποιήσατο ό 'Ιερο­ σολύμων πατριάρχης Δοσίθεος, κόπω, σπουδή καί δαπάνη, καί άφιέρωσεν εις το πανευαγές πατριαρχεΐον τής βασιλευούσης μεγάλης Μοσχοβίας εις μνημόσυνον αιώνων. (αχπζ\ '0 'Ιεροσολύμων Δοσίθεος». «Συναγωγή 1. ΚΥΡΙΛΛΟΣ, Δοσίθεος, 297 καί σημ. α'. ΤΟ ΘΕΜΑ 37 [...] έκ διαφόρων Νομίμων»' ενα άπό τά Νόμιμα αύτά ήταν καί ή Νομική Συναγωγή, άπό τήν οποία άντέγραψε νομοκανονική υλη καί πατριαρχικά κείμενα σχετικά μέ τις διαμάχες των Σιναϊτών μέ το πατριαρχείο ’Αλε­ ξάνδρειάς. 'Υπάρχει μάλιστα στο χειρόγραφο τής Ν.Σ. ενα τεκμήριο πού άποδεικνύει ότι καί τή συνακτέα υλη τήν καθόρισε ό ίδιος ό Δοσίθεος καί ότι ή Ν.Σ. άποτέλεσε το άντιγραφικό άρχέτυπο του χειρογράφου τής Μόσχας1. Μεταξύ των κειμένων πού έχουν άποθησαυριστεΐ στή Ν.Σ. είναι καί πολλές νομοκανονικές μελέτες του Θεοδώρου Βαλσαμώνος. Άνάμεσά τους, το έ'ργο του «Μελέτη χάριν των δύο όφφικίων, τοΰ τε Χαρτοφύλακος καί του Πρωτεκδίκου». Στο χειρόγραφο τής Ν.Σ. υπάρχει μια. διαγραφή στο κείμενο αύτό, καί στο περιθώριο ή αύτόγραφη σημείωση τοΰ Δοσιθέου: «τοΰτο νά μή μεταγραφή». Πραγματικά, στο χειρόγραφο τής Μόσχας υπάρχουν όλες οί άλλες μελέτες τοΰ Βαλσαμώνος, μέ τήν ίδια σειρά καί μέ τις ίδιες έπιγραφές, λείπει όμως το πιο πάνω έργο του2. Κατά συνέπεια, ό,τι στάλθηκε μετά το 1687 στή Μόσχα δέν ήταν ή Ν.Σ.' ήταν ενα χειρόγραφο στο όποιο είχε άντιγραφεϊ καί ενα μέρος —το 1 /3 περί­ που— τής ύλης πού, μερικά χρόνια ένωρίτερα, εΐχε άποθησαυριστεΐ στή Ν.Σ. Το χειρόγραφο αυτό πού πήρε τον ταξινομικό αριθμό 33 —καί στον κατάλογο Vladimir 3363— σώζεται σήμερα στο Gosudarstvennyj Istoriceskij Muzej (Κρατικό 'Ιστορικό Μουσείο) στή Μόσχα, όπου έχουν με­ ταφερθεί τά χειρόγραφα τής Συνοδικής Βιβλιοθήκης τοΰ ρωσικοΰ πατρι­ αρχείου4. 5 * "Ας σημειωθεί έδώ ότι το χφ τής Μόσχας δέν είναι το μοναδικό τεκμήριο τής χειρόγραφης παράδοσης πού γνώρισε ή Ν.Σ.8 "Ελληνες λό­ γιοι, τοΰ ιθ' αιώνα κυρίως, άντέγραψαν, καί αύτοί, άπό τή Ν.Σ. διά­ φορες ένότητες κειμένων μέ αποτέλεσμα τά τεκμήρια τής χειρόγραφης 1. Βλ. Pavlov, Zapiski, 170: τί> χφ έφτασε στή Μόσχα τά 1693. 2. Χρήση τοΰ τεκμηρίου αΰτοϋ έγινε καί στή μελέτη ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ, « Τόμος». 3. Στον πρώτο έντυπο κατάλογο, τοΰ Ματτηαει, το χφ έχει τον αριθμό XXXII (Codices mosquenses, 46 έπ.). 4. Βλ. RICHARD, Répertoire, 166. Tò χφ έχουν περιγράφει συνοπτικά ό ΜΑΤΤΗΑΕΙ, Codices mosquenses, 46-48 καί ό PAVLOV, Zapiski, 169-175' έκτενέστερα ό VLADIMIR, Opisanie, 89-496. Καί στις τρεις αυτές περιγραφές δημοσιεύεται το σημείωμα πού έγραψε ό Δοσίθεος τύ 1687: Codices mosquenses, 46' Zapiski, 170' Opisanie, 489. 5. Για τήν παράδοση τής Ν.Σ. μέσο εντύπων φορέων βλ. όσα άναφέρονται στά κεφάλαια Ε' καί ζ'. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ 38 παράδοσής της νά πολλαπλασιαστοϋν. Γιά παράδειγμα ό Σταυράκης Άριστάρχης- ή ό Σοφοκλής Κ. Οικονόμος ή άκόμη è Ξ. Α. Σιδερίδης. ’Έτσι, έπιμέρους τμήματα τής Ν.Σ. σώζονται οχι μόνο στη Μόσχα, δπως άναφέραμε, άλλα καί στή Βιβλιοθήκη τοϋ Βατικανού, δπου σήμερα οί κώδικες Άριστάρχη1, ή στην ’Ακαδημία ’Αθηνών, δπου τά αρχεία των δύο άλλων λογιών2. 'Οπωσδήποτε δμως τά άντίγραφα καί τά έπιμέρους δεν μπορούν νά ύποκαταστήσουν το δλο καί το πρωτότυπο, δηλαδή το χειρόγραφο τής Ν.Σ. πού δημιουργήθηκε στην Κωνσταντινούπολη καί πού κατατέθηκε στο Μετόχι τοϋ Παναγίου Τάφου στο Φανάρι, γιά νά παρακολουθήσει, καί αύτό, τήν τύχη των χειρογράφων αύτής τής βιβλιοθήκης. "Υστερα άπύ δσα άναφέρθηκαν προβάλλει, νομίζουμε ώς εύλογο, τύ πρώ­ το μας ζητούμενο: ποιά είναι ή υλη πού ό Δοσίθεος συμπεριέλαβε στή «Νομική Συναγωγή» του- δηλαδή ποιά είναι ή ταυτότητα δλων αύτών τών 1069 κειμένων πού αποφάσισε νά συμπιλήσει; "Ας σημειωθεί άμέσως δτι ή δλη πού άποθησαυρίστηκε στή Ν.Σ. δεν είναι διαταγμένη μέσα στο χειρόγραφο μέ απόλυτη ειδολογική συνάφεια, ούτε δηλώνονται μέ κάποιες επιγραφές οί πηγές άπύ τις όποιες άντλήθηκε. Θεωρήσαμε ωστόσο χρήσιμο, ικανοποιώντας στον τόμο αύτό το πρώτο ζητούμενο, νά άξιοποιήσουμε άπύ τώρα τά γενικά συμπεράσματα ερευνών μας —οί όποιες θά καταγράφουν αναλυτικά στον δεύτερο τόμο αύτής τής μελέτης— καί νά παρουσιάσουμε το ύλικό πού συμπιλήθηκε κατατάσσοντάς το, άνάλογα μέ τή διπλωματική ύφή τών πηγών άπύ τίς όποιες άντλήθηκε, σέ δύο μεγάλες κατηγορίες: ό Δοσίθεος άντλησε υλικό άπύ Νομοκάνονες τής βυζαντινής εποχής- καί άκόμη άντέγραψε δ,τι περιεχόταν τον ιζ' αιώνα στον Κώδικα τοϋ Πατριαρχείου Κωνσταντινου­ πόλεως καί άποθησαύρισε κείμενα πού άφοροΰσαν ζητήματα τής Ρωσι­ κής ’Εκκλησίας τήν ΐδια εποχή. Ό τρόπος λοιπόν μέ τον όποιο θά παρουσιάσουμε τήν περιεχόμενη στή Ν.Σ. υλη είναι ό άκόλουθος3: θά τηρήσουμε καταρχήν τή σειρά μέ 1. Βλ. πρόχειρα NlCOLOPOULOS, Inventario, 129-131, καί ΚΟΜΙΝΗΣ, Άπο- σημειώματα, 20-25. 2. "Ας σημειωθεί άκόμη 8τι στο ’Αρχειοφυλακείο τοϋ Οικουμενικού Πα­ τριαρχείου σώζεται ένα άκόμη άντίγραφο, τό όποιο περιέχει μόνο τά πατριαρχικά κείμενα (φ. 71Γ έπ.) της Ν.Σ. Τό άντίγραφο αύτό έγινε μέ προτροπή τοϋ λόγιου άρχιερέα Γενναδίου Ηλιουπόλεως (ΑρΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Χαλκηδών, 375, σημ. 2). 3. Βλ. στις πρώτες σελίδες τών κεφαλαίων Ε' καί ζ' καταχώριση καί άνά- ΤΟ ΘΕΜΑ 39 την οποία τά κείμενα είναι, αντιγραμμένα στο χφ, θά επιχειρήσουμε μόνο μια μικρής έκτάσεως ανακατάταξη —δηλώνοντας πάντα τη σειρά μέ την οποία είναι καταχωρισμένα. Μέ άλλα λόγια, μετά την παρουσίαση τής νομοκανονικής δλης πού έ'χει άντιγραφεϊ στά πρώτα 64 φύλλα θά άκολουθήσει ή παρουσίαση παρόμοιας ύλης πού σώζεται προς το τέλος τοϋ χφ, στά φύλλα 359Γ-376Τ καί 388ν-390ν. Θά κλείσουμε έτσι σέ ένα κε­ φάλαιο ό,τι ό Δοσίθεος συμπίλησε άπο Νομοκάνονες τής βυζαντινής επο­ χής. 'Ωστόσο ή υλη αύτή δεν έχει ολη την ’ίδια διπλωματική ύφή’ έτσι θά τη διακρίνουμε σέ δύο υποκατηγορίες: υλη άπο ένα Νομοκάνονα του ιγ' αιώνα καί δλη άπο άλλα Νόμιμα. Στο επόμενο κεφάλαιο θά συμπεριλάβουμε δ,τι δ Δοσίθεος άντέγραψε άπο τον Κώδικα τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου καί, σέ μιάν άλλη ύποκατηγορία, κείμενα πού άποθησαύρισε καί πού άφοροΰσαν ζητήματα τής Ρωσικής Εκκλησίας τον ιζ' αιώ­ να. Θά κλείσουμε έτσι σέ ένα άλλο κεφάλαιο δ,τι δ πατριάρχης 'Ιεροσο­ λύμων άποθησαύρισε άπο κείμενα τοϋ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπό­ λεως καί τοϋ Πατριαρχείου Μόσχας, κείμενα συνταγμένα δλα, καταρχήν, μετά την "Αλωση*1. “Ως νά φτάσουμε δμως στήν άναλυτική παρουσίαση τής συναγωγής τοϋ Δοσιθέου, έχουμε νά εντοπίσουμε πρώτα, γιά νά θέσουμε έκτος τοϋ στόχου αύτής τής έρευνας, δ,τι γράφτηκε ή ενσωματώθηκε στο χφ τής Ν.Σ. μετά το θάνατο τοϋ Δοσιθέου. Καί, έπειτα, νά λύσουμε τδ προ­ κριματικό ζήτημα τής ενότητας τοϋ χφ πού σώζει τή Ν.Σ., ζήτημα πού έθεσε δ Γεδεών καί έχει μείνει ώς σήμερα άναπάντητο. Οί πίνακες, τέλος, πού καταρτίσαμε άντλώντας άπο την ΰλη πού συμπιλήθηκε στο τέλος τοϋ ιζ' αιώνα, πέρα άπο τήν δποια χρησιμότητά τους, θεωρήσαμε δτι δίνουν καί μια σχετική αυτονομία στον πρώτο αύτδ τόμο τής μελέτης μας. πτύξη των ειδικότερων άρχών πού έχουμε υιοθετήσει γιά τήν παρουσίαση των κει­ μένων της Ν.Σ. 1. "Ας σημειωθεί έδώ δτι ό Δοσίθεος ένδιαφέρθηκε νά σώσει τά κείμενα μόνο των πράξεων' έτσι δέν άντέγραψε καί τά ονόματα δσων τις υπέγραψαν: δηλαδή τά ονόματα των συνοδικών. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ -,---- *·»*? j?*·'* >’* ÿ"r----- -- "ir' ·--- - - ! * ‘ j Jà «**·«![?, WCs,;', îtt'wUv* ir'&Î tw îr***1 +u'i<Ë?i4J*iA χ^ΛΜ,,^ι ^^ί'ώΜ. 4<4ì;4Vto^·« Λ**αχ,Μ*£. ÿo*»>*r< ofaif/J*·άρ>(ψ*τ·η·π*~3/αΛ·ζτ v,. •w"ySfhf$À*'<■ / 7?" .ifgfc***..£p»4^'. »«<£*» ' t'*****'■+*■+*·" ’ <+/·-»y"v/z. */***/'*.,\U+tr*£***+&& ‘J** a?*&i%.n,*'jfctiWi^À^Lt^mlü <Si<it*Ci + iefyit ·**&yd>+*+* fç* ***$'** <*'*>#· v -&*!* · i Ji^.ÿr^-TTT^v.ÂirM. , · · t/ /' .*(>/» ·/ r j-^.^,.-^,...^-,---’,ϋ’Τ~*'7 ----- *Æ/~' 'VST ---ns*y*fn^9fmn $4f»-jg*Z fLi/^Λ t+CfifveyT £ c’ffw'&cj/^r^Z*, ee-i*y^',f»(»r.^*:0Tÿy+>'JfT£r , >2*t’xe>m 9*>fa*r*>*+· t*c fft^yißtt/ · a'çtpjy ffy,'yl*i d^yjevr ^.Tler./ir* $£Jy*,Zfß __^ "a^> »'« -''V’Vf -» ; f */?. h S f* /? y // evW*^4^'W4^φ£*$ν,'ίτ>''*'·*ί <M&%pr/LS·*«· '*«<«-»/·. ^Χ^ΐ£β'£,\&άφκ«·βΦ>τ·γ* pi ~'t£p,"*!M+tA,*6jçL!olir Ρ~%τ* ££**ί+«\'6£>*1" tttt^nr-ïfuAmtàij 4*s*9·&**& . φ· 'hjol'jntf éw>h Àftnsr ,}*£*.&* ***** **6ι'&6*<■£**■: &AfA <*$Γ °*'‘*Ó&* ’ β&9^Τ>*Τ«ίϊ*·%· «fe»xyc*+wsr , ,&/<£fifßy. feimUU &M»rf44is& *W'w *»*■&»’ 4fn» yfé*~ »AÀyn'rr* *£*&■tfjf/kW9/*S cyft·; 4*fer ,/pj■*&*$· 6»tyj*ï, &}y''}**?■. jpmJvrt *!&£> '$/£**{'· +*J'VS” * ÿirfjin /i%’fim*+qçf»'rae/h&t^X+vvtr γ? Λ’ΐζ> ί-σ'~£&$•’«•’St’-Sf"*r^’e/,'b"y,^'^ΧίΥ»)j".<m -J^y’ " JZ&SS^· ΜΠΤ 2, φ. 109v : κείμενο Μετριότητος του 1746 πού άντιγράφηκε σέ λευκό φύλλο τής Ν.Σ.' βλ. εδώ σ. 41 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τά «εκτός θέματος» ’Από τήν εποχή πού ό Δοσίθεος κατέθεσε τή «Νομική Συναγωγή» του στή Βιβλιοθήκη τοϋ Παναγίου Τάφου, στο Φανάρι, ως σήμερα, ό χειρό­ γραφος αύτύς κώδικας δεν έ'μεινε άνέπαφος: καταγράφηκαν κείμενα, σέ φύλλα πού είχαν μείνει λευκά, συσταχώθηκαν καί άλλα τετράδια ή άποτυπώθηκαν διάφορες ενθυμήσεις. "Ολα αυτά τα στοιχεία, πολύτιμα γιά άλλου είδους ερευνά, είναι, άπύ τήν οπτική άπύ τήν οποία προσπα­ θούμε να δούμε έμεΐς τή Ν.Σ., «έκτος θέματος». Δέν έχουμε λοιπόν παρά νά δώσουμε εδώ έναν κατάλογο αυτών τών μεταγενέστερων προσθηκών, τών προσχώσεων στο άρχικύ σώμα, γιά νά στραφούμε άμέσως μετά —αφού λύσουμε το προκριματικό ζήτημα τής ενότητας τού χειρογράφου— στήν έ'ρευνα τού θέματος όπως το θέσαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο. Καταχωρίζουμε τά κείμενα μέ τήν πιθανή χρονική διαδοχή μέ τήν οποία προστέθηκαν στο άρχικύ σώμα τής Ν.Σ. post 1737 - ante 1766. ’Ενθύμηση: φ. αΓ Ό πατριάρχης 'Ιεροσολύμων Παρθένιος σημειώνει: Εϊη δέ τφ αΐωνίφ άναθέματι ύπόδικος καί άφορισμώ άλύτφ υπεύθυνος δ τούτο ποτέ δ τής δεσπο­ τείας τον Παναγίου Τάφον άφαιρησόμενος καί το ψύλλον τεμών ώς μή δρ(ί>η τάς γραφείσας άράς. Ό 'Ιεροσολύμων Παρθένιος άποφαίνεται. post 1745. Μετριότης (Συγχωροχάρτι): φ. 109ν ’Αντιγράφεται τύ κείμενο «Μετριότητος» πού έκδόθηκε τον Μάρτιο τού 1745 άπύ τον Κωνσταντινουπόλεως Παΐσιο Β' καί τον 'Ιεροσολύμων Παρθένιο μέ τύ όποιο συγχωροΰνται τά άμαρτήματα «τού κεκοιμημένου Ίωάννου» καί τών «περιόντων» Μιχαήλ, Ειρήνης καί Δεσποινοΰς. Inc. 'Η μετριότης ημών μετά τών σννευχόμενων... τόν τε Μιχαήλ 1767 ’Απριλίου 23. ’Ενθύμηση: φ. 390ν 'Ο 'Ιεροσολύμων Έφραίμ σημειώνει: ,α^ξζ1»: άπριλλίου κγ”: Ό τολμήσας ξενώσαι το παρόν εκ τής βιβλιοθήκης τοϋ Παναγίον Τάφον, ή κατακρατήσαι, ή φύλλα τής βίβλου άποκόψαι, ή καί νοθεϋσαι προσθήκη τivi τά γεγραμμένα, δποίας αν εϊη καταστάσεως καί βαθμού, άφορισμένος ειη παρά Θεού Κυρίου Παντοκράτορος, καί τώ αίωνίφ ύπόδικος άναθέματι. Ό 'Ιεροσολύμων Έφραίμ άποφαινόμεθα. 42 ΤΟ ΓΙΡΩΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ 1840.’Ενθύμηση: φ. αΓ 'Ο αρχιεπίσκοπος Θαβωρίου 'Ιερόθεος σημειώνει : 'Ο Θαβωρίου 'Ιε­ ρόθεος τον 'Ιεροσολύμων κανονικός διάδοχος σνναποφαίνεται: Έν Κωνσταντινονπόλει ,αωμΦ. 1880. ’Ενθύμηση: 395ν 'Η παρούσα συνοδική εκθεσις και ή όπισθεν αυτής Νεαρά τού Κωνσταντινου­ πόλεως ’Αθανασίου εν τφ τού Γραφείου Άρχείφ ενρέθησαν το 1880 Σ(ωτήριον) έτος, προσηρτήθηααν έν τή παρούση Νομική Συναγωγή τον πατριάρχον Αοσιθέον, επι­ μέλεια τού βιβλιοθηκάριον. [Στο ίδιο φύλλο υπάρχουν δοκιμές κονδυλίου: ’Ιωάννης Νικολαΐδης.] 1880. Προσθήκη 15 φύλλων γεγονός πού άπομνημόνευσε ή πιο πάνω ενθύμηση. Σήμερα άποτελοΰν τά φ. 395-409. Πρόκειται για αντίγραφο των κειμένων πού περιέχονται στά φ. 93Γ-106Γ τοϋ χειρογράφου 33 (Vlad. 336) τής Συνοδικής Βιβλιοθήκης του Πατριαρχείου Μόσχας (τώρα στο Κρατικό 'Ιστορικό Μουσείο). Το χφ αυ­ τό πού συγκρότησε ό Δοσίθεος, αντιγράφοντας κυρίως υλη άπό τή «Νομική Συναγωγή», τό δώρισε στό Πατριαρχείο Μόσχας μετά το 16871. Τά τε­ τράδια (5 + 5, 1, 2 + 2) πού προστέθηκαν στή Ν.Σ. τό 1880 θά πρέπει νά άνάγονται στά τέλη του ιζ' αιώνα, άφοϋ είναι γραμμένα άπό τό γραφέα πού εγραψε τό χφ πού δωρήθηκε στή Μόσχα, σέ χαρτί μέ υδατό­ σημο ίδιο μέ έκείνο τής Ν.Σ. 1894. Σημείωμα: φ. 409ν Ευστράτιος Π. Σεβαστόπονλος. 'Ο... Βασίλειος Καραπαϋλος[ ;]. 'Ο κ... κυρ ’Αντώνιος Π. Καρακάσης. 1894 επί τής επιτροπείας Γερμανού ’Αποστολάτου. post 1894 ’Ιουνίου 28. ’Ενθύμηση: φ. 220ν Ό σπουδαστής τής Θεολογικής Σχολής στή Χάλκη Γεώργιος Πολί­ της σημειώνει: Έκ τούτων άντέγραψα μερικά και ό ελάχιστος Ιεροσπουδαστής τής έν Χάλκη Θεολ. Σχολής Γεώργιος Πολίτης Αέσβιος κατά τό διάστημα τής διαλύσεως τής Σχολής, ένεκα τής καταστροφής αυτής ύπό καταστρεπτικωτάτου σει­ σμού συμβάντος τή 28η ’Ιουνίου 1894 ημέρα τρίτη καί ωρα 12 καί 20 μετά μεσημ­ βρίαν. Σύμφωνα μέ τήν περιγραφή τοϋ χφ πού δημοσίευσε ό Παπαδόπουλος-Κεραμεύς τό 1899, ύπήρχε στό τέλος μία «κόλλα δίφυλλος [...], έμπεριέχουσα Κυρίλλου Ε', πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, συνοδικόν έγκύκλιον γράμμα, δι’ ού συνιστάται περιοδεύων Παρθένιος ό πατριάρ­ 1. Βλ. δσα άναφέρουμε γιά το θέμα αύτό στο προηγούμενο κεφάλαιο. ΤΑ «ΕΚΤΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ) 43 χης 'Ιεροσολύμων εις συλλογήν έλεών υπέρ βοήθειας του Παναγίου Τά­ φου- έγράφη δέ το γράμμα τοΰτο μηνί άπριλίω τοϋ 1749ου έτους»1. Το δίφυλλο αύτό, τοϋ οποίου ή προσθήκη στο χφ τής Ν.Σ. θά πρέπει νά έγινε μετά τον ’Απρίλιο τοϋ 1749, δεν υπάρχει σήμερα. "Ας σημειωθεί έδώ δτι, άντίθετα με δλα δσα περιγράψαμε στο κε­ φάλαιο αυτό γιά νά τά θεωρήσουμε «έκτος θέματος», στα περιθώρια τοϋ χφ υπάρχουν διάφορα σημειώματα τά όποια, καθώς θά χρησιμοποιηθούν στήν έργασία μας έπειδή φωτίζουν έπιμέρους ζητούμενα, δεν τά περι­ γράφουμε έδώ. 1. ΠΑΠΑΔΟΠΟϊΛΟΣ-ΚεραΜΕΤΣ, Βιβλιοθήκη 4, 7. ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Η ΥΛΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΑΓΩΓΗΣ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ή θεωρία του Μ. Γεδεών 'Ένας άπό τούς πρώτους μελετητές πού μπόρεσαν νά χρησιμοποιήσουν τη «Νομική Συναγωγή» είναι ό Μανουήλ Γεδεών, μέγας χαρτοφύλαξ τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου καί οξυδερκής ερευνητής τής έκκλησιαστικής ιστορίας. Τά επίθετα μέ τά όποια ό Γεδεών χαρακτήριζε στις μελέ­ τες του τή Ν.Σ. δηλώνουν, με τον καλύτερο τρόπο, ότι είχε συνείδηση τής σημασίας τοϋ ιστορικού μνημείου, τοϋ χειρογράφου, πού είχε τήν τύχη νά μπορεί νά χρησιμοποιεί: «Πολύτιμον» χαρακτηρίζει τή Ν.Σ. σε άρθρο του το 18781, «περιλάλητον» το 19122, «πολυτίμητον» το 19153 καί στον ίδιο τόνο συνεχίζει ώς το τέλος τής ζωής του- «πολύτιμον χειρόγραφον» τήν ονομάζει το 19384. Αυτός λοιπόν ό ερευνητής, πού είχε μελετήσει καλά τή Ν.Σ.5 καί άναγνώριζε τή σημασία της, διατύπωσε άπο τις άρχές τοϋ αιώνα μιά θεω­ ρία σχετικά μέ τήν ενότητα τοϋ χειρογράφου πού ονομάζεται «Νομική Συναγωγή». Άς παρακολουθήσουμε ποΰ καί πώς διατύπωσε τή θεω­ ρία του. Το 1903 έξέδωσε στήν Κωνσταντινούπολη το πρώτο τεύχος άπο τον πρώτο τόμο τής «Νέας Βιβλιοθήκης εκκλησιαστικών συγγραφέων, ιδία τών καθ’ ήμάς», σειρά στήν οποία άρχισε νά δημοσιεύει κείμενα εκκλησιαστικών συγγραφέων τής ’Ορθοδόξου Εκκλησίας. Ένα μέρος άπο τά κείμενα πού δημοσίευσε τά άντλησε άπο τήν πρώτη ένότητα, τά πρώτα 64 φύλλα τής Ν.Σ., στά όποια παραδίδεται βυζαντινή νομοκανονική ΰλη. Στο εισαγωγικό του σημείωμα δήλωνε: τά κείμενα αύτά «έκδίδομεν, άπο τής 'Νομικής Συναγωγής’ τοϋ Δοσιθέου»6. 1. ΓΕΔΕΩΝ, Οικονομικά, 560. 2. ΓΕΔΕΩΝ, Έξαρχίαι, 251. 3. ΓΕΔΕΩΝ, Έφόλκιον, 214. 4. ΓΕΔΕΩΝ, Λούκαρις, 326. 5. Βλ. τήν εύγλωττη παρατήρηση τοϋ Β. Μυστακίδη, διατυπωμένη ήδη τό 1923: «Έκ τής άνεξαντλήτου Νομικής Συναγωγής..., τήν οποίαν ό... κ. Γεδεών δέν κατώρθωσεν άπ’ αύτής άντλών άμφοΐν τοϊν χεροϊν ίνα έξαντλήση έπι τόσα έτη...» (ΜΐΣΤΑΚΙΔΗΣ, Σημειώματα, 37). 6. Νέα Βιβλιοθήκη, στ. 109-110. Η ΤΛΙΚΗ ΤΠΟΣΤΑΣΙ-Ι ΤΗΣ Ν.Σ. Το 1915 έπαναδημοσιεύει. καί συμπληρώνει ενα άπο τά κείμενα πού είχε, πρώτος αύτός, έκδώσει άπο τή Ν.Σ. στο τεύχος τοϋ 19031. Έκεΐ, στο φύλλο 23 της ’Εκκλησιαστικής ’Αλήθειας, αναπτύσσει γιά πρώτη φορά τή θεωρία του δτιτύ χειρόγραφο πού ονομάζεται «Νομική Συναγωγή» δεν είναι ένιαϊο, δεν γράφτηκε δλο τήν ίδια έποχή. ’Ιδού πώς θέτει το θέμα. 1 ò κείμενο πού εκδίδει άπο τή Ν.Σ. είναι, σύμφωνα μέ τήν έπιγραφή του, έργο του Θεοδώρου Βαλσαμώνος. ’Έργο τοϋ Βαλσαμώνος δμως μέ παραπλήσια έπιγραφή είχε έκδώσει ό Leunclavius2. 'Ο Γεδεών δια­ πιστώνει τις διαφορές πού παρουσιάζουν τά δύο κείμενα καί γιά νά τις παρουσιάσει πιο έκδηλα στούς άναγνώστες του άντιβάλλει άποσπάσματά τους. Το ενα το έπιγράφει «κείμενον Λεονγκλαβίου», το άλλο «κείμενον y\ r£rr vzifnfi' $b£ìi'yamivi 'ύ *1/ -iif*v«a{4 · Ä. «fV* -jfma ■ ΒΜΒ - turns', <m*> «t ^ι·ια*· róaayTj oUlimtO- rr‘jc.0- <A'·>#·-/οι·*ν r%^cTKi Vn-ywit « A-**^*y) U&-T* -mv^nm^r^r«J/e · Üami^L^S^· if βτ*Λ9·'«τ»γ»«Λ · ·*ιβϊ*χοιι£ oblimi'Alk9*vm/éfa* £&7*7<κΡ^ «J, ^ f?uSUé-tmmS- Tiénfax·«-* · Liwejc ■ **» »I·%»·ίτ γ·α^# AW»V»?) - Yp·**«^ *iÌu^c'«^ · G*7i«îm Ü £*%€$) ■ -apfJlmjfrvm-mm&tejmm. » .»Tr'-^'U^'fiÌ) · *Î*s£«AA«âÎ#* · -afi^ «**44*t %mtfÙMp A*.*A"·* · VA'rnbfiAf <W»f\/ ΪΛΑμ·Τ itmhuf (=i«(waitJlis Ύ,-ΜΙομΉ ^2) «4’eft J?»7n sol «*(*» (rlm/li •’ώΛ ihjfv c«J»VÙtÌ^v«' *r*M» ‘ TC»>n*»j*£»ìA9jt:- ΜΠΤ 2, φ. 51Γ: δείγμα γραφής του πρώτου γραφέα τής Ν.Σ., ό όποιος, κατά τον Μ. Γεδεών, έζησε τον ιε' αιώνα Δοσιθέου» καί διευκρινίζει: «[το] έπιγράφω [κατά το χειρόγραφο] "Δοσιθεου , ούχί διότι έγράφη ύπ* αύτοΰ ή κατ’ εντολήν του άειμνήστου τούτου πατριάρχου άλλά διότι περιεσώθη εν τή άξιοτίμω "Νομική Συνα­ 1. Τούς λόγους τής έπαναδημοσιεύσεως τούς εκθέτει μέ τά άκόλουθα: «τά έκδοθέντα χίλια αντίτυπα τής *Νέας Βιβλιοθήκης των εκκλησιαστικών συγγρα­ φέων’, ής εν τω α' φυλλαδίω έξετυπώθησαν, πάντα κατεστράφησαν, τριών ή τεσσά­ ρων περισωθέντων» (ΓΕΔΕΩΝ, Βαλσαμών, 169). Στή Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, στην ’Αθήνα, σώζεται ένα άπύ τά περισωθέντα άντίτυπα μέ τον ταξινομικό άριθμό Τ 1068.42. Προέρχεται άπο τή βιβλιοθήκη του ίδιου του Γεδεών καί στήν αρχή του τεύχους ύπάρχει ή άκόλουθη ιδιόγραφη σημείωσή του: «200 έξεδόθη μόνον τούτο». 2. Βλ. περισσότερα στοιχεία γιά τή φιλολογική ταυτότητα αύτοΰ του κει­ μένου πιο κάτω σ. 96. Η ΘΕΩΡΙΑ TOT Μ. ΓΕΔΕΩΝ 49 γωγή’, προταττόμενον μέν πάντων των άποτεθησαυρισμένων έν αυτί) πατριαρχικών γραμμάτων, γεγραμμένον δέ χειρί π ο λ λ ο ΐ ς έτεσι προγενέστερα των χρόνων καθ’ ους è Δοσίθεος ήκμασεν»1. Ευκρινέστερα διατυπώνει τή σκέψη του ό Γεδεών σέ έπόμενο φύλλο τής Εκκλησιαστικής ’Αλήθειας, όταν δημοσιεύει τή μελέτη του «Κανο­ νικού δικαίου απόκρυφα». Εκεί, έκδίδοντας άλλο ενα κείμενο πού παραδίδεται στά πρώτα φύλλα τής Ν.Σ., σημειώνει: «Το παρόν [...] κείμενον περιέσωσεν ό Δοσίθεος έντή χρησιμωτάτη αότοϋ'Νομική Συναγωγή’[...] γεγραμμένον δέ οόχί καθ’ ους ό Δοσίθεος εζη χρόνους, άλλά κατά την ιε' εκατονταετηρίδα, μετά πολλών μνημείων τής πατριαρχι­ κής ήμών νομολογίας. Τα πολύτιμα ταΰτα φύλλα προσεκολλήθ η σ α V τή 'Συναγωγή’»2. 'Η θεωρία τοϋ Γεδεών —σύμφωνα μέ την οποία ή νομοκανονική υλη ή «προταττομένη τών πατριαρχικών γραμμάτων», δέν άποτελεΐ οργανικό τμήμα ενός ενιαίου κώδικα άλλά συγκροτήθηκε αύτοτελώς τον ιε' αιώνα καί διασώθηκε άπό τον Δοσίθεο καθώς την «προσεκόλλησε» στην αρχή τής «Νομικής Συναγωγής» του— καταρρίπτεται αν λάβει κανείς υπό­ ψη του τά στοιχεία πού προκύπτουν άπό μιά κωδικολογική εξέταση ό­ λου τοϋ χειρογράφου. ’Έρευνα χρήσιμη τόσο για τήν άντίκρουση τής θεωρίας τοϋ Γεδεών όσο καί γιά μιά ουσιαστικότερη γνωριμία μέ τήν ύλική υπόσταση τής «Νομικής Συναγωγής» πού συγκρότησε ό Δοσί­ θεος τον ιζ' αιώνα. 1. Γεδεών, Βαλσαμών, 177. 2. ΓΕΔΕΩΝ, Δίκαιον, 198' γιά τό κείμενο πού δημοσιεύτηκε βλ. πιο κάτω σ. 76. 4 ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ή ενότητα του χειρογράφου 'Η σημερινή στάχωση τοϋ χφ θά πρέπει νά έ'γινε μετά το τέλος τοϋ ιθ' αιώνα. 'Ο τελευταίος σταχωτής άφαίρεσε 21 λευκά φύλλα και προκάλεσε μιά, μικρής έκτάσεως, μετάθεση των τελευταίων τετραδίων. Τά πρώτα αύτά στοιχεία προκύπτουν άπο τη σύγκριση τής περιγραφής του χφ πού δημ,οσίευσε ό Παπαδόπουλος-Κεραμεύς το 18991 καί τής σημερι­ νής του καταστάσεως. Ό Κεραμεύς αναφέρει 7 -f- 451 φύλλα, σήμερα έ'χει α'- ζ' + 430 (-(- α'- δ' τά φύλλα τής σταχώσεως). Στην περιγραφή του ό Κεραμεύς άναφέρει δτι τά φ. 391-434 είναι λευκά καί μετά άκολουθοϋν δσα, εύρεθέντα «εν τώ τοϋ Γραφείου Άρχείω... προσηρτήθησαν έν τή... Νομική Συνα­ γωγή... έπιμελεία τοϋ βιβλιοθηκάριου»2. Μαζί μέ αύτά, ενα δίφυλλο πού περιείχε «συνοδικόν εγκύκλιον γράμμα» τοϋ Κυρίλλου Ε' τοϋ 1749. Σή­ μερα το δίφυλλο αυτό τοϋ τέλους έ'χει έκπέσει καί τά «προσαρτηθέντα» βρίσκονται μετά το φ. 394 ως καί το φ. 409' λευκά είναι τά υπόλοιπα, ώς το φ. 430. Είναι φανερό δτι ό τελευταίος σταχωτής βιβλιοδέτησε τά «προσαρτηθέντα» λίγα τετράδια πιο εμπρός καί τά συστάχωσε άνάμεσα σέ λευκά φύλλα, προφανώς γιά νά τά προφυλάξει καλύτερα" καί, αν δεχτοΰμε δτι το δίφυλλο είχε άπο παλαιότερα έκπέσει, άφαίρεσε, γιά άγνωστους σέ μάς λόγους, 19 λευκά φύλλα. Ποΰ βρίσκονταν αύτά τά φύλλα; Ή σύγκριση, καί πάλι, μέ τήν περιγραφή τοϋ Κεραμέα δίνει τήν απάντηση: τά φύλλα βρίσκονταν μετά το φύλλο 390, άφοΰ οί παρα­ πομπές τοϋ Κεραμέα γιά τά κείμενα πού περιγράφει συμπίπτουν μέ τή σημερινή άρίθμηση ώς το φύλλο 390. Άνάμεσα στά λευκά λοιπόν φύλλα 391-434 —κατά τήν περιγραφή τοϋ Κεραμέα—· θά πρέπει νά άναζητηθοΰν τά άφαιρεθέντα μετά το τέλος τοϋ ιθ' αιώνα λευκά φύλλα3. 1. Βλ. πιο πάνω, σ. 33 σημ. 1. 2. Βλ. δσα άναφέρουμε στό δεύτερο κεφάλαιο. 3. Δεδομένου οτι τά φ. 391 καί 392 άποτελοϋν οργανικό τμήμα ενός τετραδίου (4 + 4), στήν πραγματικότητα ή αναζήτηση θά πρέπει νά περιοριστεί άπο το σημε­ ρινό φ. 393 &>ζ τό 434. II ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟΥ 51 Στην τελευταία —ή σέ κάποια προηγούμενη— στάχωση του χφ το ψαλίδι μείωσε τ'ις διαστάσεις του κώδικα. ’Από φύλλα πού περιείχαν στά περιθώριά τους σχόλια -—καί τά όποια ό σταχωτής προνόησε να τά δι­ πλώσει στην άκρη γιά νά άποφύγει νά άφαιρέσει γραμμένη επιφάνεια—· μπορούμε νά διαπιστώσουμε δτι οί διαστάσεις τοΰ κώδικα ήταν τουλάχι­ στον 0,420 X 0,350' σήμερα είναι 0,420 X 0,291Α 'Ολόκληρος ό κώδικας έχει σήμερα μία καί μόνη, μεταγενέστερη τής αρχικής, άρίθμηση, στήν όποια έχουν υπαχθεί κανονικά, στη θέση πού τέθηκαν άπό τον τελευταίο σταχωτή, καί δσα προστέθηκαν μετά το 1880. Θά πρέπει κατά συνέπεια νά δεχτούμε οτι è κώδικας άριθμήθηκε —ή κατά πάσα πιθανότητα άριθμήθηκε καί πάλι—· άφοϋ πήρε τη σημε­ ρινή του συγκρότηση' ϊχνη άπό παλαιότερη άρίθμηση δεν διακρίνονται πιά σήμερα. "Ας παρακολουθήσουμε τώρα τή συγκρότηση των τετραδίων12, τά όποια καί αύτά δεν σώζουν —προφανώς υστέρα άπό την τελευταία στά­ χωση— ϊχνη άπό την άρίθμησή τους3. Τετράδιο 1 * α' β' γ' J δ' ε' ζ' ζ' Στο recto τοΰ φ. α' υπάρχει το σημείωμα πού έχουμε σχολιάσει άνοίγοντας αύτή τή μελέτη. Τά υπόλοιπα φύλλα είναι λευκά. Τετράδιο 2 * 1 2 3 I 4 5 6 7 Άπό το φ. 1Γ αρχίζει ή νομοκανονική υλη. Μολονότι καί το φ. ζ' καί το 7 είναι άποκομμένα, δεν άποτελοϋσαν ποτέ δίφυλλο, έπειδή έχουν διαφορετικό υδατόσημο. Άπό το τετράδιο 3 ώς τό τετράδιο 9 (φ. 8-63) συνεχίζεται κανονικά ή νομοκανονική δλη, γραμμένη σέ ομοιόμορφα τετράδια (4 -(- 4). Τό τελευταίο κείμενο αύτής τής ενότητας τελειώνει στό έπάνω μέ­ ρος τοΰ φ. 64Γ. Τό φύλλο αύτό, πού έχει ϊδιο υδατόσημο μέ τό χαρτί δπου είναι γραμμένη ή νομοκανονική υλη, είναι άποκομμένο' άποτελοΰσε προ­ 1. Ό ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-ΚεραΜΕΤΣ (Βιβλιοθήκη 4, 2) δίνει ώς διαστάσεις 0,412x0,285. Πρόκειται για άβλεψία' οΐ διαστάσεις αυτές άφοροϋν τά «προσαρτηθέντα» μετά τό 1880 τετράδια. 2. Χρησιμοποιούμε εδώ τόν δρο «τετράδιο» μέ την έννοια τοΰ τεύχους καί δηλώνουμε στή συνέχεια τον άριθμό των φύλλων πού τό απαρτίζουν κάθε φορά. 3. Στήν παρουσίαση των τετραδίων λαμβάνουμε ύπόψη τεκμήρια πού πηγά­ ζουν άπό τά ύδατόσημα, στοιχεία πού παρουσιάζουμε αμέσως πιο κάτω. 52 Η ΥΛΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΗΣ Ν.Σ. φανώς κάποτε ενα δίφυλλο καί συνιστοϋσε το τετράδιο 10: 64 [ *. Τετράδιο 11 65 66 67 I 68 69 70 Άποτελεΐται άπό λευκά φύλλα' το λευκό φ. 64, γιά δσους λόγους άναφέραμε, δεν αποτελούσε οργανικό τμήμα αύτοϋ του τετραδίου. Τετράδιο 12 71 72 73 74 | 75 * 76 77 Άπο το recto του φ. 71 άρχίζουν τά κείμενα άπο τον Κώδικα τής Μ. Εκκλησίας. Το άντίστοιχο τοϋ φ. 72 είχε άποκοπεΐ προφανώς άπο το γραφέα, άφοΰ ή συνέχεια των κειμένων δεν παρουσιάζει κανένα κενό. Άπο το τετράδιο 13 άς το τετράδιο 16 (φ. 78-109) συνεχίζεται κανονικά ή άντιγραφή κειμένων άπο τά πατριαρχικά άρχεϊα. Τά τέσσερα τελευταία φύλλα τοϋ τετραδίου 16 (φ. 106, 107, 108, 109) είναι λευκά, ένώ το κείμενο στο φ. 105ν τελειώνει ομαλά. Άπο το τετράδιο 17 ώς το τετράδιο 23 (φ. 110-165) συνεχίζεται κανονικά ή άντιγραφή. Τετράδιο 24 166 167 168 169 170 | * 171 172 173 174 Αποτελεί το τελευταίο τετράδιο (5 + 5) τής ένότητας πού άρχισε άπο το φ. 110. Το άντίστοιχο τοϋ φ. 166 είχε άποκοπεΐ άπο το γραφέα, άφοΰ ή συνέχεια των κειμένων δεν παρουσιάζει κανένα κενό. Άπο το τετράδιο 25 ως το τετράδιο 29 (φ. 175-220) ένας άλλος γραφέας, άφήνοντας λευκά το πρώτο (φ. 175) καί το τελευταίο (φ. 220), άντιγράφει καί αυτός κείμενα άπο τά πατριαρχικά άρχεϊα. Τά τετράδιά του είναι 5 + 5, έκτος άπο το τελευταίο πού είναι 3+3. Άπο το τετράδιο 30 ώς το 34 άντιγράφει ένας άλλος γραφέας. TÒ τελευταίο κείμενο τελειώνει στο φ. 267Γ' λευκό μένει το verso τοϋ φ. 267 καί το τελευταίο φύλλο τοϋ τετραδίου, το φ. 268. Τά τετράδιά του είναι δλα 5 + 5 έκτος άπο το προτελευταίο (φ. 251-258), πού είναι 4 + 4. Ακολουθούν τά τετράδια 35-45 (φ. 269-352), στά όποια ό ίδιος γραφέας τών φ. 71-174 συνεχίζει την άντιγραφή κειμένων άπο την ΐδια πατριαρχική πηγή. Τά τετράδιά του είναι δλα 4 + 4 έκτος άπο το τε­ λευταίο πού είναι 2+2. Ακολουθούν τά τετράδια 46-50 (φ. 353-392), στά όποια άλλος γρα­ φέας εχει άντιγράφει το κείμενο ενός «Τόμου» τοϋ 16631, νομοκανονική 1. Γιά τή φιλολογική ταυτότητα τοϋ κειμένου αύτοϋ βλ. πιο κάτω στο έ'κτο κε- Η ΕΝΟΤΗΤΑ TOT ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟΥ 53 καί άλλη υλη άπό τή βυζαντινή εποχή καθώς καί κείμενα σχετικά μέ τή σύνοδο τής Μόσχας τοϋ 1666. Τά τετράδια είναι δλα 4 + 4 καί λευκά έχουν μείνει τά δύο τελευταία φύλλα (φ. 391 καί φ. 392) τοΰ τελευταίου τετραδίου. Άπο το φ. 395 άρχίζουν, δπως έχουμε αναφέρει, τά «προσαρτηθέντα» στή Ν.Σ. τετράδια, τά όποια είναι λίγο μικρότερων διαστάσεων άπο τά κανονικά τετράδια τής Ν.Σ. Μεταξύ τοϋ φ. 392 καί τοΰ φ. 395 υπάρχουν δύο λευκά φύλλα (το φ. 393 καί το φ. 394) πού δεν διακρίνεται άν άποτελοϋσαν δίφυλλο ή έπικολλήθηκαν στο σώμα τοΰ χειρογράφου. Άκολουθοΰν, μετά το φ. 409, 21 λευκά φύλλα πού έχουν το ’ίδιο υδατόσημο μέ το τετράδιο 1 καί τά λευκά φύλλα τοΰ τετραδίου 11. Τά τετράδιά τους είναι 5 —(— 5, 4 -f- 4, 1 —)— 1 καί έχει έπικολληθεΐ ενα άκόμη λευκό φύλλο, το φ. 430. Άς δοΰμε τώρα τά τεκμήρια πού προσφέρει γιά τό θέμα τής ένότητας τοΰ χειρογράφου ή εξέταση τοΰ χαρτιοΰ. Τά υδατόσημα άνήκουν δλα στήν κατηγορία Trelune: πρόκειται γιά χαρτί πού κατασκευαζόταν στή Δύση καί σε δλη τή διάρκεια τοΰ ιζ' καί ιη' αιώνα διοχετευόταν στήν άγορά τής Ανατολής1. Ή ποικιλία δμως των contremarques υποδηλώνει δτι χρησιμοποιήθηκαν τουλάχιστον τέσσερις «παρτίδες» χαρτιοΰ. Τό ενα άπο τά υδατόσημα είναι παραλλαγή τοΰ crescent Heawood 866 (Βε­ νετία 1696)2. Τά υπόλοιπα παραλλάσσουν ώς προς τις contremarques, τό μέγεθος των ημισελήνων καί ώς προς τή θέση τους σε σχέση μέ τις ραβδώσεις τοΰ χαρτιοΰ (pontuseaux). Γεγονός, πάντως, παραμένει δτι δλο τό χαρτί πού χρησιμοποιήθηκε γιά τή συγκρότηση τοΰ χφ τής Ν.Σ. έχει τήν ίδια, περίπου, ήλικία" επομένως, ή πρώτη ένότητα τοΰ κώδικα, πού ό Γεδεών είχε ύποθέσει δτι γράφτηκε «κατά τήν ιε' εκατονταετη­ ρίδα», πρέπει νά χρονολογηθεί, καί αύτή, στον ιζ' αιώνα. Τό συμπέρασμα στό όποιο μάς οδήγησε ή έξέταση τοΰ χαρτιοΰ έρχε­ ται νά τό ένισχύσει ό εντοπισμός τοΰ γραφέα πού έγραψε τήν επίμαχη δλη. ψάλαιο, άρ. 1064, καί γιά τή διπλωματική ύφή του στή μελέτη ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΪΛΟΣ, «Τόμος». 1. BRIQUET, Les filigranes 2, 315: Durant tout le cours des XVIIe et XVIIIe s., on trouve beaucoup de papier filigrané aux trois croissants posés à côté les uns des autres, horizontalement, allant en décroissant de grandeur. La plupart sont accompagnés de contremarques vénetiennes. Ce papier était connu à Venise sous le nom de Trelune et spécielement fabriqué pour le Levant. 2. HEAWOOD, Watermarks. 54 Η ΤΛΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΗΣ Ν.Σ. Πέντε είναι οί γραφείς πού εργάστηκαν γιά νά δημιουργηθεί ό χειρό­ γραφος κώδικας του Δοσιθέου. 'Ο πρώτος έ'γραψε τά φύλλα lr-64r’ ό δεύτερος καί παραγωγικότερος τά φύλλα 71Γ-105ν, 110Γ-174ν, 269Γ-352ν’ ό τρίτος τά φύλλα 176Γ-219ν* ό τέταρτος τά φύλλα 221Γ-267ν καί ό πέμ­ πτος τά φύλλα 353Γ-390ν. Τά τετράδια πού, το 1880, ένσωματώθηκαν στή Ν.Σ. είναι γραμμένα, καί αύτά, άπό τον πέμπτο γραφέα. Για τούς τέσσερις τελευταίους καμιά άμφισβήτηση δεν προβλήθηκε: έζησαν καί έγραψαν τον ιζ' αιώνα. Τον πρώτο, όμως, ό Γεδεών θέλησε νά τον τοπο­ θετήσει δύο ολόκληρους αιώνες πριν. 'Ωστόσο, τήν ταυτότητα —καί τήν εποχή του— τήν άποκάλυψε ό Παπαδόπουλος-Κεραμεύς. ’Ιδού ποϋ καί πότε. Στον πρώτο τόμο του περιοδικού Vizantijskij Vremennik εκανε μια παρουσίαση τής μελέτης του Μ. Γεδεών, «Έπίσκεψις εις Άφουσίαν»1. ’Εκεί, μέ άφορμή ενα χειρόγραφο γραμμένο το 1680 άπό τον ιερέα ’Ιωάννη, ίερομνήμονα καί μέγα πρωτοπαπά τής Μεγάλης ’Εκκλη­ σίας —-τον μετέπειτα μέγα σακελλάριο—, σημειώνει: «έγραψε δε ό αυτός ’Ιωάννης ιδία χειρί καί πολλά φύλλα τής Νομικής Συναγωγής Δοσιθέου πατριάρχου τών 'Ιεροσολύμων»2. «Πολλά φύλλα τής Νομικής Συναγωγής»’ ποιά συγκεκριμένα όμως φύλλα εννοεί; Στή σύντομη περιγραφή του χφ πού δημοσίευσε στον τέταρτο τόμο τής 'Ιεροσολνμιτίκής Βιβλιοθήκης άποσαφηνίζει τό θέμα με τά άκόλουθα λόγια: «Τά πρώτα ήριθμημένα 64 φύλλα καλλιγραφικώς έ'γραψεν ’Ιωάννης Βυζάντιος, ίερεύς καί μέγας σακελλάριος τής Μεγάλης ’Εκκλησίας»3. Τό όνομα βέβαια τοϋ πρώτου γραφέα —όπως καί όλων τών άλλων— δεν άναφέρεται στόν κώδικα’ τό επιχείρημά του όμως γιά νά προτείνει τήν ταύτιση αυτή πηγάζει άπό τό ότι ή γραφή τών πρώτων αύτών φύλλων τής Ν.Σ. είναι όμοια μέ έκείνη τοϋ χφ άρ. 1 τής μονής Κοσινίτσας, χφ στό όποιο αναγράφεται τό όνομα τοϋ ’Ιωάννη. Τό έπιχείρημα αυτό τοϋ Κεραμέως δεν μπορέσαμε νά τό ελέγξουμε καί μέ δική μας αυτοψία, καθώς τό χφ τής μονής Κοσινίτσας4 πού σώζεται 1. Ή μελέτη τοϋ Γεδεών άρχισε νά δημοσιεύεται στην 'Εβδομαδιαίαν Έπιθεώρησιν Νεολόγον 2(1892), 861-864 καί άνατυπώθηκε στό βιβλίο του Προικόννησος, 58-68. 2. Παπαδοποτλος-Κεραμεχς, μ. Γεδεών, 744-745. 3. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΤΣ, Βιβλιοθήκη 4, 3. 4. Γιά τήν τύχη τών χφ τής Μονής βλ. πρόχειρα RICHARD, Répertoire, 86-88. Η ΕΝΟΤΗΤΑ TOT ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟΥ 55 άπό το 1916 στη Σόφια είναι απρόσιτο, ως σήμερα, για τούς ελληνες ερευνητές. ’Έχουμε όμως νά προτείνουμε ενα άλλο χφ μέ όμοια γραφή. Στη βιβλιοθήκη τής Δημόσιας Σχολής Δημητσάνας σώζεται ένας χειρόγραφος κώδικας, ό άρ. 119, πού παραδίδει το «Σύνταγμα κατά στοιχειών» τοϋ Ματθαίου Βλαστάρη καί άλλη νομοκανονική όλη άπό τή Δημητσάνας 119, φ. 203ν: το βιβλιογραφικό σημείωμα τοϋ’Ιωάννη Βυζαντίου βυζαντινή εποχή. Στο τέλος, φ. 203ν, υπάρχει το άκόλουθο βιβλιογρα­ φικό σημείωμα: «Έγράφη ή παρούσα βίβλος... διά χειρύς Ίω(άννου) ίερέως τοϋ μεγάλου σακελλαρίου τ(ής) μεγάλ(ης) έκκλησί(ας) τοϋ Βυ­ ζαντίου- ετει τω σ(ωτη)ρίω ,αχ^δ' [=1694] μηνάς μαρτίου κ'»1. Στη βιβλιοθήκη τής Δημητσάνας το χφ δωρήθηκε το 1871, όπως δηλώνεται σέ σημείωμα πού υπάρχει στο κάτω τμήμα τοϋ φύλλου 203Υ 2. 1. Ό Τ. Άθ. Γριτσόπουλος, πού καταλογογράφησε τά χειρόγραφα τής Σχολής Δημητσάνας, διάβασε λανθασμένα τή χρονολογία τοϋ κώδικα: τό ^ = 90 ώς κ=20, καί θεώρησε δτι γράφτηκε τό 1624 (ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Κατάλογος, 258). Το λάθος επαναλαμβάνουν οΐ ΠΟΛΙΤΗΣ-ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΣ, Σκήτη, 361" οί εκδότες ωστόσο τοϋ Συντάγματος τοϋ Ματθαίου, πού χρησιμοποίησαν το χφ (βλ. άμέσως πιο κάτω στο κείμενο), διάβασαν όρθά το χρόνο γραφής τοϋ βιβλιογραφικού σημειώματος: Ρ.-Π. 6, ς'. 2. Τελευταίος κτήτορας τοϋ χφ ήταν ό μητροπολίτης Φθιώτιδος Καλλίνικος Καστόρχης, ό όποιος καί τό χρησιδάνεισε στούς Κ. Ράλλη καί Μ. Ποτλή, γιά νά το χρησιμοποιήσουν στην έκδοση τοϋ έργου τοϋ Ματθαίου πού δημοσίευσαν στόν έκτο τόμο τοϋ Συντάγματος θείων καί ιερών κανόνων (βλ. Ρ.-Π. 6, ç'-ζ': «Άλλ’ ούδ’ έν Άθήναις έξέλιπον ήμϊν τοιαΰτα βοηθήματα. Δυσί γάρ ένετύχομεν βίβλοις, τή μέν παρασχεθείση ήμϊν ύπό τοϋ τύν άρχιεπισκοπικόν θρόνον Φθιώτιδος εύκλεώς διέ- 56 Il ΥΛΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΗΣ Ν.Σ. Στο ίδιο σημείωμα υπάρχει καί ή αιτιολογία για τήν κακή κατάσταση στήν οποία βρίσκεται το χειρόγραφο: «πεσόντος... του ίππου [μέ τον όποιο μεταφερόταν το χφ] έν τω ποταμώ Άλφειω, έβράχη καί ώς έκ τούτου είναι εις τινα μέρη δυσανάγνωστον». Παρ’ όλα αυτά ή αυτοψία πού επιχειρήσαμε τον Μάιο του 1984 μας έπεισε ότι ό ΠαπαδόπουλοςΚεραμεύς είχε δίκιο: το χέρι του ’Ιωάννη Βυζαντίου, πού έγραψε το χφ τής Δημητσάνας, έγραψε καί τα πρώτα 64 φύλλα τής Ν.Σ. "Ας σημειωθεί έδώ, για λόγους πληρότητας, ότι στον ίδιο γραφέα οφείλουμε τέσσερα άκόμη χειρόγραφα: το άρ. 11 τής σκήτης του αγίου Παντελεήμονος τής μονής Κουτλουμουσίου, γραμμένο το 1689*1" 2το άρ. Ω 96 τής μονής Μεγίστης Λαύρας, γραμμένο το 16942- το άρ. 270 τής μονής Ίβήρων, γραμμένο το 16953 καί, σύμφωνα μέ κάθε πιθανότητα, ένα τμήμα άπο τον συμμιγή κώδικα άρ. 157 τής μονής Καρακάλου, γραμμένο το 16924. Ό γραφέας λοιπόν τής νομοκανονικής όλης πού περιέχεται στά 64 πρώτα φύλλα, è μέγας σακελλάριος τής Μ. ’Εκκλησίας παπα-’Ιωάννης ό Βυζάντιος, έζησε τον ιζ' αιώνα καί εργάστηκε μαζί μέ τούς άλλους τέσσερις γραφείς γιά τή συγκρότηση τής «Νομικής Συναγωγής». 'Η υλική υπόσταση του χφ δείχνει ότι ό Δοσίθεος είχε σχεδιάσει μιά συγ­ κεκριμένη μορφή γιά τή συναγωγή του: όλα τά τετράδια του κώδικα συγκροτήθηκαν άπο χαρτί ίδιας προέλευσης καί τά φύλλα τους έτοιμάστηκαν νά δεχτούν κείμενο 42 γραμμών, ίδιου περίπου πλάτους. Οί έρυθρογραφίες, τά πρωτογράμματα καί τά κοσμήματα τής πρώτης ένότητας, πού παρέσυραν ίσως καί αυτά τον Μ. Γεδεών νά τή θεωρήσει ξένη άπο το υπόλοιπο σώμα, θά πρέπει νά άποδοθοϋν είτε στήν καλαισθησία τού γραφέα είτε, το πιθανότερο, στήν προσπάθειά του νά μιμηθεϊ το άντιγραφικό του άρχέτυπο. ποντος σεβασμιωτάτου Κυρίου Καλλινίκου Καστόρχη [...] γεγραμμένη ύπό Ίωάννου ίερέως καί μεγάλου Σακελλαρίου της μεγάλης έκκλησίας, τοϋ Βυζαντίου, έν έτει -αχ1,»'». 1. ΠΟΛΙΤΗΣ-ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΣ, Σκήτη, 361-362 καί είκ. 2. 2. Λατριωτης-Ετςτρατιαδης, Μ. Λαύρα, 350. 3. ΛΑΜΠΡΟΣ, "Αγιον ”Ορος 2, 69. 4. ΛΑΜΠΡΟΣ, "Αγιον ”Ορος 1, 144: «Έγράφη διά χειρός έμοϋ τοϋ μεγάλου σακελλαρίου τής μεγάλης έκκλησίας Ίωάννου ίερέως τοϋ Βυζαντίου έν έτει ,αχκ^Μβ’ μηνός ίουνίω α'». Ό Λάμπρος ανάγει τή γραφή στύ 1622, διαβάζοντας προφανώς κ == 20 άντί γιά το όρθό ή = 90. ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Νομ,οκανονική υλη Σύμφωνα μέ δσα εξαγγείλαμε, θά επιχειρήσουμε εδώ —καί στο επόμενο κεφάλαιο— νά παρουσιάσουμε την ΰλη πού ό Δοσίθεος συμπεριέλαβε στή «Νομική Συναγωγή» του. 'Η παρουσίαση τής ύλης θά γίνει με στόχο, άπύ τη μιά μεριά, νά προβληθούν οί ιδιομορφίες τής συναγωγής καί, άπύ τήν άλλη, νά υπηρετηθεί ή οπτική γωνία άπύ τήν οποία ή συλλεκτι­ κή εργασία τού Δοσιθέου ενδιαφέρει τή μελέτη μας. ’Ιδιομορφία τής συ­ ναγωγής άποτελεΐ το γεγονός δτι συνυπάρχουν κείμενα άντιγραμμένα άπύ εναν συγκροτημένο Νομοκάνονα τού ιγ' αιώνα —στον όποιο έ'χουν συνυφανθεϊ καί μεταγενέστερα σχόλια— μαζί μέ συνοδικές λ.χ. πράξεις πού έχουν αντιγράφει άπευθείας άπύ τον «'Ιερόν Κώδικα» τού Πατριαρ­ χείου Κωνσταντινουπόλεως1. Γιά το λόγο αύτό, οί άρχές πού υιοθετή­ σαμε γιά νά παρουσιάσουμε τή νομοκανονική ύλη δέν θά είναι άπολύτως ταυτόσημες μέ εκείνες πού αφορούν τήν παρουσίαση των άλλων κειμέ­ νων. ’Εδώ σκοπός δέν είναι τόσο νά δώσουμε το περιεχόμενο τού γνω­ στού, καταρχήν, καί άπύ άλλες πηγές νομοκανονικοΰ κειμένου δσο νά έντοπίσουμε καί νά προβάλουμε τις ιδιαιτερότητες τού κειμένου πού παραδίδει ή Ν.Σ. σέ σχέση μέ ενα προσιτό σέ δλους σημείο άναφοράς, το δη­ μοσιευμένο κείμενο. Κατά συνέπεια, δταν υπάρχουν άνέκδοτα τμήματα ή σχόλια στή Ν.Σ. θεωρήσαμε σκόπιμο νά τά δημοσιεύουμε2. Μέ τον τρόπο αύτό θεωρήσαμε δτι προετοιμάζουμε, θέτοντας άπύ τώρα στή διάθεση κάθε ερευνητή, το ύλικύ πού θά χρησιμοποιήσουμε γιά νά ικανο­ ποιήσουμε ενα άπύ τά επόμενα ζητούμενά μας: τήν επισήμανση τών άντιγραφικών άρχετύπων τού Δοσιθέου. ’Αντίθετα, γιά τά περισσότερα κεί­ μενα τού επόμενου κεφαλαίου πού εύκολα άποκαλύπτεται το άντιγραφικό τους αρχέτυπο, δέν κρίναμε σκόπιμο νά σημειώσουμε τις διαφορές 1. Βλ. καί δσα αναφέρουμε στό πρώτο κεφάλαιο, σ. 38-39. 2. Μέσα στήν ’ίδια λογική, δημοσιεύουμε τίς έπιγραφές μέ τις όποιες παραδίδονται τά νομοκανονικά κείμενα πού περιγράφονται σ’ αύτό τό κεφάλαιο, ενώ δέν δημοσιεύουμε, καταρχήν, έπιγραφές πού υπάρχουν στα πατριαρχικά τοϋ επόμενου κεφαλαίου. 60 II ΣΤΝΑΓΩΓΙΙ τους άπό τά δημοσιευμένα κείμενα —άλλά ούτε άποτολμήσαμε νά διπλα­ σιάσουμε τον ογκο αύτοϋ τοΰ πρώτου τόμου δημοσιεύοντας δ,τι δεν έχει έκδοθεϊ' εκεί σκοπός μας θά είναι νά δώσουμε, μέ μιά σύντομη περίλη­ ψη, το στίγμα του θέματος πού πραγματεύεται κάθε κείμενο. ’Αλλά ας αναφέρουμε αναλυτικά τίς άρχές πού θά ακολουθήσουμε στο κεφάλαιο αύτό. α' Κάθε αύτούσιο κείμενο ή κάθε κείμενο πού έ'χει προέλθει άπό συμ­ πίληση άποσπασμάτων άπό διάφορα έ'ργα παίρνει άρίθμηση, ή οποία είναι συνεχής καί περιλαμβάνει δλα τά κείμενα πού παραδίδονται στη Ν.Σ. (άρ. 1-1069). Μετά τον άραβικύ άριθμό, άκολουθεϊ μιά σύντομη, δηλωτική τοϋ περιεχομένου επιγραφή. Έπεται ή άναγραφή τοϋ φύλλου τοΰ χειρογράφου στο όποιο σώζεται το άντίστοιχο κείμενο. β' Μετά τήν έ'νδειξη Ε. [=έπιγραφή] δίνεται ή έπιγραφή —δπου υπάρχει— μέ τήν οποία παραδίδεται το άντίστοιχο κείμενο στο χειρόγρα­ φο τής Ν.Σ. γ' Μετά τήν ένδειξη Ino. [=incipit] δίνονται οί πέντε πρώτες λέξεις κάθε κειμένου. 'Όταν πρόκειται για κείμενο πού έχει προέλθει άπό τή συμ­ πίληση άποσπασμάτων άπό διάφορα έργα (βλ. γιά παράδειγμα τήν ένότητα 6), δίνονται έκτος άπό το incipit τοϋ πρώτου κειμένου καί οί πέντε πρώτες λέξεις τών έπιμέρους άποσπασμάτων. δ' ’Ακολουθεί ένας σύντομος, κατά το δυνατόν, σχολιασμός τοΰ κειμένου, ό όποιος περιλαμβάνει παραπομπή σέ τυχόν έκδοσή του καί άναγραφή τοΰ χειρογράφου —αν ή ύπαρξή του είναι έντοπισμένη— άπό δπου έγινε ή έκδοση αυτή. Στίς, λίγες εκείνες, περιπτώσεις δπου ή έκ­ δοση τοΰ κειμένου έχει γίνει άπό τή Ν.Σ. δίνεται παράλληλα καί ή editio princeps. ε' Στίς περιπτώσεις εκείνες πού, παρά τίς έρευνές μας, δεν κα­ τορθώσαμε νά εντοπίσουμε δημοσίευση κάποιου κειμένου ή σχολίου πού παραδίδει ή Ν.Σ., γιά δσους λόγους άναφέραμε πιό πάνω τό δημο­ σιεύουμε αύτούσιο. 'Η δημοσίευσή μας ωστόσο δεν άκολουθεϊ τούς κα­ νόνες μιας φιλολογικής έκδοσης, δέν «άποκαθιστα» τό κείμενο σημειώ­ νοντας σέ κριτικό υπόμνημα τά «λάθη» τοΰ γραφέα' πρόκειται γιά δη­ μοσίευση πού θέλει νά άποδώσει τό κείμενο δπως άκριβώς παραδίδεται στή Ν.Σ. Γιά τό λόγο αύτό θεωρήσαμε δτι οί έπεμβάσεις μας έπρεπε νά είναι ελάχιστες. Άποκαθιστοΰμε σιωπηρά τή στίξη καί διορθώνουμε τά λάθη στον τονισμό' τίς δποιες άλλες έπεμβάσεις-προτάσεις μας γιά τήν καλύτερη κατανόηση τών κειμένων πού παραδίδονται στή Ν.Σ. τίς ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΥΛΗ 61 δηλώνουμε πάντα μέσα σε ορθογώνιες άγκύλες. 'Ο ίδιος κανόνας, φυσικά, τηρήθηκε καί προκειμένου για τίς έπιγραφές ή τα incipit των κειμένων. Σέ όλες τις περιπτώσεις, είτε πρόκειται γιά επιγραφή ή incipit είτε για δημοσίευση άνέκδοτου κειμένου, άναπτύσσουμε σιωπηρά τίς συντομογραφίες. Α' ΑΠΟ ΕΝΑ ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΑ TOT ΙΓ' ΑΙΩΝΑ [φ. 1Γ-63Γ] 1 Κεφάλαια άπο τον Μωσαϊκό Νόμο φ· ιΓ-3Γ Ε. Εκλογή τοΰ παρά Θεόν διαμωσέως [=διά Μωσέως] δοθέντος νόμων [=νόμου] τοϊς Ίαραηλίταις. ’Εν κεφαλαίοις πεντήκοντα. Inc. Ον παραληχρει άκοην ματαίαν. Ου 'Η ενότητα δεν παραδίδει το γνωστό κείμενο τοϋ «Μωσαϊκού Νό­ μου» (ed. pr. G ο tele rius , Monumenta 1, 1-27: άπο τον Parisinus gr. 2336 [=1320]' νεότερη έκδοση, άπο 19 κώδικες, Bur&mann-Troianos, Nomos, 138-167), άλλα άκολουθεΐ, καταρχήν, τη σειρά μέ την οποία δίνονται τά κείμενα στην ιδιωτική νομοκανονική συλλογή «Ecloga ad Prochiron mutata»—Τίτλος λθ' (Zachariae, J.G-R. 4, 154-161= Zenoi, J.G. 6, 306-312)1. 'Ωστόσο, στήν τελευταία αύτή συλλογή οί ένό1. ’Ιδού ή αντιστοιχία των πρώτων 13 κεφαλαίων τοϋ κειμένου της Ν.Σ., τοϋ «Μωσαϊκού Νόμου» —κατά την πρόσφατη έκδοσή του— καί τής συλλογής «Eclo­ ga ad Prochiron mutata». Ν.Σ. M.N. E. ad Pr. m. κεφ. α' Ον παραλείψει άκοην ματαίαν 1.1 1 Ον ποιήσεις άδικον εν κρίσει 1.2 2 β' ’Εγώ είμ'ι Κύριος ό Θεός 2 3 γ' Έάν δε άργύριον εκδανειής 11.1 4 ’Εάν δε πένηται ό άδελφός 11.2 5 δ' Ού κοιμηθήσεται μισθωτός 7.1 Ονκ άποστερήση[ = ει]ς μισθόν 7.2 6 ε' ’Εάν τις δω τφ... άργύριον 12 7 ς' Έάν τις δφ τφ... νποζύγιον ζ' Έάν αίτηση τις παρά η' Έλάλησε Μωϋσής προς θ' ι' ια' tß' ιγ' Πάσαν χήραν καί ορφανόν Ού ποιήσετε άδικον Έλάλησε Κύριος προς Είπε Κύριος προς Μωϋσήν Έάν δε καταβοσκήση Έάν έξελθών πνρ 13 8 14 8.1 8.2 9 10 — 10 18 20 11 12 13 3 9 — Η ΣΤΝΑΓΩΓΙΙ 62 τητες είναι 36 ένώ στο κείμενο τής Ν.Σ. 50, δηλαδή ακολουθείται ή σειρά τής «Ecloga ad Prochiron mutata», ή οποία εμπλουτίζεται καί με άλλα 14 κεφάλαια άπο τον «Μωσαϊκόν Νόμον». 2 Συλλογή ποινικών —άλλά καί άλλων νομικών— διατά­ ξεων φ. 3Γ'ν Ε. Πιναλία [=Ποινάλια] τών εγκληματικών κεφαλαίων. Παραδίδεται το κείμενο 18 διατάξεων. Οί πρώτες 12 άποτελοϋν μιά έπιλογή άπο διατάξεις πού περιέχονται στήν «’Εκλογή» καί στήν Appendix τής συλλογής αύτής' παρεμβάλλεται μία διάταξη άπο τά «Βασιλικά» —πού έχει περάσει καί στή «Σύνοψιν των Βασιλικών»— καί μία άκόμη άγνωστης, δσο γνωρίζουμε, προέλευσης. ’Ακολουθούν πέντε διατάξεις, άπο τίς όποιες μία μόνο εΐναι γνωστή, άπο τήν ιδιωτική συλ­ λογή «Prochiron auctum»· το κείμενο τών υπολοίπων το δίνουμε έδώ. Συγκεκριμένα στή Ν.Σ. παραδίδονται οί άκόλουθες διατάξεις: α' Inc. Μηδε'ις τον εν εκκλησία προσφνγόντα (’Εκλογή 17.1.) β' Inc. Οί εκ δικαστικής ψήφου, ή (Εκλογή 17.2.) γ' Inc. 'Ο νομίζων τά πράγματα προσήκειν (Appendix 24 —κατά τήν ϊκδοση ZACHARIAE, ’Ανέκδοτα, 184-195.) δ' Inc. Οί τα οροθέσια τών αγρών (Appendix 2.3 καί 2.4.) ε' Inc. ’Εάν τις εν άλλοτρίω έδάφει (Appendix 2.6.) ς' Inc. Ο εν άλλοτρίω εδάφει κτίζων (Appendix 2.7.) ζ' Inc. Πάντες οί άρχοντες πολιτικοί τε (Appendix 2.10.) η' Inc. 'Ο αρχών χρήματα λαβών επί (Βασιλικά LX, 39.1-2’ Σύνοψις Α, 66.26.) 0' Inc. Όμννέτωσαν προς τής μαρτυρίας οί (Appendix 12.) ι' Inc. Μηδε'ις τήν τον αδελφού γαμέτην (Appendix 4.2.) ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΥΛΗ 63 ια' Inc. Ol στρατιώται, οϋτε διοικηταί, οϋτε (Appendix 32.55-56.) ιβ' ’Ακολουθεί ή διάταξη μέ το άκόλουθο κείμενο: Εϊ τις ενασελγαίνει γλώττη, λαμπουδιζέσθω· τό δε μετά μικρού ή μεγάλου λαμπουδιστηρίον τού δικαστοϋ εστιν άποφαίνεσθαι. ιγ' Inc. 'Ο άμαρτάνων εις βασιλέα, φονεύεται (Appendix 32.5.) ’Ακολουθούν οι πέντε διατάξεις : [ιδ'] Ό μέλλων κατηγορηθήναι επί μοιχείφ γυναίκας ει δυνηθή άποδείξαι προ αυτού σνμφύρεσθαι τή γυναικ'ι ετέρους τινάς, εκφεύξεται τής κατηγορίας, διά τό δοκείν αυτόν άπολελυμένον είναι καί ώς μεν μοιχός ουκ ενθννεται, ώς δε πόρνος κρίνεται. ιε' Inc. Γυνή ουκ εγγνάται εϊ μή (Prochiron auctum 10.36: Zachariae,J.G-R. 6, 177=Ζεποι, J.G-7,100.) [ις'] Kal δωρεά γάρ καί πρααις χωρητική επ’ άκινήτοις προς δυνατω πρόσω­ πα), ανίσχυρος τω νόμο) γνωρίζεται και Αναργύρου πάντα Αντιστρέφονται ή προς τούς εκποιησαμένους ή προς τούς συντελεστάς και συγχωρητάς αυτών, ει μή δ προ τής Νεαρός χρόνος προσίσταται ή δημοσιακαί κωδίκων γραφαί. [ιζ'] Τά λόγω διά λόγου καταβληθέντα ουκ Απαιτούνται. [ιη'] Ai ύβρεις των δικαστηρίων διά θερμότητα και δλιγοψυχίαν γίνονται καί διά τούτο ον ρεπιτενονται. 3 Μέ το κύρος του Μεγάλου ’Αθανασίου φ. 3Τ Ε. Τον άγιον ’Αθανασίου ’Αλεξάνδρειάς ερωτοαποκρίσεις. Inc. Έρώτησις. Πώς αν τις μάθοι, ει ’Επιλογή επτά αποκρίσεων πού σώζονται στο προσγραφόμενο στον ’Αθανάσιο ’Αλεξανδρείας κείμενο, το όποιο στην έκδοση τοϋ Migne (P.G. 28, στ. 597 έπ. : άπο τον κώδικα Parisinus gr. 635) έχει τον τίτλο Προς Αντί:οχον άρχοντα, περί πλείστων και αναγκαίων ζητημάτων. Συγκεκριμένα στη Ν.Σ. παραδίδονται οΕ άκόλουθες ενότητες : α' Έρώτησις. Πώς αν τις μάθοι, εί (P.G. 28, 645: έρωτ. οη'.) β' ’Εάν τις άμάρτη αμαρτίαν μεγάλην (P.G. 28, 648: έρωτ. οθ'.) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 64 γ' IIως τινες καί εκ ψιλής (P.G. 28, 648: έρωτ. π'.) 8' Τον εν εκκλησία προσφερειν αρα (P.G. 28, 649: έρωτ. πς'.) [δί ’Εάν δέ τις μνησικακίαν κατέχηται Ερώτηση, ή άπάντηση τής όποιας δεν παραδίδεται στην Ν.Σ.] ε' ’Εάν άνήρ άγιος άποφήνηται κατά (P.G. 28, 672-673: έρωτ. ριη'.) ς' Ποίαι μάλλον άρεταί, τοΐς αρχουσι (P.G. 28, 673-676: έρωτ. ρκ'.) ζ' Πώς τινες πονηροί και ανάξιοι (P.G. 28, 676: έρωτ. ρκα'.) 4 Λειτουργικά καί κανονικά ζητήματα φ. 3ν-5ν Ε. ’Ερωτήσεις τινών μοναχών εξω τής πόλεως ασκούμενων. Καί άποκρίσεις επ’ ανταίς, γενόμεναι παρά τής εν Κωνσταντινονπόλει αγίας συνόδου επί των ημερών του άγιωτάτου πατριάρχου κυροϋ Νικολάου, βασιλεύοντος τον αοιδίμου βασιλέως κυροϋ ’Αλεξίου του Κομνηνον. Inc. ’Ερώτησις. Ei χρή μοναχόν ε’ισιέναι Το κείμενο, συντομευμένη έπαναδιατύπωση των άπαντήσεων πού εδωσε το 1105 ci. ή σύνοδος τής Μεγάλης Εκκλησίας σέ έρωτήματα αγιο­ ρειτών μοναχών, παραδίδεται συνήθως μέ την έρμηνεία τοϋ Θεοδώρου Βαλσαμώνος (ed. pr. Beveregius, Συνοδικόν 2.1, [216]-[220]= Ρ.-Π. 4, 417-426)-1. Στο κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. υπάρχουν έκτος άπό την έρμηνεία τοϋ Βαλσαμώνος καί είκοσι άκόμη σχόλια γραμμένα μετά την έρμηνευτική έργασία του —άφοΰ σε άρκετές περιπτώσεις τή σχο­ λιάζουν. Σχόλιο στην άπόκριση της έρωτ. α': TÒ αυτό φησί καί δ ίδιος κανών τον ά­ γιου Νικηφόρου, περί μοναζονσών, δπερ νϋν ουδ’ όποαοϋν ενεργεί. Σχόλια στήν έρμηνεία τοϋ Βαλσαμώνος στην άπόκριση της έρωτ. α': Σκόπει το εν τή άποκρίσει προσκείμενον τον μηδενί έγκλήματι ένοχον καί τά τοϋ κειμένου άσαφή τή έρμηνείρ σου διαφώτιζε, δέσποτα άγιε, άλλα μή θεμάτιζε τά σοι προς βουλάς. — Ο μοναχός εΐ και είς το βήμα εισέρχεται, άλλ’ ονχ ώς τοϋ βήματος άνθρω­ πος άλλ’ ώς υπουργός, τοϋ άνάπτειν κηρόν ή κανδήλα, ώσπερ εϊσεισιν δτε χρεία καί ιστοριογράφος εικόνα άγίαν εντός τοϋ βήματος γράψαι, ή οικοδόμος φιλοκαλίαν τινά 1. GRUMEL, Regestes 3, N. 982. ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΥΛΗ 65 ή κόσμον ή άνανέωσιν τυχών εν τούτω έργάσασθαι' δήλον ουν άτι ούχ ώς Ιερωμένος, άλλ’ ώς υπηρέτης υπουργίας, τοϋ άνάτττειν κανδήλαν τε καί κηρόν δ μοναχός εις το βήμα εισέρχεται, καθώς καί οί δηλωθέντες, δ ζωγράφος δηλαδή καί δ οικοδόμος, λαϊ­ κοί δντες καί μηδεμίαν άλλην εν τώ βήματι παρείαδυσιν εχοντες. —ΕΙχον άντειπείν σοι προς ταϋτα, άλλ’ ον βούλομαι, ώς δοκώ γάρ ούκ εγνως â μετά τον σχηματισμόν ή καί προ τοϋ πράττονσιν οί πολλοί, οϋχ ώς μοναχοί, άλλ’ ώς άνθρωποι. Σχόλιο στην έρμηνεία τοϋ Β. στήν απόκριση τής έρωτ. β': Νόμος έατί θείος άνωθεν είς ήμάς κατιών, άφ’ ον καί δ γραπτός νόμος δέδοται, προ πόσης δημοτελονς εορτής διά νηστείας άγνίζεσθαι' καί τούτο είσεται πας δ καί μικρόν γοϋν τι θελήσας προσχείν ταίς μωσαϊκαις βίβλοις καί ταϊς των προφητών κατά πάντα τον οϋν τον νόμον ωρισται καί ήμίν, προ τών άγιων μεγάλων εορτών τή νηστεία καθαίρεσθαι. Σχόλιο στήν άπόκριση τής έρωτ. γ': Εί ήν καί μετετέθη, ζητώ ποΰ. Καί παρά τίνων ό[=ή] ταύτης μετάθεσις γέγονε. Καί πώς οί τον τής Ένώσεως τόμον έκθέμενοι πατέρες, καί αυτής μετά τών άλλων νηστειών εμνημόνευσαν. Σχόλια στήν έρμηνεία τοϋ Β. στήν άπόκριση τής έρωτ. γ': Εύρον εν τινι παλαιρ. βίβλφ οτι μετά την τής Παναγίας Θεοτόκου μετάστασιν, μ’ ημέρας οί άγιοι ’Απόστολοι νενηστευκασιν είς τιμήν αυτής, καί διά τοϋτο τετυπωται νηστευειν καί ημάς προ τής μνήμης αυτής' κεκώλυται δε τών ημερών τό ποσόν διά τάς έθνικάς νηστείας. —Καί μήν δηλοϋται εν τω τόμογ τώ τής Ένώσεως, άλλά καί προ τούτον εδήλωσεν περί τής κατά τήν τον Χρίστον γέννησιν νηστείας δ Χρυσορρήμων εν τε τώ είς τον άγιον Φιλογόνιον λόγω αύτοϋ, άλλά μήν καί εν τώ εκτω λόγω τον είς τά κατά τον Όζίαν, δστις άναγινώσκεται είς τήν σύναξιν τών άγιων άγγέλων, τή όγδοη τοϋ Νοεμβρίου μηνάς, ού ή άρχή, μόλις ποτέ τό κατά τόν Όζίαν διεπλεύσαμεν πέλα­ γος. —Περί τής τών άγιων ’Αποστόλων νηστείας, άπό τών άγιων Πάντων νηστείας γέγραπται εν τώ τυπικώ τοϋ άγιου Σάββα, άτι μετά τήν εορτήν τής άγιας Πεντηκο­ στής έορτάσομεν εβδομάδα μίαν, καί οϋτω νηστεύαομεν γέγραπται περί αυτής καν ταϊς άποστολικαΐς διατάξεσι' μέμνηται ταύτης καί δ άγιος Νικηφόρος εν κανόνι αύτοϋ κθ°>, ώσαύτως καί τής τών Χριστουγέννων νηστείας, άλλά καί δ άγιος ’Ανα­ στάσιος δ ’Αντιόχειας. —Εί δε τούτο ώς γράφεις καί άναγκαΐον, προ ζ' ημερών έκάστης τών άναταττομένων σοι εορτών νηστεύειν. Σχόλιο στήν έρμηνεία τοϋ Β. στήν απόκριση τής έρωτ. ε':Αί μέν προσκομισθείσαι τών προσφορών πάσαι ούδαμώς κοινοποιηθήσονται ή ό κοινοποιήσας μεγάλως έπιτιμηθήσεται' ai δε άπροσκόμιστοι καλόν μέν εί καί είς αύτάς εξει τις σέβας' ούκ έπιτιμηθήσεται δε ό είς άποτροφήν ταύταις χρησάμενος. Σχόλιο στήν άπόκριση τής έρωτ. ζ' : Καλώς πρόσκειται τό, εί εστι προφανής δ κίνδυνος· εί γάρ μή τοϋτο, χοή φυλάσσειν τόν άφορισμόν, καν αδίκως γένηται, ώς διέξεισιν ô κ5°? κανών τής εν Σαρδική συνόδου. Ζητεί καί τής εν Καρθαγένη συνόδου κανών κθ°Ί, πλ.ήν άλλά καί τότε ούκ άδιαστίκτως' ζητεί τοϋ άγιου Νικηφόρου κα­ νών ιθ°ζ, άφ’ ού καί μάθης τά αίτια, δι’ ά, καί άκινδύνως τις' καί μήν ό κ°- τοϋ άγιου Νικηφόρου μετέχειν κατακλαστοϋ φησί τούς εν επιτιμίοις μοναχούς, μή δνναμένους πάντως μετασχεΐν τών άγιων μυστηρίων διά τό είναι υπό επιτιμίου' κατά καί τόν κανόνα τής ζτ& συνόδου, περί τό τέλος, διοριζόμενου έγκρατεύεσθαι άπό τών οικείων γαμετών τούς τοϋ βήματος έν τώ καιρώ τής τών άγιων μεταχειρίσεως, ώστε εν καιρώ καθ’ Sv ού μεταχειρίζονται τά άγια, ού κωλυθήσονται λαβεΐν άντίδωρον, 5 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 66 ώς μή εγκρατενσάμενοι. Ζήτει καί τής εν Καρθαγένη συνόδου, κανών δ°ί, κε°$ καί ο°ς τά αυτά διακελευόμενα. Σχόλιο στήν έρμηνεία τοϋ Β. στήν άπόκριση της έρωτ. ς': Σημείωσαι, ύπο- χρήσιμον καί ζήτει καί τον εξής κανόνα. Σχόλια στήν απόκριση τής έρωτ. η' : Ζήτει τοϋ Μεγάλου Βασιλείου, ym, λβον καί {0ον, τής ζτς συνόδου κεφ. γον, καον καί κζον καί τοϋ τίτλον τοϋ ίθ°" κανόνος τής εν Λαοδικείρι καί τής εν Νεοκε[=α.ί]σαρεία Θου καί εκ τής προς Άνδριανόν πάπαν επιστολής Ταρασίον τά άπό τοϋ βίου τον Χρυσορρήμονος. —Ό μεν δι έγκλημα καθαιρεθείς καί παραιτησάμενος καί τούτων πάντων στερηθήσετατ <5 δε δι’ εύλάβειαν παραιτησάμενος ή καί διά τινα μικρόν άμαρτίαν άργών καί κωλνθείς μή προσφέρειν καί ταϋτα διαπραττόμενος άνεύθυνος, κατά καί τον ’Αποστόλων κη0'1 κανόνα, τον επ’ εγκλήμασι φανεροϊς καί δικαίως καθαιρεθέντα μή απτεσθαι διοριζόμενου τής ποτέ έγχειρισθείσης αύτώ λειτουργίας επίσκοπον ή πρεσβύτερον ή διάκονον ώς εξ άντιδιαστολής, τον μή δικαίως μή δ’ επ’ εγκλήμασι φανερών[=οϊς], άκαταιτίατον είναι ταύτης άπτόμενον. ’Άλλοι δέ των κανόνων καί μετά τήν καταδίκην δίς έκκαλεΐσθαι τφ καταδικαζόμενα) ενδιδόκασι καί εν τφ τής έκκλήτου καιρώ ον καταψηφίζει καί τού­ του τά τής τάξεως οιν [=ήν] διενεργοϋντος καί κατά τής εν Σαρδική συνόδου κανών <5°?, τής εν Καρθαγένη κη°ι καί ρκε°ι καί τής εν ’Αντιόχεια. ô°f, τής ζτς συνόδου κανών χ°ί καί τά εν αύτοις, δ δε τής εν Νεοκε[—οα]σαρεία θ°ί καί τφ έγκλήματι ενή[=ό]χο) πραότερου διατίθεται, μή ελεγχθέντι άλλ’ εξομολογουμένφ. Σχόλιο στήν έρμηνεία τοΰ Β. στήν άπόκριση τής έρωτ. θ' : Εύλογία δ άγιος Νι­ κηφόρος, το κατακλαστόν φησίν εν τφ κ® κανόνι αυτού. Σχόλιο στήν απόκριση τής έρωτ. ι': Διάφοροι αίτίαι ε’ιαί, δι ας τής μεταλήψεως των αγιασμάτων κωλύεται, διό καί τισί μεν τούτων καί τοϋ υψωμένου άρτον ή δόσις κωλνθήσεται, τισί δέ, ον. Σχόλιο στήν άπόκριση τής έρωτ. ια': Προηγουμένως μέν, κατά τούς των πα­ τέραν κανόνας άπαιτηθήσονται κανονίζεσθαι απαντες' οί δέ μή οϋτω δννάμενοι καί βαρννόμενοι καί κατά τό τοϋ Νηστεντοϋ κανονικόν κανονισθήαονται, καί τοϋτο δε τής πατερικής διακρίσεως' χρή γάρ γινώσκειν καί τά τής άκριβείας καί τά τής συνήθειας ή συμπάθειας μεταχειρίζεσθαι καί μετέρχεσθαι διά των δεξιών καί των άριστερών ημάς όπλων, δηλωνότι των στυφόντων καί ήπείων [=ήπίων] τών επιτιμίων φαρμά­ κων, τήν τών ήμαρτηκότων επισπεύδοντας σωτηρίαν. 5 'Υπεράσπιση τών δικαίων της Εκκλησίας φ. 5ν-7ν Ε. Συνοδικόν γράμμα τοϋ άγιωτάτου καί οικουμενικού πατριάρχον κυρον Νικολάου, προς τον ευσεβέστατου βασιλέα κυρ ’Αλέξιον τον Κομνηνόν νποδεικννω[=ο]ν εκ τε τών άγιων κανόνων καί νόμων, δτι ονκ εστιν άφαιρεϊσθαι τάς επίσκοπός άπό τών μητροπόλεων. Inc. Θειον νόμον ηγούμενος τό τής Το γνωστό συνοδικό γράμμα επί Νικολάου Γ' Γραμματικού πού μετά τον Αύγουστο τοϋ 1084 (ed. pr. Leunclayius, J.G-R. 1, έκδόθηκε ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΤΛΗ 67 271-281 = Ρ.-Π. 5, 62-75: άπό τον Wolfenbüttel 713 (Helmstedt 663))1. Στο κείμενο της Ν.Σ. παραδίδονται καί επτά σχόλια-σημειώματα. Σχόλιο μετά τις λέξεις «τη βασιλείς μου» (62, στ. 32): Ζήτει περί τούτου την ερμηνείαν τού ληοη κανόνος τής ζικ συνόδου. Σημείιοσαι δέ, ότι όσον άπό τής τοιαύτης βασιλ.ικής επιλύσεως ήπράκτοσε το εκεί κατεστρωμμένον σημείωμα βασι­ λικόν. Σχόλιο μετά τις λέξεις «ώς άδικοιτο» (66, στ. 32): Σημείωσαι, δι ήν αιτίαν ή Νίκαια ετιμήθη, δτι διά το άναγορενθήναι εν αυτή τον Ούαλεντιανόν βασιλέα. Σχόλιο μετά τίς λέξεις «είχεν ούτως» (67, στ. 28): Τίνα των Αντιγράφων, εως τούτον τον νόμον εχουσι, το εξαρχής, των κατά την όγσ σύνοδον Αρχόντων εστίν άπόφασις, ώς προιών ενρίσης [=εύρήσεις] σαφέστερον ταϋτα εκ των πρακτικών τής όΌς συνόδου. Σχόλιο μετά τή λέξη «καλείται» (68, στ. 3): Έκεΐθεν τοίνυν την αυθεντίαν τον μητροπολίτου εν ταϊς κατά την Βιθυνίαν τον Νικομήδειας εχειν, τοϋ Νίκαιας την τιμήν μόνην τοϋ μητροπολίτου εχοντος, υποκειμένου δε κατά μίμησιν των άλλων επισκόπων τής επαρχίας τώ τής Νικομήδειας. Σχόλιο μετά τή λέξη «συνήνεσε» (73, στ. 4): Ζήτει περί τούτον, τής εν Καρθαγένη συνόδου κεφ. νζ'. Σχόλιο μετά τή λέξη «προσδεχθήσεται» (73, στ. 23): Σημείωσαι, νόμος θαυ­ μάσιος. Σχόλιο μετά τή λέξη «εύεργεσίας» (74, στ. 2): καί όπως άκουσον τών νόμων αυτών σημείωσαι ταϋτα: Μηδείς αίτείτω τί το δίκαιον ή τον δημόσιον άδικοϋν. Καί πάλιν ερρώσθω βασιλέως παράνομος αντιγραφή, êv οίς ετερος ον καταβλάπτεται. Καί αΰθις: Ού χρή τον βασιλέα καινός εύεργεσίας. 6 Γιά το κύρος τών χειροτονιών άπό έπίσκοπο πού άποδείχθηκε αιρετικός— Συλλογή πρώτη φ. 7ν-ιοΓ Ενότητα στην όποια περιέχονται αποσπάσματα άπό διάφορα έργα προκειμένου νά στοιχειοθετηθεϊ ή άποψη ότι δεν θίγεται το κύρος της χειροτονίας τών ιερωμένων έκείνων πού έλαβαν το αξίωμά τους άπό ιεράρχη ό όποιος έκ τών υστέρων άποδείχθηκε αιρετικός. Τά περιεχό­ μενα άποσπάσματα είναι τά άκόλουθα καί παραδίδονται μέ τίς επόμενες επιγραφές' τά σχόλια πού συνυφαίνονται τά δημοσιεύουμε άμέσως μετά το έργο πού περιγράφεται. α' Ε. Έκ τον βίου τοϋ άγίου Ίωάννον τον Χρυσοστόμου, ον [Συμεών] ό Μεταφραστής σνγ\ς{\ράφεται, κεφάλαια διάφορα. 1. ÖRUMEL, Regestes 3, Ν. 938. Γιά τον κώδικα πού χρησιμοποίησε ό Leunclavius βλ. HEINEMANN, Wolfenbüttel, 109-115, καθώς καί ΠίΤΣΑΚΗΣ, Κώλυμα γάμου, 85 σημ. 7, οπού υπάρχει συγκεντρωμένη ή σχετική βιβλιογραφία. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 68 Inc. Τής βασιλίδος Ευδοξίας α'ίρεσις τον {P.G. 114, 1161.) β' Ε. Έκ τον βίου τον άγιον Ταρασίου. Inc. Ταράσιος δε, καί οί των (HEIKEL, Ignatii, Tarasius, 405-406.) γ' Ε. ’Εκ τοϋ βίου τον άγιου Ίωαν[ν]ικίου. Ine. Kal Θεόφιλος μέν, των τήδε (P.G. 116, 85-88.) Σχόλιο: ”Ορα δτι συλλειτουργούς έδέχετο ό θείος Μεθόδιος τούς παρά τών είκονομάχων κεχειροτονημένονς. Τούτο γάρ δηλοι τό, μόνον ε’ι σταίητε μεθ’ ήμών, και τά εξής άριδήλως. S' Ε. Έκ τοϋ βίου τον άγιου Μεθοδίου. Inc. ΎΩ της Ήλιου Ιερωτέραν θυσίαν [P.G. 100, 1260-1261.) Σχόλιο: Καί ταϋτα μέν έκ τον λόγου τοϋ επί περί αιρετικών, εν οίς ονδέν τι περί τής παρ’ αιρετικών χειροτονίας δηλοϊ, άλλά διά το επαισχύνεσθαι τούτους δμολογείν την άψευδή τον Θεόν λόγου σάρκωσιν, δπερ έατίν, αμετάθετους εξέχεσθαι τής αίρέαειος, φησί, κωλυθήναι Ιεράσθαι' ä δέ προ τούτων διηγηματικώς άναγράφεται, ου περί των αιρετικών δλως είσίν, άλλά των άνεξετάστων χειροτονιών αυτού, τον άγιου δηλαδή, καί μάλιστα επί τοις θριαμβεύσασι τά οικεία δι εξαγγελίας πάθη. Λέγει γάρ οτι καί χάριν ήδει[=η] τώ εις χειροτονίαν ερχομένω, έφώ[=έφ’ φ] καί πολλούς άνεξετάατως εις βαθμούς προεβίβασεν, δπερ καί σχίσματος αίτιον καί διχον[ο]ιας αντώ τε καί τοις όμόφροσι γέγονεν επισκόποις καί ήγονμένοις, οϋς καί έξω του καθ’ εαυτόν μέτρου φέρεσθαί τε καί πνρπολεϊσθαι τώ ζήλω εκρίνετο, μή καθήκειν άνεξετάατως τάς χειροτονίας ποιείν ε’ισαγομένοις άλλά τή βασιλική συνάρσει, τό νϊκος τφ πατριάρχη εγένετο, καί τούτους καθείλε τε καί ήφάνισεν. "Οθεν καί τό σχήμα μειζον εγένετο' Θεός δε νόσον ύστερον επαφίησι τώ ιεράρχη, οξύς δε ων καί άγχίνιον [=άγχίνους], έπέγνω τό αίτιον τής παιδείας καί συντρίβεις την καρδίαν, άφίησι τοις εις αυτόν έπταικόσι τάς όφειλάς: Ζητεί τά έν τφ βίφ τον άγιου Σάββα περί τοϋ Ήλία καί Ίωάννου, των άγιωτάτων πατριαρχών 'Ιεροσολύμων, ώς τοϋ εν άγίοις Ήλία διωχθέντος δι ευσέβειαν, καί τοϋ Ίωάννου παρά τών τοϋ Σεβήρου κοινωνών, ώς αύτοϊς δμόφρονος, κεχειροτονημένου, ε’ισηγήσει δε τών εν άγίοις πατέρων Σάββα καί Θεοδοσίου, προς την ευσέβειαν μεταθεμένου, καί ό πατριάρχης ’Ιωάννης ώς άγιος υμνείται παρά τής άγιας εκκλησίας, άλλά καί οί κοινωνήσαντες τούτω ή μεν παρ’ αύτοϋ προκόψαντες εις βαθμούς, κατ’ ούδέν τι παρ’ ούδενύς ήτιάθησαν. ζ Ε. Τον άγιου Βασιλείου, εκ της προς Έκλόγιον [=Εύλόγιον] και 'Αρποκρατίωνα επιστολής' ής ή άρχή, μεγάλην εν πάσιν εύρισκομένην τον αγαθόν Θεόν περί τής εκκλησίας' περί τά μέσα. Ν0Μ0ΚΑΝ0Ν1ΚΗ TALI 69 Inc. Εύλογον δε, καί περί των (P.G. 32, 988-989.) ς' Ε. Τον άγιον Θεόδωρόν τον Στονδίτον, επιστολή πρός τινα Στέφανον άναγνώστην και τούς συν αύτώ. Inc. Γράμμα εδεξάμην της θεοζήλον άγάπης (P.G. 99, 1101-1105.) ζ' Ε. Έκ τον Τόμον τής 'Ενώσεως. Inc. Τής γάρ προφάΰεως εκποδών (Ρ.-Π. 5, 6.) Σχόλιο: Ίστέον άτι επί τών ημερών τον άγιωτάτον πατριάρχου εκείνον κϋρ Γερμανού τοϋ εν τ-fj Νίκαια, έποίησεν υποταγήν εις τον πάπαν ό άρχιεπίσκοπος Κύ­ πρου εκείνος κϋρ Νεόφυτος καί οί ύπ αυτόν Ιερωμένοι πάντες' δσον δε επισφαλέστε­ ρα ή υποταγή παρά τής προκαιρου καθ' ημάς γενομένης κακώς, ώς μή ωφειλεν, οικο­ νομίας, ϊσασι οί είδότες, εις [=ής] ημείς διά την πολυλογίαν λ.έγειν φειδόμεθα, πρότερον ορκοις φρικώδεσι καί άφορισμοΐς εαυτούς καί τούς λαϊκούς Σύρους τε καί Γραι­ κούς εμπεδώσαντες, μήποτε παρατραπήναι τής ενστάσεως καί ποιήσαι τούτο, καν θάνατος πρόκειται' μετανοήαας δε έδέχθη καί αυτός καί οί σύν αύτώ εις τούς οικείους βαθμούς παρά τοϋ ρηθέντος πατριάρχου καί τής κατ’ αυτόν συνόδου άγιας. —Καί προ τούτον Ήσαΐας τις Κύπρον, τά όμοια πράξας, εδέχθη παρά τον άγιωτάτον πα­ τριάρχου εκείνου κυροϋ Μανουήλ, μετά τών σύν αύτώ, μετανοήσας, έκαστος εις το ο’ικεϊον αξίωμα, ώς δηλοϋσι τα τότε προβάντα συνοδικά γράμματα1. —”Ετι καί ίερομονάχους τρεις, ών τά ονόματα Μάρκος, Νεκτάριος καί Ίσαάκιος μετά τής ’Αλα­ μανών δεσποίνης έλθόντας άπό τής Σικελίας καί άπό τών λατίνων τήν χειροτονίαν έχοντας, ό αυτός πατριάρχης κϋρ Μανουήλ εδέξατο, καί ίερούργουν εν τή κατά Νί­ καιαν τοϋ’Υακίνθου μονή ενασκούμενοι ώς μοναχοί.’Εδέξατο καί ό κυρ ’Αρσένιος τον Κύπρου Γερμανόν, ώς οί προ αντοϋ πατριάρχαι τούς προ τούτου Κύπρου αρχι­ ερείς2. η' Ε. Τον άγιον Κυρίλλου ’Αλεξάνδρειάς προς Μάξιμον διάκονον, περί οικονομίας. Inc. ’Έμαθον παρά τοϋ άγαπητοΰ μονάζοντος (.P.G. 77, 320-321.) θ' Ε. Τον αυτόν [=Κυρίλλου ’Αλεξανδρείας] προς Γεννάδιον πρεσβντερον καί αρχιμανδρίτην. 1. Ή άρχή τοϋ σχολίου, όπως παραδίδεται στη Ν.Σ. (Ίστέον ότι... ιερωμένοι πάντες) έ'χει δημοσιευτεί άπό τον κώδικα Ίβήρων 381, ΛΑΜΠΡΟΣ, "Αγιον ’Ό­ ρος 2, 104. 2. Το πρώτο τμήμα τοϋ σχολίου αύτοϋ (’Έτι καί... μοναχοί) ε/ει δημοσιευ­ τεί άπό τον κώδικα Ίβήρων 381, LAURENT, Regestes 4, N. 1308. II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 70 Inc. Το μεν έντονον εις ενλάβειαν (.P.G. 77, 320). ι' Ε. ΙΙερϊ των παραινετικών [=παρ’ αιρετικών] κεχειροτονημενων εκ των εκκλησιαστικών Ιστοριών, συλλογή μερική. Inc. "Αρειος ό τής μανίας επώνυμος Το κείμενο αυτό, μολονότι σώζεται σέ άρκετούς κώδικες1, είναι, όσο γνωρίζουμε, άνέκδοτο. Παραθέτουμε δ,τι παραδίδει ή Ν.Σ. (φ. 8ν-10Γ): Άρειος, δ τής μανίας επώνυμος, έξεκόπη των πιστών καί καθηρέθη δι’ άποκαλνψεως παρά τον άγιον ίερομάρτνρος Πέτρον δ δέ μετ’ αυτόν πατριάρχης ’Αλε­ ξάνδρειάς, δ εν άγίοις Άχιλλάς, ον μόνον έδέξατο αυτόν μετανοοΰντα, άλλα καί πρεσβύτερον εχειροτόνησε καί φροντίζειν του εν ’Αλεξάνδρειά διδασκαλείου εταξε. Παύ­ λου τον Σαμοσατέως καθαιρεθέντος ώς αιρετικού, οί νπ’ εκείνον χειροτονηθέντες, καίτοι συμπεπραχότες αυτώ δι’ â εκείνος καθήρητε [=αι], εδέχθησαν ώς άρχιερείς παρά τής εν ’Αντιόχεια συνόδου, ής έξήρχεν δ άγιος Γρηγύριος δ θαυματουργός, Παύλον μό­ νον καθελούσης,ώς νοσοΰντα άνιάτως.Έν τή πρώτη σννόδφ, ου πάντες ήσαν ορθόδοξοι, άλλα πολλοί την ’Αρείου δόξαν επρέαβευον' τον δμοουσίου δε κηρυχθέντος καί δρισθέντος καί άναθεματισθέντος Άρείον, οσοι εις τό δμοούσιον υπέγραψαν, ώς αρ­ χιερείς εδέχθησαν πάντες καί τοίς εξ άρχής όρθοδόξοις συνηριθμήθησαν καί ώς άγιοι μνημονεύονται. Τινές δε μη πεισθέντες εις τό δμοούαιον ύπογράψαι καθηρέθησαν, Ευσέβιος δ Νικομήδειας δηλονότι καί δ Νίκαιας Θέογνις, ών ε’ις τάς εκκλησίας ετέρους οί πατέρες εχειροτόνησαν εσύστερον δε καί αυτοί, Ευσέβιός τε καί Θέογνις, έπιδόντες λίβελλον μετάνοιας άποκατέστησαν εις τάς λαχούσας αυτούς καί τούς εις αύτούς χειροτονηθέντας άπώσαντο, ώς Σωκράτης οντω κατά ρήμα φησίν: Ευσέβιος δε καί Θέογνις, λίβελλον μετάνοιας τοίς κορυφαίοις των επισκόπων άποατείλαντες, άνεκλήθησάν τε τής εξορίας εκ βασιλικού προστάγματος καί τάς εκκλησίας αυτών άπέλαβον, τούς εις τον τόπον αυτών χειροτονηθέντας έξωθήσαντες, Άμφίωνα μεν Ευσέβιος, Χρήστον δε Θέογνις. —Σημείωσαι, δτι δ άγιος Μελέτιος τρίαεπίσκοπος.— Ό άγιος Μελέτιος υπό άρειανών εχειροτονήθη Σεβαστείας' είτα παρά τών αυτιών μετετέθη εις Βέρροιαν, ώς δμόφρων αντοϊς, καί αύθις εις ’Αντιόχειαν' την δέ ορθο­ δοξίαν κρατνναντι, ουδέν αυτώ πρόκριμα ελογίσθη τό παρά τών αιρετικών την χειροτονίαν δέξασθαι, άλλα παρά τής εκκλησίας μετά τών εν άγίοις κορυφαίων δοξάζεται' ούτος καί τον Χρυσόστομον διάκονον εχειροτόνησε καί τον Μέγαν Βασίλειον, ώς μαρ­ τυρεί Σωκράτης καί δ άγιος Άμφιλόχιος εν τώ λόγω αυτού, τώ εις τόν Μέγαν Βασί­ λειον άλλά καί τόν Θεολόγον άγιον Γρηγόριον ούτος άποκατέστησε πατριάρχην εις την Κωνσταντινούπολή, εξαρχος τής άγιας καί οικουμενικής /3“ί συνόδου γνωριζό­ μενος, δ δέ Νυσσαέων φωστήρ καί τού Μεγάλου Βασιλείου όμαιμων άγιος Γρηγόριος, εν τώ εις αυτόν επιταφίψ, άγιον καί νέον άπόστολον κατονομάζει τούτον. Τόν Σεβαστείας Ευστάθιον, πρόμαχον οντα τής τών μακεδονιανών αίρέσεως, εδέξατο 1. Πρβ. π.χ. Vind. phil. gr. 304, φ. 186r έπ. (HUNGER, Katalog 1, 398 καί 488)' Vind. jur. gr. 16, φ. llr έπ. (HUNGER, Katalog 2, 31 καί 120)' Διονυσίου 207. 4 (ΛΑΜΠΡΟΣ, "Αγιον ’Όρος 1, 363)' Μ. Λαύρας Ζ 64, φ. 210Γ έπ. (ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ, Κατάλογος, 110). ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΤΛΗ 71 εις κοινωνίαν ώς επίσκοπον μετανοούντα ό Μέγας Βασίλειος, ώς όηλοι ούτος ό Μέγας Βασίλειος êv τή προς Τερέντιον κόμητα επιστολή, ής αρχή, πάνν πολλήν σπονδήν ποιησάμενος' σνμμαρτνροϋσι δέ καί οί τής άγιας έβδομης συνόδου πατέρες. Ουτω δε και κατά ρήμα έχει ή ύπαγορευθεϊσα πίστις υπό τον Μεγάλου Βασιλείου, fj καί Ευ­ στάθιος δ Σεβαστείας υπέγραψε: «τούς ή προληφθέντας έτέρα πίστεως ομολογία καί μετατίθεσθαι προς την των ορθοδόξων συνάφειαν βουλωμένους, ή καί νυν πρώτως εν τή κατηχήσει τού λόγου τής άληθείας έπιθυμοϋντας γενέσθαι, διδάσκεσθαι χρή την υπό τών μακαρίων πατέρων έν τή κατά Νίκαιαν ποτέ συγκροτηθείση συνόδω γραφεϊσαν πίστιν' τδ δε amò τούτο χρήσιμον αν είη καί προς τούς υπονοούμενους εναντίως εχειν τή υγιαινούση διδασκαλία καί συσκιάζοντας έαντών άποφυγαις εύπροαώποις τδ τής κακοδοξίας φρόνημα' καί γάρ καί τούτοις αύτά[ρ]κης ή έγκειμένη πίστις. *Η γάρ διορθώσαιντο αύτών την έν τφ κρύπτω νόσον, ή συγκαλύπτοντες αυτήν έν τφ βάθει, αυτοί μεν τδ κρίμα τής άπατης βαστάζουσι, ήμίν δέ τήν απολογίαν κούφην έν τή ημέρα τής κρίσεως παρασκευάζουσι, δτε άποκαλύψει ό Κύριος τα κρυπτά του σκό­ τους καί φανερώσει τας βουλάς τών καρδιών. Λ αμβάνειν τοίνον αυτούς όμολ.ογοΰντας προσήκει, δτι πιστεύουσι κατά τά ρήματα τά υπό τών πατέρων ημών έκτεθέντα έν τή Νίκαια, καί κατά τήν ύγιώς υπό τών ρημάτων τούτων έμφαινομένην διάνοιαν. Είσί γάρ τινες, οί καί έν ταύτη τή πίστει δολοϋντες τον λόγον τής άληθείας καί προς τδ έαντών βούλημα τον νοϋν τών έν αύτώ ρημάτων έλκοντες' καί τά εξής. Καί ή υπογραφή Ευσταθίου αυτή: Ευστάθιος έπίσκοπος, σοί Βασιλείφ, άναγνους έγνώρι[σα] καί σννήνεσα τοίς προγεγραμμένοις, υπέγραψα δέ παρόντων μοι άδελφών, του ήμετέρον Φρόντωνος καί τον χωρεπισκόπον Σεβήρου καί άλλων τινών κληρικών». ’Από τής α7)? συνόδου έως τής ßac- παρήλθον έτη μ' καί πρός, καί πολλών άρχιερατευσάντων έν Κωνσταντινονπόλει κακοδόξων, Μακεδονίον, Ευσεβίου, Ενδοξίου καί έτέρων, πολλοί έκοινώνησαν τούτοις καί εξ αύτών έχειροτονήθηααν, άλλ’ έν τή βτ συνόδω πάντες άνευθύνως καί άνεπιτιμήτως έδέχθησαν. Τοϋ άγιου Μαξίμον τοϋ 'Ιεροσολύμων διά τδ πρεσβεύειν τδ όμοούαιον, παρά τών άρειανών άπελαθόντος τής λαχούσης αυτόν, έχειροτονήθη Κύριλλος παρά τών αύτών εις 'Ιεροσόλυμα, κο­ ρυφαίος ών τών άρειανών, ώς φασίν οί γράψαντες τάς εκκλησιαστικός ιστορίας' προσθέμενος δέ τή ορθοδοξία ού μόνον ώς άρχιερεύς εδέχθη μετά τών χειροτονηθέντων νπ αύτοϋ αλλά υμνείται καί ώς άγιος, περί ού καί ό Νύσσης Γρηγόριος φησί έν τφ εις τήν ανακομιδήν τοϋ άγιου Στεφάνου τοϋ πρωτομάρτυρος λόγω: ήν δέ καί Κύριλλος έκ μεταμέλειας τφ όμοονσίφ προσθέμενος. Ούτος καί τής ßai συνόδου προέστη, μηδέν έγκληθείς, μήτε ώς παρά τών άρειανών χειροτονηθείς, μήτε ώς ζώντος τοϋ άγιου Μαξίμου καί υπέρ τοϋ όμοουσίου έξορισθέντος εις τον θρόνον αύτοϋ έπιβάς. Καί τφ Ναυάτφ έν τή Ρώμη πολλοί συναπήχθησαν, άλλά μετανοήσαντες ύστερον έδέχθησαν εις τούς οικείους βαθμούς άνεπιτιμήτ ως, ώς φησί ο Παμφίλου Ευσέβιος. Νεστόριος υπό τοϋ άγιου Κυρίλλου ’Αλεξάνδρειάς καί τής γτζ συνόδου> έν δυσί χρόνοις συγκροτθυμένης, μετεκαλεϊτο εις μετάνοιαν, άλλ’ ούκ έπείσθη' διόπερ καί έξωστράκισται' καί αύτδς δέ ό άγιος Κύριλλος καί οί συν αντώ μέχρι τελευ­ ταίας άποφάσεως, δεσπότην καί συλλειτουργόν έγραφον τόν Νεστόριον οί δέ παρ’ αύτοϋ χειροτονηθέντες καί μετά τήν άποκήρυξιν τούτου έδέχθησαν άπαντες άνεπιτιμήτως εις τούς οικείους βαθμούς, δσοι τή συνόδω γεγόνασι σύμφρονες. Μετά τήν γΌν σύνοδον καί μετά Πρόκλον τον άγιον, έπατριάρχευσεν έν Κωνσταντινουπόλει ό Μέγας Φλαβιανός, δς Ευτυχέα καθείλε, τάς εν Χριστώ) δύο φύσεις Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 72 σνγχέοντα' διά τοϋτο γουν εν Έφέσφ σύνοδος συνεκροτήθη, ή λεγομένη ληστρική, ής εξήρχε Διόακορος ’Αλεξάνδρειάς, αυναιρετίζων αντφ δή τώ Ευτυχεί, νψ’ ών ό άγιος Φλαβιανός και καθήρηται καί πεφόνευται, τοϋ Διοσκόρον λάξ ενθορώντος αύτφ καί αυτόν άποκτείναντος' <5 δε Ευτυχής ήθωώθη καί τή συνόδω συνιερούργησεν. "Υστερον δε τής δ^ σνγκροτηθείσης συνόδου, Διόακορος κατεκρίθη μόνος ώς άνιάτως νοσών, ει[ = οί] <3ε εκείνο) συμπράξαντες καί συμπροάρχοντες τής συνόδου, Μάξιμος ’Αντιόχειας, ’Ιουβενάλιος ’Ιεροσολύμων, Θαλάσσιος Καισαρείας Καππαδοκίας, Φώτιος Τύρου, Ευστάθιος Βηρυτού, Βασίλειος Σελεύκειας, ελικυσθέντες εις απολογίαν καί προβαλλόμενοι την εκ τοϋ Διοσκόρον βίαν, εδέχθησαν πάντες άνεπιτιμήτως, μόνον το επταίσαμεν δμολογήσαντες. ’Αλλά καί ’Ανατόλιος υπό Διοσκόρον χειροτο­ νηθείς τοϋ αιρετικού καί αντοχειρί πατριάρχην ψονεύσαντος άγιον, ού μόνον ώς άρχιερενς έδέχθη άλλα καί ώς άγιος άνακηρύττεται' περί οϋ καί ό άγιος Λέων ό πάπας Ρώμης προς Μαρκιανόν τον βασιλέα γράφει ούτως κατά ρήμα: διά το προστεθήναι τον Άνατόλιον τή δρθοδόξφ πίστει, είάσαμεν τα περί τής χειροτονίας αυτού άνεξετάστως. ’Ιωάννης ’Αντιόχειας καί Θεοδώρητος καί ’Ίβας καί οι συν αύτοίς, κατεστασίασαν μεν τής y1)? συνόδου καί ονκ ήθέλησαν νπογράψαι εις την καθαίρεσιν Νεστορίον' Θεοδώρητος δε καί κατά τοϋ άγιου Κυρίλλου εγραψε καί τών παρ’ αυτού έκτεθέντων ιβ' κεφαλαίων, διαβάλλων τον άγιον ώς αιρετικόν εν δέ τή δν οικουμενική συνόδω τά κακώς γραφέντα άποβαλ.λόμενοι καί Νεστόριον έδέχθησαν άνενθύνως μηδε μιας ενρεσει[=ι]λογίας κατ’ αυτών κινηθείσης. Οί εν Κωνσταντινουπόλει πατέρες Μάρκελ.λον τον Άγκυρας καί τούς συν αύτφ καθείλον ώς αιρετικούς καί Βασίλειον * -adì Cài**?■ WtyI iS»*»*. _a^*l 'JP*? rnp α+Μγιαη 1 1=^*7- «rvyTîji|tUn ·. —7»ctaf β- iM>iun · e/ »\ mtaejpy, il· ■ ci? ^ Ì iynf· *■» -£Si «V^«r ^ ■«" 'V Λ1 mfcf. ·μΑι'·^«ρ » ■ί^ρΑ'ίν «K «4rW -nvytì?· »β»4χ^ · <^νε(· »^r*Aç*W Ti»'«w*VÄ*'ef · 75^“f '«mfc'fa) «βίΛ'^ΛΧ1 'rj65** A «Xf · · « wie QrAWU' · ‘*Χ<Υ · -rürijiprL*tt***6 A—*«ίΛί·«*νΛ£ «I-r ^-44» «*»vyV^ · •Jki-A^fX · <^ί·iΆ'·«5τ^^, ì*mrW. Mf A» VrnAftÿ o*y >T*f,“T' ^A^V** •‘fcff'W ’k?**** —«V· ·4 · ϊτ+7, ■ tjg» 'vrGmwS y«y«“" «V ΤβΆ·? * ^ -Σ*5* ihriv* : ~ θΛ 4X* ·τ*Α·κΥ ■ tT»y- <oÌ»««yyyfc—* ’IrBwf ^ *»4*^^**^^ 4«^?« *«!χη i· ST4* A. if TTî*^i · ' -'κ-ί'ίι, .eiflSfk.T«^- ■•'.»»-.1 ^ ηί ^ λ-jrÀ^'^,! ΜΠΤ 2, φ. 10r: «Φωτίου..., ’Αποδείξεις άκριβεϊς...». ’Έργο πού άποδίδεται στον Φώτιο’ σέ άλλα χφ τό ϊργο ονομάζεται «Συναγωγαί». (Βλ. εδώ ενότητα 7.) ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΙΊ ΤΛΗ 73 άντ’ αντον κεχειροτονήκασι είς τήν ’Άγκυραν' οΐ δε εν τη Σαρδική έδέξαντο τούτον και τούς σύν αύτώ και είς τούς θρόνους τούς οικείους εγκατέστησαν καί τούτον γε χάριν ούδεν παρεβλάβησαν εις τάς οικείας τιμάς. Πέτρου τον Μογγοϋ έτι πρεσβυτέρου άντος, καθαιρεθέντος υπό τοϋ άγιου Προτερίου, είτα εις τον αντον φόνον Τιμοθέφ συνδεδραμηκότος, σννάρσει δε τον Κωνσταντινουπόλεως ’Ακακίου τον αιρετικού τον θρόνον ’Αλεξάνδρειάς άρπάσαντος καί την εν Χαλκηδόνι άναθεματίζοντος σύ­ νοδον, οι υπ αυτού χειροτονηθέντες, καίτοι καθηρημένον καί φονέως καί επιβάτου καί αιρετικού, αιρετικοί καί αυτοί δντες, μετανοοϋντες έδέχθησαν. Καί Φίληξ[=Φτ\λιξ] ο 'Ρώμης γράφει προς Ζήνωνα τον βασιλέα την διάταξιν αυτού, ήτις ΠέτροςΙ = \ι] μεν τής εκκλησίας έξέβαλεν, εκείνους δε μετανοοϋντας έδέξατο είς τάς οικείας τιμάς, θειον άποκαλεϊ τυπ[ον], έγκαλεί δε αντφ δι ών γέγραφε, τίνος χάριν τον Πέτρον έκβαλών τής εκκλησίας αΰθις αυτόν είσήγαγε καί τον Ίωάννην έδίωξεν. Έν τή εέ< σννόδφ, οι κοινωνήσαντες τοϊς άκεφάλοις, ή οί νπ’ αυτών χειροτονηθέντες βαλλόμενοι την αίρεσιν, έδέχθησαν άνενθύνως εις τάς οικείας τιμάς. Άνθύ[=ι]μου τοϋ Τραπεζοϋντος μετατεθέντος είς Κωνσταντινούπολή, είτα ώς αιρετικού καθαιρεθέντος, οι εξ αυτού χειροτονηθέντες είς τούς οικείους βαθμούς άνεπιτιμήτως έδέχθησαν. Έν τή ςΆ σννόδφ, οί πλείονς των τότε αρχιερέων, μάλλον δε πάντες, ώς τά πράγματα καί ό άγιος Ταράσιος μαρτυρεί, χειροτονίαι ήσαν Σέργιου, Πνρρον, Παύ­ λου καί Πέτρου των Κωνσταντινουπόλεως μονοθελητών, Κόρου ’Αλεξάνδρειάς, Μα­ καρίου ’Αντιόχειας καί Όνοορίου 'Ρώμης, έπί χρόνοις πεντήκοντα μή διακοπείσης τής αίρέσεως' άλλά τών είρημένων καθαιρεθέντων, ai χειροτονίαι αυτών ον μόνον ονκ ενεκλήθησαν, ώς προσέθεντο τή όρθοδοξίφ, άλλά καί ώς άγιοι διορίζονται. Άλλα καί τον’ Αντιόχειας Μακάριον καί ταΰτα[=τοϋτο\ι] υπό τής συνόδου καθαιρεθέντα καί άναθεματισθέντα, ό άγιος Βενέδικτος πάπας 'Ρώμης, διά τοϋ οικείου κονσιλαρίου μ' ημέρας μετά δακρύων παρεκάλει, ϊνα έάση την εαυτού κακοδοξίαν καί τοϊς όρθοδόξοις προστεθή καί μετά δόξης προς την εαυτού τιμήν έπανακληθή, καν μή κατέπεισε τον κατάρατον. 'Η πρώτη είκονομαχία έπί χρόνοις νε' διήρκεσεν καί πάσα χειροτονία τών ορθοδόξων έξέλιπεν ήσαν δέ ai χειροτονίαι τών είκονομάχων, άλλΑ όρθοδοξήσαντες προαεδέχθησαν ασμένως καί τον άγιον Ταράσιον έχειροτόνησαν καί άγιοι καλούνται καί παρά πάντων δοξάζονται. Ου μόνον δε οί αύτομολήσαντες είς τήν ορθοδοξίαν εμεινε[=α]ν άβλαβείς άλλά καί οί καταστασιάσαντες τής συνόδου καί μηδέ μετά τήν αιθρίαν τής ορθοδοξίας ήρεμείν άγαπήσαντες, άλλ’ έφοδον μετά τών ορθοδόξων κεκινηκότες καί όσον το έπ αύτοϊς, τον άγιον Ταράσιον καί τούς σύν αντφ κατακτείναντες, χρόνον τε ολόκληρον ένα κεκωλυκότες τήν σύνοδον, ώς μόνον μετενόησαν ύστερον καί λιβέλλους ορθοδόξους δεδώκασι καί τούς είκονομάχους άνεθεμάτισαν, έδέχθησαν άνεπιτιμήτως ώ[=ά.]σμενέστατα είς τάς οικείας τιμάς, ώς μαρτυρεί ό βίος τοϋ άγιου [,..]1 καί τής ζτ\ς συνόδου τά πρακτικά. Μετά τήν δτΊ σύνοδον έγένετο πατριάρχης έν Κωνσταντινουπόλει, Σεβήρου νοσών[ = νοσοϋντος], ’Ακάκιος άνομα' τούτου τελεντήσαντος καί παρά τών Κωνσταν­ τίνουπολιτών μνημονευόμενου έν τοϊς ίεροίς διπτύχοις ώς πατριάρχου, έσχίσθησαν οί Ρωμαίοι εκ τής καθ’ ημάς εκκλησίας καί ούδένα πατριάρχην έδέχοντο τών τότε, καί ταϋτα δρθοδοξούντων άπάντων καθότι παρ’ αυτών έμνημονεύετο ό ’Ακάκιος' τοϋ 1. Κενό στο κείμενο, προορισμένο γιά μία λέξη. 74 II ΣΥΝΑΓΩΓΗ (5ε ’Ακακίου εκβληθέντος τών δυ[=ι]πτύχων, επί τοϋ βασιλέως ’Ιουστίνον σννεκοι- νώνησαν τοϊς Κωνσταντινονπολίταις άννποστόλως, μηδέν περί τών προλαβόντων αύτοίς έγκαλέσαντες' άναιρεθέντος γάρ τοϋ αίτιου τοϋ σκανδάλου, εδει προς πάντα την αγάπην διά τής κοινωνίας κυρωθήναι. Ό βασιλεύς ’Ιουστινιανός, τη τών άφθαρτοδοκητών δόξη καθυπαχθείς, οι ήσαν τή αίρέσει Σεβήρον καί Νεστορίου συνυπαγύμενοι, ύπερώρησε τον εν άγίοις Ευτύχιον Κωνσταντινουπόλεως εις Άμάσειαν, όπου καί ιβ' διεβίβασεν έτη, άντεισήξε δε τον άπό σχολαστικών Ίωάννην, άποκρισάριον οντα ’Αντιόχειας' πάλιν δε Ευτύχιος τοϋ ίδιου θρόνου τυχών, επί τής βασιλείας ’Ιου­ στίνον καί Τιβερίον, τή εκκλησία άποκατέστη καί ονδείς τών κοινωνησάντων τώ ’Ιωάννη, ή καί παρ’ αύτοϋ χειροτονηθέντων, εις την οίκείαν παρεβλάβη τιμήν, ώς μόνην τούς άφθαρτοδοκητάς άπεβάλλετο. Γερμανός ό άγιος, ό άπό Κνζίκον Κωνσταντινουπόλεως, καί ό εν άγίοις Άνδρέας Κρήτης, άπό μονοθελητών εϊχον την τής ίερωσύνης χειροτονίαν, ώς φησί εν τή χρονική συγγραφή αυτόν Γεώργιος ό σνγκελλος τοϋ άγιου Ταρασίου, οϊμαι ό άγιος Θεοφάνης ό τοϋ Μεγάλου Άγροϋ. Βονιφατίου τοϋ πάπα 'Ρώμης τον βίον άπολιπόντος, Θεόδωρος τοϋ θρόνου διάδο­ χος γίνεται, θερμός ών τής εύσεβείας ύπέρμαχος, ώς καί Πύρρος δ Κωνσταντινου­ πόλεως την ’Ρώμην καταλαβών, λίβελλον έπιδίδωσι καί δεκτός εις κοινωνίαν καθί­ σταται, άλλ’ εκεϊθεν άπάρας καί προς 'Ραβένναν ελθών, επί τήν ιδίαν πάλιν δυσέβειαν επανέστρεψε' μαθών δε τούτο Θεόδωρος ό 'Ρώμης καί σύνοδον άθροίσας, £γ[~(]ράφο)ς Πύρρου τήν καθαίρεσιν εποιήσατο καί πάντιυν όσοι τής αύτοϋ κοινωνίας μετά ταντα άνάσχοιντο. 7 Επιστρατεύοντας τον Φώτιο φ. ior-iir Ε. Φώτιον τον άγιωτάτου πατριάρχον Κωνσταντινουπόλεως, απο­ δείξεις άκριβεΐς, σννειλεγμέναι εκ τε συνοδικών και ιστορικών γραφών, περί επισκόπων, μητροπολιτών καί λοιπών ετέρων εκκλησιαστικών ζη­ τημάτων, ερωταποκρίσεων. Καί περί τούτον θαυμαστά τiva ο Θεοδώ­ ρητος εν τη εκκλησιαστική αύτοϋ Ιστορία συγγράφεται. Inc. Έρώτησις. Έν ποίοις φαίνονται πεπραχότες οί Παραδίδεται το κείμενο εννέα έρωτοαποκρίσεων πού αποδίδον­ ται, σύμφωνα μέ τήν επιγραφή, στον Φώτιο, άλλα θά πρέπει νά είναι συμπίλημα τοϋ ιγ' αιώνα τοϋ οποίου ό συντάκτης χρησιμοποιεί το ονομα τοϋ Φωτίου γιά νά στηρίξει καλύτερα τις θέσεις του1 (ed. pr. Fontani, Deliciae 1, 1-78 τής δεύτερης αρίθμησης = Βαλεττας.’Επι1. Είναι χαρακτηριστικό δτι στήν απόκριση της τελευταίας έρωτήσεως, καί ένώ ό λόγος για τον φερόμενο ώς συγγραφέα τοϋ κειμένου, χρησιμοποιείται το τρίτο πρόσωπο: «πλείστους καθαιρεθέντας έπί έγκλήμασι παρά τοϋ άγιωτάτου ’Ιγνατίου, ό είρημένος άγιώτατος Φώτιος έδέξατο...», ένώ υποτίθεται δτι άπαντά ό ’ίδιος ό Φώτιος. Γιά τύ Ιργο αυτό, πού προσγράφεται στον πατριάρχη τοϋ θ' αιώνα καί πού σέ άλλα χφ έχει τήν επιγραφή «Συναγωγαί», δικαιολογημένα παρατηρεί ό .1. DARROUZÈS (Transferts, 149) δτι «il manque une édition critique». ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΥΛΗ 75 στολαί, 559-567). Σέ έναν άπό τούς κώδικες πού χρησιμοποίησε ό Fontani, τον Vind. LXXXIX [τώρα Theol. gr. 19], υπάρχει ώς «έρώτησις κ'[=ι']» το κείμενο πού δημοσίευσε ό Beveregius, Συνοδικόν 2.1 [210] - [214] = Ρ.-ΓΙ. 4, 409-415’ στη Ν.Σ. τέτοιο άπόσπασμα δεν συμπιλεΐται. "Ας σημειωθεί ότι το κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. είναι πληρέστε­ ρο άπο το δημοσιευμένο καί ακόμη έχουν συνυφανθεΐ τά ακόλουθα σχόλια. Σχόλιο στην άπόκριση της έρωτ. β': El τον χρνσοϋν την γλώτταν ήτιώντο ώς άπο ’Αντιόχειας την Κωνσταντινουπόλεως προστάντα, ατε μη γινωσκόμενον, τί άπολογήσονται οι σήμερον άνθρώπους άγνωστους και άγελαίους είς τάς εκκλησια­ στικός άρχάς προβιβάζοντες, μηδ’ δπωσοϋν την τής εκκλησίας ε’ιδότας τάξιν είτε κατάστασιν. Σχόλιο στην άπόκριση της έρωτ. ε': Ον φασ'ι τινες τούτων, άλλ’ αυτός ό Κύ­ ριλλος βορ δι επιστολής εως τοϋ νυν’ οίμαι δε μή τώ βίφ περιείναι τφ τότε τον μα­ κάριον Χρυσόστομον, διό και Κύριλλος άπεχθώς κατά Ίωάννον λέγειν, ’Ιωάννης δε κατά Κυρίλλου οϋ. 8 Περί νεοφώτιστων, κατηχουμένων καί κληρικών φ. ιιΓ~ν Ε. Τον αγίου Τιμοθέου ’Αλεξάνδρειάς, άπορίαι καί λύσεις κανο­ νικοί. Inc. Απορία. Ei έξεστι γυναικί, εν τώ Παραδίδεται το κείμενο δέκα αποριών καί λύσεων πού (αποδίδον­ ται στον Τιμόθεο (Pitra, Historia et Monumenta 1, 638-643: άπο τον Vind. jur. gr. 11). Στον κώδικα τής Βιέννης παραδίδονται είκοσι ενότητες, στή Ν.Σ. μόνο οί ακόλουθες: α'-ζ', ιγ', κα' καί κβ'. "Ας ση­ μειωθεί ότι ενώ στον κώδικα τής Βιέννης ύπάρχουν οί έπιγραφές: Πενσις a ... Άπόκρισις, οί άντίστοιχες επιγραφές στην Ν.Σ. είναι: ’Απορία... Λύσις. Ό Μανουήλ Γεδεών έχει έκδώσει, άπο τη Ν.Σ., μόνο το κείμενο τής «άπορίας-λύσεως» πού στήν έκδοση Pitra έχει τον αριθμό κβ' (Γεδεων, Δίκαιον, 198-199). 9 Συγχώρηση μετανοούντων παρά μονάχου φ. ιιν Ε. ’Επιστολή Νικηφόρου χαρτοφύλακος’ άπόκρισις. Ine. Tò λύειν και δεσμεϊν τοΐς Παραδίδονται εκτενή τμήματα άπό τήν τέταρτη, «Προς τον... μοναχόν Θεοδόσιον καί έγκλειστον [Κορίνθου]», επιστολή τοϋ Νικηφό­ ρου —όπως ορθά είχε υποθέσει ό πρώτος έκδοτης τοϋ κειμένου Μανουήλ II ΣΤΝΑΓΩΓΙ [ 76 (Έφόλκιον, 214 καί 1-2: άπο τή Ν.Σ.). Τήν πρώτη αύτή έκ­ δοση καί το χφ πού χρησιμοποιήθηκε αγνοεί 6 Ρ. Gautier, πού παρου­ σίασε πρόσφατα συγκεντρωμένο το έργο του χαρτοφύλακος του ια' αιώνα (Gautier, Nicéphore, 159-195). Στην τελευταία αύτή μελέτη (βλ. σ. 168) άναφέρεται καί ή πρώτη δημοσίευση, σέ λατινική μετά­ φραση, του κειμένου, στή Βασιλεία το 1539. Γεδεων 10 &11 Ή αιχμαλωσία πρεσβυτέρας καί ή διαλυθείσα μνη­ στεία άνήβου. Νομολογία φ· ΐΐν Ε. ’Αποκρίσεις συνοδικαι ai òvo αυται. Μέ τήν επιγραφή αύτή παραδίδονται δύο διατάξεις —άποσπάσματα άπο άντίστοιχες «συνοδικές άποκρίσεις»( ;)—-πού έχουν περάσει στήν ιδιωτική συλλογή «Prochiron auctum». Ή πρώτη μέ incipit Ή τοϋ Ιερέως γυνή στο 12.15' ή δεύτερη μέ incipit Κόρη τις στο 1.341. "Ας ση­ μειωθεί ότι το δεύτερο άπόσπασμα έχει δημοσιεύσει, άπο τή Ν.Σ., ό Γεδεων, Έφόλκιον, 2. 12 "Οροι μαρτυρικού θανάτου φ. Ιΐν-12Γ Ε. Ευσέβιον, περί των παραβόλως γινομένων, είτε καί μή. Inc. ’Εάν τις άπελθών βονληται περάσαι Παραδίδεται κείμενο τοΰ Εύσεβίου ’Αλεξανδρείας στή μορφή πού περιέχεται στο έργο Ίωάννου τοϋ Δαμασκηνού, Εις τα Ιερά παράλ­ ληλα (P.G. 96, 69-72). Το κείμενο προέρχεται άπο τήν 'Ομιλία ζ', «Περί των άποθνησκόντων εις τάς παγίδας», τοϋ Εύσεβίου (P.G. 86. 1, 349-352) καί περιέχεται στο έργο τοΰ Δαμασκηνοΰ στο Στοιχείο Κ, Τίτλος α' «Περί κριμάτων Θεοΰ' καί ότι ού χρή δυσφορεΐν έφ’ οίς δίκαιοι μέν δυσπραγοΰσιν, άδικοι δέ εύπαθοΰσιν». 'Ο Γεδεων, Δίκαιον, 198, το δημοσίευσε ώς άνέκδοτο άπο τή Ν.Σ. Μετά το κείμενο αύτύ άκολουθεΐ το επόμενο, άνέκδοτο άπο τον Γεδεών, σημείωμα. Σημείωσαι ταϋτα ώς άξιω[=ο]ζήτητα : Διω[=ο]νυσίφ τώ πάπα ’Αλεξάν­ δρειάς, τις των συναγόμενων, πίστει προσερχόμενος, εκλαιε καταθρηνών εαυτόν, δτι τήν άρχήν υπό αιρετικών βαπτισθείς, είτα παρών τοϊς νπ’ αντοϋ βαπτιζομένοις καί τών ερωτήσεων καί τών άποκρίσεων αίσθηθείς, καταγνους τοϋ παρά τών αιρετικών βαπτίσματος, αίτεΐται τής ειλικρινούς καθάρσεως τνχε'ιν τον δέ άγιον άποκρίνασθαι 1. ZACHARIAE, J.G-IÌ. 6, 14 καί 125 = ΖΕΠΟΙ, J.G. 7, 14-15 καί 106. ΝΟΜΟ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΧΑΗ 77 αυτάρκη είναι την πολυχρόνιον αύτφ κοινωνίαν, εις τέλειον λογισθψαι καθαρμόν καί βάπτισμα' ευχαριστίας γάρ φησιν ύπακούσαντα καί συνεπιφθεγξάμενον τό αμήν, καί τραπέζη άγια παραστάντα καί χεΐρας εις υποδοχήν τοϋ σώματος καί αίματος τοϋ Χριστού εκτετακότα καί επί χρόνοις ίκανοΐς μετεαχηκότα, οϋκονν άνασκευάζειν εξ ύπαρχής έπί[=ούκ;] άποτολμήσαιμεν. ’Επί Διοκλητιανοϋ τοϋ τυράννου ιστο­ ρείται, γυνή τις, "Ια ταύτης το δνομα, ιερά καί πάγκαλος παρθένος κατασχεθείσα καί μυρίαις μηχαναϊς καί παραινέσεσι καί άπειλαίς θεί[=ϋ]σαι δαίμοσι μή βονληθείσα, εκδέδοται τοϋ πορνευθήναι' ή δε τον έν άγίοις Άνθιμου Νικομήδειας έγγιστά που λαχόντος, επυνθάνετο τί αν καί ελοιτο ποιεϊν δ δέ, καλόν μέν, εφη, & τέκνον, το δώρον τής άγνείας, μή[=εί\ζων δέ τής πίστεως ή εντολή’ ώς γάρ εν περίστάσει αίρετώτερον διαρπαγήναι τό ίμάτιον ή τό σώμα, οΰτω καν τοϊς πειρασμοίς τοντοις, εί μή άμφότερα δύναται, βέλτιον άμίαντον την ψυχήν καί τον νουν παριστάνοντα διά τής πίστεως τήν σάρκα προδοϋναι τοίς νβρίζουσν αϋτη δε καί των δυο αντιποιούμενη καλών καί φαρμακείας είναι ύποκριθεΐσα καί τφ βιαστή ψάρμακον δούναι υποσχό­ μενη, δι οϋ άτρωτος έν πολέμοις πάντη εσται' καί τούτο τάχα κατασκευάσασα καί άλειψαμένη τον τράχηλον, εξ αυτής, εφη, εμού λάβε τής αυτού δυνάμεως τήν άπόπειραν καί τούτον κρούσαντος αυτήν τφ ξίφει, νικηφόρος μεν ή μάρτνς καί παρθένος εις ουρανούς άνελήλυθεν, ό δ’ εγνωκε κατασοφισθείς. 13 Κανονικοί οί έκ μεταθέσεως άρχιερεΐς. ’Απαρίθμηση πε­ ριπτώσεων φ. 12Γ’ν Ε. Περί μεταθέσεων. Inc. 'Ο μέγας Ευστάθιος επί των ’Έργο στο όποιο άναφέρονται παραδείγματα άρχιερέων πού μετα­ τέθηκαν άπό τήν εκκλησιαστική περιφέρεια όπου άρχικά έξελέγησαν σέ κάποιαν άλλη. Σύμφωνα μέ τον J. Darrouzès, πού πρόσφατα κατέγρα­ ψε τή χειρόγραφη παράδοση τοϋ έργου1, το «Περί μεταθέσεων» παραδίδεται σε δύο μορφές, ενώ σέ τρία άλλα χφ σώζεται μία διαφορετική, λίγο πολύ, διάταξη των παραδειγμάτων2. Στή Ν.Σ. —χφ πού δεν μπό­ ρεσε νά άποθησαυρίσει ό J. Darrouzès3— το έργο μοιάζει μέ δ,τι ό πρόσφατος εκδότης ονομάζει «recension Β»· υπάρχουν δμως καί κά­ ποιες διαφορές: παραλείπονται τρία άπό τα παραδείγματα τής recen­ sion Β, έχουν προστεθεί τέσσερα παραδείγματα άπό τήν recension A, ένώ ή σειρά των παραδειγμάτων άκολουθεΐ, καταρχήν, τή διάταξη τοϋ χφ 9 τής μονής Ταξιαρχών Αίγιου4. 1. DARROUZÈS, Transferts, 147-214’ τά σχετικά με τή χειρόγραφη παρά­ δοση καί τήν ιστορία τοϋ κειμένου: 148-170. 2. Στο ίδιο, 155 έπ. 3. Είχε όμως ύπόψη του τό χφ Μόσχας 33 (Vlad. 336), χφ τό όποιο είχε τή Ν.Σ. ώς άντιγραφικό του πρότυπο (βλ. για το θέμα αύτό στο πρώτο κεφάλαιο). 4. DARROUZÈS, Transferts, 148 καί Πολιτιις, Αίγιο, 85-87. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 78 ’Ιδού ή σειρά των παραδειγμάτων όπως καταχωρίζονται στή Ν.Σ. σε άντιστοιχία μέ τον άριθμό πού έχουν στην πρόσφατη κριτική έκδοση. Ν.Σ. Dar. Ν.Σ. Dar. Ν.Σ. Dar. Ν.Σ. Dar 24 28 1 17 10 19 20 18 20 22 29 2 2 11 30 3 3 12 23 21 (16) 4 14 13 6 22 31 1 5 14 23 4 32 16 8 5 15 44 9 24 33 6 45 25 (26) 34 16 11 7 35 13 26 30 8 27 17 43 27 49 36 46 18 9 ( ) = παράδειγμα άπό την recension A 50 51 52 53 54 (16) 10 33 25 Ν.Σ. Dar. Ν.Σ. Dar. 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 36 37 38 39 40 41 42 48 56 57 58 (59) 7 8 64 65 (66) 67 15 14 Κανονικοί οί έκ μεταθέσεως άρχιερεΐς. Νομολογία (α') φ. 12Τ-13Γ Ε. ’Έτι οημείωααι, καί ταϋτα τά πατριαρχικά Σημειώματα, περί μεταθέΰεως διαλαμβάνοντα. Κάτω άπό την επιγραφή αύτή παραδίδονται τά κείμενα μιας συνο­ δικής «γνωμοδοσίας» καί δύο «σημειωμάτων» τής πατριαρχικής Γραμ­ ματείας' κείμενα δλα τοΰ ιγ' αιώνα. Ειδικότερα: Inc. Τιμάται μεν άπαξ απλώς εν 'Η γνωστή συνοδική «γνωμοδοσία» επί Γερμανού Β' πού έκδόθηκε τον Φεβρουάριο του 1226 (Oudot, Acta 1, 62-66, άπό τον Vat. gr. 2410 —άντίγραφο άπό Ν.Σ.· ed. pr. Παπαδοποτλος-Κεραμετς, Άνάλεκτα 4, 114-1Ì7: άπό το χφ Κοσινίτσας I)1 καί μέ τήν οποία ρυθμί­ ζεται ή διαφορά άνάμεσα στο μητροπολίτη Μελιτηνής Μανουήλ καί στον κλήρο καί λαό μέ τή μετάθεση του πρώτου σέ άλλη μητρόπολη. 15 Κανονικοί οί έκ μεταθέσεως αρχιερείς. Νομολογία (β') φ.13Γ Ε. "Ετερον [=πατριαρχικον σημείωμα] εις το αντό [=περί μετα­ θέσεως διαλαμβάνον]. 1. Laurent, Regestes 4, N. 1240. ΝΟΜΟ ΚΑΝΟΝΙΚΉ ΥΛΗ 79 Inc. Το άναγεγραμμένον ΰημείωμα μη φθάύαν «Σημείωμα» πού εΐχε καταχωριστεί στον «Κώδικα συνοδικών πράξεων» γιά να δηλωθεί ή οριστική έπίλυση τού ζητήματος τής μεταθέσεως του μητροπολίτου Μελιτηνής Μανουήλ. Χρονολογείται στον Μάρτιο τού 1226 επί πατριαρχίας Γερμανού B' (ed. pr. ΠαπαδοποτλοςΚεραμετς, ’Ανάλεκτα 4, 117-118: άπο το χφ Κοσινίτσας I- έκδοση πού ανατρέχει στο κείμενο τής Ν.Σ., Oudot, Acta 1, 68-70: άπο τον Vat. gr. 2410)1. 16 Κανονικοί οί έκ μεταθέσεως άρχιερεΐς. Νομολογία (γ') φ. ΐ3Γ_ν Ε. ’Έτερον δμοιον [=πατριαρχικύν σημείωμα περί μεταθέσεως διαλαμβάνον]. Inc. "Ο εν σώμασιν ai ψυχαί Το γνωστό «σημείωμα» τού ’Ιουλίου τού 1250 επί πατριαρχίας Μανουήλ Β' πού είχε καταχωριστεί στον «Κώδικα συνοδικών πράξεων» γιά νά δηλωθεί ή απόφαση τής πατριαρχικής συνόδου για το «έγκάνονον» τής μεταθέσεως τού έπισκόπου Έζεροϋ Ίωάννου (τής μητροπόλεως Λαρίσης) σέ άλλη έπισκοπή τής ’ίδιας μητροπόλεως (Oudot, Acta 1, 68-70: άπο τον Vat. gr. 2410—άντίγραφο άπο Ν.Σ.· ed. pr. LeunClavius, J.G-R. 1, 240-242 = Ρ.-ΓΙ. 5, 116-118)2. Tò κείμενο πού παραδίδεται στή Ν.Σ., όπως φαίνεται άπο το πιο κάτω άπόσπασμα, είναι πληρέστερο άπο το δημοσιευμένο. Ρ.-Π. Είχε τό, Μηνί Ίονλ.ίψ, επινεμήσεως η , διά τής πατριαρχικής και θείας χειρός και την συνήθη μολυβδίνην βοϋλαν. Ν.Σ. Είχε δε καί διά τής πατριαρχικής και θείας χειρός διά μελεμβαφών γραμμά­ των τό, μηνί Ιουλίου, ίνδικτιώνος η'’ καί μολυβδίνην βονλλαν, εχονσαν εν μεν τώ évi μέρει την υπέραγνον Θεομήτορα, έγκόλπιον φέρουσαν τον δε­ σπότην Χριστόν τον άληθινόν Θεόν ημών, εν δέ τψ έτέρω, Μανουήλ έλέφ Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπό­ λεως, Νέας ’Ρώμης καί οικουμενικός πατριάρχης. 1. Laurent, Regestes 4, N. 1242 2. Laurent, 8.π., Ν. 1316. 80 II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 17 Προϋποθέσεις γιά τή νόμιμη έκλογή άρχιερέως φ. Ι3ν-ΐ4ν Ε. ΙΙράξις συνοδική [=βασιλικόν σημείωμα], δι’ ής καθηρέθησαν οι μη παρουσία καί συναινέσει των έπιδημούντων πάντων μητροπολιτών τη βασιλίδι των πόλεων χειροτονηθέντες αρχιερείς. Inc. 'Ο μη ελέγχων, φησ'ιν ή «Σημείωμα» του Σεπτεμβρίου του 1186 επί Ίσαακίου ’Αγγέλου, μέ το όποιο κρίνονται άκυρες οί εκλογές μητροπολιτών λόγω μη συμμέτοχης όλων των συνοδικών καί θεσπίζεται ότι στο έξης ή κανο­ νική έκλογή προϋποθέτει τή συμμετοχή όλων τών αρχιερέων (ed. pr. Leunclavius, J.G-R. 1, 169-173=Ρ.-Π. 5, 314-320)1. Στο κείμενο τής Ν.Σ. συνυφαίνεται ενα σχόλιο καί υπάρχει ή άκόλουθη προσθήκη στο τέλος : και δ Γαρδικίον [αντί τοϋ Γαρέλλης πού άναφέρεται στο δημοσιευμένο κεί­ μενο], Ταντα άπό τών ημερησίων βασιλικών παρασημειώσεων παρεκβληθέντα καί τώ βουλλωτηρίω τής βασιλείας μου βεβαιωθέντα επεδόθη, μην'ι σεπτεμβρίω, ίνδικτιώνος έ, έτους ,?ου χου ^εου. Σχόλιο μετά τή λέξη «γίνοιντο» (Ρ.-Π., 320, στ. 28): "Ακουσον, δ τούς τροφί­ μους τής ’Εκκλησίας ικανούς εν λόγω καί εργω παραθεωρών εν ταϊς ψήφοις καί αν­ θρώπους άγνωστους προτιμών μή δ’ δθεν είσί γινωσκομένους καί τίνες είσί. Ζήτει καί τά εν τή ερμηνεία τοϋ ιη°': κανόνος τής α7)? οικουμενικής συνόδου. 18 Περί χειροτονίας πρεσβυτέρου καί διακόνου φ. Ι4ν-15Γ Ε. ’Ερωτήσεις διάφοροι γενόμεναι προς τον χαρτοφύλακα κυρ Νι­ κήταν, τον ύστερον Θεσσαλονίκης αρχιερέα, καί αποκρίσεις επ’ ανταΐς. Inc. Έρώτησις. Είκός εστιν, εν τή αυτή Μολονότι στήν επιγραφή έξαγγέλονται «ερωτήσεις», στο κείμενο παραδίδεται μία καί μόνο (Γεδεων, Έφόλκιον, 2-3 : άπό τή Ν.Σ.)2. * * Μετά τήν άπόκριση άκολουθοϋν δύο σχόλια, δημοσιευμένα, καί τά δύο, άπό τον Γεδεων, ’Εφόλκιον, 3. Άς σημειωθεί ότι το τελευταίο σχό1. DÖLGER, Regesten 2, N. 1572’ πρβ. GRUME!., Regestes 3, N. 1169. 'O Dölger θεωρεί ότι τό χφ πού χρησιμοποίησε ό Leunclavius γιά νά δημοσιεύσει τήν πράξη αυτή είναι τό «Scor. ILX. 14»' είναι 8μως γνωστό πιά στήν έρευνα (βλ. πιό πάνω σ. 67 σημ. 1) δτι ό Leunclavius χρησιμοποίησε τόν κώδικα Wolfenbüttel 713 (Helmstedt 663). Ό Escurialensis πού άναφέρει ό Dölger είναι απλώς ένα ακόμη χφ πού σώζει τήν Ιδια πράξη. 2. Κείμενο πάντως πού δέν συγκαταλέγεται στις γνωστές αποκρίσεις του Νικήτα Θεσσαλονίκης (Ρ.-Π. 5, 382-388)' βλ. καί οσα άναφέρουμε στο έπόμενο κείμενο. ΝΟΜΟ ΚΑΝΟΝΙΚΗ TAH είχε δημοσιευτεί άπο τον σχας 33 (Vlad. 336)λ alo Pavlov, 81 Zapiski, 172-173: άπο το χφ Μό­ 19 Πνευματικές έξουσίες άρχιερέων: άρση επιτιμίων καί συγχώρηση άμαρτιών φ· ΐ5Γ'ν Ε. ’Αποκρίσεις τον Σερρών, προς τάς προσενεχθείσας αύτώ ερω­ τήσεις. Inc. Έρώτησις αη. Διάκονος όφφικιάλιος κατηγορηθείς, δτι προεδωκε Το κείμενο πού παραδίδεται στη Ν.Σ. έχει την άκόλουθη διάταξη: διατυπώνονται τρεις ερωτήσεις, ή μία κατόπιν τής άλλης, καί άκολουθεΐ άντίστοιχος αριθμός αποκρίσεων κατόπιν διατυπώνεται μία «απορία», ακολουθεί ή «λύσις» τής απορίας καί το κείμενο τελειώνει με ένα «σχό­ λιο». Ό Bonefidius ( Juris orientalis [3], 207-216) εχει δημοσιεύσει σει­ ρά αποκρίσεων πού, σύμφωνα με την έπιγραφή, άποδίδονται στον χαρ­ τοφύλακα Νικήτα «τον γεγονότα [ύστερον] αρχιεπίσκοπον τής μητροπόλεως Θεσσαλονίκης» (=Leunclavius, J.G-R. 1, 346-351 = Ρ.-Π. 5, 382-388). Οί τρεις πρώτες —μέ την ϊδια άκριβώς διάταξη— παραδίδονται καί στο κείμενο τής Ν.Σ., σύμφωνα δέ μέ την επιγραφή του, αποδίδονται στον άδηλο «Σερρών». Στο δημοσιευμένο όμως κείμενο δεν υπάρχει ούτε ή «άπορία-λύσις» ούτε το «σχόλιο». 'Ο Μ. Γεδεών έχει έκδώσει (Έφόλκιον, 19: άπο τη Ν.Σ.) δ,τι δεν είχε δημοσιευτεί (πρβ. Ρ.-Π., 382-383) καί είχε ορθά υποστηρίξει την άποψη ότι το όνομα του «Σερρών» είναι Νικήτας (δ.π., 14): πρόκειται γιά τον Νικήτα Θεσσαλονίκης. 20 ’Απονομή του οφφικίου του δικαιοφύλακος φ· Ι5ν Ε. 'Ορισμός προσκννητδς τον κραταιον και θεοστεφοϋς άγιου ημών ανθέντου καί βασιλέως, δτε με τώ τον δικαιοφύλακος ετίμησεν άξιώματι. Inc. Μιμείται καί Μωϋσήν εκείνον ή1 1. Γιά τή σχέση τοϋ χφ αύτοϋ μέ τή Ν.Σ. βλ. όσα άναφέρουμε στο κείμενο 13· Στό σχόλιο αυτό υπάρχει ενα τεκμήριο πού τοποθετεί τή σύνταξή του μετά τά μέσα τοϋ ιγ' αιώνα: «Ταϋτα φησίν ό Κυζίκου Θεόδωρος, καλόγηρος δ>ν τοϋ πατρίάρχου κΰρ ’Αρσενίου». Πρόκειτα ι γιά τον Θεόδωρο Σκουταριώτη, πρόσωπο γιά τό όποϊ ο γίνεται λόγος στις επόμενες πράξεις. 6 82 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ «Πρόσταξις» τοΰ Μαΐου τοϋ 1270 του Μιχαήλ ΓΙαλαιολόγου μέ τήν οποία άπονέμεται το όφφίκιο τοϋ δικαιοφύλακος στον Θεόδωρο Σκουταριώτη, επί των δεήσεων διάκονο τής Μεγάλης Εκκλησίας (Ρ.-Π. 5, 326-327: άπό χφ τοΰ Άργολίδος Γερασίμου)1. 21 Βασιλική μέριμνα για τον «τόπον» τοΰ δικαιοφύλακος φ. 15ν -161 Ε. "Ετερον πρόσταγμα σεπτόν τοϋ κοσμο[πο]θήτον κραταιοΰ καί αγίου ημών ανθέντου καί βασιλέως, δι’ ον μοι καί τόπος άπεδόθη καν τη άγιωτάτη Μεγάλη ’Εκκλησία τοΰ Θεόν ανάλογος, εί και διά τά τινών άπρεπη σκάνδαλα καί τήν εν τώ χορω των εκκλησιαστικών αρχόντων αφιλον στάσιν άπέκλιναν τήν ειρήνην αίρετισάμενος, μετ’ ον πολύ δε καί σακελλίον εσφραγίσθην καί τον τόπον τον σακελλίον νπέλαβον. Inc. Οΐδεν ή αγιοσύνη σου ώς «Πρόσταγμα» τοϋ Μαΐου τοΰ 1270 τοΰ Μιχαήλ Παλαιολόγου προς τον οικουμενικό πατριάρχη ’Ιωσήφ Β': ό τιμηθείς μέ το όφφίκιο τοΰ δικαιοφύλακος διάκονος Θεόδωρος Σκουταριώτης νά έ'χει «τον προσή­ κοντα τόπον» στήν έθιμοταξία τής Μεγάλης Εκκλησίας (Ρ.-Π. 5, 327329: άπό χφ τοΰ Άργολίδος Γερασίμου)2. 'Η έπιγραφή πού, όπως ορθά εχει παρατηρηθεί, έ'χει συνταχθεϊ άπό τόν τιμηθέντα μέ τό όφφίκιο Θεόδωρο Σκουταριώτη3 θά πρέπει νά διατυπώθηκε μετά τόν Μάιο τοΰ 1270, άφοΰ άπομνημονεύεται έκεΐ καί τό εκκλησιαστικό όφφίκιο μέ τό όποιο τιμήθηκε άργότερα. Τό κείμενο τής Ν.Σ. κλείνει μέ τήν ακόλουθη διατύπωση: Είχε τό, μηνϊ μαΐφ, ίνδικτιώνος ιγτκ, διά τής βασι\λι]κής καί θείας χειρός. 22 Εναντίον τής τετραγαμίας φ. I6r‘v Ε. Νικολάου πατριάρχον τά κατ’ αυτόν καί τούς τότε άρχιεριΐς διά τήν τετραγαμίαν Inc. Υιούς εγέννησα καί ύψωσα αυτοί Εισήγηση τοΰ οΐκουμενικοΰ πατριάρχου Νικολάου Α' στή σύνοδο ή ο­ ποία θά άποφασίσει τήν καταδίκη τεσσάρων μητροπολιτών πού παρέβησαν 1. DÖLGER, Regesten 3, Ν. 1972. 2. DÖLGER, Regesten 3, N. 1973. 3. DARROUZÈS, Όφφίκια, 109. NOMOKANONIKH ΤΛΗ 83 τις διατάξεις περί τετραγαμίας. Σύμφωνα μέ τον V. Grumel πρόκειται γιά επιστολή (lettre) τοΰ ’Ιουνίου τοϋ 9121 άλλα ό πρόσφατος έκδοτης τοϋ κειμένου Westerink {Nicholas 1, 146) το χαρακτηρίζει εισήγηση (document prepared by Nicholas and read out by his orders in a synod) καί το χρονολογεί στο δεύτερο μισό τοϋ Μα'ίου τοΰ 912. Τή χειρόγραφη παράδοση τοϋ κειμένου τή συγκροτοΰν άντίγραφα —όλα τοΰ ιζ' αί.— πού συντάχθηκαν στήν Κωνσταντινούπολη: ΜΠΤ 2 [=Ν.Σ.] τοΰ 1680 ci., Κοσινίτσας 1 τοΰ 1686 καί Μόσχας 33 (Vlad. 336) τοΰ 1687" σ’ αύτά άς προστεθεί ό Vat. gr. 2408 —άντίγραφο τοΰ ιθ' αί. άπό τή Ν.Σ. Το θέμα τοΰ τυχόν κοινοΰ, όλων αυτών των χφ, άντιγραφικοΰ άρχετύπου θά εξεταστεί στον δεύτερο τόμο αύτής τής με­ λέτης" εδώ ας σημειωθεί ότι στο χφ Κοσινίτσας 1 το κείμενο τοΰ Νικο­ λάου Α' σώζεται ανάμεσα σέ επιστολές τοΰ Άρέθα Καισαρείας2, ενώ στή Ν.Σ. —καί, κατά συνέπεια, στο Μόσχας 33 (Vlad. 336)— δεν παραδίδεται κανένα επιστολικό κείμενο τοΰ Άρέθα. ’Εξάλλου, το σχόλιο πού παραδίδεται στή Ν.Σ. μετά τίς λέξεις «έπιτελεϊν τινα οικονομίαν» (έκδ. WESTERINK 24, 42): Σημείωσαι, χρονικόν [=χρυσοστομικόν;3] : άνάξιον τούτο εργον συνοδικόν ήναι δεν ύπάρχει στο χφ Κοσινίτσας 1 —ή δεν το δημοσί­ ευσε ό έκδοτης γιά τόν όποιο άμέσως πιό κάτω. Πρόσφατη έκδοση τοΰ κειμένου, Westerink, Nicholas I, 22-30" ed. pr. Papadopoulos-Kerameus, Sacra, 255-259: από τό χφ Κοσινί­ τσας 1" πρώτη δημοσίευση άπό χφ πού άνατρέχει στή Ν.Σ., Oudot, Acta 1, 2-10: άπό τόν Vat. gr. 2408. 23 'Η «θεοπαράδοτος τάξις» φ. Ι6ν Ε. Τοϋ άγιου Διονυσίου τον ’Αρεοπαγίτου, εκ της προς Δημόφιλον επιστολής αυτόν. Inc. Νυν ούν ακούε των ήμετέρων Παραδίδεται σύντομο άπόσπασμα άπό τήν έπιστολή πρός «Δημόφιλον Θεραπευτήν, περί ΐδιοπραγίας καί χρηστότητος» (P.G. 3,1088). 24 Προνόμια μητροπολίτου Κυζίκου φ. Ι6ν-17Γ Ε. Πρόσταγμα προς τον Κυζίκου μητροπολίτην. 1. Grumel, Regestes 2, N. 632" πρβ. ΚωνςταντινΙΔΙΙΣ, Νικόλαος Α', 123: Έπιστολή. 2. Πρβ. Westerink, Aretha 2, 115-121 καί σ. VII-IX. 3. Ό Westerink (στο Ίδιο) προτείνει: χρονικόν=χρήσιμον. II ΣΤΝΑΓΩΓΙί 84 Inc. rH βασιλεία μου προς τήν «Πρόσταξις» τοϋ Μιχαήλ Παλαιολόγου, πριν άπο τον ’Απρίλιο του 1277, με την όποια άνανεώνονται τά «άπονενεμημένα άνέκαθεν τοϊς άρχιερεΰσι τής λαμπρας των Κυζικών πόλεως επίσημα» (Ρ.-Π. 5, 329-330: άπο χφ τοϋ Άργολίδος Γερασίμου)1. Μητροπολίτης Κυζίκου ήταν τότε ό Θεόδωρος Σκουταριώτης. 25 Εσωτερικές διεργασίες πριν άπο τήν αμαρτία φ· 17Γ Ε. Περί των ανθρωπίνων λογισμών. Inc. ’Επί των αμαρτιών, προηγείται μεν Κείμενο τοϋ οποίου δεν κατορθώσαμε νά εντοπίσουμε τη φιλολογι­ κή ταυτότητα2. Το παραθέτουμε ολόκληρο. ’Επί των άμαρτιών προηγείται μεν ή προσβολή, τούτην ή παρά τοϋ πολέμιον προσραγεϊσα τή ψυχή ψιλή φαντασία, επεται δε ό συνδυασμός τοϋ νοϋ, λέγω δή τήν παραδοχήν τής φαντασίας καί οϊον μετ’ αυτής ομιλίαν κα'ι σνλλαλιάν άπαθώς ή έμπαθώς' τω δέ τοιουτφ συνδυασμόδ επακολουθεί το πάθος, ήως ή άπο τής δμοιλίας [= ομιλίας] ταύτης ένήδονος διάθεσις καί σννεχεστέρα μελέτη' μετά δέ το πάθος επεισιν ή πάλη, όταν ό μεν νους νυγείς άγωνίζηται εξώσαι το πάθος, το δέ πάθος άνθιστάμενον έκβιάζηται τον νοϋν εις συγκατάθεσιν πράγματος' ήττηθέντος δέ τοϋ νοϋ, λοιπόν ή συγκατάθεσις περιδνεται κα'ι μετά ταντην επεισιν ή πράξις. Ή μέν οϋν προσβολή τών ούκ έφ’ ήμιν εστι, διό καί άκατάγνωστος λελόγισται, ό συνδυασμός ού πάντως, τών έφ’ ήμιν γάρ εστι, το δέ πάθος μείζονος επιτιμήσεως άξιον ή δέ πάλη, νικήσαντι μέν, στεφάνων πρόξενος, ήττηθέντι δέ, καταδίκης' ή συγκατάθεσις δέ προδήλως κατεγνωσμένη καί τή κολάσει τής πράξεως πλησιάζουσα. "Ετεροι δέ μετά τον συνδυασμόν τιθέασι τήν συγκατάθεσιν, ερμηνεύοντες είναι ταντην νεϋσιν ενήδΟ­ νον τής ψυχής' εϊτα τήν αιχμαλωσίαν, ήτις έστίν ή επιμονή τής ηδονής, έπειτα τήν πάλην είθ’ ούτως τοϋ νοϋ κινηθέντος το πάθος, δπερ φασίν είναι τήν ενήδονον εξιν, μεθ’ ήν ή πράξις λοιπόν. 26 Εύχής εγκώμιο φ. 171 Ε. Τοϋ χρονικού [=Τοϋ Χρυσοστόμου]. 1. DÖLGER, Regesten 3, Ν. 2027. 2. Κείμενο παρόμοιου περιεχομένου βλ. στα έργα Ίωάννου τοϋ Δαμασκηνού, «Περί τών όκτώ τής πονηριάς πνευμάτων», P.G. 95, 93 καί ιδίως [ψευδο-]’Αθανασίου, «Πρός τινα πολιτικόν, σύνταγμα πάνυ ώφελιμώτατον καί πολύ ώφελέστατον», P.G. 28, 1400. NOMOKANONIKH TAH 85 Inc. Μέγα άγαθόν ευχή, εάν μετά Παραδίδετοα σύντομο απόσπασμα άπό το Λόγο τοϋ Χρυσοστό­ μου «Περί ευχής» (P.G. 63, 579). Είναι πιθανό το χωρίο αύτό νά τό αντλεί άπό τό έργο Ίωάννου τοϋ Δαμασκηνού, «Εις τά 'Ιερά Παράλληλα», όπου παρόμοιο άπόσπασμα άπό τό Λόγο τοϋ Χρυσοστόμου (P.G. 95, 1442-1444). 27 Τρόποι μετάνοιας: άπάνθισμα φ. 17Γ Ε. Τον αυτόν [=Ίωάννου Χρυσοστόμου]. Inc. Πολλοί τρόποι μετάνοιας εοτί καί ’Αναγράφονται 10 τρόποι μετανοίας, άποθησαυρισμένοι καταρχήν άπό έργα τοϋ Χρυσοστόμου. Γιά παράδειγμα οί πέντε πρώτοι τρόποι στην 'Ομιλία του «Προς τούς έγκαλοόντας..." καί περί μετανοίας. 'Ομιλία β'» (P.G. 49, 263-264). ’Άλλοι τρεις (ό 6ος, 9ος καί 10ος) στην Όμιλία του «Εις την προς Εβραίους έπιστολήν... 'Ομιλία θ'» (P.G. 63, 81) κτλ. 28 Λόγιο τής Παλαιας Διαθήκης <Ρ· 17Γ Ε. Τον αυτόν, εκ των είς τον προφήτην Ζαχαρίαν. Inc. Οντοι οί λόγοι ονς ποιήσετε Δεδομένου ότι τό άμέσως προηγούμενο κείμενο άποτελεΐ συμπί­ λημα άπό έ'ργα τοϋ Ίωάννου Χρυσοστόμου, ή ύπαρξη στην επιγραφή τοϋ κειμένου τής ένδειξης «Τοϋ αύτοΰ» προκαλεΐ τον εύλογο συνειρμό ότι πρόκειται για χρυσοστομικό έ'ργο. 'Ωστόσο ό Χρυσόστομος δεν έχει γράψει έ'ργο μέ αφορμή τό Βιβλίο τής Παλαιας Διαθήκης «Ζαχαρίας»" επομένως ή ένδειξη «Τοϋ αύτοΰ» ή είναι lapsus calami ή άνάγεται σέ άλλο συγγραφέα, τό κείμενο τοϋ οποίου παρέλειψε νά αντιγράψει ό γραφέας αύτοΰ τοϋ νομοκάνονα —ή ό γραφέας τής Ν.Σ. Τό σύν­ τομο πάντως κείμενο πού περιέχεται στή Ν.Σ. παραδίδει μόνο χωρίο, μέ μερικές παραλλαγές, άπό τό παραπάνω Βιβλίο τής Παλαιας Διαθή­ κης —κεφ. 8, στ. 16-17— χωρίς περαιτέρω ανάπτυξη. 29 Καθήκον των χριστιανών, ή εύλάβεια προς τούς ιερείς φ. 17Γ~ν Ε. Ευσεβίου, περί τής όφειλομένης παρά των λαϊκών τοϊς ίερενσι τιμής καί υποπτώσεως. II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 86 Inc. Πολλοί αμαρτωλοί, πρεσβντεροι δντες, προαφέρουσι ΙΙαραδίδεται ενα τμήμα άπο την 'Ομιλία του Ευσεβίου ’Αλεξάν­ δρειάς «Περί του έχοντος χάριν μεταδοΰναι τω μή εχοντι, καί περί πρεσβυτέρων» (Mai, Spicilegium romanum 11, 659-663 = P.G. 86. 1, 344-348), δπως αύτή σώζεται στο έργο Ίωάννου τοϋ Δαμασκηνού, «Εις τά 'Ιερά Παράλληλα»—τίτλος κθ': «Περί πρεσβυτέρων» (P.G. 96, 300-305). 30 Καλή καί κακή χρήση των δυνάμεων τής ψυχής φ. Ι7ν Ε. Τοϋ Μεγάλου Βασιλείου. Inc. 'Ώσπερ των άλλων της ψυχής Σύντομα άποσπάσματα άπο τήν 'Ομιλία τοΰ Μ. Βασιλείου πού σέ άλλα χφ εχει τήν επιγραφή «Περί οργής...» καί σε άλλα «Κατά όργιζομένων» (P.G. 31, 365-368). 31 Χρυσοστομικές ρήσεις: συμπίλημα φ. Ι7ν Ενότητα τήν οποία συγκροτούν άποσπάσματα άπο 'Ομιλίες τοϋ Ίωάννου Χρυσοστόμου σέ διάφορους ψαλμούς. Τά άποσπάσματα παραδίδονται με τις ακόλουθες επιγραφές: α' Ε. Τον Χρυσοστόμου. Inc. ’Έστι μή άμαρτάνειν όργιζόμενος ώς (Πρβ. P.G. 55, 50-51.) β' Ε. Τον αυτόν. Inc. Καί γάρ ή άργία τής αρετής (P.G. 55, 52 και 64, 517.) γ' Ε. Τοϋ αύτοϋ. Inc. Είδες πονηριάν επιτεταγμένην, τοϋτο μάλιστα {.P.G. 55, 261-262.) δ' Ε. Τοϋ αντοΰ, εκ τοϋ εις τον ρη ψαλμόν. Inc. ΑΙνίττεται δι’ οδν τινα ιερωσύνην (P.G. 55, 262.) N OMO KAN ON IK II ΤΛΙΙ 87 ε Ε. Τον αυτόν. Inc. Άμήχανον ψυχήν πλοντονσαν ελεημοσύνην (P.G. 55, 296.) ς' Ε. Τον αύτοϋ, εκ των εις το τώ πατάξαντι Αίγυπτον συν τοϊς προ [=ω] τοτόκοις αυτών δτι εις τον αΙώνα το έλεος αύτοϋ. Inc. Άλλ’ ίσως, άν τις επαπορήσοιε (Πρβ. P.G. 55, 401.) 32 Ένόψει του γάμου του αύτοκράτορος Νίκαιας Θεοδώρου φ. 17ν-18Γ Ε. Συνοδικόν γράμμα. Inc. Ειρήνην επευχόμεθά σοι εν Χριστώ Πατριαρχικό καί συνοδικό γράμμα του ’Οκτωβρίου 1213 έπί Μι­ χαήλ Δ' προς τον «ρήγα» τής ’Αρμενίας προκειμένου νά τον διαβεβαιώ­ σουν δτι ό γάμος τής «θυγατέρας» του μέ τον αύτοκράτορα τής Νίκαιας Θεόδωρο Λάσκαρη θά τελεστεϊ σύμφωνα μέ τούς θείους καί ιερούς κανόνες (Pavlov, Zapiski, 173-174: άπο το Μόσχας 33 (Vlad. 336) =Pavlov, Συνοδικόν γράμμα, 164-166)1. 33 «Τί ποτέ έστι πραότης» φ. 18Γ Ε. Τον Χρυσοστόμου, εκ τών εις το Μνήσθητι Κύριε τον Δαυίδ και πόσης τής πραότητος αύτοϋ. Inc. Ένταϋθα τά κατορθώματα λέγει καί Παραδίδεται άπόσπασμα άπο τήν 'Ομιλία «εις τον ρλα' ψαλμόν» [P.G. 55, 379-381). 34 ’Απαρίθμηση ημερήσιων ύμνων προς τον Θεό φ. I8r'v Ε. Έκ τών εις το επτάκις τής ημέρας ήνεσά σε 1. LAURENT, Regestes 4, N. 1214· πρβ. DÖl.GER, Regesten 3, N. 1686. 88 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ Ine. Am. Τον μεν ούν πρώτον ύμνον Παραδίδεται σύντομο άπόσπασμα άπό τύ έργο Εύσεβίου τοϋ ΓΙαμφίλου, «'Υπομνήματα εις τούς Ψαλμούς» (P.G. 23, 1392a). ’Ακολου­ θεί το παρακάτω κείμενο, τοϋ οποίου δεν κατορθώσαμε νά εντοπίσουμε τή φιλολογική ταυτότητα. Το παραθέτουμε ολόκληρο. Περιείχε δε ό αίνος μνήμην τών κριμάτων τής δικαιοσύνης τον Θεοϋ, αλλά καί εύαρέστησιν τής καθόλου πρόνοιας. ’Αριθμεί δε καί φδε τους ύμνους: αον, εν εσπέρα, επαρσις τών χειρών μου θυσία έσπερινή. ßm, εν τω μέλλον[τι] καθεύδειν, εν ειρήνη επί τό αυτά κοιμοι[ = - τήθήσομαι. γ'ίΊ, εν μέση ννκτί, μεσονύκτιον εξηγειρόμην. δον, προς δρθρον, προέψθασαν οί οφθαλμοί μου προς δρθρον. ε0Ί, δτι δε καί περί την τρίτην ώραν προσηνχοντο οί άγιοι, δήλον εν τούτη γάρ προσευχομένους τοϊς Άποστόλοις τό πνεύμα τό άγιον έπεδήμησεν. ?ον, καί περί τήν έκτην ώραν, δ εστί μεσημβρία. ζ0Ί, πάλιν δε Πέτρος καί ’Ιωάννης άνέβαινον επί τήν ώραν τής προσευχής τήν εννάτην. ’Έχεις κάνταϋθα επτά τάς αίνέσεις. 35 A ίτιολογία τών ημερήσιων ύμνων προς τον Θεό φ. Ι8ν Ε. Τον Μεγάλου Βασιλείου. Inc. Οϋκουν χρή παροράσθαι ούδ’ ύφ’ ημών ΙΙαραδίδεται άπόσπασμα άπό τήν «άπόκρισιν» στήν «έρώτησιν λζ'» τοϋ έ'ργου τοϋ Μ. Βασιλείου «"Οροι κατά πλάτος κατ’ έρώτησιν καί άπόκρισιν» (P.G. 31, 1013-1016). 36 ’Αρετές καί καθήκοντα μονάχου φ. Ι8ν Ε. Του άγιου Ισαάκ τον Σύρου, εκ τοϋ λόγου αυτόν ον η επι­ γραφή, εν τίνι διαφνλάττεται τό κάλ\\\ος τής μοναχικής πολιτείας. Inc. Δει τον μοναχόν είναι εν Παραδίδεται το πρώτο μέρος τοϋ «Λόγου Γ» τοϋ επισκόπου τοϋ ζ' αιώνα ’Ισαάκ (Νικηφόρος, ’Ισαάκ ’Ασκητικά, 62-63). 37 Φύση πραγμάτων, ιδιότητες φαύλου, χαρακτήρας ελεη­ μοσύνης, τρόποι άμαρτίας φ. Ι8ν-19Γ Ε. Διάκρισις τών φύσεων τών πραγμάτων. NOMOKANONIKIi TAU 89 Inc. Των πραγμάτων, τα μεν είσϊ Παραδίδεται το τελευταίο τμήμα άπο το θεωρούμενο νόθο έργο τοϋ ’Αθανασίου ’Αλεξάνδρειάς «Πρός τινα πολιτικόν, σύνταγμα πάνυ ώφελιμώτατον καί πολύ ώφελέστατον» (P.G. 28, 1408). ’Ακολουθεί το πα­ ρακάτω κείμενο, ή συμπίλημα κειμένων, τοϋ οποίου δεν κατορθώσαμε να έντοπίσουμε τή φιλολογική ταυτότητα. Τοϋ φαύλου ετερα μεν τα ενθύμια, ετερα δε τα ρήματα, αλλαι al πράξεις, διά­ φορα δε και μαχόμενα παντάπασι' λέγει γάρ ούχ ον[=ά] φρονεί καί βεβούλενται τάναντία οίς διέξεισι και πράττει τά τούτοις μή σννάδοντα, ώστε κυρίως είπείν ο τοϋ φαύλου βίος πολέμιος. Ό λ,αβών χάριν οφείλει άφθόνως μεταδιδόναι τοίς θέλ.ουσι μανθάνειν, καθώς εΐπεν ό Κύριος, δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε. Τφ γάρ λαβόντι καί μή μεταδιδόντι, και δ έχει άρθήσεται άπ αυτόν. Και ον μόνον δικαίοις δίδω οι την χάριν, άλλά καί άμαρτωλο ίς, επειδή άφθονος εστίν ό Θεός και άπροσωπόλ.ηπτος καί άνατέλλει τον ήλιον αυτού επί πονηρούς και αγαθούς καί βρέχει επί δι­ καίους καί άδικους καί ον παρορά τον άμαρτάνοντα, άλλα δίδωαι κάκείνω μικρόν χάριν. "Εκαστος οϋν άφθόνως οφείλει διδάσκειν τήν έξ άδικίας ή καί τήν κατά πάθος ελεημοσύνην είναι ψεκτήν, ήως διά δόξαν, ή έπαινον, ή διά τι άνθρώπινον γινομένην. Καί όταν τις σε λνπήσει[=ι)] ή τύψη καί άδικήση καί ον λνπηθής κατ’ αυτού άλ.λέ νπερεύξη αυτόν, μέγας ελεήμων εΐ. Κρείσσων τής ένύλου ελεημοσύνης, ή αυλός' εάν γάρ τις ελ.εή τινά δι’ ευχής μόνης, ώς υλών άμοιρος, υπερβαίνει τον έλεοϋντα διά τής των υλακών δόσεως. Ό γάρ δότης των υλών φθαρτοδότης εστί καί άπο των ίδιων ελεεί. —"Οτι ή αμαρτία παρ’ ημών ένεργειται κατά τρόπους οκτώ: ή δί άγνοιαν, ώς Ίωνάθαν τφ σκήπτρω τοϋ μέλιτος άπογενσάμενος' ή δι’ απάτην, ώς ή Εϋα' ή δι έγκατάλειψιν, ώς ό Πέτρος' ή κατά συναρπαγήν, ώς ό Μωυσής' ή κατά βίαν, ώς ό Δαρεϊος καί μή θέλ.ων έκδοτον <5ούς[=δοϋνα!] τον Δανιήλ' ή κατά (απιστίαν, ώς ή γυνή τοϋ Λώτ' ή κατά περιφρόνησιν, ώς ό Γιεζή λαβών τον χρυσόν ή κατά πονηρόν διάθεσιν ψυχής, ώς οί Φαρισαίοι καί ό κρύψας το τάλαντον. 38 Χρυσοστομικό λόγιο φ. 19Γ Ε. Έκ των μδ' ομιλιών των εις τήν εξαήμερον τοϋ Χρυσοστόμου. Inc. 7α γάρ αμαρτήματα εκείνα ημάς Παραδίδεται ενα πολύ σύντομο άπόσπασμα άπο τήν μδ' 'Ομιλία τοϋ Χρυσοστόμου «’Εκ των εις τήν Γένεσιν» (P.G. 54, 411). 39 Κανονικά ζητήματα σχετικά μέ τήν τέλεση μυστηρίων φ. 19Γ"Υ Ε. 'Ερωτήσεις τίνος μονάχον, καί λύσεις τούτων παρά τον μακα­ ρίτου χαοτοφύλακος τής Μεγάλης ’Εκκλησίας Πέτρου. Η ΣΤΝΑΓΩΓΙΙ 90 Inc. Έρώτησις a . El αξιον εστ'ι τό βάπτισμα Το κείμενο των άποκρίσεων πού άποδίδονται στο χαρτοφύλακα του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως Πέτρο (ια' αί.) σώζεται σέ δύο μορφές: στην πρώτη παραδίδονται 19 «λύσεις» σε άνάλογο αριθμό ερωτήσεων στή δεύτερη παραδίδονται 24 ερωταποκρίσεις. Παράλληλα, ή έπιγραφή μέ την οποία παραδίδεται καθεμιά άπό τίς μορφές αύτές δεν είναι ίδια" στο κείμενο τής πρώτης μορφής υπάρχουν 6 ένότητες πού δεν παραδίδονται στο κείμενο τής δεύτερης μορφής, μέ συνέπεια ό πραγ­ ματικός άριθμός των ένοτήτων δπου διαφέρουν οΐ δύο μορφές νά άνέρχεται σέ 11. Το κείμενο τής δεύτερης μορφής έχει δημοσιεύσει ό Leunclavius (/. G-R. 1, 395-397 = Ρ.-Π. 5, 369-373). Το κείμενο τής πρώτης μορφής, το όποιο σώζει καί ή Ν.Σ., ό Benesevic, Otvety Petra', άπο 7 χφ —άνάμεσα στά όποια δέν περιλαμβάνεται ή Ν.Σ. άλλά τό χφ Μόσχας 33 (VJacl. 336). 40 Γνωμοδοτήσεις Φωτίου φ. ΐ9'-20ν Ε. Φωτίου τον άγιωτάτου οικουμενικού πατριάρχου, έπιστολή[=αί] περί τινων κανονικών ζητημάτων. Inc. Πάντα τής ημών [=ύμών] άρχιερατικής τελειότητος Παραδίδονται, σέ συνεχές κείμενο, οί πέντε άνεπίγραφες επιστολές τίς όποιες, ex veteri codice orientali [=Baroccianus graecus 217], δημοσίευσε τό 1651, γιά πρώτη φορά, ό Ριχάρδος Montacutius (Photius, 385-393 [=Βαλεττας, Έπιστολαί, 405-413]). Στην πρόσφατη Aìif -'·"·» XI.VÎI ΐϋΐΑ'.Ί.τ,ϋτ ;-_ -<~ΓΥ*Ρ ■ υ.«..... A i* . ιΆ-^,ί, , s*r’'·’ · ;^·~ϋΓΐι.„ 4;k-^i.p · «4·(*"·5> V·“ "I'"" ' «T»r *·ί'«ϊ' νΛΐΐ/·«· . •Wie^ o ·*» (,.ρ7, ^.^„Ιιοι* , · ΛΛΤ·1' "Κ—■ ί^λ-λ*'< Ιν · >^Λ'ι,μ -Wvlrf» ■ -^’44.'« 7,Vi'li· xVTi-ίέ™, ί4ί* <«'·(· Λτ'ψΛί Ίΐ,“,«..^·». inrnhriìp^ -»«Iti if Λ’^ν ■ -Α»·* im »a»^i ·Α»Τί«|ΐ^. «■.»Α.ΓΠμςΛ-ί.τ 4·4« ■ ι«* PV*-,ΟίΑ·γ 4'·) ■ ΜΠΤ 2, φ. 19ν: Τό πρώτο τμήμα τοϋ κειμένου πού παραδίδει πέντε έπιστολες τοϋ Φωτίου (βλ. ενότητα 40) ΝOMOΚΑΝΟΝΙΚΗ TAH 91 έπανέκδοση των έπιστολών του Φωτίου άπό τον Β. Λαούρδα καί τον L. Westerink, οί επιστολές αυτές δημοσιεύονται άπό 10 κώδικες —άνάμεσα στους οποίους δέν συγκαταλέγεται ή Ν.Σ.— καί έχουν πάρει τούς άριΟμούς 292-296 (Epistulae 3, 152-162). Γιά τά θέματα πού πραγματεύονται οί έπιστολές βλ. τις περιλή­ ψεις τοϋ Grumel (Regestes 2, Ν. 539, N. 540, N. 542, N. 544, N. 545) καθώς καί τά σημειώματα πού προτάσσουν σέ κάθε επιστολή οί τε­ λευταίοι έκδοτες. Στην πρώτη επιστολή συνυφαίνονται δύο σχόλια, πού έχουν έν μέρει δημοσιευτεί, ένώ στο τέλος τοϋ κειμένου τής τέταρτης επιστολής ένα ανέκδοτο σχόλιο. Συγκεκριμένα: Τήν πρώτη επιστολή τήν έχει έκδώσει καί ό Παπαδοπουλος-Κεραμευς, Φώτιος, 15-19: άπό τά χφ Πατρ. ’Αλεξάνδρειάς 286 (911), Κοσινίτσας 1 καί ΜΠΤ 167. Στά δύο πρώτα χφ σώζεται, όπως καί στή Ν.Σ., το ακόλουθο σχόλιο —πού δέν έχει περάσει στήν πρόσφατη έκδοση των έπιστολών τοϋ Φωτίου. Μετά τή λέξη «διέγνωμεν» (Epistulae 3, 155, στ. 61): "Ορα ταϋτα προ τον Τόμον τής ενώσεως, έξ εκείνον δε άκαταιτίατος πάντη ό τούς διγάμους ευλογών1. Το πρώτο καί το τελευταίο τμήμα τοϋ δεύτερου σχολίου στήν ’ίδια έπιστολή έχει δημοσιευτεί άπό τον ’ίδιο έκδοτη καί δέν εχει περάσει στή νεότερη έκδοση τών έπιστολών τοϋ Φωτίου. Μετά τή λέξη «έκβιάζεσθαι» (Epistulae 3, 155, στ. 76): Ζήτει τών ’Απο­ στόλων κανόνας, τον ιζ' καί τον ιθ', καί εκ τούτων γνωριείς ώς, καν μή προτρέπηται τοίς άνδράσι ρητώς το δευτερογαμο[=ε]ίν άλλ’ ουδέ κεκώλνται έννάμως γινόμενον. Καί (5ήλον εκ τοϋ μή διασπάσθαι τούς διγαμήααντας το δεύτερον σννοικέσιον διαλλάξαντας. Τοϋ Χρυσοστόμου, όταν γάρ μή εγκαλήται ό πεποιηκώς, νόμος απολογίας γίνεται το τολμηθέν2. Σχόλιο στο τέλος τοϋ κειμένου τής τέταρτης έπιστολής (Regestes, Ν. 544' Epi­ stulae 3, 160, στ. 29): Σημείωσαι καινόν επιτίμιον αρχιερέων. 41 ’Άκυρος ό γάμος μέ αιρετικό φ. 21Γ Ε. Τών έν Λαοδικεία κανών λα : "Οτι ού δει προς πάντας αιρε­ τικούς έπιγαμεί[=ί]αν ποιεϊν. Έξήγησις Ίωάννου χαρτοφνλακος τον Δ οξαπατρή. Inc. Τάχα τις τών άπλουατέρων άκοΰαας 1. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ-ΚερΑΜΕΤΣ, Φώτιος, 17, στο κριτικό υπόμνημα. 2. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΧΣ, Φώτιος, 18. Ή φράση Τοϋ Χρυσοστόμου, όταν γάρ μή εγκαλήται ό πεποιηκώς, νόμος δέν σώζεται στά χφ πού χρησιμοποίη­ σε' αντίθετα το υπόλοιπο τμήμα της παραδίδεται μόνο άπό το Κοσινίτσας 1. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 92 Παραδίδεται ή έρμηνεία στον κα' κανόνα τής συνόδου τής Λαοδικείας, σχετική μέ το θέμα των μεικτών γάμων ορθοδόξων καί αιρετικών, πού έπεξεργάστηκε ό χαρτοφύλακας τής Μ. Εκκλησίας ’Ιωάννης ό Δοξαπατρής (Γεδεων, Έφόλκιον, 2: άπύ τη Ν.Σ.)1. 42 Χρυσοστομικά χωρία φ. 2ΐΓ-22Γ Ενότητα στην οποία περιέχονται αποσπάσματα άπύ 'Ομιλίες του Χρυσοστόμου στά κατά Ίωάννην καί κατά Ματθαίον ευαγγέλια. Τά άποσπάσματα, σέ ένα άπύ τά όποια συνυφαίνεται καί ένα σχόλιο, παραδίδονται μέ τίς ακόλουθες επιγραφές: α' Ε. Τον Χρυσοστόμου, άπό των ζ' ομιλιών των εις το κατά Ίω­ άννην αγίου Ευαγγελίου. Inc. Άναλογισώμεθα μετά ακρίβειας τον έμπροσθεν (P.G. 59, 64-65.) β' Ε. Του αυτόν, άπό την εις αυτόν αης ομιλίας. Inc. ’Έξεστιν ουχι πέντε μόνον ήμέραις (P.G. 59, 28.) γ' Ε. Άπό τής λδ' ομιλίας τον αυτόν. Inc. "Εστι δε μετάνοια, το μηκέτι (P.G. 59, 197.) δ' Ε. Άπό τής μ' ομιλίας τον αύτοϋ. Inc. Τί γάρ όφελος, είπε μοι (P.G. 59, 233-234.) ε' Ε. Άπό τής |ης ομιλίας τον αντον, περί αδικίας καί πλεονε­ ξίας καί περί ελεημοσύνης. Inc. "Οταν γάρ εν τοίς σνμβολαίοις (P.G. 59, 335-336.) ζ' Ε. Άπό τής πβας ομιλίας τοϋ αυτόν. Inc. Πιστεύωμεν τοίνυν καί άγαπώμεν τον (P.G. 59, 445-446.) 1. Κατά τον LAURENT, * Ιωάννης ό Δοξαπατρής, 3: «Ή επιγραφή του συντομωτάτου τούτου κειμένου είναι ή μόνη μαρτυρία, άχρονολόγητος, την οποίαν έχομεν περί τής ύπάρξεως [του προσώπου αύτοΰ]». ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΙΙ ΥΛΗ 93 ζ' Ε. ’Από τής ξγ' ομιλίας τοϋ αυτόν. Inc. "Εκαστον άρκεϊσθαι τη ίδια γνναικί (P.G. 59, 353-354.) η' Ε. ’Από της οε ομιλίας τοϋ κατά Ματθαίον. Inc. Ον γάρ πάντων των αμαρτημάτων (P.G. 58, 692-694.) Σχόλιο: Ό μακάριος Δαυίδ, ό'τε την άμαρτίαν ήμαρτε τής Βηρσαβεέ καί ήλέγχετο παρά τοϋ Προφήτου, ενεκαλείτο σφοδρότερον οτι καί πολλής άπολανσεως άδειας τοιοϋτος ήν' οΰτω γάρ ώνειδίζετο παρά τοϋ Θεοϋ, ούκ εχρη[=ι]σά σε εις βασιλέα καί εξειλόμην σε εκ χειρός Σαούλ; καί εδωκά σοι πάντα τα τοϋ Κυρίου σου, καί πάντα οίκον ’Ισραήλ καί ’Ιούδα, καί εις ολίγα σοι ήν, προσέθηκα αν σοι ώς ταϋτα' καί τί έποίησας το πονηρόν εναντίον μου. θ' Ε. ’Από τής ο' τοϋ κατά Ίωάννην. Inc. Μάθωμεν καλόν ποιεΐν. Τί δε (P.G. 59, 384-385.) ι Ε. ’Από τής ιε τοϋ κατά Ματθαίον. Inc. Μακάριοι οί δεδιωγμένοι ενεκεν δικαιοσύνης (P.G. 57, 228.) ix Ε. ’Από τής λθη? τοϋ αντον. Inc. "Οταν γάρ μη εγκαλήται δ (P.G. 57, 435.) ιβ' ’Ακολουθεί το πιο κάτω άνεπίγραφο κείμενο: Ei γάρ σωφροσύνη έστίν άνδρών, το[ν] μελετήσαντα μεν άμαρτήσαι μη άμαρτήσαντα δε μη είσπράττειν ευθύνην άμαρτημάτων, η που γε αν είη Θεοϋ, τον μη δε μελετήσαντα εξαμαρτήσαι τάς των ήμαρτηκότων άπαιτεϊν δίκας, καί τότε χαλεπού μεν όντως τοϋ αμαρτήματος, πώς γάρ ου χαλεπόν άθέτησις δεσποτικής εντολής, ούκ άνίάτου δε εσομενού τή άφάτογ φιλανθρωπία τοϋ πλάσαντος. 43 Θεοδώρου του Βαλσαμώνος, Μονογριχφίες (oc') φ. 22Γ-24Γ Ε. Τοϋ άγιωτάτου πατριάρχου ’Αντιόχειας κϋρ Θεοδώρον τοϋ Βαλσαμών, μελέτη χάριν των πατριαρχικών προνομίων. Inc. Είσήλθε τό αξίωμά σου ενώπιον Το κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. δεν είναι απόλυτα όμοιο μέ το δη­ 94 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ μοσιευμένο (Ρ.-Π. 4, 542-555: άπό τον Vind. jur. gr. 5’ ed. pr. Leunclavius, J.G-R. 1, 442-453). Στο τέλος τής «Μελέτης» γίνεται, άναφορά καί παρατίθεται, ό λζ' κανόνας τής Πενθέκτης συνόδου- στο κείμενο τής Ν.Σ. καταχωρίζονται, οΐ τέσσερις πρώτες λέξεις καί ακολουθεί ή πα­ ραπομπή: Ζητεί ταϋτα είς τον Τόμον όπου έγράφησαν μετά των λοιπών καθ’ ειρμόν. 44 Θεοδώρου του Βαλσαμώνος, Μονογραφίες (β') φ. 24Γ-25ν Ε. Του αντον άγιωτάτον πατριάρχον ’Αντιόχειας [=Θεοδώρου του Βαλσαμώνος], μελέτη χάριν των όνο όφφικίων, τον τε χαρτοφΰλακος και τον προ[=ω]τεκδίκου. Inc. Τον μεγάλου διδασκάλου της ’Εκκλησίας Στο δημοσιευμένο κείμενο του Βαλσαμώνος (Ρ.-Π. 4, 530-541" ed. pr. Leunclavius, J.G-fì. 1, 453-463) καταχωρίζεται ολόκληρο το πρό­ σταγμα του ’Αλεξίου Κομνηνοΰ του ιβ' at.1, στο κείμενο τής Ν.Σ. (ανα­ γράφονται οί επτά πρώτες λέξεις καί άκολουθεΐ ή παραπομπή: Ζητεί τούτο εν τή ερμηνεία τοϋ ιη' κανόνος τής οικουμενικής αΊί συνόδου. 45 Θεοδώρου του Βαλσαμώνος, Μονογραφίες (γ') φ. 25ν-26ν Ε. ’Επιστολή τοϋ αντον πατριάρχον [=Θεοδώρου τοϋ Βαλσα­ μώνος], χάρις[=Ί] των διδόμενων θυμιαμάτων παρά τον πατριάρχον κατά την ημέραν της κατηχήσεως προς τον αντοκράτορα. Inc. Συ μέν τριπόθητον τέκνον, μεγαλοδοξότατε Το κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. δεν είναι απόλυτα όμοιο με το δημοσιευμένο (Ρ.-Π. 4, 523-529" ed. pr. Leunclavius, J.G-R. 1, 470476). 46 Θεοδώρου του Βαλσαμώνος, Μονογραφίες (δ') φ. 26ν-27Γ Ε. Μελέτη τον αντοϋ πατριάρχον [=Θεοδώρου τοϋ Βαλσαμώνος], χάριν των τριών σημαντηρίων, ηως τοϋ μικρόν, τον μεγάλου καί τον χαλκόν. 1. DÖLGER, Regesten 2, Ν. 1278. NOMOKANONIKH ΤΛΗ 95 Inc. Βλέπων άπειροκάλους τινάς, καί προς (Ρ.-Π. 1, 476-478.) 4, 520-522: άπό τον Vinti, jur. gr. 5· ed. pr. Leunclavius, J.G-R. 47 Θεοδώρου του Βαλσαμώνος, Μονογραφίες (ε') <ρ. 27Γ-29Γ Ε. Τον αυτόν πατριάρχου ’Αντιόχειας [=Θεοδώρου του Βαλσαμώ­ νος], επιστολή χάριν των όφειλονσών τελεΐσθαι νηστειών' προς Άντιοχεΐς. Inc. ’Εκείνοι διδάσκουσι περί νηστειών διάφορα (Ρ.-Π. 4, 565-579: άπό τον Vind. jur.'gr. 5· ed. pr. COTELERIUS, Monumen­ ta 2, 492-514.) 43 Θεοδώρου του Βαλσαμώνος, Μονογραφίες (ζ') φ. 29Γ-3ΐΓ Ε. Θεόδωρος ταπεινός πατριάρχης Θεουπόλεως μεγάλης ’Αντιό­ χειας καί πάσης ’Ανατολής' τώ όσιο[=ω]τάτω καθηγητη τών κατά τον Παπίκιον μοναστηρίων μοναχω κυρ Θεοδοσία), περί ρασοφόρων. Inc. Ό μέγας διδάσκαλος τών άγιων Στο κείμενο τής Ν.Σ. συνυφαίνεται ενα σχόλιο πού δεν υπάρχει στο δημοσιευμένο (Ρ.-Π. 4, 497-510: άπό τον Vind. jur. gr. 5- ed. pr. Côte­ lé rius, Monumenta 3, 473-494) καί άκόμη παρουσιάζεται το ΐδιο φαινό­ μενο πού εντοπίσαμε καί σέ προηγούμενα κείμενα του Βαλσαμώνος: δεν άντιγράφεται ολόκληρος ό κανόνας ή το κείμενο μιας Νεαρας αλλά, άφοΰ δοθούν οί πρώτες λέξεις, άκολουθεΐ παραπομπή. Σχόλιο μετά τίς λέξεις «ό ηγούμενος τούτου» (Ρ.-Π., 508, στ. 3): Ούδε τοντο συγγνώμης πρόξενον τής παρά τον ε' κανόνα τής α^κ καί ßas συνόδου, άποκείρασί τινας' τα γάρ προγενέστερα νόμιμα καί οί κανόνες, όσοι περί τούτων διαγορεύονσι, άργήσαντά ε’ισιν από τοϋ δηλωθέντος ε' κανόνος τής οι7!? καί συνόδου καί χρή τούτα κρατεϊν τε καί ένεργειν ώς μεταγενέστερα' καί οί παρά την διάταξιν τούτην άποκείροντες, καταδίκη κανονική υπεύθυνοι. Παραπομπή γιά τό κείμενο τοϋ εου κανόνα τής Πρωτοδευτέρας συνόδου (Ρ.-Π., 503, στ. 17): Ζήτει êv τω νομοκάνονι τούτον. Παραπομπή γιά το κείμενο τής πέμπτης Νεαράς τοϋ Ίουστινιανοΰ (Ρ.-Π., 504, στ. 25-26): Ζητεί καί ταϋτα. 49 Θεοδώρου του Βαλσαμώνος, Μονογραφίες (ζ') Ε. Τώ φ. 31Γ-32Γ Ιερωτάτω μητροπολίτη Φιλιππουπόλεως καί υπερτιμώ, 96 II ΣΥΝΑΓΩΓΗ περ'ι τον μη άναγινώσκειν βιβλίον μαθηματικόν τοϋ αυτόν [=Θεοδώρου Βαλσαμώνος]. Inc. Οντα γήρας προς αρετήν άξιόπιστον Το κείμενο της Ν.Σ. δεν είναι απολύτως δμοιο μέ το δημοσιευμένο (Ρ.-Π. 4, 511-519: άπύ τον Vind. jur. gr. 5). Παράλληλα παραδίδεται καί το ακόλουθο χωρίο πού μοιάζει με ειρωνικό σχόλιο: Κείμενο μετά τή λέξη «διορίζονται» (σ. 518, στ. 1): Περιττοί δε οί δικασταί, άρετήν τιμώντες καί πονηριάν κολάζοντες. 50 Μέ το κύρος τοΰ Βαλσαμώνος φ. 32r-35v Ε. Τοϋ αύτοΰ άγιωτάτου πατριάρχον Βαλααμών, λύσεις επί ταις άπορίαις τον άγιωτάτου πατριάρχον ’Αλεξάνδρειάς κϋρ Μάρκου εξενεχθεϊσαι επί τής πατριαρχίας τοϋ άγιωτάτου πατριάρχον Κωνσταντινου­ πόλεως κνρ Γεωργίου τοϋ Ξιφιλίνου. Inc. Am. Χρή μετά των κω[=ο]ντακίων ίερονργείν 'Όπως είναι γνωστό, ανάμεσα στά έ'ργα τοΰ Θεοδώρου Βαλσαμώνος είναι καί το «’Ερωτήσεις κανονικαί τοΰ άγιωτάτου πατριάρχου ’Αλε­ ξάνδρειάς κυρίου Μάρκου, καί αποκρίσεις έπ’ αύταϊς τοΰ άγιωτάτου πατριάρχου ’Αντιόχειας κυρίου Θεοδώρου τοΰ Βαλσαμώνος» (ed. pr. Bonefidius, Juris oricntalis[3], 237-300· πρβ. Ρ.-Π. 4, 447-496). Tò κείμενο δμως πού παραδίδεται στη Ν.Σ. (Γεδεων, Νέα Βιβλιοθήκη, στ. 135-160: πρώτη δημοσίευση τοΰ μεγαλύτερου μέρους τοΰ κειμένου- ολό­ κληρο δμως το κείμενο δημοσιεύτηκε άπο τον ’ίδιο, δώδεκα χρόνια άργότερα, Βαλααμών, 169-173, 177-182 καί 185-189) δέν άποδίδει το πιο πάνω έργο τοΰ Βαλσαμώνος, δσο καί αν ή έπιγραφή μοιάζει καί τά θέ­ ματα πού θίγονται είναι παραπλήσια. 'Ο Γεδεών, πού εντόπισε βέβαια τή διαφορά, ύπέθεσε δτι το κείμενο τής Ν.Σ. άποδίδει τήν πρώτη μορφή τής εργασίας τοΰ Βαλσαμώνος1. 'Ο V. Grumel ωστόσο άπέδειξε δτι εκείνος πού συνέταξε τίς απαντήσεις είναι ό ’Ιωάννης, μητροπολίτης Χαλκηδόνος, ό Κασταμονίτης2. Τήν άποψη αύτή θεμελίωσε κυρίως στο τεκ­ μήριο πού προσφέρει ή έπιγραφή πού υπάρχει στο βοδλεϊανύ χφ, Roe 18, φ. 106: Πόνημα τοϋ άγιωτάτου μητροπολίτου Χαλκηόόνος κυροϋ Ίωάννου3, χφ πού παραδίδει το ίδιο μέ τή Ν.Σ. κείμενο. Το βοδλεϊανύ χφ εΐ1. ΓΕΔΕΩΝ, Λεα Βιβλιοθήκη, στ. 109-110' Βαλααμών, 170. Βλ. καί ΙΊίΤΣΑΚΗΣ, Κώλυμα γάμον, 319 καί 359 σημ. 99α. 2. GRUMEL, Réponses, 321-333- Regestes 3, N. 1184, 185-186. 3. Coxe, Catalogue, 473. N OMO KAN ON IΚ Η ΤΛΗ 97 ναι. του 1394 καί προέρχεται άπο τή βιβλιοθήκη τής μονής 'Αγίας Τριάδος τής Χάλκης. Το ίδιο κείμενο παραδίδει καί το χφ τοϋ Βερολίνου Phillips 98. 'Η έπανέκδοση τοϋ κειμένου πού άναγγέλλεται στο πιο πάνω άρθρο τοϋ V. Grumel (σ. 333 σημ. 1 μέ τά άρχικά V.L. [=Vitalien Laurent ;]) δεν φαίνεται νά πραγματοποιήθηκε. Στο κείμενο τής Ν.Σ. συνυφαίνονται καί σχόλια πού τά δημοσίευ­ σε ό Γεδεών. 51 Με το κύρος του Βαλσαμώνος φ. 35ν-37ν Ε. "Εως μεν φόε, τοϋ ’Αλεξάνδρειάς ai ερωτήσεις' ai δε μετ’ αύτάς προσεχώς γραψησόμεναι, εψ’ ετέραις έρωτήσεσι εσχεδιάσθησαν. Inc. Αα\ ’Ίίρετά τις' δει τον μοναχόν Το κείμενο δπως παραδίδεται στά ψύλλοι αύτά τής Ν.Σ. δεν έχει έκδοθεΐ. Το ίδιο έργο, μέ αρκετές όμως διαφορές —ιδίως στις ερωτήσεις θ', ιζ' καί ιθ'— καί μέ μεγαλύτερο αριθμό ερωτήσεων, παραδίδεται καί στά φ. 368Γ-372ν τής Ν.Σ.1 Το κείμενο όπως παραδίδεται σέ εκείνα τά φύλλα το έχει δημοσιεύσει ό Γεδεων, Νέα Βιβλιοθήκη, στ. 111-122. Δεδομένου δτι οί προηγούμενες άπαντήσεις (ένότητα 50, φ. 321’35ν), σέ έρωτήσεις πού είχε διατυπώσει ό πατριάρχης ’Αλεξανδρείας Μάρκος, οφείλονται στον ’Ιωάννη, μητροπολίτη Χαλκηδόνος, τον Κασταμονίτη —σύμφωνα μέ την υπόθεση πού διατύπωσε è V. Grumel—, θά πρέπει νά πιθανολογήσουμε δτι καί οΐ απαντήσεις αύτές, σέ έρωτήματα πού υπέβαλαν άδηλοι, οφείλονται στον ίδιο συντάκτη. ”Ας σημειωθεί δτι στο βοδλειανο χφ Roe 18, πού σώζει το προηγούμενο έργο, παραδίδονται αμέσως μετά καί κάτω άπο τήν ίδια μέ το κείμενο τής Ν.Σ. έπιγραφή2 οί ίδιες ερωτήσεις καί άποκρίσεις. Ό έκδοτης ωστόσο τοϋ κειμένου τείνει νά τις αποδώσει στον Κίτρους ’Ιωάννη ή στον Δημήτριο Χοοματηνό (Γεδεων, Νέα Βιβλιοθήκη, στ. 109-110). 52 ΓΤά το κύρος των χειροτονιών άπο επίσκοπο πού άποδείχθηκε αιρετικός — Συλλογή δεύτερη φ. 37Υ-39Γ Ενότητα πού τή συγκροτούν αποσπάσματα άπο διάφορα έργα. Τά αποσπάσματα παραδίδονται μέ τις άκόλουθες επιγραφές : 1. ’Εκεί το κείμενο παραδίδεται χωρίς έπιγραφή, ένώ έχουν συμπιληθεϊ ερω­ ταποκρίσεις καί άλλων συγγραφέων’ βλ. πιο κάτω ένότητα 95. 2. Στό Roe 18 υπάρχει, ίσως, ή άκόλουθη παραλλαγή στην έπιγραφή: εφ’ ετέρων έρωτήσεων, εσχεδιάσθησαν (βλ. COXE, ο.π.). 7 98 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ oc' Ε. Εκ τής κατηχητικής ομιλίας τον Χαλκηδόνος κυρ ’Ιωάν­ ναν, ής ή αρχή, πάλιν ημέρα ευΰημος και δει με σαλπίσαι, περ'ι των παρ’ αιρετικών την χειροτονίαν δεξαμενών. Inc. Άλλ’ ενθάδε τις ανακύπτει απορία Μολονότι ή φιλολογική ταυτότητα τοϋ κειμένου δηλώνεται έμμέσως στην επιγραφή του, δεν μπορέσαμε νά το ταυτίσουμε. Πρόκειται ’ίσως γιά άπόσπασμα άπο ομιλία τοϋ Ίωάννου, μητροπολίτου Χαλκη­ δόνος, τοϋ Κασταμονίτου (πρβ. τά δύο προηγούμενα έ'ργα) ή άπο ανέκ­ δοτη ομιλία τοϋ πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Ίωάννου Θ' «τοϋ Χαλκηδόνος». Παραθέτουμε ολόκληρο το άπόσπασμα: Άλλ’ ενθάδε τις ανακύπτει άπορία δριμεΐα, ήν καί τινες πολλάκις των έμών προεβάλλοντο καί μαθείν άφ’ ημών ώριγνώντο' εφασαν γάρ εί το ίεράσθαι τον μή άξιον άποτέτραπται' πάντως ανίερος δ μή άξίως ίερωθείς καί άνάγκη δ δοκεί ενεργείν εκπίπτειν τής άληθείας, ώς εντεύθεν δραματουργείσθαι νπ’ αυτού τά τοϋ μεγά­ λου θαύματος, τά τον βαπτίσματος, τά τής άφέσεως τών άμαρτιών, τά κεφάλαια τής σωτηρίας. Άλλ’ ον τούτο, άγαθοί, ον τούτο' ζητεί μεν γάρ ό θείος νόμος κυρίως τούς καθαρούς την καρδίαν οικονόμοι γάρ τών μεγάλων τον Θεόν μυστηρίων. Εί δέ τις πρόσωπον ήγνισμένον πλαστονργήσας καί ύποκριθείς σκεύος εκλογής είναι, αυτός ών τά παραβολικά εν εύαγγελίοις ποτήρια τά κατά την παροψίδα μόνην ενιμμένα [=νενιμμένα ;] καί λαθών χρισθήσεται, ούτος Θεόν μεν ονχ ύπέκλεψεν έπείπερ ονκ είς πρόσωπον ούτος βλέπει, άλλ’ εις καρδίαν την μή δυναμένην σκηνοποιείσθαι. "Ομως καί μή λαθών, ονκ εστιν άλλότριος τής θείας ένεργείας, άπαξ άνασχομένης τής τού Θεού άγαθότητος βαστάζειν τάς άσθενείας ημών, δπως μή τή γυμνώσει αυτού τά θεία παίζηται καί οι δοκούντες νπ’ αυτού άγνίζεσθαι ζημιοίντο είς αυτό τό τής σωτηρίας κεφάλαιον. Αλλά παρίτωσαν καί αί πίστεις' εστωσαν δε πρώτον εκ περιουσίας ai άποδείξεις' Σαούλ προφητεύει, ό Βαλαάμ ευλογεί, δ Φαραώ βλέπει τά μέλλοντα, άποκαλνπτεται ταύτα καί τώ Ναβονχοδονόσορ, δ δαίμων θεολογεί, δ Λοξίας άλοξεντως χρηστηριάζει καί τήν γένναν τοϋ Χριστού καί την εαυτού πτώσιν, οι ονκ Απόστολοι θαυματονργούσιν άποστολικώς επί τώ δνόματι τοϋ Χριστού' ιστέ τίνες ούτοι, άνάγραπτοι γάρ εν τώ ευαγγελία), οι τοϊς μεν Άποστόλοις δμοπόρεντοι, μή ψορούντες δέ τάς άποστολικάς έμβάδας, εφ’ ών τό πατεΐν επάνω δφεων, καί ση­ μεία μεν δρώντες κατ’ αύτοϋ, άσημείωτοι δε τώ τοϋ Χριστού έμφυαήματι' Άρειος βαπτίζει καί ού διά τήν τοϋ βαπτιστοϋ κακοδοξίαν κέκριται τό ύδωρ άνατροπή θο­ λερά, άλλά νικά ή τριαδική θεο[=ω]νυμία ή καί έν τοϊς άναξίοις ενεργητική, εί καί χείλεσι μόνοις ηνλόγηται ή εν Τριάδι δμολογία, τά[=ή]ς καρδίας πδρρω άπεχούσης. Διόσκορος χειροτονεί, καί δ χειροτονούμενος Χριστού μαθητής άκρος τήν μαθητείαν, νέος Πέτρος τον ζήλον. Άνατόλιος ούτος, ό τών Κωνσταντινονπολιτών ποιμενάρχης, δ φεγγώδης μεν αντοίς, τοϊς δέ ευτυχίανισταϊς κεραυνός, ώστε Θεός εστιν άόρατος χειρατττών καί ευλογών καί άγιάζων. Τούτο καί οι λογισμοί τών άγιων πατέρων καί νενοήκασι καί πεπιστενκασι' ήλιου μέν γάρ τό υπό νεφιδρίου καί φαυλότατου επέχεσθαι ρόδου τό υπό κάλυκος καλύπτεσθαι, Θεός δέ άσχετος εστί φύσις καί απε­ ριόριστος καί όπου θέλει ανγάζει καί πι[ = ή]γάζει καί πνέει, είς δείγμα τής πανσθενοϋς αύτοϋ ένεργείας, πολνμερώς καί πολντρόπως οίκονομούσης τής προνοίας τους ΝΟΜΟ ΚΑΝΟΝΙΚΗ TAH 99 λόγους. Ei δέ ή κακοδοξία, το καρτερώτατον διάφραγμα, ον δυναται την θείαν χάριν διατειχίζειν, όσον είσιτητέα οπού πίστις καί μετάνοια και δάκρνον καί ταπείνωαις. Ήκούσατε οί άπορονντες; Έπίγνωτε και μη αμφιβάλλετε μηδε κατακρίνετε η άποκρίνετε δριμέως κα'ι δνειδιστικώς ιερείς ιερέων, ώς τά βέβηλα των άγιων, η εξαθερίζετε ώς τούς άθέρικας τον σίτου εν άμήτφ, ή έκλινίζετε, ώς τάς επιφυλλίδας εν τρνγήτων[=τρυγήτφ] των πεπείρων βοτρνων, μη προκαταλαμβάνετε την κρίσιν κα'ι άρπάζετε την εξουσίαν αυτού. Οϊδατε ώς εν χειρI Κυρίου το πτύον κα'ι ή άλως έτοιμη εν ονρανφ’ ον ταυτήν λέγω, την φανταζομένην εξ άνακλάσεως, την έφήμερον την σνστασιν είτε ύπ εΐ>(5ει[=ι]ας μαρανθεϊσαν, είτε υπό πνεύματος διακοπεϊσαν άλΡ ητις εστίν, ώς ή εμή θεωρία, ρήμα Θεού, δ ον παρελενσεται διακρϊνον τά δράγματα, τό εργον δηλονότι εκάστου. β' Ε. Τοϋ Χρυσοστόμου, εκ των εις την εξαήμερον ομιλιών. Inc. Λάμεγ ό προφήτης τον υιόν (Πρβ. P.G. 54, 628.) γ' Ε. ’Εκ τοϋ βίου του αγίου Ταρασίου. Inc. Ταράσιος δε και οί των (HEIKEL, Ignatii, Tarasius, 405-406 —ϊδιο κείμενο μέ εκείνο της ένότητας 6β'.) δ' Ε. Εκ τοϋ βίου τοϋ αγίου Ίωαννικίου. Inc. Και Θεόφιλος μεν των τίδε [=τηδε] (P.G. 116, 85-88 —ϊδιο κείμενο μέ εκείνο της ένότητας 6γ'. Στο άπόσπασμα συνυφαίνεται τό ίδιο σχόλιο μέ έκεϊνο της ένότητας 6γ'.) ε' Ε. Έκ τοϋ βίου τοϋ άγιου Μεθοδίου. Inc. ΎΩ τής Ήλιον ίερωτέραν θυσίαν (P.G. 100, 1260-1261 —ίδιο κείμενο, όπως καί του σχολίου πού συνυφαίνεται, μέ εκείνο της ένότητας 6δ'.) ς' Ε. Τον άγιου Βασιλείου, εκ τής προς Εϋλόγιον και 'Αρποκρατίωνα επιστολής, ής ή αρχή, μεγάλην εν πάσιν εύρίσκομεν τοϋ άγαθου Θεοϋ· περί τά μέσα [της έπιστολής]. Inc. Εύλόγιος δέ καί περί των (P.G. 32, 988-989 —ίδιο κείμενο μέ έκεϊνο της ένότητας 6ε'.) ζ' Ε. Τον άγιου Θεόδωρόν τοϋ Στουδίτον, επιστολή πρός τινα Στέφανον αναγνώστην καί τούς συν αντω. Inc. Γράμμα έδεξάμην τής θεοζήλου άγάπης (P.G. 99, 1101-1105 —ίδιο κείμενο μέ έκεϊνο της ένότητας 6ς'.) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 100 η' Ε. Έκ τον Τόμον τής 'Ενώσεως. Inc. Τής γάρ προφάσεως εκποδών (Ρ.-1Ί. 5, 6 —ίδιο κείμενο, όπως καί τοϋ σχολίου πού άκολουθεΐ, μέ εκείνο τής ενότητας 6ζ'.) θ' Ε. Τον Κλή[=ί]μακος. Inc. ’Έατι παραιτήσααθαι αγαθόν διά μειζον (P.G. 88, 1193.) ι' Ε. Τον αντον [=’Ιωάννου του Κλίμακος]. Inc. "Εατιν ό δι’ εντολήν εντολήν (P.G. 88, 1065.) ια' Ε. Τον εν άγίοις πατρός ημών Κύριλλον ’Αλεξάνδρειάς, προς Μάξιμον διάκονον ’Αντιόχειας περί οίκονόμοις. Inc. ’Έμαθον παρά τοϋ άγαπ,ητον μονάζοντος (P.G. 77, 320-321 —ϊδιο κείμενο μέ έκεΐνο τής ένότητας 6η'.) Μολονότι την ένότητα αύτή δεν τή συγκροτούν τά ’ίδια άκριβώς αποσπάσματα πού έχουν συμπιληθεϊ στην ένότητα 6, ή υπόθεση πού προβάλλεται είναι ή ίδια: οί χειροτονηθέντες άπύ επίσκοπο πού άποδείχθηκε αιρετικός πρέπει νά θεωρούνται κανονικοί. 53 Τ υπικο υποδοχής στή χριστιανική πίστη καί διδασκαλία των πατέρων τής Νίκαιας φ. 39Γ-45ν Ενότητα στην οποία συνυφαίνονται κείμενα σχετικά (I) μέ τό Τυ­ πικό τής υποδοχής εκείνων πού είτε επανέρχονται στην ορθόδοξη ’Εκ­ κλησία, άπό την όποια είχαν άποσκιρτήσει γιά διάφορους λόγους, είτε προσέρχονται σ’ αυτήν για πρώτη φορά" (II) μέ τό περιεχόμενο ορισμέ­ νων αιρέσεων καθώς καί γιά την «αϊρεσιν» των ’Αρμενίων καί τέλος (III) μέ μια έκθεση τής ορθοδόξου πίστεως καί μια άναγραφή των αρετών πού πρέπει νά κοσμούν όλους τούς ορθόδοξους χριστιανούς: μοναχούς, ιερω­ μένους καί λαϊκούς. Ειδικότερα: I. Σχετικά μέ τό θέμα τού Τυπικού ύποδοχής, στή Ν.Σ. συμπιλοΰνται κείμενα πού αποδίδονται στον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μεθόδιο, στον επίσκοπο Ρώμης Κλήμεντα καί σέ έναν άδηλο συγγραφέα. "Ολα αύτά έχουν καταρχήν έκδοθεΐ" ωστόσο τό κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. είναι σέ άρκετά σημεία διαφορετικό άπό τό δημοσιευμένο καί κάποτε περιέχει κείμενο έκτενέστερης μορφής. Στήν τελευταία αύτή ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΤΛΗ 101 περίπτωση, τά τμήματα πού δεν είναι γνωστά άπύ την έκδοση τά δημο­ σιεύουμε. Ε. "Οπως χοή δέχεσθαι τούς από αιρέσεων τή άγια καθολικέ) και άποστολικη εκκλησία προσερχομένους. α' Περιλαμβάνει το Τυπικό υποδοχής των άρειανών, μακεδονιανών, σαββατιανών, νεστοριανών, εΰτυχιανιστών καί εύνομιανών. Inc. Άρειανούς μεν καί μακεδονιανονς, ήως (Goar, Εύχολόγιον, 694-695 = P.G. 100, 1317-1321' ed. pr. ΚαγγελλαΡΙΟΣ, Συλλογή, 92-931.)2 Στο κείμενο τής Ν.Σ. υπάρχουν καί τά άκόλουθα: Μετά τή λέξη «άποστολικη»: ’Έδει τούς τετραδίτας άναβαπτίζεσθαι, ότιπερ ούδεν παρ’ αύτοϊς τών επί τφ βαπτίσματι σώζεται, αλλά τήν[=τγί] τών Φώτων εορτή άπερχόμενοι είς ποτάμια [...]* ούχ άβαπτίστονς, ότι άρχιερεύς παρ’ αύτοϊς ούδ’ ονόματι άκονεται, δ προ[=ω]τενων δε παρ’ αύτοϊς Ιερενς ετερον προβάλλεται ονκ ενχαις άλλ’ εμπτνων είς το στόμα αυτόν. Καί τά πολλά δε ίονδαιζονσι εν τροψαϊς ημερών καί παρατηρήσεσι, μόνον την τον αποστόλου βίβλον καί τ<5[=τό] άγιον Εναγγέλιον κρατούντες' τών μέντοι συνόδων ούδεμίαν παραδέχονται, άλλ’ ουδέ τών άγιων ονς ή άγια ’Εκκλησία γινώσκει καί την μνήμην ποιείται αυτών είς εξαπάτην δε τών άπλονστέρων τά αυτών έπιλέγονσι ονόματα. Μετά τις λέξεις «τη άγιοι κοινωνία» (GOAR, 695): Τούτο, ώς εφησεν ήμϊν ό εξ αυτών επιστρέψας, διαβάντουλον παρ’ αύτοϊς λέγεται' 'όσα δέ γεννηθώσιν εκ τών εκεί μίξεων αρρενά τε καί θήλεα κατακεντηθέντα τάς κεφαλάς, αν μεν ζήσαιεν, ώς προφήται καί προφήτιδες παρ’ αύτών τιμώντε[=αι]' τών δε τετελευτηκότων τάς σάρκας καί τά οστά κατακαίοντες, πάσμα δ λέγουσι εχουσι, δι ον φασίν ένεργειν τον σατανάν. β' Ε. Περί μανιχαίων. "Οπως χρή άναθεματίζειν εγ[γ\ράφως την αίρεσιν αυτών, τούς από μανιχαίων προσιόντας τη όρθοδόξω πίστει. Inc. ’Αναθεματίζω Μάνεντα τον καί Μανιχαϊον (P.G. 1, 1461-1472: άμψίβολο έργο τοϋ Κλήμεντος Ρώμης.) γ' Ε. Τάξις γενομένη επί τοίς από μανιχαίων επιστρέφονσιν. Inc. Προηγουμένως μεν ό προσιών τη (Goar, Εύχολόγιον, 700-701 =P.G. 100, 1324-1325.) Στο κείμενο τής Ν.Σ. περιέχεται ολόκληρη ή ευχή τοϋ βαπτίσμα1. Δέν έγινε δυνατό νά χρησιμοποιήσουμε τήν α' έκδοση τοϋ έργου GOAR, Εύχολόγιον. 2. Κενό προορισμένο γιά μία λέξη. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 102 τος τής όποιας ό Goar παραθέτει μόνο τήν άρχή: Κύριε. ’Επί τφ δνόματί σου δ' Ε. Μεθοδίου πατριάρχου τον "Ομολογητον, περί των διαψόροις τρόποι; και ηλικίαν; επιστρεψόντων. Κάτω άπο τή γενική αύτή επιγραφή περιλαμβάνονται οί άκόλουθες περιπτώσεις: δα' Σχετικά μέ κάποιο παιδί πού άρνήθηκε τήν ορθόδοξη πίστη λόγω φόβου, άγνοιας ή άμάθειας. Inc. El μεν παιδίον συνελήψθη και (GOAR, Εύχολόγιον, 689 καί 693 = P.G. 100, 1300-1305.) δβ' Ε. Ευχή ίλασμον προς τον άπο άρνήοεως επιστρέψοντα. Inc. Δίκαιος εΐ Κύριε και ευθείς (Goar, Εύχολόγιον, 689-690 = P.G. 100, 1308-1309.) Ε. Ευχή [ίλασμοϋ] ετέρα μετά το είπείν τον ν' ιραλμόν, τον λζ' και τον ρβ'. Inc. Δέσποτα, Κύριε ο Θεός ημών (Goar, Εύχολόγιον, 690 = P.G. 100, 1309-1312.) δγ' Ε. Ευχή προς χριστιανούς ύπαχθέντας εθνική πλάνη, επίατρέγαντας δε καί τή εκκλησία προσδραμόντας. Inc. Κύριε, Κύριε ο των απάντων (Goar, Εύχολόγιον, 690-691 = P.G. 100, 1312-1313.) δδ' Ε. Ευχή επί παιδίω άποστατήσαντι καί μαγαρίσαντι και μετανοονντι. Inc. Κύριε, ό Θεός ό παντοκράτωρ (GOAR, Εύχολόγιον, 691-692 = P.G. 100, 1313-1317.) ε' Ε. Εις τό γενέσθαι εθνικόν κατηχούμενον. Inc. Κλίναντα τό γόνυ προ των (GOAR, Εύχολόγιον, 283: κείμενο άδήλου συγγραφέα’ ed. pr. ΚΑΓΓΕΛΛΑΡΙΟΣ, Συλλογή, 102.) ς' Ε. ΤΙώς δει δέχεσθαι τον εξ "Εβραίων τή των χριστιανών πίστει προσερχόμενον. Ine. Τον δε "Εβραίον, ούτως χρή (GOAR, Εύχολόγιον, 282.) ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΥΛΗ 103 ’Ακολουθεί το παρακάτω κείμενο: Ταϋτα τον προσερχομένου επ’ εκκλησίας λέγοντος, ποιοϋμεν αυτόν χριστιανόν άβάτττιστον ήως κατηχούμενον. Τή δε βτ ημέρα φαμέν έπ αντω την ευχήν των κατη­ χουμένων καί τή εξής χρώμεθα ταις ενχαίς των έπιορκιστών καί οϋτως έπιτελονμεν πάντα τα εν τΰ> βαπτίσματι. Καί το κείμενο τής Ν.Σ. συνεχίζεται, μέ το αποδιδόμενο έργο στον Κλήμεντα Ρώμης. Inc. Ο δείνα ό εξ 'Εβρέ[=αί]ων σήμερον (P.G. 1, 1456-1461· ed. pr. Καγγελλαριος, Ενχολόγιον, 470-474.) II. Παραδίδονται τά ακόλουθα κείμενα πού κατατοπίζουν σχετικά μέ ορισμένες αιρέσεις. 'Ο γραφέας τής Ν.Σ. σημειώνει στο τέλος: «λεί­ πουν δύο φύλλα» [άπό το άντιγραφικό του αρχέτυπο], μέ αποτέλεσμα νά μην μπορούμε σήμερα νά έ'χουμε την πλήρη εικόνα τού τί ακριβώς περιείχε το κείμενο άπο το όποιο αντέγραφε1. ’Αμέσως μετά ακολου­ θούν κείμενα σχετικά μέ τούς ’Αρμενίους. Ειδικότερα: a Ε. Περ'ι μελχισεδεκιτών, των θεοδοτιανών καί ’Αθιγγάνων. Inc. Έκ τεσσάρων κακών εις εν (ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ, ΟΙ άπο αιρέσεων, 108: άπο το χφ Coislin 213.) β' Ε. Περί νανατιανών. Inc. Νανατιανούς φαμέν τούς καί σαββατιανούς (Σωφρόνιός, ΟΙ άπο αιρέσεων, 108-109: άπό το χφ Coislin 213.) γ' Τα σχετικά μέ τούς ’Αρμενίους διακρίνονται στούς λόγους τής «άποτάξεώς» τους άπο την ορθοδοξία καί τά σχετικά μέ το τυπικό εισό­ δου τους στην ορθόδοξη κοινότητα. γα' Ε. Δει γινώσκειν καί ταντα λεγάμενα περί [τ~\ών ’Αρμενίων. Ine. Οί ’Αρμένιοι, οί και χατζιτζάριοι Το κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. δέν μπορέσαμε νά το έντοπίσουμε στα έκδοθέντα έργα" το καταχωρίζουμε εδώ. Οί ’Αρμένιοι, οί καί χατζιτζάριοι λεγόμενοι, εκ τής του Ευτυχούς καί τής των μονοθελητών αίρέσεως την ρίζαν έσχήκασι· τον Χριστόν γάρ τον υιόν τον Θεού εν 1. Έν μέρει μόνο μπορούμε νά άναπληρώσουμε τή συνέχεια άπο το χφ Coislin 213, το όποιο περιέχει, &ς ένα σημείο τουλάχιστον, παρόμοια ΰλη. Γιά το χφ αυτό βλ. ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ, Οί άπό αιρέσεων, 37' καί γιά όσα πιθανώς άκόμη περιείχε το άντιγραφικό άρχέτυπο τής Ν.Σ.: 109 έπ. 104 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ μιρ. φύσει δμολογοϋσι καί μετά τήν ένανθρώπησιν, καί μιρ θελήσει καί μιρ. ένεργεία' σφάλλονσι καί εις τήν δοξολογίαν καί εν τω τρισαγίω προστίθονσι, ό σταυρωθείς ώς ό Κναφεύς Πέτρος. Τρεις σταυρούς ζενγνύονσι, καί τούς μεν δύο ίσους ποιοϋσι, τον δε άλλον μικρότερον καί δνομάζουσι τούτους άγίαν Τριάδα, διττάς αιρέσεις εν τούτοις κατεργαζόμενοι, τήν γάρ αγίαν Τριάδα εις υλ.ην χαρακτηρίζουσι καί τον ενα τής άγιας Τριάδος έλάττονα όμολογονσιν. Άλλότριοι ευρίσκονται των μεγάλων καί άποστολικών θρόνων δτι άχειροτόνητοι είσί. Σφάλλονσι εν τή λειτουργίρ αυτών, άζυμα λειτουργοϋσιν εν τή άνε\=αι\μάκτω θυσία καί έσθίουσι ίουδαϊκώς' ύδωρ ού βάλλονσι εις τά άγια μυστήρια, άλλ’ οίνον μόνον άρτον ανευ άλατος εχουσι, μύρον ούκ εχουσι, τήν νλην του μύρου άγνοονσιν. Έν τω βαπτίσματι ού χρίουσι ελαιον τούς νεοφώτιστους' το Πάτερ ημών ούδείς αυτών λέγει λαϊκός [ή] ίερεύς, εί μή μόνος ό λειτουργών εις τό βάπτισμα ούκ εμφυαονσι τούς βαπτιζομένους' τάς άγιας εικόνας ού προσκυνονσι, εάν μή πρότερον βαπτίσωσι ταντας, ουδέ τον τίμιον σταυ­ ρόν. Τήν άγίαν τεσσαρακοστήν εις τήν εκκλησίαν ούκ εισέρχονται' άναθεματίζουσι τούς συναριθμοϋντας έν ταϊς νηστίμ,οις ήμέραις Σάββατον καί Κυριακήν, χωρίς των Φώτων, καί ποιούμενοι δήθεν τον άναθεματισμόν Σάββατον καί Κυριακήν τυρόν έσθίουσι, οί μεν λάθρα οί δε φανερώς. Τάς ετησίους μνήμας τών άγιων ούτε εχουσι ούτε γνωρίζουσι' τήν Τυροφάγου έβδομάδα, ήν παρέλαβεν ή τών ορθοδόξων έκκλησία, αύτοί άθετοϋσι' καταφρονοΰντες τής θείας λειτουργίας ούτε άλλαξίματα γνωρί­ ζουσι ούτε άλλάσσουσι, καθάπερ ô άγιος Σίλβεστρος πάπας 'Ρώμης παρέδωκεν, άλλ’ εισέρχονται εις τό θυσιαστήριον μετά τών συνήθων ίματίων καί έσκεπααμένοι. Τή Μεγάλη Πέμ[π\τη ού μεταλαμβάνουαι, ούτε μυστικόν δείπνον έπιτελοϋσι' τά τών 'Εβραίων φρονοΰσι καί τό Πάσχα ποιοϋσι μετά αμνόν ένιαυσιαίου καί χρίουσι τό αίμα αύτοϋ έν ταις φλιαϊς καί φυλΑττουσι έκ τού τοιούτου αίματος εις άγιααμόν αυτών γραμμίζουσι βοϋν ή κριόν μετά κοκκίνου βάμματος καί εις τά κέρατα αύτοϋ άπαιωροϋσιν οπώρας παντοίας καί ίστώσιν αυτόν εις τήν θνραν τής εκκλησίας καί άλείφουσι τά μέλη τούτου βούτη[ = σ]ρον καί θύουαι αύτόν καί όνομάζουσιν αύτόν δεσποτικήν θυσίαν. Λέγουσι μηδέν ώφελεϊν τούς κεκοιμημένους έν ταϊς λειτουργίαις τήν άναίμακτον θυσίαν' καί εάν μή γένηται σφαγή καί χύσις αίματος προβάτων καί βοών υπέρ τών τεθνεώτων, ού γίνεται άνάπαυσις τών ψυχών αύτών, ουδέ ένεργει ή άνέ[=αΧ\μακτος θυσία. Τή ιε' του ’Ιανουάριου μηνάς εχουσι τόν Εύαγγελισμόν, τή ιβτι τούτου ψάλλουσι τήν Χριστού γέννησιν καί τά Φώτα καί τήν Περιτομήν. Νηστείαν έπιτελοϋσι φοβέραν τήν λεγομένην τού Άρτζιβούρη καί λέγουσι ταύτην είναι παρ’ αύτοις έξ άγιου τινός Σέργιου, ’Αρμενίου, έξάρχου αύτών. Τόν σταυρόν σέ­ βονται μέν καί τιμώσι, δθεν καί χατζιτζάριοι καλούνται, χάτζους γάρ παρ’ αύτοις δ σταυρός καλείται, πλήν ούχ ώσπερ ημείς δπλον αύτόν είδότες κατά θανάτου καί τών δαιμόνων, ώς δ’ αύτοί ληρονσι, δτι δυνατότερος ωφθη καί τού Χριστού καί δτι άνεϊλεν αύτόν καί μετά τινας ημέρας βαπτίζουσι αύτόν. γβ' Ε. Γράφονται και ταντα εις ’έλεγχον τών Αρμενίων. Inc. Καθώς και εν ταϊς λοιπαις Παραδίδετοα. σχεδόν ολόκληρο, άλλά παραλλαγμένο σέ αρκετά ση­ μεία, το κεφάλαιο ιδ' («Περί τής σατανικής νηστείας τοϋ Άρτζηβουρίου») άπο τήν Oratio invectiva I contra Armenos (P.G. 132, 1197- NOMOKANONIKIi ΤΛΗ 101 1212). Γιά τον συγγραφέα του έργου βλ. Grumel, Contre les Arme­ niens, 174-194: πρόκειται γιά τον Εύθύμιο της Περιβλέπτου (ci. 1050). γγ' Ε. 'Έατι δε ταντα τής αυτών [των ’Αρμενίων] άποτάξεως. Inc. Έγώ ό δείνα, προσέρχομαι, τή Παραδίδεται το πρώτο μέρος άπο το λίβελο πού δίδουν οΐ ’Αρμέ­ νιοι όταν προσέρχονται στήν ορθόδοξη εκκλησία. Το κείμενο αποδίδε­ ται στον Κλήμεντα Ρώμης (P.G. 1, 864-867). γδ' Ε. Δ ιήγησις' ταντα περί των ’Αρμενίων. Ine. Kal δ τής Μεγάλης ’Αρμενίας Παραδίδεται ένα ακόμη απόσπασμα άπο κείμενο πού άποδίδεται στον Κλήμεντα Ρώμης (P.G. 1, 869-871), άρκετά παραλλαγμένο καί μέ διαφορετικό incipit: ’ Εν οϊς και ο άγιος. III. Στο τρίτο αύτό τμήμα έχουν συμπιληθεΐ δύο κείμενα: ή λε­ γάμενη Διδασκαλία των 318 έν Νίκαια πατέρων καί το Σύνταγμα προς μονάζοντας καί πάντας χριστιανούς. Ειδικότερα: α' Ε. Πίστις και διδασκαλία εκτεθεϊσα παρά των έν Νίκαια τιη' αγίων πατέρων οϋτος ο λόγος άναγινώσκεται έν τή 'Αγία Σοφία κατά την μνήμην τής έν Νίκαια πρώτης οικουμενικής συνόδου. Inc. Πιστεύω εις ένα Θεόν πατέρα (Biedinger-ThuRN, Die Didascalia, 84-86, στ. 62: από 4 κώδικες. TÒ κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. είναι σέ άρκετά σημεία διαφορετικό.) β' Ε. Περί άναχωρητών ήτοι μοναχών. Inc. ’Έστι δέ ό βίος τών (P.G. 28, 836-845: πρόκειται γιά νόθο έργο τοϋ Μ. ’Αθανασίου.) 54 Χρυσοστομικά χωρία φ. 45ν-46ν Ενότητα στήν οποία περιέχονται άποσπάσματα άπο έργα τοϋ Ίωάννου Χρυσοστόμου μέ τις άκόλουθες επιγραφές : α' Ε. ’Από τής ξε ομιλίας τών εις το κατά Ίωάννην εναγγέλιον τον Χρυσοστόμου’ ώς χρή τιμάν τους ορθοδόξους άρχιερεϊς, όποιοι ποτ’ αν ώσι τον βίον, απαντας τους ευσεβείς και ύπείκειν αντοΐς διά το τής άρχιερωσννης αξίωμα' εντεύθεν ο’ικοδομηθήση ό άι’αγνούς. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 106 Ine. Τούτο δε ούκ είπεν άφ’ εαυτόν (P.G. 59, 361.) β' Ε. Από της πζ' ομιλίας των εις αυτό. Inc. Πάντα τοίνυν πράττωμεν ώστε δννασθαι (P.G. 59, 471-473.) γ' Ε. Τον αυτού, άπό των εις το προς Έφεσίους ομιλιών περικο­ πής δέ, εν σώμα καί εν πνεύμα καθώς και έκλήθητε εν μια ελπίδι" ώς δέον χριστιανού σημείωσαι ταντα και φεύγε τους σχίσμασι τής ’Εκκλη­ σίας τού Θεού επιχαίροντας. Inc. Καθάπερ γάρ επι τού σώματος (P.G. 62, 85-87.) δ' Ε. Έκ τής προς Κολοσσαεΐς ομιλίας τής εις τό, δς ήν εικών τού Θεού τού άοράτον. Inc. El γάρ εις όνον ενήργησε (P.G. 62, 323-324.) ε' Ε. ’Εκ τής εις τούς προς Κορινθίονς a7)ς, τής εις την περικο­ πήν, κάγώ άδελφοί, ούκ ήδννήθην νμίν λαλήσαι ώς πνευματικοΐς. Inc. Έπει κάκεινοι σαρκικοί ήσαν, προς (P.G. 61, 68-69.) 55 'Ιερέας συνεργός σέ φόνο καθαιρεΐται φ. 46ν Ε. Καθαιρετικόν ίερέως. Κωνσταντίνος ελέω Θεού αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινονπόλεοος, Νέας °Ρώμης και οικουμενικός πατριάρχης. Σημείωσαι περί προνομίων τής Μεγάλης Εκκλησίας. Inc. Την άνωθεν τών νομοθετών περί Το γνωστό άπό τήν έκδοση Leunclavius (J.G-R. 1, 265-266 = Ρ.-Π.,5, 49-50) «καθαιρετικόν γράμμα» επί Κωνσταντίνου Γ' Λει­ χούδη, πού έκδόθηκε τον ’Ιούλιο του 1059 για νά τιμωρηθεί άδηλος ιερέας με καθαίρεση ώς συνεργός σε φόνο λαϊκού1. "Ας σημειωθεί δτι οί Ράλλης καί Ποτλης μολονότι είχαν αναδημοσιεύσει το «γράμμα», στην άρχή τού πέμπτου τόμου τού Συντάγματος (δ.π.), το έπαναδημοσίευσαν, στον ’ίδιο τόμο (571-572), άπό χφ τού Άργολίδος Γερασίμου. 1. GRUMEL, Regestes 3, N. 888. ΝΟΜΟ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΤΛΗ 107 Το κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. έχει, την άκολουθη διαφορά άπο εκεί­ νο τής πρώτης έκδόσεως. Leunclavius [=Ρ.-Π., 50] ... τό παρόν καθαιρετικόν γράμμα γραφψαι καί νπογραφήναι προετρέψαμεν, μηνί Ίουλίω, επινεμήσεως ιβ'. Ν.Σ. [καί Ρ.-Π., 572] ... τυ παρόν καθαιρετικόν γράμμα γραφψαι καί επιδοθηναι αντω προετρέψαμεν: μηνί Ίουλίω, ίνδικτιώνος ιβσ<. 56 Τρόποι τελέσεως τής θείας κοινωνίας φ. 46ν Ε. Τον Μεγάλου Βασιλείου προς Καισαρίαν Πατρικίαν, περί κοι­ νωνίας. Inc. Και το κοινωνεΐν δε καθ’ εκάστην Παραδίδεται άπόσπασμα άπο την επιστολή τοϋ Μ. Βασιλείου προς τήν Καισαρίαν (P.G. 32, 484-485). ’Ανάλογο άπόσπασμα έχουν δημοσιεύσει οί Ράλλης καί Ποτλής άπο χφ τοϋ Άργολίδος Γερασίμου (Ρ.-Π. 4, 389) μέ άρκετές ωστόσο διαφορές άπο το κείμενο πού σώζει ή Ν.Σ. 57 Τυπικό καί κανόνες του ψευδό-Νικηφόρου φ. 46ν-47ν Ε. Τον παναγιωτάτου Νικηφόρου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλε­ ως, κανόνες εκ των εκκλησιαστικών τούτου συντάξεων και των συν αυ­ τού άγιων πατέρων, περί διαφόρων κεφαλαίων. Inc. Am. Τάς εκκλησίας τάς υπό αιρετικών ’Εκλογή άπο τούς «κανόνας» πού άποδίδονται στον πατριάρχη Νι­ κηφόρο1. Συλλογή πού περιλαμβάνει κανόνες «έκ των έκκλησιαστικών αύτοϋ συντάξεων», «έκ τοϋ Τυπικοΰ αύτοΰ» καί «έξ ετέρων κανόνων αύτοΰ, ήτοι εις τάς έπιγραφομένας διατάξεις των άγιων ’Αποστόλων». ’Από τις δύο πρώτες ενότητες παραδίδονται 66 κανόνες σέ συνεχή άρίθμηση. ’Ακολουθούν δύο κανόνες κάτω άπο τήν τελευταία έπιγραφή στήν όποια προστίθεται: εν αλλοις δέ, εκ τών ερωταποκρίσεων εϋρομεν είναι τον άγιον Τιμοθέου ’Αλεξάνδρειάς —κανόνες ωστόσο πού περιέχονται στήν έκδοση Pitra. Δίνουμε την άντιστοιχία τής σειράς μέ τήν όποια παραδίδονται οί κανόνες στή Ν.Σ. καί τής άρίθμησης πού έχουν στήν έκδοση Pitra, Historia et Monumenta 2, 327 έπ. ’Αμέσως μετά δημοσιεύουμε τίς προσθήκες καί τά σχόλια πού σώζει το κείμενο τής Ν.Σ. 1. GRUMEL, Regestes 2, *Ν. 406' πρβ. *Ν. 405 καί *Ν. 407. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 108 Ν.Σ. Pitra Ν.Σ. Pitra Ν.Σ. Pitra Ν.Σ. Pitra Ν.Σ. Pitra Ν.Σ. Pitra Φ' ν' α'* λς' κγ' ος' λδ' πδ' με' ιδ' νς' κε' λζ' β' να' κδ' λε' β' η' μζ' ις' νζ' κς' ιυ' ϊ' λη'+λθ' ιδ' κε' νβ' ς' λς' θ' μζ' ιζ' νη' κζ' δ' μ' ιε' νγ' κς' ζ' λζ' πβ' μη' ιη' νθ' κη' ε' ις' ρΐ*ε σημ. κζ' ρμε' μθ' δ' λη' ξ' πθ' ι ς' ιζ'* ογ' κη' μα' με' λθ' ια' ν' ξ«' ιθ' κθ' ζ' μβ' ιη' κθ' μζ' ογ' μ' να' κ' ξβ' λ' ιυ' η' μγ' ιθ' οδ' λ' μζ' μα' πε' κα' ξγ' νβ' λα' θ' μδ' κ' α' λα' μδ' μβ' Φ' νγ' κβ' ξ»' λβ' κα' οε' μη' λβ' πδ' μγ' γ' νδ' ξ*' κγ' λγ' ι ια' μθ' οζ' νε' κβ' ε' μδ' ΙΖ κδ' ξς' λδ' Λγ Κζ']* **οη' * εκ τών εκκλησιαστικών αυτού συντάξεων. Κη'] οθ' ** εκ τον Τυπικού αντοϋ. *** εξ ετέρων κανόνων αυτού, ήτοι εις τάς έπιγραψομένας διατάξεις των άγιων ’Αποστόλων. Προσθήκη μετά τόν κανόνα λβ': Σημείωσαι ταϋτα, άνεπίγραφα ταϋτα είχε το άντίγραφον καί ώς ευρέθησαν έτέθησαν. Κατά απορίαν φελωνίον καί μετά μανδύου λειτονργείτω. Ό δούλην ή ελευθέραν εις συζυγίαν αγόμενος ή εύλογείσθω φανερώς ή παυσάσθω καί δεχέσθω το πρόσφορου επιτίμιον. Ού πάς αξιόπιστος ήν άνακρίνειν ή εξετάζειν όποιονδήποτε άνθρωπον περί πεπραγμένων αυτφ καλών ή κακών, οϋτε ιερωμένον οϋτε άνίερον, πλήν των άρχιερέων καί τών αρχιμανδριτών οί δε παρά τούτων δεδεγμένοι άναμφισβητήτως είσί δεκτέοι. ’Εάν άποθάνοι[=τ]~\ μνηστή κληρι­ κού, μενέτω ό κληρικός άγαμος, εϊπερ προκόπτειν βονλοιτο. Σχόλιο μετά το τέλος τοϋ κειμένου τοΰ λε' κανόνος άλλά πού προφανώς άναφέρεται στον λς': Ό Σισίνιος γ' ετη λέγει έπιτιμάσθαι τον τρίγαμου. Σχόλιο μετά το τέλος τοϋ κειμένου του νδ' κανόνος: Σημείωσαι, εναντιοϋνται τφ κανόνι τοΰ πατρός τοϋδε. Σχόλιο μετά τό τέλος τοΰ κειμένου τοϋ ξς' κανόνος: Φεΰ μοι, τί γάρ οί ψιλιάζοντες μετά τών άπδ χριστιανών μουσουλμάνων εροϋσι ταϋτα άκούοντες. 58 Προηγιασμένοι άρτοι, βάπτισμα έτοιμοθάνατου βρέφους, κώλυμα μνηστείας φ. 47ν-48Γ Ε. Τον μητροπολίτου Κρήτης Ήλιον, αποκρίσεις περί ών ήρωτή6η παρά τίνος μονάχον Δ ιονυσίον. Inc. Έρώτησις. Έώρακα πολλαχον τούς μεν τών ΙΙαραδίδεται το κείμενο τριών αποκρίσεων σε άνάλογες ερωτήσεις. Μανουήλ Γεδεων εχει δημοσιεύσει το κείμενο τής πρώτης έρωταποκρίσεως (’Εψόλκιον, 18: άπό τή Ν.Σ.). Το ’ίδιο κείμενο, άλλα χωρίς την πιο Ό ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΥΛΗ 109 πάνω επιγραφή, είχε δημοσιεύσει ό Λέων Αλλατιος (De consensione, 1593) καί, την ϊδια χρονιά με τον Γεδεών, ό Κ. Δτοβοϊνιωτης (Μαλαξός, 77-78) άπο το χφ 8 Άλ. Κολοβά (σήμερα ’Ακαδημίας ’Αθηνών)1. Στο τέλος τής πρώτης άπόκρισης υπάρχει ένα σχόλιο πού έχει δημοσιευ­ τεί καί αύτό άπο τον Γεδεων, ό'.π., στην υποσημείωση. Το κείμενο των άποκρίσεων τοϋ μητροπολίτου Κρήτης σώζεται σε δύο μορφές: στη μία παραδίδονται τρεις ερωταποκρίσεις, στην άλλη, πού είναι εκτενέστερη καί συνταγμένη με τρόπο άφηγηματικό, το κεί­ μενο επτά έρωταποκρίσεων. Γνωστή είναι ή δεύτερη μορφή (Bonefidius, Juris orientalist3], 185-197=Leunclavius, J.G-R. 1, 335-341=Ρ.-Π. 5,374-381). Tò κείμενο τής πρώτης μορφής άποδίδει ή Ν.Σ. —όπως, άνάμεσα σέ αρκετά άλλα χειρόγραφα, καί ό Σιναιτικύς κώδικας 1117 (482) (Benesevic, Catalogue 1, 293). Την πρώτη άπο τις τρεις ερωταποκρίσεις, πού άναφέρεται στο θέμα τοϋ άρτου τής λειτουργίας των Προηγιασμένων, έχει δημοσιεύσει, όπως άναφέραμε, ό Μ. Γεδεών το κείμενο των άλλων δύο, άνέκδοτο όσο γνω­ ρίζουμε, το δημοσιεύουμε έδώ. "Ας σημειωθεί ότι οί δύο αύτες ερωταπο­ κρίσεις αντιστοιχούν στην έκτη καί έβδομη τής έκτενέστερης μορφής (βλ. Ρ.-Π., 380-381). Έρώτησις. Έπί παιδίψ θανάτω ήδη πλησιάσαντι καί λεπτόν ήδη εμπνέοντι, τις τών ιερέων περιελών τάς προ τής τελειώσεως επαδω[= ο] μένας ενχάς καί τούς άφορκισμούς, τελειοϊ τούτο διά τής τριττής καταδύαεως καί τής ισαρίθμου επικλήσεως τον πατρδς καί νΐοϋ καί άγιον πνεύματος. EÌ γοΰν το παιδίον άναρρωσθή, δ ίερεύς τούς άφορκισμούς οΰς παρέλοι\=ι\πε καί τάς ενχάς άναπληρώσει επ’ αύτφ ή ον; —Άπόκριαις. Δοκει μοι δτι ον δεϊ μετά την τελείωσιν τά προ τής τελειώσεως προσάδεσθαι τφ ήδη τελειωθέντι διά τής τριττής καταδύαεως καί τής επικλήσεως τών τριών προσώπων εν οϊς ή τελείωσις' ονδαμοϋ γάρ νπ ον δενός τών Ιερών κανό­ νων τοιοΰτον τι εύρίσκομεν διωρισμένον καί δ τών εν Λαοδικεία σννελθόντων θεοφόρων πατέρων τεσσαρακοστός έβδομος κανών, περί τών περιστατικώς εν [ν]όσοις βαπτιζομένων δεξιών, ονδενός τούτων εμνημόνενοεν, ον τον εύλογείν, ον τον άφορκίζειν μετά το βάπτισμα' μόνου δε τοϋ δεϊν την πίστιν έκμανθάνειν καί μετά το βάπτισμα, τον υπό τής νόσου κωλνθέντa προ τον ταυτην εκμαθεϊν φησί γάρ, δτι δει τούς εν νόσω βαπτισθέντας είτα άναστάντας έκμανθάνειν την πίστιν καί γινώσκειν δτι θείας δωρεάς ήξιώθησαν. Έρώτησις. ’Εάν κόρη τις πέμ\=π]τον άγουσα τής ηλικίας έτος μνηστευθή άνδρί, δ δε διά την άνηβότητα ταύτης άποστή, ή δέ καί πάλιν ετέρφ άνδρί μνηστευθή εν εβδόμω χρόνφ τής ηλικίας αυτής, δ δέ άνήρ τά ίσα τφ προτέρω φρονήοας άπορραγή ταύτης, ή δε τρις καί δέκατον άγουσα χρόνον βουληθή νομίμως άνδρί έτέρω συναφθήναι καί ιερολογηθήναι, κεκώλυται ή ου; —Άπόκριαις. Λέγομεν μη κεκωλύσθαι ταύτην διά τε το παρ’ ηλικίαν μνηστενθήναι καί μη συνηριθμείσθαι δλως τάς τοιαύτας μνηστείας ταίς έγνωσμέναις τή νεαρά νομοθεσία μνηστείαις' καί προσέτι δε διά το τούς προηγησαμένονς μνηστήρας, εϊ γε δει καλείν μνηστήρας τούς την 1. ΠίΤΣΑΚΗΣ, Σχόλια, 105' καί σέ ανάτυπο, ’Αθήνα 1978, 8που καί δακτυ- λόγραφη προσθήκη. 110 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ κλήσιν διαψευσαμένους διά τό έκθεσμον, δικαίως ήδη διαστήναι αυτής, καίτοι et κε[=καί] τις εκείνων τής μνηστείας άντεποιεϊτο, ικανόν τή κόρη βοήθημα προς άθέτησιν εκείνου το μή δοκεϊν σνναινεΐν διά την άνηβότητα. 59 Κανονικά ζητήματα καί θέματα μοναστικού βίου φ. 48Γ Ε. Τον μητροπολίτου 'Ηράκλειας Νικήτα, αποκρίσεις πρός τινα Κωνσταντίνον επίσκοπον περί ών ήρωτήΟη παρ’ αυτόν. Inc. ’Απόκρισις [=’Ερώτησις]. Τούς εις δεύτερον συνοικεσίου Στο κείμενο πού εχει δημοσιεύσει ό Bonefidius ( Juris orientalis [3], 133-135 = Leunclavius, J.G-R., 10-311 = P.-Π. 5,441-442) πα­ ραδίνονται οί άποκρίσεις σέ εξι ερωτήματα. 'Ο A. Pavlov (Otvèty Nikity, 167-176) δημοσίευσε ενα άλλο κείμενο, πού ανατρέχει σέ μιά άλλη χειρόγραφη παράδοση καί περιέχει 13 άποκρίσεις του Νικήτα σέ ανάλογα έρωτήματα1. Ή Ν.Σ. παραδίδει κείμενο πού περιέχει εκείνο των εξι ενοτήτων έμπλουτισμένο όμως μέ πέντε ακόμη, δηλαδή σώζει συνο­ λικά 11 ενότητες, ένώ ενα σχόλιο έχει συνυφανθεΐ στήν τρίτη ένότητα. ’Από αύτές τίς πέντε μία μόνο (μέ incipit: Έάν τις έξομολογησάμενος τφ πνενματικω) έ'χει δημοσιεύσει ό Γεδεων, Νέα Βιβλιοθήκη, 126: άπο Ν.Σ. φ. 372ν, χωρίς όμως νά τήν έ'χει άποδώσει στον Νικήτα Ήρακλείας2.’Ακό­ μη, στα δημοσιευμένα κείμενα υπάρχουν οΐ τίτλοι: «έρώτησις - άπόκρισις»· στή Ν.Σ. παρουσιάζονται ως «άπόκρισις - λύσις». "Οσα δεν εχει περιλάβει στήν έκδοσή του ό Bonefidius είναι τά ακό­ λουθα: Σχόλιο στή φράση «Ιχειν συγχωρηθήσεται» (βλ. πρόχειρα Ρ.-Π., 442, στ. 3): ΕΙχεν ή παλαιό βίβλος, εχειν συγχωρηθήσεται' εγώ δέ κρείττον οϊμαι καί των άμφοτέρων άπέχειν, επε'ι μή εμίγη τή γυναικί άλλα μόνη τή πενθερρ [γιά το λόγο αύτό διορ­ θώνει τό κείμενο:] ου συγχωρηθήσεται 'Ενότητες πού παρεμβάλλονται μετά τήν τέταρτη καί πριν τήν πέμπτη «άπόκρισιν» (Ρ.-Π., 442 μετά τον στ. 17): Άπόκρισις. Ei δει τον άποστολικόν μοναχόν άποκείρειν έτερον καί ποιεΐν με­ γαλόσχημου. —Λύσις. “Ο μή εχει τίς, ού δνναται έτέρφ δούναι' δ μικρόσχημος οΰν πως äv δω τινί τό μέγα σχήμα3. Άπόκρισις. El δει ίερουργείν τον άπο βίου ιερέα ελθόντα εις τό μέγα σχήμα ή καί μή άπο βίου. —Λύσις. Περί των αρχιερέων κάνουν εκπεφώνηται, ίνα μετά τό περιβάλλεσθαι τό μοναχικόν άγιον σχήμα μηκέτι ένεργώσι τά αρχιερατικά, ώς εκονσίως άντ’ αυτού ϋψονς τής άρχιερωσννης τό τής ταπεινώσεως σχήμα έλόμενοι' τούς 1. Στήν ϊδια παράδοση ανατρέχει καί τό κείμενο πού παραδίδει ό κώδικας Νικολάου Καρατζα καί μέρος του δημοσίευσε ό ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ, Πανδέκτη, 93-96. 2. Βλ. παρακάτω ένότητα 95. 3. Πρβ. τό κείμενο τής ένότητας 6, στήν έκδοση PAVLOV, Otvèty Nikity, 171. ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΥΛΗ 111 δέ ιερείς άπλώς τύπος έπεκράτησεν εν μεν τώ μοναστήριφ, εν φ άπεκάρησαν, λειτονργείν, άλλαχοϋ δε ούδαμοϋ (κατ’ επιτροπήν άρχιερατικήν ον μόνον Ιερομόναχος αλλά καί άπλώς ίερεύς ενδύσει τινά το μέγα σχήμα άδιαστίκτως παρόντος άναδόχον). Καί τούτο νΰν άνατέτραπται, πολλών καί μεγαλοσχήμων άδεώς περιερχομένων καί θυροκρουστούντων ταίς οίκίαις τών λαϊκών1. Άπόκρισις. ’Έξεστι τινί μοναχψ όταν άπέρχεσθαι εις χώραν καί άποκείρειν έτερον μοναχόν, μή δντων ετέρων μοναχών σννεπακολουθούντων αύτψ; —Λύσις. Ό κανών βούλεται χωρίς Αναδοχής μηδένα άποκείρεσθαι ή καθαιρεΐσθαι τον άποκείραντα' περί δέ τον σννέπεσθαι τώ μέλλοντι άποκείρειν καί ετέρους μοναχούς ονδέν ούδαμοϋ γέγραπται' τάχα δέ άναγκαΐον το παρείναι καί ετέρους ποιεί ή μετά ταντα ’ίσως έσομένη αμφιβολία, εί τε όντως γέγονεν ή άπόκαρσις είτε καί μή. ΟΙδα γάρ τινάς, ονκ άκοή άλλά πείρφ μαθών, ότι καί άποκειράμενοι ήρνήσαντο την άπόκαρσιν καί ώς λαϊκοί διήγον καί ονκ ήν ο ελέγχων αυτούς2. Άπόκρισις. ’Εάν παιδίον πνευματικόν τίνος μοναχού μέλλη άποκαρείναι, εν­ δέχεται iva από έτέρον μονάχου ή άπό έτερος ενορίας όντως ανεν είδήσεως τον πνευματικού αυτού πατρός άποκαρή; —Λύσις. Περί τού μέλλοντος άποκείρεσθαι χρό­ νος εν τώ κανόνι ωρισται μεθ’ δν ή άπόκαρσις γένηται, ονκ. άλακταϊον [=άλλακτέον;] ή παρείναι καί τον πνευματικόν αυτού πατέρα, ουδέ τής αυτής ενορίας είναι τον άποκείραντα. Ενρίσκομεν γάρ καί τών άγιων πολλούς εν άλλοτρία καί μετά πολλάς ενο­ ρίας το άγιον σχήμα δεξαμένους καί ονδενί τούτων ουδέ πνευματικός πατήρ παρήν3. 60 ’Αθεμίτου γάμου καί μοιχείας έπιτίμια φ. 48ν Ε. ’Έκθεσις κανόνων τοϋ άγιωτάτου πατριάρχου Κωνσταντινουπό­ λεως Σιαινίον καί τών νπ’ αυτόν μητροπολιτών καί άρχιεπιιτκόπων. Inc. Am. 'Ημέρας εφ’ ικανός διασκειράμενοι Το κείμενο αύτό άνάγεται, σύμφωνα καί μέ τήν επιγραφή του, στον πατριάρχη Σισίνιο4' νεότερες ωστόσο ερευνες το θεωρούν κείμενο ψευδε­ πίγραφο πού δεν άνάγεται στά τέλη τοϋ ι' αί. (997 μ.Χ.) άλλά στον ιβ' αί. (ante 1166)5. Πληρέστερη έκδοση άπό τον Μπενεςεβιτς, Ειδήσεις, 8-12: άπό το χφ 202 [τώρα 227] τοϋ Βατοπεδίου. Στο κείμενο τοϋ βατοπεδινοΰ χφ περιέχονται 38 (κγ'+ιε') κανόνες, στή Ν.Σ. παραδίδονται 35 κανόνες σε συνεχή άρίθμηση. Στήν πραγματικότητα δεν λείπουν 3 κανόνες, άφοΰ οι ιε' καί ια' ενσωματώνονται σε ένα —τον λα'—, άλλά μόνο 1. 2. 3. 4. 5. Πρβ. δ.π., Πρβ. δ.π., Πρβ. δ.π., Grumel, ένότητα 7. ένότητα 8, σ. 172. ένότητα 9, σ. 172-173. Regestes 2, N. 805. ΠίΤΣΑΚΗΣ, Κώλυμα γάμον, 213-215' πρβ. καί τή βιβλιοκρισία τοΰ J. DarrouzÈs, REB 44 (1986), 319. 112 II ΣΥΝΑΓΩΓΗ ό κγ' περί του γάμου μέ τήν κόρη τοϋ δεύτερου έξαδέλφου, γάμος ό όποιος θεωρείται, κανονικός. Το κείμενο της Ν.Σ. δέν είναι άπολύτως όμοιο μέ το δημοσιευ­ μένο" επιπλέον συνυφαίνονται τά άκόλουθα σχόλια καθώς καί οί παρα­ κάτω προσθήκες: Σχόλιο μετά τή λέξη «τρίγαμος» (9, στ. 3): άλλως επίτιμη, τοντοις δ άγιος Νικηφόρος εν κανόνι αύτοϋ λ?'. Σχόλιο μετά τή λέξη «διαζευχθήσεται» (9, στ. 9-10): νυν ό’ άλλα, καί μετά τής θνγατρός τής /3“ΐ εξαδέλφης αύτοϋ εύλογείται τις άδεώς. Σχόλιο μετά τή λέξη «καθαιρεθήσεται» (9, στ. 10): άργεία τούτο εφη η' οί γάρ τον τοιοϋτον γάμον ό νόμος. Προσθήκη μετά τή λέξη «αύτοϋ» καί άντί τής φράσεως «διαζευχθήσεται... καθαιρεθήσεται» (10, στ. 1-2): ομοίως καί δ μετά θείας καί άνεψιάς ομοίως. Προσθήκη μετά τή λέξη «ταφήσεται» (11, στ. 2): άλλά ενεργεί το τής μητρυιάς άποστήναι, τήν δε γυναίκα αντοΰ εχειν, ειπερ έννόμως τήν γυναίκα αύτοϋ προ τής μητρυιάς εγνώκει. Ζητεί περί τούτου τά ξη κανόνια τοϋ Μεγάλου Βασιλείου. Προσθήκη μετά τή λέξη «καθαιρεθήσεται» (11, στ. 4): ΓΟμοίως καί τά εύρεθέντα δεύτερα εξαδέλφια διαζευχθήσονται καί δ εύλογήσας καθαιρεθήσεται, δ τήν θετήν θυγατέρα αύτοϋ συζεύξας. Σχόλιο μετά τή λέξη «ενα» (11, στ. 16): Σημείωσαι το επιτίμων των τάς α“: αδελφός λαβόντων εις γυναίκας άδελφών. Σχόλιο μετά τή λέξη «εύθυνθήσονται» (12, στ. 9): "Ορα δτι τά εν τφ Τύμφ τοϋ κυρ Σισινίου, ώς αυτός ούτος φησί, ούκ αρχιερατική θεσμοθεσία άλλά βασιλική προσταγή. 61 Βαθμοί συγγένειας φ. 48ν-49Γ Ε. [Άπόφασις συνοδική των όσιωτάτων μητροπολιτών Λέοντας τοϋ αρχιεπισκόπου Καισαρείας, Βασιλείου άρχιεπισκόπον 'Ηράκλειας, Θεόδωρόν μητροπολίτου Σεβαστείας καί Διονυσίου μητροπολίτου Μελιτινής, έκδοθεΐσα εν ετει ,ζωε'.] Inc. "Iva δε καί περί τής Το κείμενο στη Ν.Σ. παραδίδεται χωρίς επιγραφή" άκολουθεΐ άμέσως μετά άπό τήν «Έκθεσιν κανόνων»1 —όπως ακριβώς καί στο χφ 227 τοϋ Βατοπεδίου. 'Η επιγραφή σώζεται στον κώδικα Vind. jur. gr. 11, πού παραδίδει τά ίδια κείμενα. 'Ο Μπενεςεβιτς το έχει δημοσιεύσει άπό το βατοπεδινό χφ (Ειδήσεις, 12-13). Γιά το περιεχόμενο καί τή συσχέτισή του μέ το προηγούμενο κείμενο βλ. Grumel, Regestes 2, N. 805" τώρα καί Πιτςακης, Κώλυμα γάμου, 273 σημ. 109α. 1. Βλ. γιά το κείμενο αύτο δσα άναφέρουμε στην προηγούμενη ενότητα. ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΤΛΙΙ 62 Κώλυμα γάμου εβδόμου βαθμού έξ αίματος 113 φ. 49Γ-50Γ Ε. ’Ίσον τής εκτεθείσης συνοδικής ψήφου, επί Μιχαήλ τον άγιωτάτον πατριάρχου και οικουμενικού, παρά Νικήτα τον όσιωτάτον πρωτοσνγγέλον καί χαρτοφνλακος τής Μεγάλης’Εκκλησίας, κατά το έξακι[σ]χιλιοστον πεντακοσιοστόν εξηκοστόν έτος τής εηζ ίνδικτιώνος: ό Κηρουλάριος ήν οϋτος. Inc. Άνήνεγκας ο ίερώτατος προς τήν Παραδίδεται το κείμενο τοϋ «πατριαρχικού συνοδικώς έκτεθέντος γράμματος» τοϋ 1051/1052 μέ θέμα τον απαγορευμένο γάμο εβδό­ μου βαθμού συγγένειας έξ αίματος (ed. pr. Bonefidius, Juris orientalis 2, 38-45 = Leunclavius, J.G-R. 1, 206-210 = Ρ.-Π. 5, 40-45)1. Στο κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. συνυφαίνονται καί τα ακόλουθα σχόλια: Σχόλιο μετά τή λέξη «γάμον» (Ρ.-Π. 41, στ. 2): ’Ότι ον κωλύεται ό έβδομος βαθμός έξ αγχιστείας άλλά ό έξ αίματος, καί ό έξ αίματος δε ζ' βαθμός κατά τήν γεγοννίαν λύσιν αυτού, καν καί προς ολίγον έκωλύθη, άλλά νυν άδεώς ένεργούμενος δείκνυται. ’Επί δε τών έξ αγχιστείας ήν δτε καί ό ζ’ έπιτέτραπται. Σχόλιο μετά τή φράση «είσίν οί γαμοϋντες» (Ρ.-Π. 41, στ. 13-14): Σημείωσαι, προτρέπει γάρ τον ζ' βαθμόν έξ άγχιστείας. Σχόλιο μετά τή φράση «καί τά ρεύματα μετρητά» (Ρ.-Π. 42, στ. 9): Ei έκ νομικών διαταγμάτων ή κωλύμη, οί ταύτα νπερβαίνοντες πειρώμενοι παρανομονσι, ή άντινομοθετοϋσι το μετριώτερον. Σχόλιο μετά τή φράση «καταρρυπαίνοντες μηδαμώς» (Ρ.-Π. 42, στ. 31-32): Καί καλώς, ei γάρ ήν τούτο, ονκ αν [...]2 3θείος 4 και ανεψιός θεία καί άνεψιρ σννεζενγννντο. Σχόλιο μετά τή λέξη «όροθέσιον» (Ρ.-Π. 43, στ. 5): Σημείωσαι και τούτο, τανϋν ένεργεϊται βαθμού ζ' τνγχάνονσι έξ αίματος’ άλλα καί τούτο ονδείς νόμος κεκώλνκεν. Σχόλιο μετά τή λέξη «συνοικεσίων» (Ρ.-ΙΙ. 43, στ. 23): Σημείωσαι καί ζήτει πως ό πατριάρχης κυρ ’Αλέξιος έξεχώρησε γίνεσθαι, τον δέ γάμον καί άκοολντως εως τοϋ κύρ Λουκά προέβαινε. Σχόλιο μετά τή λέξη «μολύνοντα» (Ρ.-ΙΙ. 43, στ. 30): Το [...]* πτήσον [,.ήββείαν τά πάντα στερκτέα καί τοϊς άπλοϊκώς έπομένοις τοϊς λεγομένοις αιδέαιμα. "Αν δέ τις άντιποιοίτο σννέσεως καί ούχί τοϊς καθωμιλημένοις, ώς οί πολλοί βούλοι[γ]το πείθεσθαι, ζητοίη δε καί τήν τούτων έκ νόμων παλαιοτέρων βεβαίωσιν, τί προς τούτο έρούμεν, αύτός άπορίϋ. ’Έδοξε γάρ τφ πατριάρχη, φήσωμεν τφ άγιω1. Grumel, Regestes 3, N. 858. 2. Κενό προορισμένο για μία λέξη. 3. Κενό προορισμένο γιά μία ή δύο λέξεις. 4. Κενό προορισμένο γιά κάποια συλλαβή πού θά συγκροτούσε μία λέξη μέ το σωζόμενο στο κείμενο βείαν. 8 Η ΣΤΝΑΓΩΓΗ 114 τάτω δηλονότι Σισινίφ, άλλ’ έχει άνθυπενεγκεΐν κραταιότερον, ώς τάς απ’ αρχής και άνωθεν θεσμοθεσίας τάς περί τών συνοικεσίων, ετι δε καί τον τής οικουμενικής ΓΊ? συνόδου διορισμόν ον δνναται παρατραπήναι παρά τον ενός' εί δε καί ή ανατροπή παραδεχθή παρά τοΐς βουλομένοις, ονχ οί πάντες δε άνεχόμεθα τα κοινώς καί καθολικώς νομοθετηθέντα και δρισθέντα παρατρέχειν και olov άποδιίστασθαι τών ταϋτα εκθεμένων, πολλών δντων και μεγάλων καί βίον καί λόγον καί το από τοϋ χρόνον κεκτημένον πρεσβείον, καί σνντίθεσθαι τφ ενί τε καί μερικφ καί ου προ πολλοϋ τής ήμετέρας γενεάς ένακμάσαντι, ζητώ τοίννν μαθείν τις ήμίν εσται προς ταϋτα άπόλογος, δπον γε καί πολλά άλλα, ών οντος σννέταξεν, άνετράπησαν καί τούτο εν πολλοΐς. Σχόλιο μετά τή λέξη «ανεψιάν» (Ρ.-Π. 44, στ. 6.) : "Ορα 8 δοκει τφ πατριάρχη. Σχόλιο μετά τή λέξη «βαθμού» (Ρ.-Π. 44, στ. 17): "Ορα δτι τον τίνος ανδρα προς τους οικείους αυτής, ώς έτερον δντα βαθμού άρει[=ι\θμεί, διό καί τετάρτου τούτον φησί βαθμόν προς τον προ έκγονής αυτής' πρόσχες ό τών γεγραφότων είθισμένος βάπτο[=ει]ν εις νουν, μήποτε ό την παρούσαν εκθέμενος ψήφον πατριάρχης κυρ Μι­ χαήλ διά τοϋ είπεΐν όπισθεν μέν, δ δοκει τφ πατριάρχη, νυν δέ, ούτως απολύτως ονδείς άνεπιτίμητος υποστρέψει πάντη, ονκ άπείργει τον περί οϋ δ λόγος γάμον, άλλά μετ’ επιτιμίου οίκονομεί καί οντος, καθώς καί ό κϋρ Σισίνιος εν κβ' κεφαλαία) τών κανονι­ κών αυτού γίνεσθαι παρεδήλωσεν. Ό δε μετά τον Σισίνιον πατριάρχης κυρ Σέργιος ό άγιώτατος το τοιοϋτον σννοικέαιον προέτρεψε γενέσθαι, μηδέν τον Τόμον ίσχύειν εις κωλ.νμην ήγησάμενος, ώς ενρον εν ετέρφ βιβλία) τούς [=την] συνοδικούς [ =ήν] αυτού πράξιν άναγνονς. 63 «Ρόγα» χαρτοφύλακος καί νοταρίων Πατριαρχείου Κων­ σταντινουπόλεως φ. 50Γ Ε. Λ4κό/Ιαος[=Νικολάου] πατριάρχον τοϋ Παλαιόν περί τοϋ τάς πατριαρχικός επιστολάς αμισθί δίδοσθαι τοις αίτοϋσι, ώς γέγραπται εν τφ χαρτοφυλάκιο). Inc. Χαλεπόν μεν πάθος σαρκός, χρόνφ ΙΙαραδίδεται το κείμενο τής πατριαρχικής άποφάσεως τοϋ Νικο­ λάου Α' μέ την οποία απαγορεύεται στούς άξιωματούχους καί υπαλλή­ λους τής Γραμματείας τής Μ. Εκκλησίας νά εισπράττουν αμοιβή άπο τρίτους γιά την παροχή «πατριαρχικών έπιστολών» έπειδή άμείβονται μέ μισθό άπο το πατριαρχείο1 (Westerink, Nicholas /, 84-86 —γιά τή χει­ ρόγραφη παράδοση τοϋ κειμένου βλ. σ. ΧΙΧ-ΧΧ- ed. pr. Leunclavius, J.G-R. 1,249 = Ρ.-Π. 5, 1-2). Ή χρονολογία τής άποφάσεως δεν είναι γνωστή - κατά τον Westerink: «The first year or so of the patriarchate seems the most likely time» (σ. 150). 1. Grümel, Regestes 2, N. 733. ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΤΛΗ 64 Παραφροσύνη, λόγος διαζυγίου 11 φ. 50Γ Ενότητα στην οποία περιλαμβάνονται αποσπάσματα άπο δύο Νεα­ ρές του Λέοντος τοΰ Σοφού μέ τίς όποιες θεσπίζεται ή «μανία», πού παρουσιάστηκε μετά τη σύναψη τοΰ γάμου —εΐτε στον άνδρα εί'τε στη γυναίκα—, ώς λόγος λύσεως αότοϋ. Τά άποσπάσματα παραδίδονται κάτω άπο τίς άκόλουθες έπιγραφές: α' Ε. Άπο τής ριακ Νεαρός τον κνρ Λέοντος. Inc. Θεσπίζομεν εΐ ποτέ μετά την (NOAILLES-Dain, Léon VI, 363-365.) ß' Ε. Άπο τής ρβ<*ς τον αύτοϋ κνρ Λέοντος. Inc. Θεσπίζομεν περί τής μετά τον (NOAILLES-DAIN, Léon VI, 371: πρόκειται γιά τή Νεαρά ριβ'.) 65 Το θέμα της τετραγαμίας: ό «Τόμος τής ένώσεως» φ. 50Γ-5ΐΓ Ε. ’Έκθετης ήτοι άνάμνησις τής γενομένης τή Εκκλησία ένώσεως επί Κωνσταντίνου καί 'Ρωμανού, τον μεν βασιλεύοντος, τοΰ δε βασιλοπάτορος δντος. Inc. 'Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός Πρόκειται γιά τον λεγόμενο «Τόμον τής ένώσεως» τοΰ 920 μ.Χ. Ή σύνοδος ύπό τον πατριάρχη Νικόλαο Α' δίνει άφεση μετά θάνατον στον τελέσαντα τέταρτο γάμο αύτοκράτορα Λέοντα Ç', αλλά συγχρόνως επι­ βεβαιώνει την άπαγόρευση τής Εκκλησίας γιά την τετραγαμία (ed. pr. Leunclavius, J.G-R. 1, 104-109 = P.-Π. 5, 4-9)1. Ό Westerink πού πρόσφατα έπανεξέδωσε τον «Τόμον» —μαζί μέ οσα προτάσσονται καί επονται τοΰ κειμένου του— κατέγραψε τή χει­ ρόγραφη παράδοση (Nicholas /, XIV-XIX). Τή Ν.Σ. —ΜΙ1Τ 2— τήν κατέταξε στήν κατηγορία των χφ IV. Στήν ίδια κατηγορία κατέταξε καί το άντίγραφο τής Ν.Σ., το Μόσχας 33 (Vlad. 336), μέ τήν άκόλουθη όμως παρατήρηση: «Moscow..., which is very unstemmatic in sec­ tion Β», δηλαδή στο κυρίως κείμενο τοΰ «Τόμου». "Αν όμως ή παρα­ τήρηση αυτή ισχύει γιά το άντίγραφο, το ίδιο θά πρέπει να λεχθεί καί γιά το άντιγραφικό του άρχέτυπο, το ΜΠΤ 2, άφοΰ το κείμενό τους είναι άκριβώς το ίδιο. 1. GRUMEL, Regestes 2, N. 669. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 116 Στή Ν.Σ. πάντως παραδίδονται, σέ αναφορά μέ το κείμενο τής έκδόσεως Westerink, τά άκόλουθα: το κυρίως κείμενο τοϋ «Τόμου» (στ. 5-135), μέ γραφές πού συμφωνούν περισσότερο μέ έκεΐνες τοϋ χφ F [=Laurentianus 5, 40, ιδ' ocL]· το Appendix C (στ. 1-9)· άκολουθεί ή φράση : Καί μετά την ευφημίαν τών τότε κρατουντών, εξεφωνήθη καί ταϋτα. Καί άμέσως μετά, όλο το κείμενο τών άναθεμάτων (στ. 1-29). "Ας σημειωθεί άκόμη έδώ ένα σχόλιο πού εξαγγέλλει καί σχολιάζει το χωρίο «Τής προφάσεως εκποδών γεγενημένης...» (Westerink, Ni­ cholas /, 62, στ. 44): Σημείωσαι ταϋτα ώς χρήσιμα τοΐς πολλοίς. 66 «Πρωρεύς ό έπίσκοπος» στο σκάφος τής Εκκλησίας φ. 5ΐΓ Ε. Περί επισκόπων εκ τών διατάξεων τών αγίων ’Αποστόλων. Inc. "Οτι εοικεν ή εκκλησία νηΐ Στην έ'κδοση τοϋ κειμένου άπύ τον Funk (Didascalia, 137-138: άπύ 7 κώδικες) υπάρχουν 13 «διατάξεις»" στο κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. υπάρχουν 10 διατάξεις. Συγκεκριμένα παραλείπονται τρεις: ή ε', ή ι' καί ή ια'. 67 Γάμος συγγενών έβδομου βαθμού έξ αίματος καί έξ άγ- χιστείας φ. 5ir Ε. Πιττάκιον πατριαρχικόν εκτεθεν παρά Ίωάννου χαρτοφύλακα; τον ’ Ιωνοπονλου, περ'ι τοϋ τη δισεξαδέλφη τής ι’δίας μήτρας σνναφθέντος καί τών όφειλόντων δοθήναι αντώ επιτιμίων. ’Ενταύθα προτρέπεται δ εξ αίματος έβδομος βαθμός, ήως δ δισεξάδελφος λαβόον την τον δισεξαδέλφον θυγατέρα. Inc. Λαμπούδιος οντος δ άπό τής Πιττάκιον —«ψήφισμα» χαρακτηρίζεται στο κείμενο— τοϋ οικου­ μενικού πατριάρχου ’Αλεξίου Α' (1025-1043 μ.Χ.) προς το μητροπολίτη Φιλίππων: νά ερευνήσει τά σχετικά μέ το γάμο τοϋ Λαμπουδίου μέ τή δεύτερη έξαδέρφη τής μητέρας του καί νά επιβάλει τά επιτίμια πού τοϋ άναφέρει (Leunclavius, J.G-R. 1, 291-292 =Ρ.-Π. 5, 92-93)1. Στην επιγραφή τοϋ κειμένου πού σώζεται στή Ν.Σ. υπάρχει το σχό­ λιο: ’Ενταύθα προτρέπεται... θυγατέρα, το όποιο δημοσιεύουμε πιο πάνω. 1. ÖRUMEL, Regestes 2, Ν. 847. ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΥΛΗ 68 Προϋποθέσεις γάμων υπεξουσίων φ. 5ΐΓ'ν Ε. Περί τίνος άρμοσαμένου τώ ίόίφ νίω προς γάμον θυγατέρα τί­ νος ύπ’ εξουσίαν [=ύπεξουσίαν] παρά γνώμην τον πατρός. Inc. Πέτρος ω το επώνυμον Βομβνλάς Συνοδική άπόφαση του ’Απριλίου τοϋ 1038 επί ’Αλεξίου Α' μέ θέμα τον γάμο ύπεξουσίας θυγατέρας χωρίς τή συναίνεση τοϋ πατέρα της (Leunclavius, J.G-R. 1, 205-206 =Ρ.-ΓΙ. 5, 37-39)1. Άς σημειωθεί δτι στο κείμενο τής Ν.Σ. δεν σώζεται ή χρονολογία πού υπάρχει στο τέλος τής άποφάσεως. 69 Παραίτηση πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως φ. 5ΐν E. HI έγγραφος παραίτησις Νικολάου τοϋ άγιωτάτου πατριάρχου τον Χρυσοβέργη' μεθ’ ήν άποκατέστη αύθις εις τον πατριαρχικόν θρόνον. Inc. Νικόλαος αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, μόνη χάριτι Στην έπιγραφή άναφέρεται δτι ή «έγγραφος παραίτησις» είναι τοϋ πατριάρχου Νικολάου τοϋ Χρυσοβέργη- πρόκειται γιά lapsus calami: ή παραίτηση είναι τοϋ Νικολάου Α' τοϋ Μυστικοΰ, πού την υπέβαλε τον Φεβρουάριο τοϋ 9072 (Westerink, Nicholas I, 18-20 —γιά τή χειρό­ γραφη παράδοση τοϋ κειμένου βλ. σ. XIII" ed. pr. Lambros, Nikolaos Mystikos, 553: άπό τον Monacensis 277). Στο τέλος τοϋ κειμένου υπάρχει το άκόλουθο σχόλιο: rHv δε οϋτος ό πατριάρχης επί τής βασιλείας κυρ Λέοντος τοϋ Σοφον' καί ή τετραγαμία αιτία τής παραιτήσεως3. 70 Προϋποθέσεις τελέσεως τρίτου γάμου φ. 5ΐν-52ν Ε. Τοϋ άγιωτάτου πατριάρχου ’Αντιόχειας κϋρ Θεοδώρον τοϋ Βαλσαμών, ετι χαρτοφνλακος δντος, σημείωμα συνοδικόν γενόμενον επί των ήμερων τοϋ άγιωτάτου πατριάρχου κυρ Χαρίτωνος χάριν των τριγάμων. 1. GRUMEL, Regestes 2, N. 845. 2. GRUMEL, Regestes 2, N. 612. Στον Νικόλαο Χρυσοβέργη άποδίδει τήν παραίτηση καί τό κείμενο πού παραδίδει ό πατμιακός κώδικας TÀÇ'. 3. Tò πρώτο τμήμα τοϋ σχολίου (rHv δέ... Σοφον) παραδίδει καί 6 Πάτμου ΤΛζ' (βλ. WESTERINK, Nicholas /, 20 στο κριτικό υπόμνημα). II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 118 Inc. Σύνευσις εν πολλή βουλή δ Συνοδική άπόφαση μέ θέμα τις προϋποθέσεις πού άπαιτοϋνται για νά έπιτραπεϊ ή σύναψη τρίτου γάμου. Το κείμενο, σύμφωνα μέ την επιγραφή, συντάχθηκε άπο τον Θεόδωρο Βαλσαμώνα άλλά, όπως άπέδειξε ό Grumel (Regestes 3, N. 1143), δεν ανάγεται στήν πατριαρχία τοϋ Χαρίτωνος άλλα του Μιχαήλ Γ': πρίν άπο τον Μάιο τοϋ 1075. Το κείμενο άπο τή Ν.Σ. έχει δημοσιεύσει ό Γεδεων, Νέα Βιβλιοθήκη, στ. 127-136" πρίν άπο τον Γεδεών, ό Pavlov, Συνοδική πράξις, 506511, είχε δημοσιεύσει το ’ίδιο κείμενο άπο το χφ Μόσχας 33 (Vlad. 336)1. Στο κείμενο σώζεται καί ένα σχόλιο (μέ incipit: Ό άγιος Νικη­ φόρος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως) σχετικό με τά επιτίμια που προβλεπονται γιά τούς τριγάμους πού έχει καί αυτό δημοσιευτεί (Γεδεων, δ.π., στ. 129" Pavlov, ο.π., 506 σημ. 2). 71 Εύχή συγχωρήσεως αμαρτιών <?. 52ν Ε. Άφέσιμον. Inc. Ό Θεός ό άγιος, ή Εύχή, το κείμενο τής οποίας είναι, όσο γνωρίζουμε, άνέκδοτο (πρβ. Laurent, Regestes 4, N. 1215 καί Darrouzès, Formules, 105)· το δημοσιεύουμε εδώ. Ό Θεός ό άγιος, ή τοϋ ελέους πηγή, το τής άγαθότητος πέλαγος, ή τής φι­ λανθρωπίας ανεξιχνίαστος άβυσσος, ό διά την πολλήν αντοϋ φιλανθρωπίαν καί την προς ημάς αγάπην μέχρι καί δούλου μορφής εαυτόν κενώσας καί πάσης πνευματικής άγαθοχυσίας πληρώσας την [τ)]μετέραν φύσιν, έξαίρετον δέ δωρεάν ήμιν χαρισά­ μενος την των Αμαρτημάτων άφεσιν επί γης διά των αντοϋ μαθητών καί Αποστόλων, καί την χάριν ταντην υπό πολλής άγαθότητος μέχρι καί ημών των ταπεινών καί Ανα­ ξίων άλληλοπαρόχως διαβιβάσας, σνγχωρεί σοι τώ πνενματικώ ημών τέκνω, τφ Δείνι, πάντα τά εν τώ παρόντι βίω ώς άνθρώπω πλημμεληθέντα σοι Από βρέφους εν εργφ, έν λόγω, κατά διάνοιαν, εν γνώσει τε καί Αγνοια, Από μελέτης τε καί σκέψεως ή συναρπαγής, δαα τε τοίς πνευματικοίς σου πατράσιν έξηγορεύσατο καί δσα καταλήθην ή Αλλοτρόπως Ανεξαγόρευτα εϊασας καί συντάξαι σε τοίς εκ δεξιών αντοϋ προβάτοις εν τή ημέρα τής κρίσεως' θάρρει τοίνυν, ώς άκωλντως διαβήση τά εναέρια πνεύματα καί διαδράμης τήν ζοφώδη τούτων δψιν άπαρενοχλήτως καί τώ δεσποτικώ θρόνω παρασταθήση άκατακρίτως καί τή πληθύϊ συναρίθμηση τών σωζομένων, πρεσβείαις τής πανυπεράγνου θεομήτορος, τών Αγίων καί θεοειδών Αγγέλνον, τών Αγίων καί πανευφήμων ’Αποστόλων καί πάντων τών Αγίων, Αμήν. 1. Γιά τή σχέση τοϋ χφ αύτοϋ με τή Ν.Σ. βλ. δσα άναφέρουμε στο πρώτο κεφάλαιο. ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΤΛΙΙ 119 72 'Τ πόδειγμα ένταλτηρίου γράμματος προς πνευματικόν φ. 52ν-53Γ Ε. ’Αρσένιος ελέω Θεόν αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας 'Ρώμης καί οικουμενικός πατριάρχης. ’Ένταλμα πνευματικώ[=Ύ\\ς πατρότητος1. Inc. ’Έφθασε μεν ό προ ημών Ν.Σ.* (Ρ.-Π. 5, 573-574: άπο χφ του Άργολίδος Γερασίμου—άντίγραφο,’ίσως από ed. pr. LeUNCLAVIUS, J.G-R. 1,437.) 73 'Υπόδειγμα είσοδευτικοΰ προς τον δευτερεύοντα των δια­ κόνων τής Μ. Εκκλησίας φ. 53Γ Ε. Είσοδευτικόν. Inc. Είσοδευσάτω, θεοσεβέστατε όευτερω»'[=δευτερεϋον] των δια­ κόνων ’Ανάλογο κείμενο εχει έκδώσει ό Jean Darrouzès, Formules, 111: άπο τό χφ ΕΒΕ 1429 καί τον κώδικα Cairensis 288. Tò κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. άναφέρεται σέ διακόνους, ενώ στο κείμενο πού δημο­ σίευσε ό Darrouzès ό λόγος είναι γιά πρεσβυτέρους. 74 Ύ πόδειγμα εντάλματος προς ήγούμενο φ. 53Γ Ε. ’Ένταλμα διδόμενον τοις χειροτονουμένοις καθηγουμένοις. ’Αρ­ σένιος ελέω Θεόν αρχιεπίσκοπος Νέας 'Ρώμης καί οικουμενικός πατριάρχης. Inc. 'Ο των εκκλησιών διδάσκαλος ό Το κείμενο είναι γνωστό άπο την έκδοση Leunclavius, J.G-R. 1, 438 = Ρ.-Π. 5, 570-571. Στο κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. σώζεται ή επιγραφή πού το αποδίδει στον ’Αρσένιο Αύτωρειανό καί ή κατακλείδα: Έγράφη καί σφραγισθεν έπεδόθη μηνί, ίνδικτιώνος, έτους. 1. LAURENT, Regestes 4, N. 1368, όπου άνάλυση τοϋ περιεχομένου τοϋ «εν­ τάλματος». 120 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 75 'Υπόδειγμα εντάλματος προς πατριαρχικό εξαρχο φ. 53Γ-54Γ Ε. ’Ένταλμα διδόμενου τοίςεξάρχοις. Inc. Δεϊ την σήν εύλάβειαν, την Το κείμενο είναι γνωστό άπο την έκδοση Leunclavius, J.G-R. 1, 433-436=Ρ.-Π. 5, 579-583. Στο κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. συνυφαίνεται καί το ακόλουθο σχόλιο: Μετά τή φράση «ό λόγος χωρείτω» (Ρ.-Π., 580, στ. 11): Σημείωσαι άπο τοϋ παρόντος εντάλματος, οτι μοναστηρίων εξάρχονς ό πατριάρχης έξέπεμπεν α/Χ ον χωρίων Ιθνντάς, ώσπερ καί νϋν ουδέ γάρ είχε κατά τόπους χωρία' ä δε νϋν έχει, των κατά τόπους αρχιερέων εσψετερίσατο' εί γάρ είχε ποτέ, ήν αν καί τούτων μνεία εν τφ παρόντι παλαιγενεϊ πατριαρχικά) εντάλματι. 76 Λειτουργικά καί κανονικά ζητήματα (α') φ. 54Γ Ε. Επιλύσεις συνοδικοί επί τής πατριαρχείας τοϋ κΰρ Μανουήλ επί ταίς δηλονμέναις ερωτήσεσι τοϋ Δι[-=ο\ρραχίου 'Ρωμανόν. Inc. Οι άπο των οικείων άποχωρήσαντες Παραδίδεται το κείμενο των άπαντήσεων πού εδωσε ή σύνοδος, τον ’Ιούλιο τοϋ 1250 έπί τής πατριαρχίας Μανουήλ Βζ στις ερωτήσεις πού παρουσίασε ό Δυρραχίου Ρωμανός. Συνήθως μαζί μέ τίς (απαντή­ σεις παραδίδεται καί το κείμενο των ερωτήσεων (Leunclavius, J.G-R. 1, 238-240 = Ρ.-Π. 5,114-116· ed. pr. Bonefimus, Juris orientalis 2, 101-105)1, παράδοση πού δεν άκολουθεΐ το κείμενο τής Ν.Σ. (πρβ. Ρ.-Π. 5, 115-116), όπως δέν σώζει καί το σημείωμα τής κατακλείδας τοϋ εγ­ γράφου: Είχε τό, Μηνί Ίονλίφ, επινε/ιήσεως... 77 Λειτουργικά καί κανονικά ζητήματα (β') φ. 54Γ-55Γ & φ. 58ν-60ν Ε. Τοϋ αρχιεπισκόπου Βουλγαρίας κΰρ Δημητρίου τοϋ Χωματινοϋ, προς Κωνσταντίνον άρχιεπΐσκοπον Δι\—\>]ρραχίον τον Καβάσιλα, αποκρίσεις. 1. LAURENT, Regestes 4, N. 1315. ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΤΛΗ 121 Inc. Έρώτησις. Εν ταΐς ενάρξεσι των αναστάσιμων Στην ένότητα αύτή καί στην άμέσως επόμενη παραδίδεται το σύνολο των κανονικών άπαντήσεων τοϋ Δημητρίου ’Αχριδών τοϋ Χωματηνοϋ καί οί περισσότερες άπο τις άπαντήσεις του Ίωάννου Κίτρους1. ’Από κάποια διατάραξη πού παρουσίαζε, ϊσως, ή σειρά τών φύλλων τοϋ άντιγραφικοΰ άρχετύπου —ή άπο κάποια άβλεψία τοϋ γραφέα της Ν.Σ.— στην ένότητα αυτή άντιγράφηκαν οί πέντε πρώτες άπαντήσεις τοϋ Χωματηνοΰ2' οί άποκρίσεις τοϋ Κίτρους άκολουθοϋν —κάτω άπο νέα επι­ γραφή— καί άμέσως μετά, χωρίς άλλο διακριτικό σημείο, οί υπόλοιπες τρεις άποκρίσεις τοϋ ’Αχριδών. Θεωρήσαμε χρήσιμο νά έντάξουμε τις τελευταίες αύτές άποκρίσεις στήν ένότητα αύτή. Οί οκτώ λοιπόν άποκρίσεις τοϋ Δημητρίου Χωματηνοΰ, πού παραδίδει καί το κείμενο τής Ν.Σ., έχουν έκδοθεΐ στο σύνολό τους άπο τον PiTRA, Analecta sacra 6, στ. 619-634, 727-730, 679-686: άπο τον Monacensis 62. Στή Ν.Σ. συνυφαίνονται όμως καί κάποια σχόλια πού το κείμενό τους δημοσιεύουμε έδώ. Παραπέμπουμε στήν άρίθμηση τών ενοτήτων πού δίνει ό Darrouzès. Σχόλιο στήν απόκριση τής έρωτ. 3 μετά τή λέξη «Ίωσήπου» (PiTRA, ο.π., 632, στ. 23): έλληνικός φλήναφος ον θείος νόμος. Στήν απόκριση τής έρωτ. 4 αντί τής φράσεως «ύπέρ τοϋ κόσμου» πού δημο­ σιεύει ό PiTRA (634, στ. 10), στή Ν.Σ. άναφέρεται: υπέρ τοϋ βασιλέως. Σχόλια στήν άπόκριση τής έρωτ. 6 μετά τήν καταληκτήρια φράση «δθεν ου­ δέ τοϋτο προσάπτει μέμψιν αύτοϊς» (PiTRA, 630, στ. 34): Ήμέτερον τοϋ μεγάλου οικονόμου: Ονκ ΰρθώς συμπεραίνεις 8ς τις ποτέ εις ταυτην τήν άπόκρισιν σνγ[·γ]ραφόμινος' άπο γάρ τών τής φνσεως λόγων καί μή οικείων παραδειγμάτων άλλα γήι­ νων καί χαμερπών σαθρώς επιχειρών καί τοντοις τά υπερφυή καί νπερονράνια καί θεία σνγκρίνων πύρρω τοϋ προσήκοντος τήν κρίαιν εκφέρεις, ονδ’ αυτούς τους φυ­ σικούς λόγους καλ.ώς εκτιθέμενος, ώσπερ καί το μή παραχρήμα το άγιον μεταδιδόναι τώ πλ.ησιάσαντι τής [,..]3 άπεναντίας τή δόξη τής εκκλησίας λέγεις ή καίτό βάπτισμα καί το μϋρον καί το ηγιασμένου ύδωρ καί άλλ.α πολλά εύθνς μεταδιδόναι τής άγιότητος τοΐς χρησαμένοις αύτοϊς νομοθετείς. Έμοί δε δοκεΐ, άτι τά θεία μυστήρια πό­ σης φύσεως νπέρκειται καί πάντα λόγον νικά, μήτε τοϊς τών σωμάτων λόγοις μήτε τοΐς τών σνμβεβηκότων δονλεύοντα, μετέχον[τοί\ γάρ μεθεκτώς καί άμεθέκτως μετέχονται καί μή μετεχόμενα μετέχονται καί ον μετέχονται μετεχόμενα, καί δρόσος είσί καί πυρ καταναλίσκον, φωτός παρεκτικά καί σκότει παραπέμποντα, έλ.ενθερίαν χαριζόμενα καί δουλείαν σνσφίγγοντα, άγιάζιο[=ο]ντα καί αμαρτίαν ανξοντα κατά τήν τών χρωμένων πάντως διάθεσιν. Τίνα ονν σχοϊεν αν σνγκρισιν προς τά καθ’ ημάς άνθρώπινα υπέρ άνθρωπον όντα καί θειότατα' διατί τοϋτο, ώσπερ ταϋτα νπέρκειται παντός λόγου καί άγιότητος, οντω καί εις τήν αύτών χρήσιν άποκεκληρωμένα σκεύη ύπερκείμενα είναι δει καί εξηρημένα τών Ανθρωπίνων πάντων κατά τήν τούτων υπο­ δοχήν; καί τά εις άνανέωσιν αυτών ή έπισκενασίαν νπηρετονντα εργαλεία εις έτέραν 1. Βλ. τήν πρόσφατη έργασία γιά το θέμα 2. Στο ίδιο, 323-325. 3. Κενό προορισμένο γιά μία λέξη. DARROUZÈS, Réponses, 319-334. 122 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ χρήσιν κοινοτέραν αργά, διά την τών θείων εκείνων προς πάντα άσύγκριτον υπεροχήν καί αγιότητα. ’Εγώ <3ε οίδα προ τής δυστυχούς άλώσεως τής Κωνσταντινουπόλεως1 εν τιαι των εν αυτή Ιερών μονών τοιαΰτα εργαλεία εν τώ σκενοφνλακείφ αυτών άποκείμενα, οϊς έχρήσαντο εν τοιαύταις χρείαις κατά καιρούς εκείναί τε ai μοναί καί ετεροι, δεόμενοι εστιν δτε τοιαύτης χρείας έκεΐσε άνατρέχοντες ελάμβανον καί άπεπλήρουν την χρείαν εν άλλη δε κοινοτέρρ ονκ έτράμα τις τοντοις χρήσασθαι. Δ ήλον δέ δτι παρά γερόντων διακριτικών τούτο τετύπωται, έχόντων κάκείνων τούτο εκ παραδόσεως, δ δει κρατείν μάλιστα, ως παλαιόν έθος τής εκκλησίας τώ χρόνω κυρωθέν καί άπαράβατον διαμένειν. —Ήμέτερον: Ονκ α’ισθάνη σαντφ άντιφάσκων, άνθρωπε; τά γάρ οικονομίας χάριν αποδεκτά εθη τινών, ώς καί ή [=μή;] κυρίως όντα καλώς, κατά συγκατάβασιν δε καί πρόσκαιρου δι’ ελπίδα τού έπιστρέψαι τους χρωμένους εκείνοις καί έλθείν εις το κυρίως καλόν γίνονται, àπελπισθέντος δέ τούτον καί την διά τούτο οικονομίαν πάνει νείκός [=παύειν είκός]. 7α μέντοι παρά Λατίνοις άζυμα ουδέ χάριν οικονομίας ποτέ παρά τίνος τών τής εκκλησίας διδασκάλων ή έπε[=·η]νέθησαν ή άπεδέχθησαν' πάντοτε <5έ άντιλέγονται παρά πάντων, ώσπερ καί το δόγμα αυτών, ώς νεκρά θυσία καί άτελής καί εξω τής άποστολικής καί πατερικής παραδόσεως. Καί εν τώ μεγίστφ τών περί την πίστιν άμαρτανόντων, καν τώ Βουλ­ γαρίας μόνοι αλ.λο τι δοκεί, ουδέ τολμάς παραλληλίζειν την θυσίαν εκείνων, εχουσαν ώς εϊπομεν, την [ή\μετέραν φάσκων ώσπερ εκείνοι τά παρ’ ημών ίερουργουμενα καί τά εξής, περί ών ουδέποτε Λατίνοι διάραι στόμα ετόλμησαν, ώσπερ ουδέ περί τού βαπτίσματος ημών άλλ’ ημείς καί περί τού βαπτίσματος εκείνων πολλ.ά εχομεν λέγειν καί δήλον δτι ουδέ λείειν [=χάριν ;] οικονομίας παραδεχόμεθα τούτο, εΐ μη τελειώσωμεν αντο τή χρίσει τον άγιου μύρου. Λοιπόν άπελπισθείσης τής τούτων επι­ στροφής καί τής μεθ’ ημών ένώσεως, παΰσον σεμνύνων καί τά εκείνων, δστις ποτέ εΐ καί ταϋτα χάριν οικονομίας φάσκων τούτους ποιειν, ώς μή κυρίως οντων δηλαδή σεμνών δτι δέ τινων εθη προσεδέχθησαν ποτέ χάριν οικονομίας παρά τοίς παλαιοίς, οίδα καί αύτός, άλλα προσελθόντων τή ορθοδοξία.' ού γεγονότος μετά μικρόν κάκείνα άπεβλήθησαν αύτοΐς. Εί τοίνυν καί Λατίνοι τούτο κατεδέξαντο ποτέ, δπερ αδύνατον, εγώ περί τού δακτνλιοφορεΐν τους επισκόπους αυτών καί περί νηστειών τινών καί βρωμάτων καί πού γε άδέλφη [=έδάφη;] άσπάζεσθαι, καί άλλων τινών τοιούτων ου διοίσομαι. Σχόλιο στήν άπόκριση της έρωτ. 7 μετά τή λέξη «ίθεντο» (PlTRA, 729, στ. 20) : Σημείωσαι, εί βούλει άκριβωσάμενος ταϋτα καί σκόπει τά τής οικονομίας. Σχόλιο στήν άπόκριση τής έρωτ. 8 μετά τή λέξη «άνδρί» (PlTRA, 683, στ. 28): Εί καί εν μοναστηρίφ είσίτω, φησί ό κανών, άλλ’ ούχί καί κατά μοναχός αυτήν άποκείρεσθαι βούλεται, άλ.λ’ ώς διεζευγμένην τον άνδρός μελανειμονούσαν διάγειν, ώς σεμνώ ενδιαιτήματι τή μονή. 78 Λειτουργικά καί κανονικά ζητήματα (γ') ψ. 55Γ-58ν Ε. ’Ερωτήσεις τον άρχιεπισκόπου Βουλγαρίας [=Δυρραχίου] τον Καβάσιλα, και λύσεις τοϋ Κύπρον [=Κίτρους], 1. Συντάκτης τυΰ σχολίου είναι, πιθανώς, ό Θεόδωρος Άγαλλιανός, μέγας οικονόμος τής Μ. Εκκλησίας μετά την "Αλωση. ΝΟΜΟ ΚΑΝΟΝΙΚΗ TAH 123 Ine. Ei σνμβ-fj Ιερονργήσαι μητροπολίτην Σύμφωνα μέ τή μελέτη του Darrouzés (Réponses, 325 έπ.) οί απο­ κρίσεις πού αποδίδονται στον Κίτρους είναι 25. Στο κείμενο τής Ν.Σ. παραδίδονται 20 αποκρίσεις —μέ την ϊδια σειρά πού άπαριθμοϋνται στη με­ λέτη πού άναφέραμε' λείπουν οί ένότητες 15, 16, 17, 21 καί 25. Για τις διάφορες έκδόσεις των αποκρίσεων βλ. όσα άναφέρει στη μελέτη του ό J. Darrouzès· γιά την πρώτη μόνο, θά πρέπει νά θυμίσουμε τή δημο­ σίευση τοϋ Γεδεων, Έφόλκιον, 1: άπο τή Ν.Σ. —πού παραδίδει κεί­ μενο έκτενέστερο άπο έκεΐνο πού δημοσίευσε ό Pitra, Analecta sacra 6, στ. 635-636. Σέ άρκετές ένότητες συνυφαίνονται σχόλια, το κείμενο των οποίων δημοσιεύουμε εδώ: Σχόλιο στην έρώτηση 5 : Τί σοφίζη περισσά καί άνόμητα' όσα δι’ εντολής δίδονται καιρικήν καί την ενέργειαν έχουσι, ώς ή πνευματική πατρότης, ήως το δέχεσθαι λογισμούς τών προσερχομένων καί το εξαρχικώς διέπειν όσα δε διά χειρο­ θεσίας τή τελευτή τοϋ λαβόντος παύονται, είμή που τι έτερον προβή εις προκοπήν ή κατάπτιυσιν, οί θείοι κανόνες τοίς άρχιερεϋσιν άνατιθέασι τήν των ψυχών πάσαν διοίκησιν. Πολλοί δε κανόνες τούς ιερωμένους τοϋ έργου τούτου κωλύονσι' έκαστος ούν άρχιερεύς δν διακρίνει επιστήσει τφ εργω άνθ’ εαυτοϋ. Ζήτει τών άγιων ’Απο­ στόλων κανόνας λθ' καί μα' καί τά εν αύτοϊς' τής εν ’Αντιόχεια κδ' περί το τέλος, τής εν Καρθαγένει ζ', ζ' καί μβ', τής εν Ααοδικεία νζ' καί τά εν τή ερμηνεία τοϋ ιδ' κανόνος τής εν Νεοκαισαρείρ. Σχόλιο στην απόκριση της έρωτ. 9: Θέληματαίνεις καν τούτοις καί λέγεις άπρακτα' δ γάρ είπών μείζονα τής σαρκικής τήν πνευματικήν συγγένειαν, εδήλωσε κανο[\ιο]γραφήσας καί τά κεκωλυμένα πρόσωπα, άλλά καί ό νομοθέτης προ τούτου καί ή κωλύμη μέχρι τούτων καί μόνον ϊσταται. (Ούκ άκολούθως, ώς γράφεις, άλλά καί πάνυ απεναντίας' δ γάρ κανών καί τά πρόσωπα εν οίς ή κωλύμη άπηριθμήσατο, δ καί ενεργεί τά δε εν αυτή τά άπρακτον άποφέρονται.) Σχόλια στην απόκριση της έρωτ. 11' μετά τή λέξη «άπόσμυξιν» (PlTRA, δ.π., 644, στ. 33-34): Ζήτει τον ιβ' κανόνα τής εν Άγκυρα καί τά εν αύτω. —Μετά τή λέξη «χρήζουσιν» (PlTRA, 645, στ. 6): Γράφει πάλιν δ αυτός, μύρον δοχείον σω­ τήριον ου πιστεύεται. — Μετά τή λέξη «χρίσματι» (PlTRA, 646, στ. 6-7): ού διά το τοΐς[=τής] βασιλείας χρίσμα, άλλά διά τήν χρισιν τον θείου μύρου οί ευσεβείς βασιλείς άγιάζονται. Σχόλιο στήν άπόκριση τής έρωτ. 15 —ή όποια στο κείμενο τής Ν.Σ. χαρακτη­ ρίζεται ώς «Έρώτησις τοϋ Χωματηνοϋ»— μετά τή λέξη «χρυσοϋ» (ΡίΤΡΑ, 661, στ. 17): Τότε ταϋτα ήως εν τή παλαιρ, νομοθεσία, νϋν γάρ ήως εν τή καινή, τά μεν θεία δώρα τή δι’ ευχής επικλήσει καί επιφοιτήσει τοϋ άγιου πνεύματος άγιάζονται, δι’ αυτών δε δ ναός. Σχόλιο στήν άπόκριση τής έρωτ. 18 μετά τή λέξη «παρατηροΰσιν» (ΡίΤΡΑ, 671, στ. 1): Οί τετραδίται, ώς εξ αυτών ήκονσα, πρώτην έβδομάδα τών νηστειών έχουσιν τήν τής Τυροφάγου, Πάσχα τελοϋντες ούκ έν Κυριακή, àλ?.’ δτε ή ιδ' τής σελήνης επιστή. Προσθήκη κειμένου στήν άπόκριση τής έρωτ. 22 μετά τή λέξη «βρώμασι» (PI- ΤΡΑ, 671, στ. 7): Περί τής Διακαινησίμου καί περί τών Τετράδων καί Παρασκευών: Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 124 'Υπεξαιρούνται δε τών νηστίμων ai Τετράδες καί ai Παρασκεναί, αΐ τε δηλαδή τής Διακαινησίμου έβδομάδος, ai τον Αωδεκαημέρου, αί τής λεγομένης Προφωνησίμου έβδομάδος καί ai τής Τυροφάγου. Έν ταύταις γάρ ονδαμώς νηστευομεν ή μεν γάρ Διακαινήσιμος πάσα ώς μία ημέρα λογίζεται, ήως αυτή ή μεγάλη Κυριακή' διά γάρ τούτο καί εωθινά καί αναστάσιμα Εύαγγέλια εν ταύτη καθ’ έκάστην ημέραν άναγινώσκονται. Σχόλιο στην άπόκριση τής έρωτ. 24 μετά τή λέξη «ύποστή» (ΡίΤΡΑ, 678, στ. 19): Πρόσωπα ευλαβούμενα εξετίθετο ταϋτα και τους λόγους οίκονομών ως γε έδό- κει εκείνο>. 79 Ί ’πόδειγμα πιττακίου μέ το όποιο άνακοινώνεται ή εκλο­ γή νέου άρχιερέως φ. 60ν Ε. Πιττάκιον διδόμενου τοϊς χειροτονουμένοις μητροπολίταις καί άρχιεπισκόποις περιέχον όντως· τοϊς όσιωτάτοις επισκόποις, θεοσεβεστάτοις πρεσβυτέροις, θεοφιλεστάτοις διακόνοις και παντι τω ενάγει κλήρω, τοϊς ενδοξοτάτοις και λαμπροτάτοις αρχουσι και οΐκήτορσι τής θεοσώστου πόλεως, τής δυ\-=ε\ ϊνα. Ή επιγραφή: ’Αρσένιος ελέω Θεόν αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας 'Ρώμης καί οικουμενικός πατριάρχης. Inc. 'Ο τής πνευματικής ακολουθίας δρος Στο κείμενο τής Ν.Σ. το έγγραφο προσγράφεται στον ’Αρσένιο Αύτωρειανό1 καί άκόμη υπάρχει μία φράση πού δεν παραδίδεται στο δημο­ σιευμένο (Leunclavius, J.G-R. 1, 426-427 = Ρ.-Π. 5, 561-562. Ha­ bert, ’Αρχιερατικόν, 509-512). Μετά τίς λέξεις «ψυχικής άναπαύσεως» (Ρ.-Π., 562, στ. 27-28): πρεσβείαις τής τον Λόγον τεκούσης Χριστόν τον άληθινόν Θεόν ημών άχράντου άγνής Θεομήτορος καί πάντων των άγιων, άμήν. 80 ‘Ύ'πόδειγμα εντάλματος προς χειροτονηθέντα άρχιερέα φ. 60ν-62Γ Ε. ’Ένταλμα διδόμενου τοις χειροτονουμένοις μητροπολίταις καί άρχιεπισκόποις: ’Αρσένιος ελέω Θεοϋ αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινου­ πόλεως, Νέας 'Ρώμης καί οικουμενικός πατριάρχης : νμΐν: 'Η επι­ γραφή: Τω ίερωτάτω μητροπολίτη τής δείνα πόλεως, εντελλόμεθα τα ύποτεταγμένα. Inc. 'Η του φιλαγάθου Θεοϋ ημών 1. LAURENT, Regestes 4, N. 1355. ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΪΛΙΙ 125 Στο κείμενο τής Ν.Σ. το έγγραφο προσγράφεται στον ’Αρσένιο Αύτωρειανο καί υπάρχει το ακόλουθο σχόλιο, πού δέν σώζεται στο δημοσιευμένο1(ίΕϋΝ^Ανιυ8, J.G-R. 1, 427-433 =Ρ.-Π. 5, 544-550· Habert, ’Αρχιερατικόν, 512-522). Μετά τή φράση «Το αύτό δέ καί ή έν Βενεθάλοις άγια Σύνοδος διαβεβαιοϋσα, έκύρωσεν» (Ρ.-Π., 549, στ. 20-21): ονκ οΐδα τις ή εν Βενεθάλοις σύνοδος, είμή τις έρεΐ την εν Σαρδική· [καί] τής εν Καρθαγένη λς . 81 'Υπόδειγμα πιττακίου πού δίνει ό πατριάρχης σέ (απεσταλ­ μένο νεοεκλεγέντος άρχιερέως φ. 62Γ Ε. Πιττάκιον διόόμενον τώ άνθρώπφ τον μητροπολίτου άποστελλομένου παρ’ αύτοϋ εις ήν προεχειρίσθη μητρόπολιν. Τούτο δε οφείλει γράφεσθαι όταν η λόγιος ό μητροπολίτης, εί δε μη, άπό τον, καί επεί άπέστειλεν άνθρωπον αυτόν. Inc. ’Ιδού Θεοϋ εύμενεία καί χάριτι (HABERT, ’Αρχιερατικόν, 558[t>is]-559Cbis].) 82 'Υπόδειγμα πιττακίου πού δίνει νεοεκλεγείς άρχιερέας σέ άπεσταλμένο του φ· 62Γ E. Τό πιττάκιον δ Αποστέλλει ό μητροπολίτης. Inc. Έν Κυρίω ήγαπημένοι μοι πνευματικοί (HABERT, ’Αρχιερατικόν, 559[bisl-560.) 83 'Υπόδειγμα έντάλματος πού δίνει νεοεκλεγείς άρχιερέας σέ άπεσταλμένο του φ. 62Γ Ε. ’Ένταλμα διδόμενου τώ άποστελλομένω παρά τον υποψηφίου επί τώ κατακρατήσαι την εκκλησίαν εις ήν εψηφίσθη καί τα αυτής άπαντα. Inc. Έπεί άπεστάλης παρ’ ημών σύ (HABERT, ’Αρχιερατικόν, 560-561.) 1. LAURENT, Regestes 4, *Ν. 1374. 126 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 84 'Τ’πόδειγμα γράμματος αποδεικτικού χειροτονίας πρε- σβυτέρου καί διακόνου φ. 62r Ε. Συστατικόν διακόνων και Ιερέων. Inc. Πολλοί των επί τής βασιλευονσης Παραδίδεται ό τύπος ένός «συστατικού γράμματος» καί άναπτύσσονται οί λόγοι πού επέβαλαν τήν έκδοση τέτοιων γραμμάτων. Το κεί­ μενο, άνέκδοτο οσο γνωρίζουμε, το παραθέτουμε εδώ. Πολλοί των επί τής βασιλευονσης χειροτονούμενων διακόνων τε καί πρεσβυ­ τέρων, οί μέν δι’ επιθυμίαν καί πόθον τής εαυτών πατρίδος, οί δε δι άλλην τινά χρείαν, οίαι πολλαί είσίν αί περιστάσεις αί άνθρώπιναι, είς τά εξω άπαίρειν κρίνονσιν, κάκεϊσε διατρίβειν καί έμφιλοχωρεϊν, οί παρά των επαρχιωτών θεοφιλέστατων αρχι­ ερέων άνακρινόμενοι, ποϋ καί πότε καί παρά τίνος τής επικειμένης αύτοϊς ίερωσύνης τετνχήκασι, αναγκάζονται συστάσεις παρέχειν τούτων εϊς έστί καί ό δείνα, δ υιός τοϋ δείνα καί επειδή εν τή βααιλίδι διάγων προσήλθεν ήμίν καί κατά τό σννηθες ερωτηθείς καί ανακριβείς μαρτυρίαν προσήγαγε καί κατά γνώμην καί επιτροπήν ημών τής τον διακόνου καί πρεσβντέρου χειροθεσίας καί χειροτονίας ήξίωται παρά τοϋ δσιωτάτου επισκόπου τοϋ δείνα, επιμαρτυροϋντες αύτώ καί τήν ίερωσννην επιβεβαιοϋντες καί τό άσφαλες επιβραβενοντες, τό παρόν συστατικόν έζεθέμεθα τή αντοχείρφ υπογραφή καί τή σννήθει σφραγίδι άσφαλισάμενοι: μηνί καί ίνδικτιώνος. 85 ’Έγγραφος όρκος πίστεως της έκκλησιαστικής αρχής προς τον αύτοκράτορα φ· 62Γ-63Γ Ε. Τόμος τής προς τον βασιλέα κυρ Μανουήλ εγγραφής των τότε αρχιερέων. Inc. Θεόν όρθώς σέβεσθαι, μετά δε 'Η γνωστή συνοδική διάταξη τοϋ Μαρτίου 1171, επί τής πατριαρχίας τοϋ Μιχαήλ Γ', μέ τήν όποια δίδεται δρκος πίστεως προς τον τότε φορέα τής πολιτικής εξουσίας, αύτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνό (Pavlov, Συνο­ δικός τόμος, 391-393: άπό το χφ Μόσχας 33 (Vlad. 336)· Παπαδοποτλος-Κεραμετς, , Ανάλεκτα 4, 109-113: άπό χφ Κοσινίτσας 1 καί Cairensis 911)1. 1. GRUMEL, Regestes 3, N. 1120. Βλ. καί ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΤΛΟΣ, ιιΤόμοςη. ΝΟΜΟΚΑΝONIΚΗ TAH 86 Νηστεία μοναχών 127 φ. 63Γ Ε. Περί τής Τυροφάγου, τοϋ οσίου πατρός ημών καί όμολογητον Θεόδωρόν, ηγουμένου των Στουδίου. Ino. Λεϊ είδέναι είσί τινές των Το κείμενο αύτό, μολονότι σώζεται σέ άρκετούς κώδικες1, είναι, δσο γνωρίζουμε, ανέκδοτο. Παραθέτουμε 6,τι παραδίδει ή Ν.Σ. Δει είδέναι είσί τινές των μοναχών, οι οϋτε τυρόν εσθίονσι ούτε ώόν οϋτε γάλα' οί μεν γάρ διά τον στόμαχον ου χρώνται ταντα, οι δε διά το εξ αίματος αυτά πεφυράσθαι, οί δέ καί δι’ επιτιμήσεων ον προσίενται τάς είρημένας τοιαντας τροφός το σννολον. Τοϊς τοιουτοις ονν θεσπίζομεν Iva, εί καί την τοϋ χρόνον περίοδον τφ Ιδίφ στοιχοϋντες κανόνι αμέτοχοι τής τοιαύτης βρώσεως τνγχάνουσι, άλλ’ οΰν τή Τυρο­ φάγου έβδομάδι άουλλογίστως εσθίειν τά ανωτέρω προγεγραμμένα διά τους ίακωβίτας· ομοίως καί τή έβδομάδι τή προ τής Κρεωφάγον, ήν νηστεύουσι οί Αρμένιοι τον λεγόμενον Άρτζιβουριον, ολως νηστεία παρά τισιν ονκ ήν, οϋτε έν Τετράδι οϋτε εν Παρασκευή, άνατρέποντας την αϊρεσιν των ’Αρμενίων διά τούς άμφιβόλους έως ολίγον τυρόν. ’Ομοίως, καθώς γέγραπται, καί τής Τυροφάγου την εβδομάδα Τετράδην καί Παρασκευήν, κατά την παράδοσιν των άγιων πατέρων, μετά την τών προηγιασμένων άπόλνσιν τυρού καί ώοΰ μετάληψις γίνεται κατά τον κανόνα τοϋ άγιου Νικηφόρου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, άνατρέποντος το δόγμα ’Ιακώβου καί τών τετραδιτών. ”Οτι δ άσκητής Μαρκιανδς την διά πλειόνων ημερών άσιτίαν άπεδοκίμαζε, τούτο μεν ώς ατονον το σώμα παρασκευάζουσαν προς τάς εύχάς, τούτο δέ καί ώς εν τφ καιρφ τής μεταλήψεως βαρύνονσαν, άληθή δε νηστείαν έλεγε την διηνεκή ένδειαν, συνεχώς δε εκέλευσε κεχρήσθαι τή προσευχή· οϋτος δ άγιος, δ' ούγγίας άρτου ήαθιε καθ’ έκάστην ημέραν. 87 «Μή όμνύη ολως» καί «μηδέποτε ύβρίση» ό χριστιανός φ. 63Γ Ε. Τοϋ αύτοΰ, περί σωτηρίας σύντομος διδασκαλία. Inc. 'Ο χριστιανός μάλλον δε και Το κείμενο αύτό, μολονότι σώζεται σέ άρκετούς κώδικες2, είναι, οσο γνωρίζουμε, άνέκδοτο. Παραθέτουμε δ,τι παραδίδει ή Ν.Σ. 1. Πρβ. π.χ. Vat. gr. 827, φ. 206Γ· Barocc. gr. 131, φ. 340v‘ Vind. jur. gr. 11, φ. 57Γ· Yind. hist. gr. 7, φ. 214r. Βλ. ακόμη P.G. 99, 1700. 2. Πρβ. π.χ. Yat. gr. 733, φ. 356r-357r· Vat. gr. 1951, φ. 22v-26r· Κουτλουμουσίου 56, φ. 127ν-130Γ. 128 II ΣΥΝΑΓΩΓΗ Ό χριστιανός, μάλλον δε και μοναχός, εάν όμνύη το όνομα τον Θεοϋ ή τής Θεο­ τόκον ή άλλον τινά όρκον λέγη ή, μάρτνς ό Θεός ή, μά την κεφαλήν μου ή, μά την ευχήν σου ή, μά τήν άγάπην σου, οντε νηστεία ωφελεί αντψ, ο ντε άγρυπνία, οντε άλλη τ'ις κακοπάθεια, ήν δοκεί ποιείν διά τον Χριστόν. Σημείωσαι, ουδέποτε γάρ άπό άμαρτίας καθαρισθήσεται. ’Οφείλομεν οΰν παραφνλάττειν τήν γλώσσαν ΐνα μη όμνύη δλως, μηδε λέγη όλως εν αρχή τής ομιλίας, Χριστού μυστήρια' εάν δε ή ύβρίζη ό χρι­ στιανός χριστιανόν, ή μικρόν ή μεγάλον, ένοχος γίνεται παραντίκα εις τό πϋρ τό αιώ­ νιον μετά τού διαβόλου καί των λοιπών δαιμόνων, καθώς έδωκεν άπόφααιν ό Χριστός είπών ότι, δς äv ειπη τώ άδελφώ αυτού, μωρέ, ένοχος έσται εις τήν γέεναν τού πυράς. "Ωσπερ γάρ ό ποιων καλόν χριστιανό) τινί εις τόν Χριστόν τούτο ποιεί, οϋτω καί τάς ύβρεις καί τάς ατιμίας εις εκείνον διαβαίνει, λέγουαι οι άγιοι πατέρες. Μηδέποτε ούν ύβρίσης, Ϊνα μή γενήση ένοχος εις τό πυρ, ώς εκείνος ό υβρίσας σε' άρκούσα γάρ τώ τοιούτφ άνταπόδοσις ή τοιαΰτη εκ τον στόματος αυτού ενοχή, ϊνα μή καί συ εμπό­ σης διά τό νβρίσαι εις αυτήν. Καί ον μή σε ώφελήσει οντε κόπος ούτε κακοπάθεια οντε άλλο τί. 88 Πνευματικές ένασχολήσεις χριστιανού φ. 63Γ ΓΙαραδίδονται, χωρίς επιγραφή, υποθήκες προς χριστιανούς. Inc. Οφείλει δε τοντοις τοΐς πέντε Το κείμενο αύτό άκολουθεΐ, στην ώς τώρα γνωστή παράδοση, το άμέσως προηγούμενο. ’Ανέκδοτο καί αύτό" παραθέτουμε εδώ δ,τι παραδίδει ή Ν.Σ. ’Οφείλει δε τοντοις τοίς πέντε πας χριστιανός ένασχολείσθαι: πρώτον μετανοείν πάντοτε εις μέγα καί εις μικρόν καί εις εκούσιον καί Ακούσιον, εις δ γινώσκει καί εις δ άγνοεϊ' πας γάρ άμαρτάνει δι έργου, διά λόγου, δι ενθυμήσεως' καί μή α’ισχυνέοθω ό μετανοών. Ή γάρ φνσις τών άνθρώπων καθάπαξ πεσούσα υπό τήν άμαρτίαν ον δυ­ νατοί αναμάρτητος είναι, μετανοείν δε άμαρτάνονσα δύναται' καί εάν εθίση μετανοείν προσέτι δε παρακαλείν τόν Χριστόν ϊνα ένδνναμωθή εις τό μή άμαρτάνειν, δίδωσι αυτή ό Χριστός μή άμαρτάνειν1, χάριν θείαν. Τό γάρ άμαρτάνειν ανθρώπινον, τό δε μή άμαρτάνειν χάρισμα Θεού. Δεύτερον, ελεημοσύνην έχειν προς πάντα άνθρωπον καί μικρόν καί μέγαν, ελεών καί διά δόσεως καί διά λόγου καί διά δουλείας, εξ ών έχει καί εξ ών δύναται. Τρίτον, συμπάθειαν έχειν προς πάντα άνθρωπον πταίοντα καί μικρόν καί μέγαν καί μήτε μέμφεσθαι τούτφ, μήτε κατακρίνειν, ε’ιδώς ότι Ανθρώπι­ νον τό πταίειν καί ότι άνθρωπος εστί καί αυτός, ώσπερ εκείνος, καί εάν εκείνος ήν ϊσος καί αυτός, ούτως äv ώς εκείνος καί αυτός τήν τοιαύτην είργάσατο άμαρτίαν. Τέταρτον, εύχαριστείν νυκτός καί ημέρας τώ Θεώ υπέρ πάντων, αν τε πτωχός ή, αν τε πλούσιος, αν τε κακοπαθή, αν τε εύθυμή καί υπέρ αυτού τού είναι Αμαρτωλός καί υπέρ αυτής τής άσθενείας αυτού, ότι άμαρτία. Κρείττον γάρ άμαρτία μετά ταπεινοφροσύ­ νης ή δικαιοσύνη μετά άπονοίας. Πέμπτον, ϊνα δυσωπή τόν Θεόν όπως διά πνεύ- 1. 'Η φράση «δίδωσι... άμαρτάνειν» έχει γραφεί δύο φορές στο κείμενο. ΝOMO ΚΑΝΟΝΙΚΗ TAH 129 ματος άγιου συγκράτηση καί συνάξω καί στήση τον νουν αύτοϋ όταν ψάλλη και εύχεται, ϊνα μη άφανίζωνται αύτοϋ ai εύχαί καί ai ψαλμωδίαι καί κόπια δωρεάν καί άνωφελώς, μάλλον δε ϊνα μη προσλαμβάνη αυτόν δ διάβολος, ώσπερ άπό Θεοΰ ενώπιον διά το ένασχολείσθαι τοις πονηροϊς λογισμοϊς, καί οϋτω κατ εξουσίαν άγη αύτόν εξελθόντα άπό τής εκκλησίας καί τής προσευχής ώς δέσμιον είς παν κακόν καί πάσαν άμαρτίαν χαίροντα καί μη αίσθανόμενον τί πάσχει' καί οΰτως ελευθερωθείς άπό τής άμαρτίας, λυτροϋται καί άπό τοϋ άμαρτάνειν καί σώζεται. Ό γάρ μή δυνηθείς εϋξασθαι μετά προσοχής, πώς προσεύξεται καί πώς είσακουσθήσεται; ό δε μή είσακουσθείς πώς έλεηθήσεται; άλλως σωτηρία ούκ ήν. 89 Οι μονές: απαγορεύεται «δίδοσθαι είς προίκα» φ· 63ν Παραδίδεται, χωρίς επιγραφή, το Σημείωμα πού καταχωρίστηκε στον Κώδικα τής Μ. Εκκλησίας γιά νά άπομνημονευθεϊ ή άρνηση τής συ­ νόδου νά θεωρήσει νόμιμη τη μεταβίβαση άνδρώας μονής ώς προίκα άπό τον δικαιοπάροχο στη θυγατέρα του. Ή πράξη ανάγεται στην πατριαρ­ χία τοϋ Λουκά Γ' Χρυσοβέργη καί έκδόθηκε τον Νοέμβριο τοϋ 11691. Inc. 'Ο ίερώτατος μητροπολίτης Νικομήδειας άνήνεγκε (Oudot, Acta 1, 34: άπό τον Vat. gr. 2410 —άντίγραφο άπό Ν.Σ.' ed. pr. ΠαπαδΟΠΟΤΛΟΣ-Κεραμετς, Άνάλεκτα 4, 107-108: άπό το χφ Κοσινίτσας 1.) 90 Μορφές διαθέσεως εκκλησιαστικών άκινήτων (α') φ. 63ν Παραδίδεται, χωρίς επιγραφή, το Σημείωμα πού καταχωρίστηκε στον Κώδικα τής Μ. ’Εκκλησίας γιά νά άπομνημονευθοϋν αποφάσεις τής πατριαρχικής συνόδου πού αφορούσαν τήν προστασία άλλά καί την τύχη έκκλησιαστικών αγαθών. Οί αποφάσεις άνάγονται στην πατριαρχία τοϋ Λουκά Γ' Χρυσοβέργη καί έκδόθηκαν πρίν άπό τύ 1166 (ed. pr. Leunclavius, J.G-R. 1, 292-293 = Ρ.-Π. 5, 93-94· Παπαδοποτλος-Κεραμεϊς, Άνάλεκτα 4, 108-109: άπό το χφ Κοσινίτσας I)2. Inc. Ψηφίσματος τίνος κατά θείαν καί Στο κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. τύ Σημείωμα έχει άντιγραφεϊ ολό­ κληρο, δηλαδή σώζεται καί τύ μικρό τμήμα του πού λείπει άπύ τήν έκ­ δοση Παπαδοποτλοτ-Κεραμεως, στ. 31, μετά τή λέξη «τυπώσεις»: μερι­ κοί μέντοι καί αϋται, καί μή επιπολν βαρύνουσαι τήν μητρόπολιν, ε’ι προέβησαν πρός τινας των δμολογουμένως συμπάθειας άξιων. 1. GrüMEL, Regestes 3, Ν. 1086. 2. GrüMEL, Regestes 3, *Ν. 1058. 9 130 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 91 Μορφές διαθέσεως έκκλησιαστικών ακινήτων (β') φ. 63ν Παραδίδεται, χωρίς έπιγραφή, το κείμενο συνοδικής άποφάσεως σχετικής μέ τήν τύχη έκκλησιαστικών άκινήτων. Ή άπόφαση μέ ήμερομηνία 11 Φεβρουάριου 1164 ανάγεται στην πατριαρχία του Λουκά Γ' Χρυσοβέργη1. Inc. Μηνι φευροναρίφ ι , ήμερα β“ (Oudot, Acta, 1, 30-32: άπό τον Vat. gr. 2410 —άντίγραφο άπό Ν.Σ.· ed. pr. ΠαπαδοποτΛΟΣ-ΚεραΜΕΤΣ, Άνάλεκτα 4, 106-107: άπό τό χφΚοσινίτσας 1.) 92 ’Απαγορεύεται ή ιδιοποίηση τής περιουσίας πού άνήκει στην Εκκλησία φ· 63ν-64Γ Παραδίδεται, χωρίς έπιγραφή, το Σημείωμα πού καταχωρίστηκε στον Κώδικα της Μ. Εκκλησίας γιά νά άπομνημονευθει ή άπόφαση της πατριαρχικής συνόδου σύμφωνα μέ τήν οποία οί κληρικοί —οι όφφικιάλιοι— των μητροπόλεων οί όποιοι άφαρπάζουν πράγματα πού άνήκουν στην Εκκλησία ή πρόκειται νά περιέλθουν σ’ αύτήν άπό τήν περιουσία άποθανόντος άρχιερέως είναι έ'νοχοι, όπως ορίζουν οί έκκλησιαστικοί κα­ νόνες καί οί κοσμικοί νόμοι. Ή άπόφαση μέ ήμερομηνία 10 Μαρτίου 1169 άνάγεται στήν πατριαρχία του Λουκά Γ' Χρυσοβέργη2. Inc. Μηνι μαρτίω ι , ήμερα β* (Leunclavius, J.G-R. 1, 282-283 = Ρ.-Π. 5, 98-99.) Β' ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΑ «ΝΟΜΙΜΑ» [φ. 359Γ-376ν καί φ. 388ν-390ν] 93 «Ό πατήρ μου μείζων μού έστιν» : ή σύνοδος τού 1166 φ. 359Γ-367Γ Ε. ’Έκθεσις των πραχθέντων επί τή ζητήσει τής εξηγήσεως τον εν τφ άγίφ εναγγελίω εμφερουμένον ρητόν τον αληθινόν Θεόν καί Σωτήρος 1. Grumel, Regestes 3, N. 1055. 2. GrüMEL, Regestes 3, N. 1085. ΝOMO ΚΑΝΟΝΙΚΗ TAH 131 ημών Ίησοϋ Χρίστου τον ο Πατήρ μου μείζων μου έστι, δηλονσα καί τα πρότερον μεν λαληθέντα παρά των το τοιοντον ρητόν διαφόρως ερμηνευόντων, τάς προσκομισϋείσας τε χρήσεις των αγίων πατέρων, καί τά μεν ταντα κυρωθέντα, άλλα καί μετά την κνρωσιν τής άληθοϋς ερμηνείας συνενεχθέντα, καί επί τούτοις το τοϋ κραταιον καί άγιου ημών βασιλέως Πορφνρογεννήτου καί αύτοκράτορος Ρωμαίων τοϋ Κομνηνον κυρ Μα­ νουήλ ευσεβέστατου ϊδικτον. Inc. ’Ήδη τον επί τω είκοστω Παραδίδεται το μεγαλύτερο μέρος άπο τά πρακτικά τής συνόδου του 1166, πού συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη για νά επιλύσει τις διαφορές πού είχαν προκύψει σχετικά μέ την ερμηνεία τής ευαγγελικής ρήσεως «Ό πατήρ μείζων μού έστιν» (Ιωάννης 14, 28). Τά πρακτικά αυτά τά διέ­ σωσε ό Νικήτας Χωνιάτης στο έ'ργο του «Θησαυρός ’Ορθοδοξίας» (Mai, Collectio 4, 1-96 = P.G. 140, 201-281: άπο τον Vat. gr. 11761· νεότε­ ρη έ'κδοση: Σακκος, Σύνοδος 2, 120-180). Άπο το κείμενο πού σώζει ή Ν.Σ. λείπει το τμήμα εκείνο πού αρχίζει με τις λεξεις: τή μεγάλη άγιωσννμ αύτοϋ ίερωτάτων καί καταλήγει: εχον επί λέξεων οντω (P.G. 140, 269-273). Γιά την άντιγραφή τοϋ τμήματος αύτοϋ είχαν, προφανώς, μείνει λευκά το κάτω μέρος τοϋ φ. 365Γ καί ολόκληρο το φ. 365ν. ’Εξάλλου το κείμενο τής Ν.Σ. ολοκληρώνεται μέ το ί'δικτον τοϋ Μανουήλ Κομνηνοΰ (Dölger, Regesten 2, N. 1469 = P.G. 133, 773781), το όποιο δμως, καί αυτό, έ'χει παραμείνει ήμιτελές, εως τή φράση: ή άγάπη των πολλών άπε, ένώ για το υπόλοιπο μικρό τμήμα τοϋ ίδίκτου καί, ενδεχομένως, γιά το υπόλοιπο κείμενο των πρακτικών (βλ. P.G. 140, 276-282) είχαν μείνει λευκά το κάτω μέρος τοϋ φ. 367Γ καί ολόκληρο το φ. 367ν. 94 'Υπόδειγμα ένταλτηρίου γράμματος προς ιερομόναχο φ. 368Γ Παραδίδεται, χωρίς έπιγραφή, το κείμενο ενός «ένταλτηρίου γράμ­ ματος» —υπόδειγμα γράμματος μέ το όποιο ανατίθεται σε ιερομόναχο ή τέλεση τοϋ μυστηρίου τής έξομολογήσεως. Στο κείμενο σώζεται ή χρονο­ λογία «έν ετει /ς<ι>"^<!>» (1391/2), περίοδος πού καλύπτεται άπό τήν πα­ τριαρχία τοϋ ’Αντωνίου Δ'. Inc. Ή μετριότης ημών, επείπερ εϋρε (ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ, Συνταγμάτων, νθ': πιθανώς άπο Ν.Σ.) 1. Γιά τό θέμα της αύθεντικότητας των πρακτικών βλ. δσα άναφέρει ό GRUMEL, Regestes 3, Ν. 1075 critique. 132 95 II ΣΥΝΑΓΩΓΗ Ψευδό-Βαλσαμών καί άλλοι φ. 368Γ-372ν Παραδίδεται, χωρίς επιγραφή, το κείμενο ερωταποκρίσεων σε κα­ νονικά καί λειτουργικά ζητήματα. Το κείμενο έχει προελθεί άπο τή συμ­ πίληση έργων πού άποδίδονται σέ τέσσερις διαφορετικούς συγγράφεις. Ειδικότερα: α' δεκαοκτώ άπαντήσεις αδήλου, πιθανότατα τοϋ Ίωάννου μητροπολίτου Χαλκηδόνος τού Κασταμονίτου1- β' επτά άπαντήσεις τοϋ Ίωάννου του Κίτρους2- 3γ'4 μία άπάντηση τού Δημητρίου Χωματηνοΰ3 καί δ' μία τοϋ Ήρακλείας Νικήτα4. Inc. ’Ήρετό τις' δει τον μοναχόν Το κείμενο αυτό έχει δημοσιευθεϊ (Γεδεων, Νέα Βιβλιοθήκη, 111126). Άπο την έκδοση δμως τού Γεδεων έχουν παραλειφθεϊ πέντε άπο τίς άποκρίσεις τού Ίωάννου τοϋ Κίτρους καθώς καί ή άπάντηση τοϋ Δημη­ τρίου τού Χωματηνοΰ. Άς σημειωθεί τέλος δτι στα περιθώρια των φ. 371ν καί 372ν έχουν γραφεί, άπο τον ’ίδιο γραφέα, δύο σχόλια τά όποια δεν δη­ μοσιεύτηκαν, καί αύτά, άπο τον Γεδεών. Το κείμενό τους, ένσωματωμένο σε άπάντηση τοϋ Δημητρίου τοϋ Χωματηνοΰ, σώζεται στο φ. 59r_v τοϋ πρώτου μέρους τής Ν.Σ. καί το δημοσιεύουμε ώς άνέκδοτο, πιο πάνω στην ενότητα 77. Το inc. τοϋ πρώτου είναι: Ούκ όρθώς συμπεραίνεις ος τις· καί τοϋ επομένου: Ούκ αίσθάνη σαυτφ άντιψάακων, άνθρωπε. 96 Διδασκαλία των πατέρων τής Νίκαιας φ. 372Τ-374Γ Ε. Πίστις καί διδασκαλία εκτεΟεΐσα παρά των εν Νίκαια τιη θεοψόρων αγίων πατέρων. Inc. Πιστενομεν εις ένα Θεόν πατέρα Παραδίδεται ϊδιο, καταρχήν, κείμενο μέ εκείνο πού περιγράψαμε στην ενότητα 53, III (φ. 44ν-45ν) (Biedinger-Thurn, Die Didascalia, 84-86, στ. 62). Ακολουθεί, όπως καί στην προηγούμενη ενότητα —χωρίς όμως ιδι­ αίτερη επιγραφή έδώ—, το θεωρούμενο νόθο έργο τοϋ Μ. Αθανασίου «Σύνταγμα προς μονάζοντας καί πάντας χριστιανούς». 1. Βλ. δσα γιά το θέμα αύτό άναφέρουμε στήν ένότητα 51. 2. Βλ. δσα άναφέρουμε στην ένότητα 78. Οί έπτά απαντήσεις πού παραδίδονται έδώ είναι οί άκόλουθες, κατά την άρίθμηση ÜARROUZÈS, Réponses, 325-330: 1, 4, 12, 13, 14, 18, 23. 3. Βλ. δσα άναφέρουμε στήν ένότητα 77. Έδώ παραδίδεται ή ερωταπόκριση μέ inc. Πώς λογίζονται τά παρά των Λατίνων. 4. Βλ. "Οσα άναφέρουμε στήν ένότητα 59. ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΤΛΗ 133 Inc. "Εστι ôè ό βίος των (P.G. 28, 836-845.) 97 Περί μοναχικού σχήματος φ. 374Γ Ε. Τον άγιου Γρηγορίου Θεσσαλονίκης του Παλαμά, εκ της προς τον Ιερομόναχον Παύλον επιστολής. Inc. Τούτο εστι το μεγάλον καί Παραδίδεται απόσπασμα άπό, δσο γνωρίζουμε, άνέκδοτη στο σύ­ νολό της επιστολή του Γρηγορίου Παλαμά προς τον ιερομόναχο Παϋλο. Το απόσπασμα πάντως αύτό εχει γνωρίσει τη δική του χειρόγραφη παρά­ δοση καί εχει έκδοθεΐ άπό ενα άπό τά χφ πού το σώζουν (Αλέξανδρος, Παραίτησις, 54-55: άπό τον κώδικα Μ. Λαύρας Ζ 64). 98 Κανονική ή επιστροφή μεγαλόσχημου μονάχου στον μητροπολιτικό του θρόνο φ. 374Γ'ν Ε. ’Ισιδώρου τον μακαριωτάτου μητροπολίτου Θεσσαλονίκης τον Γλαβά. Inc. ’Επί των ήμετέρων ήμερων, πατριαρχενοντος Παραδίδεται κείμενο, κατά την επιγραφή, του ’Ισιδώρου Θεσσαλο­ νίκης, στο όποιο άπομνημονεύεται το περιεχόμενο συνοδικής άποφάσεως πού έκδόθηκε το 1389 έπί πατριαρχίας ’Αντωνίου Δ'. Σύμφωνα μέ τον ’Ισίδωρο, ή σύνοδος επίτρεψε στον πρώην Ούγγροβλαχίας ’Άνθιμο, ό όποιος είχε έν τώ μεταξύ καρεΐ μεγαλόσχημος μοναχός, νά άναλάβει καί πάλι το αξίωμα τής άρχιεροσύνης καί νά ξαναγίνει μητροπολίτης (Γεδεων, Διατάξεις 1, 21-23: άπό Ν.Σ.)1. 99 Ή «άτελής» μνηστεία δεν υπολογίζεται καί δεν δημιουρ­ γεί κώλυμα ιεροσύνης φ. 374ν-375Γ Ε. Τον αυτού. Inc. ’Επί των ήμετέρων ήμερων εν έτει 1. DARROUZÈS, Regestes 6, N. 2846, 134 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ Παραδίδεται ενα άκόμη κείμενο τοϋ ’Ισιδώρου Θεσσαλονίκης, στο όποιο άπομνημονεύεται το περιεχόμενο συνοδικής άποφάσεως πού έκδόθηκε το 1389 επί πατριαρχίας ’Αντωνίου Δ'. Μέ την απόφαση αύτή γινό­ ταν δεκτό ότι ή «άτελής» μνηστεία δεν λαμβάνεται υπόψη καί επομένως έκεΐνος πού, μετά τη διάλυση τής μνηστείας αυτής, έτέλεσε γάμο δεν θεω­ ρείται δίγαμος καί δέν αποκλείεται τής ιεροσύνης (Γεδεων, Διατάξεις 1, 24-26: άπό Ν.Σ.)1. 100 Κώλυμα γάμου λόγω πνευματικής συγγένειας φ. 375Γ Ε. Περί τον άγιου βαπτίσματος, το είς τον Ταρχανειότην πατρι­ αρχικόν. Inc. 'Ο οικείος τω κρατίστφ καί Παραδίδεται κείμενο πού άποδίδει το πατριαρχικό γράμμα πού έστει­ λε ό ’Ιωάννης ΙΔ' Καλέκας τό 1343 στό μητροπολίτη Φιλαδέλφειας γιά νά τοϋ γνωστοποιήσει ότι δέν είναι ισχυρό τό κώλυμα γάμου λόγω πνευ­ ματικής συγγένειας πού έπικαλεϊται γιά τό γάμο τοϋ ’Ιωάννη Ταρχανειότη (Ρ.-Π. 5, 138-140: άπό χφ τοϋ Άργολίδος Γερασίμου)2. 101 «Το χρίσμα τής βασιλείας», όπως καί ή άρχιερατική χει- ροτονία, «τά προ τούτου αμαρτήματα άπαλείφει» φ. 375Γ"ν Inc. Τω παρόντι κανόνι χρησάμενος ό Παραδίδεται, χωρίς επιγραφή, ερμηνεία πού άποδίδεται στόν Θεό­ δωρο Βαλσαμώνα στόν ιβ' κανόνα τής συνόδου τής Άγκύρας (BevereGius, Συνοδικόν 1, 385-386 = Ρ.-Π. 3, 44-46). 102 Λειτουργικά καί κανονικά ζητήματα φ. 375Τ-376ν Ε. Λύσις συνοδικόν επί ταΐς ερωτήσεσιν, αϊς προέτεινεν ό επίσκο­ πος τον Σαράη. Inc. Ό θεοφιλέστατος επίσκοπος τοϋ Σαράη Παραδίδεται τό κείμενο των άπαντήσεων τής συνόδου σέ έρωτήμα1. DarrouzÈS, Regestes 6, N. 2852. 2. DarrouzÈS, Regestes 5, N. 2244. NOMOKANONIKH ΥΛΙΙ 135 τα κανονικού καί λειτουργικού περιεχομένου πού εθεσε ό επίσκοπος του Σαράη (Γεδεων, ζ!ιατά|εις 1, 16-20: άπο Ν.Σ.)1. 103’Αναγραφή των πατέρων τής Νίκαιας φ. 388ν-389Γ Ε. Τά ονόματα των τιη αγίων μακαρίων καί θεοφόρων πατέρων των εν Νίκαια. Inc. ’Αλέξανδρος, Κωνσταντινουπόλεως. ’Αλέξανδρος, ’Αλεξάνδρειάς. Καταχωρίζονται τά ονόματα όσων συμμετείχαν, καί υπέγραψαν τε­ λικά, στην οικουμενική σύνοδο τής Νίκαιας του 325 μ.Χ. (Lebedev, Spisok, 1 έπ.2). 104 Περιπτώσεις χρησιμοποιήσεως άντιμηνσίων φ. 389Τ Ε. Περί τον άντιμινσίον, δπερ έποίησε κυρ Νείλος δ πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ό εκ τον Χαρσιανίτου δ Κεραμενς. Inc. Πολλάς ήμίν εδωκεν δ Θεός Παραδίδεται το κείμενο πατριαρχικής «γραφής» τοϋ Κωνσταντινου­ πόλεως Νείλου μέ την οποία δικαιολογείται, σέ ορισμένες περιπτώσεις, ή τέλεση τής θείας λειτουργίας έκτος ναοϋ μέ τη χρήση άντιμηνσίου (Γε­ δεων, Διατάξεις 1, 57-58: άπο Ν.Σ.· ed. pr. Ρ.-Π. 5, 141-142: άπο χφ τοϋ Άργολίδος Γερασίμου)3. 105 Ή νομοθετική πρωτοβουλία τής Εκκλησίας: ή «Νεαρά» του ’Αθανασίου φ· 389Υ-390ν Ε. Νεαρά τον άγιωτάτου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κϋρ ’Α­ θανασίου, και των εν αυτή γεγραμμένων αρχιερέων της ίεράς συνόδου αυτόν. Inc. Ei καί τινι των δικαιωθέντων 1. LAURENT, Regestes 4, N. 1427, όπου σημειώνεται καί ή editio princeps τοϋ κειμένου. 2. Δεν κατορθώσαμε νά δοΰμε το έργο τοϋ Lebedev όπου δημοσιεύονται καί άπο τη Ν.Σ. τά ονόματα των πατέρων της Νίκαιας. Την πληροφορία άντλοΰμε άπό τη μελέτη τοϋ Ε. Honigmann, Recherches ..., Byzantion 11 (1936), 430 σημ. 2. 3. ÜARROUZÈS, Regestes 6, N. 2774. II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 136 Παραδίδεται το κείμενο-αίτηση τοϋ πατριάρχου Κωνσταντινουπό­ λεως ’Αθανασίου Α' προς τον αύτοκράτορα, προκειμένου να περιβληθοΰν με νόμο ρυθμίσεις πού είχε αποφασίσει ή πατριαρχική σύνοδος. Το κείμε­ νο τοϋ 1304 παραδίδεται σέ δύο μορφές: μία έκτενή (Zachariae, J.G-R. 3, 628-632) καί μία σύντομη (Heimbach, Hexabiblos, XXII-XXVII)1. Ή Ν.Σ. παραδίδει τή σύντομη μορφή (Ρ.-Π. 5, 121-126: άπο χφ τοϋ Άργολίδος Γερασίμου’ ed. pr. Heimbach, ό'.π. : άπο τον κώδικα Pari­ sinus gr. 1357 α). 1. Laurent, Regestes 4, N. 1607. ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Πατριαρχικά καί άλλα κείμενα Το κεφάλαιο αύτό, όπως καί το προηγούμενο, χωρίζεται σε δύο ένότητες: στην πρώτη καταχωρίζουμε κείμενα πού έχουν αντιγράφει άπό τον «'Ιερόν Κώδικα» τής Μεγάλης ’Εκκλησίας" στη δεύτερη, κείμενα πού αφορούν τη Ρωσική Εκκλησία. Κρίνουμε σκόπιμο νά άναφέρουμε άμέσως εδώ —πολύ σύντομα, άφού διεξοδικότερη άνάλυση θά γίνει στον δεύτερο τόμο— ότι γιά έναν μικρό άριθμύ κειμένων δεν μπορούμε νά είμαστε βέβαιοι δτι άποτελοΰν, άπο την άποψη τής διπλωματικής, οργανικό τμήμα τού Κώ­ δικα τού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως (δπως π.χ. τά κείμενα μέ τούς αριθμούς 1051 καί 1052)" τά καταχωρίζουμε δμως στην πρώτη ένότητα, επειδή είναι πολύ πιθανό, τον ιζ' αιώνα, νά βρίσκονταν δλα μαζί στά ’Αρχεία τού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ανάμεικτα, δπως άλλωστε συνέβαινε καί μέ τίς συνοδικές πράξεις, τά υπομνήματα εκλογής, τά αφιερώματα κτλ. 'Η μετάβαση άπο τά κείμενα τής πρώτης ενότητας στά κείμενα πού έχουν σχέση μέ τή Ρωσική ’Εκκλησία γίνεται ομαλά, καθώς το τε­ λευταίο κείμενο τής πρώτης ενότητας —το όποιο θά μπορούσε νά θεω­ ρηθεί καί ώς το πρώτο τής δεύτερης— είναι ό λεγόμενος «Τόμος τών τεσ­ σάρων πατριαρχών», δηλαδή ένα «συνοδικόν γράμμα» τού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, το όποιο συνυπέγραψαν καί οί άλλοι τρεις πατριάρ­ χες τής ’Ανατολής, απόφαση δμως τής όποιας ή occasio άνάγεται στίς διαμάχες πού είχαν ξεσπάσει στή Ρωσική ’Εκκλησία1. 'Η περιγραφή τών πράξεων ακολουθεί τίς παρακάτω άρχές, οί όποιες, σέ άρκετά σημεία, είναι διαφορετικές άπό εκείνες τού προηγούμενου κεφα­ λαίου, άφού ή φύση τής ύλης πού έχει συμπιληθεΐ έδώ είναι διαφορετική: α' Κάθε κείμενο άριθμεΐται ιδιαιτέρως, ενώ ή αρίθμηση τής ενότη­ τας αυτής συνεχίζει, δπως είναι ευνόητο, εκείνη τής προηγουμένης. ’Ακο­ λουθεί μιά, κατά το δυνατόν σύντομη, δηλωτική τού περιεχομένου έπι1. Βλ. πρόχειρα ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΪΛΟΣ, Μέγα Νόμιμον, 23 έπ. 138 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ γραφή καί, αμέσως μετά, ή άναγραφή τοϋ ή των φύλλων τής Ν.Σ. στα οποία παραδίδεται το κείμενο. β' Στη συνέχεια καταχωρίζουμε τά δύο βασικά στοιχεία τού κει­ μένου: το χαρακτηρισμό καί τη χρονολογία του. Συνήθως ό χαρακτηρι­ σμός μιας πράξεως εμπεριέχεται στο ίδιο το κείμενο- τότε δηλώνεται δπως ακριβώς άναφέρεται, έντός εισαγωγικών. Στις περιπτώσεις πού δεν άναφέρεται ρητά, ή άναφέρεται τμήμα μόνο άπό τον τεχνικό δρο πού χαρακτηρίζει το κείμενο, προτείνουμε έμεΐς ένα χαρακτηρισμό, ή τά συμ­ πληρωματικά του στοιχεία, καί ταυτόχρονα παραθέτουμε, έντός εισαγω­ γικών, τό ρήμα πού εμπεριέχεται στο διατακτικό μιας πράξεως ή, στις περιπτώσεις άλλων κειμένων, τό ρήμα πού δικαιολογεί τό χαρακτηρισμό1· Τή χρονολογία, άντιθέτως, δεν τήν παραθέτουμε αύτούσια" διατη­ ρούμε δμως δλα τά στοιχεία πού τή συγκροτούν καί σημειώνουμε στό τέλος, έντός παρενθέσεως, τό άπό Χριστού γεννήσεως έτος μέ άραβικούς άριθμούς γιά μεγαλύτερη διευκόλυνση τού χρήστη. Δύο παραδείγματα. Ή χρονολογία 16652 πού φέρει ή συνοδική άποφάση καθαιρέσεως τού μητροπολίτου Ναυπλίου καί ’Άργους Θεοφάνους έχει άπομνημονευθεί άπό τό γραφέα τής Ν.Σ. με τόν άκόλουθο τρόπο: «Έν έτει σωτηρίω, αΦ, χΦ, ξΦ, εΦ. Έν μηνί νοεμβρίου, ίνδ(ικτιώνος) δηζ». Στή δική μας με­ ταγραφή ή χρονολογία αυτή παρουσιάζεται ώς έξής: «Νοέμβριος, ίνδ. δ', ,αχξε' (1665)». 'Η χρονολογία τού «πατριαρχικού καί συνοδικού έπικυρωτικοΰ γράμματος» μέ τό οποίο επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής τού 'Οσίου Λουκά «τού Στηριώτου»3 έχει άπομνημονευτεί άπό τό γραφέα τής Ν.Σ. μέ τόν άκόλουθο τρόπο: «εν έτει ,ζρικΦ, άπριλλίω κς71, ίνδ(ικτιώνος) ηης». Στή δική μας μεταγραφή ή χρονολογία αύτή πα­ ρουσιάζεται ώς έξής: «26 ’Απριλίου, ίνδ. η', ,ζρικ' (1610)». 'Όταν ή πράξη είναι άχρονολόγητη, άλλα μπορέσαμε, μέ βάση άλλα στοιχεία, νά τή χρονολογήσουμε, τότε ή άναγραφή τής χρονολογίας —ή έπιμέρους στοιχείων της— τίθεται σέ ορθογώνιες άγκύλες. Στίς έλάχι1. Τό έγχείρημα δέν ήταν εύκολο καθώς τό θέμα τής διαμόρφωσης τής εκ­ κλησιαστικής διπλωματικής μετά τήν "Αλωση δέν έχει γίνει, ώς τώρα, αντικείμενο συστηματικών επιστημονικών ζητήσεων (πρβ. 8σα άναφέρει ό κατεξοχήν ειδικός γιά τή βυζαντινή περίοδο Jean Darrouzès στή βιβλιοκρισία του (REB 27 (1969), 266-267) γιά τό έργο ΜανΟΤΣΑΚΑΣ, Πατριαρχικά Γράμματά). Τό θέμα αυτό το πραγματεύεται στά πλαίσια τοϋ Προγράμματος «Θεσμοί καί ’Ιδεολογία στή νεοελλη­ νική κοινωνία» ή Μάχη Παΐζη-’Αποστολοπούλου, τή συνδρομή τής οποίας ζητήσαμε 8χι λίγες φορές. 2. Βλ. έδώ πράξη 118. 3. Βλ. έδώ πράξη 801. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 139 στες περιπτώσεις πού το κείμενο σώζει ολογράφως τή χρονολογία, θέ­ τουμε την αντίστοιχη αραβική καί, παράλληλα, το δηλώνουμε σε υποση­ μείωση. 'Ορισμένα επιπλέον στοιχεία, τά όποια θεωρήσαμε ενδεικτικά κάποιας ιδιαιτερότητας —στοιχεία άλλωστε πού λίγες φορές τά συναντή­ σαμε—, τά σώζουμε αύτούσια εντός εισαγωγικών, όπως τήν άναγραφή τής άρχαίας ονομασίας των μηνών («Ποσειδαιώνος» λ.χ.) ή του τόπου γραφής ένός κειμένου. γ' Στό περιθώριο άναγράφουμε τό όνομα του πατριάρχου στή διάρ­ κεια τής πατριαρχίας τοϋ οποίου είτε έκδόθηκε ή πράξη είτε καταγρά­ φηκε στον Κώδικα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως κάποια ομο­ λογία πίστεως, μιά υπόσχεση ή κάποιο άλλο κείμενο. Ή άναγραφή τοϋ ονόματος τοϋ πατριάρχου δεν επαναλαμβάνεται όταν τό επόμενο ή τά επό­ μενα κείμενα άνάγονται στήν ίδια πατριαρχία. Τό όνομα τοϋ πατριάρχου άναγράφεται μέσα σέ ορθογώνιες αγκύλες όταν πρόκειται για πράξεις τής συνόδου πού άφοροΰν τό πρόσωπό του (έκλογή ή καθαίρεσή του), ενώ μέ ένα έρωτηματικό σημειώνεται ό δισταγμός μας αν θά πρέπει νά αποδοθεί σ’ αύτόν τόν πατριάρχη μιά πράξη ή ενα κείμενο πού καταχω­ ρίστηκε στον Κώδικα1. ’Από τόν κανόνα έξαιροΰνται τά κείμενα πού άφοροΰν τή Ρωσική Εκκλησία, άφοΰ όλα άνατρέχουν στήν ίδια εποχή. δ' Μετά τήν ένδειξη Inc. [=incipit] δίνουμε, όπως καί γιά τά νομοκανονικά κείμενα, τήν άρχή κάθε κειμένου καταγράφοντας τίς πέντε πρώτες λέξεις του. Τόν κανόνα αύτό τηροΰμε εδώ χωρίς εξαιρέσεις’ στόν πίνακα μόνο τών incipit, πού καταχωρίζουμε στό τέταρτο μέρος (βλ. πί­ νακα Β'), όταν οί πέντε πρώτες λέξεις είναι κοινές σέ δύο ή περισσότερα κείμενα, συνεχίζουμε τήν καταγραφή έως δτου επιτύχουμε τή διάκριση, διευκολύνοντας έτσι τό χρήστη πού πιθανώς αναζητεί στοιχεία γιά νά ταυτίσει δύο κείμενα. Επισημαίνουμε άκόμη ότι σέ ορισμένες πράξεις, τών όποιων ή άρχή είναι ταυτόχρονα καί ή χρονολογία τους, ώς incipit λαμβάνεται ή άρχή αυτή ώς έχει. Οί επεμβάσεις μας στά incipit, πού γίνονται γιά νά διορθωθούν ορθογραφικά λάθη, δηλώνονται πάντα μέσα σέ ορθογώνιες άγκύλες2. ε' Μετά τήν ένδειξη Π. άκολουθεί ή περίληψη τοϋ περιεχομένου κά1. Πρβ. πίνακα Δ', δπου αναγράφονται μέ χρονολογική σειρά όλες οί πατριαρ­ χίες στή διάρκεια τών όποιων συντάχθηκαν τά κείμενα τοϋ κεφαλαίου αύτοΰ. 2. Βλ. καί όσα άναφέρουμε στο πέμπτο κεφάλαιο γιά τίς άρχές πού υιοθετή­ σαμε σχετικά μέ τίς διορθώσεις στά κείμενα τής Ν.Σ. Βλ. άκόμη έκεϊ τά σχετικά μέ τίς έπιγραφές πού σώζουν μερικά άπό τά κείμενα πού περιγράφονται έδώ. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 140 θε κειμένου. "Ας σημειωθεί ότι οί περιλήψεις δεν έχουν συνταχθεϊ μέ την τεχνική των επιτομών, άλλά έχουν περισσότερο τη μορφή μιας επιγραμ­ ματικής περιλήψεως, μέ τήν οποία δίνονται τα κύρια σημεία κάθε κει­ μένου' ταυτόχρονα έγινε προσπάθεια να διασωθούν όσο το δυνατόν περισ­ σότερα άπό τά στοιχεία πού ένδιαφέρουν τήν ερευνητική οπτική μέ τήν όποια προσεγγίζουμε έδώ τή «Νομική Συναγωγή» τοΰ Δοσιθέου. Διαν­ θίζουμε συχνά τήν περίληψη μέ αυτούσιες φράσεις άπο τά κείμενα: θεω­ ρήσαμε ότι μέ τον τρόπο αύτό σώζουμε κάτι άπο το πνεύμα τής εποχής. ζ' ’Ακολουθεί, μέσα σέ παρένθεση, ή τυχόν δημοσίευση του κει­ μένου, εφόσον έγινε άπό το κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ. —ή άπο ενα μέρος τοΰ άντιγραφικοΰ της άρχετύπου πού σώζεται σήμερα, δηλαδή άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου1. "Αν τό κείμενο έχει δη­ μοσιευτεί άπό άλλο χειρόγραφο, διαφορετικό άπό τις παραπάνω πηγές, ή πληροφορία δίνεται σέ υποσημείωση. Καί γιά τίς δύο περιπτώσεις ση­ μειώνουμε μόνο τήν αρχαιότερη δημοσίευση. 'Ο τελευταίος αύτός κα­ νόνας άνατρέπεται μόνο στις περιπτώσεις εκείνες πού ή αρχαιότερη δη­ μοσίευση δέν είναι καί ή πληρέστερη, δηλαδή δημοσιεύεται τμήμα μό­ νο τοϋ κειμένου: τότε, φυσικά, παραπέμπουμε στή μεταγενέστερη άλλα πληρέστερη έκδοση. Α' ΑΠΟ ΤΟΝ «ΙΕΡΟΝ ΚΩΔΙΚΑ» TOT ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ [<ρ. 71 έπ.] 106 Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Διονυσίου Γ' [ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Γ'] Υπόμνημα («πρώτον... έξέθεντο...») φ· 7ΐΓ ’Ιούνιος, ίνδ. ιε' ,αχξβ' (1662) Ine. Kal οί [=ή] ποίμνη προς τον Π. ’Εκλέγεται οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης Λαρίσης 1. Στήν ίδια αυτή κατηγορία έντάξαμε καί τίς, λίγες άλλωστε, περιπτώσεις πού ή δημοσίευση γίνεται άπό τόν κώδικα 141 τής Βιβλιοθήκης τοϋ Πατριαρχείου 'Ιεροσολύμων, άφοϋ πρόκειται γιά αύτόγραφο κώδικα τοϋ Δοσιθέου (βλ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-ΚεΡΑΜΕΤΣ, Βιβλιοθήκη 1, 246), στόν όποιο έχει άντιγράψει κείμενα εϊτε άπό τη «Νομική Συναγωγή» του εϊτε άπό τό ’ίδιο άντιγραφικό άρχέτυπο. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 141 Διονύσιος μετά τήν παραίτηση τοΰ Παρθενίου Δ'. Συνυποψήφιοι, οί μη­ τροπολίτες Σμύρνης Μακάριος καί Δρύστρας Μακάριος. (Βλ. καί τον άριθμό 754 δπου αντιγράφεται ή ΐδια πράξη χωρίς το ορθογραφικό λάθος.) (ΧΑΜΟΧΔΟΠΟΤΛΟΣ, Έναλλαγαί, 697-698: άπο τον Κώδικα Α' τοϋ Οικου­ μενικού Πατριαρχείου.) 107 'Ομολογία πίστεως τοΰ πρώην αρχιεπισκόπου ’Αχριδών φ. 71Γ“ν 'Ομολογία («ομολογώ... αποδέχομαι... καθομολογώ») 26 Αύγούστου, ίνδ. ιε' ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Γ' ^οεχξβ' (1662) Inc. Άρίστη εν rfj τοϋ Χρίστον Π. 'Ο πρώην ’Αχριδών «προσέρχεται» στο κλίμα τοϋ Οικουμενι­ κού Πατριαρχείου, αναλαμβάνει προεδρικώς τη διοίκηση τής μητροπόλεως Χίου καί ταυτόχρονα δηλώνει δτι θά τηρεί άναντιρρήτως δλες τις υποχρεώσεις του έναντι τοΰ οικουμενικού θρόνου. (ΓΕΔΕΩΝ, Τίτλοι και τιμαί, 139-140' Δελικανης, *Εγγραφα 3, 782-783' ô εκδότης ταυτίζει τόν άδηλο στή Ν.Σ. άρχιερέα με τον Χίου ’Ιγνάτιο1.) 108 ’Αφιερώματα ύπέρ τοΰ πατριαρχικού ναοΰ Σημείωμα άφιερώσεως («άφιέρωσεν») φ. 71ν ’Οκτώβριος ίνδ. α', 16622 Inc. Των άναγκαιοτάτων εστί, τον δπιασονν Π. Ο οικουμενικός πατριάρχης Διονύσιος Γ" αφιερώνει στον πα­ τριαρχικό ναό τοϋ 'Αγίου Γεωργίου τά μανουάλια πού είχε άγοράσει άπό τούς επιτρόπους τοΰ ναοΰ τής Θεοτόκου τής Χρυσοπηγής στον Γαλατά. 109 Προσδιορισμός δικαιωμάτων έπισκόπου Ραιδεστοΰ καί φ. 71Τ-72Γ Πανιού «άπόφασις» ,αχξγ' (1663) 1. Βλ. εκτενέστερα ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, ’Ιγνάτιος, 106-125. 2. Στο σημείωμα ή χρονολογία δέν άναγράφεται μέ τήν τυπική έλληνική μορ­ φή, άλλά άναφέρεται ολογράφως. II ΣΪΝΑΓΩΓΙ-Ι 142 Inc. ‘Επειδή oi εντιμότατοι κληρικοί τής Π. "Υστερα άπό τήν προσφυγή των «κληρικών... άρχόντων καί γερόντων» τής έπισκοπής Ραιδεστοΰ καί Πανιού, ή σύνοδος προσδιορίζει το ύψος των εκκλησιαστικών δικαιωμάτων του έπισκόπου ’Αθανασίου. Τήν απόφαση συνομολογούν καί τά δύο μέρη. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Ραιδεστός, 189-191.) 110 Εκλογή μητροπολίτου Σελεύκειας 'Υπόμνημα («πρώτον... έξέθεντο...») φ. 72Γ'ν ’Οκτώβριος, ΐνδ. β' ,αχξγ' (1663) Inc. Τον σκενονς τής εκλογής, διαρρήδην Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σελεύκειας ό ιερομόναχος Ματθαίος μετά το θάνατο του Βενεδίκτου. 111 Ένωση μητροπόλεων φ. 72ν-73Γ «συνοδική... άπόφασις» Δεκέμβριος, ΐνδ. β' ,αχξγ' (1663) Inc. Καί φντοκόμοις αριστον εργον ενίκα [=ήνίκα] Π. Άποφασίζεται ή ένωση τής μητροπόλεως «Ζυχνών καί Νευρο­ κόπου» μέ τή μητρόπολη Φιλίππων καί Δράμας, επειδή δέν είναι δυνα­ τόν οί έκκλησιαστικοί προϊστάμενοί τους νά άνταποκριθοϋν στις οικονο­ μικές υποχρεώσεις τους λόγω «ταϊς του καιρού συντυχίαις σπανιζόντων τών εν αύταϊς χριστιανών»- καθορίζεται τό ύψος τών εκκλησιαστικών δοσιμάτων τής νέας μητροπόλεως στο ποσό τών 80 «φλωρίων». 112 Εκλογή μητροπολίτου Φιλίππων καί Δράμας, Ζιχνών καί Νευροκοπίου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 73Γ 6 Δεκεμβρίου ,αχξγ' (1663) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης τής νεοσυσταθείσης μητροπόλεως Φιλίππων καί Δράμας, «Ζυχνών καί Νευροκόπου» ό πρωτοσύγκελλος ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 143 Άδριανουπόλεως Γερμανός, ό όποιος παράλληλα είναι ύπέρτιμος καί εξαρχος πάσης Μακεδονίας σύμφωνα με τή συνοδική άπόφαση ένώσεως των μητροπόλεων (βλ. πράξη 111). 113 Παραίτηση καί υπόσχεση μητροπολίτου Χίου «παραίτησις», «ύπόσχεσις», «έκθεσις» φ. ?3Γ 22 ’Απριλίου ,αχξδ' (1664) Inc. ’Επειδή εχω[=ο]ντος την μητρόπολη Χίου Π. Ό Χίου Θεοφάνης σημειώνει στον Κώδικα την παραίτησή του καί υπόσχεται ότι στο έξης δέν θά ενοχλήσει τον νόμιμο μητροπολίτη Χίου ’Ιγνάτιο (βλ. πράξη 107). Ό Θεοφάνης, προκειμένου νά διεκδικήσει προς όφελος του τή μητρόπολη Χίου, είχε δανειστεί άπό τον γιανιτσάραγα 9 πουγγιά άσπρα" έπειδή όμως δέν μπόρεσε νά τα έπιστρέψει, καθώς άπέτυχε στις διεκδικήσεις του, φυλακίστηκε καί έλευθερώθηκε όταν ό Χίου ’Ιγνάτιος καί ή Μ. ’Εκκλησία κατέβαλαν το μεγαλύτερο μέρος του δανεισθέντος ποσού. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Θεοφάνης, 119-120’ τά κύρια σημεία του κειμένου είχε δημο­ σιεύσει ό ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 783-784.) 114 ’Αντικατάσταση άρχιεπισκόπου Καρπάθου «συνοδική άπόφασις» φ· 73Γ'ν Μάιος, ΐνδ. γ' ,αχξθ[=ε]' (1665) Inc. Τα οργάνου, η όπωσδήπως εύάξιν Π. Άποφασίζεται ή άντικατάσταση τού αρχιεπισκόπου Καρπάθου ’Αθανασίου έπειδή, λόγω γήρατος, δέν μπορεί νά άνταποκριθεϊ στα καθήκοντά του, «ουδέ τά κατ’ έτος εκκλησιαστικά δικαιώματα, ύπεραπολογεΐσθαι». 115 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ ναό Σιγιλλιώδες γράμμα («τήν σταυροπηγιακήν επωνυμίαν έκδαψιλεύει») φ. 73v-74y Μάιος, ίνδ. γ' ,αχξε' (1665) Inc. "Οσα των πραττομένων άεί, καθηγεμόνα Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή αξία στήν έκκλησία των 'Αγίων Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 144 Θεοδώρων στην ’Αττάλεια, υστέρα άπο αίτημα του χότζα-Βασιλείου, ό οποίος μέ πολλούς τρόπους βοήθησε την εκκλησία αύτή' ταυτόχρονα όμως ορίζεται ότι θά παραμείνει «ύπο την έξουσίαν των ίεροσολυμητών πατέρων». «'Υποταγής χάριν» θά καταβάλλει κατ’ έτος στη Μ. ’Εκκλη­ σία 6 οκάδες ζάχαρη. (Παπαδοποτλος-Κεραμεϊς, Άνάλεκτα 4, 64-67.) 116 Μεταβολή έκκλησιαστικοΰ καθεστώτος έπαρχίας Τιμαρόβου φ.74ν-75Γ «ενωσις καί συνοδική άπόφασις» Σεπτέμβριος, ίνδ. γ' ,αχξδ'(1664) Inc. Προνοίας αρι,στον εργον παρά πεπαιδευμένοις Π. Έπαναφέρεται ύπο την εξουσία τοϋ μητροπολίτου Προϊλάβου ή επαρχία Τιμαρόβου —ή οποία είχε άποσπαστεΐ καί άποτελέσει πατριαρ­ χική εξαρχία— προκειμένου νά ένισχυθοΰν τά οικονομικά τής παραπάνω μητροπόλεως. (ΓΕΔΕΩΝ, Έξαρχίαι, 264-265.) 117 Επικύρωση πωλήσεως έλαιοκτήματος «έπικυρωτικύν γράμμα» φ. 75Γ"ν Ιούνιος, ίνδ. γ' ,αχξε' (1665) Inc. Τα πολπικώς πραττόμενα, καί ενεργονμενα 11. ’Επικυρώνεται ή πώληση «ελαιοχωραφίου» πού άνήκε στο μονύδριο του 'Αγίου Ίωάννου του Θεολόγου, του «εγγύς Τζετζέβου», στή μονή τοϋ Γηροκομείου. Ή πώληση πού τώρα έπικυρώνεται, υστέρα άπο αίτημα των μοναχών τής μονής, είχε λάβει χώρα κατά το διάστημα τής πατριαρχίας τοϋ Παρθενίου Γ^;)1. 118 Καθαίρεση μητροπολίτου Ναυπλίου καί’Άργους φ. ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' «καθαίρεσις» 75ν-76ν Νοέμβριος, ίνδ. δ' ,αχξε' (1665) 1. ΘωμΟΠΟΤΛΟΣ, Πάτρα, 439-442: άπό άντίγραφο πού τοϋ παραχώρησε τό 1928 ό Louis Petit. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 1 45 Inc. ’Έργον ώς είπεϊν ουσιώδες, η Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Ναυπλίου καί ’Άργους Θεοφάνης, έπειδή κρίθηκε ανάξιος, λόγω τής πλημ­ μελούς άσκήσεως των καθηκόντων του, τής μή τηρήσεως των ιερών κα­ νόνων καί λόγω τής άπρεπους συμπεριφοράς του προς τούς χριστιανούς. 119 Καθαίρεση μητροπολίτου Ίωαννίνων «συνοδική καθαίρεσις» φ. 76v-77r Ιανουάριος, ίνδ. δ' ,αχξς' (1666) Inc. El καί πάντες οι όσιαξαπλώς Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Ίωαννίνων Καλλίνικος, έπειδή δεν κατέβαλε τα εκκλησιαστικά δικαιώματα καί επειδή, σύμφωνα μέ αναφορές χριστιανών τής μητροπόλεώς του, δεν τήρησε τούς θείους κανόνες γενόμενος αίτιος «παρανομιών άφορήτων». (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Καλλίνικος, 699-701.) 120 "Ενωση μητροπόλεων «σιγιλλιώδες... συνοδικόν γράμμα» φ. 77Γ_ν ,αχξς' (1666) Inc. Φανερόν εστιν όντως και άριδηλότατον Π. Άποφασίζεται ή ενα>ση τής μητροπόλεώς Καφά καί Φούλλων με τή μητρόπολη Άμασείας καί καθορίζεται το ποσό τών 50 γροσίων ώς ετήσιο έκκλησιαστικύ δόσιμο (χαράτσι καί ζητεία). Ή νέα αύτή μητρό­ πολη, τή διοίκηση τής οποίας αναλαμβάνει ό έως τότε Άμασείας Γερά­ σιμος, δημιουργεΐται λόγω τής οικονομικής δυσπραγίας τής μητροπόλεώς Καφά καί Φούλλων, έξαιτίας τής οποίας παραιτήθηκε καί ό μητροπολίτης Λαυρέντιος. 121 Καθαίρεση μητροπολίτου Θηβών «καθαίρεσις» φ- 77ν-78Γ /οίχξς/ (1666) Ine. ΟΙ άποστατονντες υπό [=άπό] τών δικαιωμάτων Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης 10 II ΣΤΝΑΓΩΓΗ 146 Θηβών ’Ιεζεκιήλ, έπειδή έκτος άπο τή μή καταβολή των πατριαρχικών δικαιωμάτων είχε έγκαταλείψει τή μητρόπολή του γιά διάστημα 16 καί πλέον μηνών. 122 Καθαίρεση αρχιεπισκόπου Σάμου φ. «καθαίρεσις» 78',r-v ,αχξς' (1666) Inc. ’Όντως φησ'ιν ό παράνομω[=ο]ς τον Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό άρχιεπίσκοπος Σάμου Νεόφυτος έπειδή, σύμφαινα με άναφορές χριστιανών τής έπαρχίας του, «εις μυριοειδεΐς άνομίας μεθ’ όσης άκοσμίας έξώκειλε». ’Ανάμεσα στά άλλα τον κατηγορούν ότι άρπαξε χρήματα άπο τούς χριστιανούς «έτούμενος καί ταυτιζόμενος τοΐς έπιδρομοΰσιν έκεΐσε τών πολεμίων, καί συναιχμαλοτίζων... καί συλλέγων έξ αύτών άντίλυτρα χρήματα... εις άπολύτρωσιν». (ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗΣ, Σαμιακά 4, 208-211.) 123 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου’Άνδρου φ. «συνοδική καθαίρεσις» 78Τ-79Γ ,αχξς' (1666) Inc. 7ο τριμερές της ιρνχης κατάστημα Π. Καθαιρεΐται καί πάλι καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό άρχιε­ πίσκοπος Άνδρου Αύξέντιος. έπειδή «συμπέφυρται πολυσχιδεϋσιν άνομίαις ώς... έγγράφως τε, καί ζώση τή λαλιά οί έκεΐθεν άφικόμενοι... κατεστηλίτευσαν» καί έπειδή άγνόησε την πρώτη καθαίρεσή του καί συ­ νέχισε νά τελεί ιερουργίες. 124 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σε μονύδριο Σιγιλλιώδες γράμμα («ΐνα... εΐη... καί λέγηται αυτεξούσιον») φ· 79Γ-80Γ [χ.χ.' άλλά 21 Όκτ. 1665 - 9 Σεπτ. 1667] Inc. Τρισϊ τισ'ι τών νόμων δοκεΐ Γί. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στο μονύδριο τής Μεταμορφώσεως του καλουμένου Φωτεινού, πού βρίσκεται στο νησί τού Αγίου Εύστρατίου, υστέρα άπο αίτημα τού ίερομονάχου Νικήτα, ό όποιος άνα- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 147 καίνισε το ως τότε «κατηδαφισμένον όλοσχερώς» μονύδριο. «Χάριν υπο­ ταγής» θά καταβάλλει, κατ’ έτος στή Μ. ’Εκκλησία μία οκά κερί. 125 Επικύρωση προσφοράς υπέρ των φυλακισμένων «βεβαιωτήριον γράμμα» φ· 80Γ"ν Σεπτέμβριος, ΐνδ. ιε' ,αχος' (1676) ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' Inc. 7α καθ’ αυτά καλά, καί Π. Επικυρώνεται, καί μέ τον τρόπο αυτό προσλαμβάνει διαρκή ισχύ, ή προσφορά των κεριών έκ μέρους του ρουφετίου των μουμτζήδων προς τούς φυλακισμένους χριστιανούς τής Κωνσταντινουπόλεως. Στην πράξη άναφέρονται ονομαστικά οί προεστώτες των μουμτζήδων. 126 ’Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Μεθοδίου Γ' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 80ν 5 ’Ιανουάριου, ΐνδ. ς' [ΜΕΘΟΔΙΟΣ Γ'] ,αχξη' (1668) Inc. Tò τον θεόν γεώργιον ώς Π. ’Εκλέγεται ώς οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης 'Ηρά­ κλειας Μεθόδιος μετά τήν παραίτηση τοϋ Παρθενίου Δ' καί τήν αποτυχία του μητροπολίτου Ίκονίου Κλήμεντος νά καταλάβει αύτός τον οικουμενι­ κό θρόνο. Συνυποψήφιοι, οί μητροπολίτες Σμύρνης Μακάριος καί ’Αθη­ νών ’Άνθιμος. (Γερμανός, Συμβολή 1, 158-159.) 127 ’Εκλογή πατριάρχου 'Ιεροσολύμων 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 80τ-81Γ 23 ’Ιανουάριου, ΐνδ. ζ' ,αχξθ' (1669) Inc. Πάσα μεν προστασία πάσαις άνάγκαις Π. ’Εκλέγεται πατριάρχης 'Ιεροσολύμων ό μητροπολίτης Καισα­ ρείας καί Παλαιστίνης Δοσίθεος μετά τήν παραίτηση τοϋ Νεκταρίου. Συ­ νυποψήφιοι, ό ίερομ,όναχος Τιμόθεος καί ό μέγας αρχιμανδρίτης Δαβίδ. (ΔελΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2, 375-376.) ΜΕΘΟΔΙΟΣ Γ' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 148 128 Καθαίρεση μητροπολίτου Ναυπλίου καί ’Άργους «συνοδική καθαίρεσις» Inc. "Οσον δ φρόνιμος καί συνετός φ. 8ΐΓ'ν Σεπτέμβριος, ίνδ. η' ,αχξθ' (1669) Π. Καθαιρεΐται και στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Ναυπλίου καί Άργους Γεράσιμος, επειδή, έκτος των άλλων παρανομιών πού διέπραξε, έγκατέλειψε άναιτίως τη μητρόπολή του. 129 ’Απομάκρυνση μητροπολίτου Βιδίνης φ· 8ΐν-82Γ «εξωσις... άλλοτρίωσις... στέρησις» Δεκέμβριος, ίνδ. η[=θ]' (αχο' (1670) Inc. Tò άνεπίληπτον άποστολικώς είναι τον Π. ’Απομακρύνεται άπύ τον μητροπολιτικύ θρόνο Βιδίνης ό μη­ τροπολίτης Λαυρέντιος καί αποστερείται του άρχιερατικοϋ άξιώματος, επειδή «εις μανίαν δεινήν... προεχώρησε», χωρίς νά υπάρχουν ενδείξεις βελτιώσεο^ς τής υγείας του. 130 Επιβεβαίωση υπαγωγής εξαρχίας Ίνέου υπό τη μητρό­ πολη Νεοκαισαρείας φ. 82Γ~ν ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' «πατριαρχικόν συνοδικόν, έπιβεβαιωτήριον γράμμα» ’Ιούλιος, ίνδ. ζ' ,αχπδ' (1684) Inc. ’Επειδή της ημών μετριότητος η δη Π. Έπιβεβαιοϋται έκ νέου ή ένωση τής εξαρχίας Ίνέου με τή μητρό­ πολη Νεοκαισαρείας, ή οποία έγινε επί τής πατριαρχίας ’Ιακώβου καί άνανεώθηκε επί τής πατριαρχίας Διονυσίου Δ', προκειμένου νά ένισχυθοϋν τά εισοδήματα τής μητροπόλεως αύτής. 131 'Ομολογία πίστεως του «μεγάλου θεολόγου» του Οικουμε­ νικού Πατριαρχείου φ· 82ν-83ν ΜΕΘΟΔΙΟΣ Γ' «ομολογία» Inc. Νόμιμον όντως καί κράτησαν άνωθεν 13 Μαίου ,αχο' (1670) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 149 II. Ό έπΐ πατριαρχίας Παρθενίου Δ' μέγας θεολόγος καί ιερο­ διδάσκαλος Ίλαρίων Κιγάλας προκειμένου νά διατηρήσει το αξίωμά του έπί τής πατριαρχίας Μεθοδίου Γ' προβαίνει σέ νέα ομολογία πίστεως, επειδή ή πρώτη δεν είχε έγγραφε! στον Κώδικα τής Μ. Εκκλησίας, στήν οποία τονίζει τίς διαφορές μεταξύ καθολικού καί ορθοδόξου δόγματος1. 132 Καθαίρεση μητροπολίτου Βιζύης «καθαίρεσις» φ. 83ν-84Γ Δεκέμβριος [=Ίανουάριος] ίνδ. θ', ,αχοα' (1671) Ine. Ehτερ ό καταφρονών πράγματος (οϋτινοσοϋν Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Βιζύης Δανιήλ, έπειδή ιδιοποιήθηκε τά έκκλησιαστικά δικαιώματα καί «άναχώρισεν άποδράς» έγκαταλείποντας το ποίμνιό του. (Γεδεων, Έπιαημείωσις, 420 σημ. 10: από Ν.Σ. καί Β' κώδικα Κριτίου2.) 133 ’Αποβολή μητροπολίτου Εύρίπου «έπισειμίωμα» φ. 84Γ'ν [ante 7 Σεπτεμβρίου] ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αχοα' (1671) Inc. ’Επειδή σννοδικώς προκαθήμενης τής ημών Π. Άποφασίζεται, υστέρα άπο άναφορές χριστιανών, καί σημειώνε­ ται στον Κώδικα ή έξωση καί άποβολή του καθηρημένου ήδη μητροπολί­ του Εύρίπου Γρηγορίου άπο τη διοίκηση τής έπαρχίας. 'Ο Γρηγόριος μετά την καθαίρεσή του, χωρίς νά τύχει συνοδικής άθωώσεως, «έπέβη» τής μητροπόλεως καί έξεδίωξε «βία δυναστείας» τον Δανιήλ. (ΘεμεΛΗΣ, Καθαιρέσεις, 114-116.) 134 ’Απαλλαγή μονής άπο τήν καταβολή έκκλησιαστικών δο­ σιμάτων φ. 84Τ-85Γ «πατριαρχικόν συνοδικόν σιγιλλιώδες ελευθερίας γράμμα» Σεπτέμβριος, ίνδ. β' ,αχοη' (1678) 1. Βλ. ΙΩΑΚΕΙΜ, Ίλαρίων, 558-589: άπό τον κώδικα Ίβήρων 731. 2. Ό Γεδεων άποδίδει τήν πράξη στδν Διονύσιο Δ', άλλά ή επιγραφή τής Ν.Σ. φέρει ώς πατριάρχη τον Μεθόδιο Γ'. Δεδομένου όμως δτι ό διάδοχος του Δανιήλ Κο­ σμάς υπογράφει ώς συνοδικός (ΝεΟΚΛΗΣ, Σινά, 54) τον ’Ιανουάριο τοϋ 1671, πρέ­ πει νά διορθωθεί ό μήνας και οχι ή πατριαρχία καί ή ίνδικτιών. 'Ο ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φωτίειος 1, 184 σημ., υποθέτει δτι ή χρονολογία της καθαιρέσεως είναι Δε­ κέμβριος τοϋ 1670). ΔΙΟΝΤΣΙΟΣ Δ' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 150 Inc. Ου μόνον χρήσιμον, καί άναγκαϊον Π. ’Απαλλάσσεται, άπό κάθε χρηματική καταβολή —καί προς αυτόν άκόμη τον άρχιεπίσκοπο Προικοννήσου— ή μονή τοϋ 'Αγίου Έρμολάου στήν Προικόννησο, έπειδή οί μοναχοί της βρίσκονται σέ δεινή οικονομική κατάσταση καί ώς έκ τούτου ύπάρχει κίνδυνος έρημώσεως τής μονής. (ΓΕΔΕΩΝ, Προικόννησος, 185-188.) 135 Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Διονυσίου Δ' [ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ'] 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») <?. 85Γ'ν 8 Νοεμβρίου ,αχοα' (1671) Inc. Καί φυτόν άεΐ ρίζης ιτέψνκε Π. Εκλέγεται ώς οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης Λαρίσης Διονύσιος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Παρθενίου Δ'. Συνυποψήφιοι, οί μητροπολίτες Σμύρνης Μακάριος καί Χριστιανουπόλεως Εύγένιος. (Γερμανός, Συμβολή 1, 167-168.) 136 Καθαίρεση μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' «καθαίρεσις» φ· 85ν-86Γ ’Ιανουάριος, ίνδ. ι' ,αχοβ' (1672) Inc. Πολλά μεν είσί, καί άλλα Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας Χριστόφορος, έπειδή χωρίς πατριαρχική άδεια έγκατέλειψε γιά μεγάλο χρονικό διάστημα τήν επαρχία του καί έφυγε εις «μακροδιάστατα μέρη». 137 Δογματικές άποκρίσεις τής ’Ανατολικής Εκκλησίας φ. 86Γ-87Γ ’Αποκρίσεις («άποκρινόμεθα») ’Ιανουάριος, ίνδ. ι' ,αχοβ' (1672) Inc. Ονκ αξιον ευαγγελικής πολιτείας, αλλά Π. ’Αποκρίσεις τής πατριαρχικής συνόδου, επαυξημένης μέ τή συμ- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 151 μετοχή τριών πρώην οικουμενικών πατριαρχών, σέ έρωτήματα σχετικά προς τά μυστήρια τής ’Ανατολικής ’Εκκλησίας1. 138 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ ναούς «πατριαρχικόν συνοδικόν /ράμμα σιγιλλιώδες» φ· 87Γ-88Γ ’Ιούνιος, ινδ. ι' ,αχοβ' (1672) Inc. Πολλών οντων των ένδοξοί εγχειρημάτων Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή αξία στις εκκλησίες του 'Αγίου Ματθαίου στον Χάνδακα καί τών 'Αγίων ’Αποστόλων στο Ριζόκαστρο (επισκοπή Αρκαδίας)’ παράλληλα επικυρώνεται ή αφιέρωση τών έκκλησιών αύτών —μαζί μέ όλα τά περιουσιακά στοιχεία τους— στή μονή Σινα: ή αφιέρωση αύτή έγινε άπό τον Παναγιώτη Νικούσιο, ο όποιος είχε άγοράσει τίς εκκλησίες αύτές κατά τήν άλωση τοϋ Χάνδακα. Τά σταυρο­ πήγια αυτά οφείλουν «είς σημεΐον υποταγής» νά καταβάλλουν κατ’ έτος στή Μ. ’Εκκλησία 50 οκάδες λάδι. (Δελικανης, ’Έγγραφα 2, 389-390: άπό το έκτενές αύτό κείμενο δημο­ σιεύονται λίγοι στίχοι.) 139 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας ναού «πατριαρχικόν, καί συνοδικόν έπιβεβαιωτήριον γράμμα» φ· 88Γ_ν ’Ιούνιος, ινδ. ια' ,αχογ' (1673) Inc. ’Έθος ανέκαθεν έστί, λόγοις άναγκαίοις II. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής έκκλησίας τών 'Αγίων Θεοδώρων στήν ’Αττάλεια πού τής είχε άπονεμηθεΐ άπό τον πα­ τριάρχη Διονύσιο Γ' (πρβ. πράξη 115). "Οπως κατήγγειλαν οί απόγονοι τοϋ κτήτορα καί άφιερωτή τής έκκλησίας χοτζα-Βασιλείου, ή σταυροπη­ γιακή άξια τής έκκλησίας είχε άρθεΐ υστέρα άπό ένέργειες τοϋ μητροπο­ λίτου Πισιδίας Μεθοδίου. Το σταυροπήγιο θά παρέχει στή Μ. Έκκ?ιησία κατ’ έτος άντί γιά ζάχαρη 6 οκάδες κερί. (Δελικανης, ’Έγγραφα 2, 390: περίληψη τής πράξεως.) 1. ΣακελΛΙΩΝ, ’Έγγραφα, 88-91: άπό χφ τοϋ ’Αλεξανδρείας Θεοφίλου’ ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-ΚεΡΑΜΕΤΣ, Βιβλιοθήκη 1, 335-336: άπό χφ ΜΠΤ 276 έκδίδει τίς υπογραφές τών συνοδικών πού 8έν είχε δημοσιεύσει ό Σακελλίων άλλά ούτε παραδίδει ή Ν.Σ. Η ΣΤΝΑΓΩΓΙΙ 152 140 Διάθεση δοσιμάτων υπέρ του πατριαρχικού ναού «διάταγμα πατριαρχικόν, καί άφιερωτικον συνοδικόν γράμμα» φ· 88ν-89Γ ’Οκτώβριος, ίνδ. ια' ,αχοβ' (1672) Inc. Των άναγκαίων πάντως εστί φροντίδα Π. Άποφασίζεται οτι τά έτήσια δοσίματα ορισμένων πατριαρχικών σταυροπηγίων θά «ύπάρχωσιν άφιερωμένα καί προσηλωμένα» ύπέρ τοΰ πατριαρχικού ναοϋ του 'Αγίου Γεωργίου «χάριν άενάου λυχνοκαΐας». Άναφέρονται αναλυτικά τά δοσίματα πού οφείλει να καταβάλλει καθένα άπύ τά παραπάνω σταυροπήγια1. 141 A ΐτημα παρεμβάσεως τοΰ Οικουμενικού Πατριαρχείου φ. 89Γ'ν Μετάφραση αναφοράς («ίσον τοϋ πρωτοτύπου έκ τής άραβίδος μετενεχθέν») «άπύ Μπερούτη» 28 Αύγούστου 1673[=1672]2 Inc. ΤΩ παναγιώτατοι ήμϊν ανθένται καί Π. Καλείται ή Μ. ’Εκκλησία να παρέμβει ώστε νά άπομακρυνθεΐ άπύ τον πατριαρχικό θρόνο ’Αντιόχειας ό δεκαπενταετής Κύριλλος, ό όποιος έξελέγη αντικανονικά πατριάρχης μέ την παρέμβαση τοϋ πασά τής Δαμασκού, μετά το θάνατο τοϋ ’Αντιόχειας Μακαρίου. (Δελικανης, ’Έγγραφα 2, 155-159.) 142 Καθαίρεση πατριάρχου ’Αντιόχειας «καθαίρεσις» φ. 90Γ-9ΐΓ Νοέμβριος, ίνδ. ια/ ,αχοβ' (1672) Inc. rH ακατάσχετος ορμή, καί στασίώδης II. Καθαιρεΐται ό άνήλικος καί αντικανονικά εκλεγμένος πατριάρ1. Γεδεων, Χρονικά, 112-115: άπό τον κώδικα Β' τοΰ Κριτίου. 2. Ή χρονολογία τοΰ κειμένου είναι: «άπό Άδάμ έπτά χιλιάδες έκατόν ογδοήκοντα ένα» καί άντιστοιχεΐ μέ την άπό Χριστοΰ 1673, δεδομένου οτι έχει μήνα γραφής τον Αύγουστο. Ή καθαίρεση όμως τοΰ Κυρίλλου έγινε το 1672 καί ή γραφή τής άναφοράς θά πρέπει νά προηγήθηκε, άφοΰ αύτή προκάλεσε τήν καθαίρεση. (Βλ. επόμενη πράξη.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 153 χης ’Αντιόχειας Κύριλλος μετά άπό την εναντίον του προσφυγή τοϋ κλή­ ρου καί τοϋ λαοΰ τής’Αντιόχειας προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο (βλ. προηγούμενο κείμενο). (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2, 159-164.) 143 ’Εκλογή πατριάρχου ’Αντιόχειας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 9ΐΓ Νοέμβριος, ίνδ. ι[=ια]' ,αχοβ' (1672) Inc. Κανονικόν επίταγμα κείμενον διατελεϊ, καλώς II. ’Εκλέγεται πατριάρχης ’Αντιόχειας ό μητροπολίτης Χαμας Νεόφυτος μετά την καθαίρεση τοϋ άνηλίκου Κυρίλλου. Συνυποψήφιοι, οί μητροπολίτες Καισαρείας τής Καππαδοκίας Γρηγόριος καί Χριστιανουπόλεως Εύγένιος. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2, 165-166.) 144 Συγχοιρεση καί άποκατάσταση άρχιεπισκόπου Κύπρου φ. 91Γ“ν «συνοδική... άπόφασις» Δεκέμβριος, ίνδ. ια' ,αχοβ' (1672) Inc. ’Επειδή ό άρχιερενς, καί προστάτης II. Συγχωρειται, λόγω ειλικρινούς μεταμέλειας, ό άρχιεπίσκοπος Δευτέρας Ίουστινιανής καί πάσης Κύπρου Νικηφόρος «διά το... συγκοινωνήσαι» μέ τον έξόριστο στήν Κύπρο πρώην Κωνσταντινουπόλεως Παρθένιο Δ'. Μέ τή μεταμέλειά του αποφεύγει τήν τιμωρία καί συγχρό­ νως ό οικουμενικός πατριάρχης γνωστοποιεί στον κλήρο καί τό λαό τής Κύπρου τήν άποκατάστασή του. (ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2, 557-559.) 145 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας «πατριαρχικόν συνοδικόν σιγγιλιώδες, καί έπιβεβαιωτήριον γράμμα» Inc. Των αγαθών έργων, υ,γαθότερα πάντως φ. 91ν-92Γ Δεκέμβριος, ίνδ. ια' ,αχοβ' (1672) II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 154 Π. ’Επιβεβαιώνεται, ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής Κόκκου στην Κύπρο. (Δελικανης, ’Έγγραφα 2, 559-562). 146 Συσπείρωση τής συνόδου έναντι παρανόμου πατριαρχικής εκλογής «συνοδική τομογραφία», «τόμος» φ. 92ν-93Γ ’Ιούλιος, ίνδ. ια' ,αχογ' (1673) Inc. Έχρήν όντως το φαϋλον ευθέως Π. 'Η σύνοδος άποφαίνεται οτι όλοι οί αρχιερείς οφείλουν να άντιταχθοϋν έναντι εκείνου πού Θά έπιχειρουσε, «έπιβατικώς καί ληστρικώς», να καταλάβει το πατριαρχικό άξίωμα1. 147 Καθαίρεση μητροπολίτου Παροναξίας «καθαίρεσις» φ· 93Γ'Υ ’Ιούλιος, ίνδ. ια' ,αχογ' (1673) Inc. Παρανομίαι ανδρα άγρεύουσι,, σείραϊς δε Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ο μητροπολίτης Παροναξίας Μελέτιος, επειδή, σύμφωνα μέ τις γραπτές καί προφορικές άναφορές των κατοίκων τής μητροπόλεώς του, συμπεριφέρεται άπρεπώς, προσβάλλει τά ιερά μυστήρια καί διαπράττει άντικανονικές έκκλησιαστικές πράξεις. 148 Επικύρωση μετατροπής μονυδρίου σέ μετόχι «βεβαιωτήριον γράαμα» φ· 93ν-94Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ιε' ,αχος' (1676) Inc. Πάντα τά κατά μέρος άε'ι Π. ’Επικυρώνεται ή υπαγωγή του μονυδρίου τής 'Αγίας Παρασκευής στή Φιλιππούπολη ύπό τή μονή Διονυσίου του 'Αγίου ’Όρους, ύστερα άπό 1. Βλ. Αρλμπατζογλοτ, Φωιίειος 1, 114-116: το κείμενο του «Τόμου» το έκδίδει (138-140) άπό τον κώδικα «Φο^τίου-Κυπρίου Α'». ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 155 αίτημα των μοναχών τοΰ μονυδρίου: το αίτημα αύτο διατύπωσαν οί μο­ ναχοί επειδή, λόγω οικονομικής δυσπραγίας, δεν μπορούν νά συντηρηθούν μέ τά δικά τους μέσα. 149 'Υπόσχεση άρχιεπισκόπου ’Αχριδών φ. 94r'v «ύπόσχεσις» Αύγουστος ,αχος' (1676) Inc. ’Επειδή τον πριν αρχιεπισκόπου ’Αχριδών Π. 'Ο υποψήφιος —μετά την καθαίρεση τοΰ Θεοφάνους— για τον άρχιεπισκοπικύ θρόνο ’Αχριδών Μελέτιος ομολογεί έγγράφως δτι θά τη­ ρεί κατά τη διοίκηση τής άρχιεπισκοπής του τά δσα υπόσχεται προς τη σύνοδο τής Μ. Εκκλησίας: άγαθή συμπεριφορά προς τούς υποκειμένους του κληρικούς, επίλυση οικονομικών ζητημάτων καί σεβασμό τών ορίων τής επαρχίας του. (Δελικανης, *Έγγραφα 3, 785-786.) 150 ’Εκλογή άρχιεπισκόπου ’Αχριδών 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα... ») φ· 94ν-95Γ 24 Όκτοοβρίου, ίνδ. ιε' ,αχος' (1676) Inc. Επειδή ό εψ’ ημάς άγιώτατος Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος ’Αχριδών ό πρώην Σοφίας Μελέτιος μετά την καθαίρεση τού Θεοφάνους. (Δελικανης, ”Εγγραφα 3, 784-785.) 151 Συγκρότηση τετραμελοΰς οικονομικής επιτροπής «συνοδικός τόμος» φ. 95Γ'ν ’Οκτώβριος, ίνδ. ιε' ,αχος' (1676) Inc. 'Η μεν γαλήνη τοϊς πλέουσιν Π. Άποφασίζεται ή σύσταση τετραμελοΰς επιτροπής, πού θά εκλέ­ γεται κάθε χρό νο άπύ την πατριαρχική σύνοδο, γιά τή διαχείριση τών έσόδων καί έξόδων τού Οικουμενικού Πατριαρχείου καί την τήρηση ακρι­ βούς κατάστιχου. Την πρώτη έπιτροπή αποτελούν οί μητροπολίτες Χαλ- Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 156 κηδόνος 'Ιερεμίας, Σερρών Κύριλλος, Μυτιλήνης Γρηγόριος καί Σμύρνης Μακάριος. 152 Επικύρωση άνακηρύξεως μετοχιού «σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 95ν-96Γ ’Οκτώβριος, ίνδ. ιε' ,αχος' (1676) Inc. 'Ο τής εκκλησιαστικής καταστάσεως δρος Π. Έπιβεβαιοϋται ή άνακήρυξη καί αφιέρωση, ώς μετοχιού του Παναγίου Τάφου, τής μονής των Ταξιαρχών στο Κάσινον τής Μολδοβλα­ χίας. Ή αφιέρωση είχε γίνει άπό τη σύζυγο καί τον άδελφό τοϋ κτήτορα τής μονής βοεβόδα Στεφάνου. (HurmUZAKI, Documente 14.1, 214-217: άπό άντίγραφο τοϋ Μ. Γεδεών —πιθανώς άπό Ν.Σ." τώρα στη Ρουμανική ’Ακαδημία.) 153 Διευθέτηση λειτουργικών ζητημάτων μονής «σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 96Γ_ν Νοέμβριος, ίνδ. ιε' ,αχος' (1676) Inc. Πολλοΐς προνομίοις, και προτερήμασιν ό Π. Ρυθμίζονται ορισμένα ζητήματα λειτουργικής φύσεως —κυρίως όσα έχουν σχέση μέ τη διαδοχή τής ήγουμένης— τής γυναικείας μονής «τών 'Αγίων Θεοδώρων του Διονυσίου του Σιδέρη» στην επισκοπή Σερβίων1. 154 Έπιβεβα ίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «πατριαρχικόν σιγιλλιώδες, έπιβεβαιωτήριον γράμμα» φ. 96ν-97ν ’Ιανουάριος, ίνδ. α' ,αχοη' (1678) Inc. "Υπέρ απασαν, καί παντοίαν ώ[=δ]χνρωμάτων Π. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής τών 'Αγίων Μηνά, Βίκτωρος καί Βικεντίου στο Νεοχώρι τής Χίου. 'Η άπονομή είχε 1. ΔελιαΛΗΣ, Σιγίλλια, 109-112: άπό το πρωτότυπο στη Δημοτική Βιβλιο­ θήκη Κοζάνης (πληρέστερη δημοσίευση τοϋ «σιγιλλιώδους γράμματος» πού ό ’ίδιος κδότης είχε δημοσιεύσει τό 1938 στό ’Ημερολόγιου Δυτικής Μακεδονίας, τ. 7). ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ A AAA ΚΕΙΜΕΝΑ 157 γίνει άπό τον πατριάρχη 'Ιερεμία Α' καί ή μονή θά καταβάλλει κατ’ έτος στην Μ. ’Εκκλησία «διά σημειον υποταγής» 80 άσπρα1. 155 'Υπόσχεση ύπακοής του πρώην Κωνσταντινουπόλεως Παρ­ θενίου Δ' Φ·97ν-98Γ «συγκατάθεσις καί ύπόσχεσις» ’Ιανουάριος, ίνδ. ιε' ,αχοζ'(1677) Inc. "Ωσπερ ai φωναϊ τνγχάνονσι δηλωτικαι Π. 'Ο πρώην Κωνσταντινουπόλεως Παρθένιος Δ', διοριζόμενος πρόεδρος τής μητροπόλεως Άγχιάλου, υπόσχεται έγγράφως ότι δεν θά δημιουργεί προβλήματα στον οικουμενικό θρόνο καί θά καταβάλλει κατ’ έτος 30.000 άσπρα γιά τό βασιλικό χαράτσι καί την πατριαρχική ζητεία. Παράλληλα ή εκκλησία άναλαμβάνει τήν αποπληρωμή μέρους των χρεών του. (Γερμανός, Συμβολή 1, 148-150.) 156 'Υπόσχεση ύπακοής του πρώην Κωνσταντινουπόλεως Γε­ ρασίμου Β' «ύπόσχεσις» φ. 98Γ“ν ’Ιανουάριος, ίνδ. ιε' ,αχοζ' (1677) Inc. ’Επειδή τά πράγματα εσυνέβησαν, καθώς Π. 'Ο πρώην Κωνσταντινουπόλεως Γεράσιμος Β', ένόψει τής παραχωρήσεως κάποιας επαρχίας σ’ αύτόν «προεδρικώς» γιά τήν άποπληρωμή των χρεών καί τή συντήρησή του, υπόσχεται έγγράφως ότι δεν θά δημιουργεί προβλήματα στόν οικουμενικό θρόνο. (Γερμανός, Συμβολή 1, 175-177.) 157 Παραχώρηση άρχιεπισκοπής’Άνδρου στον Γεράσιμο Β' φ. 99Γ Συνοδικό γράμμα, επίδοση («γράφομεν καί άποφαινόμεθα συνοδικώς») Μάρτιος, ίνδ. ιε' ,αχοζ' (1677) 1. Βλ. ΖολωτΑΣ-ΣαρΟΧ, ’Ιστορία 3.2, 113-117: άπο άδηλο κώδικα. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 158 Inc. ’Αγάπης ονδεν των οντων θειότερον Π. 'Υλοποιείται ή συμφωνία πού ύποκρύπτεται στην προηγούμενη πράξη, μέ την παραχώρηση στον πρώην Κωνσταντινουπόλεως Γεράσιμο Β' της άρχιεπισκοπής ’Άνδρου «προεδρικώς». Στο γράμμα πού τοϋ επι­ δίδεται, άναφέρεται ότι άπαλλάσσεται άπύ την καταβολή τοϋ βασιλικού χαρατσιού καί τής πατριαρχικής ζητείας. (Ζερλεντης, Γεράσιμος, 119-121.) 158 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «έπιβεβαιωτήριον συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 99r_v Φεβρουάριος, ΐνδ. ιε' ,αχοζ' (1677) Inc. Των υπό χρόνων πραγμάτων, φύσει, Π. Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής των Ταξιαρ­ χών στον «Μαρτζινάλη» (Märgineni) Ούγγροβλαχίας. (HURMUZAKI, Documente 14.1, 219-221: άπο αντίγραφο τοϋ Μ. Γεδεών •—πιθανώς άπό Ν.Σ.· τώρα στη Ρουμανική ’Ακαδημία.) 159 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «έπιβεβαιωτήριον συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ- 99Y-ioor Φεβρουάριος, ΐνδ. ιε' ,αχοζ' (1677) Inc. ΟΙ τα τής εκκλησιαστικής καταστάσεως II. Έ πιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής τών Άγιων ’Αποστόλων στο Βουκουρέστι. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 344-345.) 160 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας «πατριαρχικόν σταυροπηγιακόν γράμμα» Inc. Χρήσιμον άναγκαϊον τε καί επωφελές φ. 100Γ_ν 1 Νοεμβρίου, ΐνδ. β' ,αχοη' (1678) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 159 ΓΙ. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στο μονύδριο των Ταξιαρ­ χών «το έπονομαζόμενον 'Άποθελιότη’», το όποιο άνακαίνισε ό μητρο­ πολίτης ’Ίμβρου Π αίσιος καί το άφιέρωσε στη μονή Κουτλουμουσίου. «'Υποταγής χάριν» το μονύδριο θά καταβάλλει κατ’ έτος στή Μ. Εκ­ κλησία «εν τουλούμιον τυροϋν»1. 161 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας «πατριαρχικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. ioov-ioir Μάρτιος, ίνδ. ιε' ,αχοζ' (1677) Inc. Πολλά μεν εΐσί τα προς ΙΊ. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξια στο ναό τής 'Αγίας ’Ανα­ στασίας πού άνεγείρει ό επίσκοπος Περισσού καί 'Αγίου ’Όρους Χριστό­ φορος στά δρια τοϋ άρσανά τής ρωσικής μονής του Παντελεήμονος. 162 ’Απόδοση ναοΰ στή δικαιούχο μητρόπολη «συνοδικόν γράμμα» φ· ioir_v ’Ιούλιος, ίνδ. ιε' ,αχοζ' (1677) Inc. Tà Ιερά τεμένη, θείου δίκαιον II. Άποφασίζεται δτι ή εκκλησία τής 'Αγίας Παρασκευής στους ’Επιβάτες, τήν όποια είχαν σφετεριστεί οί πατέρες τής μονής τής Πανα­ γίας στή Χάλκη, άνήκει στή μητρόπολη Σηλυβρίας. (ΠλπαΔΟΠΟϊΛΟΣ-ΚεΡΑΜΕΤΣ, Θράκη, 71-72.) 163 Καθαίρεση μητροπολίτου Σοφίας «καθαίρεσις» φ. 101Τ-102Γ ’Ιανουάριος, ίνδ. α' ,αχοη' (1678) Ine. Tò παραβαίνειν τούς παραδεδομένους, καί Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Σοφίας (πρώην Βιδίνης) Δανιήλ, επειδή όχι μόνο άντικανονικά «έπέβη» 1. LEMERLE, Kutlumus, 201-203: άπό το πρωτότυπο στο ’Αρχείο τής μο­ νής Κουτλουμουσίου. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 160 του θρόνου τής Σοφίας, άλλά δεν κατέβαλε τά εκκλησιαστικά δικαιώμα­ τα, περιφρόνησε συνοδικά γράμματα, παρακράτησε χρήματα τής μητροπόλεως καί έν συνεχεία έγκατέλειψε την επαρχία του. 164 Καθαίρεση πρώην Κωνσταντινουπόλεως Γερασίμου Β' cp. 102Γ-103Γ «καθαίρεσις» Μάιος, ίνδ. ιε' (αχομ[=ζ]' (1677) Inc. Φνσις άτίθασος, καί διάθεοις κακίας Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό προιην Κωνσταντι­ νουπόλεως Γεράσιμος Β' ό όποιος, μολονότι ελαβε προεδρικώς τήν άρχιεπισκοπή ’Άνδρου, δεν τήρησε τίς υποσχέσεις του (βλ. πράξεις 156 καί 157). (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Συμβολή 1, 173: τμήμα τοϋ κειμένου' προγενέστερη δημο­ σίευση ολόκληρου τοϋ κειμένου της πράξεως, Ζολωτας-Σλροτ, ’Ιστορία 3.2, 176-179: από άδηλη πηγή.) 165 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Σίφνου «συνοδική καθαίρεσις» φ. ΐ03Γ'ν ’Ιανουάριος, ίνδ. α' ,αχοη' (1678) Ine. Τον βαλόντα επ’ αροτρον την Π. Καθαιρεΐται ό άρχιεπίσκοπος Σίφνου Τιμόθεος, επειδή επιβά­ ρυνε μέ πολλά χρέη τήν έπαρχία του, καταχράστηκε εισοδήματα καί εν συνεχεία δεν υπάκουσε στίς πατριαρχικές εντολές γιά τήν καταβολή των έκκλησιαστικών δοσιμάτων, άλλά έγκατέλειψε τήν αρχιεπισκοπή του καί «φυγάς ώχετο». 166 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «έπιβεβαιο^τήριον σιγιλλιώδες γράμμα» φ· Ι03ν-104Γ ’Ιούνιος, ίνδ. α' ,αχοη' (1678) Inc. Καί tomo σνν αλλοίς έθος Π. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής Καισαριανής καθώς καί τοϋ μετοχιού της, τής γυναικείας μονής τής Παναγίας τής Παν- 11 Aï PI ΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 161 τανάσσης στην ’Αθήνα. 'Η μονή Καισαριανής είχε άνακηρυχθεϊ σταυρο­ πηγιακή άπό τον πατριάρχη Διονύσιο Β'(;) καί το μετόχι είχε προσηλω­ θεί σ’ αυτήν άπο τον Νικόλαο Μπονεφατζή. > (Σαθας, ’Ανέκδοτα, 124-127.) 167 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «πατριαρχικόν συνοδικόν έπιβεβαιωτήριον γράμμα» φ· ΐ04Γ"ν ’Ιούνιος, ίνδ. α' ,αχοη' (1678) Inc. ’Επειδή σνν άλλους έθος άρχαϊον Π. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής τής Θεοτό­ κου τής «Μεντέλης» στήν ’Αθήνα: ικανοποιείται έτσι αίτημα των μονα­ χών της. Ή μονή είχε άνακηρυχθεϊ σταυροπηγιακή άπό τόν πατριάρχη 'Ιερεμία Α' (;) μέ σιγιλλιώδες γράμμα, του οποίου τμήμα σώζει τό κεί­ μενο του έπιβεβαιωτηρίου. (ΣαΘΑΣ, ’Ανέκδοτα, 127-130.) 168 Ένωση μητροπόλεων «πατριαρχικόν συνοδικόν ένωτικόν γράμμα» φ.Ι04ν-105Γ ’Ιούλιος, ίνδ. α' ,αχοη'(1678) Inc. ’Επειδή της μητροπόλεως Καφα καί Π. Άποφασίζεται ή ένωση τής μητροπόλεως Καφα καί Φούλλων μέ τή μητρόπολη Γοτθίας, έπειδή ή πρώτη μητρόπολη δεν μπορεί «διά τό όλιγοπρόσωδον» νά διατηρεί ’ίδιον άρχιερέα’ ή νέα μητρόπολη θά ονο­ μάζεται στό εξής μητρόπολη Γοτθίας καί Καφα. Ό εως τότε Γοτθίας Μεθόδιος άναλαμβάνει εκκλησιαστικός προϊστάμενος τής νέας μητροπό­ λεως. 169 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («ομολογώ») φ. ΐ05Γ~ν [χ.χ] ΑΔΗΛΟΣ Inc. Καρδία μεν πυστενευν εις δυκαυοσύνην Des. τοΐς αποστόλους εν Θάβω Π. 'Ημιτελής ομολογία πίστεως άδήλου προκειμένου νά άποσείσει 11 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 162 τις εναντίον του κατηγορίες, σχετικές με τή μή τήρηση των δογμάτων τής ’Ορθοδόξου ’Εκκλησίας. [λευκά: φ. 106Γ-109Γ Μετριότητα (συγχωροχάρτι) του 1745' βλ. σ. 41: φ. 109ν] 170 Συνδρομή υπέρ του Παναγίου Τάφου ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «κοινός συνοδικός τόμος» φ. ιιοΓ'ν Δεκέμβριος, ίνδ. ζ' ,αχμ[=ν]γ' (1653) Inc. Τοϊζ πάσιν εύσεβεϋσι, καί όρθοδόξοις II. Καλούνται οί χριστιανοί τής αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπό­ λεως να συνδράμουν τον Πανάγιο Τάφο προσφέροντας «ό καθ’ ένας χρι­ στιανός πάντων των ρουφετίων, άνά ενα άσπρον την κάθε εβδομάδα» ώστε νά άντιμετωπιστοϋν ζημίες, άπαιτήσεις καί ενοχλήσεις «των κατά τόπον έξουσιαστών»1. 171 Εκλογή άρχιεπισκόπου Μήλου καί Κιμώλου ΠΑΊ ΣΙΟΣ Α' Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. ιΐ0ν-ιιΐΓ Μάιος, ίνδ. ζ' (αχμ[=ν]δ' (1654) Inc. ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής Μήλον, καί Π. ’Εκλέγεται αρχιεπίσκοπος Μήλου καί Κιμώλου ό ιερομόναχος 'Ιερόθεος μετά την καθαίρεση του Διονυσίου. (ΑΤΕΣΗΣ, Μήλος-ΚΙμωλος, 52.) 172 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Μήλου καί Κιμώλου «καθαίρεσις» φ· lllr"v Μάιος, ίνδ. ζ' (αχνδ' (1654) Inc. Πολλά μεν είσ'ι κα'ι άλλα Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό άρχιεπίσκοπος Μήλου καί Κιμώλου Διονύσιος, επειδή διέπραξε διάφορες άντικανονικές πράξεις σύμφωνα μέ τις έγγραφες καί προφορικές καταθέσεις έπαρχιω1. ΠαΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-ΚεΡΑΜΕΤΣ, Σινά, 233-237: άπό άδηλο κώδικα. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 163 των του- έξάλλου, σύμφωνα μέ το κατηγορητήριο, δεν κατέβαλε τά έκκλησιαστικά δοσίματα. Άναφέρονται τά ονόματα τεσσάρων μαρτύρων. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, Μήλος, 217-218.) 173 Εκλογή μητροπολίτου Λήμνου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. ΐΐιΥ 15 ’Ιουνίου ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αχξα' (1661) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λήμνον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λήμνου ό ιερομόναχος ’Ιωακείμ μετά το θάνατο του «κατά προεδρείαν άρχιερατεύοντος Γερασίμου». 174 ’Ακύρωση πληρωμής έκκλησιαστικών δοσιμάτων «συνοδικός τόμως» φ· mv 8 Matou, ίνδ. ζ' ΠΑΤΣΙΟΣ Α' ,αχνδ' (1654) Inc. Πάντα κατά τάξιν, καί εύσχημόνως Π. Ή σύνοδος άποφαίνεται ότι κάθε απόδειξη πληρωμής τού χαρα­ τσιού «περί του κρέατος του βασιλικού μποστανιού», ή οποία δόθηκε άπό τόν πρώην Κωνσταντινουπόλεως Ίωαννίκιο Β' καί άφοροΰσε την όγδοη ίνδικτιώνα είναι άκυρη' εξουσιοδοτείται ό οικουμενικός πατριάρχης νά έκδώσει νέες άποδείξεις γιά την ίνδικτιώνα αυτή1. 175 Εκλογή άρχιεπισκόπου Σάμου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...» φ·ιιιν-ιΐ2Γ Μάιος, ίνδ. ζ' ,αχνδ'(1654) Inc. ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής Σάμον, γνήσιον Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Σάμου ό ιερομόναχος Κορνήλιος μετά την καθαίρεση του Χριστοφόρου. 1. ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΥ, Φωτίειος 2, 9 σημ. 20: άπό τον κώδικα «Φωτίου-Κυπρίου Α'» (τμήμα μόνο τοϋ κειμένου πού σώζει ή Ν.Σ.). Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 164 176 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Σάμου φ· ιΐ2Γ «συνοδική καθαίρεσις» Μάιος, ίνδ. ζ' ,αχνδ' (1654) Inc. Πας νόμος διανεμητικός ών, εκάστω Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό αρχιεπίσκοπος Σάμου Χριστόφορος, έπειδή δεν τήρησε την «ένυπόγραφον καί έμμάρτυρον αύτοΰ ύπόσχεσιν» περί καταβολής των εκκλησιαστικών δικαιωμάτων, έπέδειξε άπρεπή συμπεριφορά καί περιφρόνησε τά συνοδικά καί πατριαρ­ χικά γράμματα. (ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗΣ, Σαμιακά 4, 207-208.) 177 Καθαίρεση μητροπολίτου Εύρίπου «συνοδική... καθαίρεσις» φ· H2r‘' ’Ιούνιος, ίνδ. ζ', 16541 Inc. Ψόγος ούδείς ήμϊν φαίνεται, καί Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Εύ­ ρίπου Δανιήλ, επειδή δεν εκπλήρωσε τίς οικονομικές υποχρεώσεις του προς τή Μ. ’Εκκλησία, έπέδειξε άνάρμοστη συμπεριφορά, προέβη σέ άντικανονικες πράξεις καί περιφρόνησε συνοδικά καί πατριαρχικά γράμ­ ματα. (ΘεμεΛΗΣ, Καθαιρέσεις, 112-113.) 178 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Προικοννήσου ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' «καθαίρεσις» φ· H3r Αύγουστος, ίνδ. ιγ' ,αχξ' (1660) Ine. Kal φυτοκόμος άγαθός ον μόνον Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό άρχιεπίσκοπος ΓΙροικοννήσου 'Ιερεμίας, έπειδή λόγω φιλαργυρίας διέπραξε άντικανονικες πράξεις, έπέδειξε άνάρμοστη συμπεριφορά καί έν συνεχεία έγκατέλειψε τήν έπαρχία του. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, 'Ιερεμίας, 132-133.) 1. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 165 179 Εκλογή άρχιεπισκόπου Προικοννήσου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...))) φ. 113Γ_ν ’Ιούλιος, ίνδ. ιγ' 7αχξ' (1660)1 Inc. ’Επειδή τής άρχιεπισκοπής Προικοννήσου, άπροστατεύτου Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Προικοννήσου ό ιερομόναχος Γεράσι­ μος μετά την καθαίρεση του Ίερεμίου. 180 Επικύρωση καθαιρέσεως Κυρίλλου Γ' «έπικύρωσις... καθαιρέσεως» φ· ιΐ3Υ-ιΐ4Γ ’Απρίλιος, ίνδ. ζ' ΠΑΤΣΙΟΣΑ' ,αχνδ' (1654) Ine. Ovòèv των δσα υπό σελήνην Π. ’Επικυρώνεται ή καθαίρεση τοϋ πρώην οικουμενικού πατριάρχου Κυρίλλου Γ' καί κρίνεται άκυρη ή «έπίβασίς» του στο θρόνο της Κων­ σταντινουπόλεως. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Συμβολή 1, 135: τμήμα τοϋ κειμένου.) 181 Εκλογή μητροπολίτου Ναυπλίου καί’Άργους 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· H4r 7 ’Οκτωβρίου, ίνδ. η' ,αχνδ' (1654) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Ναυπλίου καί Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ναυπλίου καί Άργους ό ιερομόναχος Μακάριος μετά την καθαίρεση τοϋ Θεοφάνους. 182 Καθαίρεση μητροπολίτου Ναυπλίου καί Άργους «συνοδική καθαίρεσις» φ· 114Γ'Υ ’Οκτώβριος, ίνδ. η', 16542 1. Πρόβλημα φαίνεται νά ύπάρχει στην ήμερομηνία των πράξεων 178 καί 179, καθώς ή εκλογή τοϋ νέου άρχιεπισκόπου Προικοννήσου προηγείται της καθαιρέσεως τοϋ προκατόχου του. "Ας σημειωθεί οτι στο ύπόμνημα εκλογής μνημονεύεται ή πράξη τής καθαιρέσεως τοϋ Ίερεμίου. Πρβ. ΓΡΙΤΣΟΠΟΧΛΟΣ, 'Ιερεμίας, 133, γιά την έρμηνεία τής άνακολουθίας. 2. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. 166 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ Inc. Τάς αποφάσεις των νόμων, καί κανόνων Π. Καθαιρεϊται καί. στερείται, τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Ναυπλίου καί "Αργους Θεοφάνης, έπειδή δεν κατέβαλε παρά μικρό μό­ νο μέρος τής πατριαρχικής ζητείας πού τοϋ άναλογοϋσε, παραβαίνοντας έτσι τον σχετικό συνοδικό τόμο. 183 "Ενωση μητροπόλεων ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 9- «συνοδικός τόμος» ιΐ4ν-ιΐ5Γ ’Ιούλιος, ΐνδ. η' ,αχνε' (1655) Ine. Kai τοϋτο φιλοτεχνίας άρίστης, και 1Ί. Άποφασίζεται ή ένωση των μητροπόλεων Νευροκοπίου καί Ζιχνών, έπειδή δεν διαθέτουν τά αναγκαία οικονομικά μέσα ώστε νά αποτε­ λούν ανεξάρτητες μητροπόλεις. 184 Καθαίρεση μητροπολίτου Νευροκοπίου «καθαίρεσις» φ. ιΐ5Γ ’Ιούλιος, ίνδ. η' ,αχνε' (1655) Inc. Πρώτον των άλλων άνδρ'ι φυτοκόμω Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης «Νευροκόπου» Σισώης, επειδή δεν κατέβαλε τά πατριαρχικά δικαιούματα καί έπέδειξε ασέβεια καί άνάρμοστη συμπεριφορά.* & .Λ,ν.σ V*ι· .. ,y·.· <rr*Tjyj xjxJixydrj vmArrm ——.ν' - «Ve λ- yλΛλ!,ν W'/ss *>/·Λ-+y Jf US!V<r#λ+. »^1S»u^· Λ,. jy*vJft Ir’s·*,· -m* 9*ν'ta*s0fb-'7*y %**'Λ*χ*τψ9*ν Jt··/ Xtylv υ»./«./» J.Wj.». & <***^*y %t/ il 7*/V? ■W/f C tsy Μ*·*y/ ‘içoj***’ aj*>S x**'sn,/*â/jr ■ Λύ'?£»* Αι'Ί»* \**,î 9fi%*7*r »tfv js i/fyÿv. w'-<rm+ «au ?■» d^fSô' -rd'i^SycJfJn^Onf ^·-+> ►·<■ · »V·»/!». jy/ /. ΜΠΤ 2, φ. 115V : τό υπόμνημα εκλογής του μητροπολίτου Νευροκοπίου Μακαρίου ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 185 Εκλογή μητροπολίτου Κορίνθου 167 φ. ιΐ5Γ"ν 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 7 Νοεμβρίου, ίνδ. ζ' ΜΕΘΟΔΙΟΣ Γ' ,αχξη' (1668) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Κορίνθου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Κορίνθου ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκκλησίας Κάλλιστος μετά το θάνατο τοϋ Παρθενίου. 186 Εκλογή μητροπολίτου Νευροκοπίου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. ιΐ5ν ’Ιούνιος [=’Ιούλιος]1, *ίνδ. * * η' * * ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' ,αχνε' (1655) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νευροκόπον 11. Εκλέγεται μητροπολίτης «Νευροκόπου» ό ιερομόναχος Μακά­ ριος μετά την καθαίρεση τοϋ Σισώη. 187 ’Αποπομπή πατριάρχου ’Αλεξάνδρειάς Συνοδική άπόφαση («άποφαινόμεθα συνοδικώς») φ· ιΐ5ν-ιΐ6Γ Νοέμβριος, ίνδ. δ' 7οοχξε7 (1665) Inc. ’ Αποστολυκή εστίν εντολή υπείκειν καί Π. Άποφασίζεται ή έξωση τοϋ Παϊσίου άπό τον πατριαρχικό θρόνο ’Αλεξάνδρειάς λόγω τής άποδημίας του σε χώρα μη φιλική προς τήν ’Οθω­ μανική Αύτοκρατορία (τή Ρωσία). 'Η άποπομπή του άποφασίζεται ύστερα άπό τήν έκφραση δυσφορίας καί τις άπειλές τών κρατούντων. (ΔεΛΙΚΑΝΙ-ΙΣ, ’Έγγραφα 2, 7-9.) 1. Το κείμενο τοϋ υπομνήματος άναφέρει καί τήν καθαίρεση τοϋ πρώην μη­ τροπολίτου «Νευροκόπου» Σισώη —«καθαιρέσει... καθυποβληθέντος ώς άντικρύ [έν τω Κώδικι] φαίνεται»—ή όποια όμως άναγράφει ώς μήνα έκδόσεως τόν ’Ιούλιο καί το γεγονός της ένώσεώς της μέ τή μητρόπολη Ζιχνών μέ τόν «συνοδικόν τόμον» πού καί αύτός άναγράφει ώς μήνα έκδόσεως τον ’Ιούλιο. Στό υπόμνημα εκλογής αναγρά­ φεται ό ’Ιούνιος ώς μήνας συντάξεώς του. Πρόκειται προφανώς γιά lapsus calami, πού θά πρέπει νά διορθωθεί σε ’Ιούλιο. ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 168 188 Α’ίτημα άντικαταστάσεως μητροπολίτου Ούγγροβλαχίας φ. 116Γ ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «αυθεντικόν γράμμα» (σύμφωνα με την επιγραφή του κειμένου) «άπό Τρηγοβίστου» 12 ’Ιουλίου ,αχνγ'(1653) Inc. Δεόμενοι, τον πανάγ\μ\]ον Θεόν, Òi.à Π. Ό βοεβόδας Ούγγροβλαχίας Ματθαίος άναγγέλλει στον οικουμε­ νικό πατριάρχη Ίωαννίκιο Β' δτι άπομάκρυνε άπό τον αρχιερατικό θρόνο το μητροπολίτη Στέφανο, επειδή «έφοράθη... νά όμογνωμονήση μετά των συστασιαστών». Παρακαλεΐ νά του στείλουν το συντομότερο «έκδοσιν», ώστε νά μετατεθεί ό επίσκοπος «ρεμνίκου» ’Ιγνάτιος στον μητροπολιτικό θρόνο Ούγγροβλαχίας. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 332.) 189 Καθαίρεση μητροπολίτου Ούγγροβλαχίας καί (αντικατά­ στασή του Συνοδικό γράμμα («γράφομεν συνοδικώς») φ. ιΐ6Γ'ν ’Ιούλιος, ίνδ. ς ,αχνγ' (1653) Inc. Το Ις πάαι πρόδηλον καί καταφανές Π. Ό πατριάρχης γνωστοποιεί στον κλήρο, τούς άρχοντες καί τούς χριστιανούς τής μητροπόλεως Ούγγροβλαχίας τήν καθαίρεση του μητρο­ πολίτου Στεφάνου, τή μετάθεση στή θέση του τοϋ Ριμνίκου ’Ιγνατίου καί τήν άποστολή του μητροπολίτου Δρύστρας Μακαρίου ώς έξάρχου, γιά τήν εγκατάσταση τοϋ νέου μητροπολίτου. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, Έγγραφα 3, 333-335.) 190 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονύδριο [ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' «πατριαρχικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. Ιΐ6ν-117Γ Μάρτιος, ίνδ. ιε' ,αχοζ' (1677) Inc. Λιμένα μεν σωφροσύνης έμπόνως άναζητεϊν Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στό μονύδριο τής Κοιμή­ σεως τής Θεοτόκου πού άνήγειρε ό ιερομόναχος Άνανίας στό χωριό Κου- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 169 μουριανά τής επαρχίας Φαναριού καί Νεοχωρίου. «Εις σημεΐον υποταγής» οφείλει, νά παρέχει κατ’ έτος στή Μ. ’Εκκλησία μία οκά κερί1. 191 'Όροι βοεβόδα Βασιλείου γιά την άνάληψη του χρέους τής Μ. Εκκλησίας «αύθεντικόν χρυσόβουλλον» (σύμφωνα μέ την έπιγραφή τοϋ κειμένου) φ. ιΐ7Γ-ΐΐ8ν «ΈντωΓιασίω» ΠΑΡΘΕΝΙΟΣΑ' [15]2 Αύγούστου ,αχμα'ίΐδύΐ) Inc. "Επειδή καί ή θεία πρόνοια Π. 'Ο βοεβόδας Μολδοβλαχίας Βασίλειος άναλαμβάνει τήν αποπλη­ ρωμή των χρεών τής Μ. ’Εκκλησίας απαιτώντας: α' κατάργηση τής πα­ τριαρχικής ζητείας καί κοινοποίηση τοϋ γεγονότος αύτοΰ σέ όλη τήν επι­ κράτεια τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου- β' συγχώρηση καί αποκατά­ σταση των «παιδευομένων» άρχιερέων- γ' διηνεκή μνημόνευση των ονο­ μάτων των μελών τής οικογένειας του —ζώντων καί τεθνεώτων— «έν πάσαις ταϊς μητροπόλεις»- δ' συγκρότηση τριμελούς ή τετραμελοϋς έπιτροπής άπο μέλη τής πατριαρχικής συνόδου ή όποια θά έχει ώς έργο νά διοικεί τήν ’Εκκλησία καί νά συγκεντρώνει τά εκκλησιαστικά εισοδήματα άπο κοινού μέ τον πατριάρχη καί ε' απαλλαγή άπο κάθε βάρος τοϋ Μελε­ τίου Συρίγου καί του μητροπολίτου Μονεμβασίας. (Δελικανης, ’Έγγραφα 3, 296-302.) 192 ’Αποδοχή ορών βοεβόδα Βασιλείου «συνοδικόν έπιβεβαιωτήριον σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 118Υ-120Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ι' ,αχμα' (1641) Inc. Το'ις θεοφιλώς καί διά λόγον Π. Ή πατριαρχική σύνοδος άποδέχεται τούς ορούς πού διατύπωσε άναλυτικά μέ το χρυσόβουλλό του ό βοεβόδας Μολδοβλαχίας Βασίλειος προκειμένου νά άναλάβει τήν άποπληρωμή τών χρεών τής Μ. ’Εκκλησίας (πρβ. πράξη 1042, όπου ή διατύπωση τών άρχικών ορών). (ΔελικΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 303-309.) 1. Βλ. ΖακτθιινΟΣ, Πατριαρχικά [Ελληνικά, 2 (1929)], 388-390: από τόν Parisinus suppl. gr. 704. 2. Στό κείμενο: «μηνί αύγούστω μ[=ιε';]». H ΣΥΝΑΓΩΓΗ 170 193 Συγκρότηση τετραμελοΰς έπιτροπής «συνοδικός τόμος» <ρ. 120Γ-121Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ι', 16411 Inc. Η τον καλόν προσθήκη το Π. Άποφασίζεται ή σύσταση τετραμελοΰς επιτροπής άπό τούς μη­ τροπολίτες 'Ηράκλειας Ίωαννίκιο, Λαρίσης Γρηγόριο, Χαλκηδόνος Παχώμιο καί Σερρών Δανιήλ, σύμφωνα μέ το αίτημα του βοεβόδα Βασι­ λείου, καί καθορίζονται οί άρμοδιότητές της. (Δελικανης, ’Έγγραφα 3, 309-314.) 194 ’Ανασυγκρότηση καί διεύρυνση έπιτροπής «συνοδικός τόμος» φ. 121Γ-Ι22ν ’Ιανουάριος, ίνδ. ια/, 16431 Inc. Tà θεαρέστως γιγνόμενα, πάντα καλά Π. Άποφασίζεται ή άνασυγκρότηση καί διεύρυνση τής έπιτροπής πού συστάθηκε με τον συνοδικό τόμο τοϋ Σεπτεμβρίου 1641. 'II νέα επι­ τροπή άποτελεϊται άπό τούς μητροπολίτες Χαλκηδόνος Παχώμιο, Μηθύμνης Κορνήλιο, τόν μ. οικονόμο πρεσβύτερο Χριστόδουλο, τόν επί τοϋ σακελλίου Γεώργιο καί τόν δικαιοφύλακα Μιχαήλο- «κουράτορες» τής έπιτροπής ορίζονται ό Λαρίσης Γρηγόριος, ό Άδριανουπόλεως Παρθένιος καί ό μ. λογοθέτης Λάσκαρης" τέλος, στην έπιτροπή προστίθεται καί ό μ. ρήτωρ Μιχαλάκης Κουνούπης. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 314-321.) 195 Εκλογή μητροπολίτου ’Αμασείας ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Γ' Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 122Τ Νοέμβριος, ίνδ. ι' ,αχνς' (1656) Inc. ’Επειδή τής άγυωτάτης μητροπόλεως ’Αμασείας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης ’Αμασείας ό ιερομόναχος Γεράσιμος μετά την καθαίρεση του Κοσμά2. 1. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. 2. Βλ. Ζολωτας-Σαροτ, 'Ιστορία 3.2, 159, άπό άδηλο κώδικα. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 171 196 Εκλογή μητροπολίτου Λακεδαιμόνιας 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· Ι22ν Δεκέμβριος, ίνδ. ι' ,αχμα' (1641) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λ ακαώεμονιάς Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας ό ιερομόναχος ΙΊαρθένιος μετά το θάνατο τοΰ Ίωάσαφ. 197 Καθαίρεση μητροπολίτου Εφέσου «συνοδική... καθαίρεσις» φ· Ι22ν-123Γ Φεβρουάριος, ίνδ. ι1 ,αχμβ' (1642) Inc. Τής ημών μετριότητος σννοδικώς προκαθήμενης Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Ε­ φέσου Μελέτιος, επειδή έπέδειξε άνάρμοστη συμπεριφορά, συνήψε δάνεια πού δεν τά απέδωσε καί έγκατέλειψε, χωρίς πατριαρχική άδεια, τήν επαρ­ χία του γιά μεγάλο χρονικό διάστημα. 198 Εκλογή μητροπολίτου Λήμνου Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. ΐ23Γ~ν 11 Μαΐου, ίνδ. ι' ,αχμβ' (1642) Inc. ’Επειδή τον μητροπολίτην Λήμνον Γεράσιμον Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Λήμνου ό προηγούμενος Βατοπεδίου ’Ιγνάτιος, επειδή ό Λήμνου Γεράσιμος λόγω άσθενείας άδυνατεϊ νά έκτελέσει τά καθήκοντά του. 199 Εκλογή μητροπολίτου Γοτθίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· ΐ23ν 28 ’Οκτωβρίου, ίνδ. ια' (αχμβ' (1642) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Γοτθίας προστάτου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Γοτθίας ό πρώην επίσκοπος Λιτζά καί Άγράφων ’Άνθιμος μετά το θάνατο τοϋ Σεραφείμ. ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' II ΣΤΝΑΓΩΓΙ-Ι 172 200 Εκλογή μητροπολίτου Καισαρείας τής Καππαδοκίας φ. 123ν 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Νοέμβριος, ίνδ. ια' /(κχμ.β' (1642) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καισαρείας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Καισαρείας τής Καππαδοκίας ό μητρο­ πολίτης Μυρέων Ζαχαρίας μετά το θάνατο τοϋ Έπιφανίου. 201 Εκλογή άρχιεπισκόπου ΓΙωγωνιανής 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. Ι23ν 2 Φεβρουάριου, ίνδ. ια' /£κχμ.γ' (1643) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης άρχιεπισκοπής Πωγωϊαννής Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Πωγωνιανής ό ιερομόναχος Παρθένιος μετά το θάνατο τοϋ Σωφρονίου. 202 Εκλογή άρχιεπισκόπου Μήλου καί Κιμώλου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 123^ 31 Μαρτίου ίνδ. ια'[1643] Inc. ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής Μν[=ή]λον καί Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Μήλου καί Κιμώλου ό ιερομόναχος Διονύσιος μετά το θάνατο τοϋ Μελετίου. (ΑΤΕΣΗΣ, Μήλος-Κίμωλος, 49.) 203 Εκλογή μητροπολίτου Προύσης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. Ι23ν ’Ιούνιος, ίνδ. ια' ,αχμγ' (1643) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Προύσης γνησίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Προύσης ό ιερομόναχος Κλήμης, έπει- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 173 δή ό Προύσης Χρύσανθος πνίγηκε κατά τή διάρκεια τοϋ ταξιδιού του στήν Κωνσταντινούπολη. 204 'Υπόσχεση του πρώην Θεσσαλονίκης φ· 'Υποσχέσεως «γράμμα» («γράφω... καί ύπόσχομε») 124Γ 16 ’Ιουλίου [1640;] Inc. Διά τοϋ παρόντος γράμματος καί Π. Ό πρώην Θεσσαλονίκης Δαμασκηνός, άφοϋ έλαβε προεδρικώς την άρχιεπισκοπή Κασσανδρείας, υπόσχεται ότι δεν θά ενοχλεί τον προε­ δρικώς κατέχοντα τή μητρόπολη Θεσσαλονίκης πρώην οικουμενικό πα­ τριάρχη ’Αθανάσιο. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Θεσσαλονίκη, 117: το χρονολογεί 1643.) 205 Εκλογή μητροπολίτου Λαοδικείας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 124Γ 4 Σεπτεμβρίου, ΐνδ. ιβ' ,αχμγ' (1643) Inc. ’Επειδή μετά τον θάνατον τον Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Λαοδικείας ό ιερομόναχος Σωφρό­ νιος μετά το θάνατο τοϋ άδήλου πρώην μητροπολίτου Λαοδικείας. 206 Εκλογή μητροπολίτου Ναυπάκτου καί ’Άρτης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...»») φ· 124Γ 9 Σεπτεμβρίου, ΐνδ. ιβ' ,αχμγ' (1643) Inc. ’Επειδή ή άγιωτάτη μητρόπολις Ναύπακτον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ναυπάκτου καί ’Άρτης ό πρώην Σερ­ ρών Γαλακτίων μετά το θάνατο τοϋ ’Ακακίου. 207 Καθαίρεση μητροπολίτου Δρύστρας «συνοδική... καθαίρεσις» φ. ΐ24Γ"ν Αύγουστος, ΐνδ. ια' ,αχμγ' (1643) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 174 Inc. "Οτι μεν εξεστι κατά τάς Π. Καθαιρεϊται καί στερείται της άρχιεροσύνης ό έκλεγείς γιά δεύτερη φορά μητροπολίτης «Δρύστης» ’Αντώνιος, έπειδή ύπέπεσε στά ΐδια παραπτώματα πού είχαν προκαλέσει την πρώτη καθαίρεσή του, δη­ λαδή δεν απέδωσε τά νόμιμα δικαιώματα τής Μ. ’Εκκλησίας. ’Επί πλέον «καί τον προς αύτόν πατριαρχικόν πεμφθέντα ήμέτερον εξαρχον ουδό­ λως έλογίσατο, άλλά φυγάς ώχετο». 208 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονυδρίου ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' «πατριαρχικόν συνοδικόν καί σιγιλλιώδες γράμμα» φ· Ι24ν-125Γ 29 Αυγούστου, ίνδ. ιγ' ,αχμε' (1645) Inc. Ονκ εξω λόγου καί τούτο Π. Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια του μονυδρίου του 'Αγίου ’Ελευθερίου, το όποιο ίδρυσε ό μοναχός ’Αρσένιος στην τοποθεσία «Καλοξύλου» στη Νάξο. 'Η επιβεβαίωση γίνεται ύστερα άπό αίτημα του ιδρυτή του μονυδρίου. 209 Εκλογή μητροπολίτου Νεοκαισαρείας ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 125Γ 25 Σεπτεμβρίου, ίνδ. ιβ' [1643] Inc. ’Επειδή μετά θάνατον τον μητροπολίτου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Νεοκαισαρείας ό εφημέριος τής Μ. ’Εκκλησίας ιερομόναχος Χριστόφορος μετά το θάνατο τοϋ αδήλου πρώην Νεοκαισαρείας. 210 Εκλογή μητροπολίτου ’Αμασείας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. ΐ25ν 2 Φεβρουάριου, ίνδ. ιβ' ,αχμδ' (1644) Inc. ’Επειδή της μητροπόλεως ’Αμασείας, γνησίου Π.’Εκλέγεται μητροπολίτης’Αμασείας ό πρωτοσύγκελλος Γάνου ιερομόναχος ’Αρσένιος μετά το θάνατο τοϋ Μητροφάνους. 175 ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 211 ’Εκλογή μητροπολίτου Νέων ΙΙατρών φ· Ι25ν 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 27 Μαρτίου, ίνδ. ιβ' ,αχμδ' (1644) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Νέων Πατρών Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Νέων Πατρών ό ιερομόναχος ’Ιωσήφ μετά την παραίτηση του Ίωάσαφ. 212 'Υπόσχεση άναχωρήσεως ίερομονάχου άπο την περιοχή Κωνσταντινουπόλεως φ. 125Τ «ύπόσχεσις» 2 Νοεμβρίου ,αχμη' (1648) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Inc. Διά τον παρόντος οικ\ε)ιοχείρον γράμματος Π. Ό ιερομόναχος ’Ιγνάτιος Άλμπάνος υπόσχεται οτι θά έγκαταλείψει «τά μέρη τής Κωνσταντινουπόλεως, καί Χαλκηδόνος καί τών περι­ χώρων» καί οτι, σε άντίθετη περίπτωση, έκτος άπο τα άλλα επιτίμια θά πρέπει νά αποδώσει στον οικουμενικό πατριάρχη τά 500 γρόσια πού τοϋ οφείλει. 213 ’Εκλογή μητροπολίτου Λακεδαιμόνιας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα,...))) φ. Ι25ν ’Ιανουάριος, ίνδ. ι' ,αχμα[=β]' (1642) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λακεδαιμόνιας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας καί Δημητσάνης ό ιερο­ μόναχος Γαβριήλ μετά τό θάνατο του Ίωάσαφ καί τον έν συνεχεία θάνα­ το τοϋ χειροτονηθέντος Παρθενίου. 214 ’Εκλογή μητροπολίτου Εφέσου 'Υπόμνημα («αον... έθέμεθα...» φ. 125ν-126Γ 16 Φεβρουάριου, ίνδ. \! ,αχμβ' (1642) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 176 Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Εφέσου Απροστάτευτου Π. Εκλέγεται, μητροπολίτης ’Εφέσου ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκκλησίας Παΐσιος μετά την καθαίρεση τοϋ Μελετίου. 215 'Υπόσχεση άναχωρήσεως ίεροδιακόνου άπο τήν περιοχή Κωνσταντινουπόλεως ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «ύπόσχεσις» φ· 126Γ «1653[;] αύγούστω» Inc. Διά τον παρόντος μου γράμματος Π. 'Ο ίεροδιάκονος Γρηγόριος υπόσχεται, ότι θά έγκαταλείψει, υστέ­ ρα άπο εντολή του πατριάρχου, τήν Κωνσταντινούπολη, τον Γαλατά καί τά περίχωρα τής Κωνσταντινουπόλεως εντός οκτώ ήμερων, διαφορετικά θά θεωρηθεί «αύτοκαθαίρετος». 216 Καθαίρεση (αρχιεπισκόπου Σάμου ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' «συνοδική... καθαίρεσις» φ· 126J ,αχμδ' (1644) Inc. ’Επειδή ό Σάμου Αρχιεπίσκοπος ’Άνθιμος Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό άρχίεπίσκοπος Σάμου ’Άνθιμος γιά άπρεπεΐς καί άντικανονικές πράξεις, σύμφωνα με τις καταγγελίες των κληρικών καί λαϊκών τής Σάμου. ’Εναντίον του είχε κινηθεί καί ό Καπετάν πασάς, ό όποιος είχε σκοπό νά τόν εξορίσει, σχέδιο πού τελικά δεν πραγματοποιήθηκε. (ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗΣ, Σαμιακά 4, 203-204.) 217 Εκλογή αρχιεπισκόπου Σάμου Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 126Γ 3 Μαΐου, ΐνδ. ιβ' ,αχμδ' (1644) Inc. ’Επειδή τής Αρχιεπισκοπής Σάμου γνησίου II. ’Εκλέγεται άρχίεπίσκοπος Σάμου ό πρώην Θηβών Παρθένιος μετά τήν καθαίρεση του ’Ανθίμου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 177 218 Πρόσκληση συγκεντρώσεως άρχιερέων στην Κωνσταντι­ νούπολη φ· 126Γ_ν «συνοδικός τόμος», «συνοδική... άπόφασις» [ante 15 Αόγούστου] /α.χμ.δ' (1644) Inc. ’Επειδή òca τα δυσβάστακτα καί Π. Καλούνται νά προσέλθουν στην Κωνσταντινούπολη όλοι οΐ μητρο­ πολίτες, άρχιεπίσκοποι καί επίσκοποι του οικουμενικού θρόνου, γιά νά αποφασίσουν τον τρόπο μέ τον όποιο θά άντιμετ<οπίσουν τά υπέρογκα χρέη τής Μ. ’Εκκλησίας. 219 Εκλογή μητροπολίτου Λήμνου 'Τπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ. Ι26ν 15 ’Ιουλίου ίνδ. ιβ' [1644] Inc. ’Επειδή της μητροτιόλεως Λήμνου γνησίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λήμνου ό μητροπολίτης Συννάδων Κάλλιστος μετά το θάνατο του ’Ιγνατίου. 220 Καθαίρεση μητροπολίτου Καφα καί Φούλλων «συνοδική καθαίρεσις» φ· Ι26ν-127Γ (αχνγ' (1653) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Inc. Ενδηλόν εστι τοϊς πάσί, καί Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Καφά καί Φούλλων Κύριλλος έξαιτίας «των άτοπων αύτοϋ πράξεων καί αίσχρουργημάτων». 221 ’Εκλογή μητροπολίτου Καφα καί Φούλλων 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Καφα καί 12 φ· 127Γ ’Ιούλιος, ίνδ. ιβ' ΙΙΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' ,αχμδ' (1644) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 178 Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Καφα καί Φούλλων ό ιερομόναχος Κύ­ ριλλος μετά το θάνατο τοϋ Παρθενίου. 222 Καθαίρεση Παρθενίου Α' [ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α'] «συνοδική καθαίρεσις» φ. 127Γ-129Γ Σεπτέμβριος, ΐνδ. ιγ' ,αχμδ' (1644) Inc. Καιρός Ιδού μετά τοϋ προφήτου Π. Καθαιρεΐται άπό τη σύνοδο καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό οικουμενικός πατριάρχης Παρθένιος Α' έπειδή, σύμφωνα μέ το κατηγο­ ρητήριο, διέπραξε σωρεία άτοπημάτων τόσο στο επίπεδο τοϋ δόγματος ό­ σο καί σε ζητήματα οικονομικής διαχειρίσεως καί διοικήσεως τής Εκκλη­ σίας. Επιπλέον, στο κατηγορητήριο άπαριθμοΰνται καί άλλες παράνομες πράξεις, τις όποιες ό Παρθένιος είχε διαπράξει ώς μητροπολίτης Ίωαννίνων. Τή συνοδική απόφαση συνυπογράφει ό 'Ιεροσολύμων Θεοφάνης. 223 Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Παρθενίου Β' [ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β'] 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 129Γ_Υ Σεπτέμβριος, ΐνδ. ιγ' ,αχμδ' (1644) Inc. Τώ παναγάθω Θεώ χάρις, παρ’ ον Π. ’Εκλέγεται οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης Άδριανουπόλεως Παρθένιος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Παρθενίου Α'. Συνυποψήφιοι, ό ’Αλεξανδρείας Νικηφόρος καί ό ’Αντιόχειας Εύθύμιος. (ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, 'Αγία Κυριακή, 35-36.) 224 ’Εκλογή μητροπολίτου Άδριανουπόλεως ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. Ι29ν Σεπτέμβριος, ΐνδ. ιγ' ,αχμδ' (1644) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Ανδριανονπόλεως Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Άδριανουπόλεως ό ιερομόναχος Νεό­ φυτος, πρώην άρχιδιάκονος τοϋ Παρθενίου Β', μετά τον «προβιβασμόν» τοϋ τελευταίου στόν οικουμενικό θρόνο. (ΑρΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φοηίεως 1, 170-171 σημ. 3.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 179 225 Καθαίρεση μητροπολίτου Εύ ρίπου καί άπόδοση τής μητροπόλεως Ίωαννίνων στον νόμιμο άρχιερέα της φ. Ι29ν-130Γ «καθαίρεσές συνοδική» Σεπτέμβριος, ίνδ. ιγ' ,αχμδ' (1644) Inc. ’Επειδή τής ημών μετριότητος συνοδικώς Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Εύρίπου Ίωάσαφ, επειδή παρανόμως «έπέβη» στή μητρόπολη Ίωαννίνων. Ή μητρόπολη αυτή αποδίδεται καί πάλι στον νόμιμο μητροπολίτη Ίωαν­ νίνων Καλλίνικο, ό όποιος, όπως σημειώνεται, άντικανονικώς είχε καθαιρεθεϊ επί τής πατριαρχίας Παρθενίου Α'. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Καλλίνικος, 451-452.) 226 ’Απειλή επιτιμίων εναντίον μητροπολιτών «συνοδικός... τόμος» φ· I30r"v 12 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιγ' ,αχμδ' (1644) Inc. Των όποιωνδήποτε πρακτικών τε, και Π. Εξουσιοδοτείται ό οικουμενικός πατριάρχης νά καθαιρεΐ κάθε άρχιερέα ό όποιος δεν συνεισφέρει τά όφειλόμενα δοσίματα, κατά τό κα­ τάστιχο τής Μ. Εκκλησίας. Γίνεται μνεία παλαιότερων συνοδικών τόμων πού έπέσυραν τήν ποινή τής καθαιρέσεως σέ όσους αρχιερείς δεν κατέ­ βαλλαν «τό άνάλογον... άπό τε χαρατζίου, έμπακίων, καί λοιπών άλλων» δοσιμάτων. 227 'Υπόσχεση άποπληρωμής χρέους 'Υπόσχεση («ομολογώ καί ύπόσχομε») φ. 130ν 6 Φεβρουάριου ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' ,αχνβ' (1652) ή Inc. ’Επειδή εγκαλονμενος υπό τής ίεράς Π. 'Ο επίσκοπος Τζερβενοϋ Γαβριήλ υπόσχεται ότι σέ διάστημα 30 ημερών θά έξοφλήσει τήν οφειλή του προς τή Μ. Εκκλησία, καταβάλλον­ τας τό ποσό τών 30.000 άσπρων στόν κυρίτζη Ράλλη· διαφορετικά θά θεωρηθεί «αύτοκαθαίρετος». Τήν υπόσχεσή του σημειώνει στον Κώδικα τής Μ. ’Εκκλησίας. (ΓΕΔΕΩΝ, ’Εφημερίδες, 107-108, ό όποιος άναφέρει, χωρίς σχολιασμό, ότι ύπάρχει ή λέξη «σεπτεβρίω» στο κείμενο, πρίν άπό τή χρονολογία.) ΠΑΤΣΙΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 180 228 ’Ένορκη ομολογία γιά την άξια εμπορευμάτων ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' «πατριαρχικόν συνοδικόν γράμμα» φ· 130Τ Σεπτέμβριος, ίνδ. ιδ' /οοχμ.ε' (1645) Inc. ’Επειδή τής ημών μετριότητας σννοδίκώς 11. 'Η σύνοδος βεβαιώνει την ένορκη ομολογία για την άξια των εμπορευμάτων πού είχαν φορτώσει, στο πλοίο του λέριου καραβοκύρη Λαμπρινοΰ, οΐ Θωμάς Νικολάου Ντογαντζής άπο την Καστοριά, Ίωαννάκης Νικολάου Τζακωνίτης άπο τήν Κωνσταντινούπολη καί «Χρυσόσκουλος Γεωργίου άπο Γαλατά του Σταυροδρομήτου»· το πλοίο αυτό αιχμαλωτίστηκε πιθανώς άπο άγγλικο πειρατικό κατά το ταξίδι άπο τήν Αίγυπτο στην Κωνσταντινούπολη. (ΓΕΔΕΩΝ, Έκκλησίαι εξακριβονμεναι, 161-164.) 229 ’Αντιμετώπιση χρεών Μ. Εκκλησίας «συνοδικός τόμος» φ· Ι30ν-131Γ 6 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιδ' ,αχμε' (1645) Inc. Τοϊς πασι καταφανές, ώς ή Π. Άποφασίζεται άπο τήν πατριαρχική σύνοδο ή υποχρεωτική κα­ ταβολή άπο κάθε άρχιερέα ενός κατ’ άποκοπήν ποσού, σύμφωνα μέ το «έσφραγισμένον κατάστιχον», προκειμένου νά άντιμετωπιστοϋν τά «δυ­ σβάστακτα χρέη» τής Μ. ’Εκκλησίας. Ή μή καταβολή θά επιφέρει τήν καθαίρεση του άρχιερέως. 230 Παραίτηση μητροπολίτου Σηλυβρίας «παραίτησις» φ. 131Γ 8 ’Οκτωβρίου, ίνδ. ιδ' ,αχμε' (1645) Inc. 'Η ταπεινότης ημών òià τον Π. 'Ο μητροπολίτης Σηλυβρίας Σωφρόνιος υποβάλλει, μέ ιδιό­ χειρο γράμμα, τήν παραίτησή του, έπειδή δεν μπορεί νά άντιμετωπίσει τά χρέη τής επαρχίας του καί δίδει «άδειαν» στον οικουμενικό πατριάρ­ χη νά εκλέξει άλλον ιεράρχη. Διατηρεί 8μ«)ς το άξίωμα τής άρχιεροσύνης. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Σηλνβρία, 123.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 231 Εκλογή μητροπολίτου Σηλυβρίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 181 Φ· Ι3ΐν 20 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιδ' (αχμε' (1645) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Σηλνβρίας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Σηλυβρίας ό ιερομόναχος Μακάριος μετά την παραίτηση του Σωφρονίου. 232 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... υπέταξα») φ. 131ν Δεκέμβριος, ίνδ. ιδ' ,αχμε' (1645) Inc. Πιστεύω εις ενa Θεόν πατέρα Π. 'Ομολογία πίστεως τοΰ υποψηφίου Σηλυβρίας Μακαρίου. 233 ’Αντιμετώπιση δολοπλοκιών κατά τοΰ οικουμενικού θρό­ νου φ. 131ν-132Γ «Συνοδικόν» (κατά την επιγραφή τοϋ κειμένου) . 7 Μαρτίου, ίνδ. ιδ' /οςχμ.ς/ (1646) Inc. 3Επειδή δ παναγιώτατος ημών ανθέντης Π. Ή σύνοδος «άρχιερέων, κληρικών, άρχόντων, καί λοιπών εγ­ κρίτων τής ήμετέρας πολιτείας τής Κωνσταντινουπόλεως», την οποία συγκάλεσε ό οικουμενικός πατριάρχης, άποφασίζει την τιμωρία όποιουδήποτε «μελετά ένέδρας καί σκευωρίας» έναντίον τοΰ πατριάρχου. (Χαμοϊδοποχλος, Άγια Κυριακή, 36.) 234 Πρόσκληση σε απολογία τοΰ μητροπολίτου Παλαιών Πατρών φ· 132Γ «συνοδικός τόμος» 13 Μαρτίου, ίνδ. ιδ' ,αχμς' (1646) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 182 Inc. Των βασιλικών καί εκκλησιαστικών κριτηρίων Π. Καλείται ό μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Θεοφάνης, γιά τρίτη φορά, νά προσέλθει άπο τή Μολδοβλαχία στήν Κωνσταντινούπολη, προκειμένου νά άπολογηθεϊ έναντι των κατηγοριών του πρώην Παλαιών Πατρών Παρθενίου- στήν περίπτωση πού δεν προσέλθει ή επαρχία θά αποδοθεί πάλι στον Παρθένιο (βλ. καί πράξη 305). (HURMUZAKI, Documente 14.1, 182-184: άπο άντίγραφο τοϋ Μ. Γεδεών —πιθανώς άπό Ν.Σ." τώρα στή Ρουμανική ’Ακαδημία.) 235 ’Άδεια γάμου ΑΔΗΛΟΣ «άδειας γράμμα» φ. ΐ32Γ_ν [χ.χ.- άλλα post 1640]1 Inc. ’Επειδή ό Ευστάθιος υιός τοϋ II. Δίδεται ή άδεια στον Εύστάθιο, γιο τοϋ Δήμου, άπο τούς «Κακουσέους» ’Ηπείρου (επισκοπή Βελλάς) νά τελέσει καί τέταρτο γάμο, επειδή ό πρώτος γάμος λογίζεται άκυρος: σέ ήλικία 8 έτών, è πατέρας του τον ένύμφευσε μέ τή Ίδχρονη Κόμνα, κόρη τοϋ Γκιώνη. 236 Εκλογή μητροπολίτου Σηλυβρίας ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 132Τ 14 Μαρτίου, ΐνδ. ιδ' (αχμζ' (1646) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σηλυβρίας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σηλυβρίας ό ιερομόναχος Μελέτιος, επειδή ό Μακάριος «έν τώ άπέρχεσθαι» στή μητρόπολη αύτή πνίγηκε. 237 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... υπέταξα») φ. 132Τ-133Γ 15 Μαρτίου, ίνδ. ιδ' ,αχμς' (1646) Inc. Πιστεύω εις εν a Θεόν πατέρα 1. ’Επειδή στήν πράξη άναφέρεται δτι τον πρώτο γάμο ακύρωσε ό επίσκοπος Βελλάς Παρθένιος, ό όποιος μαρτυρεΐται (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, ”Ηπειρος, 29) νά προΐστατα^ της έπαρχίας αυτής το 1640. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 183 Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου Σηλυβρίας Μελετίου. 238 'Υπόσχεση άποπληρωμής χρέους Ύποσχέσεως «γράμμα» Inc. 'Η ταπεινότης ημών διά τον φ. 133Γ 23 ’Απριλίου, ίνδ. ιδ' (αχμζ' (1646) Π. ’Άδηλος άρχιερέας υπόσχεται δτι μέσα σέ εξι ημέρες θά κατα­ βάλει τά εκκλησιαστικά δοσίματα πού τοϋ άναλογοΰν σύμφωνα μέ το συ­ νοδικό κατάστιχο’ διαφορετικά θά θεωρηθεί δτι εχει παραιτηθεί άπύ το θρόνο του. 239 Εκλογή άρχιεπισκόπου Δομενίκου καί Έλασσόνος φ· 133Γ 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 22 Μαΐου, ίνδ. ιδ' ,αχμζ' (1646) Inc. ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής Δομενίκου καί Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Δομενίκου καί Έλασσόνος ό επίσκο­ πος Πλαταμώνος Γερμανός μετά την καθαίρεση τοϋ Καλλίστου. 240 'Υπόσχεση διακοπής σχέσεων μέ άφορισθέντα «ύπόσχεσις καί συμφωνεία» Inc. ’Επειδή συνέβη τον Δημητράκι Γουλιανόν φ· ΐ33Γ"ν 7 ’Ιουνίου, ίνδ. ιδ' ,<*χμς' (1646) Π. Ό μ. λογοθέτης, άφοΰ άναγνωρίζει δτι συνέπραξε στην τέλε­ ση τοϋ παράνομου γάμου τοϋ Δημητράκη Γουλιανοΰ, υπόσχεται δτι θά διακόψει κάθε σχέση μέ τον άφορισθέντα Γουλιανό, διαφορετικά θά είναι εύλογη ή καθαίρεσή του καί ή αντικατάστασή του στο όφφίκιο τοϋ μ. λογοθέτου. 241 Εκλογή μητροπολίτου Σοφία: 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα ...») φ. 133V 18 Μαρτίου ,αχνα' (1651) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 184 Inc. 'Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σοφίας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Σοφίας ό παπα-Μελέτιος μετά την πα­ ραίτηση τοΰ Δανιήλ. 242 ’Απόφαση εκλογής μητροπολίτου Θεσσαλονίκης «πατριαρχικόν συνοδικόν γράμμα» φ· Ι33ν Ιούλιος, ίνδ. ιδ' ,αχμς' (1646) Inc. "Οτι, μεν ή άγιωτάτη μητρόπολις II. Άποφασίζεται ή εκλογή μητροπολίτου Θεσσαλονίκης, έπειδή ό πρώην οικουμενικός πατριάρχης ’Αθανάσιος Β' Πατελάρος, στον όποιο είχε δοθεί προεδρικώς ή παραπάνω μητρόπολη, εγκατέλειψε τη θέση του καί παραμένει επί τρία συνεχή χρόνια στά μέρη τής ’Άνω Μυσίας. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Θεσσαλονίκη, 118-119.) 243 Εκλογή μητροπολίτου Θεσσαλονίκης 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· Ι33ν-134Γ 25 ’Ιουλίου, ίνδ. ιδ' ,αχμς' (1646) Inc. 'Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκκλησίας Θεόκλητος, επειδή ό κατά προεδρίαν άρχιερατεύων πρώην Κωνσταντινουπόλεως ’Αθανάσιος Β' εγκατέλειψε τη μητρόπολή του. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Θεσσαλονίκηf 119-120.) 244 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... υπέταξα») φ. 134Γ Ιούλιος, ίνδ. ιδ' ,αχμζ' (1646) Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν πατέρα Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου Θεσσαλονίκης Θεοκλήτου. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Θεσσαλονίκη, 120.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 245 Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονή «σιγιλλιώδες γράμμα» 185 φ. 134Γ-135Γ Μάιος, ίνδ. ιγ' 16751 ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. 'Ως αγαπητά τα σκηνώματα Κυρίου Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή αξία στή μονή Ίβήρων υστέρα άπό αίτημα των μοναχών της, οί όποιοι γιά να το ένισχύσουν «προσεκομήσαντο... των πρό παλαι μακαρίων καί άοιδίμων βασιλέων... χρυσόβουλλα». 246 Ίδρυση άρχιεπισκοπής Σίφνου «συνοδικός τόμος» φ· 135Γ"Τ Αύγουστος, ίνδ. ιδ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' ,αχμς' (1646) Inc. Κοινού καί καθολικού προστάτου και Π. Άποφασίζεται ή σύσταση αρχιεπισκοπής Σίφνου, ή οποία θά έχει ύπό τή δικαιοδοσία της καί τά νησιά ’Αμοργό, «Πολύκανδρο», ’Α­ στυπάλαια, Σέριφο, Μύκονο, ’Ανάφη, ’Ίο, Σίκινο, «Άρακλείτζα καί τά πέριξ» καί θά συμμετέχει στο βασιλικό χαράτσι με 30 χρυσά φλωριά. (ΓΕΔΕΩΝ, Μνημεία, 451-452.) 247 Εκλογή άρχιεπισκόπου Σίφνου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· Ι35ν 17 Αύγούστου, ίνδ. ιδ' (αχμζ' (1646) Inc. ’Επειδή ώς αντίκρυ φαίνεται εν Π. ’Εκλέγεται πρώτος άρχιεπίσκοπος Σίφνου ό ιερομόναχος ’Αθα­ νάσιος. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, "Ερενναι, 137.) 248 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... υπέγραψα») 1. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. φ. 135Τ 17 Αύγούστου, ίνδ. ιδ' ,αχμζ' (1646) II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 186 Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν πατέρα Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου άρχιεπισκόπου Σίφνου ’Αθα­ νασίου. 249 Επικύρωση προσαρτήσεως έξαρχίας σέ μητρόπολη φ. 135ν-136Γ ΠΑΤΣΙΟΣ Α' «έπικυρωτικόν γράμμα» ,αχνε' (1655) Inc. Άπασών των παροικιών λόγον εχουσών Π. ’Επικυρώνεται ή προσάρτηση της έξαρχίας Φιλαδέλφειας στη μητρόπολη ’Εφέσου, με σκοπό την ένίσχυσή της. 'Η συμμετοχή τής μητροπόλεως στο βασιλικό χαράτσι καθορίζεται πλέον στο ποσό των 33 χρυ­ σών φλωρίων. 'Η προσάρτηση είχε άποφασιστεϊ έπί πατριαρχίας Παρ­ θενίου Α', είχε έπικυρωθεϊ άπό τον Ίωαννίκιο Β', άλλά άργότερα ή Φι­ λαδέλφεια παραχωρήθηκε καί πάλι ώς έξαρχία. (Γεδεων, Έξαρχίαι, 264: τμήμα τοΰ κειμένου1.) 250 Τιμωρία επισκόπου Σιναίου ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β'2 «πατριαρχικόν καί συνοδικόν γράμμα» 9· ΐ36Γ'ν Αύγουστος, ίνδ. ιγ' /ζριε'[=/ζρκγ'] (1615) Ine. ΟΙ θεόσεπτοι καί άείδημοι [=άοίδιμοι] βασιλείς Π. Τιμωρείται μέ αργία ό έπίσκοπος Σιναίου Λαυρέντιος, έπειδή 1. 'Ολόκληρο το κείμενο τής πράξεως έχουν δημοσιεύσει, άπο τον Κώδικα Κριτίου, ό ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ, Μητροπολίται Φιλαδέλφειας, 621-623, καί ό ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φωτίειος 1, 167-168. 2. Ή πράξη παραδίδεται μέ την έπιγραφή: f 'Ισα παλαιών γραμμάτων πα­ τριαρχικών στηλιτευοντα τάς παρανομίας καί κακογνο)μίας των Σιναΐτών, οϊτινες παραβάντες τους θείους θεσμούς, παρακανόνας έλειτούργησαν εν τφ εν Αίγύπτω μετοχεί[=Ι\φ αυτών, παραγνώμην των κατά καιρούς άειδήμων^άοιδίμων] πατριάρχων ’Αλεξάνδρειάς' αίτιοι καί τε ζημίας σκανδάλων, καί παντελούς άφανισμοϋ τού άγιωτάτου καί άποστολικοϋ θρόνου Αλεξάνδρειάς εγένοντο δθεν καί πολλάκις εκκλησιαατικώς έπι[=ε]τιμήθησαν."Ενδειξη δτι άπό εδώ άρχίζει ή καταχώριση στον Κώδικα τής Μ. ’Εκκλησίας παλαιότερων πράξεων σχετικών μέ τό Σιναϊτικό ζήτημα. Έδώ άποδίδονται στήν πατριαρχία κατά τήν όποια έκδόθηκαν. ”Ας σημειωθεί άκόμη δτι το άπό κτίσεως κόσμου έτος πού άναγράφεται στήν πρώτη πράξη δέν συμπίπτει μέ τήν ίνδικτιώνα" τό διορθώνουμε δπως κάνει καί ό ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, "Εγγραφα 2, 339 καί ό ΜαΖΑΡΑΚΗΣ, Συμβολή, 211 σημ. 1. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 187 ιερούργησε σέ διάφορες περιοχές τής Αίγύπτου —χωρίς την άδεια τοϋ πατριάρχου ’Αλεξανδρείας, στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγονταν οί πε­ ριοχές αυτές. (Δελικανης, ’Έγγραφα 2, 338-339: άπό τον Κώδικα Α' τοΰ Οικουμενικού Πατριαρχείου, δπου το άπό κτίσεως κόσμου έτος άναγράφεται ώς ζρ'" ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-Κεραμευς, Σινά, 20-21: άπό τον κώδικα 141 τής Βιβλιοθήκης τοϋ Πατριαρ­ χείου Ιεροσολύμων.) 251 ’Απόρριψη αιτήματος έπισκόπου Σιναίου Πατριαρχικό «γράμμα» φ· ΐ36ν «Έν τή άγια πόλει 'Ιερουσαλήμ» 10 ’Απριλίου ,ζριε' (1607) ΡΑΦΑΗΛ Β' Inc. Ή μετριότης ημών διά τον Π. Ό πατριάρχης 'Ιεροσολύμων Σωφρόνιος γνωστοποιεί στον πα­ τριάρχη ’Αλεξανδρείας Κύριλλο δτι άπέρριψε το αίτημα τοϋ έπισκόπου Σιναίου Λαυρέντιου νά ιδρύσει ναό στην Αίγυπτο. (Παπαδοποτλος-ΚεραμεΤΣ, Σινά, 22: άπό τον κώδικα 141 τής Βιβλιοθή­ κης τοϋ Πατριαρχείου 'Ιεροσολύμων.) 252 Μεταμέλεια έπισκόπου Σιναίου 'Ομολογία («όμολογοΰμεν... καί... έτοΰμεν συγχώρεσιν») φ· Ι36ν-137Γ «Έν Αίγύπτω /αγαι[=/αχα]Φ» 18Μαΐου ,ζρθ' (1601) ΜΑΤΘΑΙΟΣ Β' Inc. ’Εγώ ό ταπεινός επίσκοπος τον Π. 'Ο επίσκοπος Σιναίου Λαυρέντιος μεταμελείται γιά τίς εκκλη­ σιαστικές υπερβάσεις του, ζητά συγχώρεση άπό τον πατριάρχη ’Αλεξαν­ δρείας Μελέτιο Πηγά καί υπόσχεται δτι στο έξης αυτός καί οί σιναΐτες θά πολιτεύονται σύμφωνα μέ την τάξη τής ορθόδοξης ’Εκκλησίας. (ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-ΚεΡΑΜΕΤΣ, Σινά, 23-24: άπό τον κώδικα 141 τής Βιβλιο­ θήκης τοΰ Πατριαρχείου 'Ιεροσολύμων, δπου ή ημερομηνία είναι ,αχα' [=1601], καί ϊτσι άποσαφηνίζεται δτι τό άναγραφόμενο στη Ν.Σ. ώς ήμερομηνία, ,αγαι'ι’, εί­ ναι lapsus calami.) 253 ΓΙροτάσ εις Σιναϊτών για τή λύση διενέξεως «γράμμα» φ· ΐ37Γ_ν [χ.χ.· άλλά 20 ’Ιανουάριου 1623] ΚΤΡΙΑΑΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 188 Inc. 'Η ταπεινότης ημών μετά πόσης Π. 'Ο μετά τον Λαυρέντιο Σιναίου Ίωάσαφ καί οί Σιναΐτες προτεί­ νουν συμβιβαστική λύση ώστε νά παύσει ή διένεξή τους με το πατριαρ­ χείο ’Αλεξανδρείας : νά καταβάλουν στον πρώην ’Αλεξανδρείας καί νυν οικουμενικό πατριάρχη Κύριλλο Α' το ποσό πού είχε δαπανήσει για νά αγοράσει τά «όσπήτια του Ήλία τοΰ εμπνεε Ναστραλά», νά κλείσουν τήν έναντι τοϋ πατριαρχείου ’Αλεξανδρείας θύρα, νά διατηρήσουν δμως ώς μετόχι τά σπίτια χωρίς νά έχουν το δικαίωμα νά ιερουργούν σ’ αύτά. (ΠΑΠΑΔΟΠΟΧΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΪΣ, Σινά, 26-27: άπό τόν κώδικα 141 τής Βι­ βλιοθήκης τοϋ Πατριαρχείου 'Ιεροσολύμων1.) 254 Ενημέρωση βοεβόδα Βασιλείου γιά το Σιναϊτικό ζήτημα φ. 137ν ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Συνοδικό γράμμα («έκρίναμεν... καί πληροφοροΰμεν») 17 ’Ιανουάριου, ίνδ. ιγ' /αχμζ[=ε]' (1645) Inc. Γράμμα εκλαμπρον μάς εδειξεν ο Π. Ή σύνοδος γνωστοποιεί στον βοεβόδα Μολδοβλαχίας Βασίλειο δτι στη διένεξη μεταξύ τοΰ πατριαρχείου ’Αλεξανδρείας καί των Σιναϊτών το δίκαιο είναι μέ το μέρος τοΰ πατριαρχείου. (ΠΑΠΑΔΟΠΟΧΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΪΣ, Σινά, 33-34: άπό τόν κώδικα 141 τής Βι­ βλιοθήκης τοΰ Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.) 255 Παρέμβαση τοϋ βοεβόδα Βασιλείου στο Σιναϊτικό ζήτημα φ. 137ν-138ν «γράμμα» «Έν Γιασίω» 10 Αύγούστου ,αχμε' (1645) Inc. Ο σκοπός τον παρόντος μας II. 'Ο Βασίλειος γράφει προς τούς Σιναΐτες δτι, σύμφωνα μέ τά επί­ σημα έγγραφα πού τοΰ παρουσίασε ό ’Αλεξανδρείας Ίωαννίκιος, το δίκαιο είναι μέ το μέρος τοΰ πατριαρχείου ’Αλεξανδρείας: δηλαδή οί Σιναΐτες δέν έχουν το δικαίωμα νά λειτουργούν στο μετόχι τους στήν Αίγυπτο. (ΠΑΠΑΔΟΠΟΧΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΪΣ, Σινά, 35-39: άπό τον κώδικα 141 τής Βι­ βλιοθήκης τοϋ Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.) 1. Πρβ. Μαζαρακης, Συμβολή, 238-239: άπό «Α' Κώδικος των Γάμων» τοΰ πατριαρχείου ’Αλεξανδρείας, οπού ή χρονολογία: «Έν Αίγύπτω, κατά το έτος ,ζρλα' ’Ιανουάριου κ' Χριστοΰ δέ ,αχκγ'». ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ AAA A ΚΕΙΜΕΝΑ 256 ’Αποφάσεις γιά το Σιναϊτικό ζήτημα. «σιγιλλιώδες... γράμμα» 189 φ. 138ν-140Γ Νοέμβριος, ίνδ. ιε' ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ ,αχμς' (1646) Inc. Τρισί τισι τρόποις διοικεΐσθαι. πέφνκε Π. Άποφασίζεται δτι το οίκημα των Σιναϊτών στην Τζουβανία «είη καί λέγοιτο άπλώς οίκος» καί οχι μετόχι καί δτι οί Σιναΐτες οφεί­ λουν να υποτάσσονται στον πατριαρχικό θρόνο ’Αλεξάνδρειάς. Στο σκε­ πτικό τής άπόφασης άναφέρεται δλο τό ιστορικό τής διένεξης. (Δελικανης, ’Έγγραφα 2, 341-348.) 257 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Σιναίου «πατριαρχική καί συνοδική καθαίρεσις» φ· 140Γ-141Γ Δεκέμβριος, ίνδ. ιε' ,αχμς' (1646) Inc. Γινώσκετε καλά, πώς, τά τέλη Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό άρχιεπίσκοπος Σιναίου Ίωάσαφ, επειδή δεν τήρησε τήν υπόσχεσή του (βλ. πράξη 253) καί παρέβη τούς άποστολικούς κανόνες. (ΔελΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2, 348-352.) 258 Νέα παρέμβαση του οικουμενικού πατριάρχου στο Σιναϊτικό ζήτημα Έπιβεβαιωτήριο πατριαρχικό «γράμμα» («γράφομεν πάλιν») φ· 141Γ-142Γ ’Ιανουάριος, ίνδ. α' ,αχμη' (1648) Inc. Έγνωρίσετε καλά πώς, ευρισκόμενος εδώ Π. Ό οικουμενικός πατριάρχης ενημερώνει τον κλήρο καί τό λαό του πατριαρχείου ’Αλεξάνδρειάς σχετικά μέ τη διένεξή του μέ τούς Σιναΐ­ τες· έπιβεβαιώνει τό κύρος των παλαιών πατριαρχικών άποφάσεων, τίς καθαιρέσεις τών Σιναϊτών καί δηλώνει δτι θά καθαιρεθεί οποιοσδήποτε άποδειχθεΐ ενάντιος στίς άποφάσεις τής συνόδου. Τήν άπόφαση συνυπέ­ γραψε καί ό πατριάρχης 'Ιεροσολύμων Παΐσιος. (ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2, 352-357.) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 190 259 Προσάρτηση πατριαρχικών εξαρτημάτων σε μητρόπολη φ. 142Γ'ν «συνοδικός τόμος» Δεκέμβριος, ίνδ. ιε' ,αχμς' (1646) Inc. Γεωργοϋ τε, καί φυτοκόμου ϊόιον Π. Άποφασίζεται ή προσάρτηση στη μητρόπολη Μαρωνείας των δύο «πατριαρχικών νησίων» Θάσου καί Σαμοθράκης καί ή επαναφορά της στην τάξη των μητροπόλεων από εκείνη των εξαρχιών στην οποία είχε περιέλθει- ορίζεται έφεξής ή συμμετοχή τής μητροπόλεως αυτής στο βα­ σιλικό χαράτσι μέ το ποσό τών 30 χρυσών φλωρίων. (ΓΕΔΕΩΝ, Έξαρχίαι, 251: τμήμα τοϋ κειμένου- ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Κατάλογοι, 85-87.) 260 Εκλογή μητροπολίτου Μαρωνείας 'Υπόμνημα («πρώτον... εθέμεθα...») φ· Ι42ν 12 Δεκεμβρίου, ΐνδ. ιε' /ικχμ.ς' (1646) Inc. ’Επειδή τής Μαρωνείας πρόπαλαι οϋσης Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Μαρωνείας ό ιερομόναχος Παγκράτιος μετά την επαναφορά της στήν τάξη τών μητροπόλεων άπό εκείνη τών έξαρχιών. (ΓΕΔΕΩΝ, Έξαρχίαι, 251.) 261 ’Απόφαση περί τών προϋποθέσεων γιά την παραμονή άρχιερέων στήν Κωνσταντινούπολη φ· Ι42ν-143Γ «συνοδικός τόμος» 30 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιε' ,αχμζ' (1647) Inc. Τής περί το σώμα ολοκληρίας Π. Άποφασίζεται ότι άρχιερεΐς καί μοναχοί δεν μπορούν νά πα­ ρεπιδημούν στήν Κωνσταντινούπολη χωρίς τήν έ'γγραφη συγκατάθεση τοϋ πατριάρχου, επειδή μέ τήν παραμονή τους στή βασιλεύουσα «ταράττουσι τό κοινόν, δόξαν θηρεύοντες, καί τόπους προβαθμιωτέρους ψηλαφώντες». (Γεδεων, Διατάξεις 1, 47-50.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 262 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σε μονή «πατριαρχικόν... γράμμα σιγιλλιώδες» 191 φ. ΐ43Γ'ν Μάιος, ίνδ. ιγ', 16751 ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. Πολλοϊς προνομίοις, και προτερημασιν δ Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξια στη μονή τής Θεοτόκου στή νησίδα 'Ηπόλυβος, πού βρίσκεται κοντά στήν Κίμωλο- τή μονή άγόρασε καί ανακαίνισε ό Νικορέζης Χρυσούλας: ικανοποιείται έτσι το αίτημα τοϋ άνακαινιστοϋ τής ως τότε ερημωμένης μονής. «Σημείου υποταγής ένεκα» ή μονή θά καταβάλλει κατ’ έ'τος στή Μ. Εκκλησία έξι οκάδες κερί. (Μηλιαρακης, Κίμωλος, 46-48: πιθανώς άπό Ν.Σ.) 263 ’Αποκατάσταση μητροπολίτου Νίκαιας «συνοδική άθώωσις» φ.ΐ43Τ-ΐ44Γ ,αχμζ' (1647) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Inc. Προγινώσκων δ Θεός προ τον Π. «Λύεται» ή καθαίρεση τοϋ μητροπολίτου Νίκαιας Πορφυρίου, ό οποίος είχε τιμωρηθεί επί τής πατριαρχίας Παρθενίου Β'- ταυτόχρονα άποκαθίσταται στήν παλαιά μητρόπολή του (πρβ. πράξεις 292 καί 293). (ΓΕΔΕΩΝ, Νίκαιας ’Εκκλησία, 22: τμήμα τοϋ κειμένου.) 264 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σε μονή «πατριαρχικόν... γράμμα σιγιλλιώδες» φ· ΐ44Γ"ν Μάιος, ίνδ. ιγ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 16751 Inc. ’Έθος άρχαΐον τώ άγιωτάτω πατριαρχικά) Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στή μονή του Ταξιάρχου καί στά παρεκκλήσιά της, 'Αγία Παρασκευή καί 'Άγιο ’Ιωάννη. 'Η μο­ νή αυτή, πού βρίσκεται στήν επισκοπή 'Ιεράπετρας Κρήτης, γίνεται σταυ­ ροπηγιακή μετά άπό αίτημα τοϋ ιδιοκτήτη της ’Αθανασίου Καραβέλα τοϋ Μανουήλ" «Σημείου υποταγής ένεκα» θά καταβάλλει κατ’ έτος στή Μ. ’Εκκλησία 100 οκάδες λάδι. 1. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. Η ΣΪΝΑΓΩΓΗ 192 265 "Ενωση πατριαρχικών χωρίων μέ τή μητρόπολη Μυρέων φ. 144ν-145ν ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «σιγιλλιώδες γράμμα » Ιανουάριος, ίνδ. ιε' ,αχμδ[=ζ]'(1647) Inc. 7ο ελαττον υπό τον κρείττονος Π. Άποφασίζεται ή ένωση μέ τή μητρόπολη Μυρέων των έως τότε εξαρχικών χωριών Άτταλείας, Καστελλορίζου, «Άλαγίας», Λειβισίου. 'Ορίζεται ή συμμετοχή τής μητροπόλεως στο βασιλικό χαράτσι σέ 20 χρυσά φλωριά καί καλούνται οΐ χριστιανοί νά υποτάσσονται στον εκλεγ­ μένο μητροπολίτη 'Ιερεμία. 266 Διανομή εισοδημάτων ναοΰ φ· Ι45ν-Ι46ν «συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» Δεκέμβριος, ίνδ. ζ' ,αχνγ' (1653) Inc. ’ Ηγάπησα ευπρέπειαν οίκου σου, καί Π. Προσδιορίζονται τά εισοδήματα τα όποια πρέπει νά εισπράττουν οί μοναχοί τής Μ. Λαύρας πού —σύμφωνα με παραχώρηση του Άδριανουπόλεως Σωφρονίου— ιερουργούν στό ναό του 'Αγίου Στεφάνου τής Άδριανουπόλεως, καθώς καίτά εισοδήματα πού θά παραμένουν πρός όφε­ λος τής εκκλησίας αυτής. 'Ο προσδιορισμός αυτός γίνεται ύστερα άπό αίτημα επιτρόπων καί ενοριτών πού προέρχονται «έκ τών ρουφετίων τών άμπατζίδων». Στό κείμενο άναφέρονται αναλυτικά οί πηγές εισοδημά­ των τού ναού. (ΚΟΤΡΙΛΑΣ, "Αγιος Στέφανος, 286-290.) 267 ’Αποδοχή αιτήματος του μητροπολίτου Βιδίνης «συνοδικόν πατριαρχικόν έπικυρωτικόν γράμμα» φ· Ι46ν ’Ιανουάριος, ίνδ. ιε' ,αχμζ' (1647) Inc. "Ωσπερ οφθαλμός εμπέφυκε σώματι, οϋτω Π. Ή πατριαρχική σύνοδος άποδέχεται αίτημα του Βιδίνης Νεο­ φύτου καί απαλλάσσει τή μητρόπολη άπό τήν καταβολή πατριαρχικής ζητείας' εφεξής θά καταβάλλει μόνο 32.000 άσπρα έτησίως γιά τό βασι­ λικό χαράτσι. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 268 Απονομή σταυροπηγιακής αξίας σέ μονύδριο «πατριαρχικόν... σιγγιλιώδες γράμμα» 193 φ. 147Γ ’Ιούλιος, ίνδ. γ' (αχα[=ο]ε' (1675) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. Μετά των άλλων κανονικών προνομίων Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στο μονύδριο τοϋ 'Αγίου Γεωργίου «το καί νέα μόνη προσκεκλημένον» πού βρίσκεται κοντά στά χωριά Έσω καί ’Έξω Διδύμα τής Χίου. «Εις σημεϊον υποταγής» θά καταβάλλει κατ’ έ'τος στή Μ. Εκκλησία πέντε οκάδες λάδι. Το μονύδριο άνακαίνισε ό ιερομόναχος Μακάριος1. 269 Μείωση εκκλησιαστικού δοσίματος «συνοδικόν καί πατριαρχικόν γράμμα» φ. Ι47ν ’Ιανουάριος, ίνδ. ιε' ,αχμζ' (1647) Inc. Κυβερνήτου σοφον το λατρεύειν καιρώ Π. Άποφασίζεται ή μείωση τοϋ ποσοϋ μέ τό όποιο συμμετέχει στό βασιλικό χαράτσι ή μητρόπολη Τραπεζοΰντος, μαζί μέ την επισκοπή Χαλδίας, άπό 100 σέ 80 χρυσά φλωριά. Ή μείωση άποφασίζεται «τής μητροπόλεως Τραπεζοΰντος άσθενούσης, ώς πολλών αυτής επαρχιωτών διασκορπισθέντων πολλαχοΰ». 270 Εκλογή άρχιεπισκόπου Ώρεών 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. Ι47ν 5 Μαρτίου, ίνδ. ιε' ,αχμζ' (1647) Inc. :’Επειδή τής ήδη συνοδική διασκέψει Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Ώρεών ό ιερομόναχος Γαβριήλ, πρωτοσύγκελλος τής μητροπόλεως Χαλκηδόνος μετά τό θάνατο τοϋ αδήλου πρώην Ώρεών. (0ΒΜΕΛΗΣ, Επισκοπή, 69.) 1. ΖοΛΩΤΑΣ-ΣΑΡΟΤ, 'Ιστορία 3.2, 117-119: άπό δδηλο κώδικα. 13 ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Η ΣΪΝΑΓΩΓΙ-Ι 194 271 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «έπιβεβαιωτικόν καί άνακλητικόν γράμμα» φ.ΐ47ν-ΐ48Γ 17 ’Απριλίου ίνδ. ιε , 16471 Inc. Ον μόνον τα άρχαϊα άπλώς Π. Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής Θεοτόκου τής Σπηλαιωτίσσης στην επισκοπή Δρυϊνουπόλεως καθώς καί ή κυριότητά της επί τής «χώρας» Σαρακίνιστας: ικανοποιείται έτσι αίτημα των μο­ ναχών τής μονής. Τή σταυροπηγιακή αξία εΐχε άπονείμει ό πατριάρχης Κύριλλος Α'. 272 Επιβεβαίωση ποσοΰ έκκλησιαστικοΰ δοσίματος φ· Ι48ν-149Γ «έπιβεβαιωτήριον γράμμα» ’Ιούνιος, ίνδ. ιε' ,αχμζ' (1647) Ine. Tò εις μείζονα Ισχνν επιβεβαιονσθαι Π. Επιβεβαιώνεται παλαιότερη άπόφαση του Παρθενίου Α' σύμ­ φωνα μέ τήν οποία ή άρχιεπισκοπή «Πωγωϊανής» οφείλει να συμμετέχει μόνο στο βασιλικό χαράτσι μέ το ποσό των 7.000 άσπρων καί νά απαλλάσ­ σεται άπό κάθε άλλο δόσιμο. 273 'Ένωση μονυδρίου μέ μονή «συνοδικόν έπιβεβαιωτήριον γράμμα» φ. 149Γ'Υ ’Ιούνιος, ίνδ. ιε' ,αχμζ' (1647) Inc. Ον μόνον αξιον καί δίκαιον Π. ’Επιβεβαιώνεται ή ένωση τοϋ μονυδρίου τοϋ 'Αγίου Κωνσταν­ τίνου μέ τή μονή Παναγίας τοϋ Όμπλοΰ στήν Άχαία: ή ένωση αύτή έγινε γιά πρώτη φορά επί Κυρίλλου Α', επειδή τό μονύδριο τοϋ 'Αγίου Κωνσταντίνου εΐχε ερημωθεί καί ή περιουσία του εΐχε καταπατηθεί. Κα­ λούνται όσοι έχουν ιδιοποιηθεί κινητά ή άκίνητα τοϋ μονυδρίου νά τά επιστρέφουν επί ποινή άφορισμοΰ. 1. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 195 274 Εκλογή μητροπολίτου Χαλκηδόνος 'Τπόμνημα («πρώτον έξεθέμεθα...») ψ. 149 V 7 ’Απριλίου, ίνδ. θ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' (αχοα' (1671) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χαλκηδόνος Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Χαλκηδόνος ό πρωτοσύγκελλος της Μ. ’Εκκλησίας ιερομόναχος 'Ιερεμίας μετά την παραίτηση του Εύθυμίου. 275 Επαναφορά επισκοπής υπό τήν έξουσία μητροπόλεως φ. 149ν-150Γ «συνοδικόν έπικυρωτικόν σιγιλλιώδες γράμμα» ’Ιούνιος, ίνδ. ιε' ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' ,αχμζ' (1647) Inc. Ήλιου μεν εργον εστ'ι το Π. Άποφασίζεται ή επαναφορά υπό τη μητρόπολη Μονεμβασίας τής έπισκοπής Πλάτζας, ή οποία παλαιότερα είχε άποτελέσει αρχιεπισκοπή, ενώ πρόσφατα είχε δοθεί ώς έξαρχία στον άρχοντα Μουσελίμη Μανολάκη. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΧΛΟΣ, Πέντε πατριαρχικά, 515-517.) 276 ’Αποποίηση δικαιοδοσίας επί τής έπισκοπής Πλάτζας φ. 150Γ“Υ Παραίτηση («απέχω») Αύγουστος, ίνδ. ζ ,αχνβ' (1652) Inc. Το'ις πασιν έστω ενδηλον καί Π. Ό Μονεμβασίας Σωφρόνιος παραιτεΐται άπό τήν έξουσία επί τής έπισκοπής Πλάτζας, τήν οποία άφήνει στη δικαιοδοσία του οικου­ μενικού θρόνου. Στήν απόφασή του αύτή κατέληξε, έπειδή δεν θέλει νά έπωμιστεΐ το ποσό τών 3.000 γροσίων το όποιο ύποσχέθηκε νά καταβά­ λει στή Μ. ’Εκκλησία ό προ αύτοϋ Μονεμβασίας Νεόφυτος, όταν έ'λαβε ύπο τή δικαιοδοσία του τήν περιοχή Πλάτζας. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΧΛΟΣ, Πέντε πατριαρχικά, 522-523.) ΠΑΤΣΙΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 196 277 Εκλογή μητροπολίτου Θηβών ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα... ») φ· Ι50ν Ιανουάριος, ίνδ. α' ,αχμη' (1648) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θηβών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Θηβών ό πρώην «Βελισοϋ» Δανιήλ μετά τήν καθαίρεση του Κλήμεντος. 278 Επιβεβαίωση έκτακτης εισφοράς αρχιερέων ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' «συμφωνητικού γράμμα» φ· Ι50ν-151Γ 14 Νοεμβρίου, ίνδ. δ' ,αχζ[=ξ]ε' (1665) Inc. Πάσαν πράξιν κοινωφελή, καί παν Π. ’Επιβεβαιώνεται ή ύποχρέωση καταβολής έκτακτης εισφοράς τών άρχιερέων κατά τήν δ' ίνδικτιώνα, ή οποία εΐχε άποφασιστεϊ επί τής πατριαρχίας Διονυσίου Γ', καί συμφωνεΐται δτι «ή προσθήκη» αυτή «εις το κατάστιχου τής συνήθους πατριαρχικής ζητείας» δεν θά ύποστεΐ κα­ μιά μεταβολή. 279 Εκλογή μητροπολίτου Ξάνθης καί Περιθεωρίου ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 151Γ Φεβρουάριος, ίνδ. α! ,αχμη' (1648) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Ξάνθης και Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ξάνθης καί Περιθεωρίου ό ιερομόναχος Σίλβεστρος μετά το θάνατο τοϋ Σαμουήλ. 280 Παραχώρηση έξαρχιών σέ παραιτηθέντα μητροπολίτη φ. ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' «συκελιώδες [=σιγιλλιώδες] γράμμα» Inc. Προς ταϊς αλλαις τών υποθέσεων 151Γ_ν ’Οκτώβριος ,αχοε' (1675) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 197 Π. Παραχωροΰνται στον πρώην μητροπολίτη «Φιλίππων καί Δρά­ μας» Γερμανό οί πατριαρχικές εξαρχίες του Όρφανίου καί τής Καβά­ λας' ό νέος έ'ξαρχος οφείλει νά καταβάλλει κατ’ έτος στη Μ. ’Εκκλησία τις «άποκοπές» των δύο εξαρχιών, δηλαδή 20 καί 22 γρόσια αντίστοιχα1. 281 ’Εκλογή μητροπολίτου Βιζύης φ. Ι5ΐν 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Μάρτιος, ΐνδ. α' ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' ,αχμη' (1648) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βιζύης Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Βιζύης ό σακελλάριος τής μητροπό­ λεως αυτής ιερομόναχος Γρηγόριος μετά το θάνατο του Γαβριήλ. 282 Παραίτηση μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας «παραίτησις» Inc. 'Η τιυιεινότης ημών διά τον φ· Ι5ΐν 18 Μαρτίου, ίνδ. α' ,αχμη' (1648) Π. Ό μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας Παΐσιος μέ ιδιόχειρο γράμ­ μα παραιτεϊται άπό το θρόνο του, επειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθει στά χρέη τής έπαρχίας του, διατηρεί δμως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης. 283 Εκλογή μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 151ν-152Γ Μάρτιος, ίνδ. α' ,αχμη' (1648) Inc. Επειδή τής μητροπόλεως Γάνου καί Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας ό «οικονόμος τής έπαρχίας αύτής» ιερομόναχος Γαβριήλ μετά τήν παραίτηση του Παϊσίου. 284 Εκλογή μητροπολίτου Σωζοπόλεως 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 152Γ 23 Μαρτίου, ίνδ. α' ,αχμη' (1648) 1. ΑγγΕΛΟΠΟΤΛΟΣ, Διαμόρφωσις, 191-192: άπό κώδικα Α' «Κυπρίου». Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 198 Inc. Επειδή, δ πανιερώτατος μητροπολίτης Σοζωπόλεως Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Σωζοπόλεως ό ιερομόναχος Μητροφάνης μετά την παραίτηση τοϋ Κλήμεντος. 285 Εκλογή μητροπολίτου Ούγγροβλαχίας 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 152Γ Μάιος, ίνδ. α' ,αχμη' (1648) Inc. Των ευαγών οίκων εκ λίθων Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Ούγγροβλαχίας ό ήγούμενος της μο­ νής «Τισμάνας» Στέφανος μετά το θάνατο τοϋ Θεοφίλου. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 331.) 286 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Δομενίκου καί Έλασσόνος φ. 1 52r‘V «Καθαίρεσις» Σεπτέμβριος, ίνδ. θ' ,αχνε' (1655) Inc. Πρόνοια μάλα αριστος εχονσα τοΐς Π. Καθαιρεΐται καί στερείται της άρχιεροσύνης ό άρχιεπίσκοπος Δομενίκου καί Έλασσόνος Γερμανός ώς «μηδέποτε μνησθείς ό άσυνείδητος πληρώσαι τά τής Μεγάλης Εκκλησίας δίκαια» (βλ. πράξη 321). 287 Παραπτώματα μητροπολίτου Φιλιππουπόλεως ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' «συνοδικός τόμος» φ. Ι52ν-153Γ 29 Νοεμβρίου, ίνδ. β' ,αχμη' (1648) Ine. Kai παΐδες Ιατρών φιλοϋσιν επιτάττειν Π. Ή σύνοδος άποφασίζει ότι ό μητροπολίτης Φιλιππουπόλεως Γαβριήλ, μέ τις επανειλημμένες άρνήσεις του να προσέλθει στην Κωνσταν­ τινούπολη γιά νά λάβει μέρος στις εργασίες τής πατριαρχικής συνόδου, παρέβη διατάξεις συνοδικών τόμων καί είναι άξιος καθαιρέσεως (πρβ. καί πράξη 290). (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Φιλιππονπολις, 273-274.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 199 288 ’Απαγόρευση παραμονής άρχιερέων στην Κωνσταντινού­ πολη φ. 153Γ-154Γ «συνοδικός τόμος» [χ.χ.· κείμενο κολοβό ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' προφανώς του 1648] Inc. Ποριστικην είναι·, και φνλακτικήν των Π. Ή σύνοδος υπόσχεται πίστη στον έπανελθόντα στον οικουμενι­ κό θρόνο Παρθένιο καί αποφασίζει, παράλληλα, ότι άπαγορεύεται στους άρχιερεΐς νά παρεπιδημούν στην Κωνσταντινούπολη χωρίς την άδεια του πατριάρχου. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Συμβολή 1, 126-127: τμήμα τοϋ κειμένου.) 289 Καθαίρεση πρωτεκδίκου της Μ. Εκκλησίας «συνοδική καθαίρεσις» φ· 154Γ Δεκέμβριος, ίνδ. β' ,αχμη' (1648) Inc. 5Επειδή καί τοντο επεκράτηαεν εν Π. Καθαιρεϊται ό πρωτέκδικος Σοφιανός «ώς παρανόμως δραξάμενος τρόπω έπιβασίας τοϋ όφφικίου αύτοϋ». 'Ο Σοφιανός, ύπομνηματογράφος έπί Κυρίλλου Β', κατέλαβε παρανόμως το όφφίκιο πού άσκοϋσε ό Μιχαλάκης Βλαστός. (Ζολωτας-Σαροτ, 'Ιστορία 3.2, 155-156: πιθανώς άπο Ν.Σ.) 290 Καθαίρεση μητροπολίτου Φιλιππουπόλεως «συνοδική... καθαίρεσις» φ· 154^-155Γ [19] Δεκεμβρίου, ίνδ. β' ,αχμη' (1648) Inc. Tà λειποταξίας έργα, και γέμοντα Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Φιλιππουπόλεως Γαβριήλ (βλ. πράξη 287), έπειδή έπέδειξε πλήρη ανυ­ ποταξία καί δεν προσήλθε, παρά τή νέα προθεσμία πού τοϋ δόθηκε, στήν Κωνσταντινούπολη γιά νά άναγνωρίσει τον νέο πατριάρχη. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Φάιππούπολις, 275-277.) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 200 291 Εκλογή επισκόπου Βουθρωτοΰ καί Γλυκέως 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») ψ· 155Γ 29 Μαρτίου, ίνδ. ιγ' ,αχμε' (1645) Inc. ’Επειδή ό επίσκοπος Βοθροντον καί Π. Εκλέγεται έπίσκοπος «Βοθροντοϋ καί Γλυκέως» 6 ιερομόνα­ χος Κύριλλος μετά την παραίτηση του Πορφυρίου. 292 Καθαίρεση μητροπολίτου Νίκαιας φ. ΐ55Γ_ν «συνοδική καθαίρεσις» Αύγουστος, ίνδ. ιγ' ,αχμε' (1645) Inc. Μαρτνρία άπάσης βεβαιώ[=ό]τερον ή ομολογία Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό Νίκαιας ΓΙορφύριος, έπειδή βχι μόνο περιφρόνησε τις έπιταγές τής συνόδου καί δεν διευ­ θέτησε τα χρέη του προς τη Μ. ’Εκκλησία άλλά προσέφυγε επιπλέον, κατά παράβασιν των θείων κανόνων, στο «βασιλικόν δικαστήριον έγγρα­ φον σπεύδων έκδοϋναι» κατά τής Μ. Εκκλησίας. (ΓΕΔΕΩΝ, Νίκαιας ’Εκκλησία, 22: τμήμα τοϋ κειμένου.) 293 Δεύτερη(;) καθαίρεση μητροπολίτου Νίκαιας πατριαρχική συνοδική απόφαση («γράφει καί άποφαίνεται») φ· Ι55ν-156Γ [χ.χ.- κείμενο κολοβό πιθανώς τοϋ 1645] Inc. Μελισσών εσμοΐς έθος, φυσικω λόγω Π. Καθαιρεϊται έκ νέου ή επαναλαμβάνεται ή απόφαση καθαιρέσεως τοϋ Νίκαιας Πορφυρίου (βλ. προηγούμενη πράξη). (ΓΕΔΕΩΝ, Νίκαιας ’Εκκλησία, 22: τμήμα τοϋ κειμένου.) 294 Επικύρωση άκυρώσεως μεταθέσεως άρχιεπισκόπου Σά­ μου «συνοδικός τόμος» φ· 156Γ'ν Δεκέμβριος, ίνδ. β' ,αχμη' (1648) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 201 Ine. Kai παρά τοΐς άρίστοις των Π. ’Επικυρώνεται ή έπ'ι Παρθενίου Α' ακύρωση της μεταθέσεως τοϋ άρχιεπισκόπου Σάμου ’Ανθίμου στη μητρόπολη ’Εφέσου καί άποφασίζεται δτι ό άρχιερέας αυτός ώς «μονοεπίσκοπος» έχει την άδεια νά έκλεγεϊ σέ όποιαδήποτε έπαρχία. (Σταματιαδης, Σαμιακά 4, 201-202.) 295 Καθαίρεση μητροπολίτου Καισαρείας της Καππαδοκίας φ. 156ν «συνοδική καθαίρεσις» Δεκέμβριος, ίνδ. β' /αχμθ[=η]' (1648)1 Inc. ’Επειδή οι θείοι καί ιεροί Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Καισαρείας τής Καππαδοκίας Ζαχαρίας, επειδή άπουσίασε άπό τή μη­ τρόπολη του έπί τρία χρόνια χωρίς πατριαρχική έγκριση. 296 Εκλογή μητροπολίτου Καισαρείας τής Καππαδοκίας φ. 156ν-157Γ 'Γπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Δεκέμβριος, ίνδ. β' /<κχμ.θ[=η]' (1648) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Καισαρείας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Καισαρείας τής Καππαδοκίας ό πρώην άρχιεπίσκοπος Σάμου ’Άνθιμος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Ζαχαρία. 297 Παραίτηση του μητροπολίτου Καισαρείας τής Καππαδο­ κίας «παραίτησις» φ· 157Γ Αύγουστος, ίνδ. β' ,αχμθ' (1649) 1. Πρόκειται, σύμφωνα μέ κάθε πιθανότητα, γιά πράξη τοϋ Δεκεμβρίου 1648 (=ίνδ. β'), άφοϋ παραιτούμενος ό Ζαχαρίας (βλ. πράξη 297) έχει ύπόψη του τήν καθαίρεσή του καί τήν έκλογή τοϋ ’Ανθίμου (βλ. πράξη 296) στο θρόνο τής μητροπόλεως Καισαρείας. 202 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ Inc. Διά τοϋ παρόντος μου γράμματος Π. 'Ο πρώην Καισαρείας της Καππαδοκίας Ζαχαρίας αναγνωρί­ ζει την καθαίρεσή του καί υποβάλλει με ιδιόχειρο γράμμα του την πα­ ραίτησή του προκειμένου να διατηρήσει το δικαίωμα τοϋ «ένεργεϊν την άρχιερωσύνην», το όποιο είχε στερηθεί μέ τή συνοδική καθαίρεσή του. 298 ’Αναγνώριση κυριότητας ναοΰ «πατριαρχικόν, καί συνοδικόν, καί έπικυρωτικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. I57r-i58r «Ποσειδεώνος έκτη ίσταμένου» ίνδ. β', (αχμη'(1648) Inc. 7ο οίκεΐον εκάστω τμ φύσει Π. Άποφασίζεται ότι ο ναός τής 'Αγίας Κυριακής στην «'Απλοταρίαν» τής Χίου άνήκει στον Νικόλαο Μαυρογορδάτο τοϋ Παντολέοντος καί όχι στον συνώνυμό του τοϋ Ααυρεντίου. Με την άπόφαση αύτή άνατρέπεται ή άντίθετη κατακύρωση τοϋ ναοΰ, ή οποία εγινε έπί τής πα­ τριαρχίας Ίωαννικίου Β'. (ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΪΛΟΣ, ’Αγία Κυριακή, 36-38.) 299 Μεσολάβηση γιά τήν ειρήνευση τής Μ. Εκκλησίας καί άνταμοιβή μεσολαβητοΰ ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «πατριαρχικόν συμφωνητικό» γράμμα» φ. ΐ58Γ_ν Σεπτέμβριος, ίνδ. α' ,αχμζ' (1647) Inc. Διά τοϋ παρόντος ήμετέρου πατριαρχικού Π. ’Ανατίθεται στον πρώην μητροπολίτη Ρόδου Μελέτιο ή άποστολή νά μεσολαβήσει στον πρώην Παρθένιο Β' προκειμένου νά έπικρατήσει ειρήνη μέ τόν οικουμενικό πατριάρχη. Άν ή μεσολάβησή του επι­ τύχει, θά άθωωθεΐ καί θά άποκατασταθεϊ στη μητρόπολή του. (HurmUZAKI, Documente 14.1, 190-192: άπό άντίγραφο τοϋ Μ. Γεδεών —πιθανώς άπό Ν.Σ." τώρα στή Ρουμανική ’Ακαδημία.) 300 Άθώωση του μητροπολίτου Ρόδου «συνοδική άθώωσις» φ. 158ν-159Γ Νοέμβριος, ίνδ. α' ,αχμζ' (1647) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 203 Ine. "Οτι μεν ή εκκλησία τον Π. ’Αθωώνεται ό μητροπολίτης Ρόδου Μελέτιος μετά την ειρήνευ­ ση του οικουμενικού πατριάρχου Ίωαννικίου Β' μέ τον πρώην οικουμενι­ κό πατριάρχη Παρθένιο Β', ή οποία έγινε δυνατή μέ τη μεσολάβηση τοϋ Μελετίου. 301 ’Ανακοίνωση τής άθωώσεως του μητροπολίτου Ρόδου φ. 159Γ «πατριαρχικόν γράμμα» Inc. Δια τοϋ παρόντος ήμετέρον πατριαρχικού Νοέμβριος, ίνδ. α' ,αχμζ' (1647) Π. ’Ανακοινώνεται στον κλήρο καί τό λαό τής μητροπόλεως Ρό­ δου καί Λίνδου καθώς καί των υποκειμένων νησιών Σύμης, Λέρου, Κά­ λυμνου, Νισύρου, Δήλου καί Χάλκης ότι ό μητροπολίτης Μελέτιος άθωώθηκε καί έλαβε έκ νέου τη μητρόπολή του, άπό την οποία έκδιώκεται ό έως τότε μητροπολίτης Ρόδου Γρηγόριος. 302 Επιβεβαίωση συμφωνίας μέ το μητροπολίτη Ρόδου φ. 159Γ’ν «συνοδικόν βεβαιωτήριον γράμμα» Νοέμβριος, ίνδ. α' ,αχμζ' (1647) Inc. Τοΐς πάσι πρόσήκει φυλάττειν ασφαλώς Π. Βεβαιώνεται ή επιτυχής έκβαση τής μεσολαβήσεως τοϋ μη­ τροπολίτου Ρόδου Μελετίου καί τοϋ άποδίδεται, κατά τή συμφωνία (βλ. πράξη 299), ή μητρόπολη Ρόδου «άνευ δόσεως τινός, καί άπαιτήσεως, μέχρι καί οβολού ή τό πρότερον αύτήν είχε». 303 ’Απόδοση μητροπόλεως Ρόδου στον γνήσιο μητροπολίτη φ. 159ν-160Γ «πατριαρχικόν καί συνοδικόν γράμμα έπιβεβαιώσεως» Νοέμβριος, ίνδ. β' ,αχμη' (1648) Inc. Καλώς γινώσκετε άπό τών πέρισυ[=πέροσι) Π. Ό πατριάρχης γνωστοποιεί στόν κλήρο καί τό λαό τής μητρο­ πόλεως Ρόδου καί Λίνδου ότι αυτή αποδίδεται καί πάλι στόν Μελέτιο: ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Η ΣΤΝΑΓΩΓΗ 204 ό πρώην οικουμενικός πατριάρχης Ίωαννίκιος Β' την είχε μέν παλαιότερα άποδώσει σ’ αυτόν (βλ. πράξεις 299-302), άλλά εξι μήνες πριν άπό την πτώση του την παραχώρησε —παρά τη γνώμη τής συνόδου— στον πρώην Ρόδου Γρηγόριο. 304 Εκλογή άρχιεπισκόπου Χαλδίας ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' φ. ΐ60Γ'ν 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Δεκέμβριος, ίνδ. ζ' ,αχνγ' (1653) Inc. ’Επειδή τής άρχιεπισκοπής Χαλδίας, γνησίου Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Χαλδίας ό ιερομόναχος Ευθύμιος μετά την παραίτηση του Σιλβέστρου. 305 ’Απόδοση μητροπόλεως Παλαιών Πατρών ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' «συνοδικός τόμος» φ. Ι60ν-161Γ 16 ’Ιουνίου, ίνδ. β' ,αχμθ' (1649) Inc. Παρά Κυρίου τα διαβήματα των Π. Άποφασίζεται ή άπόδοση τής μητροπόλεως Π. Πατρών στον Θεοφάνη: ή μητρόπολη αυτή, κατά τη διάρκεια τών απουσιών τοϋ Θεοφάνους στήν "Ανω Μυσία καί Μοσχοβία γιά έκκλησιαστικές υποθέσεις τής Μ. ’Εκκλησίας, είχε αποδοθεί δύο φορές άπό τούς έν τώ μεταξύ πατριαρχεύσαντες Παρθένιο Α' καί Ίωαννίκιο Β' (πρβ. πράξη 234) στον πρώην Π. Πατρών Παρθένιο. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μητρόπολις Π. Πατρών, 118-119.) 306 ’Απόσπαση καί προβιβασμός επισκοπής Κερνίτζης φ. 161Γ“ν ΠΑΤΣΙΟΣ Α' «συνοδικός τόμος» Σεπτέμβριος, ίνδ. η' ,αχνδ' (1654) Inc. Και τοϋτο τής πατριαρχικής εξουσίας Π. Άποφασίζεται ή άπόσπαση τής επισκοπής Κερνίτζης άπό τή μητρόπολη Π. Πατρών καί ό προβιβασμός της στήν τάξη τών άρχιεπισκοπών: έ'τσι θά ύπάγεται στη δικαιοδοσία τοϋ οικουμενικού θρόνου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ AΑΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 307 Εκλογή άρχιεπισκόπου Κερνίτζης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 205 Φ· Ι6ΐν Σεπτέμβριος, ίνδ. η' ,αχνδ' (1654) Inc. ’Επειδή τής επισκοπής Κερνίτζης, διά Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Κερνίτζης δ ιερομόναχος Κωνστάντιος μετά την παραίτηση τοϋ επισκόπου ’Αρσενίου καί τον προβιβασμό τής επισκοπής σέ άρχιεπισκοπή. Στο υπόμνημα άναφέρεται ώς λόγος παραιτήσεως τοϋ ’Αρσενίου ή αδυναμία τοϋ «ύπεραπολογεΐσθαι τά τής Μεγάλης τοϋ Χριστοΰ Εκκλησίας δίκαια». 308 ’Ακύρωση άθωώσεως μητροπολίτου Ρόδου «συνοδικόν τής τομικής άποφάσεως» φ. Ι6ΐν-162Γ 30 ’Ιουλίου, ίνδ. β' (αχμθ' (1649) Inc. 7α καλά πάντα και δσα Π. Άποφασίζεται δτι ή άθώωση τοϋ μητροπολίτου Ρόδου Μελε­ τίου, ή οποία έγινε επί τής πατριαρχίας τοϋ Ίωαννικίου Β', είναι άκυρη" καλείται καί πάλι ό Μελέτιος νά παρουσιαστεί εντός 35 ημερών στην πατριαρχική σύνοδο προκειμένου νά άπολογηθεΐ γιά παλαιότερο άδίκημά του, διαφορετικά ή μητρόπολη Ρόδου θά δοθεί στόν πρώην Ρόδου Γρηγόριο (βλ. πράξεις 299-303). 309 ' Γπόσχεση όφφικιαλίων μητροπόλεως Ναυπάκτου καί Άρ- της 'Τποσχέσεως «γράμμα» («τάζομεν... καί ύποσχόμεσθεν») φ. 162Γ 25 Σεπτεμβρίου, ίνδ.γ' (αχμθ' (1649) Inc. Διά τον παρόντος ημών γράμματος Π. Οί όφφικιάλιοι τής μητροπόλεως Ναυπάκτου καί ’Άρτης, δ σακελλάριος Χριστόδουλος καί δ χαρτοφύλαξ Παναγιώτης, άφοΰ υπο­ χρεώθηκαν άπό τόν οικουμενικό πατριάρχη, μέ τή συνδρομή τής πολιτι­ κής εξουσίας, νά καταβάλουν τά έκκλησιαστικά εισοδήματα πού είχαν συνάξει, υπόσχονται ότι μετά τήν επιστροφή τους στήν ’Άρτα δεν θά βλάψουν τούς έξάρχους καί έπιτρόπους τοϋ οικουμενικού πατριάρχου. ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Η ΣΤΝΑΓΩΓΗ 206 310 Ά πειλή επιτιμίων έναντίων των Σιναϊτών Γράμμα [τοϋ ’Αντιόχειας] («γράφομεν καί άποφαινόμεθα») φ. ΐ62Γ'ν 20 ’Ιουλίου ,αχμς' (1646) Inc. Γνωστόν ούν έστω νμϊν (ίπασιν Π. Ό πατριάρχης ’Αντιόχειας Ευθύμιος άπειλεΐ μέ την ποινή τής αργίας καί τοϋ άφορισμοΰ τον έπίσκοπο Σιναίου Ίωάσαφ καί κάθε Σιναΐτη πού θά τολμούσε νά ιερουργήσει στο «μετόχι» τοϋ Σινά στήν Αίγυπτο1. 311 ’Ανακοίνωση καθαιρέσεως του Σιναίου Ίωάσαφ φ. 162v-163r ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Γράμμα [τοϋ ’Αντιόχειας] ,αχμζ' (1647 ί) («γράφομεν») Inc. Γνωστόν ονν έστω νμϊν απασιν Π. Ό ’Αντιόχειας Εύθύμιος ανακοινώνει στον ’Αλεξανδρείας Ίωαννίκιο την καθαίρεση τοϋ άρχιεπισκόπου Σιναίου Ίωάσαφ καί «των σύν αύτω» γιά το γνωστό παράπτωμά τους (βλ. προηγούμενο έγγραφο)2. 312 Επικύρωση ύποσχέσεως αρχιεπισκόπου Σινά «γράμμα» («μεταγλωττισθέν... άπο τής άρραβικής διαλέκτου εις την έλληνίδα») φ· 163r_v «ΈνΑίγύπτω» [χ.χ.- άλλά 24 Όκτ. 1647] Inc. 7/ αίτια τον παρόντος γράμματος Π. ’Επιβεβαιώνεται άπο τον πατριάρχη ’Αλεξανδρείας Ίωαννίκιο δτι ό αρχιεπίσκοπος Σιναίου Ίωάσαφ έδωσε υπόσχεση ένώπιον τής έπιτροπής πού είχε στείλει ό ’Αλεξανδρείας δτι θά παύσει νά λειτουργεί στο «μετόχι» τής μονής Σινά στήν Αίγυπτο, όσο διάστημα θά απαιτηθεί μέχρι νά άποφασίσει ή σύνοδος τοϋ οικουμενικού πατριαρχείου γιά το ζή­ τημα αύτό. (ΠαπαδοπΟΤΛΟΣ-ΚεραμεϊΣ, Σινά, 49-51: άπό τόν κώδικα 141 τής Βιβλιο­ θήκης τοϋ Πατριαρχείου 'Ιεροσολύμων ό εκδότης συμπληρώνει την παραπάνω χρονο­ λογία άπό χφ τοϋ ’Αλεξάνδρειάς Ίωαννικίου.) 1. ΝεΟΚΛΗΣ, Σινά, 23-25: άπό άδηλο κώδικα. 2. ΝΕΟΚΛΗΣ, Σινά, 26-27: άπο άδηλο κώδικα. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 207 313 'Υπόσχεση του άρχιεπισκόπου Σιναίου «συμφωνιτικόν... γράμμα» φ. Ι63ν «Έν Αίγύπτω» 26 ’Ιουνίου ,αχμη' (1648) Inc. 'Η ταπεινότης ημών μετά πάσης αυτής Π. 'Ο Σιναίου Ίωάσαφ υπόσχεται, οτι θά παύσει νά λειτουργεί στο «μετόχι» της μονής Σινά στην Αίγυπτο. (ΔελιΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2, 357.) [313α Μετά το άνωτέρω κείμενο άκολουθεί συμπληρωματική υπόσχεση (φ. 163ν) των Σιναϊτών ότι θά έπιστρέψουν το ευνοϊκό γι’ αυτούς άλλά άκυρωθέν γράμμα τού Παρθενίου Α\ Inc. "Ετι υποσχόμενα, ενώπιον Θεόν, και (Δελικανης, ’Έγγραφα 2, 357-358.)] 314 Εκλογή μητροπολίτου Σωζοπόλεως 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. Ι63ν 16 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιδ' ,αχξ' (1660) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. ’Επειδή της μητροπόλεως Σωζοπόλεως άπροστατεύτον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σωζοπόλεως ό ιερομόναχος Θεόκλη­ τος μετά τό θάνατο τοΰ Μητροφάνους. 315 Καταβολή πατριαρχικής ζητείας «συνοδικός τόμος» (κατά την επιγραφή τοΰ κειμένου) φ. 163ν-164Γ ’Ιανουάριος, ίνδ. γ' (αχν' (1650) Inc. ’Έθος άρχηθεν επεκράτησε τη μεγάλη Π. Καλούνται οί άρχιερεϊς νά καταβάλουν έπΐ ποινή καθαιρέσεως τό ποσό τής νέας πατριαρχικής ζητείας, πού άναλογεΐ στον καθένα σύμ­ φωνα μέ τό νέο συνοδικό κατάστιχο. ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 208 316 ’Απόφαση γιά την τύχη καθαιρεθέντων μητροπολιτών φ. 164Γ'ν ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «τοϋ [συνοδικού] τόμου... προσθήκη» 15 Σεπτεμβρίου, ινδ. θ' ,αχνε' (1655) Ine. Kaum λατρενειν, καί άνεμοι,at μη Π. Άποφασίζεται ότι μητροπολίτης πού έχει καθαιρεθεϊ έξαιτίας τής μή καταβολής των δοσιμάτων, καί στη θέση του έχει έκλεγεϊ άλλος, δεν άποκαθίσταται καί μετά τήν αποπληρωμή των χρεών μπορεί όμως νά μετατεθεί στο θρόνο άλλης χηρεύουσας επαρχίας. 317 Καθαίρεση μητροπολίτου Εύρίπου φ. 164ν-165Γ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' «συνοδική... καθαίρεσις» ’Ιανουάριος, ίνδ. γ' ,αχν' (1650) Inc. 'ΟπλοποίεΙται μέν ποτέ θεόθεν ή Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Εύρίπου Δανιήλ, έπειδή δεν κατέβαλε ούτε «το βασιλικόν... χαράτζιον... ούτε ζητίαν πατριαρχικήν, ούτε βοήθειαν, τάς συνήθους διδομένας παρά :— jr·*?'"} yt τ» yZÿr-’j“ yf <μ,,' ·- x+jC* ’ ‘*'*’3' 'Τ7Λ*/ wt/yUi« 7Sv Ac'ÿw. ο***'*&ώκ* · J.S**’ Λ*'fit» *** ’ ;;ias «i-fc.-Y tiufy, TJ^7%)S 7aJiJ**/a . * λΑ, J.p,„ imfoy "/ y *1»v „· *·’*3A* AXjt+fltV*· 'rrlyyj·1'* y 7θ7> Uf? Vd/Uyi. -iti ?V pjrÿtlTr y «J * y j-Äf «*'„%,■, yyy^yy . yyjyy'.yy A?*y tj*Î \1 su* ·Ά. 7/*,*,. 'yy' y!esi'sy*·. ?ys, . yJ.iW^Ty'^cSSjy f,' ’ y wtyv·» · y yfaAçjj'ms amzAJïyJl . Æ^TT IjlTv^y y’S % c^ng , S./&, SAajnyfjs Λ' sm!r»s yjt^ai'//v»S v_. uX.tjy,·<jW- Try*?/.. VÌ *«S w*/ 7a-£ch>Ç . y'CST*ß · maMIttüf*·» **~*<4S y *S j***’ y kaA»J *jjl & y eùoC^g îv Jkyi*» jAt.tffy'ÿi*>» %ftfi7reï G'aJ/»'.j4*vm+& ÿ Si eufy*$ •'Xt7c . y y»y>! o&jZ?** cf/po$jy* Tnjii7»s y'x*v>Oi> aXTe^/oi? *,'jqy*7*v » ^°S' C'iï'JAyjf'ft latfyJA,»*'JS- y Sx-jJ'*7êZj7yj+y/tfl*s : & ΆTC. TL&yrji'atç 7*^»$ /V#·/*»» y '1uT*y *· AyJ* Ä y**A*$çS/>* y A***’,yy ûiŸ£,* &*'£*+''· C lyf. W’fajJ 7A<j1J7. al-yu^/^t.i; 'î/A 7«/um*c f c ·. CjJcu/ rujâ?c£ÿi'*> 'y^S~*' ΜΠΤ 2, φ. 165r : ή καθαίρεση του μητροπολίτου Ίκονίου καί Τυάνων Κλήμεντος ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 209 των άρχιερέων», ύπέπεσε σέ βαρύτατα εκκλησιαστικά παραπτώματα καί έγκατέλειψε την επαρχία του. (0ΕΜΕΛΗΣ, Καθαιρέσεις, 110-111.) 318 Καθαίρεση μητροπολίτου Μκονίου καί Τυάνων φ· 165Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. θ' ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' ,αχνε' (1655) «συνοδική... καθαίρεσις» Ine. Kal ψυτουργικής αυλής, ακαρπίαν κεκτημένα Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Ίκονίου Κλήμης, επειδή δεν κατέβαλε τά δικαιώματα τής Μ. Εκκλησίας καί, μέ τήν παράλειψή του αυτή, παρέβη άποφάσεις τής πατριαρχικής συ­ νόδου. 319 'Ένωση μητροπόλεων «'Υπόμνημα» φ· 165Γ 15 Σεπτεμβρίου ,αχνε' (1655) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ίκονία[= ου] καί Π. Άποφασίζεται ή ένωση τής μητροπόλεως Ίκονίου καί Τυάνων μέ τή μητρόπολη Πισιδίας, μετά τήν καθαίρεση τοϋ μητροπολίτου Ίκο­ νίου καί Τυάνων Κλήμεντος. Ό Σίλβεστρος ονομάζεται μητροπολίτης Ίκονίου καί Πισιδίας. 320 Καθαίρεση μητροπολίτου Τορνόβου «συνοδική... καθαίρεσις» φ. Ι65ν-ΐ66ν Ιανουάριος, ίνδ. γ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' ,αχν' (1650) Inc. Πολλών, ώς Ιατρών Ιαασι παίόες Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Τορνόβου Διονύσιος, έπειδή δεν άπέδωσε στή Μ. Εκκλησία «τά βασιλικά ετήσια αύτοΰ διατεταγμένα χαράτζια, καί τάς πατριαρχικάς ζητίας, καί βοήθειας» καί δεν πλήρωσε «τά ’ίδια αύτοϋ χρέη»- επί πλέον, άφοΰ συγ­ κέντρωσε τά εισοδήματα τής επαρχίας του, ήλθε στήν Κωνσταντινούπολη, οπού είχε έπαφές μέ τούς εχθρούς τής Μ. Εκκλησίας. Στο έναντίον του κατηγορητήριο άναφέρεται οτι τήν ΐδια κακή διαγωγή έπέδειξε καί ώς 14 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 210 μητροπολίτης Χαλκηδόνος, έξαιτίας της οποίας «άπεβλήθη ώς σκεύος άχρεΐον» και άπο τη μητρόπολη αυτή. 321 Καθαίρεση του άρχιεπισκόπου Δομενίκου καί Έλασσόνος φ. 166ν ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «συνοδική... καθαίρεσις» Σεπτέμβριος, ΐνδ. θ' ,αχνε' (1655) Inc. Τών μεν ηλιακών ακτινών την Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό αρχιεπίσκοπος Δομενίκου καί Έλασσόνος Γερμανός, έπειδή έπέδειξε ανάρμοστη διαγωγή καί δεν κατέβαλε τά έκκλησιαστικά δίκαια (βλ. πράξη 286). 322 Εκλογή μητροπολίτου Τορνόβου φ· Ι66ν ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα Μάρτιος, ίνδ. γ' ,αχν' (1650) («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Τορνόβου γνησίου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Τορνόβου ό πρώην Κορίνθου Κύριλ­ λος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Διονυσίου. 323 Εκλογή μητροπολίτου Νέων Πατρών ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 167Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ιδ' ,αχξ' (1660) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Νέων Πατρών Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Νέων Πατρών ό ιερομόναχος Γερμα­ νός μετά τήν παραίτηση του ’Αθανασίου. 324 ’Απαλλαγή μητροπολίτου Άδριανουπόλεωςάπο τά καθή- κοντά του ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' «συνοδικός τόμος» φ. 167Γ“ν ’Ιανουάριος, ίνδ. γ' ,αχν' (1650) ÎIATPIAPXIKA ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 211 Inc. Μεγαλοπρεπούς άνδρός, καί βασιλικής τώ Π. Καλείται, ό μητροπολίτης Άδριανουπόλεως Νεόφυτος επί ποινή καθαιρέσεως καί έξορίας —ή οποία απειλείται ότι θά έπιβληθεΐ καί μέ την παρέμβαση τής κοσμικής εξουσίας— νά υποβάλει τήν παραίτησή του. Το παράπτωμα τοϋ Νεοφύτου είναι ότι, ένώ έξελέγη μητροπολίτης Άδριανουπόλεως ύπό τον όρο νά έγχειρίζει όλα τά εισοδήματα τής μητροπόλεως στον οικουμενικό πατριάρχη, αυτός μετά τήν πρώτη πατριαρχία του Παρθενίου Β' δέν τήρησε τον όρο αυτό, παραβαίνοντας έτσι καί νεό­ τερη απόφαση τής συνόδου, σύμφωνα μέ τήν οποία ή μητρόπολη αύτή τελεί υπό τήν άμεση δικαιοδοσία τοϋ οικουμενικού πατριάρχου. (ΓΕΔΕΩΝ, Νεόφυτος, 46-51: πιθανώς άπο Ν.Σ.) 325 Επικύρωση έξαρχικοΰ τίτλου μητροπολίτου Φιλαδέλφειας φ. 167ν-168Γ «πατριαρχικός καί συνοδικός έπικυρωτικός χρυσόβουλλος λόγος» ’Ιούνιος, ΐνδ. δ' ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ ,αχνα' (1651) Inc. Φύσει το όντως καλόν προς Π. Επιβεβαιώνεται παλαιότερο γράμμα τοϋ Παρθενίου Α' σύμ­ φωνα μέ τό όποιο ό μητροπολίτης Φιλαδέλφειας ονομάζεται έπίτροπος καί εξαρχος πατριαρχικός, «φορών... μίτραν [καί] ένδυόμενος σάκκον», μέ δικαίωμα νά εποπτεύει «πάσας τάς... έκκλησίας, καθ’ ήμας μέν ουσας, ύπό δέ τήν γαληνοτάτην άρχήν των Ενετών διατελούσας». Μητροπολί­ της Φιλαδέλφειας, όταν έκδίδεται ή επικύρωση, είναι ό ’Αθανάσιος «Βαλλεριανός»1. 326 Εκλογή άρχιεπισκόπου Σαντορίνης 'Τπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ. Ι68ν Δεκέμβριος, ίνδ. ζ' ,&χνγ' (1653) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Σαντορήνης Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Σαντορίνης ό ιερομόναχος Παρθένιος μετά τό θάνατο τοϋ Φιλοθέου. 1. Μανοτςακας, Πατριαρχικά Γράμματα, 64-67: άπό τό πρωτότυπο στο ’Αρχείο τοϋ Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 212 327 Επικύρωση ιδιότητας ναού 'Αγίου Στεφάνου «συνοδικόν πατριαρχικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ· Ι68ν-169Γ ’Ιούλιος, ίνδ. δ' ,αχνα' (1651) Inc. Ούδεν των δντων, δσα εν Π. ’Επικυρώνεται ή απόφαση του μητροπολίτου Άδριανουπόλεως Νεοφύτου σύμφωνα με την οποία ή εκκλησία του 'Αγίου Στεφάνου στην Άδριανούπολη άποτελεΐ καί πάλι μετόχι της μονής Μ. Λαύρας, άπό την οποία την είχε άποσπάσει ό ΙΙαρθένιος Β’- το μετόχι αυτό οφείλει νά πα­ ρέχει στη μητρόπολη Άδριανουπόλεως έτησίως 3.000 άσπρα ώς «έμβατοίκιον» (βλ. πράξη 266). (ΓΕΔΕΩΝ, Νεόφυτος, 42-45’ ΚΟΤΡΙΑΛΣ, 'Άγιος Στέφανος, 283-286: άπό το πρωτότυπο του ’Αρχείου Μ. Λαύρας δπου καί οί υπογραφές.) 328 ’Ακύρωση γάμου ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' «συνοδική... διάγνωσις» φ. 169Γ 30 Σεπτεμβρίου, ίνδ. ιε' ,αχος' (1676) Inc. ’Επειδή σννοδίκώς μεν προκαθημένου τον Π. ’Ακυρώνεται ό πρώτος γάμος του Βασιλάκη ρεΐζη του Στέριου άπό τή Θεσσαλονίκη μέ τη Μαρία τοϋ Κατερίνη άπό τήν Πάρο, επει­ δή τελέστηκε, σύμφωνα καί μέ τή μαρτυρία τοϋ Γεωργίου άπό τή Σίφνο καί τοϋ Στεφάνή άπό τήν Πάρο, «βία μεγάλη». ’Έτσι, ό Βασιλάκης τοϋ Στέριου δεν λογίζεται τετράγαμος. (Γεδεων, Ζΐιοηίσίος Δ', 103.) 329 Επιβεβαίωση υπαγωγής επαρχιών υπό τή μητρόπολη Πι- σιδίας ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «πατριαρχικόν συνοδικόν βεβαιωτήριον γράμμα» φ· Ι69ν-170Γ Αύγουστος, ίνδ. δ' ,αχνα' (1651) Inc. Tò είς μείζονα Ιαχυν επιβεβαιοϋσθαι Π. ’Επιβεβαιώνονται γράμματα των πατριάρχων Μητροφάνους Γ', Ραφαήλ Β', Νεοφύτου Β' καί Τιμοθέου Β', σύμφωνα μέ τά όποια οί επαρχίες Μυρέων, Σίδης καί ’Αττάλειας ανήκουν στή μητρόπολη Πισι- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 213 δίας: ικανοποιείται έτσι αίτημα του μητροπολίτου Σιλβέστρου. 'Η μη­ τρόπολη θά καταβάλλει κατ’ έτος το ποσό των 40 χρυσών φλωρίων αντί των ως τότε 15. 330 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σε μονή «πατριαρχικόν συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. ΐ70Γ'ν Νοέμβριος, ίνδ. ζ' ,αχνϊ' (1653) Inc. El φντοκόμοις, καί γεωργόΐς προσηκόντως Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξια στο μονύδριο του 'Αγίου Παντελεήμονος «πλησίον τής χώρας Μπεζύλας» στην τοποθεσία Ξενία τής αρχιεπισκοπής Φαναριού: ικανοποιείται έτσι το αίτημα κατοίκων τής περιοχής, οί όποιοι μέ έπικεφαλής τον «τιμιώτατον κυρ» Παναγιώτη Μορφέση ε'θεσαν το αίτημα αύτό ενώπιον τής συνόδου. 331 'Υπαγωγή χωρίων υπό τή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως Διδυμοτείχου «συνοδικόν έπιβεβαιωτήριον γράμμα» φ· I70v-i7ir ,αχνγ' (1653) Inc. Πάσαι, ai κατ’ ορθόν, καί Π. ’Επιβεβαιώνεται ή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως Διδυμοτείχου έπί των δύο χωρίων «Δαδίαι λεγόμενα», τά όποια επί των ήμερων του μητροπολίτου Διδυμοτείχου Παφνουτίου είχαν παρανόμως ύπαχθεΐ υπό τήν έξουσία τής έξαρχίας Μαρωνείας. Τήν άπόφαση προκάλεσε ό Διδυ­ μοτείχου ’Ιάκωβος. 332 ’Άδεια τελέσεως λειτουργίας στο σιναϊτικό μετόχι Συνοδικό γράμμα («γράφομεν συνοδικώς») φ· ΐ7ΐΓ~ν «Ποσειδεώνος εη ίσταμένου» ίνδ. ε', ,αχνα' (1651) Inc. Συμβόλων οντων τών περί τα Π. Παρέχεται ή άδεια στους Σιναΐτες νά τελούν τή Θεία Λειτουρ­ γία στό μετόχι τους στήν Αίγυπτο, υπό τον όρο ότι δεν θά επιτρέπουν τήν Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 214 είσοδο σέ λαϊκούς' παράβαση του δρου αύτοϋ θά επιφέρει τον άφορισμό τους. (ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2, 358-3611.) 333 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Σάμου ΠΑΊ'ΣΙΟΣ Α' «καθαίρεσις» φ. Ι7ΐν Νοέμβριος, ίνδ. ζ' ,αχνβ' (1652) Inc. Τέχνη ούσα καί επιστήμη διαιρετική Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό αρχιεπίσκοπος Σάμου Παρθένιος ώς «μή ύποταγείς κατά των πατριαρχικών καί συνοδι­ κών τόμων άποδιδόναι τά άνήκοντα αύτώ τής έπαρχίας έκκλησιαστικά εισοδήματα καί δικαιώματα». (ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗΣ, Σαμιακά 4, 205-206.) 334 'Ομολογία πίστεως ΑΔΗΛΟΣ 'Ομολογία («προέταξα... υπέγραψα») φ. Ι7ΐν-172Γ [χ-Χ·" άλλά post Νοέμβριος 1652] Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν πατέρα Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου άρχιεπισκόπου Σάμου Χρι­ στόφορου. 335 Καθαίρεση μητροπολίτου Γοτθίας ΠΑΊ'ΣΙΟΣ Α' «καθαίρεσις» φ. 172Γ ’Οκτώβριος, ίνδ. ς' ,αχνβ' (1652) Inc. Μόνον πως πέφυκεν, ώς φασι II. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ο μητροπολίτης Γοτθίας ’Άνθιμος «ώς μή ύποταγείς δοϋναί τι τών έκκλησιαστικών δι­ καιωμάτων» καί έπειδή έπέδειξε ανάρμοστη συμπεριφορά. 1. Πληρέστερη έκδοση, ΠαπαδοποτλΟΣ-ΚεραμεϊΣ, Σινά, 183-186: άπό τον κώδικα τοϋ ’Αλεξανδρείας Ίωαννικίου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 215 336 Εκλογή μητροπολίτου Γοτθίας 'Υπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ. ΐ72Γ_ν ’Οκτώβριος, ίνδ. ζ' ,αχνβ' (1652) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Γοτθίας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Γοτθίας ό ιερομόναχος Δαβίδ μετά την καθαίρεση τοϋ ’Ανθίμου. 337 ’Αναπροσαρμογή δοσιμάτων τής μητροπόλεως Γοτθίας φ. «πατριαρχικόν συνοδικόν γράμμα» 172ν ,αχνβ' (1652) Inc. 7ο ενσπλαγχνικώς διακεϊσθαι, καί σνμπαθητικώς Π. ’Απαλλάσσεται ό μητροπολίτης Γοτθίας από τά δοσίματα προς τη Μ. ’Εκκλησία, άπο τά οποία, υποχρεώνεται νά καταβάλλει μόνο 75 γρόσια ώς βασιλικό χαράτσι καί 8.000 άσπρα κατ’ άποκοπήν έτησίως. 'Η μείωση αύτή γίνεται επειδή ή μητρόπολη Γοτθίας δεν μπορεί νά άνταποκριθεϊ στις οικονομικές υποχρεώσεις της «διά τό τούς έκεΐσε χριστιανούς όλιγοθέντας». 338 Καθαίρεση μητροπολίτου Σμύρνης «συνοδική καθαίρεσις» φ. Ι72ν-173Γ Νοέμβριος, ίνδ. ς' ,αχνβ' (1652) Inc. 'Ως ουδέ άπρονόητον παρά Θεω Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Σμύρνης ’Ιάκωβος, επειδή δεν κατέβαλε τά έκκλησιαστικά δικαιώματα, επιπλέον δέ «καί... άλλα πολλά, άπερ ανάξια τής άρχιερωσύνης αότοϋ, καί τοΰ γήρατος πέπραχε». 339 Εκλογή μητροπολίτου Θεσσαλονίκης 'Υπόμνημα («αον... έθέμεθα ...») φ. 17 3Γ 11 Μαρτίου, ίνδ. θ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αγοα (1671) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 216 Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης ΙΊ. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Θεσσαλονίκης δ Ιερομόναχος ’Ανα­ στάσιος· δ θρόνος τής μητροπόλεως αύτής έ'μεινε κενός μετά τη μετάθεση του πρώην Θεσσαλονίκης ’Ιωακείμ στή μητρόπολη Ρόδου καί την εκδίω­ ξη τοΰ πρώην οικουμενικού πατριάρχου Διονυσίου Γ', στον όποιο ή σύ­ νοδος είχε παραχωρήσει, κατά προεδρίαν, τή μητρόπολη Θεσσαλονίκης. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Θεσσαλονίκη, 137.) 340 Εκλογή μητροπολίτου Σελεύκειας ΠΑΤΣΙΟΣ Α' Υπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ· 173Γ 8 ’Ιανουάριου, ίνδ. ζ ,α/.vγ, (1653) Inc. Ημείς οί ενταύθα οι εν Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σελεύκειας δ ιερομόναχος Βενέδικτος, ή εκλογή τοΰ όποιου πληροί τό θρόνο αυτόν πού έμεινε κενός γιά πολλά χρόνια. 341 Επικύρωση υπαγωγής εξαρχίας υπό τή μητρόπολη Βάρνης «έπικυρώσεως γράμμα.» φ· 173Γ~ν ,αχνβ' (1652) Inc. Κοινού και καθόλου προστάτου καί Π. ’Επιβεβαιώνεται ή ένωση τής πατριαρχικής εξαρχίας Καβάρνης μέ τή μητρόπολη Βάρνης, σύμφωνα με τίς διατάξεις τοΰ επί Παρθενίου Β' συνοδικοΰ τόμου. Ό τόμος αύτός όριζε οτι οί πατριαρχικές εξαρχίες θά έπιστατοΰνται άπδ τούς κατά τόπους άρχιερεΐς. Ή ένωση αυτή κρίνεται αναγκαία, έπειδή δ πατριάρχης δεν μπορεί, «διά το μάκρος τοΰ τόπου, καί το διάστημα», να έπιβλέπει τίς υποθέσεις τής εξαρχίας. 'Ο μητροπολίτης οφείλει στο έξής νά καταβάλλει στον οικουμενικό πατριάρ­ χη «υποταγής ένεκα» 5.000 άσπρα έτησίως. 342 Ενίσχυση τής θέσεως τοΰ σακελλαρίου Παροναξίας φ· Ι73ν 'Ομολογία («γράφομεν καί ύπογράφομεν») 5 Φεβρουάριου, ίνδ. ς' ,αχνγ' (1653) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ. 217 Inc. 'Ημείς οι γράψεις κληρικοί γράφομεν Π. Οί όφφικιάλιοι της Μ. Εκκλησίας—μ. χαρτοφύλαξ Γεώργιος, μ. ρήτωρ ’Ιωάννης, πρωτέκδικος (άδηλος), πρωτονοτάριος Φίλιππος, λογοθέτης Νικόλαος καί ύπομνηματογράφος Κωνσταντίνος— ομολογούν ότι όποιος άπό αυτούς βρεθεί νά έχει γράψει, επί της πατριαρχίας Παϊσίου Α', γράμμα σύμφωνα μέ το όποιο θά στερείται του ύφφικίου του ό σακελλάριος Παροναξίας παπα-Γεώργιος καί τή θέση του θά καταλαμβάνει ό παπα-Δανιήλ, νά καθαιρεθεΐ. (ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Σημειώματα, 219-220.) 343 Συγχώρεση επισκόπου Βουθρωτοΰ καί Γλυκέως φ. «συνοδική άθώωσις» 173ν-174Γ ,αΧνγ' (1653) Inc. ”Εχει το κράτος πάσα άλήθεια Π. ’Αθωώνεται καί αποδίδεται πάλι ή άρχιεροσύνη στον έπίσκοπο Γλυκέως καί «Βοθροντοΰ» Κύριλλο, ό όποιος είχε καθαιρεθεΐ δύο φορές, επειδή δεν εΐχε καταβάλει τά δικαιώματα τής Μ. ’Εκκλησίας (χαρά­ τσια, ζητεΐες καί βοήθειες)' τώρα μπορεί νά εκλεγεί καί πάλι άρχιερεύς. 344 Μείωση δοσιμάτων επισκοπής Βουθρωτοΰ καί Γλυκέως φ. 17 4Γ «πατριαρχικόν καί συνοδικόν γράμμα» ,αΧνγ' (1653) Inc. "Οτι μεν η επισκοπή Βοθροντοΰ Π. Άποφασίζεται ή μείωση των δοσιμάτων τής επισκοπής Γλυ­ κέως καί «Βοθροντοΰ», ή όποια οφείλει νά καταβάλλει του λοιπού στή Μ. ’Εκκλησία ετησίως 12.000 άσπρα καί το βασιλικό χαράτσι. 'Η μείω­ ση αυτή κρίνεται αναγκαία, επειδή ή παραπάνω επισκοπή έχει περιπέσει σέ άνέχεια τέτοια «ώστε μόλις δύνασθαι τούς άρχιερεΐς αότής, έχειν τήν ήμερήσιον αύτών τροφήν». 345 'Υπαγωγή άρχιεπισκοπής Διαυλείας καί Ταλαντίου υπό τήν έξουσία τοΰ παλαιού άρχιερέα της «πατριαρχικόν συνοδικόν γράμμα» φ· 174Γ'Τ Δεκέμβριος, ίνδ. ζ' ,αχνγ' (1653) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 218 Inc. Γνώριμον εστϊ τοϊς πάσιν δτι Π. ’Αποδίδεται, καί πάλι ή έπαρχία Διαυλείας καί Ταλαντίου —ή οποία μάλιστα προβιβάζεται σέ άρχιεπισκοπή— στον Μητροφάνη, επει­ δή ό ’Ισαάκ στον όποιο παραχώρησε τή θέση του ό Μητροφάνης δεν άποπλήρωσε τά χρέη τής έπισκοπής· ομοίως, την ΐδια αδυναμία έδειξε καί ό διάδοχος του άποθανόντος ’Ισαάκ, ’Άνθιμος. (Γεδεων, Άθήναι, 275-277.) 346 Εκλογή μητροπολίτου Δέρκων καί Νεοχωρίου ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα... ») φ. 174Υ Δεκέμβριος, ίνδ. ιδ' ,αχμ[=ξ]' (1660)1 Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Δέρκων, και Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Δέρκων καί Νεοχωρίου è ιερομόνα­ χος Χρύσανθος μετά το θάνατο του ’Αθανασίου. (Αριςταρχης-Καςαπιδης, Δέρκοί, 419.) 347 'Υπόσχεση αποπληρωμής χρέους τής Μ. Εκκλησίας φ. ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'Υποσχέσεως «γράμμα» («ύπόσχομε») 174ν 29 ’Ιανουάριου ,αχνδ' (1654) Inc. // ταπεινώ[=ο]της ημών διά τον Π. 'Ο Σαντορίνης Παρθένιος υπόσχεται δτι θά συλλέξει καί θά καταβάλει ό ίδιος στον ’Ισμαήλ άγά, «διά χρέος τής Μεγάλης ’Εκκλησίας», το ποσό των 20.000 άσπρων, άν ό πατριαρχικός έξαρχος, άρχιεπίσκοπος Σίφνου, 'Ιερόθεος Γρίσπος δεν το έχει ήδη συλλέξει. 'Υπόσχεται άκόμη δτι θά συγκεντρώσει καί θά άποστείλει στή Μ. ’Εκκλησία τήν περιουσία τοϋ προ αύτοϋ άποθανόντος αρχιεπισκόπου Φιλοθέου: πρόκειται προφα­ νώς γιά τις υποχρεώσεις πού άναλαμβάνει ό νέος άρχιεπίσκοπος καί το ποσό τών 20.000 άσπρων αντιπροσωπεύει τή «ριφθεΐσαν» πατριαρχική ζητεία επί τής πατριαρχίας Παϊσίου Α'. [λευκό: φ. 175Γ-ν] 1. 'Ο Γερμανός Σάρδεων, πού είχε έντοπίσει τή χρονική άνακολουθία, είχε προτείνει χρονολογία εκλογής τοΰ Δέρκων καί Νεοχωρίου Χρυσάνθου τό 1660, μέ τήν οποία άλλωστε συμπίπτει καί ή ιδ' ίνδικτιών (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Κατάλογοι, 66 σημ. 2). ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 219 348 Επικύρωση εκκλησιαστικού καθεστώτος έπισκοπής Κασσανδρείας φ· 176Γ_ν «πατριαρχικόν συνοδικόν έπικυρωτικόν σιγιλλιώδες γράμμα» Δεκέμβριος, ίνδ. δ' /ζρη[=κ]θ' (1620) ΚΥΡΙΛΛΟΣ A Inc. Ουδέν ούτως εύλογον τε καί Π. Επιβεβαιώνεται άπόφαση του πατριάρχου Τιμοθέου Β' σύμ­ φωνα μέ την οποία ή επισκοπή Κασσανδρείας υπάγεται υπό τή δικαιο­ δοσία τής μητροπόλεως Θεσσαλονίκης καί δεν άποτελεϊ ιδιαίτερη αρχιε­ πισκοπή, όπως κακώς είχε άποφασιστεΐ επί Νεοφύτου Β' : ικανοποιείται έτσι αίτημα του μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Παϊσίου. (Γλαβινας, Θεσσαλονίκη, 82-83.) 349 'Υπαγωγή περιοχής υπό την επισκοπή Βελλάς «συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ· Ι76ν-177Γ 22 Μαΐου, ίνδ. θ' ,αχκζ' (1626) Inc. Τον νόμον φησί γενομένου επί Π. ’Αποδίδεται στην έπισκοπή Βελλάς ή «χώρα Μπογδοριαννή», ή οποία παρανόμως είχε άποσπαστεΐ καί υπαχθεί υπό την εξουσία τής μονής Σωσίνου: ικανοποιείται έτσι αίτημα τοϋ έπισκόπου Βελλάς Νεο­ φύτου. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, ’Ήπειρος, 20-21" νεότερη έκδοση: ΒΡΑΝΟΤΣΗΣ, Μ. Σωσίνου, 123-124.) 350 Διασφάλιση δωρεάς ύπέρ τού ναού τής Φανερωμένης φ. 177Γ_ν «συνοδικόν βεβαιωτήριον γράμμα» ’Απρίλιος, ίνδ. β' ,αχλδ' (1634) Inc. ’Αγαθόν το άγαθοεργεϊν καί κατά Π. Διασφαλίζεται ή δωρεά την όποία κάνει ό «αρχών κυρ Νικό­ λαος του Ίωάννου, ό άπο Άδραμίσδι» προς το ναό τής Παναγίας τής Φανερωμένης, πού βρίσκεται στο χωριό ’Αράχοβα τής επαρχίας Λαρίσης. Ή δωρεά συνίσταται στο ποσό τών 2.000 άσπρων έτησίως, τά [ΚΤΡΙΑΛΟΣ Α;] Η ΣΤΝΑΓΩΓΙΊ 220 όποια θά προσφέρονται άπό το ένοίκιο τοϋ εργαστηρίου του («κηροπώλικον») πού βρίσκεται στήν ενορία τοϋ Κυνηγοΰ, στην Κωνσταντινού­ πολη. 351 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονή ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' «πατριαρχικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 177Τ-178Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ιγ' (ζρκγ' (1614) Inc. ’Εάν παντί τώ κατά θειον Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξια στή μονή τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου στήν τοποθεσία "Αγιος Λεόντιος τής Αίγινας. 'Η μονή αύτή, πού αναγνωρίζεται ταυτόχρονα καί ώς κοινοβιακή, ιδρύθηκε άπό τούς μοναχούς ’Αρσένιο καί Μακάριο, οί όποιοι υπέβαλαν καί τό αίτημα τής σταυροπηγιακής άναγνωρίσεως. (Γεδεων, Άθψαι, 271-273.) 352 Καθαίρεση σακελλαρίου μητροπόλεως Παλαιών Πατρών φ. Καθαίρεση («γράφομεν καί άποφαινόμεθα συνοδικώς») 178Γ Νοέμβριος ίνδ. ιε' [1616] Inc. Τής ημών μετριότητος συνοδικώς προκαθήμενης Καθαιρειται ό σακελλάριος τής μητροπόλεως Παλαιών Πατρών παπα-’Ιωάννης καί στερείται τής άρχιεροσύνης καί τοϋ όφφικίου του, επειδή κατά «τοϋ γνησίου αύτοΰ άρχιερέως, πολλάς άτιμίας καί αισχρο­ λογίας έξέμεσε καί έλάλησε». Τήν έναντίον τοϋ σακελλαρίου άναφορά υπογράφουν ανάμεσα στούς άλλους μάρτυρες καί ό μητροπολίτης Κόριν­ θου ’Άνθιμος καθώς καί οί επίσκοποι ’Ωλένης Θεοφάνης, Κερνίτζης Παρθένιος καί Κορώνης Ίωάσαφ. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μητρόπολις Π. Πατρών, 116.) 353 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ ναό ΜΑΤΘΑΙΟΣ Β' «σιγιλλιώδες γράμμα» φ. ΐ78Γ"ν 24 ’Ιουλίου, ίνδ. ιδ' ,ζρθ' (1601) Inc. ’Ίδιον ε[στί;] παντός κτήτορος καί οίκοδομηκότος ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 221 Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξια στην έκκλησία του 'Αγίου Παντελεήμονος «μετά των νοσοκομείων καί των ξενοδοχείων καί των λοιπών κελίων, κτημάτων τε κινητών καί άκινήτων», την οποία ίδρυσε ό ιερομόναχος ’Ιωσήφ έπί τής πατριαρχίας του Ίερεμίου Β' «έν χώρα Έρμουλιαναΐς» τής μητροπόλεως Χαλκηδόνος" ορίζεται το ποσό τών δύο χρυσών φλωρίων ώς έτήσιο «χαράτσιον», προφανώς «υποταγής χάριν», προς τή Μ. ’Εκκλησία. (Γερμανός, Χαλκηδών, 9-11.) 354 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («υπέταξα») φ. 179Γ [χ.χ.' άλλά 28 Φεβρουάριου 1601] Inc. Πιστεύω είς ενα Θεόν, και Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου Παλαιών Πατρών Τιμοθέου. (ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Πατριαρχεΐον, 780 σημ., ό όποιος χρονολογεί καί την ομολογία.) 355 Εκλογή μητροπολίτου Λακεδαιμόνιας 'Τπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ· 179Γ 28 Φεβρουάριου, ΐνδ. ιδ' ^ζρθ' (1601) Inc. ’Επειδή προς τοΐς άπειθέσιν αλλοις Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας ό έξ’Αθηνών ιερομό­ ναχος ’Ιεζεκιήλ μετά τήν καθαίρεση του Μακαρίου. (ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Πατριαρχεΐον, 779-780.) 356 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («υπέταξα») φ· 179Γ [χ.χ.· άλλά 1601] Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου Λακεδαιμόνιας ’Ιεζεκιήλ. Η ΣΤΝΑΓΩΓΙ-Ι 222 357 Εκλογή μητροπολίτου Αίνου 'Υπόμνημα («έθέμεθα αον...») φ· 179Γ 28 Φεβρουάριου, ίνδ. ιδ' ,ζρθ' (1601) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Αίνον, άπροστατεύτον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Αίνου ό αρχιδιάκονος τής Μ. Εκ­ κλησίας Παρθένιος μετά το θάνατο του πρώην Αίνου. (ΧΑΜΟΤΔΟΠΟΪΛΟΣ, Πατριαρχεΐον, 780.) 358 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ. ΐ79Γ"ν [χ.χ.· άλλά 1601] Inc. Πιστεύω εις εν a Θεόν, και Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου Αίνου Παρθενίου. 359 ’Εκλογή μητροπολίτου Λακεδαιμόνιας 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· Ι79ν 21 Μαρτίου, ίνδ. ιδ' ,ζρθ' (1601) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λακεδαιμόνιας απροστάτευτου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκκλησίας Χρύσανθος μετά το θάνατο του ’Ιεζεκιήλ. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Χρύσανθος, 226) 360 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ. ΐ79ν [χ.χ.· άλλά 1601] Inc. Πιστεύω είς εν a Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου Λακεδαιμόνιας Χρυσάνθου. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Χρύσανθος, 226) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 223 361 Εκλογή μητροπολίτου Λαρίσης 'Υπόμνημα («έθήκαμεν πρώτον...») φ. Ι79ν-180Γ 15 Μαΐου, ίνδ. ιδ' ,ζρθ' (1601) Inc. ’Επειδή μετά των άλλων καί Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Λαρίσης ό μ. πρωτοσύγκελλος της Μ. Εκκλησίας Θεωνας μετά την άπόδραση του Διονυσίου- ό τελευταίος, κατά το κείμενο, «άποστασία μελετήσας κατά... του... βασιλέως σουλτάν Μεχμέτ... άπέδρα εις τόπους άλλοτρίους». (ΧαμοΤΔΟΠΟΤΛΟΣ, Πατριαρχεϊον, 780.) 362 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ. 180Γ [χ.χ.- άλλά 1601] Inc. Πιστεύω είς εν a Θεόν, καί II. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου Λαρίσης Θεωνά. 363 Εκλογή μητροπολίτου Σοφίας 'Υπόμνημα («ε'θεντο πρώτον...») φ· 180Γ ’Ιούνιος, ίνδ. ιδ' ,ζρθ' (1601) Inc. ’Επειδή τον ποτέ Γρηγορίου εκείνον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σοφίας ό μητροπολίτης Διδυμοτείχου Ίοοάσαφ μετά το θάνατο του Γρηγορίου. 364 Εκλογή μητροπολίτου Γάνου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 180Γ (αχα' (1601) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Γάννον, ποιμένος Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Γάνου ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. Εκκλησίας Μακάριος μετά το θάνατο του άδήλου πρώην Γάνου. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 224 365 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ· 180Γ [χ.χ. ' άλλα 1601] Inc. Πιστεύω είς εν a Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου Γάνου Μακαρίου. 366 Εκλογή μητροπολίτου Μηδείας 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») <ρ. Ι80ν ’Οκτώβριος, ίνδ. ιε' ,ζρΓ (1601) Inc. ’Επειδή επιστώθη καί τούτο, ότι Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μηδείας ό ιερομόναχος Γαβριήλ με­ τά το θάνατο τοϋ Γερμανού. 367 'Υπόσχεση μητροπολίτου γιά άπομάκρυνσή του άπο τήν Κωνσταντινούπολη φ· Ι80ν ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' Ύποσχέσεως «γράμμα» Μάρτιος, ίνδ. ιε' ,ζρΓ (1602) Inc. ’Επειδή έκατηγορήθην έμπροσθεν της συνόδου Π. ’Άδηλος μητροπολίτης ύπόσχεται ότι στο έξης δεν θά συνωμο­ τεί ούτε θά προσφύγει στην κοσμική άρχή κατά του οικουμενικού θρόνου, ότι εντός τριών ήμερών θά έγκαταλείψει τήν Κωνσταντινούπολη καί πα­ ραχωρεί τό δικαίωμα τής συνοδικής ψήφου του («γνώμη») στον μ. οικο­ νόμο. 368 ’Αντικατάσταση μητροπολίτου Ναυπλίου καί ’Άργους φ. 180ν ΜΑΤΘΑΙΟΣ Β' «έγγραφον σημείωμα» Νοέμβριος, ίνδ. ιε' ,ζρΓ (1601) Inc. ΈπεΙ η μετριότης ημών προ Π. Άποφασίζεται ή εκλογή νέου μητροπολίτου Ναυπλίου καί Άρ- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 225 γους, δεδομένου ότι ό μητροπολίτης Παρθένιος, καθώς αθέτησε τις υπο­ σχέσεις του, είναι αύτοκαθαίρετος (βλ. επόμενη πράξη). 369 Παραίτηση μητροπολίτου Ναυπλίου καί ’Άργους «παραίτησις» φ. 181Γ Δευτέρα 29 ’Οκτωβρίου ΜΑΤΘΑΙΟΣ Β' ίνδ. ιγ', ,ζρη' (1599) Inc. II μετριότης ημών διά τής Π. Ό Ναυπλίου καί Άργους Παρθένιος υποβάλλει την παραίτησή του στους πατριαρχικούς έξάρχους, έπειδή δεν μπορεί νά άντιμετωπίσει τά χρέη τής επαρχίας του καί ταυτόχρονα υπόσχεται δτι αν επιχειρήσει νά άναιρέσει την παραίτησή του θά θεωρείται «αύτοκαθαίρετος». 370 Εκλογή μητροπολίτου Ναυπλίου καί Άργους 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 181Γ Δευτέρα 23 Νοεμβρίου ίνδ. ιε', ,ζρι' (1601) Inc. 'Ημείς οΐ εύρεθέντες ενταύθα αρχιερείς Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ναυπλίου καί Άργους ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκκλησίας ιερομόναχος Άνθιμος, μετά την παραίτηση τοΰ Παρθενίου. 371 ’Εκλογή άρχιεπισκόπου Φαναριού καί Νεοχωρίου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 181Γ 2 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιε' ,ζρι' (1601) Inc. ’Επειδή καί ή άγιωτάτη άρχιεπισκοπή Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Φαναριού καί Νεοχωρίου ό ιερομόνα­ χος Ίωάσαφ μετά το θάνατο του Σεραφείμ. 372 ’Αποπληρωμή εκκλησιαστικών δοσιμάτων Γράμμα («γίνωσκε») 15 φ. 181Γ 13 Μαρτίου ίνδ. ιδ' [1601] Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 226 Inc. Γίνωσκε τοίννν δέσποτά μον, ότι, Π. 'Ο Κορίνθου ’Άνθιμος αναγγέλλει, προς τον οικουμενικό πατρι­ άρχη δτι κατέβαλε 6.000 άσπρα ώς «νέα σιδοσία» της μητροπόλεως και τοϋ «δίδει άδειαν» νά έκλέξει επισκόπους στους θρόνους της επαρχίας του, έπειδή «έρημώθησαν παντάπασι» καί ό ίδιος δεν μπορεί να «σέρνει καθενός χρέος». (Γεδεων, Άθψαι, 269.) 373 Εκλογή έπισκόπου Δαμαλών καί Πεδιάδος 'Υπόμνημα («έθήκαμεν... πρώτον...») φ. 18Γ Ίνδ. ιε' ,ζρι' (1601) Inc. Προστάζει τον παναγιωτάτου ημών αύθέντον Π. ’Εκλέγεται έπίσκοπος Δαμαλών καί Πεδιάδος ό ιερομόναχος ’Αθανάσιος καί ικανοποιείται έ'τσι το αίτημα τοϋ μητροπολίτου Κορίν­ θου ’Ανθίμου. 374 Εκλογή μητροπολίτου Αίνου ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' 'Υπόμνημα («έθήκαμεν... πρώτον...») φ. 181Γ'Τ 28 Μαρτίου, ίνδ. ιε' ,ζρι' (1602) Inc. Της άγιωτάτης μητροπόλεως Αίνον θανάτψ Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Αίνου ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκ­ κλησίας Μελέτιος μετά το θάνατο τοϋ αδήλου [Παρθενίου: βλ. πράξη 357] πρώην Αίνου. 375 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») <ρ· Ι8ΐν [χ.χ.' άλλά 1602] Inc. Πιστεύω εις ένα Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Αίνου Με­ λετίου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 227 376 Εκλογή μητροπολίτου Αθηνών 'Υπόμνημα («εθήκαμεν... πρώτον...») φ. Ι8ΐν 3 ’Απριλίου, ίνδ. ιε' (ζρι' (1602) Inc. ’Επειδή τον πατριάρχου κυρ Ματθαίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης ’Αθηνών ό ιερομόναχος Σαμουήλ μετά την έκλογή του Νεοφύτου ώς οικουμενικού πατριάρχου. (ΧαμΟΥΔΟΠΟΥΛΟΣ, Πατριαρχεϊον, 781.) 377 'Ομολογία πίστεως φ. Ι8ΐν 'Ομολογία («προέταξα») [χ.χ.- άλλά 1602] Inc. Πιστεύω εις εν a Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου μητροπολίτου ’Αθηνών Σα­ μουήλ. (Γεδεων, Άθήναι, 262-263.) 378 Έκλογή μητροπολίτου Χριστιανουπόλεως 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 181Τ-182Γ 28 Μαΐου, ίνδ. ιε' ,ζρι' (1602) Inc. ’Επειδή των άπειθησάντων άλλων αρχιερέων Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Χριστιανουπόλεως ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκκλησίας Διονύσιος μετά τήν καθαίρεση του Συμεών. (Αλεξανδριδης, Σύνοδοι, 175: τμήμα τοϋ κειμένου.) 379 Έκλογή μητροπολίτου Νέων Πατρών 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή καί ό ποτέ Νέων Πατρών φ. 182Γ 29 Μαΐου, ίνδ. ιε' ,ζρι' (1602) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 228 Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Νέων Πατρών ό ιερομόναχος Παρθένιος μετά τήν καθαίρεση τοΰ Γαβριήλ. 380 'Ομολογία πίστεως φ· 'Ομολογία («προέταξα») 182Γ [χ.χ.- άλλά 1602] Inc. Πιστεύω είς ενα Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Χριστιανουπόλεως Διονυσίου. 381 Εκλογή μητροπολίτου Άγκύρας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 182Γ 24 Σεπτεμβρίου, ίνδ. ι[=α]' ,ζρια' (1602) Inc. ’Επειδή καί τής των Άγκυρανών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Άγκύρας ό ιερομόναχος τής μονής Άγιου Ίωάννου «τοϋ άντικρύ Σωζοπόλεως» Παρθένιος μετά το θάνατο τοΰ πρώην Άγκύρας. 382 'Ομολογία πίστεως φ. i82r_v 'Ομολογία («προέταξα») [χ.χ.· άλλα 1602] Inc. Πιστεύω είς ενα Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοΰ υποψηφίου μητροπολίτου Άγκύρας Παρθενίου. 383 Εκλογή μητροπολίτου Αθηνών 'Υπόμνημα («πρώτον... έ'θεντο...») φ. ΐ82ν 3 Δεκεμβρίου, ίνδ. α' ,ζρια' (1602) Inc. Τον μητροπολίτου ’Αθηνών κυρ Σαμουήλ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 229 Π. Εκλέγεται μητροπολίτης’Αθηνών ό πρωτοσύγκελλος καί ιερο­ μόναχος «Ναθαναηλος» μετά το θάνατο τοϋ Σαμουήλ. (Γεδεων, Άθήναι 2, 263.) 384 Άποδοχή ένορκου ομολογίας μητροπολιτών Σημείωμα («ύπογράφομεν») φ. Ι82ν 10 ’Απριλίου, ίνδ. α' ,ζρια' (1603) ΡΑΦΑΗΛ Β' Inc. Παρόντος ημών πάντων σννοδικώς, των Π. *Η σύνοδος άποδέχεται δτι τή φράση «βία καί τυραννίδι», πού περιέχεται σέ άδηλο έγγραφο (πιθανώς καταχωρισμένο στον Κώδικα τής Μ. ’Εκκλησίας), δεν την έγραψαν, κατά την ομολογία τους, ούτε ό άρχιεπίσκοπος Φαναριού καί Νεοχωρίου Ίωάσαφ ούτε ό μητροπολί­ της Σμύρνης «άλλ’ άλλοι... εχθρα καί κακία καί φθάνω κινούμενοι». 385 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ· ΐ82ν [χ.χ.· άλλά 1602] ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου ’Αθηνών Ναθαναήλ. (Γεδεων, Άθήναι, 263-264.) 386 Εκλογή μητροπολίτου Μηδείας Υπόμνημα («πρώτον... έθεντο...») φ. Ι82ν 14 Δεκεμβρίου, ίνδ. α' ,ζρια' (1602) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μηδείας θανάτω Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μηδείας ό ιερομόναχος ’Αρσένιος με­ τά το θάνατο τοϋ αδήλου πρώην Μηδείας. 387 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ. 182ν-183Γ [χ.χ.· άλλά Φεβρουάριος ή Μάρτιος τοϋ 1603] ΡΑΦΑΗΛ Β' II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 230 Inc. /Ιιστεΰο) εις ëva Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου μητροπολίτου Μηθύμνης Γρηγορίου. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Μήθυμνα, 116-117, ό όποιος χρονολογεί καί τήν ομολογία.) 388 Καθαίρεση μητροπολίτου Παροναξίας <ρ. 183Γ «καθαίρεσις» Μάρτιος, ίνδ. α' ,ζρια' (1603) Inc. ’Επειδή σννοόι,κώς προκαθήμενης τής ημών Π. Σημειώνεται στον Κώδικα δτι ό μητροπολίτης Παροναξίας ’Α­ θανάσιος καθαιρέθηκε καί στερήθηκε τής άρχιεροσύνης του, επειδή έπέδειξε ανάρμοστη συμπεριφορά, συνέχισε νά λειτουργεί μολονότι είχε τεθεί σέ άργία καί δεν εξόφλησε το προς τον Νικόλαο Καρβούνη χρέος των 5.000 άσπρων παρά τήν έγγραφη υπόσχεσή του καί τή διαβεβαίωση του άρχοντος Γεωργίου Λουκά καί άλλων μαρτύρων. (ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Σημειώματα, 219.) 389 Εκλογή μητροπολίτου Παροναξίας 'Υπόμνημα («έθήκαμεν πρώτον...») φ· 183Γ ,ζρια' (1603) Inc. Τής άγωοτάτης μητροπόλεως Παροναξίας απροστάτευτου II. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Παροναξίας ό έκ Χίου ιερομόναχος ’Ιωακείμ μετά τήν καθαίρεση του ’Αθανασίου. (ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Σημειώματα, 219.) 390 Εκλογή μητροπολίτου Σοφίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· Ι83ν 18 Μαρτίου, ίνδ. α' ,ζρια' (1603) Inc. ’Επειδή μετά θάνατον τον μακαρίτου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σοφίας ό ιερομόναχος Νεόφυτος μετά το θάνατο τοϋ Γρηγορίου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 231 391 Παραίτηση μητροπολίτου Σωζοπόλεως φ. ΐ83ν Παραίτηση («παραιτούμαι») ’Ιούνιος, ίνδ. ς' ,αχκγ' (1623) Inc. ’Επειδή διά τάς σνχνάς αιχμαλωσίας ΓΡΙΤΓΌΡΙΟΣ Δ' ή ΑΝΘΙΜΟΣ Β' Π. Ό άδηλος μητροπολίτης Σωζοπόλεως παραιτεϊται άπο το θρό­ νο του οχι όμως καί άπο «το τής άρχιερωσύνης άξίωμα», «επειδή... ή πόλις ημών παντελώς ρερήμωται». 392 Παραίτηση μητροπολίτου Μυτιλήνης «παραίτησις» φ. Ι83ν 28 Μαρτίου ,ζρια' (1603) ΡΑΦΑΗΛ Β' Inc. ’Εγώ ό μητροπολίτης Μιτυλήνης Παΐσιος Π. Ό Μυτιλήνης Παΐσιος υποβάλλει μέ ιδιόχειρο γράμμα τήν πα­ ραίτησή του, έπειδή δεν μπορεί, λόγω άσθενείας, νά άνταποκριθεϊ στά καθήκοντά του' συγχρόνως αξιώνει τήν άποπληρωμή τής πατριαρχικής ζητείας πού τοϋ αναλογεί άπο τον νέο μητροπολίτη Μυτιλήνης. 393 Εκλογή μητροπολίτου Μυτιλήνης 'Γπόμνημα («πρώτον... έ'θεντο...») φ. Ι83ν 21 ’Απριλίου, ίνδ. α' ,ζρια' (1603) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μιτυλήνης, άπροστατεντου II. Εκλέγεται μητροπολίτης Μυτιλήνης ό οικονόμος Μηθύμνης Δανιήλ μετά τήν παραίτηση τοϋ Παϊσίου. 394 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ. I83v-i84r [χ.χ.· άλλα 1603] Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν, και Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Δανιήλ. Μυτιλήνης Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 232 395 Παραίτηση μητροπολίτου Μηδείας ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Δ' ή ΑΝΘΙΜΟΣ Β' φ. 184Γ ’Ιούνιος, ίνδ. ς' ,αχκγ' (1623) «παραίτησις» Inc. Ή ταπεινότης ημών διά τον Π. 'Ο άδηλος μητροπολίτης Μηδείας παραιτεϊται άπο το θρόνο του, οχι όμως καί άπο το αξίωμα τής άρχιεροσύνης, επειδή, καθώς εκ­ θέτει, «διά την λεϊλάτησιν των Καζάκων έγενόμεθα πένητες». 396 ’Εκλογή μητροπολίτου Λαρίσης ΡΑΦΑΗΛ Β' φ· 184Γ 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») ’Ιανουάριος, ίνδ. β' ,ζριβ' (1604) Inc. ’Επειδή καί τής άγιωτάτης μητροπόλεως Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λαρίσης ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκκλησίας Λεόντιος μετά το θάνατο του Θεωνά. 397 Εκλογή μητροπολίτου Λακεδαιμόνιας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 184Γ 18 ’Ιανουάριου, ίνδ. β' /ζρί.β' (1604) Inc. ’Επειδή ό χρηματίσας μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας ό «άπο ταύτης τής χώρας» ιερομόναχος Διονύσιος μετά τήν καθαίρεση του Χρυσάνθου. 398 Εκλογή μητροπολίτου Νέων Πατρών 'Υπόμνημα («πρδΐτον... έθέμεθα... ») φ· 184Γ 12 Φεβρουάριου, ίνδ. β' /ζριβ' (1604) Inc. Τής άγιαηάτης μητροπόλεως Νέων Πατρών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Νέων Πατρών ό «έκεΐθεν έλθών» ιερομόναχος Σεραφείμ μετά τήν παραίτηση του Παρθενίου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 399 Εκλογή μητροπολίτου Ναυπλίου καί ’Άργους 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 233 φ· 184Γ 12 Φεβρουάριου, ίνδ. β' ,ζριβ’ (1604) Inc. Τής άγίωτάτης μητροπόλεως Ναυπλοί\ = ί]ο-υ δίχα Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Ναυπλίου καί ’Άργους ό πρώην Νέων J ΙατρώήξΠαρθένιος μετά τήν παραίτηση του Άνθιμου καί τη μετάθεση του στή μητρόπολη ’Αθηνών. 400 ’Εκλογή μητροπολίτου Μονεμβασίας φ· Ι84ν 'Υπόμνημα («έθηκαν πρώτον...») 9 Μαρτίου, ίνδ. β' /ζρί.β' (1604) Inc. Τής άγι,ωτάτης μητροπόλεως Μονεμβασίας άνευ Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Μονεμβασίας ό επίσκοπος Ρέοντος Ίωάσαφ μετά τήν καθαίρεση τοϋ Λεοντίου. 401 Παραίτηση μητροπολίτου Ρόδου «παραίτησις» φ. 184ν Ίνδ. ιβ'[=β'], ,ζριβ' (1604) Inc. ’ Επεί ή ταπεινότης ημών περίστάσεσι II. Παραιτεΐται ό μητροπολίτης Ρόδου Ιερεμίας υστέρα άπό τις κατηγορίες πού διατυπώθηκαν εναντίον του: τις κατηγορίες αυτές ό ίδιος τις χαρακτηρίζει αναπόδεικτες καί συκοφαντικές, άλλά υποβάλλει τήν παραίτησή του για νά μήν προξενηθοϋν μεγαλύτερα σκάνδαλα στήν επαρχία του. 402 ’Εκλογή μητροπολίτου Ρόδου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθεντο...») φ· Ι84ν 24 Μαρτίου, ίνδ. β' ,ζριβ' (1604) Inc. Τής άγίωτάτης μητροπόλεως 'Ρόδου, δίχα Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 234 Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Ρόδου ό «πατριαρχικός» πρωτοσύγκελλος ιερομόναχος Φιλόθεος μετά τήν παραίτηση του 'Ιερεμίου. 403 Εκλογή μητροπολίτου Γαγγρών φ. ΐ84ν 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 25 Αύγούστου ,ζριβ' (1604) Inc. ’Επειδή η άγιωτάτη μητρόπολις Γαγγρών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Γαγγρών ό ιερομόναχος Παρθένιος στον κενό άπύ πολλά χρόνια, λόγω έρημώσεως, θρόνο της μητροπόλεοις αυτής. 404 Καθαίρεση μητροπολίτου Βάρνης φ. Ι84ν-185Γ «σημείωμα» ’Ιανουάριος, ίνδ. γ' ,ζριγ' (1605) Inc. Της ημών μετριότητος σννοδικώς προκαθήμενης Π. Σημειώνεται στον Κώδικα [ότι ό μητροπολίτης Βάρνης Θεό­ ληπτος καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης. Τά άδικήματα πού έπέσυραν τις ποινές αυτές είχαν άποδειχθεΐ σέ δίκη πού έ'γινε στη μη­ τρόπολη Βάρνης, τότε όμως, «βία καί μεσιτεία προσώπων αρχοντικών», είχε άποφύγει τήν καθαίρεση. Άναφέρονται τά ονόματα τών όφφικιαλίων πού έ'λαβαν μέρος στη σύνοδο ώς εκπρόσωποι διαφόρων άρχιερέων: 'Ιέραξ, μ. λογοθέτης, Θεοδόσιος, μ. οικονόμος, ’Ιωάννης, μ. σακελλάριος, Γαβράς, μ. σκευοφύλαξ, Γεώργιος, μ. ρήτωρ, καί Μιχαήλ, λογοθέτης1. 405 Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης 'Υπόμνημα («έθήκαμεν... πρώτον...») φ. 185Γ 12 ’Ιανουάριου, ίνδ. γ' /ζρι.γ' (1605) Inc. Της άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης δίχα Π.’Εκλέγεται μητροπολίτης Βάρνης ό ιερομόναχος Ματθαίος μετά τήν καθαίρεση του Θεολήπτου. 1. HURMUZAIîI, Documente 13, 385 : άπό τον κώδικα ΕΦΣΚ 11. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 235 406 Άθώωση μητροπολίτου Νέων Πατρών «άθωωτικόν καί συνοδικόν... έγραφον» φ· ΐ85Γ'ν ’Ιανουάριος, ίνδ. γ' /ζρι·γ' (1605) Inc. Της ημών μετριότητος σννοδικώς προκαθήμενης Π. ’Αθωώνεται ό μητροπολίτης Νέων Πατρών Γαβριήλ καί άποκαθίσταται στο θρόνο του, έπειδή απέδειξε ότι είχε ύπακούσει στις άποφάσεις «τής τε πρώτης έκείνης καί μεγάλης των άρχιερέων συνόδου» καί στις μετέπειτα συνοδικές άποφάσεις καί κατά συνέπεια είχε καταβάλει την «αποκοπήν τής πατριαρχικής ζητείας». Στο κείμενο άναφέρονται τά ονόματα των όφφικιαλίων πού έλαβαν μέρος στή σύνοδο ώς εκπρόσωποι διαφόρων άρχιερέων (βλ. πράξη 404). 407 Επιστροφή Ζαγορίων στή μητρόπολη Ίωαννίνων φ. 185ν-186Γ «έπικυρωτικόν καί συνοδικόν γράμμα» ’Ιούνιος, ίνδ. γ' ,ζριγ' (1605) Inc. ’Επειδή πολλών δντων καί ίσχυροτάτων Π. ’Αποδίδονται έκ νέου στή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως Ίωαννίνων τά Ζαγόρια, τά όποια παρανόμως είχαν άποσπαστεΐ άπό αυτήν: δικαιώνονται έτσι οί προσπάθειες τοΰ Ίωαννίνων Νεοφύτου1. (Γερμανός, ’Ήπειρος, 62-63.) 408 Επικύρωση άφιερώσεως μονών στή Μ. Εκκλησία Έπικυρωτικό γράμμα («άποφαινόμεθα... είναι καί διαμένειν») φ. 186Γ ’Ιανουάριος, ίνδ. γ’ ,ζριγ' (1605) Inc. Επειδή γράμμα εξαρχικόν τών ποτέ Π. Επικυρώνεται γράμμα, πού έγινε στη Νάξο το 1558/9 («,ζξζον ίνδ. βας») άπό τούς έξάρχους ’Άσπρης Θάλασσας Δαβίδ καί Ζαχαρία, σύμφωνα μέ το όποιο ό τότε δούκας τών Κυκλάδων αφιέρωσε στή Μ. 1. Ή πράξη άποδίδεται στον οικουμενικό πατριάρχη Νεόφυτο Β', άλλά σύμ­ φωνα μέ τη χρονολογία πατριάρχης ήταν ό Ραφαήλ Β': πιθανότατα πρόκειται γιά lapsus calami του γραφέα, ô όποιος πρέπει νά παρασύρθηκε άπό τό ονομα τοϋ μη­ τροπολίτου Ίωαννίνων. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 236 ’Εκκλησία τις μονές του Φωτοδότου Χρίστου, τοϋ 'Αγίου Θαλελαίου καί τής 'Αγίας στή Νάξο. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Γράμματα, 78.) 409 Εκλογή μητροπολίτου Προύσης φ. 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») 186Γ Μάιος, ίνδ. γ' ,ζριγ' (1605) Inc. Έν ετει ,ζριγ^ εν μηνί Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Προύσης ό μητροπολίτης Λαοδικείας Ίωάσαφ μετά το θάνατο τοϋ άδηλου πρώην Προύσης. 410 Εκλογή μητροπολίτου Λήμνου φ. 186Γ 'Υπόμνημα («έθήκαμεν πρώτον...») Ίνδ. γ' ^ζριγ' (1605) Inc. Της άγιωτάτης μητροπόλεως Λήμνον, θανάτω II. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λήμνου ό παπα-Κωνστάντιος μετά το θάνατο τοϋ άδηλου πρώην Λήμνου. yjlr ÿàæ%ij*ir, yjn&mpr, tur Ù »μν ayfyv&fvt yafSur iitfp'r J i**’*»i*', ST·*-! .»min ΙρχχΤ Φ Afâf* ■ "**&}·*! ajf*ùwi , Λ» *. SvAp9l lfm <■·* fhpr*fo ?4ir py&Zf* $k4>*fo , fr hr {U4vfïnçr»r ÇamoA^*Sy $3**$'*' $>&*&** 3* ht %f**r fr & -frortr txdtt/' ■ ïfto*v A?}?"$ζ**ϊ*^* *^*'“**'^4 *>**■ 5 ptfj+y t y] '***ρ** - *3*·ψ$**** ** /s*f*r ‘wéf4*’’/ jfrftVrnfnra, , y tpf/Cr 54*9” isÇu*fJr*( ■ *%er,i **■&' J4frrt tt/*es , Affi , ^ yAfi k*^P*if£*S>r fr rjistyjt'frSi, frÀvyfr j -gh a***d**fs ÀJ,*? uxfr C4t$*YM0Î<r»l ">£/i y*frtrffj > fr ys S** pjs ’ fr uthgvfa Cr9JJJ^kfrAity £-* tofßv ΤΓΤΤτ ’ stfòìty/y ■ syi/: 4rü&r *)&£+?"■ , Jy*· Ùcfypffy jÿtftfihl jyçxyoupjtos φ, avjAvt <n/*ÿPf*3i » fry" , t**: +τζΆτ~ fr «voiÜy ύβ**#* hi ςςίγφ«* £·$·% <vgQS*\ j frif*r JSefP^ifr)^ · *à *£**£*r, Ayim frfijf±jvnr \y4vtSt «j O’ si"' /'■ ■ ΜΤΠ 2, φ. 186v : λύση καθαιρέσεως τού μητροπολίτου Χριστιανουπόλεως Συμεών ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 237 411 Εκλογή μητροπολίτου Μυτιλήνης φ. ΐ86Γ'ν Υπόμνημα («έθήκαμεν πρώτον...») Ivo. γ' ,ζριγ' (1605) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μιτυλήνης, θανάτω Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μυτιλήνης ό ιερομόναχος Σωφρόνιος μετά το θάνατο τοϋ αδήλου πρώην Μυτιλήνης. 412 Λύση καθαιρέσεως «έγγραφον» άθωώσεως φ· ΐ86ν ’Ιούλιος, ίνδ. γ' ,ζριγ' (1605) Inc. Τής ημών μετριότητος σννοδικώς προκαθήμενης Π. Λύεται ή καθαίρεση τοϋ μητροπολίτου Χριστιανουπόλεως Συ­ μεών, έπειδή, σύμφωνα μέ τις έγγραφες άποδείξεις του, «ούδέποτε έφάνη καταφρονήσας τής τε μεγάλης εκείνης καί πρώτης των άρχιερέων συνόδου, και των μετ’ εκείνην γεγενημένων συνοδικών άποφάσεων», άλλά κατέβαλε τήν πατριαρχική ζητεία. ’Επιπλέον άποφασίζεται ότι θά έπανέλθει στή θέση του αμέσως μόλις κενωθεί αυτή. (ΚΝΗΤΗΣ, Χριστιανονπολις, 69-70.) 413 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ· ΐ86ν [χ.χ.- άλλά 1605] Inc. Πιστεύω είς εν a Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Μυτιλήνης Σωφρονίου. 414 Εκλογή μητροπολίτου Σμύρνης 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· ΐδε"5 6 Νοεμβρίου, ίνδ. δ' 7ζριδ' (1605) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σμύρνης, θανάτω Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 238 ΓΙ. Εκλέγεται μητροπολίτης Σμύρνης ό ιερομόναχος Γαβριήλ με­ τά το θάνατο τοϋ άδήλου πρώην Σμύρνης. 415 Εκλογή μητροπολίτου Θεσσαλονίκης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 186ν-187Γ 5 Δεκεμβρίου, ίνδ. Lvu. υ8' ,ζριδ' (1605) inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, θανάτω Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. Εκκλησίας 'ιερομόναχος Σωφρόνιος μετά το θάνατο τοϋ άδήλου πρώην Θεσσαλονίκης. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Βραχέα, 250-251.) 416 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») <ρ. 187Γ [χ.χ.· άλλά 1605] Inc. Πι,στενω είς εν a Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Θεσσαλονί­ κης Σωφρονίου. (Γαλβινας, Βραχέα, 252.) 417 ’Εκλογή μητροπολίτου Βεροίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθήκαμεν...») φ. 187Γ 6 Δεκεμβρίου, ίνδ. δ' /ζρι.δ' (1605) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βερροίας, θανάτω Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Βεροίας ό ιερομόναχος Παίσιος μετά το θάνατο τοϋ άδήλου πρώην Βεροίας. 418 Εκλογή μητροπολίτου Μυρέων 'Υπόμνημα («πρώτον... έθήκαμεν...») φ. 187Γ 11 Δεκεμβρίου, ίνδ. δ' ,ζριδ' (1605) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 239 Inc. ’Επειδή μετά των άλλων εν Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Μυρέων ό ιερομόναχος Ματθαίος. Για την π?ιήρωση του μητροπολιτικοΰ αύτοΰ θρόνου ή σύνοδος επικαλείται όσα ό Θεόδωρος Βαλσαμών αναφέρει στην «Περί πατριαρχικών προνο­ μίων» μελέτη του. (ΓΕΔΕΩΝ, Διατάξεις 1, 42-43.) 419 Καθαίρεση μητροπολίτου Βάρνης φ. Ι87ν Καθαίρεση («άποφαινόμεθα συνοδικώς») Μάιος, ίνδ. δ' ,ζριδ' (1606) Inc. Τής ημών μετριότητος συνοδικώς προκαθήμενης Π. Σημειώνεται στον Κώδικα ότι καθαιρεΐται καί στερείται της άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Βάρνης Ματθαίος, έπειδή είχε συνάψει σχέσεις μετά «τίνος γυναικός καλουμένης Ζαρίφ κεράς άνάνδρου τε καί υπόπτου», σύμφωνα μέ την κατάθεση αξιόπιστων μαρτύρων αλλά καί τη δική του ομολογία. 420 Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης φ· Ι87ν 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 15 Μαρτίου, ίνδ. δ7 ,ζριδ' (1606) Inc. Τον ποτέ Βάρνης μητροπολίτου Ματθαίου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Βάρνης ό ιερομόναχος Μελέτιος μετά την καθαίρεση τοϋ Ματθαίου. 421 Εκλογή μητροπολίτου Βιδίνης 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») ψ· Ι87ν 20 Μαρτίου, ίνδ. δ' ,ζριδ' (1606) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βιδίνης θανάτω Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Βιδίνης ό ιερομόναχος Σωφρόνιος με­ τά το θάνατο τοϋ άδήλου πρώην Βιδίνης. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 240 422 Παραίτηση μητροπολίτου «παραίτησής» φ. 1881' 26 Φεβρουάριου, ίνδ. δ' ,ζριδ' (1606) Inc. Ή ταπεινότης ημών διά τής Π. Παραιτεΐται άδηλος μητροπολίτης—πρόκειται πιθανώς γιά τον Διδυμοτείχου Ίωάσαφ (βλ. επόμενη πράξη)— άπό το θρόνο του, δχι όμως καί άπο το άξίωμα τής άρχιεροσύνης- 6 διάδοχός του οφείλει να άποπληρώσει τά χρέη τής μητροπόλεως, τα όποια ανέρχονται σέ 22.000 γρόσια προς τον άρχοντα Καπλάνη καί 3.000 προς τον «Χαλεπλή». Την παραίτησή του έγχείρισε στον πρωτέκδικο τής Μ. ’Εκκλησίας Φώτιο, μέ την εντολή νά την παραδώσει στον οικουμενικό πατριάρχη όταν άποπληρωθοϋν τά χρέη του. 423 Εκλογή μητροπολίτου Διδυμοτείχου φ. 188Γ 'Υπόμνημα («αον... έθέμεθα...») 23 ’Ιουλίου ,ζριδ' (1606) Inc. Τον ίερωτάτον μητροπολίτου Διδυμοτείχου κυρίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Διδυμοτείχου ό άπο Αίνου ιερομό­ ναχος Δανιήλ μετά την παραίτηση του Ίωάσαφ. 424 Παραίτηση μητροπολίτου φ. 188Γ Σεπτέμβριος, ΐνδ. ε [πιθανώς 1606] «παραίτησις» Inc. ’Έστωντας καί νά είμαι πολλά Π. ’Άδηλος μητροπολίτης —πιθανώς ό νεοεκλεγείς Διδυμοτείχου Δανιήλ (βλ. πράξεις 422, 423)— σημειώνει στον Κώδικα δτι παραιτεΐται, επειδή δέν μπορεί νά άντιμετωπίσει τά χρέη τής μητροπόλεώς του" δια­ τηρεί δμως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης. 425 Παραίτηση άρχιεπισκόπου Σαντορίνης [ΡΑΦΑΗΛ Β';] «παραίτησις» φ· 188Γ 2 ’Ιουλίου ,αχος' (1676) [άλλά πιθανώς 1606] ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 241 Inc. Διά του παρόντος μου γράμματος Π. ’Άδηλος άρχιεπίσκοπος Σαντορίνης —πιθανώς ό ’Ιωακείμ (βλ. επόμενη πράξη)—- μέ γράμμα παραιτεΐται, έπειδή δεν μπορεί νά (αντι­ μετωπίσει τις οφειλές του προς τη Μ. ’Εκκλησία. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Σαντορήνη, 17-18.) 426 ’Εκλογή άρχιεπισκόπου Σαντορίνης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθήκαμεν...») φ. 188Γ 30 Σεπτεμβρίου, ίνδ. ζ ,ζριε' (1606) Inc. Τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Σαντορίνης, δίχα Π. ’Εκλέγεται αρχιεπίσκοπος Σαντορίνης ό πρώην μητροπολίτης Παροναξίας ’Ιωσήφ μετά την παραίτηση του ’Ιωακείμ. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Σαντορήνη, 18.) 427 ’Εκλογή μητροπολίτου Παροναξίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθήκαμεν...») φ. Ι88ν 4 ’Οκτωβρίου, ίνδ. ζ ,ζριε' (1606) Inc. Τον ίερωτάτου μητροπολίτου Παροναξίας πρώην Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Παροναξίας ό πρώην Άνδρου Γα­ βριήλ μετά τή μετάθεση του ’Ιωσήφ στον άρχιεπισκοπικό θρόνο Σαντο­ ρίνης. (Παςχαλης, ’Άνδρος, 90-91.) 428 Εκλογή μητροπολίτου Φιλίππων 'Υπόμνημα («πρώτον... έθήκαμεν...») φ. Ι88ν 29 ’Ιανουάριου, ίνδ. ζ' ,ζριε' (1607) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων, θανάτω Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Φιλίππων ό πρώην έπίσκοπος «Ραδοβισδίου» Κλήμης μετά το θάνατο τοϋ άδηλου πρώην Φιλίππων. 16 ΡΑΦΑΗΛ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 242 429 Εκλογή μητροπολίτου Ναυπλίου καί ’Άργους 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. ΐ88ν Μάιος, ίνδ. ε ,ζριε' (1607) Inc. Της άγιωτάτης μητροπόλεως Ναυπλοί[='ί\ου καί Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ναυπλίου καί Άργους ό οικονόμος τής μητροπόλεως αύτής ιερομόναχος Σωφρόνιος μετά την καθαίρεση του αδήλου πρώην Ναυπλίου καί Άργους. 430 Εκλογή μητροπολίτου Νεοκαισαρείας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· Ι88ν Μάιος, ΐνδ. ε ,ζριε' (1607) Inc. Της άγιωτάτης μητροπόλεως Νεοκαισαρείας, θανάτω Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Νεοκαισαρείας ό «έκεϊθεν... έλθών» παπα-Μητροφάνης μετά το θάνατο του άδηλου πρώην Νεοκαισαρείας. 431 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ. Ι88ν-189Γ [χ.χ.· άλλα 1607] Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Ναυπλίου καί Άργους Σωφρονίου. 432 Παραίτηση μητροπολίτου Μεσημβρίας Παραίτηση («άφίνω τον θρόνον») φ. 189Γ [χ.χ.· άλλά 1607: βλ. πράξη 433] Inc. ’Εγώ δ ταπεινός μητροπολίτης Μεσημβρίας Π. Παραιτεΐται ό Μεσημβρίας Χριστόφορος άπό το θρόνο τής μητροπόλεώς του «διά γήρας καί άνωμαλίαν καιρού», άλλά διατηρεί το ΙΙΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 243 αξίωμα τής άρχιεροσύνης καί δηλώνει δτι θά μονάσει στο μοναστήρι του Τίμιου Προδρόμου. 433 Εκλογή μητροπολίτου Μεσημβρίας φ. 189Γ 28 Μαΐου, ίνδ. ε /ζρι.ε' (1607) 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μεσημβρίας, δίχα Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μεσημβρίας ό εφημέριος τής μητροπόλεως αύτής ιερομόναχος Κυπριανός μετά τήν παραίτηση του Χριστό­ φορου. 434 'Ομολογία πίστεως φ. 189Γ 'Ομολογία («προέταξα») [χ.χ.· άλλά 1607] Inc. Πιστεύω εις εν a Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου μητροπολίτου Μεσημβρίας Κυπριανού. 435 Παραίτηση μητροπολίτου Θεσσαλονίκης φ. 189Γ 3 Σεπτεμβρίου, ίνδ. ζ ,αχζ' (1607) Inc. ’Επειδή σκάνδαλον καί σύγχναις εκινήΟη «παραίτησις» Π. Ό μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Σωφρόνιος ύποβάλλει έγγράφως παραίτηση άπό τό θρόνο του —άλλά διατηρεί τό άξίωμα τής άρχιεροσύνης— επειδή δεν μπορεί νά άντιμετωπίσει τις εσωτερικές διενέ­ ξεις στή μητρόπολη αυτή. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Βραχέα, 252-253.) 436 Εκλογή μητροπολίτου Θεσσαλονίκης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. Ι89ν 12 Σεπτεμβρίου, ίνδ. ς' ,ζριζ' (1607) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 244 Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης δίχα Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ό επίσκοπος Κίτρους Ζωσιμας μετά την παραίτηση του Σωφρονίου. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Βραχέα, 254.) 437 Εκλογή άρχιεπισκόπου Κασσανδρείας ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. ΐ89ν Δεκέμβριος, ίνδ. ζ' /ζρί.ς' (1607) Inc. ’Επειδή Ενδνμιος ό χρηματή[=ί]σας προ Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Κασσανδρείας ό ίερομ,όναχος Δαμα­ σκηνός μετά την καθαίρεση του Ευθυμίου. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Βραχέα, 248-249.) 438 Εκλογή αρχιεπισκόπου Αίγίνης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθήκαμεν...») φ. Ι89ν 18 ’Ιουνίου, ΐνδ. ζ /ζρις' (1608) Inc. Τής άγιωτάτης àρχιεπισκοπής Αίγίνης, σχολαζονσης Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Αίγίνης ό 'ιερομόναχος «Νύμφον» [=Νήφων] στον κενό για πολλά χρόνια θρόνο τής άρχιεπισκοπής αύτής. (ΓΕΔΕΩΝ, Άθήναι, 264.) 439 Καθαίρεση επισκόπων έπαρχίας Κορίνθου «πατριαρχικόν καί συνοδικόν γράμμα)) φ. Ι89ν-190Γ Μάιος, ίνδ. ς' 7ζρις' (1608) Inc. Φανερόν καί όμολογούμενον εστί, καί Π. Καθαιροϋνται καί στερούνται τής άρχιεροσύνης οί έπίσκοποι Πολυφέγγους Θεοδόσιος καί Δαμαλών καί Πεδιάδος ’Αθανάσιος, έπειδή δεν έξεπλήρωσαν τις οικονομικές υποχρεώσεις τους προς τη Μ. ’Εκ­ κλησία εντός τής προθεσμίας τών δύο ετών πού είχε ορίσει ό επί Ραφαήλ Β' έκδοθείς τόμος· ταυτόχρονα άποφασίζεται ή ένωση τών δύο επισκο- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 245 πών με τή μητρόπολη Κορίνθου «ώς άδυνάτως έχούσας τρέφειν γνησίους επισκόπους». 440 ’Ένορκη κατάθεση εναντίον τοΰ μητροπολίτου Φιλιππου- πόλεως Μαρτυρίας «γράμμα» «μαρτυρώ» φ. ΐ90Γ 12 ’Οκτωβρίου, ίνδ. η' ,ζριη' (1609) Inc. ’Εν ετει Χριη^, μηνι όκτωμβρίω Π. Άδηλος καταθέτει ενόρκως ενώπιον τής συνόδου καί μαρτυρεί έγγράφως ότι τόσο ό ίδιος όσο καί ό υπηρέτης του Βασίλης είδαν, πρίν δύο χρόνια καί δύο μήνες, σε κελί τής μητροπόλεως Φιλιππουπόλεως το μη­ τροπολίτη Δανιήλ «μετά τίνος γυναικός συμμιγνύμενον καί μοιχεύοντα αύτήν». (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Φιλιππούπολις, 266-267.) 441 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας ναοΰ «συνοδικόν έπικυρωτικόν γράμμα» φ. ΐ90Γ'ν 2 Μαρτίου, ίνδ. η' ,‘ζριη' (1610) Inc. "Οτι μεν ό μακράν τής II. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξία τοΰ ναοΰ τοΰ Σοκτήρος Χριστοΰ πού βρίσκεται στήν περιοχή «Κλυτονιάβιστα» τής έπισκοπής Βελλας· ταυτόχρονα έπιβεβαιώνεται ή έξάρτηση τής περιοχής άπό τόν επίσκοπο Βελλας Ίωάσαφ, στον όποιο οί «ένοικοι» τής περιοχής οφεί­ λουν νά καταβάλλουν τά νόμιμα δικαιώματά του. Το σταυροπήγιο θά καταβάλλει στή Μ. ’Εκκλησία, κατ’ έτος, τό άπό παλαιά όρισθέν ποσό των 80 άσπρων. 442 Επικύρωση παραιτήσεως μητροπολίτου Νικομήδειας φ. 190ν-191Γ Συνοδική απόφαση («άποφαινόμεθα συνοδικώς») Inc. Φανερόν εστί, και όμολογονμενον, δτι Αύγουστος ίνδ. α’ ,ζρκζ' (1618) ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 246 Π. ’Επικυρώνεται, ή παραίτηση του Νικομήδειας Γαβριήλ: έναντίον του μητροπολίτου αύτοϋ είχαν διατυπωθεί σοβαρές κατηγορίες δτι ένεργοΰσε κατά τέτοιο τρόπο στην Κωνσταντινούπολη «σκοπόν έχον, ίνα εις το παντελές άφανίση την εκκλησιαστικήν τάξιν». 'Η παραίτηση έγινε δυνατή μόνο χάρις στην παρέμβαση του Π. Πατρών Θεοφάνους, ό όποιος κατέβαλε στον Γαβριήλ γιά το σκοπό αυτό, εκτός άπό δλα τα άλλα έξοδα, καί 240.000 άσπρα' στόν κενό θρόνο τής Νικομήδειας ή σύνοδος μεταθέτει τώρα τόν Δράμας Νεόφυτο, άνεψιό του Π. Πατρών. (Γριτςοποτλος, Στασινός, 143-145.) 443 ’Απαλλαγή έπισκόπου άπό κατηγορίες ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' φ· 191Γ «πατριαρχικόν γράμμα καί συνοδικόν» Μάρτιος, ίνδ. η' ,ζριη' (1610) Inc. ’Επειδή ό θεοφιλέστατος επίσκοπος Δρνϊνονπόλεως Π. Άποφασίζεται άπό τη σύνοδο δτι οί κατηγορίες έναντίον του επισκόπου Δρυϊνουπόλεως Νεοφύτου είναι συκοφαντίες- στό μέλλον κα­ μιά άναφορά έναντίον του δέν θά γίνει δεκτή χωρίς την υπογραφή τοϋ μητροπολίτου Ίωαννίνων, προϊσταμένου τοϋ Δρυϊνουπόλεως. (ΓρίΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Ό Δρυϊνουπόλεως Νεόφυτος, 465-466.) 444 ’Αναφορά έναντίον του επισκόπου ’Άνδρου Σημείωμα («έσημειώθη») φ. 191Γ 3 ’Ιουλίου, ίνδ. η' ,ζριη' (1610) Inc. Έν ετει ,ζριη10, ίουλλίω χ71 Π. Ό παπα-Νικόλαος πρωτονοτάριος καί ό ’Ιωάννης Ντέης έρ­ χονται άπό την ’Άνδρο καί κατηγορούν ένώπιον τής συνόδου, προσκο­ μίζοντας καί έγγραφη άναφορά άλλων αυτοπτών μαρτύρων, τόν επί­ σκοπο Άνδρου Βενιαμίν δτι, μεταξύ τών άλλων παρανόμων πράξεών του, «έπόρνευσεν» στό σπίτι τοϋ πρωτοπαπά Δημητρίου μέ τή θυγατέρα τοϋ Μέξα Σαρακινα. 445 Εκλογή μητροπολίτου Νεοκαισαρείας Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 191ν ’Οκτώβριος, ίνδ. θ' ,ζριθ' (1610) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 247 Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νεοκαισαρείας, εκ Π. Εκλέγεται, μητροπολίτης Νεοκαισαρείας ό ιερομόναχος Βενιαμίν στον κενό επί πολλά χρόνια μητροπολιτικό αύτό θρόνο. 446 Εκλογή άρχιεπισκόπου Ώρεών 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. Ι9ΐν 28 ’Απριλίου, ίνδ. θ' ;αχκζ' (1626) ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' Inc. Τής άγιωτάτης άρχιεπισκοπής 'Ωραίων, δίχα Π. Εκλέγεται αρχιεπίσκοπος «Ωραίων» ό ιερομόναχος Δωρόθεος μετά τή μετάθεση του Δανιήλ στη μητρόπολη Θηβών. (0ΕΜΕΛΗΣ, Δωρόθεος, 31.) 447 ’Ανάληψη άποπληρωμής χρέους άπό το μητροπολίτη Σερ­ ρών φ. 191ν Ύποσχέσεως «γράμμα» («δηλοποιώ») Μάιος, ίνδ. ιβ' (ζρκβ' (1614) ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' Inc. Ή ταπεινότης ημών διά τοϋ Π. Ό μητροπολίτης Σερρών Δαμασκηνός υπόσχεται ένώπιον τοϋ οικουμενικού πατριάρχου δτι άναλαμβάνει νά πληρώσει το χρέος τοϋ πρώην Σερρών Ίωάσαφ, δηλαδή το ποσό τών 100.000 άσπρων προς τον Χατζή Άλή, άπό τά εισοδήματα τής μητροπόλεως καί σέ περίπτωση πού δεν καλυφθεί το ποσό, άπό δικά του. 'Ομολογεί παράλληλα δτι ό πρώην Σερρών καί νϋν Παλαιών Πατρών Θεοφάνης είναι «ελευθερωμένος» άπό το χρέος αύτό. 448 Εκλογή μητροπολίτου Εύχαΐτων 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· Ι9ΐν Αύγουστος, ίνδ. ιε' ,αχλβ' (1632) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Εύχαΐτων προ Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Εύχαΐτων ό ιερομόναχος Μελέτιος στον κενό επί πολλά χρόνια μητροπολιτικό αύτό θρόνο. ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' 248 Η ΣΤΝΑΓΩΓΙΙ 449 ’Αναφορά του μητροπολίτου Χίου περί ύποψηφίου ίερέως φ. 191ν-192Γ ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' ’Αναφορά «άπο Χίου», 22 ’Απριλίου ίνδ. α', ,αχιη' (1618) Inc. ’Επειδή καί διά τίμιου υμών Π. 'Ο μητροπολίτης Χίου άναγγέλλει προς τον οικουμενικό πα­ τριάρχη δτι ό δομέστικος ’Ιωάννης, γιος του μαστρο-Μαθιοϋ εξετάστηκε άπο αυτόν καί βρέθηκε δτι είναι άξιος τής ιεροσύνης- δμως, επειδή υπάρ­ χει κατηγορία εναντίον του για «σοδομικάς πράξεις», παρακαλεΐ τον πα­ τριάρχη νά άποφασίσει εκείνος, έπειδή ό ’ίδιος έμποδίζεται άπο την «έπικρατηθεϊσαν ήμΐν συνήθειαν, τούς ουτω μικρού λόγου καταλαληθέντας καί τοιουτοτρόπως δυσφημισθέντας μη άναβιβάζειν εις τοιοΰτον βαθμόν». (Ζολωτας-Σαροϊ, 'Ιστορία 3.2, 151: πιθανώς άπο Ν.Σ.) 450 Εκλογή μητροπολίτου Σεβαστείας φ· 192Γ 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») ’Ιούλιος, ίνδ. ιε' ,ζρκε' (1617) Inc. ’Επειδή ή άγιωτάτη μητρόπολις Σεβαστείας. Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σεβαστείας ό ιερομόναχος Σεραφείμ στον κενό επί πολλά χρόνια μητροπολιτικό αύτύ θρόνο. 451 Παραίτηση έπισκόπου ’Άνδρου «παραίτησις» φ· 192Γ 20 ’Ιουνίου, ίνδ. β’ ,ζρ*ζ' (1619) Inc. Δια τον παρόντος οίκειοχείρου μον Π. Άδηλος [=Βενιαμίν] έπίσκοπος Άνδρου μέ ιδιόχειρο γράμ­ μα παραιτεϊται, έπειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεϊ στά χρέη του, τά όποια, έκτος των άλλων, είναι 81.000 άσπρα πού οφείλει «τω κύρ ’Ιωάννη τω "Υψηλά καί κύρ Δήμω Σαλονικέως». «Δίδει άδειαν» στο μητροπο­ λίτη ’Αθηνών νά έκλέξει άλλον έπίσκοπο μέ τήν προϋπόθεση δτι θά άποπληρώσει τά πιο πάνω χρέη. (Γεδεων, Άθήναι, 264.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 452 Εκλογή μητροπολίτου Σοφίας 'Υπόμνημα «έθέμεθα πρώτον...» 249 φ. 192Γ 23 ’Ιουνίου, ίνδ. ια' ,αχκη' (1628) ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σοφίας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σοφίας ό ιερομόναχος Μελέτιος μετά την καθαίρεση τοϋ 'Ιερεμία. 453 Άθώωση καί τιμωρία οφφικιαλίων τής μητροπόλεως Ίω- αννίνων Συνοδική άπόφαση («έκρίναμεν... καί άποφαινόμεθα») φ· ΐ92Γ'ν Αύγουστος, ίνδ. ε ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' (ζρκε' (1617) Inc. Καλώς γινώσκετε, δτι προ χρόνων Π. Άνακοινούνεται στους έπισκόπους, τον κλήρο καί το λαό τής μη­ τροπόλεως Ίωαννίνων δτι ό μητροπολίτης Νεόφυτος εύρέθη άθώος των κατηγοριών πού είχαν διατυπωθεί εναντίον του. "Οσοι κατήγοροι ομο­ λόγησαν ενώπιον τοϋ πατριαρχικού άπεσταλμένου —μητροπολίτου Ναυπάκτου καί ’Άρτης Ραφαήλ καί τοϋ έπισκόπου Θαυμακοΰ Ίωάσαφ— δτι υπό πάθους καί εχθρας «υπέγραψαν ψευδώς» συγχωροΰνται- άντιθέτως, οί μή μετανοήσαντες οφφικιάλιοι Ίωαννίνων, σακελλάριος παπαΔημήτρης, χαρτοφύλαξ παπα-Νικόλας καί πρωτονοτάριος παπα-Παναγιώτης, καθαιροΰνται καί στεροΰνται τής άρχιεροσύνης καί τοϋ όφφικίου τους. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Ό Ίωαννίνων Νεόφυτος, 906-907.) 454 Νέα καθαίρεση κυπρίου ίερομονάχου Συνοδική άπόφαση («γράφομεν καί... άποφαινόμεθα») φ· 193Γ ’Ιούλιος ίνδ. α' [1618] Inc. Γνωστόν έστω ύμϊν, δτι τής Π. Καθαιρεΐται έκ νέου καί στερείται τής ιεροσύνης—είχε προηγηθεΐ καί καθαίρεση άπό τον Κύπρου Χριστόδουλο— ό ιερομόναχος Κύριλλος, επειδή επιχείρησε νά άποσπάσει τήν επισκοπή Σόλων άπό τον νόμιμο επίσκοπό της Μακάριο, χρησιμοποιώντας τήν πολιτική έξου- II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 250 σία' ταυτόχρονα τιμωρούνται, μέ αργία καί οΐ συνεργάτες του Κυρίλλου παπα-Καρτζιράς καί παπα-Λεόντιος. 'Η συνοδική απόφαση γνωστο­ ποιείται στον κλήρο καί το λαό τής Κύπρου. (Δελικανης, ’Έγγραφα 2, 555-557.) 455 Εκλογή επισκόπου «Γιανοκ» ΚΥΡΙΛΛΟΣ Λ' φ. ΐ93Γ'ν 'Υπόμνημα Φεβρουάριος, ΐνδ. ιβ' ,αχκθ' (1629) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής Γιανοκ Π. ’Εκλέγεται επίσκοπος «Γιανοκ» ό «έκεϊσε έλθών» ιερομόνα­ χος Λογγίνος μετά την παραίτηση του άδήλου πρώην «Γιανόκ». 456 ’Απειλή καθαιρέσεως κατά του μητροπολίτου Δρύστρας φ. ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' Συνοδική άπόφαση («γράφομεν καί άποφαινόμεθα») 193ν 27 ’Ιουνίου, ίνδ. [α’] ,ζρκζ' (1618) Inc. 'Ημείς οι καθευρεθέντες ενταύθα αρχιερείς Π. Άποφασίζεται ότι εάν ό μητροπολίτης Δρύστρας ’Ιωακείμ δέν παρουσιαστεί στή σύνοδο ως τις 12 ’Ιουλίου γιά νά άντικρούσει τις κατη­ γορίες του ’Ιωάννη Φαρφαρα καί του Δημήτριου Ίωάννου θά καθαιρεθεϊ. 457 'Ομολογία πίστεως ΚΥΡΙΛΛΟΣ Λ' 'Ομολογία («προέταξα») φ· !93ν [χ.χ.· άλλά’Ιούλιος 1624] Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν, και Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου άρχιεπισκόπου Λευκάδος Ναθαναήλ (βλ. πράξη 928, οπού το υπόμνημα έκλογής του). 458 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' «γράμμα πατριαρχικόν σιγιλλιώδες» φ· Ι93ν-194Γ Μάιος, ίνδ. ιε' ,αχοζ' (1677) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 251 Inc. Παντί τώ συνιστόντι [καί συντηρούνη1] σεβάσμια μοναστήρια Π. Επιβεβαιώνεται, ή σταυροπηγιακή αξία τής μονής Θεοτόκου «τής Κυρίας», πού βρίσκεται στήν έπισκοπή Ωλένης, στην τοποθεσία Γλαρέντζα «μεταξύ του Χλουμούτζη, καί του Γαστουνίου». 'Η έπιβεβαίωση αύτή γίνεται γιά νά μήν ένοχλοΰνται οί μοναχοί και «άμοιροϋντες φροντίδος έρείπιον γίγνοιτο το σεβάσμιον αυτό μοναστήριον». «'Υποτα­ γής χάριν» το μοναστήρι θά καταβάλλει κατ’ έτος στή Μ. Εκκλησία ενα χρυσό φλωρί2. 459 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής <?. -194Γ-195Γ Νοέμβριος, ίνδ. α! (αχοζ' (1677) «έπικυρωτικύν σιγιλλιώδες γράμμα» Inc. Των υπό χρόνου τελονντων, ώς Π. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής γυναικείας μονής των 'Αγίων ’Αναργύρων Κοσμά καί Δαμιανού στήν ’Αθήνα, τήν οποία 'ίδρυσε ό Δημήτριος Κολοκύνθης. 'Η άπονομή τής σταυροπηγιακής άξίας είχε γίνει επί Ίωαννικίου Β'- το γράμμα καθώς καί τή διαθήκη τού κτήτορος προσκομίζει τώρα ενώπιον τής συνόδου ό «έπιστατών» ιερομόναχος Νικηφόρος προκειμένου νά επιτύχει τήν ανανέωση τής σταυροπηγιακής άξίας τής μονής. (ΣΑΘΑΣ, 3Ανέκδοτα, 130-134.) 460 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σε ναό Σιγιλλιώδες γράμμα («γράφει καί άποφαίνεται») φ· ΐ95Γ'ν [χ.χ.- ή πράξη είναι κολοβή, άλλα Νοέμβρ. 1612 - 3 Σεπτ. 1620] Inc. "Ωσπερ οί την γην εργαζόμενοι Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξια στο ναό τού 'Αγίου Ίωάννου τού Προδρόμου, τον όποιο 'ίδρυσαν ό έπίσκοπος Θαυμακοϋ Ίωάσαφ καί οί μοναχοί τής μονής τού 'Αγίου Βλασίου στή Στυλίδα, κοντά στο μοναστήρι τους. «'Υποταγής ενεκα» θά δίνει κατ’ έ'τος στή Μ. ’Εκ­ κλησία μία «κρεββατόκαπα». 1. Προσθήκη άπό άλλον γραφέα. 2. ΨΥΧΟΓΙΟΣ, «Βλαχέραινα», 204-205: άπό το πρωτότυπο της μονής- κατά τον έκδοτη, πρόκειται για τή μονή Βλαχέρνας τής ’Ηλείας. ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' 252 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 461 Εκλογή άρχιεπισκόπου Μάνης ΚΥΡΙΛΛΟΣ Λ' Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. Ι95ν ’Απρίλιος, ίνδ. δ' ,ζρκθ' (1621) Inc. ’Επειδή τα χωρία ταϋτα, Πλάτζα Π. Εκλέγεται αρχιεπίσκοπος στη νεοϊδρυθείσα άρχιεπισκοπή «Μαΐνης», πού περιλαμβάνει τά χωριά «ΓΙλάτζα, Άρδούβιστα, Πραστεϊον, Καστανία, Μηλαία, ’Αράχοβα, 'Αγία Βαρβάρα, Νομιτζή, Ζηβίνα, Άσώματος, Λαγκαδιά, Βίτυλον, Κελεφά, Κριόν Νερόν καί Νεοχώριον» τής περιοχής Μάνης, ό ιερομόναχος ΓΙαρθένιος. (ΜΥΣΤΑΚΙΔΗΣ, Σχολεία, 400.) 462 Διευθέτηση οικονομικής διαφοράς στή μητρόπολη Θηβών φ. 195ν Συνοδική άπόφαση («άποφαινόμεθα») ’Ιούλιος ίνδ. ια' [1628] Inc. Άποφαινόμεθα, εν τή διαφορά ην Π. Άποφασίζεται ό τρόπος διευθέτησης τής οικονομικής διαφοράς πού προέκυψε μεταξύ του πρώην Θηβών Δανιήλ καί τοϋ νϋν μητροπολί­ του Μητροφάνους, άπύ το δανεισμό ποσού 170.000 άσπρων τοϋ Μητροφάνους πρός τον Δανιήλ. 463 Τιμωρία όφφικιαλίων τής μητροπόλεως Χίου Συνοδικό «γράμμα» φ· Ι95ν-196Γ ’Απρίλιος ίνδ. β' [1634] Inc. Καλώς γινώσκετε, δτι σήμερον δέκα Π. Τιμωρούνται μέ άργία όλοι οί όφφικιάλιοι τής μητροπόλεως Χίου εως ότου έλθουν στήν Κωνσταντινούπολη καί άποδείξουν δτι είναι αληθείς οί κατηγορίες τους έναντίον τού «μεγάλου διερμηνευτοΰ τής Μεγάλης ’Εκκλησίας, πρεσβυτέρου κύρ Μανουήλ Παντευγένου». "Αν βραδύνουν ή άμελήσουν, θά καθαιρεθοΰν. 'Η άπόφαση γνωστοποιείται στόν οικονόμο καί τούς άρχοντες τής Χίου, οί όποιοι οφείλουν νά τήν άναγνώσουν «εις έπήκοον πάντων». (ΧαΜΟΪΔΟΠΟΥΛΟΣ, Κύριλλος Λονκαρις, 152-153: τό τοποθετεί πριν άπο ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 253 τον Νοέμβριο τοϋ 1620 καί σέ συσχετισμό μέ τήν επόμενη πράξη, πού έκδίδει ό ί­ διος, υποθέτει ή ότι ή άνοδος τοΰ Λούκαρη στον οικουμενικό θρόνο έγινε «περί τό 1617» ή δτι ύπήρξε καί άλλος πατριάρχης με τό όνομα Κύριλλος πριν άπό τον Λού­ καρη. 'Όμως κάλλιστα τό έγγραφο μπορεί νά ανάγεται στο 1634, άφοΰ κατά τη διάρ­ κεια των πατριαρχιών τοϋ Λούκαρη ή β' ίνδικτιών αντιστοιχεί μέ τό παραπάνω έτος.) 464 ’Απόρριψη κατηγοριών έναντίον τοΰ μεγάλου διερμηνευτοΰ φ. 196Γ Συνοδικό «γράμμα» ’Απρίλιος, ίνδ. β’ /ζρκς'[=/ζρμβ'] (1634) Inc. ’Επειδή προ ήμερων τινών άγωγήν Π. "Υστερα άπό τήν άρνηση των κατηγόρων νά προσέλθουν στην Κωνσταντινούπολη (βλ. προηγούμενη πράξη) καί τη δήλωσή τους ότι «πάθει πεποιήκασι» τίς κατηγορίες, ή σύνοδος άποφασίζει ότι ό μέγας διερμηνευτής τής Μ. ’Εκκλησίας Μανουήλ Παντεύγενος είναι άθώος καί ελεύθερος νά άσκεΐ τά καθήκοντά του. (Χαμουδοπουλος, Κύριλλος Λονκαρις, 152.) 465 ’Ακύρωση καθαιρέσεως Συνοδικό «γράμμα» φ. ΐ96Γ"ν ’Απρίλιος, ίνδ. ζ ,ζρλ' (1622) Inc. Τής ημών μετριότητος σννοδικώς προκαθήμενης Π. ’Ακυρώνεται ή καθαίρεση τοϋ σακελλαρίου τής μητροπόλεως Χίου Μανουήλ Παντευγένου, ή οποία εγινε προ οκτώ μηνών επί πατριαρ­ χίας τοΰ ίδιου πατριάρχου, επειδή οί κατήγοροί του δέν προσήλθαν στήν Κωνσταντινούπολη προκειμένου νά άποδείξουν τήν άλήθεια των ισχυρι­ σμών τους. ’Έτσι ό σακελλάριος Μανουήλ άποκαθίσταται πάλι στο άξίωμά του. (Ζολωτας-Σαρου, 'Ιστορία 3.2, 127-128: πιθανώς άπό Ν.Σ.) 466 Ζητήματα ένόψει τής έκλογής νέου μητροπολίτου Νεο- καισαρείας «γράμμα» [μητροπολίτου] φ. ΐ96ν 20 ’Ιανουάριου, ίνδ. ς' ,ζρλα' (1623) II ΣΤΝΑΓΩΓΙΙ 25 4 Inc. Πλήν γράψω τής παναγιώ[=ό]της σου Π. 'Ο Νεοκαισαρείας [Βενέδικτος] αναγγέλλει στον οικουμενικό πατριάρχη δτι έ'ρχεται στην Κωνσταντινούπολη ό παπα-Μητροφάνης μέ σκοπό νά διεκδικήσει τη μητρόπολη Νεοκαισαρείας" ζητεί νά λάβει ό πατριάρχης άπο τον Μητροφάνη 50.000 άσπρα (νά κρατήσει ό ’ίδιος ό πατριάρχης 25.000 καθώς καί τις άλλες 25.000 γιά λογαριασμό του) άλλα νά μή χειροτονήσει τον Μητροφάνη άς τον Μάιο γιά νά μπορέσει νά συνάξει την πατριαρχική ζητεία των τριών τελευταίων (γ', δ' καί ε') ίνδικτιώνων. 467 Εκλογή μητροπολίτου Νεοκαισαρείας ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Δ' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· Ι96ν-197Γ 18 Μαΐου, ΐνδ. ζ ,ζρλα' (1623) Inc. ’Επειδή ό χρηματή[=ί]σας μητροπολίτης Νεοκαισαρείας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Νεοκαισαρείας ό «άπο Ίνέου έλθών» ιερομόναχος Μητροφάνης μετά την παραίτηση του Βενεδίκτου. 468 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ. 197Γ [χ.χ." άλλά 1623] Inc. Πιστεύω εις ενa Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου μητροπολίτου Νεοκαισαρείας Μητροφάνους. 469 Εκλογή μητροπολίτου Χαλκηδόνος 'Υπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ. 197Γ Μάιος, ΐνδ. ς' ,ζρλα' (1623) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χαλκηδόνος δίχα Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Χαλκηδόνος ό ιερομόναχος («λογιώτατος διδάσκαλος») Ίωάσαφ μετά το θάνατο του Τιμοθέου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 255 470 Εκλογή άρχιεπισκόπου Αίγίνης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα....») φ· 197Γ 24 ’Οκτωβρίου, ίνδ. ια' ,αχκζ' (1627) ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' Inc. Τής άγιωτάτης άρχιεπισκοπής ΑΙγίνης γνησίου Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Αίγίνης ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. Εκκλησίας Δωρόθεος μετά το θάνατο του Νεοφύτου. (Γεδεων, ’Αθήνα, 265.) 471 Επιβεβαίωση μονυδρίου ώς μετοχιού μονής «συνοδικόν σιγιλλιώδες έπιβεβαιωτήριον γράμμα» φ. ΐ97Γ"ν 25 ’Ιουνίου, ίνδ. ια' ,ζρλζ' (1628) Inc. Ή τον καλόν προσθήκη, το Π. ’Επιβεβαιώνεται δτι τό μονύδριο τής Παναγίας τής Ξεχωριανής στήν Πάρο είναι μετόχι τής μονής του 'Αγίου Ίωάννου τοϋ Θεολό­ γου τής Πάτμου καί τά περί τοϋ άντιθέτου πατριαρχικά γράμματα πού έκδόθηκαν είναι άνίσχυρα. Ό ιερομόναχος Καλλίνικος καί ό πατέρας του ’Ιωάννης, οί όποιοι «διεπιπλάστων γραμμάτων καί αναφορών» είχαν κα­ τορθώσει νά άποσπάσουν τό μονύδριο άπό τη δικαιοδοσία τών πατέρων τής Πάτμου, ό μέν πρώτος τίθεται σέ αργία καί ό δεύτερος άφορίζεται. 472 Εκλογή μητροπολίτου Νέων Πατρών Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. Ι97ν-198Γ 29 Μαίου, ίνδ. ζ' ,ζρλα' (1623) ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Δ' Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νέων Πατρών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Νέων Πατρών ό μητροπολίτης «Γρεβενοΰ» ’Άνθιμος μετά τό θάνατο τοϋ Γαβριήλ. 473 Εκλογή μητροπολίτου Νέων Πατρών Υπόμνημα («aOT... έθέμεθα·..») φ. 198Γ Ίνδ. η' ΚΥΡΙΛΑΟΣ Α' ,ζρλδ' (1625/1626) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 256 Inc. Τής άγιοηάτης μητροπόλεως Νέων Πατρων Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Νέων Πατρών ό ιερομόναχος Νεόφυ­ τος μετά το θάνατο του ’Ανθίμου. 474 Εκλογή μητροπολίτου Περιθεωρίου καί Ξάνθης ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Δ' 'Υπόμνημα («αον... εθέμεθα...») φ· 198Γ 30 Μαΐου, ίνδ. ζ' yÇp>oc' (1623) Inc. ’Επειδή καί ή άγιωτάτη Περιθεωρίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Περιθεωρίου καί Ξάνθης ό προηγού­ μενος της μονής τής Παναγίας τής «Κοσινίτζης» Δωρόθεος μετά το θά­ νατο του Γαβριήλ. 475 Παραίτηση άρχιεπισκόπου Καρπάθου ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' «παραίτησις» φ. 198Γ Ίνδ. ε' ,αχκβ' (1622) Inc. "Ομως δέσποτά μου άγιε γίνωσκε Π. Ό Καρπάθου Ιερόθεος, στον όποιο εχει ήδη άνακοινωθεΐ ή καθαίρεσή του, παραιτεΐται καί παρακαλεϊ νά μή στερηθεί τής άρχιεροσύνης’ άναφέρει ότι πλήρωσε στον πατριαρχικό εξαρχο ιερομόναχο ’Αντώνιο 13.000 άσπρα —«τά μπακία»— καί 20 τσεκίνια «διά τα χαράτζια» καί ζητεί νά του παραχωρήσουν την Κάσο, «καθώς την εϊχεν καί ό Γιαλέας έξαρχικώς, εισόδημα, σιτάρι κοίλα ιγ'». (Γεδεων, , 350.) Μητροπόλεις 476 Εκλογή άρχιεπισκόπου Σαντορίνης ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Δ' 'Υπόμνημα («αον... εθέμεθα...») φ. Ι98ν 15 ’Ιουνίου ,ζρλα' (1623) Inc. Τής άγιωτάτης άρχιεπισκοπής Σαντορήνης γνησίου Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Σαντορίνης ό ιερομόναχος Θεόφιλος μετά τήν επιστροφή του Γερμανού στην άρχιεπισκοπή Μήλου, «όπου ήν το πρότερον». ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 257 477 ’Εκλογή μητροπολίτου Εφέσου 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. Ι98ν 1 ’Οκτωβρίου, ίνδ. ια' ΚΪΡΙΑΑΟΣ Α' ,αχκζ' (1627) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Εφέσου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Εφέσου ό ιερομόναχος Σίλβεστρος μετά το θάνατο τοϋ ’Ιγνατίου. 478 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σε μονύδριο φ· Ι98ν-199Γ ’Ιούλιος, ίνδ. ζ' ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' ,αχλη' (1638) «πατριαρχικόν βεβαιωτήριον γράμμα» Inc. Χρήσιμον, άναγκαΐον τε καί επωφελές Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξία στο μονύδριο τής Παναγίας στην επαρχία Μονεμβασίας «παρά την χώρα Κουτζαβά, έν τή τοποθεσία τή καλουμένη Σιδηρόπορτα», το όποιο άνακαίνισε ό ιερομόναχος Παρθένιος Ψωμάς: με τον τρόπο αυτό 'ικανοποιείται το αίτημα τοϋ άνακαινιστοϋ τής μονής, ή οποία οφείλει νά καταβάλλει κατ’ έ'τος στη Μ. ’Εκ­ κλησία μισό ρεάλι. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μεσσηνιακες μονές, 138-139.) 479 ’Εκλογή μητροπολίτου Άμασείας φ· 199Γ 15 ’Ιουνίου, ίνδ. ζ ,ζρλα' (1623) 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Δ' Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Αμασείας δίχα Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης ’Αμασείας ό ιερομόναχος Μελέτιος μετά την εκλογή του πρώην Άμασείας Γρηγορίου στον οικουμενικό θρόνο. 480 Καθαίρεση έπισκόπου Λιτζας καί ’Αγράφων «καθαίρεσις» /ζρλβ' (1623: πρβ. πράξη 895) [ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α';] Inc. :Επειδή ενώπιον τής ημών μετριότητος 17 φ· I99r_v Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 258 Π. Γίνεται, δεκτή ή προσφυγή του μητροπολίτου Λαρίσης Γρηγορίου κατά του έπισκόπου Λιτζάς καί Άγράφων Αρσενίου καί άποφασίζεται ή καθαίρεση του τελευταίου, επειδή καταφρόνησε τήν άργία πού του επέβαλε ό μητροπολίτης του, δεν κατέβαλε τήν πατριαρχική ζητεία «έξωτερική βία καί δυναστεία χρώμενος» καί προέβη, σύμφωνα μέ άναφορές έπαρχιωτών του, σε παρανομίες καί αντικανονικές πράξεις. (ΜϊΣΤΑΚΙΔΗΣ, Σημειώματα, 8. Ή ίνδικτιών ζ', πού σημειώνεται στο ύπόμνημα εκλογής τοϋ διαδόχου του, παραπέμπει καί στην πατριαρχία ’Ανθίμου Β'.) 481 Καθαίρεση έπισκόπου Γαρδικίου «συνοδικόν γράμμα» φ. Ι99ν ,ζρλβ' (1623: πρβ. πράξη 896) Inc. ’Επειδή ή επί τής πατριαρχείας Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης άδηλος [=Μητροφάνης] έπίσκοπος Γαρδικίου, έπειδή δέν υπάκουσε στίς συνοδικές άποφάσεις καί δέν κατέβαλε τήν πατριαρχική ζητεία ούτε το βασιλικό χα­ ράτσι. Εξουσιοδοτείται μέ το συνοδικό αύτό γράμμα ό μητροπολίτης Λαρίσης Γρηγόριος να έκλέξει άλλον έπίσκοπο Γαρδικίου. 482 Καθαίρεση έπισκόπου Θαυμακοΰ «καθαίρεσις» φ. 200Γ /ζρλβ/ (1623/1624) Inc. ’Επειδή ο επίσκοπος Θανμακοϋ ’Ιάκωβος Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό έπίσκοπος Θαυμακοϋ Ιάκωβος, έπειδή οχι μόνο δέν υπάκουσε στο μητροπολίτη Λαρί­ σης Γρηγόριο, άλλά άφοϋ συνεννοήθηκε μέ τον καθηρημένο έπίσκοπο Λιτζάς ’Αρσένιο καί μέ άλλους «έπλασε, καί συνέρραψε μηχανάς, καί έπιβουλήν έπιζήμιον χρέους πολλοϋ καί άφορήτου κατ’ αύτοϋ τοϋ γέροντος αύτοϋ Λαρίσσης». 483 Επικύρωση διανομής περιουσίας ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' «πατριαρχικόν καί συνοδικόν γράμμα» Inc. ’Επειδή ή ενγενεστάτη άρχόντισ[σ]α κνρία φ. 200Γ'ν Μάρτιος, ίνδ. ιγ' ^ζρκγ' (1615) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 259 Π. Επικυρώνεται ή «διανομή» (δωρεά) τής περιουσίας πού έκανε ή άρχόντισσα Σουλτάνα Μαυρουδέσα προς τά τρία παιδιά της Δημήτρη, Γιακουμή καί ’Αλεξάνδρα. Στήν πράξη περιγράφονται λεπτομερώς τα περιουσιακά στοιχεία πού διανέμονται. Το γράμμα έκδίδεται υστέρα άπύ αίτηση τής δωρητρίας1. (ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, Μπέΐογλον, 148: τμήμα τοϋ κειμένου.) 484 Όμ ολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα») φ. 200ν [χ.χ.- άλλα ante 18 Νοεμβρίου 1626] [ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' ;] Inc. Πιστεύω εις εν a Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Μονεμβασίας Νεοφύτου. 485 'Ομολογία πίστεως φ. 200ν 'Ομολογία («προέταξα») [χ.χ.] ΑΔΗΛΟΣ Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μητροπολίτου Ρόδου Παχωμίου. 486 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 200ν-20ΐΓ 15 Φεβρουάριου, ίνδ. ια' ,ζρλζ' (1628) Inc. Ον μόνον αξιον εατ'ιν επικνρονν Π. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής τής Θεοτό­ κου «τής Πετριότησας» πού μετονομάστηκε μετά τον άνακαινισμό της 1. Ή πράξη, κατά τήν επιγραφή τής Ν.Σ., είναι τοϋ Κυρίλλου Α', άλλα και ή χρονολογία καί ή ΐνδικτιών συμπίπτουν καί τήν άνάγουν στήν πατριαρχία τοϋ Τιμο­ θέου Β'. ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' II ΣΤΝΑΓΩΓΙΙ 2G0 'Αγία Τριάδα, στο Μπάτζκοβο τής Φιλιππούπολης, καί ταυτόχρονα άναγνωρίζεται ή κυριότητα τής μονής επί των εκκλησιών 'Αγίου Δημητρίου, Τιμίου Προδρόμου, Ταξιαρχών, 'Αγίου Δημητρίου, Προφήτου Ήλιου, 'Αγίου Γεωργίου τής Στενημάχου καί τής εκκλησίας τής Πα­ ναγίας «τής εις τον Άμπελιάνον»- έπίσης καί επί τών τριών «χωριδίων», πού ονομάζονται Μπάτζκοβο, Σέλιτζα καί Λίπτζι καί τών ερημωμένων έκκλησιών πού βρίσκονται μεταξύ τού καθολικού τής μονής καί τής Στενημάχου. Ή επιβεβαίωση αύτή κρίνεται αναγκαία, επειδή «τινές ήδη» θέλησαν «άνατρέψαι καί άθετήσαι» τις προηγούμενες έπιβεβαιώσεις τών πατριαρχών Διονυσίου Β', Ίωάσαφ Β', Μητροφάνους Γ', 'Ιερεμίου Β' καί Νεοφύτου Β'. (PETIT, Pacourianos, XXIII-XXV.) 487 Διασφάλιση δωρεάς προς τή μονή Δουσίκου ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' «συνοδικόν βεβαιωτήριον γράμμα» φ· 201ν ’Απρίλιος, ίνδ. δ' ,αχλζ' (1636) Inc. Αγαθόν τό άγαθοεργείν, καί κατά Π. ’Επικυρώνεται ή δωρεά τήν όποια κάνει ό αρχών Νικόλαος τού Ίωάννου «ό μουμουντζής ό άπο χώρας Άδραμίσδι» προς τή μονή Δουσί­ κου, δηλαδή 1.000 άσπρα έτησίως, τά όποια θά προέρχονται άπο τά ενοί­ κια. τού έργαστηρίου του («κηροπώλικον») πού βρίσκεται στήν ένορία τού Κυνηγού στήν Κωνσταντινούπολη (πρβ. πράξη άλλης δωρεάς τού ’ίδιου, άρ. 350). 488 Εκλογή μητροπολίτου Λήμνου ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 201Τ-202Γ 3 Νοεμβρίου, ίνδ. ιε' ,αχξα' (1661) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Λήμνον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λήμνου ό ιερομόναχος Φιλόθεος μετά τή μετάθεση τού ’Ιωακείμ στον μητροπολιτικό θρόνο Πισιδίας. 489 'Υπαγωγή χωριών έκ νέου ύπο τή μητρόπολη Μυτιλήνης φ. 202Γ'ν ΚΥΡΙΛΛΟΣ Λ' «συνοδικόν σιγιλλιώδες έπιβεβαιωτήριον γράμμα» 5 Μαίου, ίνδ. θ' ,ζρλδ' (1626) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 261 Inc. "Ορια πατέρων μη νπερβαίνειν ä Π. ’Επανέρχονται, ύπό τή δικαιοδοσία της μητροπόλεως Μυτιλή­ νης τά χωριά Έρεσός, ’Άγρα καί Μεσότοπος, τά όποια είχε κατορθώσει να άποσπάσει μέ προηγούμενη συνοδική απόφαση ό μητροπολίτης Μηθύμνης Κορνήλιος, «βιάσας ήμας έξωτερική δυνάμει προ ολίγου». 490 Εκλογή επισκόπου Μυριοφύτου καί Περιστάσεως 'Υπόμνημα («έξελεξάμεθα πρώτον...» φ· 202Τ Ίνδ. θ' [=ε' ή ζ'] ,αχκβ' (1622) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής Μνριοφύτον Π. ’Εκλέγεται επίσκοπος Μυριοφύτου καί Περιστάσεως ό ιερομό­ ναχος Λαυρέντιος μετά την παραίτηση τοΰ Γαβριήλ. 491 Εκλογή μητροπολίτου ’Ίμβρου Φ· 202ν 'Υπόμνημα («αον... έθέμεθα... ») Ίνδ. θ' /(κχκς' (1626) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως *.Ιμβρον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης ’Ίμβρου ό άρχιεπίσκοπος Κώ Χριστό­ φορος, «τοΰ ’Αθανασίου... άποδράσαντος χρόνους ήδη ύπέρ τούς πέντε». (ΓΕΔΕΩΝ, Κάρπαθος-Κάσος, 7.) 492 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ ναό «σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 202ν-203Γ Ιούλιος, ίνδ. θ' ,αχκς' (1626) Inc. Τά κατά θειον σκοπόν γινόμενα Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξια στο ναό τοΰ Αγίου Παντελεήμονος «σύν τω μετοχίω τοϊς όρίοις αύτοΰ εκκλησίαν τοΰ 'Αγίου Γεωργίου» στήν Κέα, τά όποια άνακαίνισε ό «σύγκελος» τής άρχιεπισκοπής «Ντζίας καί Θερμίων» ιερομόναχος Φιλόθεος. Τό σταυροπήγιο θά καταβάλλει κατ’ έτος στή Μ. ’Εκκλησία 10 λίτρες μέλι1. 1. MikloSICH-MÜLLER, Acta 6, 296-299: άπό το πρωτότυπο τοΰ ’Αρχεί­ ου τής μονής 'Αγίου Ίωάννου Θεολόγου στήν Πάτμο. II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 262 493 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονύδριο «γράμμα σιγιλλιώδες» φ· 203ν Ίνδ. ι' ,αχκζ' (1626) Inc. Χρήσιμον; άναγκαϊόν τε, καί επωφελές Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξια στο μονύδριο του 'Αγίου Άνδρέου πού βρίσκεται στο νησί άπέναντι άπό τή Μηχανιώνα (μητρό­ πολη Κυζίκου), το όποιο άνακαίνισε ό ’Ιωάννης Μούρμουρας: ικανο­ ποιείται έτσι το αίτημα τού άνακαινιστοΰ του μονυδρίου, το όποιο υπο­ χρεώνεται νά καταβάλλει έτησίως στη Μ. ’Εκκλησία ενα φλωρί «υποτα­ γής ενεκα». 494 Γνωστοποίηση διορισμού έξάρχου τής μονής 'Αγίου Νι­ κολάου «ευεργετικόν γράμμα» φ. 204γ ’Ιούνιος, ίνδ. α' ,αχλγ' (1633) Inc. ’Επειδή ή μετριότης ημών εποιήαατο Π. Γνωστοποιείται στο μητροπολίτη Μονεμβασίας καθώς καί στους κληρικούς καί άρχοντες τής έπαρχίας ότι έξαρχος του σταυροπη­ γιακού μοναστηριού τού 'Αγίου Νικολάου «τού Λιγίδη» ονομάστηκε ό σακελλάριος τής μητροπόλεως Μονεμβασίας ’Αρσένιος, καί ώς έκ τού­ του πρέπει νά τού παρέχουν, ώς πατριαρχικού έξάρχου, τίς όφειλόμενες τιμές, δηλαδή «προτιμασθαι των όφφικιαλίων πάντων τής αυτής μητρο­ πόλεως, άπό πρώτης πεντάδος, τού οικονόμου φημί, μέχρι καί τής έκτης πεντάδος». 495 Εκλογή μητροπολίτου Άγχιάλου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 204Γ ’Ιούλιος, ίνδ. ια' ,αχκη' (1628) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άγχιάλου ΓΙ. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Άγχιάλου ό έπίσκοπος Άγαθοπόλεως Μητροφάνης μετά τή μετάθεση τού Χριστοδούλου στή μητρόπολη Φιλιππουπόλεως. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 263 496 Εκλογή άρχιεπισκόπου Τζιας καί Θερμίων 'Υπόμνημα («έθέμεθα αον...») φ. 204Γ 8 ’Ιουλίου, ίνδ. ιγ' ,αχλ' (1630) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης άρχεεπισκοπής Ντζίας Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος «Ντζίας καί Θερμίων» ό ιερομόνα­ χος Δανιήλ μετά τον προβιβασμό του Νεκταρίου στον μητροπολιτικό θρόνο Χαλκηδόνος. 497 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «πατριαρχικόν, συνοδικόν σιγιλλιώδες έπιβεβαιωτήριον γράμμα» φ. 204ν-205Γ ’Ιούλιος, ίνδ. ιγ' ,αχλ' (1630) Inc. 'Η τον καλόν προσθήκη το καλόν Π. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής τής 'Αγίας ’Αναστασίας τής Φαρμακολυτρίας, πού βρίσκεται εντός «των ορίων τής επισκοπής Άρδαμάρεως καί Γαλατίστης... πρός δέ καί τω μετοχίω τοϋ κυρ Ίωήλ, τοϋ ένδον Θεσσαλονίκης, καί τή εκκλησία τοϋ άγιου 'Υπατίου μετά καί τής ενορίας αύτής». (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Θεσσαλονίκη, 150-152.) 498 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «πατριαρχικόν συνοδικόν έπιβεβαιωτήριον γράμμα» φ· 205Γ"ν ’Ιούλιος, ίνδ. ιγ' ,αχλ' (1630) Inc. Ονδεν ούτως αρα εύλογον τε Π. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής Βλατάδων καί των μετοχίων της: «τοϋ ναοΰ τοϋ λαγοδιάτου δηλαδή τοϋ γυναικίου μοναστηριού, τοϋ άγιου Νικολάου τοϋ έγγύς τής Γαλατζίστης χώρας, τοϋ άγιου Γεωργίου... καί τοϋ άγιου ’Αθανασίου»- τό τελευταίο άφιέρωσε στή μονή ό μητροπολίτης Βέροιας Θεοφάνης Μαλάκης. Ή άπονομή τής σταυροπηγιακής άξίας έγινε έπί Τιμοθέου Β'1. 1. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ, Μονή Βλαταίων, 414-416: άπο τό πρωτότυπο στο ’Αρ­ χείο τής Μονής. Η ΣΤΝΑΓΩΓΙΙ 264 499 Έπιβεβαίωση καθαιρέσεως μητροπολίτου Ζιχνών καί άνά- θεση είσπράξεως των έκκλησιαστικών δοσιμάτων Συνοδική απόφαση («γράφοντες άποφαινόμεθα») φ· 205ν ’Απρίλιος ίνδ. ιδ' [1631] Inc. ’Επειδή διά το είναι τον Π. ’Επιβεβαιώνεται ή καθαίρεση καί ή στέρηση τής άρχιεροσύνης τοϋ μητροπολίτου Ζιχνών Ήσαια, έπειδή δεν κατέβαλε την πατριαρχική ζητεία καί το βασιλικό χαράτσι «κατά το έσφραγισμένον ήμέτερον κατάστιχον» καί επιπλέον δεν συμμορφώθηκε μέ τή συνοδική καθαίρεσή του, άλλα «αύθαδώς καί άναισχύντως τά άρχιερατικά πάντα έκτελεϊ». Ταυτό­ χρονα άνατίθεται ή είσπραξη των εισοδημάτων στους κληρικούς τής μητροπόλεως Ζιχνών, οί όποιοι οφείλουν «συνάγειν έν καθαρω καταστίχω, φυλάσσοντες αυτά ασφαλώς». 500 ’Ιδιόχειρο πατριαρχικό σημείωμα περί τής καθαιρέσεως του μητροπολίτου Ζιχνών Σημείωμα καθαιρέσεως («έστω καθηρημένος») φ. 206Γ [χ.χ.- άλλα 1631] Inc. Ο άναξίως άρχιερατενσας Ζιχνών Ήσαΐας Π. ’Επιβεβαιώνεται μέ ιδιόχειρο σημείωμα τοΰ πατριάρχου ή καθαίρεση τοΰ Ζιχνών Ήσαΐου καί έπαπειλεΐται ή ποινή τοΰ άφορισμοΰ γιά τούς λαϊκούς καί τής καθαιρέσεως γιά τούς ιερείς πού δεν θά διακόψουν τις σχέσεις μαζί του. 501 'Ομολογία έπισκόπου Βελλάς ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' Σημείωμα μαρτυρίας («έστερξε στρωθήναι» φ. 206Γ ’Ιανουάριος ,αχη' (1608) Inc. 'Ο άγιος ό Βελλάς εστερξε Π. ’Άδηλος επίσκοπος Βελλάς συναινεΐ νά καταχωριστεί στον Κώδικα τής Μ. ’Εκκλησίας ή δήλωσή του ότι δεν κατακράτησε κάτι άπύ τά υπάρχοντα τοΰ πρώην Πο^γωνιανής ’Ανθίμου- αν άποδειχθεΐ το αντίθετο νά καθαιρεθεΐ. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 502 ’Άδεια χειροτονίας 265 φ. 206Γ «γράμμα» Μάρτιος, ίνδ. α' ΑΔΗΛΟΣ Inc. Διά τοϋ παρόντος ήμετέρον ταπεινόν Π. Δίδεται άδεια στο μητροπολίτη [Ναυπλίου;], πιθανώς από τον οικουμενικό πατριάρχη, να χειροτονήσει τον κομιστή τοϋ προς αυτόν γράμματος Μανόλη Μουλή, γιο τοϋ «σακελλίου» τής μητροπόλεως Ναυπλίου παπα-Νικολάου, άς το βαθμό του ιερέα, κατά την κρίση του, εάν άποδειχθεϊ ότι δεν υπάρχει κώλυμα. 503 Κατηγορίες έναντίον του μητροπολίτου Τραπεζοΰντος φ. 206Γ Σημείωμα μαρτυρίας («παραστάντες... κατελάλησαν») 7 Φεβρουάριου, ίνδ. η' ΝΕΟΦΪΤΟΣ Β' ,ζριη' (1610) Inc. Έν ετει Χριη® ίνδικτιωνος ηΆς Οί Τραπεζούντιοι Ελευθέριος τοϋ Νικολάου καί Στέφανος τοϋ Γρηγορίου παρουσιάζουν ενώπιον τής συνόδου άναφορές καί καταθέτουν έναντίον τοϋ μητροπολίτου τους Γερασίμου, ότι έπέδειξε άπρεπή συμπε­ ριφορά, προέβη σέ άντικανονικές πράξεις καί έ'δειξε άπείθεια προς τούς πατριαρχικούς έξάρχους. 504 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Κώ φ. 206Γ'ν ’Ιούνιος, ίνδ. 8' Χρχθ' (1621) «καθαίρεσις» ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' Inc. ’Επειδή οι θείοι καί ιεροί Π. Καθαιρεΐται ό άρχιεπίσκοπος Κώ Χριστόφορος, επειδή άπουσιάζει άπο τήν έπαρχία του, χωρίς πατριαρχική έγκριση, έπί τρία χρόνια. (ΓΕΔΕΩΝ, Κάρπαθος-Κάσος, 12-13.) 505 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σε μονή «σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 206ν-207Γ Μάιος, ίνδ. ζ' ,ζριζ' (1609) ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 266 Inc. ’Οφείλει πάντως ή μετριότης ημών Π. ’Απονέμεται έπισήμως ή σταυροπηγιακή άξία στη μονή τής Μεταμορφώσεως τοΰ Χρίστου στήν έπαρχία Διαυλείας και Ταλαντίου κοντά στή Θήβα, «έν τή τοποθεσία Δοντοϋ κειμένη». Σύμφωνα μέ μαρ­ τυρίες κληρικών καί άρχόντων τής περιοχής καί «των τεχνιτών τών θεμελιωσάντων» αύτήν, ή μονή ήταν άπό παλαιότερα σταυροπηγιακή, άλ­ λα επειδή τώρα «ενοχλείται παρά τινων» τής έπιδίδεται το σιγιλλιώδες αυτό γράμμα. Το σταυροπήγιο θά καταβάλλει κατ’ έτος στή Μ. Εκκλησία, «υποταγής ενεκα», το ποσό τών 60 άσπρων. (ΓΕΔΕΩΝ, Άθήναι, 270-271.) 506 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονύδριο «πατριαρχικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 207Γ~ν Μάιος, ίνδ. ζ' ,ζριζ' (1609) Inc. 'Η τών θείων καί ιερών Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξία στο μονύδριο τής Θεοτό­ κου τής Κεχαριτωμένης, το όποιο 'ίδρυσε ό Ιερομόναχος Σεραφείμ· καθο­ ρίζεται το ποσό τών 40 άσπρων, το όποιο έτησίως οφείλει νά καταβάλλει τό μονύδριο στή Μ. ’Εκκλησία «υποταγής ενεκα». 507 Αίτημα κατοίκων τής περιοχής 'Αγίου Ίωάννου Ναυπλίας φ. 207ν ΚΥΡΙΛΛΟΣ Λ' Γράμμα («γράφομεν») 30 Μαρτίου, ίνδ. ζ ,αχλη' (1638) Inc. Τίμιον καί προσκννητόν γράμμα ίδωμεν Π. Οί κάτοικοι «τής χώρας του άγιου Ίωάννου» Ναυπλίας γρά­ φουν στο πατριαρχείο ότι έμαθαν τήν άνακήρυξη τής περιοχής τους σέ σταυροπήγιο «επ’ όνόματι τοΰ Τιμίου Προδρόμου καί βαπτιστοϋ Ίωάννου» καί τον παρακαλοϋν νά μήν ένδώσει στίς πιέσεις τοΰ μητροπολίτου Ναυπλίου, ό όποιος θέλει νά ένώσει τήν περιοχή αυτή μέ τήν έπαρχία του. 508 Καθαίρεση μητροπολίτου Ναυπλίου καί ’Άργους <ρ· 207Τ-208Γ ΡΑΦΑΗΛ Β' «καθαίρεσις» Μάιος, ίνδ. ε' ,ζριε' (1607) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 267 Inc. Της ημών μετριότητας σννοδικώς προκαθήμενης Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Ναυπλίου Παρθένιος, έπειδή προέβη σέ (αντικανονικές πράξεις, έπέδειξε άνάρμοστη συμπεριφορά, ιερούργησε ένώ είχε τεθεί σέ άργία, δέν προσήλθε στην Κωνσταντινούπολη, μολονότι είχε έπανειλημμένως κλη­ θεί, γιά να άπολογηθεΐ καί έπιπλέον άθέτησε την υπογραφή του καί δέν κατέβαλε στη Μ. ’Εκκλησία τά 66 χρυσά φλωριά, τά όποια είχε ύποσχεθεί δταν μετατέθηκε στη μητρόπολη Ναυπλίου άπό τη μητρόπολη [Νέων] Πατρών (βλ. πράξη 399). ’Ενώπιον τής συνόδου καταθέτουν έναντίον του οί: Δημήτριος Γαρδίκης, Νικόλαος Μαλαξός, Θεόδωρος ’Ιατρός, ’Αντώνιος Ευταξίας, Δημήτριος Μπαχατούρης, Ίαννούλης Φυτολούρης, Μαρίνος Άρδουβής καί 6 μοναχός Θεόδωρος. 509 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ ναό «έπιβεβαιωτήριον, καί σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 208Γ~ν ’Ιανουάριος, ίνδ. ς' ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' ,αχλη' (1638) Ine. Kal τοντο φανερόν, καί δμολογονμενον Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξια στην εκκλησία του 'Αγίου Ίωάννου, στο χωριό “Αγιος ’Ιωάννης τής επαρχίας Ναυπλίου καί “Αρ­ γους, καθώς καί στην υπό τη δικαιοδοσία του 'Αγίου Ίωάννου εκκλη­ σία του 'Αγίου Βασιλείου: ικανοποιείται έτσι αίτημα των κατοίκων τής περιοχής. Το σταυροπήγιο θά καταβάλλει, «υποταγής χάριν», στη Μ. ’Εκκλησία κατ’ έτος τό ποσό των 1.500 άσπρων. 510 Καθαίρεση μητροπολίτου Μονεμβασίας φ. 208ν-209Γ «συνοδικόν σημείωμα» Δεκέμβριος, ίνδ. ς' ,ζριζ' (1607) Inc. ’Επειδή ό οπωσδήποτε χρηματή[—ί]σας μητροπολίτης Π. Καθαιρεΐται ό μητροπολίτης Μονεμβασίας Ίωάσαφ, έπειδή δέν κατέβαλε την πατριαρχική ζητεία μέσα στο χρονικό διάστημα «τής άποφανθείσης διετίας»' άναφέρεται άκόμη δτι «έπιβατικώς καί ληστρικώς» κατέχει τόν μητροπολιτικό θρόνο, «χρήμασι καταπείσας», τόν πρώην οικουμενικό πατριάρχη Ραφαήλ Β' νά καθαιρέσει τόν ώς τότε Μονεμ­ βασίας Λεόντιο προκειμένου νά τόν διαδεχθεί. (Γριτςοποτλος, Πέντε πατριαρχικά, 498-499.) ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 268 511 ’Απόφαση καταβολής νέας πατριαρχικής ζητείας ΡΑΦΑΗΛ B' Συνοδικός τόμος («έκρίναμεν... καί κοινή γνώμη άπεφηνάμεθα») φ. 209Γ 14 ’Ιουνίου, ΐνδ. γ' ,ζριγ' (1605) Inc. Περί των βαρύτατων χρεών των Π. Άποφασίζεται νέα πατριαρχική ζητεία, σύμφωνα μέ την οποία κάθε αρχιερέας οφείλει νά καταβάλει στη Μ. ’Εκκλησία «άπο μέν του καθενός όσπητίου, άνά άσπρα εξ, άπο δέ του καθενος ίερέως, άνά άσπρα έξήκοντα»' τά χρήματα οφείλουν νά καταβληθούν σέ δύο δόσεις: τά Χριστούγεννα ή πρώτη καί του άγιου Γεωργίου ή δεύτερη, μέ παράταση τής προθεσμίας ώς τήν επόμενη εορτή του άγιου Γεωργίου’ παράλληλα ισχύει ή ΐδια προθεσμία γιά τήν καταβολή καί τής προηγούμενης έπί Νεο­ φύτου Β' ζητείας. Ή μή τήρηση όσων άποφασίζονται θά επισύρει τήν ποινή τής καθαιρέσεως. 512 Καθαίρεση μητροπολίτου Λακεδαιμόνιας φ· 209r~v ’Ιούνιος, ΐνδ. ε ,ζριε' (1607) Καθαίρεση («γράφομεν καί άποφαινόμεθα συνοδικώς») Inc. Επειδή δ χρηματη[— ί]σας μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας Π. Καθαιρεϊται ό μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας Διονύσιος, έπειδή δεν κατέβαλε, σύμφωνα μέ τον συνοδικό τόμο, τήν πατριαρχική ζητεία «έντος τοϋ διωρισμένου καιρού τής διετίας», έπιπλέον δέ, παρά τήν αργία πού τοϋ επιβλήθηκε, χειροτόνησε έπίσκοπο Καρυουπόλεως καί Άμυκλών. 513 Καθαίρεση επισκόπου Ζαγορίων φ. 209ν Καθαίρεση («άποφαίνεται... καί διορίζεται») ’Ιούνιος, ίνδ. γ' ,ζριγ' (1605) Inc. Της ημών μετριότητος συνοδικώς προκαθήμενης Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό επίσκοπος Ζα­ γορίων Ματθαίος, επειδή έτέλεσε χειροτονίες στις έπαρχίες των επισκό­ πων Βελλάς Μανασσή καί Δρυϊνουπόλεως Νεοφύτου. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, 'Ο Ίωαννίνων Νεόφυτος, 904-905.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 269 514 Καθαίρεση ιερέα «καθαίρεσές» φ. 209ν-210Γ Μάρτιος, ίνδ. α' ,ζρια' (1603) Inc. Τής ημών μετριότητος σννοδυκώς προκαθημένης Π. Καθαιρεϊται καί στερείται της ιεροσύνης ό παπα-’Ιωάννης, επειδή άνέτρεψε τον άρχιεπίσκοπο Φαναριού καί Νεοχωρίου Ίωάσαφ «συνεργώ χρώμενος έξωτερικώ τινί των τα πρώτα έκεϊσε φερόντιον». 515 'Ομολογία χρέους «άπόδειξις» φ· 2ΐοΓ 3 ’Οκτωβρίου, ίνδ. δ' ,ζριδ' (1605) Inc. rH ταπεινότης ημών διά τής Π. 'Ο μητροπολίτης Λαρίσης Λεόντιος ομολογεί δτι οφείλει στον Άχμέτ «Τζαούσιον» 260.000 άσπρα —ποσό πού προέκυψε άπύ τήν έκκαθάριση του λογαριασμού τους πού έγινε στο Μουζάκι— άπύ τις όποιες πρέπει νά καταβληθούν ως τον Μάρτιο τού 1606 τουλάχιστον οί 100.000 επί ποινή καθαιρέσεως καί άφορισμοϋ. 516 Επιβεβαίωση ένώσεως χωριών μέ τήν επισκοπή Χειμάρ- ρας «σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 2ΐθΓ’ν ,αχξδ' (1664) ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Γ' Inc. Τί δ’ αν άλλο εϊη Π. ’Επιβεβαιώνεται ή έ'νωση των πρώην σταυροπηγιακών χωριών πού βρίσκονται «ένδον» Δίβρεως καί Μεσοποτάμου μέ τήν έπισκοπή Χειμάρρας, προκειμένου νά ένισχυθοϋν τά εισοδήματα τής επισκοπής αυτής. Ή ένωση είχε γίνει παλαιότερα, άλλα τά σιγιλλιώδη πατριαρχικά γράμ­ ματα είχαν χαθεί. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Καλλίνικος, 579.) 517 Επαναφορά χωριών υπό τή δικαιοδοσία επισκοπής φ2ΐιΓ «συνοδικόν γράμμα» ’Απρίλιος ,ζριβ' (1604) ΡΑΦΑΗΛ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 270 Inc. Τής ημών μετριότητας σννοδικώς προκαθήμενης Π. Άποφασίζεται ή έπαναφορά των χωριών Πολίτζιανης, Δελβινακίου καί Σταυροσκιαδίου ύπο τή δικαιοδοσία τοΰ έπισκόπου Δρυϊνουπόλεως Νεοφύτου. Τα χωριά αύτά είχαν αποδοθεί στον πρώην Δρυι'νουπόλεως Νεκτάριο άπο τον οικουμενικό πατριάρχη 'Ιερεμία Β', δταν ό Νεκτάριος παραιτήθηκε άπο την επισκοπή αύτή. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, Ό Δρυϊνονπόλεως Νεόφυτος, 464-465.) 518 Επικύρωση άποφάσεως αιρετών κριτών Συνοδικό «γράμμα» φ. 2ΐιΓ_ν Μάρτιος, ΐνδ. β' ,ζριβ' (1604) Inc. Τής ημών μετριότητος σννοδικώς προκαθήμενης Π. ’Επικυρώνεται ή κρίση των αιρετών κριτών, μητροπολίτου ’Αθηνών ’Ανθίμου, έπισκόπου Βελλας Μανασσή, μεγάλου σκευοφύλακος Γαβρά καί μεγάλου ρήτορος Γεωργίου, σύμφωνα μέ τήν οποία ό επίσκοπος Δρυϊνουπόλεως Νεόφυτος οφείλε να καταβάλει στον παπαΝικόλαο, γιο τοϋ παπα-Άνδρέα, 18.000 άσπρα- το ποσό αύτο έλαβε ό δικαιούχος καί, κατά συνέπεια, κάθε περαιτέρω διεκδίκησή του είναι άνυπόστατη (πρβ. πράξη 526). (ΓΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, Ό Δρυϊνονπόλεως Νεόφυτος, 464.) 519 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Κύπρου καί Νέας Ίουστινιανής φ. 211ν-212Γ ΜΑΤΘΑΙΟΣ Β' Καθαίρεση («άποφαινόμεθα») ’Ιούνιος ίνδ. ιγ' [1600] Inc. Γνωστόν έστω πάσιν ύμϊν ότι Π. Καθαιρεΐται ό άρχιεπίσκοπος Κύπρου ’Αθανάσιος, επειδή διέπραξε αντικανονικές πράξεις καί «ήγαγεν εις κίνδυνον τοΰ θανάτου» τους πατριαρχικούς έξάρχους- έξάλλου, εναντίον τοΰ ’Αθανασίου υπήρχαν καταδικαστικές άποφάσεις τοΰ τοποτηρητή τοΰ οίκουμενικοΰ θρόνου Με­ λετίου Πήγα καί τοπικής συνόδου προς τις όποιες δεν είχε υπακούσει «δλως τή έξωτερική στηριζόμενος δυναστεία». Ή καθαίρεση γνωστο­ ποιείται άπο τον πατριάρχη στον κλήρο καί το λαό τής Κύπρου. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ”Εγγραφα 2, 546-550' προγενέστερη δημοσίευση ΓΕΩΡΓΙΟΥ, Κύπρος, 80-83: πιθανώς άπό Ν.Σ.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 271 520 Επικύρωση εκλογής άρχιεπισκόπου Κύπρου καί Νέας ’Ι­ ουστινιανός Φ· 212Γ"ν Συνοδικό έπικυρωτικό γράμμα («έπικυροϋντες... έντελλόμεθα») ’Ιανουάριος ίνδ. ιδ' [1601] Inc. Γνωστόν καί πιστόν έστω πΰσι,ν ΓΙ. ’Επικυρώνεται ή εκλογή του αρχιεπισκόπου Κύπρου Βενιαμίν, ή οποία εγινε μετά τήν καθαίρεση τοϋ ’Αθανασίου, επειδή «τινές... διεφήμισαν καί εϊπον» δτι τά συνοδικά γράμματα καί ή καθαίρεση του ’Αθα­ νασίου ήταν πλαστά καί παρουσίαζαν τον νεοεκλεγέντα άρχιεπίσκοπο «ώς ού παρ’ ήμών πεμφθέντα». (Δελικανης, ’Έγγραφα 2, 550-552.) 521 Επιβεβαίωση τής νομιμότητας τοϋ νέου άρχιεπισκόπου Κύπρου καί Νέας Ίουστινιανής φ. 2ΐ3Γ'ν Συνοδικό γράμμα («έντελλόμεθα») Αύγουστος, ίνδ. ιε' ,ζρι' (1602) ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' Inc. 'Η μετριότης ημών κρίμασιν οίς Π. ’Επιβεβαιώνεται δτι νόμιμος άρχιεπίσκοπος Κύπρου καί Νέας Ίουστινιανής είναι ό Βενιαμίν, ύστερα άπό τήν καθαίρεση τοϋ ’Αθανα­ σίου. Ό πατριάρχης καί ή σύνοδος τονίζουν στον κλήρο καί το λαό τής Κύπρου δτι ό νέος άρχιεπίσκοπος πού φτάνει, έφοδιασμένος «μετά καί βασιλικών γραμμάτων», πρέπει νά γίνει δεκτός «άσπασίως καί τιμίως, καί έχει τά προνόμια αύτοΰ καί δικαιώματα, ώς ορίζει καί ή βασιλεία». (Δελικανης, ’Έγγραφα 2, 552-555.) 522 ’Απόφαση περί του τόπου διαμονής των άρχιερέων «συνοδικόν σημείωμα» φ· 2ΐ3ν Μάιος, ίνδ. α' ΡΑΦΑΗΛ Β' ,ζρ[ια]' (1603)1 1. Ή άπό κτίσεως κόσμου χρονολογία τής πράξεως πιθανότατα έμεινε ελλι­ πής. Σύμφωνα με το όνομα τοϋ πατριάρχου, πού ύπάρχει στην επιγραφή τοϋ κειμέ­ νου, καί τήν ίνδικτιώνα, ή χρονολογία πρέπει νά άποκατασταθεϊ σέ ,ζρια'=1603. Τό πρόβλημα αύτύ είχε έπισημάνει ήδη ό Χαμοτδοποτλος, Πατριαρχεϊον, 779· πρβ. καί ΓΕΔΕΩΝ, ’Εφημερίδες, 74-75. Η ΣΥΝΑΓΩΓΉ 272 Inc. ’Επειδή πατριαρχεϊον ουκ ήν, καί Π. Άποφασίζεται οί αρχιερείς πού προσέρχονται στήν Κωνσταν­ τινούπολη γιά έκκλησιαστική ή ιδιωτική τους υπόθεση νά διαμένουν υπο­ χρεωτικά στο πατριαρχείο «διά την υποψίαν καί το άσκανδάλιστον». (ΧαμοτδοποτλοΣ, Πατριαρχεΐον, 779.) 523 ΠροΟ εσμία γιά τήν καταβολή τής πατριαρχικής ζητείας φ. 214Γ ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' «σημείωμα» Απρίλιος, ίνδ. ιε' ,ζρι' (1602) Inc. ’Επειδή διά τα πολλά χρέη Π. Καλούνται οί άρχιερεϊς, επί ποινή καθαιρέσεως, νά καταβάλουν ως την έορτή τού άγιου Γεωργίου τού προσεχούς έτους τήν πατριαρχική ζητεία γιά νά άντιμετωπιστοΰν τά χρέη τής Μ. Εκκλησίας1. 524 Καθαίρεση μητροπολίτου Ρόδου ΡΑΦΑΓΙΑ Β' «έγγραφον» καθαιρέσεως φ· 214Γ Δεκέμβριος, ίνδ. β' ,ζριβ' (1603) Inc. Κατά τήν παρούσαν συνοδικήν άπόφασιν II. Καθαιρεΐται ό μητροπολίτης Ρόδου Π αίσιος, επειδή δεν κατέβα­ λε «καν μέρος τής αποκοπής», κατηγόρησε τήν πατριαρχική σύνοδο καί τέλος έγκατέλειψε τή μητρόπολη του γιά έξι μήνες «δπερ τοϊς θείοις κανόσιν απαγορεύεται». (ΠαπαδοπΟΧΛΟΣ-Κεραμετς, 'Ιστορία, 75: σημείωση.) 525 Καθαίρεση μητροπολίτου Λακεδαιμόνιας «έγγραφον» καθαιρέσεως φ· 2ΐ4Γ"ν ’Ιανουάριος, ίνδ. β' ;ζριβ' (1604) Inc. Τής ημών μετριότητος σννοδικώς προκαθήμενης 1. ΚΟΜΝΗΝΟΣ-ΥΤΗΛΑΝΤΗΣ, Τά μετά τήν "Αλωσιν, 121-122: άπά άδηλο κώδικα. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 273 Π. Καθαιρεϊται ό μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας Χρύσανθος, επει­ δή δεν κατέβαλε την πατριαρχική ζητεία καί έπιπλέον έγκατέλειψε τήν έπαρχία του «ύπέρ τον έξαμηνιαΐον καιρόν» χωρίς πατριαρχική άδεια. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Χρύσανθος, 226-227) 526 ’Ανακοίνωση άθωότητος έπισκόπου Δρυϊνουπόλεως φ. 214ν Πατριαρχικό γράμμα («γράφουσα... άποφαίνεται») [χ.χ.- άλλά μεταξύ 15 Όκτ. ΝΕΟΦΤΤΟΣ Β' 1607 καί Όκτ. 1612] Inc. Γνωστόν έστω πασιν ύμΐν κατά Π. ’Ανακοινώνεται στους κληρικούς καί λαϊκούς τής μητροπόλεως Ίωαννίνων δτι ό επίσκοπος Δρυϊνουπόλεως Νεόφυτος είναι άθώος των κατηγοριών τοϋ παπα-Νικολάου «του άπο Βανίστης» καί ότι οίαδήποτε αντίθετη άπόφαση εναντίον τοϋ Δρυϊνουπόλεως γιά τήν ίδια υπόθεση (βλ. πράξη 518) θά είναι άκυρη. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Ό Δρυϊνουπόλεως Νεόφυτος, 463-464.) 527 Καθαίρεση μητροπολίτου Καφα «έ'γγραφον» καθαιρέσεως φ· 2ΐ4ν Μάιος, ίνδ. β' ΡΑΦΑΗΛ Β' ,ζριβ' (1606) Inc. Τής ημών μετρωτητος συνοδικώς προκαθήμενης Π. Καθαιρεϊται ό μητροπολίτης Καφα ’Ιάκωβος, επειδή δέν κατέ­ βαλε τήν πατριαρχική ζητεία καί δέν προσήλθε νά άπολογηθεΐ γιά τήν πράξη του αυτή, μολονότι κλήθηκε άπο τή σύνοδο πριν άπο 10 μήνες. 528 Σημείωμα περί άπονομής σταυροπηγιακής άξίας σε ναό τής Μυτιλήνης φ. 2ΐ4ν Σημείωμα 19 Νοεμβρίου ίνδ. δ' ,ζριδ' (1605) Inc. Έν ετει ,ζριδΦ, νοεμβρίω ϊθ'1 Π. Γίνεται μνεία τής αποστολής «έπιτροπικοϋ καί προτρεπτι­ κού γράμματος» καί σταυρού προς το μητροπολίτη Μυτιλήνης ’Ιάκωβο γιά τήν καθιέρωση τοϋ σταυροπηγιακού ναοΰ τής Θεοτόκου τής «έπονο18 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 274 μαζομένης νέας Σιών» πού πρόκειται να ιδρυθεί «πλησίον χώρας Ζαχαράνδρου». Το νέο σταυροπήγιο οφείλει νά καταβάλλει στη Μ. Εκ­ κλησία 2 φλωριά έτησίως. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Σταυροπήγιον, 86.) 529 Καθαίρεση έπισκόπου Δρυϊνουπόλεως ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' «συνοδική άπόφασις καί διάσκεψις» φ. 215Γ ’Απρίλιος, ίνδ. ιε' (ζρι' (1602) Inc. Γνωστόν σοι έστω, ότι τής Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό Δρυϊνουπόλεως Νεόφυτος, επειδή δεν κατέβαλε το χρέος του προς τον παπα-Νικόλαο καί έκτελοϋσε τά ιερατικά του καθήκοντα μολονότι είχε τεθεί σε άργια. Το άρχικό ποσό του χρέους ήταν 30.000 άσπρα, το όποιο όμως με τή μεσο­ λάβηση του οικουμενικού πατριάρχου Ματθαίου Β' περιορίστηκε στις 15.000 άσπρα, γιά τά όποια είχε δεσμευτεί μέ οίκειόχειρη ομολογία (βλ. γιά τήν υπόθεση αυτή καί πράξεις 518 καί 526). (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Ό Δρυϊνουπόλεως Νεόφυτος, 462-463.) 530 ’Αποκατάσταση έπισκόπου Σταγών «άθωωτικόν καί συνοδικόν γράμμα» φ· 215Γ_ν Μάρτιος, ΐνδ. ιε' ,ζρι' (1602) Inc. Τής ημών μετριότητος σννοδικώς προκαθημένης II. ’Αθωώνεται ό καθαιρεθείς έπί πατριαρχίας Ματθαίου Β' επί­ σκοπος Σταγών Διονύσιος καί άποκαθίσταται στο θρόνο του. Ό Διονύ­ σιος είχε εκλεγεί στήν επισκοπή Σταγών μετά το θάνατο τού Τιμοθέου, άλλά έκδιώχθηκε καί καθαιρέθηκε ύστερα άπό ενέργειες τού πρώην Στα­ γών Τερεμίου" ό τελευταίος κατείχε τήν έπισκοπή πριν άπό τον Τιμό­ θεο άλλα είχε καθαιρεθεΐ, επειδή δεν είχε καταβάλει τήν πατριαρχική ζητεία καί τά χαράτσια. 531 ’Ακύρωση έκλογής αρχιεπισκόπου Σάμου ΘΕΟΛΗΠΤΟΣ Β' «συνοδικόν έγγραφον» Inc. 'Ο μακάριος απόστολος Παύλος το φ. 215Υ-216Τ Μάρτιος, ίνδ. ιγ' ,ζθγ' (1585) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 275 Π. ’Ακυρώνεται, ή έπΐ Παχωμίου Β' έκλογή τοϋ άρχιεπισκόπου Σάμου Νεοφύτου καθώς καί ή «παράλογος καί έκθεσμος... αρχιεπισκο­ πική ονομασία»' άποδίδεται καί πάλι ή Σάμος ώς εξαρχία στον απρωταποστολάριον τής μεγάλης του Θεοΰ έκκλησίας κύρ Κωνσταντίνον». , (ΣΑΘΑΣ, 'Ιερεμίας Β’ 205-208.) 532 Επικύρωση δικαιοδοσίας τής μητροπόλεως Καισαρείας τής Καππαδοκίας επί χωριών φ· 2ΐ6ν «συνοδικόν... γράμμα» Φεβρουάριος, ΐνδ. ιε' ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' ,ζρι' (1602) Inc. ’Επειδή προστάζει τοϋ προ ημών Π. Επικυρώνεται ή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως Καισαρείας επί των «κατά το Μουσοϋρι» χωριών, τά όποια παρανόμως καταπάτησε ό μητροπολίτης Άγκύρας. Ή άπόφαση έκδίδεται υστέρα άπό επιτόπια έξέταση πού έκαναν ό μητροπολίτης Τραπεζοϋντος Κοσμάς καί ό δομέστικος τής Μ. Έκκλησίας Μανουήλ. 533 Επαναφορά χωριών ύπο την εξουσία τής έπισκοπής Ζητουνίου φ- 2l6v-2l7r «συνοδικόν γράμμα» ’Ιούνιος, ΐνδ. α' ,ζρια' (1603) ΡΑΦΑΗΛ Β' Inc. Της ημών μετριότητος συνοδικώς προκαθημένης Π. Εντάσσονται καί πάλι στή δικαιοδοσία τής έπισκοπής Ζητουνίου τά χωριά τοϋ «Πτελέου τά εις τον Αλμυρόν», τά όποια προσπάθησε να άποσπάσει δ μητροπολίτης Λαρίσης Ίωάσαφ, «ό καί Σκαρλάτος λε­ γόμενος», καί τά όποια, υστέρα άπό ενέργειες τοϋ πρώην Ζητουνίου, είχαν χαρακτηριστεί σταυροπηγιακά. (Μυςτακιδης, Σημειώματα, 6-7.) 534 Επιβεβαίωση άπονομής εξαρχίας «συνοδικόν καί εύεργετικόν γράμμα» Inc. Επειδή καί ή μετριότης ημών φ. 2ΐ7Γ'ν Φεβρουάριος, ΐνδ. ιε' ,ζρι' (1602) ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 276 Π. Επιβεβαιώνεται ή επί Ματθαίου Β' παραχώρηση των νησιών Καλύμνου, Σερίφου καί ’Αμοργού ώς εξαρχίας στον πρωτοκανονάρχο τής Μ. Εκκλησίας κύρ Μιχαήλ. (ΓΕΔΕΩΝ, Μνημεία, 449-450.) 535 ’Άδεια γάμου «συνοδικόν άδειας γράμμα» φ. 2ΐ7ν Φεβρουάριος, ίνδ. ιε' ,ζρΓ (1602) Inc. Τής ημών μετριότητος σννοδικώς προκαθήμενης Π. Δίδεται ή άδεια στον «άπο τής ένορίας Καραμανίας κύρ Φώτιο του Μουράτη» νά τελέσει καί νέο —τέταρτο— γάμο, επειδή άποδείχτηκε δτι ή πρώτη γυναίκα του, ή έντεκάχρονη ’Αλτίν, «διά τήν άνηβότητα... μετά το συνκοιμηθήναι καί συνευρεθήναι... σαρκικώς, ύπο τής βίας δεινώς φθαρεΐσα καί ρυσις αίματος άπαυστος ταύτη προξενηθεΐσα, μετά ήμέρας τέσσαρας έτελεύτησεν ώς άνιάτρευτος». Γίνεται έτσι δεκτό νά λογίζεται δ νέος γάμος ώς τρίτος. 536 Καθορισμός ορίων μονών ΡΑΦΑΗΛ Β' «πατριαρχικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 2l7v-2l8r ’Οκτώβριος, ίνδ. γ' ,ζριγ' (1604) Inc. Τής ημών μετριότητος σωματικώς εις Π. Καθορίζονται τά δρια των μονών τής 'Αγίας Τριάδος καί τής Θεοτόκου στη Χάλκη. Ή όριοθεσία αυτή γίνεται υστέρα άπο αίτημα τών ηγουμένων τών δύο μονών Ίιυήλ καί Φιλοθέου. (ΣίΔΕΡΙΔΗΣ, Χάλκη, 127.) 537 ’Επικύρωση ένώσεως μονυδρίου μέ μονή Πατριαρχικό, συνοδικό, σιγιλλιώδες «γράμμα» φ· 2ΐ8Γ"ν Νοέμβριος, ίνδ. β' ^ζριβ' (1603) Inc. Καλόν μεν έστί καί θεοφίλες Π. ’Επικυρώνεται ή ένωση του μονυδρίου τών 'Αγίων ’Αποστό­ λων μέ τή σταυροπηγιακή μονή τής Θεοτόκου «τή έν τή όδώ τής βρύ- ΙΙΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 277 σεως» στην ’Άρτα: το μονύδριο γίνεται μετόχι τής μονής τής Θεοτόκου, υστέρα από αίτημα των μοναχών του1. 538 Επικύρωση συμφωνίας γιά διανομή εκκλησιαστικών εισο­ δημάτων φ. 218ν Έπιβεβαιωτήριο γράμμα («γράφουσα έπιβεβαιοΐ») Σεπτέμβριος ΐνδ. γ' [1604] Inc. ’Επειδή οικεία βουλή κα'ι προαιρέσει Π. Επικυρώνεται ή συμφωνία μεταξύ του πρωτοπαπά τής Μ. ’Εκκλησίας κύρ Νικολάου καί τοϋ εφημερίου αυτής ίερομονάχου Σωφρο­ νίου γιά τη διανομή των εισοδημάτων τά όποια προέρχονται άπο τη συμμετοχή τους σέ διάφορες ιεροτελεστίες. Κατά τη συμφωνία, τά εισο­ δήματα θά μοιράζονται σέ ϊσα μερίδια, άλλά ό πρωτοπαπάς θά εισπράττει κατ’ έτος 2.000 άσπρα επιπλέον «δι’ ήν έχει φροντίδα των τής ένορίας αύθεντικών έπηρεασμών καί χαρατζίων καί των λοιπών». (ΓΕΔΕΩΝ, Έκκλησίαί εξακριβον/ιεναι, 40-41.) 539 Δήλωση πίστεως προς τον οικουμενικό πατριάρχη 'Τποσχέσεως «γράμμα» («ύπισχνοΰμαι») φ· 2ΐ8ν 16 Μαρτίου, ΐνδ. β' ,ζριβ' (1604) Ine. ziιά τον παρόντος μου οίκειοχείρου Π. ’Άδηλος ιεράρχης ομολογεί πίστη έφ’ όρου ζωής στον οικου­ μενικό πατριάρχη επί ποινή άφορισμοΰ. 540 Κοινοποίηση έκλογής νέου μητροπολίτου Μυτιλήνης φ. 219Γ Συνοδικό γράμμα («γράφομεν και άποφαινόμεθα») ’Ιούνιος ΐνδ. β' [1604] Inc. Φανερόν καί όμολογονμενον εατϊ πασιν Π. Καλούνται οΐ κληρικοί καί λαϊκοί τής μητροπόλεως Μυτιλή­ νης νά άναγνωρίσουν ώς νόμιμο ιεράρχη τους τον Δανιήλ καί οχι τον Π αίσιο, ό όποιος έχει παραιτηθεί. 1. ΣΕΡΑΦΕΙΜ, ”Αρτα, 363-365 σημ. ο'. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 278 541 Δήλωση συμφιλιώσεως ΜΑΤΘΑΙΟΣ Β' φ· 219Γ Ύποσχέσεως «γράμμα» («δηλοποιώ... καί στέργω») 15 Μαΐου, ίνδ. ιδ' >ζρθ' (1601) Inc. Διά τοϋ παρόντος μου γράμματος Π. "Αδηλος ιερωμένος, υπαγόμενος στη μητρόπολη Μηθύμνης, σημειώνει στον Κώδικα ότι ειρηνεύει μέ τούς ’Ιωάννη τοϋ Χρυσοχόου, Κομνηνύ τοϋ Φιλάνδρου καθώς καί μέ τούς άλλους τούς «άπύ τής χώρας Τελωνίων» καί υπόσχεται ουδέποτε πλέον «μετά των δυναστών συναναστραφήναι έπί βλάβη καί ζημία των χριστιανών». 542 Δήλωση γιά είσπραχθέν ποσό ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' Ά ΡΑΦΑΗΑ Β' φ· Ύποσχέσεως «γράμμα» («υπόσχομαι») Γ 219 /ζpι.^3c., (1602/1603) Inc. Διά τοϋ παρόντος μου οίκειοχείρον Π. "Αδηλος δηλώνει ότι, αν βρεθούν περισσότερα χρήματα άπύ αυτά τά όποια, κατά το κατάστιχο, οφείλει νά δώσει στον άρχιεπίσκοπο Φαναριού καί Νεοχωρίου Ίωάσαφ, τότε θά τοϋ πληρώσει τά διπλάσια. 543 'Υπόσχεση επιστροφής μονάχου στη μονή του ΡΑΦΑΙΤΑ Β' Ύποσχέσεως «γράμμα» («υπόσχομαι») φ. 2ΐ9ν Φεβρουάριος ,ζριβ' (1604) Inc. "Υπόσχομαι τώ παναγιώτατιρ μου ανΟέντγ/ Π. "Αδηλος μοναχός υπόσχεται ότι θά παραμείνει στον Γαλατά το αργότερο ώς την 1η Μαΐου καί μετά θά έπιστρέψει στη μονή του- αν δεν τηρήσει την υπόσχεσή του, να είναι «αύτοκαθαίρετος». 544 'Υπόσχεση εύπρεποΰς συμπεριφοράς ΑΔΗΛΟΣ «ομολογία» («υπόσχομαι») ?· 219ν [χ.χ.] ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 279 Inc. Διά της παρούσης μου ομολογίας Π. 'Ο ίεροδιάκονος Μισαήλ υπόσχεται νά μην πίνει κρασί ή ρακί όσο διάστημα θά είναι στην υπηρεσία τοϋ οικουμενικού πατριάρχου. 545 'Υπόσχεση ύπακοής του μητροπολίτου Νέων Πατρών φ. 219ν 'Υπόσχεση («υπέγραψα») [χ.χ." αλλά Φεβρ. 1603- ΡΑΦΑΗΛ Β' άρχές Όκτ. 1607] Inc. "Οπότε εγώ δ Νέων Πατρών Π. Ό Νέων Πατρών υπόσχεται ότι δεν θά διαπράξει σκάνδαλα εναν­ τίον τοΰ οικουμενικού πατριάρχου καί τής Μ. Εκκλησίας" άν δεν τηρήσει την υπόσχεσή του, νά καθαιρεθεΐ καί νά άφοριστεΐ. 546 'Υπόσχεση ύπακοής τοΰ δικαιοφύλακος τής Μ. ’Εκκλη­ σίας φ. 219ν 'Υπόσχεση «ζητώ συγγνώμην... καί υπόσχομαι» [χ.χ." άλλα post 1600]1 [ΜΑΤΘΑΙΟΣ Β’;] Inc. Έπεί τινες εσκανδαλίσθησαν διά λόγους Π. 'Ο δικαιοφύλαξ Θεοδόσιος [Ζυγομαλας] ζητά συγγνώμη άπο τον πατριάρχη, τη σύνοδο, τούς κληρικούς καί τούς άρχοντες «δι’ ους έλάλησ[εν] λόγους οίόμενος συμφέροντας» καί υπόσχεται ότι στο έξης δεν θά δημιουργήσει προβλήματα. [λευκό: φ. 220Γ ενθύμηση βλ. σ. 42: φ. 220ν] 547 Διορισμός έπιτρόπων σε σταυροπηγιακή μονή «πατριαρχικόν καί συνοδικόν γράμμα» Inc. Ή των προϊσταμένων μετά Θεόν 1. Legrand, Zygomalas, 138, 232-234. φ. 221Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ια' ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' AX0?' (1672) 280 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ Π. Διορίζονται επίτροποι στο πατριαρχικό καί σταυροπηγιακό μοναστήρι τής Θεοτόκου στον Μαύρο Μόλο οΐ καπετάνιοι (ρεΐς) Κωνσταντής, Νικόλας, Γεωργάκης, ’Ελευθέριος καθώς καί οί χατζή-’Ιωάννης, Γεώργιος Ντέτης καί χατζή-’Αγάλος, στους οποίους δίνεται ή έξουσία «έπιστατεΐν καί διοικεΐν αύτό» καί τούς άνατίθεται «κατά πάντα τρόπον ύπεραγωνίζεσθαι τής αύξήσεως, καί βελτιώσεως αυτού». (ΓΕΔΕΩΝ, ’Εκκλησίηι εξακριβούμεναι, 115-1171.) 548 ’Άρση τής καθαιρέσεως του μητροπολίτου Ναυπλίου καί ’Άργους ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «συνοδική άθώωσις» φ. 22ΐΓ_ν Νοέμβριος, ίνδ. θ' ,αχνε' (1655) Inc. ’Έθος τοϊς οίκοδόμοις χρήσθαι τη Π. Άποφασίζεται ή άρση τής καθαιρέσεως καί ή άπόδοση του άξιώματος τής άρχιεροσύνης στον πρώην μητροπολίτη Ναυπλίου καί Άργους Θεοφάνη. Ή καθαίρεσή του είχε γίνει επί τής πατριαρχίας Παϊσίου Α', έπειδή δεν είχε καταβάλει τήν πατριαρχική ζητεία, καί στή θέση του είχε εκλεγεί ό Μακάριος. 549 Εκλογή μητροπολίτου Νίκαιας ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ Δ' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 22ΐν 1 Φεβρουάριου /οοχοζ/ (1676) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Νίκαιας ό ιερομόναχος Σωφρόνιος μετά τήν παραίτηση του Δαμασκηνού. 550 ’Εκλογή πατριάρχου 'Ιεροσολύμων «συνοδική κανονική ψήφος» φ. 221ν 25 ’Ιανουάριου ,αχξα' (1661) 1. Βλ. ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Μαύρος Μόλος, 373, ό όποιος επανεκδίδει το κείμενο καί το άντιβάλλει προς έκεΐνο πού παραδίδει ό κώδικας Κριτία. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 281 Inc. ’Επειδή διά το μεταστήναι των Π. ’Εκλέγεται πατριάρχης 'Ιεροσολύμων ό «πανοσιώτατος καί λογιώτατος διδάσκαλος κυρ Νεκτάριος» μετά το θάνατο τοϋ Παϊσίουστη σύνοδο, έκτος τοϋ οικουμενικού πατριάρχου Παρθενίου καί των όφφικιαλίων τής Μ. Εκκλησίας, παρίστανται ό βοεβόδας Βασίλειος καί 6 βοεβόδας Γεώργιος Γκίκας. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2, 362-363.) 551 Εκλογή άρχιεπισκόπου Πωγωνιανής 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 222Γ Νοέμβριος, ίνδ. Γ 1ΙΑΡΘΕΝΙΟΣ Γ' ,αχνς' (1656) Inc. ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής Πωγωϊαννής, γνησίου II. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Πωγωνιανής ό ιερομόναχος Νεκτα.ος μετά την καθαίρεση τοϋ Δανιήλ. 552 Καθαίρεση μητροπολίτου Παροναξίας «καθαίρεσις» JUO ιυυ, ίνδ. ι.νυ. ιu 10 Αύγούστου, ,αχνζ' (1657) Inc. ’Έθος τοϊς γεωργοϊς έπιμελείας άξιονμένοις II. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Παροναξίας Νικόδημος, επειδή δεν κατέβαλε την πατριαρχική ζητεία καί περιφρόνησε τούς πατριαρχικούς έξάρχους. Ή καθαίρεση γνωστοποιείται στον κλήρο καί το λαό τής μητροπόλεως Παροναξίας. 553 Εκλογή άρχιεπισκόπου Σάμου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον... ») φ. 2221 22 ’Ιουνίου, ιδ' JUVLUU) ίνδ. LVU. lu ,αχξα' (1661) Inc. ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής Σάμον, γνησίου Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Σάμου ό ιερομόναχος Νεόφυτος μετά το θάνατο τοϋ Κορνηλίου1. 1. Ζολωτας-Σαρου, γΙστορία 3.2, 162-163 : άπό άδηλο κώδικα. ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 282 554 Εκλογή μητροπολίτου Εύχαΐτων ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Γ' φ. 222r_v Δεκέμβριος, ίνδ. ι ,αχνζ' (1656) 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή τής επαρχίας, καί μητροπόλεως Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Εύχαΐτων ό ιερομόναχος ’Ιάκωβος στον κενό επί πολλά χρόνια μητροπολιτικό αυτό θρόνο1. 555 Εκλογή μητροπολίτου Μηδείας ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 'Τπόμνημα «έθέμεθα πρώτον...» φ· 222ν Φεβρουάριος, ίνδ. ιε' /<κχξβ' (1662) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Μηδείας, προστάτου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μηδείας ό ιερομόναχος Δανιήλ μετά το θάνατο τοϋ άδηλου πρώην Μηδείας. 556 ’Εκλογή άρχι,επισκόπου Καρπάθου ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β' Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») ψ· 222ν Αύγουστος (αχοδ' (1674) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Καρπάθου Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Καρπάθου ό πρώην μητροπολίτης Παροναξίας Μακάριος μετά το θάνατο τοϋ Λεοντίου. 557 ’Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 'Τπόμνημα («πρώτον ... έθέμεθα ...») φ 222ν 20 ’Ιουνίου, ίνδ. ια' /ικχνγ)' (1658) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Βάρνης, απροστάτευτου 1. Ζολωτας-Σαροτ, Ιστορία 3.2, 159-160: άπό άδηλο κώδικα. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 283 Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Βάρνης ό ιερομόναχος Νικόδημος μετά την καθαίρεση του Δανιήλ. 558 Παραίτηση μητροπολίτου Χριστιανουπόλεως Παραιτήσεως «γράμμα» («παραιτούμαι») φ· 222ν 10 ’Ιανουάριου ,αχμε' (1645) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Inc. Ή ταπει,νότης ημών διά τον Π. 'Ο μητροπολίτης Χριστιανουπόλεως ’Ιγνάτιος παραιτεΐται επει­ δή δέν μπορεί νά άνταποκριθεΐ στα χρέη τής έπαρχίας του. Διατηρεί ό­ μως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης καί δίνει «άδειαν» στον οικουμενικό πατριάρχη νά εκλέξει ώς διάδοχό του τον ιερομόναχο Ευγένιο, ό όποιος καί άναλαμβάνει νά εξοφλήσει τα χρέη του. 559 ’Εκλογή μητροπολίτου Χριστιανουπόλεως 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 222ν-223Γ 8 Μαρτίου, ίνδ. ιγ' ,αχμε' (1645) Inc. Της άγίωτάτης μητροπόλεως Χριστιανουπόλεως απροστάτευτου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Χριστιανουπόλεως ό ιερομόναχος Ευ­ γένιος μετά την παραίτηση του ’Ιγνατίου. 560 ’Εκλογή έπισκόπου Πρεσλάβας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 223Γ 15 Δεκεμβρίου, ίνδ. δ' ,αχπ' (1680) ΙΑΚΩΒΟΣ Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής Πρεσλάβας Π. ’Εκλέγεται επίσκοπος Πρεσλάβας ό ιερομόναχος Νεκτάριος μετά την εγκατάλειψη τής έπαρχίας άπό τον άδηλο πρώην επίσκοπό της. 561 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... υπέγραψα») φ. 223Γ [χ.χ.- άλλά 1645] ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Η ΣΤΝΑΓΩΓΗ 284 Inc. Πιστεύω είζ ενa Θεόν καί Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου Χριστιανουπόλεως Εύγενίου. 562 Εκλογή μητροπολίτου Λαρίσης 'ϊπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 223Γ 12 ’Απριλίου, ίνδ. ιγ' /αχμ.ε' (1645) Inc. Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Λαρίσσης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λαρίσης ό ’Εφέσου Παισιος μετά το θάνατο του Γρηγορίου. 563 ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Εκλογή μητροπολίτου Μελενίκου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 223Γ ’Απρίλιος, ΐνδ. ιβ' ,αχνθ' (1659) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Μελενίκου άπροστατεντου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μελενίκου ό ιερομόναχος Γρηγόριος μετά την καθαίρεση του Θεοφάνους. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μονή Φιλοσόφου, 391: τμήμα του κειμένου.) 564 ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Εκλογή μητροπολίτου Νεοκαισαρείας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...». φ· 223ν Μάιος, ίνδ. ιγ' ,αχμε' (1645) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Νεοκαισαρείας, γνησίου II. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Νεοκαισαρείας è ιερομόναχος Σαμου­ ήλ μετά το θάνατο τοΰ Χριστοφόρου. 565 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέγραψα... υπέγραψα») 18 Μαΐου, ίνδ. ιγ' ,αχμε' (1645) ΙΙΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 285 Inc. Πιστεύω είς εν a Θεόν καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου Νεοκαισαρείας Σαμουήλ. 566 Εκλογή πατριάρχου ’Αλεξανδρείας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 223ν ’Ιούνιος, ίνδ. ιγ' ,<κχμ.ε' (1645) Inc. ’Επειδή τοϋ άγιωτάτου κα'ι άποστολικοϋ Π. Εκλέγεται πατριάρχης ’Αλεξάνδρειάς ό μητροπολίτης Βέροι­ ας Ίωαννίκιος μετά το θάνατο στή Μολδαβία τοϋ Νικηφόρου. Συνυποψή­ φιοι, οί μητροπολίτες Νικομήδειας Κύριλλος κα’ι Άδριανουπόλεως Νεό­ φυτος. 567 Καθαίρεση μητροπολίτου Χίου «συνοδική άπόφασις» «καθαίρεσις» φ. 223ν-224Γ Αύγουστος, ίνδ. ιε' ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Γ' -«Z??’ (1662) Inc. Πάσης τάξεως και ενρνθμείας αίτια Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Χίου Θεοφάνης, έπειδή δεν υπάκουσε στις επανειλημμένες προσκλήσεις τής συνόδου καί δεν προσήλθε στην Κωνσταντινούπολη γιά νά άπολογηθεΐ: άποδείχτηκε έτσι άνυπότακτος καί καταφρόνησής των πατριαρχι­ κών γραμμάτων. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Θεοφάνης, 117-119.) 568 Εκλογή μητροπολίτου Βεροίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 224Γ 14 ’Ιουνίου, ίνδ. ιγ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' ,αχμε' (1645) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Βερροίας, γνησίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Βεροίας ό 'ιερομόναχος Ίωάσαφ μετά τον προβιβασμό τοϋ Βεροίας Ίωαννικίου στον πατριαρχικό θρόνο ’Αλε­ ξάνδρειάς. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 286 569 Όμολογία πίστεως φ· 224Γ'ν 'Ομολογία («προέταξα... υπέγραψα») [χ.χ.· άλλά 1645] Inc. Πιστεύω εις εν a Θεόν καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου Ίωάσαφ. μητροπολίτου Βέροιας 570 Εκλογή μητροπολίτου Εφέσου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 224ν 10 Σεπτεμβρίου, ίνδ. ιδ' ,αχμε' (1645) Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Εφέσου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Εφέσου ό Ιερομόναχος ’Ιγνάτιος με­ τά τη μετάθεση τοϋ Παϊσίου στη μητρόπολη Λαρίσης. 571 Όμολογία πίστεως φ· 224ν 'Ομολογία («προέταξα... υπέγραψα») 10 Σεπτεμβρίου, ίνδ. ιδ' ,αχμε' (1645) Inc. Πιστεύω εις εν a Θεόν και Π. 'Ομολογία πίστεως ’Ιγνατίου. τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Εφέσου 572 ’Εκλογή μητροπολίτου Τορνόβου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 224ν 23 Αύγούστου, ίνδ. ιδ' ,αχμζ' (1646) Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τορνόβου ΙΊ. Εκλέγεται μητροπολίτης Τορνόβου ό μητροπολίτης Χαλκηδόνος Διονύσιος μετά το θάνατο τοϋ Μακαρίου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 287 573 Έπιβεβ αίωση καθαιρέσεως πρώην μητροπολίτου Θηβών καί νομιμοποίηση νέου Φ· 224ν-225Γ Συνοδικό γράμμα («άποφαινόμεθα συνοδικώς») ’Ιούνιος, ίνδ. ι' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αχνξ[=ζ]' (1657) Inc. Φνσιν πονηρόν μεταβαλεϊν ον ρόδιον Π. Επιβεβαιώνεται ή καθαίρεση του μητροπολίτου (καί μετέπειτα προέδρου) Θηβών Παρθενίου, πού έγινε έπί της πατριαρχίας Κυρίλλου Α' καί έπιβεβαιώθηκε επί Παρθενίου Γ', καί προτρέπεται ό κλήρος καί ό λαός νά άναγνωρίσουν ώς νόμιμο μητροπολίτη τους τον έκλεγέντα ’Ιεζεκιήλ. 574 Καθαίρεση Παρθενίου Β' φ· 225Γ-226Γ «καθαίρεσις» 16 Νοεμβρίου, ίνδ. ιε' [ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β'] ,αχμζ' (1646) Inc. Τοις διαψανεστάτοις των σωμάτων, καί Π. 'Η σύνοδος, μέ τη συμμετοχή τού ’Αλεξάνδρειάς Ίωαννικίου, καθαιρεϊ, στερεί τής άρχιεροσύνης καί άπομακρύνει άπο τον πατριαρχικό θρόνο τον οικουμενικό πατριάρχη Παρθένιο Β'. (ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φωτίειος 1, 104-106: τμήμα τοϋ κειμένου.) 575 Παραίτηση μητροπολίτου Μελενίκου «παραίτησις» φ· 226Γ_ν 15 Μαΐου, ίνδ. ε ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αχξζ' (1667) Inc. Ή ταπεινότης ημών, μη νποψέρονσα Π. 'Ο Μελενίκου Γρηγόριος σημειώνει στον Κώδικα δτι παραιτεΐται, επειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεϊ στα χρέη τής έπαρχίας του, διατηρεί δμως το αξίωμα τής άρχιεροσύνης. 576 Εκλογή έπισκόπου Σκύρου 'Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») φ. 226ν 19 ’Απριλίου ,αχοε' (1675) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 288 Inc. 5Επειδή τής επισκοπής Σκόρον, άπροστατεότον Π. ’Εκλέγεται, επίσκοπος Σκύρου ό ιερομόναχος Μεθόδιος μετά το θάνατο του Θεοδοσίου. 'Η εκλογή γίνεται «είδήσει καί άδεία» του μητρο­ πολίτου ’Αθηνών ’Ανθίμου. 577 Εκλογή επισκόπου Ταλαντίου 'Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») φ. 226ν 19 ’Ιουνίου, ίνδ. ιγ' ΑΧ05' (1675) Inc. Επειδή τής άγιοηάτης επισκοπής Ταλαντίου Π. Εκλέγεται επίσκοπος Ταλαντίου ό ιερομόναχος Μητροφάνης μετά το θάνατο του Μακαρίου. 'Η εκλογή γίνεται «συγκατανεύσει καί άδεία» τοϋ μητροπολίτου ’Αθηνών ’Ανθίμου. (Γεδεων, Αθήναι, 268-269.) 578 Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Ίωαννικίου Β' φ. 226ν-227Γ [ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β'] 'Υπόμνημα («έξελέξαμεν... επειτα έθέμεθα...») 16 Νοεμβρίου, ίνδ. ιε' ,αχμζ' (1646) Inc. ’Επειδή πάσα δόσις αγαθή, καί Π. ’Εκλέγεται οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης 'Ηρά­ κλειας Ίωαννίκιος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Παρθενίου Β'. Συνυποψήφιοι, ό πατριάρχης 'Ιεροσολύμων Παΐσιος καί ό πατριάρχης ’Αντιόχειας Εύθύμιος. (Γερμανός, Συμβολή 1, 131-132.) 579 ’Εκλογή μητροπολίτου Πισιδίας ΙΙΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 227Γ 28 ’Ιανουάριου, ίνδ. ιδ' (αχοζ' (1676) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ΙΤισιδείας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Πισιδίας ό ιερομόναχος Λεόντιος με­ τά το θάνατο τοϋ Κυρίλλου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 289 580 Εκλογή άρχιεπισκόπου Τζιας καί Θερμίων 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 227Γ 5 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιε' ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' (αχμς' (1646) Inc. Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Ντζίας Π. Εκλέγεται, αρχιεπίσκοπος «Ντζίας καί Θερμίων» 6 ιερομόνα­ χος Νείλος «ό ζωγράφος» μετά το θάνατο τοϋ Δανιήλ. 581 Εκλογή έπισκόπου Μυριοφύτου καί Περιστάσεως 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 227Γ 29 ’Απριλίου ,αχοε' (1675) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής Μνριωφύτον Π. ’Εκλέγεται επίσκοπος Μυριοφύτου καί Περιστάσεως ό ιερομό­ ναχος Θεοδόσιος μετά την εγκατάλειψη τής επισκοπής αυτής έκ μέρους του πρώην έπισκόπου Νεοφύτου. (ΓΕΔΕΩΝ, Νεόφυτος [Τ" Μνήμη Γανοχώρων], 106.) 582 ’Εκλογή μητροπολίτου 'Ηράκλειας 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 227Γ_ν 17 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιε' ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' ,αχμς' (1646) Inc. ’Επειδή τής άχιο[= ω]τάτης μητροπόλεως 'Ηράκλειας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης 'Ηράκλειας ό ιερομόναχος Μεθόδιος, «προεστός τής Χρυσοπηγής», μετά τήν εκλογή τοϋ πρώην 'Ηράκλειας Ίωαννικίου στον οικουμενικό θρόνο. (ΑραμπατζΟΓΛΟΤ, Φωτίειος 2, 44 σημ. 48.) 583 Εκλογή μητροπολίτου Τορνόβου 'Υπόμνημα («έξελέξαμεν πρώτον...») 19 φ. 227τ 23 Νοεμβρίου, ίνδ. ιβ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αχνη' (1658) II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 290 Inc. ’Επειδή τής άγι,ωτάτης μητροπόλεως Τορνόβου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Τορνόβου ό πρώην μητροπολίτης Προϊλάβου Γεράσιμος μετά το θάνατο τοϋ Διονυσίου. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Γεράσιμος, 119.) 584 Εκλογή μητροπολίτου Μυρέων ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ- 227ν 19 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιε' ,αχμζ' (1646) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μνρέων Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μυρέων στον από πολλά χρόνια κε­ νό, λόγω έρημώσεως τής επαρχίας, μητροπολιτικό θρόνο ό ιερομόναχος Ιερεμίας. 'Η μητρόπολη αυτή είχε πρόσφατα ένισχυθεΐ μέ τήν υπα­ γωγή ύπό τήν δικαιοδοσία της τοϋ Καστελλορίζου, τής Άτταλείας, τής Άλαγίας καί τοϋ Λειβισίου. 585 Καθαίρεση έπισκόπου Καλλιουπόλεως καί Μαδύτων φ. 227ν-228Γ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' «συνοδική... καθαίρεσις» Ίνδ. ιε', ,αχοζ' (1676) Inc. Πάσαν φυτείαν τήν μή πεφυτενμένην Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό επίσκοπος Καλλιουπόλεως Φιλόθεος, επειδή, κατά τήν κρίση τής συνόδου, είχε έκλεγεΐ παρανόμως παρά τή γνώμη τοϋ 'Ηρακλείας Βαρθολομαίου άπό τον πρώην οικουμενικό πατριάρχη Παρθένιο Δ'. Έκτος αύτοΰ προέβη σέ αντικανονικές πράξεις καί έπέδειξε άνάρμοστη συμπεριφορά. 586 'Ομολογία πίστεως ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'Ομολογία («προέταξα») φ. 228Γ [Χ·Χ·' αλλά 1646] Inc. Πιστεύω εις εν a Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Μυρέων Ιε­ ρεμία (βλ· πράξη 584). ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 291 587 Εκλογή επισκόπου Καλλιουπόλεως καί Μαδύτων 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 228Γ 1 Νοεμβρίου, ίνδ. ιε' ,αχος' (1676) ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης επισκοπής Καλλιουπόλεως Π. Εκλέγεται επίσκοπος Καλλιουπόλεως καί Μαδύτων ό ιερομό­ ναχος ’Αθανάσιος μετά τήν καθαίρεση του Φιλοθέου. 588 Καθαίρεση μητροπολίτου Νεοκαισαρείας «συνοδική... καθαίρεσις» φ. 228ν Ίνδ. αή (αχοζ' (1677) Inc. Tà δυσοποιά καί δυσέκνιπα πάθη Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Νεοκαισαρείας Κύριλλος έπειδή, παρά τά εκκλησιαστικά έπιτίμια στά όποια υποβλήθηκε «κατά διαφόρους καιρούς καί επί διαφόροις έγκλήμασι..., έμεινε το παράπαν αδιόρθωτος» καί δεν κατέβαλε στή Μ. ’Εκ­ κλησία τά βασιλικά χαράτσια, τήν πατριαρχική ζητεία, «μήτε άλλο τι των συνοδικώς ριφθέντων αύτώ». 589 "Οροι του βοεβόδα Βασιλείου προκειμένου νά άναλάβει τά χρέη τής Μ. Εκκλησίας Αύθεντικό «γράμμα» φ. 228ν-230Γ 5 Δεκεμβρίου [1646]1 ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Inc. Με το παρόν μου γράμμα Π. Ό βοεβόδας τής Μολδοβλαχίας Βασίλειος διατυπώνει τούς όρους του προκειμένου νά άναλάβει τήν άποπληρωμή των χρεών τής Μ. ’Εκκλησίας: καλεΐ τούς άρχιερεΐς νά έγκαταλείψουν τήν Κωνσταντινού­ πολη γιά εξι μήνες καί νά άφήσουν τή διοίκηση τής Εκκλησίας στον οικουμενικό πατριάρχη καί στον ί'διο. Μέ τον τρόπο αυτό πιστεύει ότι είναι δυνατόν νά αντιμετωπιστούν τά άπειρα χρέη τής ’Εκκλησίας καί ή κακοδιοίκησή της, γιά τά όποια δεν θεωρεί υπευθύνους τούς κατά 1. Βλ. πράξη 591 δπου ή χρονολογημένη απάντηση της συνόδου. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 292 καιρούς πατριάρχες άλλά τούς περ'ι τον οικουμενικό θρόνο ιερωμένους. (HURMUZAKI, Documente 14.1, 134-138: άπό άντίγραφο τοϋ Μ. Γεδεών — πιθανώς άπό Ν.Σ.' τώρα στή Ρουμανική ’Ακαδημία.) 590 Εκλογή μητροπολίτου Γαγγρών καί Νεοκαισαρείας φ. 230Γ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 13 ’Οκτωβρίου, ίνδ. α' ,αχοζ' (1677) Inc. "Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Α[ =Τ]αγγρών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Γαγγρών καί Νεοκαισαρείας ό ιερο­ μόναχος ’Αρσένιος μετά την καθαίρεση τοϋ Κυρίλλου. 591 ’Αποδοχή δρων του βοεβόδα Βασιλείου ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Συνοδικό γράμμα («γράφομεν») φ· 230Γ-23ΐν 23 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιε' ,αχμζ' (1646) Inc. 7α τίμια και λαμπρότατα γράμματα Π. Ή σύνοδος τών άρχιερέων άποδέχεται τούς όρους τοϋ βοεβόδα Βασιλείου καί δηλώνει ότι μετά τήν έορτή τών Θεοφάνιων θά άναχωρήσουν ολοι οί αρχιερείς στις επαρχίες τους —σύμφωνα καί μέ τή συνο­ δική άπόφαση πού έλαβαν. 'Υπερθεματίζοντας μάλιστα, δηλώνουν ότι, αν τό έπιθυμεϊ ό βοεβόδας, θά παραμείνουν οχι μόνο γιά έξι μήνες άλλα για πάντα στίς επαρχίες τους’ τοϋ επισημαίνουν όμως ότι ενδέχεται νά συναντήσουν έκει δυσκολίες άπό τούς δανειστές τους. ’Επιβεβαιώνουν ταυτόχρονα τήν υποταγή τους στον οικουμενικό πατριάρχη Ίωαννίκιο Β' καί άναφέρουν ότι έδωσαν ύπόσχεση ενώπιον καί τοϋ «καπί κεχαϊα» τοϋ Βασιλείου, άρχοντος Παυλάκη, ότι όποιος αθετήσει τά συμφωνηθέντα νά τιμωρηθεί. (ΔελιΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 326-331.) 592 Καθαίρεση μητροπολίτου Προύσης ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' «καθαίρεσις» Inc. Διττή εστίν ή ασέβεια, και φ. 23ΐν-232Γ ,αχνη' (1658) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 293 Π. Καθαιρεϊται καί στερείται, τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης ΓΙρούσης, Μουντανίων καί Τριγλείας Μελέτιος, έπειδή δεν παρουσιάστη­ κε ενώπιον τής συνόδου νά άπολογηθεΐ γιά την άπρεπή συμπεριφορά πού έπέδειξε καί γιά τα βαρύτατα παραπτώματα, τα όποια τοϋ είχαν άποδώσει ό κλήρος καί ό λαός τής μητροπόλεως αυτής. 'Η καθαίρεσή του γνωστοποιείται άπό τον πατριάρχη στούς χριστιανούς τής επαρ­ χίας του. 593 Εκλογή μητροπολίτου Χίου φ. 232Γ 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») ’Ιούλιος, ίνδ. ι' ,αχνζ' (1657) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χίον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Χίου ό άρχιεπίσκοπος Ίόππης Γερά­ σιμος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Νεοφύτου. 594 Παραίτηση του μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Άρτης φ. 232ν «παραίτησις» 27 ’Ιανουάριου, ίνδ. ιε' ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' ,αχμζ' (1647) Inc. 'Η ταπεινότης ημών διά τής Π. Ό Ναυπάκτου καί Άρτης Γαλακτίων σημειώνει στον Κώδικα ότι παραιτεϊται άπό το θρόνο του, επειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεϊ στά χρέη τής επαρχίας του- διατηρεί όμως το άξίσ>μα τής άρχιεροσύνης. 595 Εκλογή μητροπολίτου Ναυπάκτου καί ’Άρτης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα ...)>) φ. 232ν 27 ’Ιανουάριου, ίνδ. ιε' /£κχμ.ζ' (1647) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ναυπάκτου καί Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ναυπάκτου καί ’Άρτης ό ιερομόνα­ χος Γαβριήλ μετά τήν παραίτηση τοϋ Γαλακτίωνος. Η ΣΥΝΑΓΩΓΉ 294 596 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... υπέγραψα») φ. 232ν [χ.χ.· άλλά 1647] Inc. Πιστεύω είς εν a Θεόν καί Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου μητροπολίτου Ναυπάκτου καί ’Άρτης Γαβριήλ. 597 Εκλογή μητροπολίτου Κίεβου ΓΙΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 232ν-233Γ 18 ’Ιανουάριου, ίνδ. β' /(κχμ.θ/ (1649) Inc. Φροντίόος θείας, καί επιμελείας πνευματικής Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Κιέβου ό επίσκοπος «Μιρλαβίας, Όρσίας καί Μογιλαβίας» Σίλβεστρος μετά το θάνατο τοϋ Πέτρου Μογίλα. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, 'Έγγραφα 3, 32-33.) 598 Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Παρθενίου Δ' [ΙΙΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ'] 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 233Γ 1 Μαΐου, ίνδ. ι ,αχνζ' (1657) Inc. Ούόεμία των υποθέσεων δύναται το Π. Εκλέγεται ώς οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης Προύσης καί Τριγλείας Παρθένιος. 'Ο εκλεγείς πατριάρχης θεωρείται διάδοχος «τοϋ... άδίκω θανάτω καταδικασθέντος» Παρθενίου Γ', δεδομένου οτι ή όλιγοήμερη πατριαρχία τοϋ Γαβριήλ Β' κρίνεται άκυρη, επειδή οι αρ­ χιερείς «δυναστευθέντες» συγκατένευσαν. Συνυποψήφιοι τοϋ Παρθενίου Δ', οί μητροπολίτες Λαρίσης Διονύσιος καί Σμύρνης Μακάριος. (Γερμανός, Συμβολή 1, 147.) 599 Εκλογή μητροπολίτου Μονεμβασίας ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 233Γ 2 Matou, ίνδ. β' ,αχμθ' (1649) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 295 Inc. ’Επειδή τής αγιότατης μητροπόλεως Μονεμβασίας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Μονεμβασίας ό επίσκοπος Γαρδικίου Σωφρόνιος μετά το θάνατο τοϋ Νεοφύτου. 600 Επιβεβαίωση νομιμότητας μητροπολίτου Χίου «βεβαιοτήριον γράμμα» φ· 233Γ'ν Ίνδ. ε', ,αχνε’ (1655) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Inc. ’Έθος μάλα καλώς εχον τοΐς Π. Επιβεβαιώνεται δτι νόμιμος καί κανονικός μητροπολίτης Χίου είναι δ επί τής πατριαρχίας τοϋ Παϊσίου Α' «μετατεθείς» Γαβριήλ: ικανοποιείται έτσι αίτημα των χριστιανών τής έπαρχίας Χίου. (Ζ0ΛΩΤΑΣ-ΣαΡ0Τ, Ιστορία 3.2, 130-133.) 601 Κοινοποίηση νομιμότητας μητροπολίτου Χίου Πατριαρχικό γράμμα («γράφομεν») φ· 234Γ Ίνδ. ε' ,αχνε' (1655) Inc. Γνωστόν ύμΐν εϊη, δτι τής Π. ’Ανακοινώνεται στον κλήρο καί τό λαό τής μητροπόλεως Χί­ ου δτι ό μητροπολίτης Γαβριήλ είναι ό νόμιμος αρχιερέας τους καί δτι δεν πρέπει νά έπηρεάζονται άπό τυχόν ενέργειες τοϋ πρώην Χίου Παρ­ θενίου. (Ζ0ΛΩΤΑΣ-ΣαΡ0Τ, Ιστορία, 3.2, 133-134: πιθανώς άπό Ν.Σ.) 602 Δέσμευση συνόδου γιά τήν τήρηση αποφάσεων «συνοδικός τόμος» (κατά τήν επιγραφή τοϋ κειμένου) φ. 234Γ'ν 31 Μαΐου, ίνδ. β' ,αχμθ' (1649) Inc. "Οσα εκείνα γίνονται μεταξύ τής Π. Οί άρχιερεϊς τής πατριαρχικής συνόδου —στήν οποία συμμετέ­ χουν καί οί άρχοντες καί κληρικοί τής Κωνσταντινουπόλεως, τοϋ Γα­ λατά καθώς καί οί πρωτεύοντες των ενοριών—· δεσμεύονται, μέ τόν τόμο πού υπογράφουν, δτι θά τηρήσουν τις άποφάσεις πού πρόκειται νά λάβουν γιά τά τρία παρακάτω ζητήματα: α' τήν άπόδοση τών χρημάτων πού ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 296 διατείνεται δτι έξόδευσε χάριν της Μ. Εκκλησίας ό καπουκεχαγιάς του βοεβόδα Βασιλείου «κυρίτζης»1 Παυλάκης, β' την «άνάπαυσιν» τοϋ πρώην οικουμενικοί) πατριάρχου Ίωαννικίου Β' καί γ' την τιμωρία των άρχιερέων που ύπέπεσαν σέ παραπτώματα. ’Ανάλογη δέσμευση έχουν άναλάβει έγγράφως καί τά πρόσωπα γιά τά όποια πρόκειται νά ληφθεϊ από­ φαση. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Κριτόπουλος, 16-17.) 603 Εκλογή μητροπολίτου Τραπεζοΰντος ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 234ν 24 Δεκεμβρίου, ίνδ. ιγ' ,αχνθ' (1659) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τραπεζοΰντος Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Τραπεζοϋντος ό έπίσκοπος Άγαθουπόλεως Φιλόθεος μετά το θάνατο τοϋ Λαυρέντιου. (ΧΡΤΣΛΝΘΟΣ, Τραπεζονς, 572.) 604 Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 234ν-235Γ 25 Αύγούστου, ίνδ. β' ,αχμθ' (1649) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Βάρνης ό ιερομόναχος ’Άνθιμος μετά το θάνατο τοϋ Μελετίου. 605 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... καί υπέγραψα») φ· 235Γ [χ.χ.- άλλά 1649] Inc. Πιστεύω είς ενα Θεόν, και II. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Βάρνης ίερομονάχου ’Ανθίμου. 1. Στό συνοδικό γράμμα του Δεκεμβρίου 1646 χαρακτηρίζεται ώς «άρχων»' βλ. πράξη 591. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 297 606 Εκλογή μητροπολίτου Πισιδίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 235Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. γ' ,αχμθ' (1649) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Πι,σώείας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Πισιδίας ό ιερομόναχος Σίλβεστρος μετά το θάνατο τοϋ Ευθυμίου. 607 Καθαίρεση μητροπολίτου Λακεδαιμόνιας «συνοδική... καθαίρεσις» φ· 235Γ'ν ’Ιούλιος, ίνδ. ιβ' ,αχοδ' (1674) ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β' Inc. Πάσαν παράβασιν, καί παρακοήν, την Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας Θεοδώρητος, επειδή δεν απέδωσε τά εκκλησιαστικά δι­ καιώματα στή Μ. ’Εκκλησία καί δεν παρουσιάστηκε ενώπιον τής Συνό­ δου προκειμένου νά άπολογηθεϊ γιά τήν πράξη του αυτή, άν καί προσκλή­ θηκε πολλές φορές. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, ’Αρχιερείς, 179-181). 608 Εκλογή μητροπολίτου Παλαιών Πατρών Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα... ») φ. 235ν 16 Μαρτίου, ίνδ. γ' ,αχν' (1650) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παλαιών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Παλαιών Πατρών ό πρώην μητροπο­ λίτης Δρύστρας ’Αντώνιος μετά το θάνατο τοϋ Θεοφάνους. 609 ’Εκλογή μητροπολίτου Λακεδαιμόνιας 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα... ») φ· 235ν 14 ’Ιουλίου, ίνδ. ιβ' ,αχοδ' (1674) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λακεδαιμόνιας ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β' II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 298 Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας ό ιερομόναχος Κύριλ­ λος μετά την καθαίρεση του Θεοδωρήτου. 610 Εκλογή μητροπολίτου Εύχαΐτων 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 236Γ 24 ’Ιουλίου ,αχοδ' (1674) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Εύχαΐτων Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Εύχαΐτων ό 'ιερομόναχος Ίωάσαφ με­ τά τή μετάθεση του Παρθενίου στη μητρόπολη Παλαιών Πατρών. 611 Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 236Γ 15 Αύγουστου ,αχοδ' (1674) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Βάρνης ό ιερομόναχος Μακάριος με­ τά το θάνατο τοϋ Μητροφάνους. 612 Εκλογή άρχιεπισκόπου Πωγωνιανής ΙΙΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 236Γ Ίνδ. δ' ,αχν' (1650) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής ΓΙωγωϊανής Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Πωγωνιανής ό ιερομόναχος Δανιήλ μετά το θάνατο του Παρθενίου. 613 Εκλογή μητροπολίτου Λακεδαιμόνιας ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») φ· 236Γ ’Οκτώβριος ,αy;οδ' (1674) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λακεδαιμόνιας ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 299 Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας ό ιερομόναχος Ίωάσαφ μετά τήν καθαίρεση του Θεοδωρήτου (πρβ. ωστόσο καί πράξη 609). 614 Εκλογή μητροπολίτου Μήδειας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 236Γ'ν 9 ’Ιουλίου, ίνδ. ιγ' ,αχοε' (1675) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μήδειας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Μήδειας ό ιερομόναχος Λαυρέντιος μετά το θάνατο του Δανιήλ. 615 Εκλογή επισκόπου Μέτρων καί Άθύρων φ.236ν 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 12 Αύγούστου ,αχοε' (1675) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής Μέτρων Π. Εκλέγεται επίσκοπος Μετρών καί Άθύρων ό 'ιερομόναχος Ρα­ φαήλ μετά το θάνατο του Τιμοθέου. 616 Εκλογή μητροπολίτου Σοφίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 236ν Δεκέμβριος, ίνδ. 8' ,αχν' (1650) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σοφίας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σοφίας ό 'ιερομόναχος Δανιήλ μετά το θάνατο τοϋ ’Ιγνατίου. 617 Εκλογή έπισκόπου Ραιδεστοΰ καί Πανίου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 236ν Νοέμβριος, ίνδ. ιδ' ,αχοε' (1675) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής ’Ραιδεστοΰ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 300 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ Π. Εκλέγεται έπίσκοπος Ραιδεστοϋ καί Πανίου ό ιερομόναχος Θεοφάνης μετά τήν καθαίρεση του ’Αθανασίου- ή έκλογή γίνεται «εΐδήσει καί συγκατανεύσει» του μητροπολίτου 'Ηράκλειας Βαρθολομαίου. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Ραιδεστός, 191-192.) 618 Παραίτηση του έπισκόπου Άγαθουπόλεως ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' «παραίτησις» φ. 236ν-237Γ Νοέμβριος ,αχνα'[=(αχν'] (1650) Inc. 'Η ταπεινότης ημών όηλοποιεΐ, ώς Π. Ό έπίσκοπος ’Αγαθουπόλεως Γρηγόριος μέ ιδιόχειρο γράμμα παραιτεΐται της έπισκοπής, οχι όμως τής άρχιεροσύνης, επειδή δεν μπο­ ρεί νά έκτελέσει τά καθήκοντά του λόγω των μεγάλων χρεών του καί του γήρατος. Δίνει «άδειαν» στον οικουμενικό πατριάρχη νά έκλέξει ώς διάδο­ χο τον ιερομόναχο Φιλόθεο, στον όποιο εγχειρίζει τήν παραίτησή του. 619 Έκλογή επισκόπου Άγαθουπόλεως 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 237Γ 23 Δεκεμβρίου, ίνδ. δ' (αχν' (1650) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης επισκοπής Άγαθουπόλεως Π. Εκλέγεται έπίσκοπος Άγαθουπόλεως ό ιερομόναχος Φιλόθεος μετά τήν παραίτηση του Γρηγορίου. 620 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... ύπέταξα») φ. 237r [χ.χ." άλλά 1650] Inc. Πιστεύω είς εν a Θεόν, καί II. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου Άγαθουπόλεως Φιλοθέου. 621 Έκλογή άρχιεπισκόπου Κασσανδρείας ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 237Γ ’Ιούνιος, ίνδ. δ' (αχνα' (1651) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 301 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης άρχιεπισκοπής Κασανδρίας Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Κασσανδρείας ό πρώην επίσκοπος Άρδαμερίου καί Γαλατίστης Θεοφάνης, μετά το θάνατο τοϋ πρώην Θεσσαλονίκης Δαμασκηνού, ό όποιος κατείχε τήν άρχιεπισκοπή αύτή προεδρικώς. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, ’Αρχιερείς Άρδαμερίου, 16.) 622 Παραίτηση του άρχιεπισκόπου Τζίας καί Θερμίων φ. «παραίτησις» 237Γ'ν «Έν τη νήσω Σίφουνω» 16 Σεπτεμβρίου ,αχν' (1650) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' Inc. Ή ταττεινότης ημών ατοχάζοντας τάς Π. Ό Τζίας καί Θερμίων Νείλος μέ ιδιόχειρο γράμμα παραιτεϊται άπό το θρόνο τής επαρχίας του —άλλα διατηρεί το αξίωμα τής άρχιεροσύνης—- επειδή, λόγω τής άνωμάλου καταστάσεως («των άρμάδων καί των κουρσάρων») καί «διά το συχνά καί ασθενές τής φύσεώς» του, δεν μπορεί να άνταποκριθεϊ στα καθήκοντά του" συγχρόνως δηλώνει δτι άν δεν τον διαδεχθεί ό ανεψιός του Γερμανός θά έπανέλθει καί πάλι στη θέση του. 623 Εκλογή άρχιεπισκόπου Τζίας καί Θερμίων 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 237ν ’Ιούνιος, ίνδ. δ' ,αχνα' (1651) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης àρχιεπισκοπής Ντζίας Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος «Ντζίας καί Θερμίων» ό πρωτοσύγκελλος τής άρχιεπισκοπής αύτής Γερμανός μετά τήν παραίτηση τοϋ Νείλου. 624 Παραχώρηση μονής στον πρωτέκδικο τής Μ. Εκκλησίας φ. 237ν-238Γ «βεβαιωτήριον γράμμα καί συγιλλιώδες» Inc. Τιμάν αξιον τον ελέσθαι το ,αχνα' (1651) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Η ΣΤΝΑΓΩΓΗ 302 Π. Άπονέμεται στον πρωτέκδικο της Μ. Εκκλησίας Σοφιανό, «αντί τής πρότερον αύτοΰ έξαρχίας Θάσου», ή σταυροπηγιακή μονή του Φωτοδότου Χρίστου στή μητρόπολη ΓΙαροναξίας «επί το εχειν αύτόν, αύτό, καί καρποϋσθαι πάσαν τήν είσοδον... διά βίου παντός». Το σταυ­ ροπήγιο τοϋ παραχωρεϊται σε άναγνώριση των υπηρεσιών του προς τήν Μ. Εκκλησία. (ΓΕΔΕΩΝ, ’Εξαρχίαι, 265: τμήμα τοϋ κειμένου' ΖΟΛΩΤΑΣ - ΣΑΡΟΤ, 'Ιστορία 3.2, 156-157: έκδίδεται ολόκληρο τό κείμενο τής πράξεως, πιθανώς άπο τή Ν.Σ.) 625 Εκλογή μητροπολίτου Μήδειας Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 238Γ ’Ιούνιος, ίνδ. δ' ,αχνα' (1651) Inc. Επειδή τής μητροπόλεως Μήδειας γνησίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μήδειας ό ιερομόναχος Χριστόφορος μετά το θάνατο του Μητροφάνους. 626 Καθαίρεση μητροπολίτου Παροναξίας ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' «καθαίρεσις» φ. 238Γ_Υ Μάιος, ίνδ. ε ,αχξζ' (1667) Inc. "Αμα τή φύσει το είναι Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Παροναξίας Μακάριος, επειδή έπέδειξε άνάρμοστη συμπεριφορά, διέπραξε βαριά άτοπήματα καί δεν προσήλθε νά άπολογηθεϊ ένώπιον τής συνό­ δου1. 627 ’Εκλογή μητροπολίτου Διδυμοτείχου ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ.238ν-239Γ ’Ιούνιος, ίνδ. δ' (αχνα'(1651) Inc. Επειδή τής μητροπόλεως Διμοτίχου[ =Διόυμοτείχου], γνησίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Διδυμοτείχου ό ιερομόναχος ’Ιάκωβος μετά το θάνατο τοϋ Κλήμεντος. 1. ΙΩΑΚΕΙΜ, Μακάριος, 529-530: άπό τον κώδικα Ίβήρων 731. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 303 628 Εκλογή μητροπολίτου Παροναξίας 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 239Γ 5 ’Ιουνίου, ίνδ. ζ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' /<χχξζ/ (1667) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παροναξίας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Παροναξίας ό ιερομόναχος Θεοφά­ νης, πρωτοσύγκελλος Σμύρνης, μετά την καθαίρεση του Μακαρίου. 629 Έπιβεβ αίωση σταυροπηγιακής άξίας των χωριών Τριγλείας καί Έλεγμών «σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 239Γ Ίνδ. ζ', ,αχνβ' (1652) ΠΑΤΣΙΟΣ Α' Ine. Kal τοϋτο καλώς εχειν εδοξε Π. ’Επιβεβαιώνεται ότι τα χωριά Τρίγλεια καί Έλεγμοί ήταν, άπό παλαιοτάτων χρόνων, σταυροπηγιακά, «δεσποζόμενα καί διοικούμενα παρά του κατά καιρούς... έξάρχου»- έπομένωςή ένωσή τους με τή μητρό­ πολη Προύσης είναι παράνομη. Κάθε πατριαρχικό γράμμα πού τυχόν βρίσκεται στά χέρια τοϋ μητροπολίτου Προύσης καί δηλώνει το άντίθετο είναι άκυρο. Το σιγιλλιώδες αύτό έπιβεβαιωτήριο γράμμα δίνεται «τω τιμιωτάτω καί λογιωτάτω πρωτοκανονάρχω» τής Μ. ’Εκκλησίας Δημήτριο. (Γβδεων, Έξαρχίαι, 252: τμήμα τοϋ κειμένου.) 630 Άθώωση οικουμενικού πατριάρχου «άθώωσις» φ. 239ν-240Γ ’Ιούνιος, ίνδ. δ' [ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β'] ,αχνα' (1651) Inc. Παν το κατ’ επιταγής γινόμενον Π. Ή σύνοδος, ή οποία είχε καθαιρέσει τον Ίωαννίκιο Β', άναιρεϊ την καθαίρεση έκείνη, τήν οποία θεωρεί προϊόν βίας πού ασκήθηκε άπο τον Παρθένιο Β'- αθωώνει τον Ίωαννίκιο Β', τον άπαλλάσσει άπο τις κατηγορίες πού είχαν τότε διατυπωθεί έναντίον του καί τον άποκαθιστα στον οικουμενικό θρόνο. (Γερμανός, Συμβολή 1, 132-133.) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 304 631 Εκλογή μητροπολίτου Θηβών ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ Δ' Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 240Γ 12 Φεβρουάριου ,αχοζ' (1676) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θηβών Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Θηβών ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκκλησίας ιερομόναχος ’Ιεζεκιήλ μετά το θάνατο του ’Ιεζεκιήλ. 632 Επαναφορά μητροπολίτου Άδριανουπόλεως ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «συνοδική άθώωσις» φ. 240Γ"ν ’Ιούνιος, ίνδ. δ' ,αχνα' (1651) Inc. ’Έφθασεν οπωσδήποτε πατριάρχης όνομασθε'ις Παρθένιος Π. ’Ακυρώνεται ώς παράνομη ή επί Παρθενίου Β' καθαίρεση τοϋ μητροπολίτου Άδριανουπόλεως Νεοφύτου καί άποφασίζεται ή επαναφορά του στο θρόνο τής επαρχίας του. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Κατάλογοι, 41-42 σημ. 3: τμήμα τοϋ κειμένου.) 633 Εκλογή άρχιεπισκόπου Λευκάδος καί 'Αγίας Μαύρας φ. 240ν ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ Δ' 'ϊπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») 3 ’Απριλίου ,αχοε' (1675) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Λευκάδος Π. ’Εκλέγεται αρχιεπίσκοπος Λευκάδος ό ιερομόναχος Θεόκλητος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Ευθυμίου. 634 Διάθεση ύπαργόντων του πρώην οικουμενικού πατριάρνου Παρθενίου Β' ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «ύπόσχεσις» Inc. Ζητήσεως γινόμενης συνοδικής περ'ι των φ. 240ν ’Ιούνιος, ίνδ. δ' ,αχνα' (1651) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 305 Π. Ό πατριάρχης Ίωαννίκιος Β' υπόσχεται έγγράφως ότι άπό τά υπάρχοντα τοΰ Παρθενίου Β' δεν πρόκειται νά οίκειοποιηθεϊ το παραμι­ κρό, άλλά ότι ολα θά διατεθούν γιά τήν έξόφληση των χρεών τοϋ πρώην οικουμενικού πατριάρχου. 635 Εκλογή μητροπολίτου ’Αθηνών Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») φ· 240ν-24ΐΓ 6 ’Ιουλίου ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' (αχος' (1676) Inc. Έπεώή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Αθηνών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης ’Αθηνών ό ιερομόναχος, πρωτοσύγκελλος τής μητροπόλεως Μυτιλήνης ’Ιάκωβος μετά το θάνατο τοϋ ’Αν­ θίμου. (Γεδεων, Άθήναι, 269.) 636 ’Ανάθεση είσπράξεως των προσόδων τής Μ. Εκκλησίας φ. 241Γ~ν «συνοδικός... τόμος» ,αχνα' (1651) Inc. Κάλλιοτον, οιμαι, των δντων, καί Π. Άποφασίζεται ή εκλογή τριών επιτρόπων στους οποίους άνατίθεται, άπο κοινού μέ τον πατριάρχη, νά συγκεντρώνουν «πάσαν τήν πρό­ σοδον τής ’Εκκλησίας» μέ σκοπό νά εξοφληθούν τά χρέη της ώστε νά άπαλλαγεϊ «τών δυναστών δανειστών». Ή τετραμελής αύτή επιτροπή θά συνάζει καί θά καταγράφει «έν καθαρώ καταστίχω» τά εισοδήματα, οί πηγές τών οποίων περιγράφονται άναλυτικά στό κείμενο, καί θά υπο­ γράφει «τάς πατριαρχικάς άποδείξεις, είς άσφάλειαν»" οί επίτροποι δέν θά μπορούν, επί ποινή άφορισμοΰ καί καθαιρέσεως, νά μετακινηθούν άπό τήν Κωνσταντινούπολη πριν περάσει ένας χρόνος καί πρίν άποδώσουν «λο­ γαριασμόν τής έπιτροπίας». Οί έκλεγέντες είναι οί μητροπολίτες 'Ηρά­ κλειας Μεθόδιος, Κυζίκου Άνθιμος καί Νικομήδειας Κύριλλος. 637 Εκλογή μητροπολίτου Δρύστρας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 20 φ· 24iT-242r ’Ιούλιος, ίνδ. δ' ,αχνα' (1651) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 306 Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Δρύστρας γνησίου Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Δρύστρας ο αρχιδιάκονος Μακάριος μετά την παραίτηση τοϋ ’Αντωνίου καί τον «προβιβασμόν» του στη μη­ τρόπολη Παλαιών Πατρών. 'Ομολογία πίστεως 638 φ. 242Γ ’Ιούλιος, ίνδ. δ' ,αχνι[=α]' (1651) 'Ομολογία («προέταξα... ύπέγραψα») Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν καί II. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Δρύστρας Μα­ καρίου. 639 ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Εκλογή επισκόπου Άγαθουπόλεως Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...» φ. 242Γ 7 ’Ιανουάριου, ίνδ. ιγ' ,αχξ' (1660) Inc. ’Επειδή τής επισκοπής Άγαθουπόλεως, άπροστατεύτου Π. ’Εκλέγεται επίσκοπος Άγαθουπόλεως ό ιερομόναχος Μακάριος μετά τη μετάθεση τοϋ Φιλοθέου στή μητρόπολη Τραπεζοΰντος. •Κ'&άο ÿ< &*■/·*· Λν νών.· ■ i γγς- JIJC« ’ ύ ‘y*Î . ’-γ/Γι / Λ'ί a^v&piyvrZc, ymq'syyy..,·»/· / gferii ^ ψ*. . ^ ■■«-* vJ Av* > i/wÿp&f-x·** Ij y-tv/Ai . Jçfayt *i ~ ‘ •vw*· K'i -»άτ·· î ΐν- ^/*C *<££ 'L·? eZj A. 'u**c^* ‘g’*'···' pAtjyiis , i, /'‘-y.'.v-r i^y*p+-jy · v*/* itfΛ væja.wvJ" f*·!· ύι·/'*ϊςΫΙ*Τ' yXf'Jj^v·' ςτ->-'■»'<->·■ yufisZ* Ç>y^y J·?rv*^ * ^rryy ***S ^ ΜΠΤ 2, φ. 242Γ: ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μητροπολίτου Δρύστρας Μακαρίου ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 307 640 Επικύρωση καταβολής ποσοΰ «γράμμα το συνοδικόν έπί κυρώσεως» φ. 242Γ"ν ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' ’Ιούλιος, ΐνδ. δ' ,αχνα' (1651) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Δρύστρης χρόνου Π. ’Επικυρώνεται μέ συνοδικό γράμμα δτι ό νεοεκλεγείς μητρο­ πολίτης Δρύστρας Μακάριος κατέβαλε το ποσό των 3.000 γροσίων, τά όποια είχε ύποσχεθεϊ να καταβάλει ώς «ψαλτικόν της χειροτονίας του» καί ώς πατριαρχική ζητεία τής ε' ΐνδικτιώνος" άπό αύτά, τά 2.000 γρόσια δόθηκαν στον άρχοντα Δήμο Ροϋσο, δανειστή τής Μ. ’Εκκλησίας. 641 Εξασφάλιση του μητροπολίτου Δρύστρας άπό παλαιά χρέη φ. «πατριαρχικόν συνοδικόν γράμμα» 242ν-243Γ ’Ιούλιος ,αχνα' (1651) Inc. Τοΐς πάσιν εϋδηλον καί εμφανές II. ’Επιβεβαιώνεται δτι ή μητρόπολη Δρύστρας δεν είναι έπιβαρημένη μέ κανένα χρέος, δεδομένου δτι ό πρώην Δρύστρας καί μετέπειτα Παλαιών Πατρών ’Αντώνιος καθώς καί ό προ αυτού ’Ιωακείμ τήν άφησε ελεύθερη άπό κάθε χρέος" κατά συνέπεια δεν έ'χει κανείς τό δι­ καίωμα νά ενοχλήσει τόν έκλεγέντα Μακάριο γιά δήθεν παλαιότερες οφει­ λές. 642 Εκλογή επισκόπου Δημητριάδος 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 243Γ 8 Μαρτίου ,αχοη' (1678) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής Δημητριάδος Π. ’Εκλέγεται έπίσκοπος Δημητριάδος ό ιερομόναχος Ίωαννίκιος μετά τό θάνατο του Διονυσίου. 'Η εκλογή αύτή γίνεται μέ τήν έγκριση τοϋ μητροπολίτου Λαρίσης ’Ιακώβου, στή δικαιοδοσία του οποίου άνήκει ή παραπάνω επισκοπή1. 1. ΖΟΛΩΤΑΣ-ΣΑΡΟΥ, 'Ιστορία 3.2, 179-180: άπό άδηλο κώδικα. ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 308 643 Εκλογή άρχιεπισκόπου Κασσανδρείας ΙΑΚΩΒΟΣ Υπόμνημα («έθέμεθα... πρώτον...») φ- 243Γ 5 ’Ιουνίου, ίνδ. γ' ,αχπ' (1680) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Κασανδρίας Π. Εκλέγεται, αρχιεπίσκοπος Κασσανδρείας ό πρώην επίσκοπος Άρδαμερίου Μελχισεδέκ μετά την παραίτηση του Μελετίου. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, ’Αρχιερείς Άρδαμερίου, 16-17.) 644 Καθαίρεση μητροπολίτου Φιλίππων καί Δράμας ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' φ· 243Γ'ν «συνοδική καθαίρεσις» Αύγουστος, ίνδ. δ' ,αχνα' (1651) Inc. Των άπεγνωκότων πολλούς, καί βεβυΟισμενών Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Φιλίππων καί Δράμας Γεράσιμος ώς «μηδέπω έκπληρώσας τά εκκλησια­ στικά δικαιώματα, κατασπαταλήσας αυτά μετά πορνών καί άσώτων». 645 Εκλογή μητροπολίτου Φιλίππων καί Δράμας 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 243ν Αύγουστος, ίνδ. δ' ,αχνα' (1651) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Φιλίππων καί Δράμας ό ιερομόναχος Σωφρόνιος μετά την καθαίρεση τοϋ Γερασίμου. 646 Εκλογή μητροπολίτου Βιδίνης ΠΑΡΘΒΝΙΟΣ Δ' 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 243ν-244Γ 20 Matou, ίνδ. ιδ' ,αχος' (1676) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βιδννης Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Βιδίνης ό ιερομόναχος Τιμόθεος, πρω- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 309 τοσύγκελλος τής Μεγάλης ’Εκκλησίας μετά την παραίτηση τοϋ Δανιήλ. 647 Εκλογή άρχιεπισκόπου Σάμου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 244Γ Δεκέμβριος, ίνδ. δ' ,αχπ' (1680) ΙΑΚΩΒΟΣ Inc. ’Επειδή ή αρχιεπισκοπή Σάμον, σχολάζει Π. Τοϋ Φιλαρέτου «παραλυσίας πάθει κατασχεθέντος, καί έν άκινησία σωματική τυγχάνοντος... άδυνάτως έ'χει, ένεργεΐν τάς άνηκούσας τοϊς άρχιερεϋσι έκκλησιαστικάς τελετάς», έκλέγεται αρχιεπίσκοπος Σά­ μου ό ιερομόναχος Δωρόθεος. (ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗΣ, Σαμιακά 4, 225-226.) 648 Εκλογή μητροπολίτου Σερρών Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ- 244Γ Δεκέμβριος, ίνδ. η[=ε]' ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' ,αχνα' (1651) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σερρών II. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σερρών ό επίσκοπος Λοφτζοϋ Κύ­ ριλλος μετά το θάνατο τοϋ Δανιήλ. 649 Παραίτηση άρχιεπισκόπου Αίγίνης «παραίτησις» Inc. A là τοϋ παρόντος μου γράμματος φ· 244ν ’Οκτώβριος, ίνδ. ε' (αχνα' (1651) Π. Ό Αίγίνης Δωρόθεος παραιτεϊται άπο το θρόνο του, οχι όμως καί άπο το άξίωμα τής άρχιεροσύνης «διά το... γήρας, καί τάς άσθενείας καί το χρέος, καί το άνόμαλον τοϋ καιροΰ». (ΓΕΔΕΩΝ, Άθήναι, 267.) 650 ’Εκλογή άρχιεπισκόπου Αίγίνης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 244Υ Δεκέμβριος, ίνδ. z ,αχνα' (1651) II ΣΤΝΑΓΩΓΙΊ 310 Inc. 5 Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Αίγίνης Π. Εκλέγεται, αρχιεπίσκοπος Αίγίνης ό ιερομόναχος Μελέτιος με­ τά την παραίτηση τοΰ Δωροθέου. (Γεδεων, Άθήναι, 267.) 651 ’Απονομή εξαρχίας σε όφφικιάλιο τοΰ πατριαρχείου ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' «ευεργετικόν γράμμα» φ· 244ν Αύγουστος, ίνδ. ιδ' ,αχος' (1676) Inc. Ή μετριότης ημών, διά τον Π. Ό πατριάρχης «εύεργετεΐ καί δωρειται» στον μεγάλο «έταιρειάρχην» τής Μ. Εκκλησίας Δημήτριο «την έξαρχικήν δεσποτείαν, την κατά την Πελοπόννησον πατριαρχικών καί σταυροπηγιακών μοναστηρίων, έπί τώ λαμβάνειν τα κατ’ έτος παρεχόμενα έξ αυτών ετήσια προς τήν... Μεγάλην Εκκλησίαν, έφ’ δρω ζωής». Ή εκχώρηση γίνεται σέ άνταπόδοση τών υπηρεσιών του. (Γεδεων, Έξαρχίαι, 250-251.) 652 Εκλογή επισκόπου Λοφτζοΰ ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' φ. 244y-245r Δεκέμβριος, ίνδ. ε ,αχνα' (1651) 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή τής επισκοπής Λοβτζον γνησίου Π. Εκλέγεται επίσκοπος Λοφτζοΰ ό ιερομόναχος ’Ιεζεκιήλ μετά τον προβιβασμό τοΰ Κυρίλλου στον μητροπολιτικο θρόνο Σερρών. 653 Παραίτηση μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας «παραίτησις» φ. 245Γ 26 Νοεμβρίου [1651] Inc. 'Η ταπεινότης ημών δηλοποιή[=εϊ\ πώς διά Π. Ό μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας Γαβριήλ παραιτεΐται λόγω γήρατος καί άσθενείας άπο το θρόνο του, διατηρεί δμως το άξί«>μα τής άρχιεροσύνης. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 311 654 Εκλογή μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας φ. 245Γ Μάρτιος, ίνδ. ζ /(κχνβ' (1652) 'ϊπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Γάνου και Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας ό ιερομόναχος Κο­ σμάς μετά την παραίτηση του Γαβριήλ. 655 ^Παραίτηση άρχιεπισκόπου Φαναριού καί Νεοχωρίου φ. «παραίτησις» 245Γ 7 ’Ιανουάριου, ίνδ. ζ ,αχνβ' (1652) Inc. 'Η ταπεινότης ημών, μην ύποφέρουσα Π. 'Ο άρχιεπίσκοπος Φαναριού καί Νεοχωρίου Ευθύμιος παραιτεϊται άπό το θρόνο του λόγω γήρατος, διατηρεί όμως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης καί δίνει «άδειαν» στον οικουμενικό πατριάρχη νά εκλέξει άλλον στη θέση του υπό τον δρο δτι ό διάδοχός του θά άναλάβει τά χρέη του. 656 Εκλογή άρχιεπισκόπου Φαναριού καί Νεοχωρίου 'ϊπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 245Γ 14 ’Ιανουάριου, ίνδ. ζ ,αχνβ' (1652) Inc. ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής Φαναριού, καί Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Φαναριού καί Νεοχωρίου ό ήγούμενος τής μονής Μεταμορφώσεως «τοϋ Τρυπολίτου» ’Αθανάσιος μετά τήν παραίτηση του Εύθυμίου. 657 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «πατριαρχικόν σιγγιλλιώδες έπιβεβαιωτήριον... γράμμα» φ. 245Γ-246Γ ’Ιούνιος, ίνδ. ιδ' /ιχχος/ (1676) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Η ΣΪΝΑΓΩΓΉ 312 Inc. Των νπό χρόνων σνρρεΐν τε Π. Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής τής Θεοτό­ κου τής Φανερωμένης, τής έπονομαζομένης Τατάρνας. Μέ τον τρόπο αυτό ικανοποιείται αίτημα των μοναχών του κοινοβίου, οί όποιοι ζητούν τήν έπιβεβαίωση «προς μονιμοτέραν κατάστασιν» καί «ένεργεστέραν άσφάλειαν»1. 658 Εκλογή μητροπολίτου Μηθύμνης ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'ϊπό μνήμα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 2461"' 6 Φεβρουάριου, ίνδ. ε' ,αχνβ' (1652) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μηθύμνης Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Μηθύμνης ό ιερομόναχος ’Άνθιμος, μετά το θάνατο τοΰ Κορνηλίου. (Γερμανός, Μήθυμνα, 118.) 659 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονή ΙΙΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' «πατριαρχικόν συνοδικόν... γράμμα» φ. 246ν-247Γ ’Απρίλιος, ίνδ. ιδ' ,αχοζ' (1676) Inc. Ή των τοΰ Θεόν σκηνωμάτων Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στή μονή τοϋ ’Εσταυρωμέ­ νου στήν τοποθεσία Βόσακας, «κατά τό Καστέλλιον τοϋ Αύλοποτάμου» τής Κρήτης, μετά άπό αίτημα τοϋ ήγουμένου τής μονής ίερομονάχου ’Ανθίμου Άπλάδα καί τών άλλων μοναχών τοΰ κοινοβίου. «Εις σημεΐον υποταγής» θά καταβάλλει κατ’ έτος στή Μ. ’Εκκλησία 100 οκάδες λάδι. 660 Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 247Γ ’Ιούλιος ,αχνζ' (1657) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης 1. ΠΟΤΛΙΤΣΑΣ, Ευρυτανία, 289-292, άπό το πρωτότυπο σιγίλλιο τοΰ Αρχείου της Μονής. 11ΛΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 313 II. Εκλέγεται, μητροπολίτης Βάρνης ό πρώην άρχιεπίσκοπος Πωγωνιανής Δανιήλ μετά την καθαίρεση του Δανιήλ. 661 Επαναφορά έξαρχίας στην τάξη των άρχιεπισκοπών φ. 247ν «συνοδικός τόμος» ,αχνβ' (1652) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Inc. Γεωργού τε, καί φυτοκόμου ίδιον Π. Έπαναφέρεται στήν τάξη των αρχιεπισκοπών ή επαρχία Λητίτζης, ή οποία είχε ονομαστεί έξαρχία. 'Η άρχιεπισκοπή αύτή θά κατα­ βάλλει, έκτος από τά «λοιπά άλλα δικαιώματα», καί 30 χρυσά φλωριά ώς συμμετοχή στο βασιλικό χαράτσι. (Γερμανός, Β. Θράκη, 147-148.) 662 Εκλογή άρχιεπισκόπου Λητίτζης 'Υπόμνημα (((πρώτον... έθέμεθα...») φ· 247 ν 7 Φεβρουάριου, ίνδ. ε ,αχνβ' (1652) Inc. Επειδή ίεράς συνόδου ύπερτελονς συγκροτηθείσης Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Λητίτζης ό πρωτοσύγκελλος Διδυ­ μοτείχου ιερομόναχος Θεοδόσιος μετά τήν επαναφορά τής έπαρχίας αυτής στήν τάξη των αρχιεπισκοπών. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Β. Θράκη, 149: μέρος του κειμένου.) 663 Παραίτηση μητροπολίτου Αίνου «παραίτησις» φ. 248Γ 1 Μαρτίου, ίνδ. ε ,αχνβ' (1652) Inc. Ή ταπεινότης ημών όρώσα την II. 'Ο μητροπολίτης Αίνου Παρθένιος, μέ ιδιόγραφο γράμμα, παραιτεΐται άπό το θρόνο του —διατηρεί όμως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης— έπειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεΐ στά καθήκοντά του λόγω άσθενείας’ παρακαλεί τον οικουμενικό πατριάρχη νά εκλέξει στή θέση του το δάσκαλο τής Άδριανουπόλεως, Ιερομόναχο Νικηφόρο, ό οποίος αναλαμ­ βάνει τήν αποπληρωμή μέρους των χρεών του. II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 314 664 Εκλογή μητροπολίτου Αίνου φ. 248Γ Μάρτιος, ίνδ. ζ ,αχνβ' (1652) 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Αίνον Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Αίνου ό ιερομόναχος Νικηφόρος μετά την παραίτηση τοΰ Παρθενίου. (Γεδεων Νεόφυτος [Γ' Μνήμη Γανοχώρων], 44-47.) 665 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σε μονή «προβελεϊώδες γράμμα» «γράμμα σιγγιλιώδες» φ. 248Γ"ν Δεκέμβριος, ίνδ. θ' ,αχνε' (1655) Inc. Προς αλλοις προνομίοις κέκτηται τοϋτο Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξία στο μονύδριο τοϋ 'Αγίου Γεωργίου «έν τή χώρα πλησίον τοΰ ποταμού» τής μητροπόλεως Γάνου καί Χώρας, το οποίο άνακαίνισε «ό άπο δουλείας βασιλικής άπαλλαγείς προ μικρού» μοναχός Νεόφυτος (άπο την Κρήτη): με τον τρόπο αυτό ικανο­ ποιείται το αίτημα τοϋ άνακαινιστή τοΰ μονυδρίου. «'Υποταγής χάριν» το σταυροπήγιο θά καταβάλλει κατ’ έτος στη Μ. ’Εκκλησία ενα «κοιλόν» κουκιά. 666 Εκλογή μητροπολίτου ’Ίμβρου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 248ν 24 Μαρτίου, ίνδ. ζ ,αχνβ' (1652) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως ’Ίμβρον Π. Εκλέγεται μητροπολίτης ’Ίμβρου ό ιερομόναχος Νικόδημος, πρωτοσύγκελλος τοΰ άποθανόντος πρώην ’Ίμβρου Σωφρονίου. 667 ’Ανάθεση έκκλησιαστικής διοικήσεωςΛευκάδος ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' «πατριαρχικόν συνοδικόν γράμμα» φ. 248ν-249Γ Ιούλιος, ίνδ. α' ,αχοη' (1678) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 315 Inc. ’Επειδή ή αρχιεπισκοπή Λενκάδος, καί Π. ’Ανατίθεται «έξαρχικώς» στον λευκάδιο μοναχό Νεκτάριο ή εκκλησιαστική διοίκηση τής άρχιεπισκοπής Λευκάδος καί 'Αγίας Μαύρας —ή οποία στερείται άρχιεπισκόπου «διά τάς καιρικάς περιπετείας». 'Ο Νεκτάριος πρέπει να καταβάλει 700 γρόσια —παρέχοντας έτησίως 100— τά όποια ή Μ. ’Εκκλησία οφείλει στον Μουσταφάμπεη. 668 Εκλογή μητροπολίτου Μελενίκου φ- 249Γ 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 9 Μαΐου, ίνδ. ιδ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αχξα' (1661) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μελενίκου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μελενίκου ό ιερομόναχος Σίλβεστρος μετά την παραίτηση τοϋ Γρηγορίου (πρβ. ωστόσο πράξη 575). 669 Εκλογή μητροπολίτου Άμασείας φ· 249r‘v 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Μάρτιος, ίνδ. ε' ,αχνβ' (1652) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άμασείας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Άμασείας ό ιερομόναχος Κοσμάς με­ τά το θάνατο τοϋ ’Αρσενίου. 670 Εκλογή μητροπολίτου Νικομήδειας 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 249ν 26 Μαρτίου, ίνδ. ιβ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αχνθ' (1659) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νικομήδειας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτη; Νικομήδειας ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκκλησίας ιερομόναχος Τιμόθεος μετά την παραίτηση τοϋ Κυρίλλου. 671 Παραίτηση αρχιεπισκόπου Κασσανδρείας «παραίτησις» φ. 249ν 15 ’Απριλίου ,αχπ' (1680) ΙΑΚΩΒΟΣ II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 316 Inc. 'Η ταπεινότης ημών διά της Π. 'Ο αρχιεπίσκοπος Κασσανδρείας Μελέτιος μέ ιδιόχειρο γράμμα παραιτεΐται άπό το θρόνο της έπαρχίας του λόγω γήρατος καί άσθενείας, διατηρεί όμως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης. 672 Παραίτηση οικουμενικού πατριάρχου ’Αθανασίου Β' φ. 249ν-250Γ Ιούλιος, ΐνδ. ε ,αχνβ' (1652) [ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Β'] «παραίτησις» Inc. 'Η μετριότης ημών δια τον Π. Ο οικουμενικός πατριάρχης ’Αθανάσιος Β' σημειώνει στον Κώδικα ότι παραιτεΐται, μετά από όλιγοήμερη πατριαρχία, επειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεΐ στά «βασιλικά δίκαια τά συνήθη καί τά λοιπά έ'ξοδά τε καί βάρη τής πατριαρχίας». Διατηρεί όμως τό άξίωμα τής άρχιεροσύνης. (Χαμουδοιιουλος, Περισυναγωγή, 105.) 673 Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Παϊσίου Α' [ΠΑΤΣΙΟΣ Α'] 'Υπόμνημα φ· 250Γ ’Ιούλιος, ΐνδ. ζ ,αχνβ' (1652) («έθέμεθα πρώτον...») Inc. Ουδεν των ενόντων πραγμάτων, κενόν Π. ’Εκλέγεται ώς οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης Λαρίσης Παΐσιος μετά την παραίτηση του ’Αθανασίου Β'. Συνυποψήφιοι, οί μητροπολίτες Θεσσαλονίκης Θεόκλητος καί ’Εφέσου ’Ιγνάτιος. (Γερμανός, Συμβολή 1, 137-138.) 674 Προσδιορισμός δοσιμάτων ένοριών Κωνσταντινουπόλεως καί Γαλατά ΙΙΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' «κατάστιχον» (σύμφωνα μέ την έπιγραφή) φ· 250Γ ,αχμη' (1648) (σύμφωνα μέ την επιγραφή) Inc. Ή ενορία τοϋ πατριαρχείου —τε[σ]σαρας— ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 317 Π. Καταρτίζεται κατάστιχο με τα δοσίματα τά οποία οφείλουν να καταβάλλουν οί ενορίτες τής Κωνσταντινουπόλεως καί τοϋ Γαλατά καί των γύρω χωριών, σύμφωνα μέ τήν «βασιλικήν προσταγήν»1. (ΓΕΔΕΩΝ, Έκκλησίαι εξακριβούμεναι, 21-22.) 675 Εκλογή μητροπολίτου Χίου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Φ· 250ν 2 Μα'ίου, ίνδ. ιδ' ,αχοζ' (1676) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χίου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Χίου ό ιερομόναχος Γρηγόριος μετά το θάνατο τοϋ πρώην Χίου Νεοφύτου καί υστέρα άπό τήν άπομάκρυνση τοϋ προέδρου της πρώην οικουμενικού πατριάρχου Γερασίμου Β'. (Ζ0ΛΩΤΑΣ-ΣαΡ0Τ, 'Ιστορία 3.2, 34.) 676 Εκλογή μητροπολίτου Λαρίσης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 250ν ’Ιούλιος, ίνδ. ζ ΠΑΤΣΙΟΣ Α' ,αχνβ' (1652) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λαρίσσης Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Λαρίσης ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. Εκκλησίας ιερομόναχος Διονύσιος μετά τήν εκλογή τοϋ πρώην Λαρίσης Παϊσίου στον οικουμενικό θρόνο. 677 Καθαίρεση μητροπολίτου Καισαρείας τής Καππαδοκίας φ. 250ν-251Γ «συνοδική καθαίρεσις» Μάιος, ίνδ. ιδ' ,αχοζ' (1676) Inc. Πάσαν φυτείαν, τήν μή πεφυτευμένην 1. Ή πράξη παραδίδεται μέ τήν άκόλουθη επιγραφή: «Κατάστιχον των έκατόν είκοσιπέντε κιουρεκτζίδων των ριφθέντων κατά τήν βασιλικήν προσταγήν εις τάς ενορίας Πόλεως καί Γαλατά καί χωρίων κατά τήν κρίσιν καί άπόφασιν πάντων ,αχμη'». ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Η ΣΥΝΑΓΩΓΉ 318 Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Καισαρείας Γερμανός, έπειδή επί τής πατριαρχίας Γερασίμου Β' είχε συντελέσει στην παράνομη εκδίωξη τοϋ κανονικού μητροπολίτου Καισα­ ρείας Γρηγορίου, «χρώμενος έξωτερική δυναστεία», προκειμένου νά κα­ ταλάβει αυτός τη θέση του. Ή άπρεπής εξάλλου συμπεριφορά πού έπέδειξε εξώθησε τούς χριστιανούς τής επαρχίας του νά ζητήσουν την άπομάκρυνσή του καί τήν επαναφορά τοϋ Γρηγορίου. 678 Εκλογή μητροπολίτου Νέων ΓΙατρών φ· 25ΐΓ"ν ’Ιούνιος, ίνδ. ι' ,αχνζ' (1657) 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νέων Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Νέων Πατρών ό πρώην αρχιεπίσκοπος Έλασσόνος καί Δομενίκου ’Αθανάσιος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Ίωάσαφ [=’Ιωσήφ;]. 679 ’Απαγόρευση επικοινωνίας κληρικών μέ πρώην οικουμενι­ κούς πατριάρχες ΠΑΤΣΙΟΣ Α' «συνοδικός τόμος» φ. 25ΐν-252Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ζ' ,αχνβ' (1652) Ine. Kai παΐδες Ιατρών Ιαματικήν θεραπείαν Π. ’Απαγορεύεται επί ποινή άφορισμοϋ καί καθαιρέσεως στούς αρχιερείς, τούς κληρικούς καί τούς άλλους ιερωμένους νά έ'ρχονται σέ επι­ κοινωνία μέ τούς πρώην οικουμενικούς πατριάρχες Ίωαννίκιο Β', ’Αθα­ νάσιο Β', καί ιδίως μέ τον Κύριλλο Γ'1. 680 Καθαίρεση πρώην οικουμενικού πατριάρχου Κυρίλλου Γ' φ. 252Γ-253Γ «καθαίρεσις» ’Ιανουάριος, ίνδ. ς' ,αχνγ' (1653) Inc. Ευθνδρομεϊ πας τις, καί όξνωπεϊ 1. ΑραΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φωτίειοζ 1, 137-138: άπό τόν κώδικα «Φωτίου-Κυπρίου». ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 319 Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό πρώην οικουμε­ νικός πατριάρχης Κύριλλος Γ', έπειδή διέπραξε πολλές παρανομίες τόσο κατά τη διάρκεια τής πατριαρχίας του όσο καί προηγουμένως ώς μητρο­ πολίτης Κορίνθου, Φιλιππουπόλεως καί Τορνόβου. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Κύριλλος Γ', 407-410). 681 Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας μητροπόλεως Τραπεζοΰντος φ. 253Γ~ν ’Ιανουάριος, ίνδ. ιγ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αχξ' (1660) «σιγγιλλιώδες γράμμα» Inc. Πολλάκις συμβαίνει γίνεσθαι άποφάσεις, και Π. ’Επιβεβαιώνεται ή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως Τραπεζοΰν­ τος επί τής επισκοπής Χαλδίας, ή οποία πρίν άπο πολλά χρόνια είχε, παρανόμους, άποσπαστεΐ άπο τη μητρόπολη Τραπεζοΰντος καί είχε άποτελέσει ιδιαίτερη αρχιεπισκοπή. 'Η επαναφορά τής Χαλδίας ύπό τη δικαιο­ δοσία τής μητροπόλεως Τραπεζοΰντος πραγματοποιήθηκε υστέρα άπο ενέργειες τοΰ τότε μητροπολίτου Λαυρέντιου καί ή επιβεβαίωση αύτή γίνεται υστέρα άπο αίτημα τοΰ Τραπεζοΰντος Φιλοθέου. 682 Εκλογή μητροπολίτου Λήμνου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Φ· 253ν 16 ’Απριλίου, ίνδ. ζ ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' (αΧνγί (1653) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λήμνου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Λήμνου ό ιερομόναχος Κλήμης μετά το θάνατο τοΰ «κατά προεδρίαν» άρχιερατεύοντος Παϊσίου. 683 II ροσδιορισμος Ιτησίου δοσίματος μητροπόλεως Λήμνου φ. 253ν-254Γ «πατριαρχικόν συνοδικόν, έπιβεβαιοτήριον γράμμα» ,αχνγ' (1653) Inc. Ίατρώ κατ’ επιστήμην επισκεπτομένω τά Π. Άποφασίζεται ότι ό νεοεκλεγείς μητροπολίτης Λήμνου Κλήμης II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 320 οφείλει, νά καταβάλλει κατ’ έτος προς τή Μ. ’Εκκλησία «γρόσια ρεάλια 100 μόνα συναριθμουμένου τούτοις, καί του βασιλικού χαρατζίου». 'Ο διακανονισμός αυτός γίνεται λόγω των πενιχρών οικονομικών τής μητροπόλεως Λήμνου. 684 ’Εκλογή μητροπολίτου Νίκαιας 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 254Γ 22 ’Απριλίου, ίνδ. ς' ,ΠΟΎ (1653) Inc. ’Επειδή τής αγιότατης μητροπόλεως Νίκαιας II. Εκλέγεται μητροπολίτης Νίκαιας ό ιερομόναχος Γρηγόριος με­ τά το θάνατο τοϋ Πορφυρίου. 685 Προσδιορισμός χαρατσιού τής μητροπόλεως Σωζοπόλεως φ. 254Γ'ν ΑΧΉ' (1653) «γράμμα... βεβαιοτικόν» Inc. Επειδή ώς εγνωμεν, και επληροφω[=ο]ρήθημεν Π. Άποφασίζεται —υστέρα άπό αίτημα τοϋ Σωζοπόλεως Μητροφάνους— ότι ή συμμετοχή τής μητροπόλεως Σωζοπόλεως στο «βασιλικόν χαράτζιον» θά είναι πέντε φλωριά «καθώς ήν πρότερον» καί οχι δέκα όπως είχε άποφασιστεϊ επί Παρθενίου Δ'. 686 Εκλογή μητροπολίτου Παλαιών Πατρών 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 254ν ’Απρίλιος, ίνδ. ζ' (1653) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παλαιών Πατρών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Παλαιών Πατρών ό πρωτοσύγκελλος Κορίνθου ιερομόναχος Δανιήλ μετά το θάνατο τοϋ ’Αντωνίου. 687 Συγχώρηση του πρώην μητροπολίτου Μονεμβασίας φ. 254ν-255Γ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' «συγχώρησις» ’Οκτώβριος, ίνδ. ιγ' ,αχνΟ' (1659) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 321 Inc. Τώ έλέω άε'ι τής τοϋ Π. Συγχωρεϊται ό πρώην μητροπολίτης Μονεμβασίας Λαυρέντι­ ος «ώς γνησίως μετανοήσας», αί'ρεται ή καθαίρεσή του καί του παρέχε­ ται το δικαίωμα νά τελεί καί πάλι τα καθήκοντα τής άρχιεροσύνης. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΧΛΟΣ, Πέντε πατριαρχικά, 513-514.) 688 Εκλογή μητροπολίτου Φιλίππων καί Δράμας 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 255Γ Μάιος, ίνδ. ζ' ,αΧνγί (1653) Inc. 5Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Φιλίππων καί Δράμας ό ιερομόναχος Λαυρέντιος μετά την καθαίρεση τοϋ Σωφρονίου. 689 Παραίτηση του μητροπολίτου Σμύρνης «παραίτησις» φ. 255Γ Μάιος ,αχνγ' (1653) Inc. Επειδή και νά εύρίσκομαι εις Π. 'Ο μητροπολίτης Σμύρνης ’Ιάκωβος σημειώνει στον Κώδικα ότι παραιτεΐται, μετά άπο 40ετή αρχιερατική διακονία, λόγω γήρατος" διατηρεί το άξίωμα τής άρχιεροσύνης καί υποδεικνύει ούς διάδοχό του τον ιερομόναχο Μακάριο. 690 Εκλογή μητροπολίτου Σμύρνης 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 255Γ"ν Μάιος, ίνδ. ζ' ,αΧνΤί (1653) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σμύρνης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σμύρνης ό ιερομόναχος Μακάριος με­ τά την παραίτηση του ’Ιακώβου. 691 Εκλογή μητροπολίτου Ούγγροβλαχίας 'Τπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») 21 φ. 255ν ’Ιούνιος, ίνδ. ς' ,αχνγ' (1653) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 11 ΣΥΝΑΓΩΓΗ 322 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ονγκροβλαχίας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ούγγροβλαχίας ό έπίσκοπος Ριμνίκου ’Ιγνάτιος μετά τήν εκδίωξη «εξουσία αυθεντική» τοϋ Στεφάνου (βλ. πράξη 188). (Δελικανης, ’’Εγγραφα 3, 333.) 692 Εκλογή μητροπολίτου Ναυπάκτου καί ’Άρτης ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ Δ' 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 255ν 18 ’Ιουλίου, ίνδ. ιγ' ,αχξ' (1660) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νανπάκτον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ναυπάκτου καί ’Άρτης ό πρωτοσύγκελλος της μητροπόλεως ιερομόναχος Βαρθολομαίος μετά το θάνατο τοϋ Γαβριήλ. 693 ’Εκλογή άρχιεπισκόπου ’Άνδρου ΙΩΛΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 255Τ 10 Φεβρουάριου, ίνδ. ζ' ,αχνδ' (1654) Inc. ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής ’Άνδρον γνήσιον Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος ’Άνδρου ό ιερομόναχος Αυξέντιος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Κυρίλλου. 694 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... υπέταξα») φ. 255ν-256Γ [χ.χ.· άλλά 1654] Inc. Πιστεύω εις ενα Θεόν, καί Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου Άνδρου Αυξεντίου. 695 Εκλογή μητροπολίτου Μονεμβασίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 256Γ Φεβρουάριος, ίνδ. ζ' ,αχνδ' (1654) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 323 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μονεμβασίας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μονεμβασίας ό ιερομόναχος Λαυρέν­ τιος μετά την καθαίρεση του Σωφρονίου. 696 Δήλωση παραιτήσεως του μητροπολίτου Μονεμβασίας φ. 256Γ 'Τποσχέσεως «γράμμα» 12 ’Ιουνίου 1655 Inc. 'Η ταπεινότης ημών διά τον Π. 'Ο πρώην Μονεμβασίας Σωφρόνιος δηλώνει ότι παραιτεΐται άπό κάθε διεκδίκηση επί τής μητροπόλεως επειδή, έναντι τής παραιτήσεώς του αυτής, έ'λαβε άπο τον νεοεκλεγέντα Λαυρέντιο τά εισοδήματα άπο τά χωριά «Γιάνιτζαν, μέ το Διδίκατον καί τά δώθεν Κουτζαφα, μέ τον Έμαλοϋς, καί Νεοχώριον» έφ’ όρου ζωής. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Πέντε πατριαρχικά, 523.) 697 Εκλογή μητροπολίτου Προύσης καί Τριγλείας Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα ... ») φ· 256Γ~ν Μάιος, ΐνδ. ι' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αχνζ'(1657) Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Προύσης II. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Προύσης καί Τριγλείας ό πρώην Προϊλάβου Μελέτιος μετά τον προβιβασμό του πρώην Προύσης Παρθενίου στον οικουμενικό θρόνο. 698 Καθαίρεση μητροπολίτου Παροναξίας «καθαίρεσις» Ine. Kai τούτο των επαινετών, καί φ.256ν-257Γ Μάρτιος, ίνδ. ζ' ,αχνδ' (1654) ΠΑΤΣΙΟΣ Α' Π. Καθαιρεΐται ό μητροπολίτης Παροναξίας Νικόδημος, ό όποιος είχε τεθεί σέ αργία έπί πατριαρχίας τοϋ Ίωαννικίου Β'. 699 Ενίσχυση των άρμοδιοτήτων τής συνόδου «συνοδικός τόμος» φ. 257Γ 11 Αύγούστου, ΐνδ. ιβ', ,αχνθ' (1659) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 324 Inc. Δέον άεΐ τα τέλη κατά II. Άποφασίζεται δτι αρμοδιότητα γιά τή συγχώρηση άρχιερέα πού είχε τιμωρηθεί γιά παραπτώματα, καί ιδίως για τή μη καταβολή των εκκλησιαστικών δικαιωμάτων, δεν θά έχει στο έξης ό πατριάρχης «άνευ τής κοινής εΐδήσεως των έγκριτων καί επισήμων ένταϋθα διατριβόντων άρχιερέων». ’Απαγορεύεται, εξάλλου, στούς αρχιερείς καί στούς άρχον­ τες να προσέρχονται στον πατριάρχη καί νά μεσολαβούν γιά τήν άθώωση τιμωρηθέντος αρχιερέα. 'Η άσκηση, ώς τώρα, τής δικαιοδοσίας αυτής, δηλαδή τής συγχωρήσεως, μόνο άπό τον πατριάρχη είχε ώς άποτέλεσμα «υπόνοιαν τινά άναφύεσθαι, καί... μεμψιμοιρίαν τινά δι’ άλλήλων». 700 Παραίτηση του πρώην οικουμενικού πατριάρχου Ίωαν- νικίου Β' [ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β'] «παραίτησις» φ. 257ν 17 Μαρτίου, ίνδ. ζ' ,αχνδ' (1654) Inc. 'Η μετριότης ημών διά της Π. Ό πρώην οικουμενικός πατριάρχης Ίωαννίκιος Β' σημειώνει στον Κώδικα δτι παραιτεΐται υπέρ τού Παϊσίου Α' έπειδή, λόγω γήρα­ τος, δεν μπορεί νά υποφέρει τις καθημερινές ένοχλήσεις καί άπαιτήσεις των άπειρων χρεών τής ’Εκκλησίας, «καί τάς συμφοράς καί χρείας καί άνάγκας τού άλλεπαλλήλου καί άμεταστάτου καιρού». Διατηρεί δμως τό αξίωμα τής άρχιεροσύνης. (Γερμανός, Συμβολή 1, 133.) 701 Επιβεβαίωση παραιτήσεως του πρώην Λακεδαιμόνιας φ. 257ν-258Γ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Γ' ’Επιβεβαίωση «παραιτήσεως» Σεπτέμβριος, ίνδ. ι' ,αχνζ' (1656) Inc. 'Η ταπεινότης ημών òià τής Π. Ό έκλεγείς μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας Ζωσιμάς —πού πα­ ραιτήθηκε δταν έγινε γνωστό δτι ό νόμιμος μητροπολίτης βρισκόταν στή ζωή— έπιβεβαιώνει πρός τον νόμιμο μητροπολίτη Λακεδαιμόνιας Γα­ βριήλ δτι υπέβαλε τήν παραίτησή του άφοΰ τού έπιστράφηκαν τά έξοδα τής χειροτονίας του, δηλαδή τά 1.080 γρόσια τά όποια είχε καταβάλει στο δανειστή τής Μ. ’Εκκλησίας Ίσούφ Χασική καί έλαβε άπό τον Γα­ βριήλ τό ποσό τών 600 γροσίων. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 702 Παραίτηση του μητροπολίτου Μυτιλήνης «παραίτησις» 325 φ· 258Γ 7 Σεπτεμβρίου, ίνδ. η' ,αχνδ' (1654) ΠΑΤΣΙΟΣ Α' Inc. 'Η ταπεινότης ημών διά τον Π. Ό Μυτιλήνης Παρθένιος σημειώνει στον Κώδικα δτι παραιτεΐται λόγω γήρατος καί χρεών υπό την προϋπόθεση δτι θά τον διαδεχθεί ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. Εκκλησίας Γρηγόριος. Ό παραιτούμενος Παρθένιος διατηρεί το άξίωμα τής άρχιεροσύνης. 703 Καθαίρεση μητροπολίτου Εύρίπου «συνοδική καθαίρεσις» φ· 258Γ"ν ’Οκτώβριος, ίνδ. ιγ' ,αχνθ' (1659) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. Ου μόνον αριστός εστι φυτοκόμος Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Εύρίπου Γρηγόριος, επειδή δέν έπαυσε, μολονότι είχε πολλές φορές έπιτιμηθεΐ, να κατηγορεί τούς αρχιερείς. Ή συμπεριφορά του αύτή προ­ ξένησε στήν Εκκλησία «ζημίαν άνυπόφορον». (0ΕΜΕΛΗΣ, Καθαιρέσεις, 113-J14.) 704 Εκλογή μητροπολίτου Μυτιλήνης Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 258ν 7 Σεπτεμβρίου, ίνδ. η' ΠΑΤ ΣΙΟΣ Α' ,αχνδ' (1654) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μιτυλήνης Π.’ Εκλέγεται μητροπολίτης Μυτιλήνης ό πρωτοσύγκελλος τής Μ. Εκκλησίας ιερομόναχος Γρηγόριος μετά τήν παραίτηση του Παρ­ θενίου. 705 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα ... υπέταξα») φ. 258ν [χ-χ·' άλλά 1654] Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 326 Inc. Πιστεύω είς εν a Θεόν, και Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Μυτιλήνης Γρηγορίου. 706 Εκλογή μητροπολίτου Ρόδου ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' φ· 258ν 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Δεκέμβριος, ίνδ. θ' ,αχνε' (1655) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως 'Ρόδου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Ρόδου ό πρώην άδήλου επαρχίας αρχιεπίσκοπος ’Ιωακείμ μετά το θάνατο τοϋ Γρηγορίου. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Θεσσαλονίκη, 125.) 707 Παραίτηση μητροπολίτου Μηθύμνης ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Γ' «παραίτησις» φ. 258ν-259Γ 2 Αόγούστου ,αχνς' (1656) Inc. HI ταπεινότης ημών διά να Π. 'Ο μητροπολίτης Μηθύμνης ’Άνθιμος παραιτεϊται υπέρ του μητροπολίτου Ναυπλίου καί Άργους Μακαρίου, μέ την προϋπόθεση οτι ό δεύτερος θά τηρήσει τή συμφωνία πού έχει ύπογράψει, δηλαδή θά άναλάβει τήν άποπληρωμή των χρεών τής μητροπόλεως Μηθύμνης καί θά δώσει στον παραιτηθέντα Άνθιμο «τά συμφωνηθέντα». Τήν παραίτησή του υποβάλλει «διά τά άνυπόφορα χρέη» τής επαρχίας του. (Γερμανός, Μήθνμνα, 118-119.) 708 Εκλογή μητροπολίτου Μηθύμνης 'Υπόμνημα («πρώτον ... έθέμεθα ...») φ. 259Γ Αύγουστος ,αχνς' (1656) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Μεθνμνης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μηθύμνης ό πρώην Ναυπλίου καί Άρ­ γους Μακάριος μετά τήν παραίτηση τοϋ ’Ανθίμου. (Γερμανός, Μήθνμνα, 119.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 709 Παραίτηση μητροπολίτου Μελενίκου 327 φ· 259Γ «παραίτησις» 1 Νοεμβρίου, ίνδ. ζ' ,ζρξβ' (1653) Inc. "Επειδή μή δυνάμει>ος πλέον άρχιερατενειν ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' ΓΙ. Ό μητροπολίτης Μελενίκου Χριστόφορος παραιτείται άπο το θρόνο του καί δίνει «άδειαν» στον οικουμενικό πατριάρχη νά εκλέξει ώς διάδοχό του τον άνεψιό του ιερομόναχο Θεοφάνη. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, ’Αρχιερείς, 1641.) 710 Εκλογή μητροπολίτου Μελενίκου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 259Γ Δεκέμβριος ίνδ. η' ,αχνδ' (1654) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Μελενίκου Απροστάτευτου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Μελενίκου ό ιερομόναχος Θεοφάνης μετά την παραίτηση τοΰ Χριστοφόρου. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, ’Αρχιερείς, 165.) 711 Εκλογή μητροπολίτου Αίνου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...» φ· 259Γ'ν 2 Νοεμβρίου, ίνδ. ιβ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ,αχνη' (1658) Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Αίνου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Αίνου ό ιερομόναχος Μακάριος μετά τήν παραίτηση του Νικηφόρου. 712 Εκλογή μητροπολίτου Προύσης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...» φ. 259ν ’Ιανουάριος, ίνδ. η' ,αχνε' (1655) 1. ΤΑΠΕΙΝΟΣ, Μελένικος, 383 σημ. 2: άπο τον κώδικα της μητροπόλεως. ΠΑΤΣΙΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 328 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Προνσης Π. Εκλέγεται, μητροπολίτης Προύσης ό πρωτοσύγκελλος Παρθένιος μετά το θάνατο τοϋ Κλήμεντος. 713 Εκλογή μητροπολίτου Εύρίπου ΠΑΡβΕΝΙΟΣ Δ' 'Υπόμνημα φ· 259ν 16 ’Οκτωβρίου, ίνδ. ιγ' ,αχνθ' (1659) («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Εύρίπον Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Εύρίπου ό πρώην μητροπολίτης Μονεμβασίας Λαυρέντιος κατά την καθαίρεση τοϋ Γρηγορίου. (0ΕΜΕΛΗΣ, Υπομνήματα, 125.) 714 Εκλογή μητροπολίτου Θεσσαλονίκης ΠΑΤΣΙΟΣ Α' 'Υπόμνημα φ· 259ν 21 ’Ιανουάριου, ίνδ. η' («πρώτον... έθέμεθα...») /αχνα[=ε]' (1655) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ό ιερομόναχος ’Ιωα­ κείμ μετά την παραίτηση τοϋ Θεοκλήτου. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Θεσσαλονίκη, 122.) 715 Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας μητροπολίτου Άδριανουπό - λεως φI. 259ν-260Γ ΠΑΡΘΕΝΙΟΣΔ' «συνοδική... άπόφασις» Δεκέμβριος, ίνδ. ιγ' ,αχνθ' (1659) Inc. Τής ημών μετριότητος συνοδικώς προκαθήμενης Π. ’Επιβεβαιώνεται ή δικαιοδοσία τοϋ μητροπολίτου Άδριανουπόλειος επί τής επισκοπής Άγαθουπόλεως, τής οποίας ό έπίσκοπος καλεί­ ται να καταβάλλει στο εξής το βασιλικό χαράτσι στό μητροπολίτη του καί οχι απευθείας στη Μ. Εκκλησία. 'Όπως προκύπτει άπό την πράξη αύτή, ή συμμετοχή τής επαρχίας Άδριανουπόλεως στό βασιλικό χαρά­ τσι ήταν 115 φλωριά. ΙΙΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 329 716 Εκλογή μητροπολίτου Λήμνου φ· 260Γ 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Φεβρουάριος, ίνδ. η' ΠΑΤΣΙΟΣ Α' ,αχνε' (1655) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λήμνου ΓΙ. Εκλέγεται μητροπολίτης Λήμνου ό ιερομόναχος Παρθένιος με­ τά το θάνατο τοϋ Κλήμεντος. 717 Παραίτηση μητροπολίτου Νέων Πατρών «παραίτησις» φ. 260Γ"ν 21 Φεβρουάριου, ΐνδ. ιγ' ,αχξ' (1660) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. ’Επειδή ό Ιερώτατος μητροπολίτης Νέων Π. Ό μητροπολίτης Νέων Πατρών ’Αθανάσιος παραιτεϊται άπό το θρόνο του, επειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεϊ στά χρέη του" ό διάδοχός του οφείλει νά έξοφλήσει τους δανειστές τοϋ ’Αθανασίου: Σεφέραγα Παλτατζή Χαρατουραγή (1260 γρόσια), Άχμέτ Τζαούση (150 γρόσια) καί Άταουλά Τζελεπή (400 γρόσια). 718 Είσπραξη καί διάθεση βασιλικού χαρατσιού «συνοδικός τόμος» φ· 260ν-26ΐΓ Μάρτιος, ίνδ. η' (αχνε' (1655) Inc. 7α εγγράφως διδόμενα δεί φνλάττεσΟαί Π. Άποφασίζεται οτι τό βασιλικό χαράτσι τής θ' ΐνδικτιώνος θά εΐσπράξουν οί όφφικιάλιοι τής Μ. ’Εκκλησίας μέγας λογοθέτης κυρίτζης Δημητράκης καί μέγας διερμηνευτής κυρίτζης Θεοδωράκης, τό όποιο θά χρησιμοποιήσουν γιά νά εξοφλήσουν την άξια τοϋ κρέατος τοϋ «βα­ σιλικού μποστανιού» καί τό χρέος τών 500 γροσίων που οφείλει ή Μ. ’Εκκλησία σέ άδηλο άρχοντα. Οί μόνες έγκυρες άποδείξεις βρίσκονται στα χέρια τών δύο όφφικιαλίων καί φέρουν τις υπογραφές τών μητροπο­ λιτών Ήρακλείας, Νικομήδειας, Χαλκηδόνος καί Άδριανουπόλεως. Κά­ θε άλλη άπόδειξη πού θά βρεθεί «εν χερσίν άρχιερέως τινός, ή κληρικού, ή άρχοντος» θά θεωρείται άκυρη καί άνίσχυρη, «ό δέ λαβών αυτήν ζημιωθείη έκ δευτέρου τό χαράτζιον». (ΑρΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φωτίειος 2, 9.) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 330 719 Παραίτηση του μητροπολίτου Χίου ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' φ. «παραίτησις» 261Γ ,αχνη' (1658) Inc. 'Η ταπεινότης ημών διά το Π. 'Ο Χίου Γεράσιμος σημειώνει στον Κώδικα δτι παραιτεΐται άπο το άξίωμά του, έπειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεϊ στίς οικονομικές υποχρεώσεις του" δ διάδοχός του οφείλει νά άποπληρώσει τά χρέη τοϋ Γερασίμου: στον Άχμετ άγά γιά τις γούνες, στον κυρ Νικόλαο γρόσια 800, στον άνθρωπο του Μουσταφάμπεγη, Άλή, γρόσια 370, στον Άχμέτπεγη χαζνατάρη τοϋ όντάπαση γρόσια 210 καί στον Εβραίο Κορμάνο γρόσια 300. Ό παραιτηθείς διατηρεί το αξίωμα τής άρχιεροσύνης. (ΖολωτΑΣ-Σαροϊ, Ιστορία 3.2, 134-135: πιθανώς άπο Ν.Σ.) 720 Εκλογή μητροπολίτου Χίου 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...» ς>· 26ΐΓ 30 Μαρτίου, ίνδ. ιβ' /αχνδ[=θ]' (1659) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Χίου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Χίου δ έπίσκοπος ’Αρκαδίας Κρήτης Θεοφάνης μετά την παραίτηση τοϋ Γερασίμου. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Θεοφάνης, 117.) 721 Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 26ΐΓ Μάιος, ίνδ. η' ,αχνε' (1655) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Βάρνης δ πρωτοσύγκελλος τής μη­ τροπόλεως αυτής ιερομόναχος Δανιήλ μετά το θάνατο τοϋ ’Ανθίμου. 722 Εκλογή μητροπολίτου Π(χροναξίας ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 261ν Ίνδ. ι' ,αχνζ' (1657) ΙΙΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 331 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παρόν αξίας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Παροναξίας ό πρωτοσύγκελλος, ιε­ ρομόναχος Μακάριος μετά την καθαίρεση τοϋ Νικοδήμου. 723 ’Αποδοχή προσδιορισμού δοσιμάτων άρχιεπισκοπής Καρ­ πάθου φ· 261ν «αποκοπή καί ύπόσχεσις» 13 ’Ιουλίου ,αχξε' (1665) ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Γ' Inc. ’Επειδή τής άρχιεπισκοπής Καρπάθου, κατά Π. Ή σύνοδος αποφασίζει νά περικόψει το ποσό το όποιο θά καταβάλλει κατ’ έ'τος ή άρχιεπισκοπή Καρπάθου «λόγω ζητίας ή καί βοήθειας» σέ 7.000 άσπρα. Ή περικοπή αυτή γίνεται, επειδή ή άρχιεπισκοπή εχει περιέλθει «εις άπορίαν καί ενδειαν». Ό Καρπάθου Λεόντιος υπόσχεται καί σημειώνει στον Κώδικα ότι θά καταβάλλει το ποσό αύτό μαζί μέ το βασιλικό χαράτσι (πρβ. πράξη 743). (ΓΕΔΕΩΝ, Μητροπόλεις, 351-352.) 724 Εκλογή μητροπολίτου Νίκαιας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 26ΐν-262Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ια' /<κχνζ' (1657) ΙΊΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Νίκαιας ό ιερομόναχος Φιλόθεος μετά τό θάνατο τοϋ Ναθαναήλ. 725 Σύσταση μητροπόλεως Δέρκων καί Νεοχωρίου φ· 262Γ"ν «συνοδικός τόμος» ’Ιούνιος, ΐνδ. η' ,αχνε' (1655) Inc. Πατριαρχικής προνοίας, καί μεγαλειότητος, ού Π. Άποφασίζεται ή άνασύσταση τής μητροπόλεως Δέρκων τήν οποία απαρτίζουν τά πατριαρχικά χωριά τά λεγάμενα «χάσια». Τά χω­ ριά αυτά, τά όποια παλαιά συγκροτούσαν αρχιεπισκοπή πρώτα καί μετά μητρόπολη, «τή τε τοϋ καιρού ανωμαλία, καί ταΐς τών εξωτέρων έπιδρο- ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 332 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ μαΐς», όχι μόνο βρέθηκαν σέ άδυναμία νά συγκροτούν μητρόπολη άλλά καί διάφορα πρόσωπα κατόρθωναν νά σφετερίζονται τά εκκλησιαστικά δικαιώματα αυτών των «χασίων», τά όποια άνήκαν στη δικαιοδοσία τοϋ έκάστοτε οικουμενικού πατριάρχου. Παράλληλα, άποφασίζεται νά ένωθοΰν μέ τή μητρόπολη Δέρκων τά δύο χωριά τοϋ Καταστένου —Θεραπειά καί Μπιούκντερε. ' Η νέα μητρόπολη θά ονομάζεται Δέρκων καί Νεοχωρίου καί θά συμμετέχει μέ το ποσό των 40 φλωρίων έτησίως στο βασιλικό χαράτσι. (ΓΕΔΕΩΝ, ’Έγγραφοι λίθοι, ροα'-ροδ’' καί ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Β. Θράκη, 64-65, ό­ που καί ή χρονολογία της πράξεως.) 726 Εκλογή μητροπολίτου Δέρκων καί Νεοχωρίου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα ...») φ· 262ν ’Ιούνιος, ίνδ. η' ,αχνε' (1655) Inc. ’Επειδή των πατριαρχικών χωρίων των Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης τής νεοσυσταθείσης μητροπόλεως Δέρκων καί Νεοχωρίου ό ιερομόναχος ’Αθανάσιος. (ΓΕΔΕΩΝ, Ζΐέρκος, 101.) 727 Παραχώρηση μονών καί χωριών τής Κρήτης στή δικαιο­ δοσία τοϋ οικουμενικού πατριαρχείου φ· 262ν-263Γ ΠΑΤΣΙΟΣ Α'1 «γράμμα» ’Απρίλιος ,αχνδ' (1654) Inc. 'Η ταπεινότης ημών οίκειοθελώς δίδω Π. 'Ο Νεόφυτος Κρήτης εκχωρεί στή δικαιοδοσία τής Μ. ’Εκκλη­ σίας, γιά νά μετατραποΰν σέ σταυροπηγιακά έξαρτήματα, τις παρακάτω μονές καί χωριά" α' μονές: Σωτήρος Χρίστου «τό Άρκάδι» μέ τά μετό­ χια της στό Ρέθυμνο, 'Αγίου Γεωργίου «τό Άρκάδι» μέ τά μετόχια της στην ΐδια περιοχή, Αγίας Τριάδος «τών Μουρτάρων» μέ τά μετόχια της στην Κυδωνιά, Θεοτόκου «τοΰ Γδερνέτου» μέ τά μετόχια της στήν ΐδια περιοχή, τή μονή 'Ιερουσαλήμ στήν περιοχή «Μαλβιρίου», τό «Βαρούσι» τής Κυδωνιάς Άγιος Σπυρίδων" β' χωριά: «Δραπανιάδαις» μέ τά 1. Κατά τό κείμενο τοϋ «γράμματος» ή παραχώρηση γίνεται πρός τόν Ίωαννίκιο Β', τον όποιο όμως έν τώ μεταξύ, άπό τις 17 Μαρτίου, εχει διαδεχθεί ό Παίσιος Α'. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 333 μετόχια του στην περιοχή Κισάμου, «Άτσιπόπουλου» στο Ρέθυμνο, «Μαχαρίταις» στήν περιοχή Αύλοποτάμου, Γαλατάς στήν περιοχή Κυ­ δωνιάς καί το χωριό «Στύλοι» στήν περιοχή Άποκορώνου. (ΜϊΣΤΑΚΙΔΗΣ, Γράμμα, 131-132' νεότερη έκδοση ΤΩΜΑΔΑΚΗΣ, Ειδήσεις, 35-36, όπου σχολιάζονται τά τοπωνύμια πού άναφέρονται στο κείμενο.) 728 Παραχώρηση χωρίου στη Μ. Εκκλησία καί διορισμός έξάρχου φ. 263Γ Σημείωμα [χ.χ.' πιθανώς 1654] Inc. ’Αντί τον χωρίου Στύλου, άπε[=ο]κατέστη Π. Με το σημείωμα αύτό, το όποιο άναφέρεται στήν προηγούμενη πράξη, διευκρινίζεται ότι άντί τοϋ χωριού «Στύλου» έγινε σταυροπηγιακό τό χωριό «Άνερικούρου» μέ τή μονή τοϋ «μεγάλου Γεωργίου Μάρμαρ» καί παραχωρήθηκε στόν άρχοντα κυρίτζη Λασκαράκη Μουσελίμη «έξαρχικώς»' ό Λασκαράκης θά εισπράττει έτησίως άπό τό χωριό δέκα «μέτρα» λάδι καί άπό τή μονή επτά. (ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Γράμμα, 132' και ΤΩΜΑΔΑΚΗΣ, ο.π.) 729 ’Ακύρωση προβιβασμού έπισκοπής σέ αρχιεπισκοπή φ. 263Γ «συνοδικός τόμος» Ιούνιος, ίνδ. η', ,αχνε' (1655) Inc. ΤοΙς πάσι προφανές, ώς κατά Π. Άποφασίζεται ότι τά γράμματα μέ τά όποια ή επισκοπή Διαυλείας καί Ταλαντίου προβιβάστηκε σέ άρχιεπισκοπή είναι άκυρα, έπειδή ό προβιβασμός αυτός εγινε «βία καί δυναστεία τοϋ ντερβίς Μεεμέτ Πασιά»' έτσι ή έπαρχία Διαυλείας καί Ταλαντίου παραμένει επισκοπή τής μητροπόλεως ’Αθηνών. (ΓΕΔΕΩΝ, Άθήναι, 280-281.) 730 Παραίτηση μητροπολίτου ’Αθηνών «παραίτησις» φ· 263Γ 8 ’Απριλίου 1655 ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 334 Inc. ’Εγώ 6 ταπεινός μητροπολίτης ’Αθηνών Π. 'Ο ’Αθηνών Δανιήλ μέ ιδιόχειρο γράμμα παραιτεϊται, έπειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεΐ στά χρέη καί δοσίματα τής μητροπόλεώς του«δίδει άδειαν» στον οικουμενικό πατριάρχη νά εκλέξει ώς διάδοχό του τον έπίσκοπο Διαυλείας καί Ταλαντίου ’Άνθιμο. 'Ο παραιτούμενος Δα­ νιήλ διατηρεί το άξίωμα τής άρχιεροσύνης. (Γεδεων, Άθήναι, 267-268.) 731 Εκλογή μητροπολίτου ’Αθηνών 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 263Γ'ν ’Ιούνιος, ίνδ. η' ,αχνε'(1655) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεώς ’Αθηνών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης ’Αθηνών ό επίσκοπος Διαυλείας καί Ταλαντίου Άνθιμος μετά τήν παραίτηση του Δανιήλ. (Γεδεων, Άθήναι, 268.) 732 Εκλογή μητροπολίτου ’Αγκύρας 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 263ν ’Ιούλιος, ίνδ. η' ,αχνε' (1655) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεώς Άγκυρας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης ’Αγκύρας ό ιερομόναχος Γερμανός μετά το θάνατο τοϋ Λαυρέντιου. 733 'Υποχρεώσεις άρχιερέων κατά τήν παραμονή τους στήν Κωνσταντινούπολη φ· 263ν-264Γ [ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' ;] «συνοδικός τόμος» 16 ’Ιουλίου, ίνδ. \ ,αχζ°'[=,αχνζ';] (1657;) Inc. Έν παντί κοινφ πολιτεύματι, καί II. Άποφασίζεται δτι οί άρχιερεΐς πού φθάνουν στήν Κωνσταντι­ νούπολη πρέπει νά εμφανίζονται ώς τήν έπαύριο τής άφίξεώς τους στο πατριαρχείο- δσοι εξάλλου άρχιερεΐς διαμένουν στή βασιλεύουσα όφεί- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 335 λουν κάθε πρωί να προσέρχονται στο πατριαρχείο καί υστέρα νά αναχω­ ρούν γιά τή διεκπεραίωση προσωπικών τους υποθέσεων1. 734 Παραίτηση οικουμενικού πατριάρχου Παϊσίου Α' «παραίτησις» φ· 264Γ 8 Αύγούστου, ΐνδ. η' ,αχνε' (1655) Inc. "Οσαι των υποθέσεων γίνονται lòia Π. Ό Κωνσταντινουπόλεως Παΐσιος Α' υποβάλλει έγγράφως τήν παραίτησή του, επειδή δεν μπορεί νά υποφέρει «τάς πολλάς οχλήσεις τάς καθημερινάς των χρεωφειλετών καί τάς ανωμαλίας καί άκαταστασίας τοϋ παρόντος καιρού»· ταυτόχρονα, άναλαμβάνοντας προεδρικώς τή διοί­ κηση τής έπαρχίας Κυζίκου, υπόσχεται ότι δεν θά δημιουργήσει προβλή­ ματα στον νέο πατριάρχη Ίωαννίκιο Β'. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Συμβολή 1, 138-139.) 735 Καθαίρεση μητροπολίτου Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου φ. 264Γ'ν «καθαίρεσις» ’Οκτώβριος, ΐνδ. θ' [1655] Inc. "Εκαστος από των Ιδίων κατω\=ο]ρθωμάτων Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τοϋ αξιώματος τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Προϊλάβου Μελέτιος, έπειδή πλαστογράφησε έγγραφο μέ το όποιο άποδείκνυε ότι είχε δήθεν εξοφλήσει κάποιο άδηλο χρέος του. (Russos, Studii, 290.) 736 Εκλογή μητροπολίτου Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 264ν ’Οκτώβριος, ΐνδ. ιθ'[=θ'] ,αχνε' (1655) Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Προϊλάβου 1. ΓΕΔΕΩΝ, Διατάξεις 2, 390-391: τμήμα τοϋ κειμένου, άπό τον κώδικα ((Φωτίου Κυπρίου». ΙΩΑΝΝΙΚΙΟ Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 336 Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου ό ιερομό­ ναχος Γεράσιμος μετά την καθαίρεση τοϋ Μελετίου. (ΖΕΡΛΕΝΤΗΣ, Γεράσιμος, 118-119.) 737 Εκλογή αρχιεπισκόπου Δομενίκου καί Έλασσόνος φ· 264ν Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα ...») Σεπτέμβριος, ίνδ. θ' ,αχνε' (1655) Inc. ’Επειδή τής άρχιεπιακοπής ’Ελασσώνος καί Δομενίκου Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Έλασσόνος καί Δομενίκου ό ιερομό­ ναχος ’Αθανάσιος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Γερμανού. 738 ’Εκλογή μητροπολίτου Σοφίας ΤΑΚΩΒΟΣ 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 265Γ 28 ’Ιουλίου, ίνδ. γ' (αχπ' (1680) Inc. ’Επειδή εγένετο απαραίτητος χρεία, κατασταθήναι Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σοφίας ό πρώην Φιλιππουπόλεως Κύριλλος «άδοκίμου φανέντος, τοϋ έν αύτή άρχιερατεύσαντος Αυξεντίου». 739 Καθαίρεση μητροπολίτου Βέροιας ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «καθαίρεσις» φ· 265Γ ,αχνε' (1655) Inc. Καί τοϋτο δήλον ώς τά Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τοϋ άξιώματος τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Βέροιας ’Ιωακείμ, επειδή δεν κατέβαλε έπί δύο ετη τήν πατριαρχική ζητεία «επ’ ελαφρώσει καί άναλωφήσει τοϋ πατριαρχικού καί οικουμενικού χρέους». 740 ’Εκλογή μητροπολίτου Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών φ· 265Γ'ν 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Νοέμβριος, ίνδ. θ' ,αχνε' (1655) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 337 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νεοκαισαρείας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών ό προόην Καφα καί Φούλλων Κύριλλος μετά την καθαίρεση τοϋ Σαμουήλ. 741 Εκλογή μητροπολίτου Βιδίνης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 265ν Μάρτιος, ίνδ. ιγ' ,αχξ' (1660) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Inc. 'Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βιδννης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Βιδίνης ό ιερομόναχος Φιλόθεος μετά την καθαίρεση του Σωφρονίου. 742 Εκλογή μητροπολίτου Ζιχνών καί Νευροκοπίου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 265ν 26 Νοεμβρίου, ίνδ. θ' ,αχνε' (1655) ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Ζυχνών καί Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Ζιχνών καί Νευροκοπίου ό ιερομόνα­ χος Κοσμάς μετά το θάνατο τοϋ Μακαρίου. 743 'Υπόσχεση καταβολής δοσιμάτων αρχιεπισκοπής Καρπά­ θου φ. 265ν «ύπόσχεσις» Αύγουστος, ίνδ. ιε' ,αχξβ' (1662) Inc. ’Επειδή τον θεοφιλεατάτου αρχιεπισκόπου Καρπάθον Π. Ό άρχιεπίσκοπος Καρπάθου ’Αθανάσιος υπόσχεται να κατα­ βάλλει έτησίως «λόγω ζητείας ή καί βοήθειας» το ποσό τών 10.000 άσπρων, στο όποιο περιόρισε ή σύνοδος το ετήσιο δόσιμο τής αρχιεπι­ σκοπής αύτής, άναγνωρίζοντας την «ενδειαν καί άπορίαν» της. Έκτος τοϋ ποσοΰ αύτοΰ, θά καταβάλλει μόνο το «βασιλικόν χαράτζιον» (πρβ. πράξη 723). (ΓΕΔΕΩΝ, Μητροπόλεις, 351.) 22 ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Γ' II ΣΥΝΑΓΩΓΉ 338 744 Εκλογή μητροπολίτου Μηδείας ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' φ· 266Γ 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») ’Απρίλιος, ίνδ. θ' ,αχνζ' (1656) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Μήδειας γνησίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μηδείας ό ιερομόναχος Νικηφόρος μετά το θάνατο του Χριστοφόρου. 745 Εκλογή μητροπολίτου Κυζίκου ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Γ' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 266Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ι' ,αχνζ' (1656) Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Κυζίκου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Κυζίκου ό 'ιερομόναχος Μητροφάνης, μετά το θάνατο τοϋ ’Ανθίμου. 746 ’Εκλογή μητροπολίτου Καφα καί Φούλλων ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 266Γ 23 ’Ιουνίου, ίνδ. θ' ,αχνζ' (1656) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καφα Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Καφα καί Φούλλων ό ιερομόναχος Με­ λέτιος μετά τή μετάθεση τοϋ Κυρίλλου στον μητροπολιτικό θρόνο Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών (πρβ. πράξη 740). 747 ’Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Γαβριήλ Β' [ΓΑΒΡΙΗΛ Β'] 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 266Γ"ν ’Απρίλιος, ίνδ. ι' ,αχνζ' (1657) Inc. ’Άμεινον διοικοϋντος τοϋ Θεοϋ τά Π. ’Εκλέγεται οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας Γαβριήλ «άτε τοϋ έν αύτώ [πατριαρχικώ θρόνω Κωνσταντίνου- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 339 πόλεως] προστατεύοντος καί πατριαρχοΰντος [Παρθενίου Γ'] έν μακαρία τη λήξει το ζην άποβαλόντος κατά τον τρόπον τής θείας προνοίας άπόκρυφον». Συνυποψήφιοι, οί μητροπολίτες Σοφίας Δανιήλ καί ’Αθηνών ’Άνθιμος. (ΓΕΔΕΩΝ, Τρόπος, 29.) 748 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... υπέταξα») φ. 266ν [χ.χ.’ άλλα 1657] ΓΑΒΡΙΗΛ Β' Inc. Πιστεύω εις iva Θεόν, και Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Νίκαιας Να­ θαναήλ. 749 Εκλογή μητροπολίτου Νίκαιας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 266ν ’Απρίλιος, ίνδ. ι' ,αχνζ' (1657) Inc. Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Νίκαιας ό 'ιερομόναχος Ναθαναήλ μετά την άπόφαση του πρώην Νίκαιας Γρηγορίου νά παραμείνει όριστικώς στην «Μπογδανία»' ό τελευταίος είχε ήδη διαμείνει δύο έτη στή «Μο­ σχοβία». (HURMUZAKI, Documente 14.1, 198: από άντίγραφο τοϋ Μ. Γεδεών—πι­ θανώς άπό Ν.Σ.· τώρα στή Ρουμανική ’Ακαδημία.) 750 'Υπόσχεση άποστολής έκκλησιαστικών δοσιμάτων φ. 266ν-267Γ «ύπόσχεσις καί συμφωνία» 14 ’Ιουνίου (αχνς' (1656) Inc. Υπόσχομαι τώ παναγιωτάτο[=ω] μοι αύθέντη Π. Ό μητροπολίτης Ίωαννίνων Καλλίνικος, πριν άναχωρήσει γιά τήν έπαρχία του, σημειώνει στον Κώδικα οτι υπόσχεται νά στέλνει στή Μ. ’Εκκλησία δλα τά χρήματα πού αναλογούν σέ ζητεΐες, βοήθειες καί βασιλικά χαράτσια’ επίσης, οσάκις σταλούν πατριαρχικοί εξαρχοι προς ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 340 εξόφληση των όφειλομένων, νά επιβαρύνεται, καί μέ τά έξοδά τους. Τέ­ λος, δηλώνει ότι, αν προσκληθεί καί δεν έ'ρθει στην Κωνσταντινούπολη, δέχεται να τιμωρηθεί. (Γριτςοποτλος, Καλλίνικος, 577.) 751 ’Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Παρθενίου Γ' [ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Γ'] 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 267Γ 26 ’Ιουλίου, ίνδ. θ' ,αχνζ' (1656) Inc. 5Επειδή τοϋ ’Ιωαννικίου εξωσθέντος τον Π. Εκλέγεται οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης Χίου Παρθένιος μετά την καθαίρεση τοϋ ’Ιωαννικίου Β'. Συνυποψήφιοι, οί μητρο­ πολίτες Λαρίσης Διονύσιος καί Ναυπάκτου Γαβριήλ. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Συμβολή 1, 139-140· προγενέστερη έκδοση, πιθανώς άπο Ν.Σ., Ζολωτας-Σαροτ, 'Ιστορία 3.2, 157-158.) 752 ’Εκλογή μητροπολίτου Θηβών φ· ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Γ' 'Υπόμνημα 267Γ Μάρτιος, ίνδ. ι' ,αχνζ' (1657) («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή της μητροπόλεως Θηβών, δίχα Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Θηβών ό ’Ιεζεκιήλ. Τό θρόνο τής επαρχίας αύτής κατείχε προεδρικώς ό πρώην Σάμου Παρθένιος, ό όποιος όμως απομακρύνεται, επειδή «πολλήν άπείθειαν καί άνυποταξίαν» έ'δειξε προς τη Μ. ’Εκκλησία. (ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Κατάλογοι, 178: τμήμα τοϋ κειμένου.) 753 Εκλογή μητροπολίτου Χίου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 267Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ι ,αχνζ' (1656) Inc. ’Επειδή τον παναγιωτάτου, καί οικουμενικού Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Χίου ό χαρτοφύλακας Χίου, ίερομό- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 341 ναχος Νεόφυτος, μετά τον προβιβασμό τοϋ Παρθενίου στον οικουμενικό θρόνο. (Ζολωτας-Σαροτ, 'Ιστορία 3.2, 135-136: πιθανώς άπο Ν.Σ.) [λευκά : φ. 267ν-268ν] 754 Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Διονυσίου Γ' 'Υπόμνημα («πρώτον... έξέθεντο...») φ· 269Γ Ιούνιος, ίνδ. is' [ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Γ'] ,αχξβ' (1662) Inc. Καί ή ποίμνη προς τον Π. ’Εκλέγεται οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης Λαρίσης Διονύσιος μετά την παραίτηση τοϋ Παρθενίου Δ'. Συνυποψήφιοι, οί μητροπολίτες Σμύρνης Μακάριος καί Δρύστρας Μακάριος (βλ. καί πρά­ ξη 106 οπού αντιγράφεται ή ί'δια πράξη). (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Συμβολή 1, 152· ΧαμοϊΔΟΠΟϊΛΟΣ, Έναλλαγαί, 697-698: ά- πό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 755 Εκλογή μητροπολίτου Άγχιάλου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 269Γ 24 ’Ιουλίου ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Γ' ,αχξβ' (1662) Inc. Έπεώή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άγχιάλου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Άγχιάλου ό ιερομόναχος Κάλλιστος μετά τό θάνατο τοϋ ’Ιωακείμ. 756 Εκλογή μητροπολίτου Λαρίσης 'Υπόμνημα («πρώτον... έξεθέμεθα...») φ· 269Γ 9 Αύγούστου ,αχξβ' (1662) Inc. Τον τά πάντα επί το Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λαρίσης ό ιερομόναχος Διονύσιος, «μέγας σακελλίου» τής Μ. ’Εκκλησίας, μετά τόν προβιβασμό τοϋ πρώην Λαρίσης Διονυσίου στόν οικουμενικό θρόνο. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 342 757 'Ομολογία πίστεως φ. 269ν 'Ομολογία («προέταξα... υπέγραψα») [χ.χ.· άλλά 1662] Inc. Πιστεύω εις εν a Θεόν, πατέρα Π. 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Λαρίσης Δι­ ονυσίου. 758 Καθαίρεση του οικουμενικού πατριάρχου Διονυσίου Δ' 269ν-270Γ [ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ'] «καθαίρεσις» Αύγουστος, ίνδ. ια' ,αχογ' (1673) Inc. 'Εκαστη αρετή δύο κακίαι παράκεινται Π. 'Η σύνοδος καθαιρεϊ τον οικουμενικό πατριάρχη «ώς παράλογον καί συνάγοντα, καί σκορπίζοντα, καί τω ύπερόγκω τής αύτοΰ γνούμης, άπαντας άποσκιρταν έμπαρασκευάζοντα»1. 759 Αναίρεση της καθαιρέσεως του Διονυσίου Δ' ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' «Άναίρεσις» φ. 270Γ ’Οκτώβριος, ίνδ. ιε' /θ[=/«]χοζ' (1676) Inc. ’ Αναγνόντες ήδη την καθ' ημών Π. Ό καθαιρεθείς καί επανεκλεγείς οικουμενικός πατριάρχης Διο­ νύσιος Δ' «υπογράφει την άναίρεσιν» τής καθαιρέσεώς του άλλά άφήνει το κείμενό της άθικτο στον Κώδικα «προς έ'λεγχον των φιλοψευσαμένων»1. 760 Εκλογή οικουμενικού πατριάρχου Γερασίμου Β' 14 Αύγούστου, ίνδ. ια' ,αχογ' (1673) [ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β'] 'Υπόμνημα («πρώτον... έξεθέμεθα...») 1. ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Κριτίου. φ. 270Γ Φωτίειος 1, 115 σημ. 15: άπό τον κώδικα Α' τοϋ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 343 Inc. Ποίμνης άποιμάντου ζημία ούχ ή Π. ’Εκλέγεται, οικουμενικός πατριάρχης ό μητροπολίτης Τορνόβου Γεράσιμος «άτε τοϋ χρηματίσαντος... πατριάρχου Διονυσίου, άποβληθέντος τούτου [του οικουμενικού θρόνου] συνοδικώς, καί καθαιρεθέντος». Συνυποψήφιοι, ό μητροπολίτης Χριστιανουπόλεως Εύγένιος καί ό επί­ σκοπος Μέτρων Τιμόθεος. (Γερμανός, Συμβολή 1, 175.) 761 Εκλογή μητροπολίτου Τορνόβου φ. 270Γ 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 16 Αύγούστου ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β' ,αχογ' (1673) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τορνόβου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Τορνόβου ό επίσκοπος Λοφτζοΰ ’Ιεζεκιήλ μετά τον προβιβασμό τοϋ Τορνόβου Γερασίμου στον οικουμε­ νικό θρόνο. 762 Εκλογή μητροπολίτου Γοτθίας φ· 'Τπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») 270ν Αύγουστος [ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β3] ,αχογ' (1673) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Γοτθίας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Γοτθίας ό πρώην μητροπολίτης Πισιδίας Μεθόδιος μετά τό θάνατο τοϋ Δαβίδ. 763 Εκλογή επισκόπου Άγαθουπόλεως 'Τπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») φ· 270ν 26 Σεπτεμβρίου ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β' ,αχογ' (1673) Inc. ’Επειδή τής έπισκοπής Άγαθουπόλεως απροστάτευτου Π. ’Εκλέγεται έπίσκοπος Άγαθουπόλεως ό ιερομόναχος Λαυρέν­ τιος μετά τη μετάθεση τοϋ Μακαρίου στη μητρόπολη Δέρκων καί Νεοχωρίου. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 764 Εκλογή μητροπολίτου Δέρκων καί Νεοχωρίου φ· 270ν 11 Σεπτεμβρίου ,αχογ' (1673) 'Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») Inc. 5Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Δέρκων Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Δέρκων καί Νεοχωρίου ό πρώην επί­ σκοπος Άγαθουπόλεως Μακάριος μετά την παραίτηση του Χρύσανθού. (Αριςταρχης-ΚαςαπιΔΗΣ, Δέρκοι, 420: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικου­ μενικού Πατριαρχείου καί τή Ν.Σ.) 765 Εκλογή μητροπολίτου Πισιδίας φ. 270ν 'Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») 21 Δεκεμβρίου ,αχογ' (1673) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Πισιδείας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Πισιδίας ό ιερομόναχος Κύριλλος με­ τά τήν παραίτηση τοϋ Παϊσίου. 766 Εκλογή μητροπολίτου Φιλίππων καί Δράμας, Ζιχνών καί Νευροκοπίου φ·270ν-27ΐΓ 'Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») 13Μαρτίου ,αχοδ'(1674) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Φιλίππων καί Δράμας, Ζιχνών καί Νευροκοπίου ό πρώην έπίσκοπος Πέτρας Νεόφυτος, μετά τήν παραίτηση τοϋ Γερμανού. 767 Παραίτηση του μητροπολίτου Φιλίππων καί Δράμας, Ζιχνών καί Νευροκοπίου «παραίτησις» φ. 27ΐΓ ’Οκτώβριος ,αχογ' (1673) Inc. Διά τον παρόντος γράμματος, δηλοποιώ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 345 Π. 'Ο μητροπολίτης Φιλίππων καί Δράμας, Ζιχνών καί Νευροκοπίου Γερμανός, μέ ιδιόχειρο γράμμα, παραιτεΐται άπο τον μητροπολιτικό του θρόνο, οχι δμως καί άπο το άξίωμα τής άρχιεροσύνης, λόγω άσθενείας καί «ενοχλήσεων άπο των κρατούντων». 768 Εκλογή μητροπολίτου Βιζύης φ. 271Γ 'Γπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») 14 Μαρτίου ,αχοδ’ (1674) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βνζίης Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Βιζύης ό πρώην Άγκύρας Γεράσιμος μετά το θάνατο του Κοσμά. 769 Καθαίρεση μητροπολίτου Παλαιών Πατρών «καθαίρεσις» φ. 27ΐΓ'ν ,αχοδ' (1674) Inc. Τα φανερά των πραγμάτων, ισχυρών Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης ΙΙαλαιών Πατρών Δανιήλ, έπειδή δεν παρουσιάστηκε ενώπιον τής συνό­ δου νά άπολογηθει για τις άναφορές πού υπέβαλαν χριστιανοί τής έπαρχίας του «το τυραννικόν αότοϋ μη ύποφέροντες ήθος»- καί άκόμη έπειδή δεν κατέβαλε τά εκκλησιαστικά δικαιώματα στήν Μ. Εκκλησία. 770 Εκλογή μητροπολίτου Παλαιών Πατρών Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») φ. 27ΐν ’Απρίλιος, ίνδ. ιβ' ,αχοδ' (1674) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παλαιών Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Παλαιών Πατρών ό μητροπολίτης Εύχαΐτων Παρθένιος μετά την καθαίρεση του Δανιήλ. 771 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «έπικυρωτικόν έπιβεβαιωτήριον γράμμα σιγιλλιώδες» φ. 27ΐν-272Γ ’Ιούνιος, ίνδ. ι' /αχνε[=ζ;]'(1657 ;) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 346 Inc. Τής κατά λόγον ευεργεσίας, συγκεκραμένης Π. ’Επικυρώνονται καί επιβεβαιώνονται παλαιότερα πατριαρχικά γράμματα, μέ τά όποια είχε άνακηρυχθεϊ σταυροπηγιακή ή μονή των 'Αγίων Πατέρων, ή έπονομαζόμενη του «Μηδικίου», στήν περιοχή Τριγλείας (μητρόπολη 11 ρούσης)' ή απονομή είχε γίνει επί πατριαρχίας Τιμοθέου Β'. Ή μονή οφείλει «χάριν υποταγής» νά καταβάλλει κατ’ έτος στή Μ. Εκκλησία 15 οκάδες λάδι1. 772 Επαναφορά χωριών ύπο τή δικαιοδοσία μητροπόλεως ψ. 272Γ"ν ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' «σιγιλλιώδες γράμμα» Μάρτιος, ίνδ. α' ,ζρκς' (1618) Inc. "Απανθ’ ό μακρός, κάν’ αριθμητός Π. ’Επανέρχονται υπό τή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως Φιλίππων τά χωριά «Στρύμων ποταμός, τό Μαρμάριον, τό Όρφάνιον, ή Καρίανη, ή Μπομπλίανη, τό Νεοχώριον, ή Ποδογορίανη, καί τό Βοσορόμιον», τά όποια παρανόμως είχαν άποσπαστεϊ άπό αυτήν καί είχαν ονομαστεί «πα­ τριαρχικά καί σταυροπηγιακά». 773 Διαχείριση εισοδημάτων Μ. Εκκλησίας ΙΩΑΣΑΦ Β' «συνοδική σιγιλλιώδης γραφή» φ. 272 Ίνδ. ζ', ,ζοβ' (1564) Inc. 7ο μεν παραβαίνει καί παρατρέχειν Π. Άποφασίζεται ότι τά χρήματα άπό τίς έλεημοσύνες «των θεοφύ­ λακτων αύθεντών, καί των εύσεβεστάτων χριστιανών καί άρχόντων» θά τά διαχειρίζεται «διά κατάστιχου καί καθαρού λογαριασμού» έπιτροπή άπό κληρικούς καί άρχοντες εκλεγόμενη καί εναλλασσόμενη κατ’ έτος ώστε τά χρήματα νά «άναλίσκωνται έν χρείαις άναγκαίαις»' συγχρόνως ό Ίωάσαφ Β' δωρίζει 1.000 φλωριά στή μονή Παμμακάριστου, στήν όποια επιδίδεται καί ή παραπάνω απόφαση. Άπό τή διαχείριση αυτή εξαιρούν­ ται όσα χρήματα στέλνονται στον Ικάστοτε οικουμενικό πατριάρχη «ψυ­ χικής σωτηρίας χάριν». (ΧΑΜΟΪΔΟΠΟΪΛΟΣ, Διαχείρισις, 157-158: άπό τον Κώδικα Α' τοΰ Οικουμε­ νικού Πατριαρχείου.) 1. Ζακτθηνος, Πατριαρχικά, 161-164: άπό τον Parisinus suppl. gr. 704. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 347 774 Κατάστιχο διαχειρίσεως των δωρεών προς τή Μ. Εκ­ κλησία «Κατάστιγον» φ. 272ν-273Γ ’Ιανουάριος, ίνδ. ζ' ,ζοβ' (1564) Inc. 'Η τής ελεημοσύνης κτήαις, πράγμα Π. Ό πατριάρχης, σε εκτέλεση τής προηγούμενης «συνοδικής... γραφής», άνοίγει το «κατάστιχον» στο όποιο θά καταχωρίζονται οί ευερ­ γεσίες των χριστιανών καί θά καταγράφεται ή διαχείριση των χρημάτων αύτών. Πρώτη δωρεά είναι τά 1.000 φλωριά πού άφιέρωσε ό ίδιος ό πατριάρχης στη μονή τής Παμμακάριστου (βλ. προηγούμενη πράξη). Παράλληλα άναφέρει οσους έξελέγησαν γιά νά άπαρτίσουν την πρώτη έπιτροπή πού θά διαχειρίζεται τίς ευεργεσίες: «τόν τε τιμιώτατον μέγαν οίκονόμον πρεσβύτερον κυρ Θεόδωρον, καί τον εύγενέστατον κϋρ ’Αν­ τώνιον τον Καντακουζηνόν τον άπό τοϋ Γαλατά, καί τον χρησιμώτατον έν άρχουσι κϋρ Μωζάλον τον τοϋ Γαβρά, καί τον εύγενέστατον κϋρ Κων­ σταντίνον τον Παλαιολόγον, καί άπό των Καραμανιωτών τον κϋρ Καρατζάν». (ΧαμοϊΔΟΠΟΎΛΟΣ, Περισνναγωγή, 20-21: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικου­ μενικού Πατριαρχείου.) 775 Πόρισμα περί τής τύχης τής δωρεάς Ίωάσαφ Β' Σημείωμα («κατεστρώθη») φ. 273Γ ’Οκτώβριος, ίνδ. ζ' ,ζπζ' (1578) Inc. ’Επειδή πολλής σνζητήσεως γενομένης περί Π. Καταχωρίζεται στον Κώδικα τής Μ. ’Εκκλησίας σημείωμα σχε­ τικό μέ την τύχη των 1.000 φλωρίων πού προσέφερε ό πατριάρχης Ίωάσαφ Β' στή μονή Παμμακάριστου. Σύμφωνα μέ τό σημείωμα αυτό, ό πατριάρχης 'Ιερεμίας Β' παρέλαβε άπό τόν προκάτοχό του Μητροφάνη Γ', βάσει κατάστιχου, τό ποσό αυτό, τό όποιο διέθεσε γιά τήν άγορά «τοϋ όσπιτίου τοϋ Τζαούση τό πλησίον τοϋ πατριαρχείου, καί τοϋ γυναικείου μοναστηριού», τό όποιο καί άφιέρωσε στή Μ. ’Εκκλησία. Κατόπιν τούτου «τελείαν έλαβε λύσιν ή έρευνα των χιλίων φλωρίων» καί πρέπει νά παύσουν οί κατηγορίες έναντίον τοϋ Μητροφάνους Γ' δτι δήθεν κατεχράσθη τό ποσό αύτό. (ΧΑΜΟΪΔΟΠΟΥΛΟΣ, 1Αποσπάσματα, 730: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμε­ νικού Πατριαρχείου.) ΙΕΡΕΜΙΑΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 348 776 Δωρεά σκευών καί κτημάτων προς τή Μ. Εκκλησία φ. 273Γ Σημείωμα άφιερώσεως («άφιέρωσεν») «Έν ταϊς ήμέραις του ... πατριάρχου κΰρ Ίερεμίου»1 Inc. Έν ταϊς ήμέραις τον παναγιωτάτου Π. Καταχωρίζεται στον Κώδικα τής Μ. ’Εκκλησίας δτι ή «Κλιτοπούληνα» άφιέρωσε στη Μ. ’Εκκλησία διάφορα σκεύη, δύο κτήματα καί μία οικία. (Γεδεων, Χρονικά, 143.) 777 Δωρεά άμπελιοΰ προς τή Μ. ’Εκκλησία Σημείωμα άφιερώσεως («έσημειούθη ώδε») φ. 273Γ Δευτέρα 25 Μαίου ΐνδ. γ', ,ζ^η’ (1590) Inc. Πατρι,αρχοΰντος του αντοϋ παναγιωτάτου ημών Π. Καταχωρίζεται στον Κώδικα τής Μ. ’Εκκλησίας δτι ό ’Ιωάννης, γιος τοϋ Γεωργίου καί τής Ελένης, άπό την «Στενίτζα» τής επαρχίας Χριστιανουπόλεως άφιέρωσε στη Μ. ’Εκκλησία το άμπέλι πού είχε «έν τόπω χωρίω λεγομένω Τζινάρη» τής έπαρχίας Νικομήδειας. (ΓΕΔΕΩΝ, Χρονικά, 1512.) 778 Επικύρωση δωρεάς προς τή Μ. Εκκλησία ΜΗΤΡΟΦΑΝΗΣ Γ' «διασαφητικόν γράμμα» φ. 273Γ'ν [χ.χ." άλλά ’Ιανουάριος 1580] Inc. "// μετριότης ημών, εΐόήσει καί Π. ’Επικυρώνεται ή δωρεά των δύο σπιτιών—ιδιοκτησίας κά­ ποτε Ράλλη—την όποια έκαμε ό βοεβόδας «πάσης Μπογδανίας» Πέτρος 1. Ή πράξη αύτή καθώς καί ή έπόμενη σημειώνονται στον Κώδικα της Μ. Εκκλησίας χωρίς τή χρονολογική ένδειξη της καταχωρίσεως' πάντως άπό εσωτερικά στοιχεία ανάγονται στήν έποχή τής πατριαρχίας τοϋ Ίερεμίου Β', δπου καί τις κατα­ χωρίζουμε. Κατά τον ΓΕΔΕΩΝ, Χρονικά, 67: ή δωρεά αύτή έγινε τό 1578. 2. Βλ. καί ΠαπαδοποτλΟΣ-ΚεΡΑΜΕΤΣ, Κατάλογος, 97: άπό τον Κώδικα ΕΦΣΚ 11, δπου γίνονται διάφορες παρατηρήσεις στήν έκδοση Γεδεών. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 349 προς τή Μ. Εκκλησία «ώστε εχειν το μνημόσυνον αύτοϋ... άκατάπαυστον καί είπεϊν αιώνιον». Μέ το γράμμα αύτό διευκρινίζεται δτι τα δύο αύτά σπίτια θά χρησιμοποιούνται ώς κατάλυμά του οσάκις ό βοεβόδας έρχεται στην Κωνσταντινούπολη. (ΧαμοτδογΙΟϊΛΟΣ, ’Αποσπάσματα, 731: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμε­ νικού Πατριαρχείου, δπου υπάρχει μηνολογία «μηνί ίανουαρίου ίνδικτιώνος η'», άπό τήν όποια ό εκδότης χρονολογεί τήν πράξη. ) 779 Δωρεά 'Ιερεμίου Α' προς τή Μ. Εκκλησία «πατριαρχικόν γράμμα» φ· 273ν [’Οκτώβριος, ΐνδ. ιβ'] ,ζμζ' (1538) ΙΕΡΕΜΙΑΣ Α' Inc. ’Αγαθόν το άγαθοεργεϊν, καί κατά Π. Ό οικουμενικός πατριάρχης 'Ιερεμίας Α' άφιερώνει στή μονή τής Παμμακάριστου το σπίτι μέ το περιβόλι, το αμπέλι καί το άγιασμα τής 'Αγίας Παρασκευής, πού έχει στην περιοχή «του Βρίγκα καλούμενη» κοντά στήν Κωνσταντινούπολη. (ΧΑΜΟΪΔΟΠΟΤΛΟΣ, Περισυναγωγή, 3: άπό τον Κώδικα Α' του Οικουμενικού Πατριαρχείου' καί ΓΕΔΕΩΝ, Χρονικά, 135-136' βλ. καί σ. 66 όπου άναφέρεται διεξο­ δικά στο προάστιο «Βρύγκα», τό σημερινό Χάσκιοϊ.) 780 Επικύρωση παραχωρήσεως χωριών στή μητρόπολη Πισι- δίας «έπικυρωτικόν συνοδικόν γράμμα» φ. 273Τ-274Γ ,ζριβ' (1603/1604) ΡΑΦΑΗΛ Β' Inc. Ovôèv ούτως εύλογον τε καί Π. ’Επικυρώνονται παλαιότερα πατριαρχικά γράμματα (ρητά άναφέρονται πράξεις τοϋ Μητροφάνους Γ' καί 'Ιερεμίου Β'), σύμφωνα μέ τά όποια είχαν παραχωρηθεϊ στή μητρόπολη Πισιδίας τά χωριά «Νιτήρας, Πέρματα καί Μόνος». 781 ’Απόφαση γιά τήν κυριότητα έργαστηρίων στή Θεσσα­ λονίκη Συνοδική άπόφαση («συνοδικώς άποφαινόμεθα») Inc. ’Επειδή ό άπό Άγράφων Ευστάθιος φ· 274Γ ’Ιούλιος, ίνδ. ζ' 7ζριζ' (1609) ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 350 Π. Άποφασίζεται ότι τά δύο εργαστήρια («φακάδικα») καί ένας όντάς τά όποια κατείχε στή Θεσσαλονίκη ό άποθανών Ευστάθιος «ό άπό Άγράφων» άνήκουν στήν κόρη του Καλή. Τά έργαστήρια αύτά προσπά­ θησαν, μετά το θάνατο του Ευσταθίου, νά τά σφετεριστούν οί τότε ένοικιαστές τους, δηλαδή οί άδελφοί Δήμος καί Στεριανός Μίζιος καί ό Γεώρ­ γιος Πίρης, καθώς καί οί κληρονόμοι τους μέ την αιτιολογία ότι μετά τήν αποτέφρωσή τους έξόδευσαν πολλά χρήματα για τήν άποκατάστασή τους. 782 Παραίτηση επισκόπου Σταγών φ. 274Γ «παραίτησις» 12 ’Ιουλίου, ίνδ. ζ' ,ζριζ' (1609) Inc. Δ μ τής παρούσης μον οίκειοχείρου Π. Ό επίσκοπος Σταγών ’Αβραάμ υποβάλλει στο μητροπολίτη Λαρίσης Τιμόθεο τήν παραίτηση άπό τό θρόνο του —διατηρώντας όμως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης— επειδή δεν μπορεί νά υποφέρει «τά βάρη» τής επισκοπής του. 783 ’Αναφορά περί τής νομιμότητος συνοικεσίου [ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β';] ’Αναφορά φ. 274Γ [χ.χ.] («αναφέρω... καί δηλοποιώ») Ine. Tomo άναφέρω προς τήν παναγιώ[=6]τητα Π. Ό μητροπολίτης Μηθύμνης Γρηγόριος άναφέρει προς τον οικου­ μενικό πατριάρχη ότι ερεύνησε, υστέρα άπό τήν έγγραφη έντολή του, καί κατέληξε ότι τό συνοικέσιο του Γεωργίου «ρεΐζη» καί τής 12ετοϋς κόρης τοϋ Μανόλη καί τής Δεσποινέτας πού έγινε στό χωριό Φίλια τής Λέσβου είναι νόμιμο. 784 Κοινοποίηση άφορισμοΰ ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' Πατριαρχικό γράμμα «γράφομεν» φ. 274ν [χ.χ.· άλλά post 15 ’Οκτωβρίου 1607] Inc. Ώδε επληροφορήθημεν διά γράμματός σον Π. Ό οικουμενικός πατριάρχης Νεόφυτος Β' γνωστοποιεί στό μη- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 351 τροπολίτη Μηθύμνης Γρηγόριο ότι άφορίζεται ή Ρήγαινα καί ή κόρη της Μαχταρίνα, ό Γεώργιος Μάλαμας, ή γυναίκα του Σμαράγδα τοϋ Παπή άλλα καί ό Γεώργιος ρεΐζης, επειδή θέλησαν νά διαλύσουν το νόμιμο συνοικέσιο τοϋ τελευταίου μέ τή θυγατέρα τοϋ Μανόλη καί τής Δεσποινέτας (βλ. προηγούμενη πράξη) προκειμένου νά μνηστευθεΐ την κόρη τοϋ Γεωργίου καί τής Σμαράγδας Μάλαμα. 'Ο άφορισμός τους ισχύει εως ότου τελεστεΐ ό γάμος τοϋ Γεωργίου μέ τή νόμιμη μνηστή του. 785 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «σιγιλλιώδες γράμμα» Inc. "Οσον ή των θείων καί φ· 274ν Φεβρουάριος, ΐνδ. ζ' ,ζριζ' (1609) Π. Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής τής Θεοτό­ κου τής Σκαλωτής καί των μετοχίων της, «Χαριτομένης, καί τοϋ Τα­ ξιάρχου», στή μητρόπολη Αίνου. Μέ τον τρόπο αύτό ικανοποιείται αίτημα των μοναχών, οί όποιοι γιά το σκοπό αύτό προσκόμισαν παλαιότερα σιγίλλια τοϋ «κύρ Διονυσίου καί τοϋ κυρ Ίερεμίου». Τό σταυροπήγιο θά καταβάλλει στή Μ. Εκκλησία κατ’ έτος ώς «χαράτζιον... φλωρίον έν». (Μυςτακιδης, Αίνος, 623-625.) 786 Κοινοποίηση άφορισμοΰ φ- 275Γ Πατριαρχικό γράμμα («γράφομεν καί άποφαινόμεθα») Μάιος, ΐνδ. η' [1610] Inc. Περής τις Καραμοκάνης λεγόμενος, ελθών Π. Ό οικουμενικός πατριάρχης γνωστοποιεί στό μητροπολίτη Χίου τόν άφορισμό τοϋ Περή Καραμοκάνη, έπειδή έξαπάτησε τή σύνοδο καί ελαβε γράμμα άργίας έναντίον τοϋ παπα-Νικολάου Καζάρη, μέ τήν κατηγορία ότι ό τελευταίος είχε ευλογήσει παράνομο συνοικέσιο- ταυτό­ χρονα τοϋ άνακοινώνει ότι αίρεται ή ποινή τοϋ παπα-Νικολάου. (Ζολωτας-Σαροτ, 'Ιστορία 3.2, 18: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου- πρβ. καί σ. 136-137.) 787 ’Απειλή επιτιμίων σε βάρος των μοναχών Νέας Μονής Χίου Πατριαρχικό «γράμμα» φ. 275Γ Μάιος, ΐνδ. η' [1610] Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 352 Inc. Προεγράιραμεν και άπεφηνάμεθα, Iva οι Π. Καλείται ό μητροπολίτης Χίου νά έπιτιμήσει καί, αν δέν συμ­ μορφωθούν, νά άφορίσει τον ήγούμενο καί τούς μοναχούς τής Νέας Μο­ νής στη Χίο έπειδή, παρά τις πατριαρχικές συστάσεις, εξακολουθούν νά ενοχλούν τον Κωνσταντίνο Πολίτη «περί τού δοθέντος αύτω υποστατι­ κού». (ΖολωτΑΣ-ΣαΡΟΤ, 'Ιστορία 3.2, 137-138.) 788 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «έπιβεβαιοτήριον σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 275Γ'ν Σεπτέμβριος, ίνδ. ζ' ,ζριζ' (1608) Inc. 'Ο Κύριος ημών ’Ιησούς Χριστός Π. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξία τής μονής τής Θεοτόκου τής Μυρ[σι]νιωτίσσης καί τής μονής τού Ταξιάρχου τού Λειμώνος στη μητρόπολη Μηθύμνης. Επικυρώνονται έτσι παλαιότερα πατριαρχικά γράμματα καθώς καί ή διαθήκη τού κτήτορα των μονών Μανουήλ Άγαλιανοΰ1. 789 Κατοχύρωση διαθήκης Συνοδική άπόφαση («άποφαίνεται συνοδικώς») φ. 275ν ’Απρίλιος ίνδ. η' [1610] Inc. ’Επειδή ό άπό της επαρχίας Π. ’Ανακοινώνεται στον άρχιεπίσκοπο Φαναριού καί Νεοχωρίου ότι θά άφοριστεϊ οποιοσδήποτε άπό τούς συγγενείς τού Δημουλά Θεοδώρου Στεφανοπούλου «εκ τής χώρας Πεζούλας» προσβάλει τή διαθήκη, μέ τήν οποία ό τελευταίος σκοπεύει νά αφιερώσει «τά άσπρα αυτού, τα άσιμικά, τά ρουχικά, καί πάσαν τήν ύλην τού όσπιτίου αυτού, καί τ’ άλλα κτήματα, καί πράγματα, κινητά καί άκίνητα, καί αύτοκίνητα» σέ διά­ φορα μοναστήρια. 1. ΑΝΩΝΤΜΟΣ, ’Έγγραφα [ΔΙΜΜ 11 (1939)], 122-125: άπό το πρωτότυπο στό ’Αρχείο τής μονής Λειμώνος. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 353 790 Κατοχύρωση περιουσιακού στοιχείου Συνοδική άπόφαση «γράφομεν συνοδικώς») φ· 276Γ [/-X· άλλα 1601-1603/1607-1612] Inc. Κατά την προπεμφθεισαν αναφοράν σον Π. Καλείται, έπ'ι ποινή άφορισμοΰ, ό Μάρκος Κότης νά παύσει νά ενοχλεί τον ’Ιωάννη Χρυσοβελόνη στη Χίο, έπειδή, όπως φαίνεται καί άπο τά επίσημα έγγραφα πού προσκόμισε ό Χρυσοβελόνης, «χοντζέτια... καί γράμματα νοταρικά», νομίμως έχει ύπο την εξουσία του το «όπερ ήγόρασεν υποστατικόν». (Ζ0ΛΩΤΑΣ-ΣαΡ0ϊ, 'Ιστορία 3.2, 138-139.) 791 Επαναφορά νησιών υπό τη δικαιοδοσία έπισκοπής «έπί κυρωτικόν καί συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 276Γ"ν ’Απρίλιος, ίνδ. η' ,ζριη' (1610) Inc. Τον νόμον φησί γενομένου έπ'ι Π. ’Επανέρχονται ύπο τη δικαιοδοσία τής έπισκοπής Λέρνης τά νησιά ’Αστυπάλαια καί Κάλυμνος, τά όποια είχαν άποσπαστεΐ άπο αυτήν, εΐχαν άνακηρυχθεϊ σταυροπηγιακά καί «έδόθησαν τοϊς τυχοΰσι». 'Ικα­ νοποιείται έτσι το α’ίτημα τοϋ μητροπολίτου Ρόδου, ό όποιος προσκόμισε γράμματα τοΰ 'Ιερεμίου Β' καί τοϋ τοποτηρητοϋ τοϋ οικουμενικού θρόνου Μελετίου Πήγα. (ΓΕΔΕΩΝ, Μνημεία, 450-451.) 792 ’Αναγνώριση τής κυριότητος κτητορικοΰ ναού Συνοδική άπόφαση («άποφαινόμεθα συνοδικώς») φ· 276ν Μάιος, ίνδ. η' [1610] Inc. ’Επειδή από ’ίσον σννοδικοϋ ημών Π. ’Αναγνωρίζεται ότι ό ναός τοΰ Σωτήρος Χρίστου στή Χίο άνήκει στον κτήτορά του Άντώκα Πετρίτζη· αν è Μανουήλ Πετρίτζης ένοχλησει καί πάλι τον νόμιμο κτήτορα τής εκκλησίας αυτής, θά άφοριστεΐ. (Ζολωτας-Σαροϊ, 23 Ιστορία 3.2, 139-140.) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 354 793 ’Άσκηση πιέσεως γιά τήν άποπληρωμή χρέους Συνοδικό «γράμμα» φ· 276ν ’Ιούλιος, ίνδ. η' [1610] Inc. Προεγράψαμεν καί άπεφηνάμεθα, Iva ή Π. ’Ανανεώνεται ό άφορισμός πού είχε επιβληθεί στη γυναίκα καί τά παιδιά τοϋ άποθανόντος Δημάκη Λύκου εως δτου άποδώσουν τά άσπρα τά όποια, σύμφωνα μέ ύπάρχουσα ομολογία, χρεωστοΰσε ό Δημάκης στους ’Αγγελάκη Συνάκο καί Γεώργιο Μίκρα. 'Υποδεικνύεται στους ιερείς καί άρχοντες του χωριού Βρανιανά ’Αγράφων νά έπιτιμήσουν τούς οφειλέτες, καί καλούνται οί παπα-Γιακουμής καί παπα-’Αποστολής πού αγνόησαν τον άφορισμό νά συμμορφωθούν έπί ποινή άργίας. 794 Επικύρωση διαθήκης ΜΗΤΡΟΦΑΝΗΣ Γ'1 «πατριαρχικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 276ν-277Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ιβ' ,ζοζ' (1568) Inc. Της ημών μετριότητος σννοδικώς προκαθήμενης Π. Επικυρώνεται ή διαθήκη τού Νικολάου Σπανού «έκ χωρίου Χάλκη καλούμενον» τής Νάξου, σύμφωνα μέ τήν όποια άφήνει τήν εκ­ κλησία τής Παναγίας τής Πρωτόθρονου στο γιό του Γεώργιο, ένώ τά «παρακλησίδια» τοϋ 'Αγίου Γεωργίου καί των 'Αγίων ’Ακινδύνων αφή­ νει στον άλλο γιό του παπα-’Ιωάννη· ταυτόχρονα κρίνονται άπό τήν πα­ τριαρχική σύνοδο ώς μή νόμιμες οί διεκδικήσεις τού θείου τους παπα-’Ιω­ άννη έπί τού ναού τής Πρωτοθρόνου (βλ. καί πράξεις 795, 802, 803, 804). 795 Επιβεβαίωση κυριότητος κτητορικοΰ ναού ΡΑΦΑΗΛ Β' «συνοδικόν, καί πατριαρχικόν έπί κυροτικόν, καί βεβαιωτήριον γράμμα» φ. 277Γ'ν Αύγουστος, ίνδ. γ' 7ζριγ' (1605) Inc. Ουδεν άπεικός το διά των 1. Ή πράξη καταχωρίζεται μέ τήν επιγραφή «f ίσον γράμματος σιγιλλιώδους τοϋ μακαρίτου πατριάρχου κϋρ Μητροφάνους», στοιχείο πού δηλώνει ότι ή κα­ ταχώρισή της στύν Κώδικα έγινε μετά το θάνατο τοϋ Μητροφάνους- έδώ άποδίδεται κανονικά στύν Μητροφάνη Γ'. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ AA A A ΚΕΙΜΕΝΑ 355 Π. ’Επιβεβαιώνεται δτι ό ναός τής Θεοτόκου τής Πρωτοθρόνου στο χωριό Χαλκί τής μητροπόλεως Παροναξίας ανήκει στον παπα-Γεώργιο Σπανό, ομώνυμο «έγγονό» (τρισέγγονο) τοϋ κτήτορος. 'Η επικύρωση αυτή θεμελιώνεται στά στοιχεία πού παρέχει ή προηγούμενη πράξη. 796 Άθώωση ίερέως φ. 277ν Άθώωση («γράφομεν καί άποφαινόμεθα») Σεπτέμβριος ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' ίνδ. θ' [1610] Inc. Καλώς γινώσκετε, δτι προεγράψαμεν, καί Π. ’Αθωώνεται ό παπα-Λάμπος Μπούρας —ή έκκλησία του οποίου άνήκε στη δικαιοδοσία τοϋ επισκόπου Φαναριού καί Νεοχωρίου— πού αδίκως είχε κατηγορηθεΐ οτι συναίνεσε στην άρπαγή τής κόρης τοϋ Άνδρέα Μορφέση καί στην τέλεση τοϋ γάμου της μέ τόν Θεοδόσιο Καλοϊωάννη, ενώ αυτή ήταν νομίμως άρραβωνιασμένη με τόν Κώνστα Στανίτζα. 797 Εντολή διερευνήσεως κατηγορίας περί καταχρήσεως κοι­ νοτικών χρημάτων Ιΐατριαρχικό γράμμα («έντελλόμεθα») φ· 277ν [χ.χ.· άλλά 1601-1603/1607-1612] Inc. Ό άπό Φλωρίσαίων ’Ιωάννης άνήνεγκεν Π. Ό επίσκοπος Φαναριού καί Νεοχωρίου έντέλλεται νά μεταβεϊ έπί τόπου γιά νά εξετάσει αν άληθεύει ή οχι ή κατηγορία την όποια κάνουν οί «άπό Δεβροβουνίστας παπά Χαρίτος, ’Άγγελος, Ποΰλος, Λάμπος, Θεόδωρος, δοΰλος, καί Χριστόδουλος» εναντίον τοϋ «άπό Φλωρισαίων ’Ιωάννη», «ώς φαγόντα άσπρα χιλιάδας εΐκοσιεννέα τής χώρας, μετά μιας μερέας πανίου αυθεντικού», καί σε περίπτωση καταφατική νά τόν άφορίσει: αν οί κατηγορίες αποδειχτούν ανυπόστατες, έντέλλεται νά αφορίσει τούς κατηγόρους τοϋ ’Ιωάννη. 798 Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας μητροπόλεως «πατριαρχικόν, καί συνοδικόν, έπικυρωτικόν γράμμα» φ· 277Υ-278Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. θ' /ζριθ' (1610) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 356 Inc. "Οτι μεν καί η κατά ΓΙ. ’Επιβεβαιώνεται ή δικαιοδοσία της μητροπόλεως Άγκύρας έπί «τήν χώραν Οίνούπολιν, συν δυσί χωριδίοις, Τολκισαρίτε, καί τη Νπόσια», τά όποια προσάρτησε στη μητρόπολη αύτή γιά νά τήν ένισχύσει καί, αργότερα, τά άπέσπασε ό οικουμενικός πατριάρχης Ραφαήλ Β'. (ΜϊΣΤΑΚΙΔΗΣ, Άνακαμίνενσις, 141-143.) 799 ’Ανανέωση παλαιών άποφάσεων γιά τή μή παρεμπόδιση λειτουργίας μύλου φ· 278Γ Συνοδική άπόφαση («άποφαινόμεθα... συνοδικώς») Σεπτέμβριος ίνδ. η' [1609] Inc. Κατά τά προ εκόοθεντα πατριαρχικά Π. Καλείται ό Γεώργιος, αδελφός του Νικολάου, στην περιοχή Κάρυά τής έπισκοπής Λιτζάς καί Άγράφων νά συμμορφωθεί, έπί ποινή άφορισμοϋ, μέ τις πατριαρχικές εντολές καί νά άφήσει ελεύθερη τή ροή νεροϋ πρός τό μύλο των ορφανών Νικολοϋ καί Στεριανού, τήν όποια παρεμποδίζει μέ τήν παρεμβολή τοϋ δικοϋ του μύλου. 800 Εντολή στο μητροπολίτη Θεσσαλονίκης γιά τήν επιβολή επιτιμίων «συνοδικόν γράμμα» φ· 278Γ'ν Σεπτέμβριος, ίνδ. θ' [1610] Inc. Κατά τά προ εκόοθεντα πατριαρχικά, συνοδικά Π. Καλείται ό μητροπολίτης Θεσσαλονίκης νά έπιτιμήσει τόν Γεώρ­ γιο, άδελφό τοϋ Νικολάου, «[τόν] νυν αυτόθι έν Θεσσαλονίκη έν τώ Ταχτακαλά καπηλεύονταν, έπειδή έξακολουθει νά εμποδίζει τήν ελεύθερη ροή τοϋ νεροϋ πρός τό μύλο των ορφανών Νικολοϋ καί Στεριανού στήν περιοχή Κάρυά τής επισκοπής Λιτζάς καί Άγράφων (πρβ. καί προηγού­ μενη πράξη). Άν δέν συμμορφωθεί καί αύτή τή φορά, θά άφοριστεϊ. 801 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «πατριαρχικόν, καί συνοδικόν, έπικυρωτικόν γράμμα» φ· 278ν-279Γ 26 ’Απριλίου, ίνδ. η ,ζριη' (1610) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 357 Inc. Μέγιστα όντως των εν άνθρωπίνοις Π. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής του Όσιου Λουκά «τοϋ Στηριώτου», στην έπαρχία Διαυλείας καί Ταλαντίου, καί των μετοχίων της —τά όποια άπαριθμοϋνται λεπτομερώς στο κείμενο— υστέρα άπό αίτημα των μοναχών τής μονής νά έπικυρωθοϋν τά «παλαιγενή χρυσόβουλλά τε, καί πατριαρχικά σιγίλλια». 8Θ2 ’Απόφαση περί τής νομής κτητορικοΰ Πατριαρχικό γράμμα («άποφαίνεται») ναού φ· 279Γ ’Ιούλιος, ίνδ. η' ΜΗΤΡΟΦΑΝΗΣ Γ' [1580] Inc. 7Ωδε άνηνέχθη τή ημών μετριότητι Π. Άποφασίζεται οτι ό παπα-’Ιωάννης Σπανός καί οί άνεψιοί του, άδελφοί παπα-Γεώργιος Σπανός καί παπα-’Ιωάννης Σπανός, πρέπει νά νέμονται άπό κοινού τό ναό τής Παναγίας τής Πρωτόθρονου πού βρίσκε­ ται στη Νάξο. 803 ’Αναγνώριση συγκυριότητας κτητορικου ναού «συμφωνητικόν γράμμα» φ. 279Γ 9 Όκτο^βρίου 16[0]8 [ΝΕΟΦΤΤΟΣ Β' ;] Inc. Διά τής παρονσης μας ομολογίας Π. Ό Νικολός Μπούρας καί ή Φλωρέντσα τοϋ Κωνσταντίνου συνο­ μολογούν, ώς «επίτροποι» τοϋ γαμπρού τους Γεωργίου Σπανού, δτι ή έκκλησία τής Θεοτόκου τής Πρωτοθρόνου στο χωριό Χαλκί τής Νάξου άνήκει άπό κοινού καί στον άλλο, άδηλο (βλ- έπόμενη πράξη), γαμπρό τους. 804 Επικύρωση συγκυριότητας επί κτητορικου ναού «πατριαρχικόν, καί συνοδικόν έπικυρωτικόν γράμμα» φ. 279Γ'Τ Φεβρουάριος, ίνδ. θ' ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' ^ζριθ' (1611) Inc. "Οτι μεν εδόθησαν πολλάκις γράμματα Π. Άποφασίζεται οτι στην έκκλησία τής Παναγίας τής Πρωτο­ θρόνου στο χωριό Χαλκί τής Νάξου έχει δικαίωμα συγκυριότητας («ΐνα Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 358 συμψάλ[λ]η») μαζί με τον παπα-Γεώργιο Σπανό, γαμπρό τοϋ Νικολοΰ Μπούρα, καί ό παπα-Ίωάννης, γιός τοϋ Νικολάου Σπανοΰ, απόγονος καί αυτός τοϋ κτήτορος. 805 ’Απόφαση γιά την έγκυρότητα γάμου φ. 279ν Πατριαρχικό γράμμα («γράφομεν») Φεβρουάριος ίνδ. θ' [1611] Inc. τΩδε άνηνέχθη ήμϊν, οτι, εν Π. Άποφασίζεται ότι ό γάμος τοϋ Γεωργίου μέ την άδηλη χήρα τοϋ άποθανόντος άνεψιοϋ του —γιου τοϋ β' έξαδέλφου του— στή «χώρα τοϋ Πετρίλου» τής επισκοπής Λιτζάς καί Άγράφων είναι έγκυρος, έπειδή δεν εμπίπτει στή διάταξη πού άπαγορεύει στό ίδιο πρόσωπο νά παντρεύεται δύο β' έξαδέλφια: οί δύο σύζυγοι τής χήρας ήταν ανεψιός καί θειος. 806 Κατάρτιση διαθήκης ένώπιον τής συνόδου Διαθήκη («κάμω λογαριασμόν») φ· 279ν-280Γ «έν τω Γαλατά» 2 Φεβρουάριου 16111 Inc. ’Εν ετει χιλιοστω εξακοσιοστω ενδεκάτω Π. Ό Γεώργιος Ραούλ Μελικής άπό την Άδριανούπολη καταρτί­ ζει ένώπιον τής συνόδου τη διαθήκη του, μέ την όποια άφήνει την πε­ ριουσία του στήν κόρη του Σμαράγδα καί στα πέντε ορφανά τοϋ γιοΰ του «Ίακούμου». Στό κείμενο άναφέρονται αναλυτικά τά ύπάρχοντά του κινη­ τά καί ακίνητα. (ΓΕΔΕΩΝ, Υπομνήματα, 85-86.) 807 Άφορισμός γιά την άλλοτρίωση περιουσίας Πατριαρχικό καί συνοδικό γράμμα («γράφομεν») Inc. ’Αναφοράν ενυπόγραφον παρ’ υμών των 1. 'Η χρονολογία δίδεται ολογράφως. φ· 280Γ ’Απρίλιος, ΐνδ. θ' [1611] ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 359 Π. Άφορίζονται οί άδελφοί ’Ιωάννης καί Γεώργιος Ταμουλής, επειδή μέ πλαστά χοτζέτια άπέσπασαν άπό τήν έξαδέλφη τους Μαρούλα Νταμουλπούλα τον κτητορικό ναό τοϋ 'Αγίου Νικολάου καθώς καί εναν κήπο. Στήν πραγματικότητα, ή Μαρούλα είχε πουλήσει προς αυτούς μόνο «τά τρία γονικά όσπήτιά» της στή μητρόπολη Παροναξίας έναντι 40 χρυσών φλωρίων προκειμένου νά έλευθερώσει τον άδελφό της «άπό τής αιχμαλωσίας». Ό άφορισμός τους θά ισχύει εως ότου άποδώσουν το ναό καί μαζί τά πλαστά χοτζέτια στήν κτήτορα. 808 Λύση γάμου Πατριαρχικό γράμμα («άποφαινόμεθα») φ. 280Γ'ν Μάιος, ίνδ. θ' [1611] Inc. ΎΩδε ήλθε Δονκας δ Καπαρας Π. ’Ανακοινώνεται στο μητροπολίτη Μηθύμνης ότι ή Μερούδα του Σεβαστού είναι έλεύθερη νά ξαναπαντρευτεί, άφοΰ ό άνδρας της Γεώργιος δεν μπόρεσε νά άποδείξει ενώπιον τής συνόδου τήν κατηγορία πού είχε διατυπώσει εναντίον της, ότι δηλαδή «μετά τίνος Γεωργίου τού ’Αθη­ ναίου έώρακεν αύτήν άμαρτάνουσαν», καί ή συκοφαντηθείσα Μερούδα δέν επιθυμεί πλέον νά έχει ώς σύζυγο τον κατήγορό της. 809 Καθαίρεση επισκόπου Λιτζάς καί Άγράφων «συνοδική... καθαίρεσις» φ· 280ν ’Ιούνιος 20[;] ,ζριζ' (1609) Inc. Τής ημών μετρωτητος σννοδικώς προκαθήμενης Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό επίσκοπος Λιτζάς καί Άγράφων ’Ακάκιος, επειδή «ιερούργησε καί χειροτονίας έπετέλεσεν», μολονότι είχε τιμωρηθεί μέ άργία γιά τή μή καταβολή των «πατριαρχικών δικαίων». 810 Δεύτερη καθαίρεση του έπισκόπου Λιτζάς καί Άγραφων φ. 280Τ «δευτέρα καθαίρεσις» Inc. "Οτι μεν δ επίσκοπος Λητζάς Μάιος, ίνδ. θ' ,ζριθ' (1611) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 360 Π. Καθαιρεΐται έκ νέου ό έπίσκοπος Λιτζάς καί Άγράφων ’Ακά­ κιος. 'Ο ’Ακάκιος προσέφυγε στη σύνοδο καί ζήτησε νά συγχωρεθεΐ, δταν όμως οί άρχιερεΐς «άναπτίξαντες τον ιερόν κώδικα» βρήκαν την πρώτη καθαίρεσή του «άντί του γενέσθαι προς αύτόν ευσπλαχνία καί έλεος... μάλλον πλατυτέρα... έγένετο ή καθαίρεσις έκ δευτέρου». 811 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας χωρίου ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' «συνοδικόν σημείωμα» φ. 28ΐΓ ’Ιούνιος, ίνδ. ιδ' ,ζρκδ' (1616) Inc. Άποστολικοί θείοι, κανόνες και πατριαρχικοί Π. Έπιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τοϋ πατριαρχικού χω­ ριού «Ίνέου»,τό όποιο είχε σφετεριστεί ό μητροπολίτης Άμασείας Γρηγόριος. Το χωριό αύτό, μαζί μέ τήν εκκλησία τού 'Αγίου Νικολάου, ήταν άπό παλαιά σταυροπηγιακό καί κατέβαλλε κατ’ έτος τρία φλωριά, «ώς εν τοΐς παλαιοϊς ίεροΐς κώδικι τής καθ’ ήμας ’Εκκλησίας εμπεριέχεται»1. 812 Επικύρωση μεταβιβάσεως έξαρχικών δικαιωμάτων νομι­ μότητας ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' Συνοδικό γράμμα «γράφομεν καί άποφαινόμεθα») φ. 281Γ“ν Μάρτιος, ίνδ. θ' [1611] Inc. Γνωστόν έστω πασιν νμϊν, ότι Π. Ή σύνοδος επικυρώνει τη συμφωνία μέ τήν οποία ό «καθολικός έ'ξαρχος» τής εξαρχίας «Ίάκωβας» (περιοχή ’Αρκαδίας), μέγας πρωτοπαπάς τής Μ. ’Εκκλησίας Γεώργιος μεταβιβάζει έφ’ δρου ζωής καί έναντι έτησίας άποζημιώσεως τα έξαρχικά του δικαιώματα στόν οικο­ νόμο Δημητσάνης Μανουήλ καί στόν άδελφό τού Μανουήλ λογοθέτη Σταμάτιο. Ή σύνοδος καλεΐ τούς χριστιανούς νά υποτάσσονται στους έπιτρόπους τού «καθολικού έξάρχου» καί καλεΐ τόν άρχιεπίσκοπο Δημη­ τσάνης νά επιστρέφει τά εισοδήματα των χωριών Άτζιχόλου καί Λα­ γκαδά τής έβδομης, όγδοης καί ένάτης ίνδικτιώνος στους νέους «έπι­ τρόπους» τής έξαρχίας, έπειδή τά χωριά αυτά είναι πατριαρχικά καί παρανόμως τά είσέπραξε. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Στασινός, 130-131.) 1. ΠαπαδοπΟΤΛΟΣ-ΚεραμεΤΣ, Άνάλεκτα 4, 88-90: άπό τον κώδικα ΜΠΤ 4. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 361 813 'Ομολογία άποδόσεως χρημάτων φ. 281ν 25 ’Απριλίου ,αχια' (1611) «ομολογία» Inc. ' Ομολογήσαμεν εμοίς η[=οί] ευρισκόμενοι εις Π. Οί ’Αγραφιώτες της Κωνσταντινουπόλεως, έχοντας καί τή συναίνεση των συμπατριωτών τους τής Θεσσαλονίκης, άναγνωρίζουν ότι ό Στάθης Πολήσης είσέπραξε άπό την περιοχή τών Άγραφων 205.000 άσπρα, τά όποια καί απέδωσε σ’ αυτούς. 814 ’Αναγνώριση νομιμότητας γάμου ’Ιούνιος, ίνδ. θ' [1611] Πατριαρχικό γράμμα («γράφομεν») Inc. 7Ωόε άνηνέχθη ήμϊν, δτι ό Π. ’Ανακοινώνεται στο μητροπολίτη Μυτιλήνης ότι ό γάμος τοϋ Κώνστα τοϋ Μπόζη μέ τή Φράγκα τοϋ Δούκα στο χωριό Μεσότοπος τής επαρχίας του είναι νόμιμος, δεδομένου ότι δεν έγνώριζε ότι υπήρχε συγ­ γένεια «έβδομου βαθμού». 815 'Ομολογία πωλήσεως μεριδίων μύλου «ομολογία» φ· 282Γ 1 Σεπτεμβρίου ,ζρκ' (1611) Inc. ’Έτους ,ζρκ0, μηνί σεπτεμβρίω εις Π. Ό Παρής Στισιάρης ομολογεί ότι πούλησε τά δύο μερίδια πού είχε στο μύλο τοϋ «Γιαννάκη» στον κάτοχο τοϋ τρίτου μεριδίου Γεώργιο Χάικο, γιά να μπορέσει νά ξεπληρώσει τό χρέος τών 9.200 άσπρων πού είχε προς τον κυρίτζη Δημητράκη. 816 ’Απόδοση χωριών στη δικαιοδοσία μητροπόλεως «συνοδικόν γράμμα» Inc. 'Ότι μεν τάς έκασταχοϋ επαρχίας φ· 282Γ Μάιος, ίνδ. L,ζ' .Y±tA(.UL,, (.VU. ,ζρις' (1608) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 362 Π. ’Αποδίδονται τά χωριά Πράβιον καί Αΐκισιάνη στή μητρόπολη Φιλίππων άπο την οποία παρανόμως είχαν άποσπαστεϊ: 'ικανοποιείται έτσι αίτημα τοϋ Φιλίππων Κλήμεντος. (ΠαιϊΑΔΟΠΟϊΛΟΣ-ΚερΑΜΕΤΣ, Π. Ν. Παπαγεωργίου, 681-682.) 817 ’Απειλή άφορισμοΰ γιά τή διευθέτηση κτηματικής διά­ φοράς φ· 282ν Συνοδική άπόφαση («γράφομεν καί... άποφαινόμεθα») Inc. [χ.χ.· άλλά 1607-1612] Προεγράψαμεν και άπεφηνάμεΟα, iva ό Π. Καλούνται ό ηγούμενος καί οί μοναχοί τής μονής Λουκοϋς να συμμορφωθούν μέ τά προηγούμενα πατριαρχικά γράμματα καί νά επι­ στρέφουν επί ποινή άφορισμοΰ στον ’Ιωάννη τον Γούναρη το χωράφι πού τοϋ άπέσπασαν. Το χωράφι αυτό το είχε άγοράσει άπο τον Γεώργιο Λυχνίδη γιά 16.000 άσπρα καί οί μοναχοί, «φθόνω κινηθέντες, άνεβήβασαν την τιμήν τοϋ χωραφιού, καί άπέσπασαν άπο των χειρών αύτοΰ, καί σχεδόν ίδιοποιήσαντο» (βλ. καί πράξη 823). (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μονή Λουκοϋς, 158-160.) 818 ’Απονομή όφφικίων στή μητρόπολη Χίου Πατριαρχικό καί συνοδικό γράμμα («γράφομεν καί άποφαινόμεθα») φ· 282ν-283Γ [χ.χ.· άλλά 18 ’Ιουνίου 1607] Inc. ’Επειδή δι ήμετέρας εγγράφου πατριαρχικής Π. Γνωστοποιείται στο μητροπολίτη Χίου ότι ή Μ. ’Εκκλησία εγ­ κρίνει τήν άπονομή των όφφικίων του πρωτοσυγκέλλου στον παπα-Σταυρινό Καλομάτη καί τοϋ πρωτεκδίκου στον παπα-Κήρυκο Πασπάτη1. 819 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονή «σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 283Γ ’Απρίλιος, ίνδ. ι', ,ζρκ' (1612) 1. Ζολωτας-Σλρου, 'ιστορία 3.2, 140-141, οπού προστίθεται ή ήμ,ερομηνία της πράξεως άπο άδηλη πηγή. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 363 Inc. // των θείων καί ιερών Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξία στη μονή τής 'Αγίας Τριά8ος στήν τοποθεσία Μαραθέα τής Ναυπλίας, τήν οποία ίδρυσαν οί μονα­ χοί Δανιήλ καί Νεόφυτος, άφοΰ έγκατέλειψαν το μονύδριο τής Θεοτόκου τής Έλεούσης κοντά στο χωριό Μελιγού. Το μονύδριο αυτό με τήν ίδια απόφαση ονομάζεται μετόχι τής 'Αγίας Τριάδος, ή όποια οφείλει νά καταβάλλει έτησίως στή Μ. Εκκλησία 120 άσπρα «υποταγής ενεκεν». (Γριτςοποτλος, Μονή Λονκοϋς, 156-157.) 820 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σε ναό «πατριαρχικόν, συνοδικών, σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 283ν Ιανουάριος, ίνδ. \ ,ζρκ' (1612) Inc. 7α κατά θεϊον σκοπόν γινόμενα Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξία στο ναό του Σωτήρος Χρί­ στου, πού ίδρυσε ό 'ιερομόναχος ’Άνθιμος, καί συγχρόνως ό ναός αυτός ονομάζεται μετόχι τής μονής τής Θεοτόκου τής «Έπανωκαστριτίσσης του Βουρκάνου τής Κορυφής» στήν επισκοπή Άνδρούσης. (ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φωτίειος 1, 158-159: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμε­ νικού Πατριαρχείου" ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μεααηνιακες μονές, 136-137.) 821 Προστασία σταυροπηγιακού ναοΰ Συνοδικό γράμμα («γράφομεν καί έντελλόμεθα») φ· 283ν [χ.χ." άλλά Ίανουάριος’Οκτώβριος 1612] Inc. ’Ωδε επισννόδον εμάθομεν καί επληροφορήθημεν Π. Καλείται ό επίσκοπος Άνδρούσης νά μήν επεμβαίνει στίς υπο­ θέσεις τοϋ ναοΰ τοϋ Προφήτου Ήλιού, επειδή είναι σταυροπηγιακός καί μετόχι τής μονής τής Θεοτόκου τής Έπανωκαστριτίσσης. (ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Νεόφυτος, 57-58.) 822 Διευθέτηση διαφορών μεταξύ των μονών Λουκοϋς καί Έλεούσης φ. 284Γ «συνοδικόν γράμμα» ,ζρκ' (1611/1612) II ΣΤΝΑΓΩΓΗ 364 Inc. ’Επειδή σκάνδαλα ούκ ολίγα, και Π. Μέ τή μεσολάβηση της Μ. Εκκλησίας παύουν οι έχθρες καί φιλονικίες μεταξύ των μονών Λουκοΰς καί Έλεούσης τής περιοχής Ναυπλίας' καλούνται οί μοναχοί των μονών αύτών, έπί ποινή καθαιρέσεως καί άφορισμοΰ, νά μήν προκαλέσουν στο μέλλον νέα σκάνδαλα. Τή συμ­ φιλίωση υπόσχονται ενώπιον τού οικουμενικού πατριάρχου έκ μέρους τής μονής Λουκοΰς ό παπα-Γαβριήλ καί έκ μέρους τής μονής Έλεούσης ό παπα-Παρθένιος καί ό γέρων Διονύσιος. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μονή Λουκοϋς, 158.) 823 Επικύρωση άγορας κτήματος «συνοδικόν γράμμα» φ· 284Γ ,ζρκ' (1611/1612) Inc. 5Επειδή ά εν ίερομονάχοις όσιώτατος Π. Άποφασίζεται ότι ό ’Ιωάννης Βερροιώτης «ό γούναρης» είχε το δίκαιο μέ το μέρος του στη διένεξή του μέ τούς πατέρες τής μονής Λουκοΰς· έτσι κατακυρώνεται οριστικά σ’ αύτύν το χωράφι τών 18 στρεμ­ μάτων πού είχε αγοράσει άπύ τον Γεώργιο Λυχνίδη άντί 16.000 άσπρων, «οί δέ πατέρες φθονήσαντες άνεβίβασαν την τιμήν τού χωραφιού, καί έλαβον παρ’ αυτού» (βλ. καί πράξη 817). 'Υποχρεώνονται επιπλέον οί μοναχοί νά πληρώσουν, έπί ποινή άφορισμοΰ, καί «τάς έξόδους, καί ζη­ μίας ας αύτώ προεξένησαν». (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μονή Λουκοϋς, 160-161.) 824 Έπιβεβ αίωση άφιερώσεως σέ μονή «πατριαρχικόν καί συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 284r"v ’Ιούνιος, ίνδ. Γ ,ζρκ'/ΐδ^) Inc. ’Επειδή ενώπιον τής ημών μετριότητος II. Επιβεβαιώνεται ή άφιέρωση πού έκανε πριν άπύ 34 χρόνια ό Άγγελέτος Καζανόβας άπό τήν Πάρο στή μονή τού 'Αγίου Ίωάννου Θεολόγου στήν Πάτμο: σύμφωνα μέ το γράμμα δωρεάς πού παρουσιά­ στηκε ένώπιον τής συνόδου, ό Καζανόβας είχε άφιερώσει στήν παραπάνω μονή το ναό τής Παναγίας τής Εύαγγελιστρίας στήν Παροικιά μαζί μέ τέσσερα χωράφια, δύο άμπέλια καί τρία σπίτια, τα όποια καί άποτέλεσαν μετόχι τής μονής- κατά συνέπεια τά άφιερωθέντα ανήκουν πλέον ορι­ στικά στή μονή αύτή. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 365 825 Άθώωση καί άποκατάσταση επισκόπου ’Άνδρου φ· «συνοδικόν άθωώσεως γράμμα» 284v-285r ’Ιανουάριος, ΐνδ. ια' ,ζρκ[α]' (1613) Inc. El καί άλλα πολλά προέβησαν Π. Άποκαθίσταται στον έπισκοπικό θρόνο τής ’Άνδρου ό Βενιαμίν, ό όποιος είχε καθαιρεθεί άπό τον πρώην οικουμενικό πατριάρχη Νεό­ φυτο Β' καί άντικατασταθεϊ άπο τόν πρώην Σκύρου Νεόφυτο. 'Η σύνο­ δος δέχεται δτι ή καθαίρεση τού Βενιαμίν εγινε «μη ούσης τελεία[ς] συνόδου άρχιερατικής» καί δτι «πάντα κακώς καί παρακανόνας έγένοντο». Στη σύνοδο παρίσταται καί ό πατριάρχης ’Αλεξάνδρειάς Κύριλ­ λος Λούκαρις. (Γεδεων, Άθήναι, 360-362.) 826 Συμφωνία διανομής κτημάτων Σημείωμα φ· 285Γ"ν «εις την Σαντορήνην» 24 ’Ιουνίου 16141 Inc. Εις δόξαν Χρι,οτον άμήν. Χιλίονς Π. ’Επιτροπή εγκρίτων Σαντοριναίων χωρίζει τά κτήματα τής έπισκοπής αυτής σέ τέσσερα ϊσα μερίδια, γιά νά πάρουν ό ορθόδοξος καί ό λατίνος επίσκοπος άπό δύο, ώστε νά είναι δίκαιη ή διανομή καί νά παύσουν οί μεταξύ των δύο κοινοτήτων Ιριδες- τά διαμοιραζόμενα κτήματα καθώς καί τά ονόματα των μελών τής έπιτροπής άναφέρονται στήν πρά­ ξη λεπτομερώς. (ΓΕΔΕΩΝ, Συμβολαί, 151: άπό τόν Κώδικα Α' του Οικουμενικού Πατριαρ­ χείου.) 827 'Υπαγωγή διαφοράς στήν κρίση του οικουμενικού πατρι- άρχου «ομολογίας... γράμμα» φ. 29 Μαρτίου, ίνδ. ια' Inc. Διά του παρόντος γράμματος, δηλοιτοιονσι 1. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. 285ν ,ζρκα'ίΙβΙΒ) ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' Η ΣΤΝΑΓΩΓΗ 366 Π. Οί Τριπολιτσιώτες Κανέλλος Ταπεινός καί Άνδρέας Μειζότερος συμφωνούν νά κριθοϋν οί διαφορές τους ένώπιον του οικουμενικού πατριάρχου Τιμοθέου Β' καί νά άποδεχτοϋν τήν απόφαση χωρίς καμιά διαμαρτυρία. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Τριπολιτσά, 153-154.) 828 Επιβεβαίωση άπονομής οφφικίου φ· 285ν «πατριαρχικόν καί συνοδικόν γράμμα» ,ζρκα' (1612/1613) Inc. ’Επειδή διά γράμματος πατριαρχικού τον Π. ’Επιβεβαιώνεται ότι το όφφίκιο του πρωτεκδίκου της μητροπόλεως Χίου καί τά έξ αύτοϋ προνόμια είχαν άπονεμηθεϊ στον παπαΚήρυκο Πασπάτη (βλ. καί πράξη 818). (Ζ0ΛΩΤΑΣ-ΣαΡ0Τ, Ιστορία 3.2, 141-142' προγενέστερη δημοσίευση ΠΑΧΝΟΣ, Σημειώματα, 197-198: πιθανώς άπό τδν κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατρι­ αρχείου.) 829 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονή «πατριαρχικόν καί συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 285ν-286Γ 11 Μαίου, ίνδ. ιδ' /ζρκδ' (1616) Inc. ’Έθος καί τοϋτο τ-fj καθ’ ημάς Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στη μονή τής Ζωοδόχου Πηγής «τής έπονομαζομένης Αγίας» στήν τοποθεσία «Καψοράχη» τής ’Άνδρου, καθώς καί στά μετόχια της: Παναγία των Κατακοίλων, Πανα­ γία «τής Φυρογίας» καί Άγιο Αντώνιο. 'Ικανοποιείται έτσι το αίτημα των μοναχών τής μονής1. 830 Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας μητροπόλεως επί χωριών φ. 286Γ'ν «συνοδικόν γράμμα» ,ζρκα' (1612/1613) 1. ΠΑΣΧΑΛΗΣ, Μονή Άγιας, 114-116: άπό το πρωτότυπο στό ’Αρχείο της μονής. Κατά τόν έκδότη, τό πρωτότυπο έγγραφο φέρει χρονολογία ,ζρκ' (Μάιος) δηλαδή 1612' ωστόσο τον Μάιο τοϋ έτους αύτοϋ ό Τιμόθεος Β' δέν ήταν άκόμη οικουμενικός πατριάρχης. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 367 Inc. ’Επειδή τρία χωρία γνησίως, καί II. ’Επιβεβαιώνεται έκ νέου ή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως Πισιδίας επί των χωριών «Νιτήρι, Σπέρματα καί Μόνος» (βλ. καί πράξη 780).' 831 ’Απόδοση χωριών στή μητρόπολη Φιλίππων «συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 286ν-287Γ ’Ιούνιος, ΐνδ. ιβ' /ζρκ.β' (1614) Inc. "Οτι μεν τάς έκασταχον επαρχίας Π. ’Αποδίδονται στή μητρόπολη Φιλίππων τά χωριά «Βασιλάκιον, το Κουρουτζή, τοϋ Ζυγουστοϋ, ή Πομπληανή, το Πολύστηλον καί του Δουκάλου», τά όποια είχε σφετεριστεί ό μητροπολίτης Περιθεωρίου καί Ξάνθης. Στην άπόφαση αυτή οδηγείται ή σύνοδος υστέρα άπό τήν έγ­ γραφη άναφορά των μητροπολιτών Σερρών Δαμασκηνού καί Ζιχνών ’Ιακώβου, οί όποιοι διενήργησαν επί τόπου έρευνα. (ΠαπΑΔΟΠΟΤΛΟΣ-ΚεραμεΤΣ, Π.Ν. Παπαγεωργίου, 630-631.) 832 Επιβεβαίωση ένώσεως μητροπόλεων Φιλίππων καί Δράμας φ. 287Γ'ν ’Ιούλιος, ίνδ. ζ' ,ζρλα' (1623) «πατριαρχικόν καί συνοδικόν έπιβεβαιωτήριον γράμμα» ΑΝΘΙΜΟΣ Β' Inc. ΊΙ τοϋ καλόν προσθήκη το Π. ’Επιβεβαιώνονται παλαιότερα γράμματα τών πατριαρχών Τιμο­ θέου Β' καί Κυρίλλου Α', σύμφωνα μέ τά όποια ή επαρχία Δράμας είχε ένωθεϊ μέ τήν επαρχία Φιλίππων καί είχαν άποτελέσει τήν περιοχή τής μητροπόλεως Φιλίππων καί Δράμας. 'Η επιβεβαίωση γίνεται υστέρα άπό α’ίτημα τοϋ Φιλίππων καί Δράμας Κλήμεντος. (ΠαπαδοπΟϊΛΟΣ-ΚεραμεϊΣ, Π.Ν. Παπαγεωργίου, 680-681.) 833 ’Άρση τής καθαιρέσεως έπισκόπου Βονδίτζης «πατριαρχικόν καί συνοδικόν γράμμα» φ· 287ν Μάιος, ίνδ. ιδ' ,ζρκδ' (1616) ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' 368 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ Inc. Τοϋ ίερωτάτου μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Π. Αίρεται ή καθαίρεση του έπισκόπου Βονδίτζης (Βόνιτσας) Νεοφύτου, ό όποιος είχε καθαιρεθεΐ προ δύο ετών έπειδή δεν κατέβα­ λε τά πατριαρχικά δικαιώματα στο μητροπολίτη Άρτης καί Ναυπά­ κτου· άποφασίζεται δτι πρέπει νά καταβληθούν άπό τον νέο έπίσκοπο Ναθαναήλ 60.000 άσπρα στον Νεόφυτο, άλλως ό τελευταίος θά λάβει έκ νέου την επισκοπή του, ενώ ό Ναθαναήλ θά μετατεθεί στήν επισκοπή ’Αχελώου. 'Η σύνοδος οδηγείται στήν απόφαση αύτή εκτιμώντας δτι ό Νεόφυτος ύπέφερε επί 15 μήνες πολλές ταλαιπωρίες καί μάλιστα «έν καιρώ τοϋ μεγάλου θανατικού». 834 ’Απόφαση ένώσεως μητροπόλεων «πατριαρχικόν γράμμα» (σύμφωνα μέ τήν έπιγραφή τοϋ κειμένου)1 φ. 287ν-288Γ Δεκέμβριος, ίνδ. ιε' ,ζρκε' (1616) Inc. ’Επειδή ή μητρόπολης Καβάλα[ς\ άπο Π. Άποφασίζεται ή ένωση τής μητροπόλεως Καβάλας μέ τή μη­ τρόπολη Φιλίππων, επειδή ή πρώτη «άπό χρόνων πολλών ήρημόθη». (ΠαπαδοποτΛΟΣ-Κεραμετς, Ν. Π. Παπαγεωργίον, 631-632.) 835 ’Αφορισμός Άφορισμός («...ύπάρχη άφωρισμένος») φ· 288Γ Μάιος, ίνδ. ιδ' ,ζρκδ' (1616) Inc. ΤΩδε επί συνόδου ϊδομεν ίσον Π. Άφορίζονται ό Μιχαήλ Καρύκης, ή άδελφή του Μαρία καί οί άλλοι συγγενείς τους καθώς καί δ άνεψιός τους Σωτήρχος καί ή μοναχή Ζαμπία εως δτου ομολογήσουν τά κέρδη πού άπέκτησε στή Βενετία καί άλλου ό Καρύκης καί άποδώσουν τά μισά στο συνεταίρο του Νικό­ λαο Λατίνο. Ό άφορισμός άποφασίζεται υστέρα άπό επιτόπια εξέταση πού διενήργησε στήν ’Αθήνα ό μητροπολίτης Λαρίσης Τιμόθεος μαζί μέ τούς επισκόπους Διαλείας Δανιήλ καί Καρύστου ’Ισαάκ καί βάσει τής μαρ­ τυρίας τοϋ «’Αντωνίου τοϋ Άλεμενά καί Νικολάου τοϋ ρήτορα». (Γεδεων, ’ Αθήναν, 273-274.) 1. Μολονότι ή πράξη άφορά ένωση μητροπόλεων, στο κείμενο δεν άναφέρεται ή συμμετοχή τής συνόδου' ή Ινωση παρουσιάζεται ώς πράξη τοϋ πατριάρχου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 369 836 Καθαίρεση μητροπολίτου Καισαρείας Καππαδοκίας cp. 288Γ'ν Καθαίρεση («γράφοντες άποφαινόμεθα») Όκτοόβριος, ovu. ίνδ. ιγ' ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β' ,αχοδ' (1674) Inc. Μέγα όντως το της άρχιερωσύνης Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Καισαρείας Γρηγόριος, έπειδή —σύμφωνα μέ τις καταγγελίες χριστια­ νών τής μητροπόλεώς του— ύπέπεσε σέ «εγκλήματα καί παραπτώματα διάφορα, καθαπτόμενα τής άρχιερωσύνης αύτοϋ». 837 Εκλογή μητροπολίτου Καισαρείας Καππαδοκίας 'Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») ψ· 288ν 5 ’Οκτωβρίου /οοχοδ' (1674) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεώς Καισαρείας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Καισαρείας τής Καππαδοκίας ό παπαΓερμανός μετά τήν καθαίρεση τοϋ Γρηγορίου. 838 'Υπόσχεση άποπληρωμής χρέους 'Υπόσχεση («υπόσχομαι») φ· 288ν 24’Ιουνίου ΙΓΑΡΘΕΝΙΟΣΑ' ,αχμ' (1640) Inc. ’Επειδή χρεωστώ άποδανείον τον κυρ Π. Ό μητροπολίτης Μονεμβασίας Νεόφυτος υπόσχεται ότι θά καταβάλει ως τήν 1η Αύγούστου 100.000 άσπρα, τά όποια έλαβε δανεικά άπό τον κυρ Ράλλη. (Ζολωτας-Σαροϊ, Ιστορία 3.2, 154: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 839 ’Απειλή καθαιρέσεως μητροπολίτου «συνοδικόν έγγραφον» 24 φ· 288ν Μάιος, ίνδ. ιδ' ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' ,ζρκδ' (1616) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 370 Ine. "Οτι μεν εδει τον μητροπολίτην Π. Άποφασίζεται δτι αν ό μητροπολίτης Τραπεζοΰντος ’Ιγνάτιος δεν καταβάλει ώς το τέλος τοϋ προσεχούς ’Ιουνίου τά «οφειλόμενα αύτοΰ τρία χαράτζια, καί την πατριαρχικήν ζητίαν, καί τήν βοήθειαν κατά την συνοδικήν άπόφασιν» θά καθαιρεθεΐ. (ΧρϊΣΑΝΘΟΣ, Τραπεζοϋς, 551-552: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 840 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ ναΐσκο ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ Δ' «σιγιλλιώδες... γράμμα» φ. 289Γ Μάιος, ίνδ. ιγ' ,αχξ' (1660) Inc. Πολλά των άξιολόγων πραγμάτων υπό Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στο «έκκλησίδιον» τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου «Φλώρι έπονομαζόμενον» —μαζί μέ το άγια­ σμα— κοντά στον "Αγιο Στέφανο, το όποιο άνακαίνισε ό κυρίτζης Χρυσόγονος- ορίζεται δτι οφείλει νά καταβάλλει έτησίως στή Μ. ’Εκκλησία το ποσό των 150 άσπρων. (Γεδεων, ’Έγγραφοι λίθοι, 69-72 : άπό τόν Κώδικα Α' του Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 841 Εκλογή άρχιεπισκόπου Κώ ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 289Γ 1 ’Ιουνίου, ίνδ. ιδ' ,ζρκδ' (1616) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης Κώ, δίχα Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Κώ ό ιερομόναχος Χριστόφορος μετά τήν παραίτηση τοϋ Γαβριήλ. 842 Παραίτηση μητροπολίτου Βιζύης Παραίτηση («ποιώ παρέτησιν») φ. 289ν Ίνδ. ιδ' ,ζρκδ' (1616) Inc. A là τής παρούσης μον άποδείξεως Π. 'Ο μητροπολίτης Βιζύης Λαυρέντιος παραιτεϊται άπό το θρόνο ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 371 του όχι όμως και άπο το αξίωμα τής άρχιεροσύνης. Οί λόγοι τής παραιτήσεως δεν άναφέρονται στην πράξη. 843 Εκλογή μητροπολίτου Βιζύης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 289ν 1 ’Ιουνίου, ίνδ. ιδ' ,ζρκδ' (1616) Inc. Τον πανιερωτάτον μητροπολίτου πρώην Βιζύης Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Βιζύης ό επίσκοπος Τυρολόης και Σερεντζίων "Ανθιμος μετά τήν παραίτηση του Λαυρέντιου. 844 Εκλογή μητροπολίτου Καφα καί Φούλλων 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 289ν 1 ’Ιουνίου, ίνδ. ιδ' ,ζρκδ' (1616) Inc. Της άγιωτάτης μητροπόλεως Καφά και Φούλων Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Καφα καί Φούλλων ό «άπο Σαματίου ορούς» ιερομόναχος Μητροφάνης, μετά τον άπο πολλοϋ χρόνου θάνατο τοϋ άδηλου πρώην Καφα καί Φούλλων. 845 Εκλογή μητροπολίτου Σερρών 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 289ν ’Ιούλιος, ίνδ. ιδ' ,ζρκδ' (1616) Inc. Τής αγιωτάτης μητροπόλεως Σερρών δίχως Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σερρών ό ηγούμενος τής μονής τοϋ Τίμιου Προδρόμου Τιμόθεος μετά το θάνατο τοϋ Δαμασκηνού. 846 Εκλογή μητροπολίτου Δρύστρας 'Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Δρύστρας φ. 289ν 21 Μαρτίου ;αχοδ' (1674) ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 372 Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Δρύστρας ό ιερομόναχος Διονύσιος μετά τήν καθαίρεση του Μακαρίου. 847 Καθαίρεση μητροπολίτου Δρύστρας «καθαίρεσις» φ. 289ν-290Γ Μάρτιος, ΐνδ. ιβ' ,αχοδ' (1674) Ine. Tò τής αποστασίας έγκλημα, λίαν Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Δρύστρας Μακάριος, επειδή έπέδειξε άπείθεια καί άνυποταξία προς τη Μ. Εκκλησία. Ειδικότερα «άποστασίαν έγκυμονών,... έπιβουλάς λαθρο­ βίους μετεχειρίσθη ποικιλοτρόπως κατά τής έκκλησιαστικής καταστάσεως καί έ'σπευσε... μεταβολάς τινας προξενήσαι τή ’Εκκλησία))' έν συνε­ χεία όταν έγιναν γνωστές οί παρανομίες του δεν προσήλθε νά άπολογηθεϊ ή νά ζητήσει συγγνώμη άλλα συνεχίζει τίς μηχανοραφίες εναντίον τής ’Εκκλησίας. 848 Λύση άφορισμοΰ καί άρση άργίας ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' «γράμμα» άθωώσεως φ· 290Γ'' Μάιος, ΐνδ. γ' [1620] Inc. Γνωρίζομεν καί πιστοϋμεν πάσιν νμΐν Π. Λύεται ό εναντίον του Ροδίου άρχοντα Μάρκου καί των συγγενών του άφορισμός, έπειδή άπέδειξε ότι δεν είχε καμιά ανάμειξη στήν άρπαγή των υπαρχόντων του άποθανόντος θείου του «Μαναήλ Κιαβαρή»' συγ­ χρόνως αίρεται καί ή ποινή τής άργίας πού είχε επιβληθεί εναντίον του πρωτεκδίκου τής μητροπόλεως Ρόδου παπα-’Αντωνίου ώς δήθεν συνενό­ χου του Μάρκου. 'Η σύνοδος καταλήγει στήν απόφαση αύτή άφοϋ ό Μάρ­ κος τής προσκόμισε τή διαθήκη καί «όρκον... έδέξατο έπ’ εκκλησίας». 849 Εκλογή άρχιεπισκόπου Σίφνου ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον έθέμεθα...») φ. 290ν 5 ’Ιουνίου ,αχ[ο]δ' (1674) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Σίφνου Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Σίφνου ό ιερομόναχος Τιμόθεος μετά το θάνατο τοϋ ’Αθανασίου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 850 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ χωριό «σιγιλλιώδες... γράμμα» 373 φ· 290v-29lr ’Ιανουάριος, ίνδ. ιβ' ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' /αχκ[=ν]0' (1659) Inc. Τά άνέκαθεν πατριαρχικά προνόμια δέον Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή αξία στο χωριό "Αγιος Στέφα­ νος τής μητροπόλεως Δέρκων καί Νεοχωρίου καί ορίζεται δτι οφείλει νά παρέχει έτησίως στη Μ. Εκκλησία «διά τε το έμβατοίκιον, καί το λεγόμενον κανονικόν, καί τούτο σημεΐον υποταγής εις την μεγάλην εκκλησίαν, κοιλά κριθής δέκα, καί άχύρων καντάρια δέκα καί άλλο ούδέν, πλήν των συνοικεσίων, διά το γίνεσθαι την ερευνάν παρά τής μεγάλης εκκλησίας των γαμικών συναλλαγμάτων, έπί τω μη συμβήναι τινά άτοπίαν»· ή απαλλαγή του χωρίου άπό τά άλλα δοσίματα κρίνεται αναγκαία «διά τό ένοχλεΐσθαι άδιαλείπτως, υπό των βασιλικών συδοσιών, χασιλίων, καί άλλων έγκαριών». (ΓΕΔΕΩΝ, ’Έγγραφοι λίθοι, 73-76: άπό τον Κώδικα Α' τοΰ Οικουμενικού Πα­ τριαρχείου μέ χρονολογία, κατά τον έκδοτη: Ιανουάριος, ίνδ. η', ,αχξθ'.) 851 'Αρμοδιότητα συντάξεως «προικώων συμβολαίων» φ. 29lr ’Απρίλιος, ίνδ. ζ ,ζρλ' (1622) «συνοδικόν γράμμα» ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' Inc. ’Επειδή μεταξύ Δημητρίου Άλαγκιόζη, κα'ι Π. Άποφασίζεται νά συντάσσουν τά «προικώα συμβόλαια, καί τά λοιπά χαρτώα έγγραφα» τοϋ πατριαρχικού σταυροπηγίου τοϋ Πραστείου οί ιερείς τών ενοριών του- ό Δημήτριος Άλαγκιόζης καί ό Γεώργιος Μεντριτίκας, οί όποιοι φιλονικούσαν άς τώρα γιά τό όφφίκιο τοΰ «ταβουλαρικίου» τοΰ χωριοΰ αύτοΰ, δεν έ'χουν πλέον κανένα δικαίωμα νά συντάσσουν τά έ'γγραφα αυτά. (Ζολωτας-ΣαΡΟΧ, Ιστορία 3.2, 143-144: πιθανώς άπό Ν.Σ.’ ΣΚΟΠΕΤΕΑΣ, Δ ιαθήκαι, 101-102.) 852 Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας μονής «σιγιλλιώδες έπιβεβαιωτήριον γράμμα» Inc. Ον μόνον αξιον εστ'ιν επικνρεϊν φ. 291Γ“Τ Σεπτέμβριος, ίνδ. ζ' ,ζρλβ' (1623) ΑΝΘΙΜΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 374 Π. Επιβεβαιώνεται σιγιλλιώδες γράμμα τοϋ πατριάρχου Κυρίλλου Α', σύμφωνα με το όποιο το χωριό «Μπογδοριανή» άνήκει στή σταυ­ ροπηγιακή μονή Σωσίνου καί οχι στή δικαιοδοσία τής έπισκοπής Βελλας (πρβ. πράξη 349). Τήν υποταγή αύτή έπιβεβαιώνει καί παλαιότερο σιγιλλιώδες γράμμα τοϋ Ματθαίου Β' καθώς καί μαρτυρίες εντόπιων ιερωμένων καί λαϊκών. Ό ήγούμενος τής σταυροπηγιακής αύτής μονής οφείλει να καταβάλλει, κατ’ έτος, στή Μ. Εκκλησία «υποταγής ένεκα» πέντε χρυσά φλουριά1. 853 ’Αποκατάσταση μητροπολίτου Κορίνθου ΚΥΡΙΛΛΟΣ Λ' «πατριαρχικόν, και συνοδικόν γράμμα» φ. 29ΐν Δεκέμβριος, ίνδ. δ' 7ζρκθ' (1620) Inc. Τής ημών μετρωτητος συνοδικώς προκαθήμενης Π. Άποφασίζεται ή έπαναφορά του μητροπολίτου Κορίνθου ’Αν­ θίμου στό θρόνο του, επειδή δεν άποδείχτηκε βάσιμη ή έναντίον του κα­ τηγορία ότι τραυμάτισε θανάσιμα τό μητροπολίτη Λακεδαιμόνιας Διο­ νύσιο, όταν καί οί δύο συνόδευαν τον πρώην οικουμενικό πατριάρχη Τιμόθεο Β' κατά τή μετάβασή του στήν Πάνορμο καί Μηχανιώνα. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Κόρινθος, 391.) 854 'Ομολογία παραλαβής πραγμάτων φ. 29ΐν-292Γ «ομολογία» ίνδ. β[=γ ή δ]' ,αχκ' (1620) Inc. Διά τής παρονσης άποδείξεως, δηλοποιώ Π. Ή Κατερίνα γυναίκα του Βασίλη ομολογεί ότι έλαβε στό Άλβανιτοχώρι άπό τό μητροπολίτη Τορνόβου όσα πράγματα καί χρήματα τής είχαν άφήσει ό πατέρας της καί ό άνδρας της καί κατά συνέπεια δεν έχει πιά καμιά άπαίτηση. 855 'Ομολογία άπαιτήσεως άνύπαρκτου χρέους ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' «αποδεικτικόν γράμμα» φ· 292Γ Ίνδ. γ', ,αχκ' (1620) 1. ΒΡΑΝΟΤΣΗΣ. Μ. Σωσίνου, 120-122: άπό τό πρωτότυπο στό ’Αρχείο της μονής. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 375 Ine. Διά τής παρονσης άποδείξεως, δηλοποιοϋμεν II. Ό Στεριανός Βηστιάρης καί ή Μαργαρίτα του Πάνου ομο­ λογούν ότι δεν τούς οφείλει τίποτα ό μητροπολίτης Τορνόβου Γαβριήλ καί ότι άπό πείσμα άνέφεραν «εις την έξωτέραν [’Αρχήν]» δτι εως τήν εορτή τοϋ άγιου Γεωργίου οφείλε νά τούς καταβάλει «δέκα φορτώματα άσπρα»' αιτία τής συμπεριφοράς τους αυτής υπήρξε το γεγονός δτι ό μητροπολίτης Άδριανουπόλεως τούς έδιωξε άπο τήν έκκλησία, επειδή τοϋ χρεωστοΰσαν 100 φλωριά. 'Η πράξη είναι άσαφής" προφανώς οί όμολογοϋντες ήταν κάτοικοι Τορνόβου, τον μητροπολίτη τοϋ οποίου φαί­ νεται δτι παρακάλεσε ό ’Αδριανουπόλεως νά ασκήσει πίεση ώστε νά τοϋ έπιστραφοΰν τά χρήματά του. 856 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σε μονύδριο Πατριαρχικό σιγιλλιώδες γράμμα φ. 292Γ [χ.χ.: πράξη κολοβή] [ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α';] Inc. Χρήσιμον άναγκαϊον τέ καί επωφελές Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξία στό μονύδριο τοϋ Αγίου Νικολάου, τό όποιο 'ίδρυσαν ό ιερομόναχος Νεκτάριος καί οί ίεροδιάκονοι Θεοδόσιος καί ’Ιάκωβος καί ό μοναχός Ίωαννίκιος στήν τοποθε­ σία «τοϋ Κοντολινά», κοντά στή «χώρα Καστανίτζα» τής έπισκοπής Ρέοντος. Τό μονύδριο οφείλει νά καταβάλλει στή Μ. ’Εκκλησία, «υπο­ ταγής έ'νεκα», 50 άσπρα έτησίως. (ΓΡ1ΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Πραστός, 211-212.) 857 Άγιοποίηση Γερασίμου Κεφαλληνίας «συνοδική άπόφασις» Φ· 292Γ'ν ’Ιούλιος, ίνδ. ε' ,ζρλ' (1622) Inc. "Οσιον άμα καί τώ κοινώ Π. Άποφασίζεται ή άγιοποίηση τοϋ Γερασίμου «όσίως καί θεαρέστως βιώσαντ[ος]... έν τοΐς Όμαλοΐς καλουμένοις χωρίοις τής νήσου Κεφαλληνίας»- καί θεσπίζεται δτι ή λατρεία τοϋ άγιου θά τελείται «έπί πάσαν τήν άπό περάτων εως περάτων τής οικουμένης των ευσεβών εκκλη­ σίαν». Στή σύνοδο παρευρίσκονται καί οί πατριάρχες ’Αντιόχειας καί 'Ιε­ ροσολύμων. (ΑνΩΝΧΜΟΣ, "Αγιος Γεράσιμος, 48: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 376 858 Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 292ν 11 ’Ιουνίου /οίχξβ' (1662) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Βάρνης ό ιερομόναχος Μητροφάνης μετά τήν καθαίρεση του Νικοδήμου, ό όποιος είχε έγκαταλείψει τήν επαρ­ χία του «χρόνους ήδη ικανούς». 859 Καθαίρεση καί άφορισμος του πρώην μητροπολίτου Σερ­ ρών ΡΑΦΑΗΛ Β' φ. 292Υ-293Γ «συνοδικόν έγγραφον» Μάρτιος, ίνδ. δ' ,ζριδ' (1606) Inc. 'Ο τον άσπονδον καί συνεχή Π. Καθαιρεΐται καί άφορίζεται ό πρώην Σερρών Ίωάσαφ, επειδή μετά τήν άπομάκρυνσή του άπό το θρόνο του «άνέδραμε προς τούς εξω κρατούντας πολλά καταλαλήσας ημών τε καί τής... έκκλησίας άπάσης», αλλά καί, το φοβερότερο, «άνάβασιν καί προσθήκην τοϋ χαρατζίου καί πεσκεσιού τοϋ πατριαρχικού θρόνου έποιήσατο». Ό άφορισμός τοϋ Ίωάσαφ οφείλει νά εκφωνείται κάθε χρόνο τήν Κυριακή τής ’Ορθοδοξίας «είς έπήκοον παντός τοϋ λαοΰ». 860 Προαγωγή επισκοπής σέ άρχιεπισκοπή ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' «πατριαρχικόν γράμμα» φ. 293Γ ,αχκη' (1628) Inc. 'Η τοϋ Χριστού καθολική και Π. Ή έπισκοπή Κεφαλληνίας καί Ζακύνθου προάγεται σέ άρχιεπισκοπή" ταυτόχρονα επικυρώνεται ή έκλογή τοϋ «λογιωτάτου καί εύγενοΰς ίερομονάχου Νικοδήμου Μεταξα καθώς καί ό προβιβασμός του σέ άρχιεπίσκοπο. (ΧαΜΟΤΔΟΙΙΟϊΛΟΣ, Τνπογραφείον, 108' ΑρΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΪ, Φωτίειος 1, 236-237: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου' ό Γεννάδιος Άραμπατζόγλου εκδίδει καί τήν αύτόγραφη προσθήκη τοϋ Κυρίλλου Α' μέ inc. ’Εν πάσι καί προ πάντων καί μέ μηνολογία εν μηνί μαΐω ίνδικτιώνος ια7)?.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 377 861 Εκλογή μητροπολίτου Νίκαιας ' Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 293ν 12 ’Ιουλίου, ίνδ. ιε' ,αχν[=ξ]β’ (1662) ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ 1 Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας ΓΙ. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Νίκαιας ό ίερομόναχος Δαμασκηνός μετά το θάνατο τοϋ Φιλοθέου. 862 Επικύρωση προσηλώσεως μονής στον Πανάγιο Τάφο φ. 293Υ-294Γ «πατριαρχικόν συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα», «βεβαιωτήριον γράμμα» 21 Μαΐου, ίνδ. ια' ΚΥΡΙΛΛΟΣ A ,ζρλς' (1628) Inc. ’Εάν παντί τώ κατά θειον Ι[. ’Επικυρώνεται ή προσήλωση τής μονής τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου στο’Ιάσιο, μαζί μέ τά άνήκοντα σ’ αύτή χωριά «Μπορσούτζι... καί Σίπατον» καί τις φορολογικές προσόδους των χωριών αύτών, στον Πανάγιο Τάφο. 'Η αφιέρωση αύτή γίνεται από τον «αύθέντη πάσης Μολδοβλαχίας, κύριον Ίοκάννη Μύρων Μπορνόβσκιον Μογίλα βοεβόδα» (Miron Barnovski). 863 Εκλογή μητροπολίτου Μελενίκου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 294Γ 28 ’Ιουνίου, ίνδ. ια' ,αχκη' (1628) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μελενίκου II. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μελενίκου ό ίερομόναχος Χριστόφο­ ρος μετά το θάνατο τού Γαλακτίωνος. 864 Παραχώρηση ναού στους λατίνους τής Μήλου «σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 294r~v ’Ιούλιος, ίνδ. ια' ,αχκη' (1628) II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 378 Inc. Δίκαιον όντως, και λόγου αξιον Π. Γίνεται δεκτό το αίτημα του βενετοΰ βαίλου στην Κωνσταντι­ νούπολη Σεβαστιανού «Βενέρεως» καί παραχωρεϊται στη δικαιοδοσία των λατίνων χριστιανών τής Μήλου ό ναός των 'Αγίων ’Αναργύρων. (ΓεΔΕΩΝ, Συμβολαί, 176.) 865 Εκλογή μητροπολίτου Ζιχνών 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 294ν 27 Φεβρουάριου, ίνδ. ιβ' ,αχκθ' (1629) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ζυχνών απροστάτευτου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Ζιχνών ό ιερομόναχος Ήσαίας μετά το θάνατο τού Δαβίδ. 866 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονή «πατριαρχικόν συνοδικόν έπικυρωτικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 294Τ-295Γ Μάρτιος, ίνδ. ζ ,ζρλ' (1622) Inc. Ό άληθινός σωτήρ Κύριος ημών Π. ’Αποδίδεται ή σταυροπηγιακή άξια στη μονή τού 'Αγίου Γεωρ­ γίου τού Άγριδιανοΰ, την οποία πρόκειται νά ιδρύσουν στην περιοχή τής μητροπόλεως Γάνου καί Χώρας οί ιερομόναχοι Καλλίνικος καί Χρύσανθος καί οί μοναχοί Πορφύριος, Κοσμάς, Παγκράτιος, Μακάριος, Κύριλλος καί άλλοι, μη κατονομαζόμενοι. 867 Επικύρωση κυριότητας τής Μ. Λαύρας έπί έξωκλησίων φ. 295Γ"ν «πατριαρχικόν συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» ’Απρίλιος, ίνδ. ιε’ ,ζρμ' (1632) Inc. Tò εις μείζονα Ισχνν επί Π. ’Επικυρώνονται γράμματα παλαιότερων πατριαρχών (Μητροφάνους Γ', 'Ιερεμίου Β', Ματθαίου Β', Νεοφύτου Β', Ραφαήλ Β' καί Τι­ μοθέου Β'), σύμφωνα μέ τά όποια άνήκουν στή μονή τής Μ. Λαύρας τά έξωκλήσια «Δεσποτικόν», τού 'Αγίου ’Αθανασίου, τού 'Αγίου Κηρύκου, ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 379 τής Παναγίας, του Σωτήρος Χρίστου, τής ΙΙαναγίας τής «Κακοβιοτήσσης» στη Λήμνο. 'Ικανοποιείται, έτσι αίτημα των μοναχών, οί όποιοι καί προσκόμισαν τά παραπάνω γράμματα. Στο αΐτιολογικό τής έπικυρώσεως άναφέρεται ότι τα έξωκλήσια αύτά είχαν παραχωρηθεϊ μέ αύτοκρατορικά χρυσόβουλλα καί είχαν άναγνωρισθεΐ «μετά την "Αλωσιν... διά βασι­ λικών ορισμών». 868 Καθαίρεση μητροπολιτών Εφέσου καί Χαλκηδόνος φ. 295ν-296Γ «συνοδική καθαίρεσις» Μάιος, ΐνδ. ιγ' ,αχλ' (1630) Inc. Επειδή των ίερωτάτων μητροπολιτών, και Π. Καθαιροΰνται καί στερούνται τής άρχιεροσύνης τους οί μητρο­ πολίτες Εφέσου Σίλβεστρος καί Χαλκηδόνος ’Ισαάκ, επειδή δεν προσήλθαν ενώπιον τής συνόδου για νά άπολογηθοϋν «περί ών έτόλμησαν κατά τε τής ήμών μετριότητος, καί τής εκκλησίας άπάσης». (Γερμανός, Συμβολή 1, 98-99, σημ. 194.) 869 Εκλογή μητροπολίτου ’Εφέσου Καππαδοκίας Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...» φ· 296Γ 28 ’Απριλίου ,αχλα' (1631) Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Εφέσου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης ’Εφέσου ό ιερομόναχος Μελέτιος Παντόγαλος, μετά τήν καθαίρεση του Σιλβέστρου. 870 Εκλογή μητροπολίτου Καισαρείας Καππαδοκίας Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 296Γ 8 ’Ιουνίου, ΐνδ. ιγ' ,ζρλη' (1630) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλ,εως Καισαρείας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Καισαρείας ό μητροπολίτης Χαλκη­ δόνος ’Ισαάκ, τοϋ Έπιφανίου «καταβιβασθέντος εις θρόνον...», ό όποιος δεν κατονομάζεται ούτε στο κείμενο τής Ν.Σ. ούτε στο κείμενο του Κώ­ δικα Α' : καί στα δύο αφήνεται κενό. II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 380 871 Εκλογή μητροπολίτου Χαλκηδόνος Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 296Γ 10 ’Ιουνίου, ίνδ. ιγ' ,ζρλη' (1630) Inc. Της άγιιοτάτης μητροπόλεως Χαλκηδόνος ανεν Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Χαλκηδόνος ό αρχιεπίσκοπος Τζιας καί Θερμίων Νεκτάριος, μετά την έκλογή τοϋ ’Ισαάκ στον μητροπολιτικο θρόνο Καισαρείας της Καππαδοκίας. 872 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Τζίας καί Θερμίων ΓΙΑΡΘΕΝΙΟΣΔ' «καθαίρεσις» φ. 296Γ"ν Μάρτιος, ίνδ. ιγ' [1660] Inc. Γνώριμον εστϊν νμίν απασι κατά Π. Καθαιρεϊται ό άρχιεπίσκοπος Τζίας καί Θερμίων Γερμανός, έπειδή έπέδειξε άπείθεια προς τή Μ. ’Εκκλησία: ό νεοεκλεγείς Γερμανός, μετά το θάνατο τοϋ πρώην οικουμενικού πατριάρχου Ίωαννικίου Β' πού κατείχε προεδρικώς την άρχιεπισκοπή αύτή, δεν προσήλθε στην Κωνσταν­ τινούπολη «άπονεΐμαι τήν όφειλομένην προσκύνησιν τώ... πατριαρχικω θρόνω». Ή καθαίρεση γνωστοποιείται άπό τον πατριάρχη στους κληρι­ κούς, τούς ιερείς, τούς άρχοντες καί το ποίμνιο της άρχιεπισκοπης. 873 Έκλογή άρχιεπισκόπου Τζίας καί Θερμίων 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 296ν 14 Αύγούστου, ίνδ. ιδ' (αχξα' (1661) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης άρχιεπισκοπης Ντζίας Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Τζίας καί Θερμίων è ιερομόναχος Γρηγόριος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Γερμανού. 874 Έκλογή μητροπολίτου Πισιδίας 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 296ν Σεπτέμβριος, ίνδ. ιε' ,αχξα' (1661) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 381 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Πloιδίας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Πισιδίας ό προύην μητροπολίτης Λή­ μνου ’Ιωακείμ μετά το θάνατο τοϋ Σιλβέστρου. 875 Εκλογή μητροπολίτου Ίκονίου φ. 296ν-297Γ 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...))) ’Οκτώβριος ,αχλ' (1630) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ίκονίου ανευ Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ίκονίου ό ιερομόναχος Άβέρκιος με­ τά το θάνατο τοϋ ’Αθανασίου. 876 Επικύρωση κυριότητας κτητορικοΰ ναού «συνοδικών γράμμα» φ· 297Γ ,αχκζ' (1626) Inc. ’Επειδή μετά την άπόφασιν τής Π. Επικυρώνεται άπόφαση τοϋ μητροπολίτου Χίου, σύμφωνα μέ τήν οποία ό ναός τής Παναγίας τής «Βλαχερονιτήσσης» στη Χίο ανήκει στον ’Αντώνιο Σκαθή, έγγονό τοϋ κτήτορος παπα-Κωνσταντή Σκαθή, καί οχι στίς θυγατέρες τοϋ παπα-Γεωργίου Σκαθή, οί όποιες καί άφορίζονται, μαζί μέ τούς άνδρες τους, επειδή παρά τη μητροπολιτική άπόφαση κατα­ κράτησαν το ναό. Ή κατακύρωση τοϋ ναοΰ στον ’Αντώνιο Σκαθή στηρί­ ζεται στην αιτιολογία ότι στη διαδοχή κτητορίας ναοΰ προτιμοΰνται οί άρρενες. (Ζολωτας-Σλρου, 'Ιστορία 3.2, 144-146.) 877 Παραίτηση μητροπολίτου Διδυμοτείχου «παραίτησις» φ. 297Γ“ν ’Ιούλιος, ίνδ. ιδ' ,αχλα' (1631) Inc. ’Επειδή κατά τον τής φύσεως Π. 'Ο μητροπολίτης Διδυμοτείχου ’Άνθιμος μέ ιδιόχειρο γράμμα παραιτεΐται άπό το θρόνο τής επαρχίας του λόγω γήρατος, διατηρεί όμως το αξίωμα τής άρχιεροσύνης. «Δίδει άδειαν» στον οικουμενικό πατριάρχη ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 382 νά εκλέξει, στή θέση του τον άνεψιό του ιερομόναχο Λαυρέντιο «καί ούχί έτερον». 878 Εκλογή μητροπολίτου Διδυμοτείχου φ· 297ν 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») 16’Ιουλίου ΐνδ. ιδ', 1631 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Διδυμοτείχου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Διδυμοτείχου ό ιερομόναχος Λαυρέν­ τιος μετά την παραίτηση τοϋ Άνθιμου. 879 Εκλογή μητροπολίτου Καφα 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») <?■ 297ν 2 Αύγουστου, ΐνδ. ιδ' ,αχλα' (1631) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καφά Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Καφά ό ιερομόναχος Παρθένιος μετά το θάνατο του Γενναδίου. 880 ’Επικύρωση προβιβασμού έπισκοπής σέ άρχιεπισκοπή φ. 297ν-298Γ «συνοδικόν έπιβεβαιωτήριον γράμμα» Φεβρουάριος ΐνδ. ιε', 16321 Inc. 'Ημείς μεν θέλοντες τιμήσαι την Π. Επικυρώνεται ό προβιβασμός της έπισκοπής Ζακύνθου καί Κεφαλληνίας σέ άρχιεπισκοπή καί έπιβεβαιώνονται οί άρμοδιότητες τοϋ πρώτου άρχιεπισκόπου της Νικοδήμου Μεταξά- παράλληλα καλείται ό πρωτοπαπάς «ό νΰν καί ό έσόμενος τή τοϋ πρωτοπαπαδικίου ένεργεία άρκούμενος, παύσηται πάσης αύθαδείας, μηδεμίαν έξουσίαν έχων, παρόν­ τος καί άπόντος τοϋ κατά τόπον άρχιερέως»2. 1. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. 2. Σαθας, Ν.Φ., 282-284: άπό τό Libro Consigli στό ’Αρχειοφυλακείο Κε­ φαλληνίας. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 383 881 Επαναφορά περιοχής υπό τή δικαιοδοσία μητροπόλεως φ. «συνοδικόν σιγγιλιώδες βεβαιωτήριον γράμμα» 298Γ“ν ,αχλβ' (1632) Inc. ’Επειδή μετά τό εκβληθήναι τον Π. Ό πρώην Μονεμβασίας Μητροφάνης εϊχε δεχτεί νά παραχωρή­ σει τή θέση του στον Νεόφυτο έναντι 80.000 άσπρων, δμως εϊχε επιτύχει νά διατηρήσει τή δικαιοδοσία του επί τής περιοχής τής Καλαμάτας μέ την αΐτιο?ιογία δτι είχε νά άποπληρώσει χρέος 40.000 άσπρων. Τό χρέος αύτό δέχτηκε νά το άναλάβει ό Νεόφυτος καί νά επαναφέρει τήν Καλαμάτα μέ τήν περιοχή της στή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως, επειδή ή συνύπαρξή του μέ τον πρώην Μονεμβασίας στήν ϊδια περιοχή ήταν αδύνατη. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, Πέντε πατριαρχικά, 505-507.) 882 Εκλογή μητροπολίτου Προύσης 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 298ν-299Γ Αύγουστος, ίνδ. β' ,αχλδ' (1634) Inc. ’Επειδή τον πανιερωτάτον μητροπολίτου Προύσης Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Προύσης ό σακελλάριος τής μητρο­ πόλεως αύτής Χρύσανθος, μετά τήν άπομάκρυνση του Ίωάσαφ περίπου των έκατόν χρόνων βιώσαντος καί ύπεργεγηρακότος καί του όράν δλως καί άκούειν στερηθέντος». 883 Επιτίμιο κατά πρωτοσυγκέλλου Καθαίρεση φ. 299Γ [χ.χ.· άλλα 1633/16351636/1638-1639] Inc. ’Επειδή ενώπιον τής ημών μετριότητος Π. Ή πράξη είναι ημιτελής· προφανώς πρόκειται νά άποφασιστεΐ ή καθαίρεση κάποιου πρωτοσυγκέλλου Παρθενίου, επειδή α) παραχώρη­ σε άδεια γάμου στον «έ'χοντα γυναίκα διά κεπηνίου» ιερομόναχο Φωτεινό καί β) ή πράξη αυτή έ'γινε σέ κάποιο χωριό τής μητροπόλεως Κυζίκου, τό όποιο ήταν έ'ξω άπό τα δρια τής δικαιοδοσίας του. ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 384 884 Εκλογή μητροπολίτου 'Ηρακλείας ΝΕΟΦΥΤΟΣΓ φ. 299Γ 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Ίνδ. δ' ,αχλζ' (1636) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως 'Ηρακλείας Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Ηρακλείας ό μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας Ίωαννίκιος μετά την καθαίρεση τοϋ 'Ιερεμίου. 885 ’Αναγνώριση κυριότητας κτημάτων καί λύση άφορισμοΰ φ. ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' Συνοδικό γράμμα («άποφαινόμεθα συνοδικώς») 299Γ ν [χ.χ.- άλλα 1612-1620] Inc. Ό άπ αυτόθι Ιωάννης ο Π. ’Αναγνωρίζεται δτι δικαίως ό ’Ιωάννης, γιος τοϋ Κομνηνοΰ άπό τη Σελίτζιανη (επισκοπή Δρυϊνουπόλεως), νέμεται καί καρποΰται τά χω­ ράφια πού είχε άγοράσει πριν άπο σαράντα πέντε χρόνια ό πατέρας του, καί επομένως άδίκως τον κατηγόρησαν δτι τά είχε ιδιοποιηθεί άπο τή μονή τοϋ 'Αγίου Νικολάου. Κατόπιν αύτοΰ λύεται ό εναντίον του άφορισμός καί τιμωρούνται μέ άργία οί Λαμποβιώτες παπα-’Ιωάννης καί παπαΜαργαρίτης, οί όποιοι είχαν κατηγορήσει ψευδώς τον ’Ιωάννη. Παράλλη­ λα ακυρώνεται προηγούμενο πατριαρχικό γράμμα με το όποιο είχε άποξενωθεϊ è ’Ιωάννης άπο τά κτήματά του. 886 Επικύρωση κυριότητας κτημάτων ΚΥΓΙΛΛΟΣ Α' «συνοδικόν έπικυρωτικόν γράμμα» φ· 299ν Μάρτιος, ίνδ. δ' ,ζρκθ' (1621) Inc. Τή ημών μετριότητι ενεφανίσθη γράμμα Π. ’Επιβεβαιώνεται ή προηγούμενη άπόφαση τοϋ οικουμενικού πατριάρχου Τιμοθέου Β' καί άποφασίζεται δτι τώρα, μετά τον έπισυμβάντα θάνατο τοϋ ’Ιωάννη Κομνηνοΰ, νόμιμος κύριος των κτημάτων, τά όποια είχε άγοράσει ό Κομνηνός άπό τό μονύδριο τοϋ 'Αγίου Νικολάου στή Σελίτζιανη, είναι ό γιός του Σαούλης. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 385 887 Εκλογή μητροπολίτου Μήδειας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 299ν-300Γ ’Οκτώβριος, ίνδ. ε' ΝΕΟΦΥΤΟΣ Γ' ,αχλς' (1636) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μήδειας 1Ί. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μήδειας άδηλος ιερωμένος μετά την παραίτηση τοϋ Θεοδοσίου. (Στο υπόμνημα δεν είναι γραμμένα τά ονό­ ματα των υποψηφίων βλ. ωστόσο πράξη 982 όπου το πλήρες κείμενο τοϋ υπομνήματος έκλογης τοϋ Μητροφάνους.) 888 Εκλογή μητροπολίτου Άδριανουπόλεως 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 300Γ 19 ’Ιουνίου, ίνδ. ς' ,ζρλα' (1623) ΑΝΘΙΜΟΣ Β' Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άδριανονπόλεως, δίχα Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Άδριανουπόλεως ό μητροπολίτης Άγχιάλου Παρθένιος μετά την εκλογή τοϋ πρώην Άδριανουπόλεως ’Ανθί­ μου στον οικουμενικό θρόνο. (ΑραμπλτζΟΓΛΟΤ, Πατριαρχείου.) Φωτίειος 1, 98: από τον Κώδικα Α' του Οικουμενικού 889 Καθαίρεση του οικουμενικού πατριάρχου Γρηγορίου Δ' φ. 300Γ «σημείωμα» 25 ’Ιουνίου, ίνδ. ς' ,ζρλα' (1623) Inc. ’Επειδή 6 στραβοάμασείας Γρηγόριος χωρίς Π. Καθαιρεϊται, άφορίζεται καί εξορίζεται ό πρώην οικουμενικός πατριάρχης Γρηγόριος Δ', επειδή «έπέβη ληστρικώς» τοϋ οίκουμενικοΰ θρόνου. (Γερμανός, Συμβολή 1, 107.) 890 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου Μήλου καί Κιμώλου «συνοδική καθαίρεσις» φ. 300Γ~ν ,αχλγ' (1633) ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 38C Inc. 'Επειδή τον πρώην Μήλον αρχιεπίσκοπον Π. Καθαιρεΐται έκ νέου καί στερείται, τής άρχιεροσύνης ό πρώην άρχιεπίσκοπος Μήλου Μελέτιος, επειδή μετά τή λύση τής πρώτης καθαιρέσεώς του «έμηχανήσατο δόλον κατά τής ήμών μετριότητος φάρμακον δηλητήριον παρασκευάσας επί τω θανατώσαι ημάς», πράγμα το όποιο καί άλλοι αλλά κα'ι ό ϊδιος ό κατηγορούμενος ομολόγησε. Ή καθαίρεση γνω­ στοποιείται από τον πατριάρχη στους κληρικούς, τούς ιερείς, τούς άρ­ χοντες καί το ποίμνιο τής άρχιεπισκοπής. (Γριτςοποτλος, Μήλος, 216-217.) 891 Εκλογή μητροπολίτου Μήδειας καί Σωζοπόλεως ΑΝΘΙΜΟΣ Β' 'Υπόμνημα φ· 300ν Αύγουστος, ίνδ. ζ ,ζρλα' (1623) («πρώτον... έθέμεθα...») Inc. Των άγιωτάτων μητροπόλεων Μήδειας, και Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μήδειας καί Σωζοπόλεως ό έψημέριος τής Μ. ’Εκκλησίας ιερομόναχος Θεοδόσιος, μετά την παραίτηση των Μήδειας ’Αρσενίου καί Σωζοπόλεως Καλλινίκου (πρβ. πράξη 893). (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Κατάλογοι, 99: τμήμα της πράξεως.) 892 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... υπέγραψα») φ. 300Τ-30ΐΓ [χ.χ.- άλλα Αύγουστος 16231] Inc. Πιστεύω εις ένα Θεόν πατέρα Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου μητροπολίτου Μηδείας καί Σωζοπόλεως Θεοδοσίου καί τοΰ ύποψηφίου Δρύστρας ’Αντωνίου (βλ. πράξη 938). 893 'Ένωση μητροπόλεων Μηδείας καί Σωζοπόλεως «συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 30ΐΓ Αύγουστος, ίνδ. ς' ,ζρλα' (1623) 1. Το ϊδιο κείμενο ομολογίας πίστεως φαίνεται δτι υπέγραψε, το 1633, καί ό υποψήφιος Δρύστρας ’Αντώνιος. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 387 Inc. Πολλον έπαινον ώς αληθώς άξιος Π. Άποφασίζεται ή ένωση των μητροπόλεων Μήδειας καί Σωζοπόλεως, επειδή «αί μεταβολαί και αί συγχύσεις των πραγμάτων, προς φθοράν τελείαν κατήνεγκον [αύτάς]»- ορίζεται ότι ή νέα μητρόπολη Μή­ δειας καί Σωζοπόλεως οφείλει νά παρέχει ώς χαράτσι είκοσι φλωριά. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Κατάλογοι, 97-98: άπο τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πα­ τριαρχείου.) 894 Εκλογή μητροπολίτου Καισαρείας Καππαδοκίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 30ΐΓ"ν Σεπτέμβριος, ίνδ. ζ' /ζρλβ/ (1623) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καισαρείας Καππαδοκίας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Καισαρείας τής Καππαδοκίας ό πρώ­ ην άρχιεπίσκοπος Μήλου Γερμανός μετά τήν έγκατάλειψη επί πέντε έτη τής^έπαρχίας άπο τον Γρηγόριο. (ΑΤΕΣΗΣ, Μηλος-Κίμωλος, 41.) 895 Εκλογή έπισκόπου Λιτζας καί Άγράφων 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 301ν Ίνδ. ζ' ,αχκγ' (1623) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής Λητζάς Π. ’Εκλέγεται επίσκοπος Λιτζάς καί Άγράφων ό ιερομόναχος Δωρόθεος μετά τήν καθαίρεση τοϋ ’Αρσενίου- ή εκλογή γίνεται υστέρα άπο παράκληση τοϋ μητροπολίτου Λαρίσης Γρηγορίου. 896 Εκλογή έπισκόπου Γαρδικίου 'Υπόμνημα («έθέμεθα... πρώτον...») φ· 30ΐν ,αχκγ' (1623) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής Γαρδικίου Π. ’Εκλέγεται έπίσκοπος Γαρδικίου ό ιερομόναχος Γρηγόριος μετά ΚΥΡΙΛΑΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 388 την καθαίρεση τοϋ Μητροφάνους’ ή έκλογή γίνεται υστέρα άπο παράκλη­ ση τοΰ μητροπολίτου Λαρίσης Γρηγορίου. 897 Παραίτηση μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας «παραίτησις» φ· 30ΐν 1 ’Απριλίου, ίνδ. ζ' ,ζλ[=ρ]λβ' (1624) Inc. 'Η ταπεννότης ημών διά τοϋ Π. Ό μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας ’Ιγνάτιος, μέ ιδιόχειρο γράμμα, παραιτεΐται άπο το θρόνο του λόγω άσθενείας καί γήρατος’ διατηρεί όμως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης. 898 Έκλογή μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας φ· 30Γ' 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») ’Απρίλιος, ίνδ. ζ' ,αχκδ' (1624) Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Γάνου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας ο παπα-’Ιωαννίκιος μετά τήν παραίτηση τοΰ ’Ιγνατίου. 899 'Ομολογία πίστεως 'Ομολογία («προέταξα... υπέγραψα») φ· 302Γ [χ.χ.- άλλά 1624] Inc. Πιστεύω είς ένα Θεόν πατέρα Π. 'Ομολογία πίστειυς τοϋ υποψηφίου μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας Ίωαννικίου. 900 Καθαίρεση μητροπολίτου Σηλυβρίας «συνοδική καθαίρεσις» Inc. ’Επειδή ό οπωσδήποτε χρηματή[=ί]σας και φ· 302Γ'ν Μάιος, ίνδ. ζ' ,ζρλβ' (1624) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 389 Π. Καθαιρεΐται ό μητροπολίτης Σηλυβρίας Μακάριος «τούτο μέν ώς παραλόγως καί παρακόνας [=παρά τούς κανόνας] άρχιερατεύσας έν τη μητροπόλει Σηλυβρίας, τοϋτο δέ καί ώς ιερόσυλος καί έναντίος καί άπειθής των πατριαρχικών καί συνοδικών γραμμάτων». Ό Μακάριος είχε διατελέσει μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας καί καθαιρέθηκε, Νίκαιας καί καθαιρέθηκε, καί πάλι Γάνου καί Χώρας από όπου καί πάλι καθαιρέ­ θηκε. 'Υπήρξε δέ συνεργάτης τοϋ οικουμενικού πατριάρχου Γρηγορίου Δ' τοΰ άπο Άμασείας. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Σηλυβρία, 118-119.) 901 Εκλογή μητροπολίτου Σηλυβρίας 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...» φ· 302ν 29 ’Απριλίου, ΐνδ. ζ' /ζρλβ' (1624) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σηλυβρίας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σηλυβρίας ό πρωτοσύγκελλος 'Ηρά­ κλειας Λαυρέντιος μετά την καθαίρεση τοϋ Μακαρίου. 902 Παραίτηση μητροπολίτου Ναυπλίου καί’Άργους «παραίτησις» φ· 302Υ Φεβρουάριος, ΐνδ. ζ' ,αχκγ' (1623) Ine. ziιά τής παρούσης μου άποδείξεως Π. Ό μητροπολίτης Ναυπλίου καί Άργους Σωφρόνιος, μέ ιδιόχει­ ρο γράμμα, παραιτεΐται λόγω γήρατος καί επειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεΐ στά χρέη τής επαρχίας του. 903 ’Εκλογή μητροπολίτου Ναυπλίου καί Άργους 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 302ν 29 ’Απριλίου, ίνδ. ζ' ,ζρλβ' (1624) Inc. ’Επειδή τής άγιοπάτης μητροπόλεως Ναυπλίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ναυπλίου καί Άργους ό ιερομόναχος Θεοφάνης μετά την παραίτηση τοΰ Σωφρονίου. Η ΣΪΝΑΓΩΓΙΙ 390 904 'Ομολογία πίστεως φ· 302Υ-303Γ 'Ομολογία («προέταξα») [χ.χ.- άλλά 1624] Inc. Πιστεύω εις εν a Θεόν πατέρα Π. 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου μητροπολίτου Σηλυβρίας Λαυρέντιου. 905 Εκλογή μητροπολίτου Ίκονίου καί Τυάνων 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 303Γ 1 ’Οκτωβρίου, ίνδ. 6' ,ζρλδ' (1625) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Ικονίου και Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Ίκονίου καί Τυάνων ό Ιερομόναχος ’Αθανάσιος μετά την καθαίρεση του Λεοντίου. 906 ’Εκλογή μητροπολίτου Θηβών Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 303Γ 24 Μαρτίου, ίνδ. θ' (ζρλδ' (1626) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θηβών, δίχα Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Θηβών ό πρώην αρχιεπίσκοπος Ώρεών Δανιήλ, μετά την παραίτηση του Μητροφάνους. (Θεμελης, Δωρόθεος, 30-31.) 907 ’Εκλογή άρχιεπισκόπου Κώ 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 303Γ 22 Μαρτίου, ίνδ. θ' /ζρλδ' (1626) Inc. Τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Κώ, ανευ Π. ’Εκλέγεται αρχιεπίσκοπος Κώ ό πατριαρχικός εφημέριος, ίε- ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 391 ρομόναχος ’Αντώνιος, στον επί πολλά χρόνια κενό αρχιεπισκοπικό θρό­ νο τής Κώ. 908 ’Αποκατάσταση μητροπολίτου Εφέσου «συνοδικόν βεβαιωτήριον κα'ι άθωώσεως γράμμα» φ. 303Γ"ν Δεκέμβριος, ίνδ. Τ ,ζρλε' (1626) Inc. Επειδή δ εις τά μέρη Π. Άποκαθίσταται εκ νέου στον μητροπολιτικό θρόνο Εφέσου è καθηρημένος μητροπολίτης Γαβριήλ, επειδή άποδείχτηκε δτι ό πα­ τριαρχικός εξαρχος Σίλβεστρος έ'γραψε πρός τη σύνοδο τής Μ. ’Εκκλη­ σίας καί άναληθώς άνέφερε δτι ό Γαβριήλ δέν κατέβαλε τά πατριαρχικά δικαιώματα. Τη θέση του καθαιρεθέντος Γαβριήλ εϊχε καταλάβει ό πρώην Γάνου καί Χώρας ’Ιγνάτιος, ό όποιος έν τώ μεταξύ πέθανε. Στη σύνοδο πού έπανέφερε τόν Γαβριήλ συμμετείχε καί ό πατριάρχης ’Αλεξανδρείας Γεράσιμος. 909 Εκλογή μητροπολίτου ’Ίμβρου 'Υπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ· 303ν 10 ’Απριλίου, ίνδ. ι ,ζρλε' (1627) Inc. ’Επειδή και ή άγιωτάτη ’Ίμβρου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης ’Ίμβρου ό έφημέριος τής μητροπόλεως αύτής ιερομόναχος Σωφρόνιος μετά τόν, πρίν άπό πολλά χρόνια, θά­ νατο του Χριστοφόρου. 910 Εκλογή μητροπολίτου Καισαρείας Καππαδοκίας 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...» φ. 303ν ’Ιούνιος ίνδ. Τ, 1627 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καισαρείας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Καισαρείας ό μητροπολίτης «"Αμιδος» Έπιφάνιος μετά την παραίτηση τοϋ Γρηγορίου καί την παραχώρησή της γιά κάποιο διάστημα «Γερμανώ τινι» υστέρα άπό μεσολάβηση «άρχόντων». Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 392 911 Εκλογή μητροπολίτου Σεβαστείας φ. 303ν-304Γ 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») Μάιος, ίνδ. ιβ' /αχκθ/ (1629) Inc. ’Επειδή καί ή τής Σεβαστείας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Σεβαστείας ό ιερομόναχος ’Ιωσήφ στήν έρημωμένη άπο πολλά χρόνια μητρόπολη αύτή. 912 Παραίτηση μητροπολίτου Μυτιλήνης «παραίτησις» φ. 304Γ 27 Μαΐου ,αχκθ' (1629) Inc. 'Η ταπεινότης ημών, άρχιερατενσας εν Π. 'Ο μητροπολίτης Μυτιλήνης Κωνστάντιος σημειώνει στον Κώ­ δικα ότι παραιτεϊται λόγω γήρατος, διατηρεί όμως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης. 913 Εκλογή μητροπολίτου Μυτιλήνης 'Υπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ. 304Γ 27 Μαίου, ίνδ. ιβ' (αχκθ' (1629) Inc. ’Επειδή δ πανιερώτατος μητροπολίτης Μυτιλήνης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μυτιλήνης ό «έκεϊθεν έλθών» ιερο­ μόναχος Παρθένιος μετά την παραίτηση του Κσινσταντίου. 914 Εκλογή μητροπολίτου Άγκύρας 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 304Γ 11 Αύγούστου, ίνδ. ιδ' /αχλι[=α]' (1631) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άγγνρας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Άγκύρας ό ιερομόναχος Λαυρέντιος μετά το θάνατο του Παρθενίου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 393 915 Καθαίρε ση άρχιεπισκόπου Μήλου καί Κιμώλου φ. 304Γ_' «συνοδική καθαίρεσις» Νοέμβριος, ΐνδ. α' ,αχλβ' (1632) Inc. ’Επειδή άναφοραί ενυπόγραφοι, επέμφθησαν έντανθα Π. Καθαιρειται ό άρχιεπίσκοπος Μήλου καί Κιμώλου Μελέτιος «οΐα βίου άσέμνου, καί ασώτου, καί τα χείριστα τής άρχιεροσύνης πράττων». (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μήλος, 215-216.) 916 Εκλογή άρχιεπισκόπου Μήλου καί Κιμώλου 'Υπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ. 304ν Νοέμβριος, ίνδ. α' (αχλβ' (1632) Inc. Της άγιωτάτης άρχιεπισκοπής Μι[=ή]λοι> άρχιερέως II. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Μήλου καί Κιμώλου ό «εκείσε ήδη έλθών» ιερομόναχος Μακάριος μετά τήν καθαίρεση του Μελετίου. (ΑΤΕΣΗΣ, Μήλος-Κίμωλος, 47-48.) 917 Έκ>ιογή μητροπολίτου Κυζίκου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 304ν 14 Νοεμβρίου, ΐνδ. β' ,αχλγ' (1633) Inc. Της άγιωτάτης μητροπόλεως Κυζίκου γνησίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Κυζίκου ό μέγας αρχιμανδρίτης ’Άν­ θιμος μετά το θάνατο τοϋ Παρθενίου. 918 Έπ ιβεβαίωση δικαιοδοσίας μητροπόλεως Λακεδαιμόνιας φ. «πατριαρχικόν συνοδικόν έπικυρωτικόν γράμμα» Inc. "Οτι μεν η άγιωτάτη μητρόπολις 304Υ-305Γ Δεκέμβριος, ΐνδ. δ' ,ζρκθ' (1620) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 394 Π. ’Επιβεβαιώνεται, παλοιιότερο γράμμα τοϋ οικουμενικού πατριάρχου Τιμοθέου Β', σύμφωνα μέ το όποιο ή περιοχή τής Δημητσάνας μαζί με τά γύρω χωριά «συν τω Άργυροκάστρω», την όποια είχε άποσπάσει παρανόμως επί Ραφαήλ Β' κάποιος ιερομόναχος ’Αθανάσιος καί είχε αύτοχειροτονηθεϊ άρχιεπίσκοπος «Δημητζάνης καί ’Αργυροκάστρου», άνήκει στή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως Λακεδαιμόνιας. Το έπί Τιμο­ θέου Β' γράμμα είχε ζητήσει ό τότε μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας Διο­ νύσιος- ό διάδοχός του Ίωάσαφ ζητά τώρα τήν έπιβεβαίωση αύτή. Στή σύνοδο συμμετέχει καί ό πατριάρχης ’Αλεξανδρείας Γεράσιμος. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, ’Αρχιερείς, 170-172.) 919 Εκλογή μητροπολίτου Νεοκαισαρείας Υπόμνημα («έθέμεθα... πρώτον...») φ. 305Γ 19 ’Ιανουάριου, ίνδ. ιδ' ,αχλ' (1630) Inc. ’Επειδή τοϋ εν τη Νεοκαισαρεία ΓΙ. ’Εκλέγεται νέος μητροπολίτης Νεοκαισαρείας μετά τήν πα­ ραίτηση του Παρθενίου. Στήν πραγματικότητα πρόκειται γιά μετάθεση τοϋ Γαγγρών στή μητρόπολη Νεοκαισαρείας. Στο υπόμνημα δεν είναι γραμμένο κανένα άπό τά ονόματα των υποψηφίων. 920 ’Έκδοση ίσου παλαιού σιγιλλιώδους γράμματος «’ίσον... τοϋ ίσου τοϋ... πατριαρχικοΰ ...σιγιλλιώδους γράμματος» φ. 305Γ-306Γ [χ.χ.- άλλά ’Ιούνιος 1624] Inc. ’Ίσον άπαραλ[Χ\άκτως τοϋ Ισον τον Inc. γράμματος. Καί λιμένων μεν κατασκευαΐ τοϊς Π. Ή πατριαρχική σύνοδος εκδίδει ίσον σιγιλλιώδους γράμματος τοϋ οικουμενικού πατριάρχου ΓΙολυεύκτου («έν έ'τει ,ζ, υ, ο, εΦ, μηνί αυγούστω, ίνδικτιώνος θης»[=967]), μέ το όποιο άποδιδόταν ή σταυρο­ πηγιακή άξια στή μονή τής Θεοτόκου στήν τοποθεσία «τής Μονοπόρου» κοντά στή Δημητσάνα, τήν όποια ίδρυσε ό πρωτασηκρήτης ’Ιωάννης Λαμπαρδόπουλος ό Φιλόσοφος1. 1. ΚΑΣΤΟΡΧΗΣ, Αημηταάνα, 49-52: άπό τό πρωτότυπο έγγραφο της έπικυρώσεως. Γιά τήν πράξη ό J. Darrouzès γράφει: «l’acte est certainement rema­ nié, ou faux» (Darrouzès, Όψφίκια, 434). ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΛΕΙΜΕΝΑ 395 921 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής αξίας μονής «πατριαρχικόν συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 306Γ'ν Μάιος, ίνδ. ζ' /ζρλβ/ (1624), Inc. 7ο εις μείζονα ίσχύν επιβεβαιοναθαι Π. Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια τής μονής Θεοτόκου τής επονομαζομένης τοϋ Φιλοσόφου υστέρα άπό αίτημα των μοναχών της. Στή σύνοδο πού εκδίδει αύτή τήν πράξη συμμετέχουν καί οί άλλοι τρεις πατριάρχες τής ’Ανατολής. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΪΛΟΣ, Μονή Φιλοσόφου, 78-82: άπό τό πρωτότυπο στο ’Αρ­ χείο τής Σχολής Δημητσάνας σε άντιβολή πρός το κείμενο τής Ν.Σ. —ό ’ίδιος τό είχε δημοσιεύσει καί στην ΕΕΒΣ 26(1956) 211-215.) 922 Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας μητροπόλεως «συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 306ν-307Γ Μάρτιος, ίνδ. ε' ,ζρλ' (1622) Inc. Ονδεν όντως αρα εύλογον τε Π. Επιβεβαιώνεται ή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως ΙΙαλαιών Πατρών επί τών επισκοπών Μεθώνης καί Σαρσοκορώνης καί συγχρό­ νως καλείται ό μητροπολίτης Μονεμβασίας να μήν προβάλει πλέον διεκ­ δικήσεις έπί τών επισκοπών αύτών. Παρόμοια γράμματα είχαν έκδώσει καί οί πατριάρχες Νεόφυτος Β', Ραφαήλ Β' καί Τιμόθεος Β', άλλα ό μη­ τροπολίτης Παλαιών Πατρών Θεοφάνης αίτεΐται τώρα καί νέα έπιβεβαίωση. (ΚΝΗΤΗΣ, Μεθώνη, 319-321: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατρι­ αρχείου.) 923 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας χωριών «πατριαρχικόν καί συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 307r'v 25 Φεβρουάριου, ίνδ. ε' ,ζρλ' (1622) Inc. Τον νόμον φησ'ι γενομένον επί Π. Επιβεβαιώνεται ότι τα δύο χωριά στή Χίο, Πυργί καί Βολισσός, είναι πατριαρχικά σταυροπήγια, καί κατά συνέπεια κακώς ό μητρο- Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 396 πολίτης Χίου Συμεών τά «προσεκόλλησε» στη δικαιοδοσία της μητροπόλεώς του. Καλείται ό νυν Χίου ’Ιγνάτιος νά σεβαστεί την πιο πάνω άπόφαση. (ΦΟΡΟΠΟΤΛΟΣ, ’’Εγγραφα, 23-24: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 924 Παραχώρηση έξαρχίας «πατριαρχικόν συνοδικόν ευεργετικόν γράμμα» φ. 30"ν-308Γ Αύγουστος, ίνδ. ζ ^ζρλ' (1622) Inc. Ή καθ’ ημάς αϋτη τοϋ Π. Παραχωρεΐται ή εξαρχία των χωριών ΙΙυργίου καί Βολισσοϋ τής Χίου στον άρχοντα Μιχαήλ Καβάκο «ίνα... νέμηται καί καρποΰται δι’ επιτρόπου αύτοΰ τά έξ αύτών εισοδήματα καί δικαιώματα». (ΓεωργιαΔΗΣ, Ναός των Χίων, 369: πιθανώς άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οι­ κουμενικού Πατριαρχείου' ΦΟΡΟΠΟΤΛΟΣ, ’Έγγραφα, 59-60: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οίκουμενικοΰ Πατριαρχείου.) 925 Επιβεβαίωση παραχωρήσεως έξαρχίας ΑΝΘΙΜΟΣ Β' «πατριαρχικόν, συνοδικόν, βεβαιωτήριον γράμμα» φ· 308Γ'ν Ίνδ. ζ' ,ζρλα' (1623) Inc. ’Επειδή ό προ ημών άγιώτατος Π. ’Επιβεβαιώνεται ή παραχώρηση τής έξαρχίας των χωριών Πυργίου καί Βολισσοϋ τής Χίου στον Μιχαήλ Καβάκο. Διευκρινίζεται δτι ή εξαρχία αυτή έκτος άπό τά δύο χωριά περιελάμβανε καί τά «χωρίδια» τοϋ «Συγυροΰντος, Μάρκου, Φοιτά καί Πυραμοϋ». (ΦΟΡΟΠΟΤΛΟΣ, ’Έγγραφα, 61: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οίκουμενικοΰ Πα­ τριαρχείου.) 926 Εκλογή μητροπολίτου Διδυμοτείχου ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 308ν 18 ’Ιουλίου, ίνδ. α! ,αχλγ' (1633) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Διδνμοτείχον ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 397 Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Διδυμοτείχου ό οικονόμος Άδριανουπόλεως, ιερομόναχος Δανιήλ μετά τή μετάθεση του Λαυρέντιου στή μητρόπολη Ναυπάκτου καί ’Άρτης. 927 Επιβεβαίωση υπαγωγής τής έπισκοπής Κασσανδρείας στή μητρόπολη Θεσσαλονίκης «συνοδικόν έπικυρωτικόν βεβαιωτήριον γράμμα» φ. 308ν 17 ’Ιουλίου, ίνδ. ζ' /ζρΧβ' (1624) Inc. Τής ημών μετριότητος συνοδικώς προκαθήμενης Π. ’Επιβεβαιώνονται παλαιότερα πατριαρχικά γράμματα (Τιμο­ θέου Β' καί Κυρίλλου Α'), σύμφωνα μέ τά όποια ή περιοχή Κασσανδρείας είναι έπισκοπή τής μητροπόλεως Θεσσαλονίκης καί οχι αρχιεπισκοπή. Ή επιβεβαίωση αύτή γίνεται μετά άπό αίτημα του Θεσσαλονίκης Παϊσίου. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Θεσσαλονίκη, 84-85.) 928 Εκλογή άρχιεπισκόπου Λευκάδος καί 'Αγίας Μαύρας φ. 309Γ 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») ’Ιούλιος, ίνδ. ζ' /ζρλβ/ (1624) Inc. ’Επειδή τής άρχιεπισκοπής Λευκάδος, ανευ Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Λευκάδος ό πρωτοσύγκελλος Να­ θαναήλ μετά τό θάνατο του άδήλου [’Ανθίμου] πρώην άρχιεπισκόπου Λευκάδος (πρβ. πράξη 457). 929 Καθαίρεση ίερομονάχου «καθαίρεσις» φ. 309Γ Μάιος, ίνδ. θ' ,ζρλδ' (1626) Inc. ’Επειδή ό Ιερομόναχος Μάξιμος, ευρισκόμενος Π. Καθαιρεΐται ό ιερομόναχος Μάξιμος, επειδή «ευρισκόμενος έν τω όσπιτίω του ένδοξοτάτου άρχοντος τιμιωτάτου μεγάλου εκκλησιάρ­ χου κυρίου Ίωάννου» έτραυμάτισε βαριά μέ μαχαίρι τον υπηρέτη του άρχοντα, Κυριαζή. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 398 930 ’Αποκατάσταση του πρώην μητροπολίτου Δρύστρας μέ ταυτόχρονη καθαίρεση του νυν «πατριαρχικόν γράμμα» φ. 309Γ'ν ’Ιανουάριος, ίνδ. θ' ,ζρλδ' (1626) Inc. ’Επειδή δίκαιόν εστι τα παρά Π. Άποκαθίσταται στον μητροπολιτικό του θρόνο ό πρώην Δρύ­ στρας ’Ιωακείμ επειδή ή σύνοδος αναγνωρίζει ότι παρανόμως έκδιώχθηκεταυτόχρονα άποπέμπεται άπό την ΐδια μητρόπολη καί καθαιρεΐται ό Με­ λέτιος, «επειδή παρέβλεψεν τήν αύτοϋ ύπόσχεσιν, ψευσάμενος άπερ έγγράφως συνέθετο, καταφρονήσας τήν άρχιερατικήν άπόφασιν τήν περιεχομένην έν τω γεγονότι τόμω, παρά τής ίερας, καί ύπερτελοΰς των άρχιερέων συνόδου». 931 Έπιβεβ αίωση σταυροπηγιακής άξίας μονυδρίου «συνοδική άπόφασις» φ. 309ν Μάιος, ίνδ. ια' ,αχκκ[=η]' (1628) Inc. Ον μόνον χρέος εστι τη II. ’Επιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή άξια του μονυδρίου τής 'Αγίας Παρασκευής στήν τοποθεσία «Καταφυγίου» τής Πάρου ώς υποκει­ μένου στή σταυροπηγιακή μονή του 'Αγίου Μηνά- ορίζεται όπως καί πρώ­ τα ό ιερομόναχος Ήσαΐας ώς επιστάτης αύτοϋ. Το μονύδριο αυτό έ'γινε σταυροπηγιακό επί Νεοφύτου Β' καί τώρα επιβεβαιώνεται ή ιδιότη­ τά του, έπειδή «Ντζανής τις Ντζαμέτζος» επιχείρησε να τό οίκειοποιηθεϊ προβάλλοντας ότι «δίκαιον δήθεν έχειν κτητορικόν έν αύτώ τω μονυδρίω». 932 ’Εκλογή έπισκόπου Βελλάς Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ.309ν-3ΐ0Γ Μάιος, ίνδ. θ' ^οοχκς'(1626) Inc. Τής άγιωτάτης επισκοπής Βελάς δίχα Π. ’Εκλέγεται επίσκοπος Βελλάς ό «άπό αγίας ’Αναστασίας έκ χώρας Βελιτζίστας» ιερομόναχος Νεόφυτος μετά τήν καθαίρεση τοΰ Σωφρονίου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 399 933 Εκλογή μητροπολίτου Άμασείας 'Υπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ. 310Γ ’Ιούλιος, ΐνδ. θ' /ζρλδ/ (1626) Inc. Επειδή μετά την κατά τής Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Άμασείας ό προύην επίσκοπος Πρεσπών Ζαχαρίας μετά την καθαίρεση τοϋ Μελετίου. 934 Εκλογή άρχιεπισκόπου ’Άνδρου 'Υπόμνημα («έξελεξάμεθα πρώτον...») φ. 310Γ 19 Δεκεμβρίου ΐνδ. ι', 1626 Inc. Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής ’Άνδρον II. ’Εκλέγεται αρχιεπίσκοπος Άνδρου ό ιερομόναχος Μακάριος μετά την καθαίρεση του Γρηγορίου. (Γεδεων, Διασαφήσεις, 363-364.) 935 Καθαίρεση αρχιεπισκόπου Άνδρου «καθαίρεσις» φ- 3ΐΟΓ_ν Δεκέμβριος, ίνδ. ι' /ζρλς[=ε]' (1626) Inc. ’Επειδή οι άπο τής νήσον ΓΙ. Καθαιρεΐται ό αρχιεπίσκοπος Άνδρου Γρηγόριος επειδή, έκτος άπο τίς άλλες κατηγορίες πού τοϋ προσάπτουν οί επαρχιώτες του, προσεβλήθη άπο τή νόσο λώβη καί πρέπει «μακράν άπέχεσθαι τοϋ λαοϋ... τοϋ μή γίνεσθαι μετάδοσις προς αύτοϊς τής νόσου». (ΓΕΔΕΩΝ, Διασαφήσεις, 362-363.) 936 Εκλογή μητροπολίτου Φιλιππουπόλεως 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 3ΐο' 28 Μαρτίου, ΐνδ. ι' /ζρλε' (1627) Inc. Τής άγιαπάτης μητροπόλεως Φιλιππουπόλεως, δίχα Η ΣΤΝΑΓΩΓΗ 400 Π. Εκλέγεται, μητροπολίτης Φιλιππουπόλεως ό πρώην μητροπο­ λίτης Δρύστρας Μελέτιος μετά το θάνατο τοϋ Ίωάσαφ. 937 Καθαίρεση μητροπολίτου Δρύστρας «καθαίρεσις» φ. 3ΐθν-3ΐιΓ ’Απρίλιος, ίνδ. ια’ (αχκη' (1628) Inc. Γνωστόν νμιν έστω, ότι ή II. Καθαιρεΐται καί στερείται της άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Δρύστρας ’Ιωακείμ, επειδή δεν κατέβαλε την πατριαρχική ζητεία καί το βασιλικό χαράτσι καί «διά το προστάξαι ήμΐν τον... καϊμακάμην τον επί­ τροπον τοϋ πολυχρονίου ήμών βασιλέως καί παραγγεΐλαι άποδιώξαι αύτόν τής έπαρχίας τούτης, διά τάς αναφοράς ας έ'λαβε κατ’ αύτοϋ παρά πολ­ λών αρχόντων τιμάρια αύτόσε κεκτημένων». Ή καθαίρεση γνωστοποιεί­ ται στούς κληρικούς, τούς ίερεις, τούς άρχοντες καί το ποίμνιο τής μητροπόλεως. 938 Εκλογή μητροπολίτου Δρύστρας φ. 311Γ 22 Μαρτίου, ίνδ. α! ,αχλγ' (1633) 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Δρύστρας προστάτου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Δρύστρας ό πρώτοσύγκελλος τής Μ. ’Εκκλησίας, ιερομόναχος ’Αντώνιος, μετά τήν καθαίρεση τοϋ ’Ιωακείμ (πρβ. τήν προηγούμενη καί τήν επόμενη πράξη). 939 Δεύτερη καθαίρεση του μητροπολίτου Δρύστρας «σημείωμα» καθαιρέσεως φ· 3ΐΐΓ [χ.χ.· άλλά post ’Απρίλιος 1628] Inc. ’Επειδή μεγάλη εγένετο μακροθνμία επί Π. 'Ο οικουμενικός πατριάρχης «άνακαινίζει τήν καθαίρεσιν τήν πάλαι» τοϋ πρώην μητροπολίτου Δρύστρας ’Ιωακείμ (πρβ. πράξη 937), επειδή δεν άνταποκρίθηκε στις άπαιτήσεις των δανειστών του: ό ’Ιωα­ κείμ είχε ύποσχεθεΐ έγγράφως 8τι «στέργει καθαιρεθήναι» εάν μετά τήν παρέλευση κάποιου χρονικού διαστήματος δεν κατέβαλλε τά όφειλόμενα ποσά. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 940 Καθαίρεση έπισκόπου Καρυουπόλεως 401 Φ· 3ΐιΓ"ν «καθαίρεσές» Μάιος, ίνδ. ια' ,ζρλζ' (1629) Inc. Επειδή ενώπιον τής ημών μετριότητας Π. Καθαιρεΐται ό έπίσκοπος Καρυουπόλεως ’Άνθιμος, επειδή έ­ κτος άπό τά άλλα άτοπήματά του συνελήφθη «μετά τίνος γυναικός κα­ λογραίας άσελγοΰς έν μια στρωμνή κοιμώμενος». Καλείται ό μητροπολί­ της Λακεδαιμόνιας νά εκλέξει νέον έπίσκοπο στη θέση τοϋ καθηρημένου. Ή καθαίρεση γνωστοποιείται άπο τον πατριάρχη στους κληρικούς, τούς ιερείς, τούς άρχοντες καί το ποίμνιο τής επισκοπής. 941 Επικύρωση σταυροπηγιακής άξίας ναού «συνοδικόν βεβαιωτήριον σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 3ΐιν ’Απρίλιος, ίνδ. ια' ,ζρλζ' (1628) Inc. Ei δίκαιον καί εύλογον εκοίΟη Π. ’Επιβεβαιώνεται έκ νέου ή πατριαρχική άξια τοϋ ναοϋ τής Μεταμορφώσεως, τον όποιο έκτισε πρίν άπο 4 χρόνια ό άρχων «’Αποστολής ό χασάπης, ό άπο χώρας Πετρίλου» στήν περιοχή Καταφυγή κοντά στα όρια τής επισκοπής Λιτζάς καί Άγράφων καί τής μητροπόλεως Λαρίσης. Ή επιβεβαίωση αυτή δίνεται υστέρα άπο αίτημα τοϋ κτήτορα, έπειδή άδηλοι ενοχλούν τούς μοναχούς τοϋ μονυδρίου τής Κοιμήσεως τής Θεο­ τόκου, μετόχι τοϋ οποίου έ'γινε ό ναός’αύτός σύμφωνα με τήν προ τετρα­ ετίας πράξη καθιερώσεως τοϋ Κυρίλλου Α'. 942 Εκλογή μητροπολίτου Σάρδεων Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 3ΐιν-3ΐ2Γ ’Οκτώβριος ίνδ. ιβ', 1628 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σάρδεων Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σάρδεων ό ιερομόναχος Μελέτιος ό Σιναΐτης, μετά τον θάνατο τοϋ Λογγίνου. 'Η μητρόπολη αυτή είχε παραμείνει γιά πολύ καιρό χωρίς μητροπολίτη καί ή εκλογή τοϋ νέου γίνεται «διά τό μήν [τής] έπαρχίας ταύτης τό όνομα τέλεον σβυσθήναι». 26 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 402 943 Καθαίρεση μητροπολίτου Φιλιππουπόλεως «καθαίρεσις» φ. 312Γ 25 ’Ιουνίου ,ζρλς' (1628) Inc. "Οτι μεν των πλημμελημάτων τά Π. Καθαιρεΐται καί στερείται της άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Φιλιππουπόλεως Μελέτιος, επειδή —παρά τίς ύποσχέσεις του—- δεν έπαυσε νά καταδυναστεύει τούς χριστιανούς τής επαρχίας του «καί σθένει άδικίας καί αρπαγής άποθησαυρίσαι χρήματα έπ’ ούδενί χρησίμω» κα­ θώς επίσης επειδή διατηρεί γυναίκα «σύνευνον, όμοτράπεζον αύτώ καί συνοδοιπόρον». (Γριτςοποτλος, Φιλιππούπολις, 268-270.) 944 Εκλογή μητροπολίτου Φιλιππουπόλεως ψ· 312Γ 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») 27 ’Ιουνίου ΐνδ. ια', 1628 Inc. ’Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλιππονπόλεως Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Φιλιππουπόλεως ό μητροπολίτης Άγχιάλου Χριστόφορος μετά τήν καθαίρεση του Μελετίου. 945 Εκλογή μητροπολίτου Σερρών 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 312Γ 18 ’Ιουλίου, ΐνδ. ια' (αχκη' (1628) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σερρών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σερρών ό μητροπολίτης Κορίνθου Δανιήλ μετά το θάνατο του ’Αχίλλειου. 946 Εκλογή μητροπολίτου Τραπεζοΰντος 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 3i2r‘T 5 Αύγούστου, ΐνδ. ια' ,αχκη' (1628) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 403 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τραπεζοΰντος Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Τραπεζοΰντος ό ιερομόναχος Κύριλ­ λος «ό σπουδαίος» μετά το θάνατο του Ξενοφώντος. (ΧΡΤΣΑΝΘΟΣ, Τραπεζοϋς, 556: άπο τόν Κώδικα Α' τοΰ Οικουμενικού Πα­ τριαρχείου.) 947 Καθαίρεση άρχιεπισκόπου ’Άνδρου «συνοδική καθαίρεσις» φ. 312Τ ,αχλ' (1630) Inc. ’Επειδή, ώς εμαρτνρήθη, ενώπιον τής Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό άρχιεπίσκοπος Άνδρου Μακάριος, ό όποιος είχε άναγνωρίσει τίς παρανομίες που είχε διαπράξει καί είχε υποβάλει παραίτηση ή οποία όμως χάθηκε. 948 Εκλογή άρχιεπισκόπου Άνδρου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 3ΐ2ν 13 Μαρτίου ίνδ. ιγ', 1630 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής ’Άνδρου Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Άνδρου ό ιερομόναχος Κύριλλος μετά τήν καθαίρεση τοΰ Μακαρίου. (Αραμπατζογλοτ, Φωτίειος 1, 235: άπο τον Κώδικα Α' τοΰ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 949 Εκλογή μητροπολίτου Αθηνών 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 3ΐ2ν-3ΐ3Γ Ίνδ. δ' ,αχλς' (1636) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Αθηνών Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Αθηνών ό έπίσκοπος Ταλαντίου Δανιήλ μετά τήν καθαίρεση τοΰ Σωφρονίου (πρβ. τίς πράξεις 1020, 1059 καί 950). (Γεδεων, Άθψαι, 266.) ΝΕΟΦΥΤΟΣ Γ' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 404 950 Παραίτηση μητροπολίτου ’Αθηνών ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' «παοαίτησις» Inc. 'Η ταπεινότης ημών διά τοϋ φ· 313Γ 19 ’Οκτωβρίου, ίνδ. η' ,αχλθ' (1639) Π. Ό μητροπολίτης ’Αθηνών Σωφρόνιος σημειώνει στον Κώδικα δτι παραιτεΐται άπο το θρόνο του, επειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεϊ στά χρέη τής επαρχίας του, τα οποία αναλαμβάνει ό διάδοχός του Δανιήλ (πρβ. τις πράξεις 949, 1020 καί 1059). (Γεδεων, Άθψαι, 266.) 951 Εκλογή μητροπολίτου Λαοδικείας ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 313Γ Αύγουστος, ίνδ. ιγ' ,αχλ' (1630) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λαοδικείας άπροστατεντον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Λαοδικείας άδηλος ιερομόναχος μετά το θάνατο τοϋ Νικηφόρου. 952 Καθαίρεση οικονόμου μητροπόλεως Κερκύρας «καθαίρεσις» φ· 313Γ ’Ιανουάριος, ΐνδ.β' ,αχλδ' (1634) Inc. Έκ πολλών αξιόπιστων άνδρών χειλέων ΓΙ. Καθαιρεΐται καί στερείται τής ιεροσύνης ό οικονόμος τής μη­ τροπόλεως Κερκύρας παπα-Παναγιώτης, επειδή διέπραξε πολλές άνομίες καί άτοπήματα εις βάρος τοϋ μητροπολίτου Παρθενίου. 'Η καθαίρεση γνωστοποιείται άπο τον πατριάρχη στούς κληρικούς, ιερείς καί άρχοντες τής μητροπόλεως. 953 ’Εκλογή μητροπολίτου Μυρέων 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 313V Αύγουστος, ίνδ.α' ,αχλγ' (1633) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 405 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μυρέων Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Μυρέων ό ιερομόναχος 'Ιερεμίας μετά τήν καθαίρεση τοϋ άδήλου πρώην Μυρέων. 954 Εκλογή μητροπολίτου Ίωαννίνων 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 313ν 30 Ιουνίου, ΐνδ. UC ιε' J'Jvli'J'Jj liVU. ,αχλβ' (1632) Inc. Τής άγι,ωτάτης μητροπόλεως Ίωαννίνων ψνσικω Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Ίωαννίνων ό ιερομόναχος Παρθένιος μετά το θάνατο τοϋ άδήλου [Ίωαννικίου] πρώην Ίωαννίνων. (ΑρΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟϊ, Φωτίειος 1, 99-100: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμε­ νικού Πατριαρχείου.) 955 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονύδριο «συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ· 3l3v-3l4r Ιανουάριος, ΐνδ. ιδ' ,αχλ' (1630) Ine. Tot κατά θειον σκοπόν γινόμενα II. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στο μονύδριο τοϋ 'Αγίου Μιχαήλ αρχιεπισκόπου Συννάδων, το όποιο άνήγειραν στή Σκόπελο οί «Μανολάκης καραβοκύριος, Νικόλαος Γρυπαράκης, Γεώργιος Βέργου, Μελαχρινός τοϋ Καράση, Γεώργιος Μούρεση, Φάλκος Μπάϊα, Τριαντάφυλλος Χιότας, καί Δήμος Αύλωνίτης»’ ταυτόχρονα καθιερώνεται ώς με­ τόχι τής Μ. Λαύρας: μέ τον τρόπο αυτό ικανοποιείται το αίτημα των κτητόρων τοϋ μονυδρίου1. 956 Εκλογή μητροπολίτου Βιζύης 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 314Γ 8 Μαρτίου, ΐνδ. ιδ' ,αχλα' (1631) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βυζίης, άπροστατεύτον 1. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, Πατριαρχικά, 182: άπό το ’Αρχείο τής Μ. Λαύρας. II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 406 Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Βιζύης ό άρχιδιάκονος τής Μ. Εκ­ κλησίας Δαμασκηνός μετά το θάνατο του ’Ανθίμου. 957 Καθαίρεση μητροπολίτου Σοφίας «συνοδική καθαίρεσι» Inc. ’Επειδή ώς εμάθομεν ενταύθα επί φ· 314Γ Φεβρουάριος, ίνδ. ιδ' ,αχλα' (1631) Π. Καθαιρεϊται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Σοφίας Μελέτιος επειδή, έκτος άπο την επίδειξη άνάρμοστης συμπεριφο­ ράς, δεν κατέβαλε την πατριαρχική ζητεία καί τά βασιλικά χαράτσια. 'Η καθαίρεση γνωστοποιείται άπο τον πατριάρχη στούς κληρικούς, τούς ιερείς, τούς άρχοντες καί το ποίμνιο τής μητροπόλεως. 958 Εκλογή μητροπολίτου Σοφίας φ. 3ΉΓ'ν Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») Μάιος, ΐνδ. ιδ' ,αχλα' (1631) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σοφίας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Σοφίας ό ιερομόναχος ’Ιγνάτιος μετά την καθαίρεση του Μελετίου. 959 Εκλογή μητροπολίτου Παροναξίας 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 3ΐ4ν ’Απρίλιος, ίνδ. ιε' ,αχλβ' (1632) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παροναξίας απροστάτευτου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Παροναξίας ό ιερομόναχος Βενιαμίν μετά την καθαίρεση τοϋ Ίερεμίου. 960 Εκλογή μητροπολίτου ’Αθηνών 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 3ΐ4ν 9 Δεκεμβρίου, ίνδ. β' (αχλγ' (1633) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 407 Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Αθηνών Π. Εκλέγεται μητροπολίτης ’Αθηνών ό μ. πρωτοσύγκελλος τής Μ. Εκκλησίας, ιερομόναχος Σωφρόνιος μετά το θάνατο του Θεοφάνους. (Γεδεων, Άθψαι, 265.) 961 Εκλογή άρχιεπισκόπου Φαναριού καί Νεοχωρίου 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 3ΐ4ν ’Οκτώβριος, ίνδ. δ[=β]' ,αχλγ' (1633) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης άρχιεπισκοπής Φαναρίον Π. Εκλέγεται αρχιεπίσκοπος Φαναριού καί Νεοχωρίου ό ιερομόνα­ χος Εύθύμιος μετά την παραίτηση του Θεοφάνους. 962 'Υπαγωγή χωριών στή δικαιοδοσία τής μητροπόλεως Άγχιάλου «επιβεβαιοοτήριον συνοδικόν σιγιλλιώδες γράμμα» φ. 3ΐ4ν-3ΐ5Γ Σεπτέμβριος, ίνδ. ζ ,αχλζ' (1636) ΝΕΟΦΥΤΟΣ Γ' Inc. Τής ημών μετριότητος συνοδικώς προκαθημένης Π. Άποφασίζεται ότι τά χωριά «Τζαλή-Καβάκι, το Σιμέντοβον, καί το Κλινοβόν» είναι ένοριακά τής μητροπόλεως Άγχιάλου, σύμφωνα μέ παλαιά πατριαρχικά γράμματα καί τη μαρτυρία τών μητροπολιτών Άδριανουπόλεως Παρθενίου, Φιλιππουπόλεως Χριστοφόρου καί Μεσημ­ βρίας ’Ακακίου. Συγχρόνως άκυρώνονται όσα γράμματα δόθηκαν στον επίσκοπο Πρεσλάβας Καλλίνικο, μεταξύ τών οποίων καί γράμμα τοϋ ίδιου τοϋ Νεοφύτου Γ', ότι τάχα τά χωριά αυτά υπάγονται στή δικαιο­ δοσία τοϋ επισκόπου Πρεσλάβας. (ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΥ, Φιατίειος 1, 159-161: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμε­ νικού Πατριαρχείου.) 963 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονή «σιγιλλιώδες γράμμα» 1. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. φ. 3ΐ5Γ'ν Σεπτέμβριος, ίνδ. δ', 16351 ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 408 Inc. ’Έθος και τούτο τή καθ’ ημάς Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στη μονή τής Θεοτόκου τής «Χρυσοποδαριωτίσσης... έν τή χώρα’Εζερώ» τής μητροπόλεως Παλαιών Πατρών καθώς καί στο μετόχι αύτής "Αγιο Γεώργιο στή Χαλανδρίτζα: ικανοποιείται έτσι το αίτημα των μοναχών τής μονής. 964 Εκλογή μητροπολίτου «Θεουπόλεως καί 'Ρεντίης» φ. 315ν-316Γ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Β' 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») 16 Μαρτίου, ίνδ. β' ,αχλδ' (1634) Inc. ’Επειδή τής άγιιοτάτης μητροπόλεως Θεουπόλεως Π. Εκλέγεται μητροπολίτης «Θεουπόλεως καί 'Ρεντίης» ό 'ιερο­ μόναχος Δαμασκηνός μετά τήν έκλογή του ’Αθανασίου στον οικουμε­ νικό θρόνο. (ΓΛΑΒΙΝΑΣ, Θεσσαλονίκη, 99" προγενέστερη έκδοση τμήματος της πράξεως άπο τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπου αντί τής φράσεως «Θεου­ πόλεως καί 'Ρεντίης» υπάρχει ή λέξη «Θεσσαλονίκης», ΑρΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΤ, Φωτίειος 1, 243.) 965 Έκλογή μητροπολίτου Ναυπάκτου καί "Αρτης ΚΥΡΙΛΑΟΣ Α' 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 3ΐ6Γ 8 ’Ιουνίου, ίνδ. α! ,αχλγ' (1633) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ναυπάκτου καί Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ναυπάκτου καί ’Άρτης ό πρώην μη­ τροπολίτης Διδυμοτείχου Λαυρέντιος μετά το θάνατο τοϋ Γαβριήλ. 966 Καθαίρεση πρώην μητροπολίτου Μονεμβασίας «καθαίρεσις» φ. 3ΐ6Γ"ν Ίνδ. β' ,αχλδ', (1634) Inc. ’Επί παντός έργου καί πράγματος Π. Καθαιρεϊται, καθίσταται «άλλότριος τής καταλόγου καί σειράς τών άρχιερέων» καί έπαναφέρεται στήν τάξη τών «ίδι&>τών» ό πρώην μη­ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 409 τροπολίτης Μονεμβασίας Νεόφυτος, έπειδή «προσελθών γάρ τισι των κρατούντων επί τώ ήμετέρω όνόματι, ήμών πάντων άγνοούντων,... ελαβε γράμματα συνιστώντα... εαυτόν, καί κύριον άποκαθιστώντα» τής περιο­ χής Καλαμάτας καί των γύρω ένοριακών χωριών καθώς καί τοϋ Ζευγολατιοϋ, τά όποια άνήκαν στη μητρόπολη Μονεμβασίας (βλ. καί πράξη 881). (ΓΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, Πέντε πατριαρχικά, 511-512.) 967 Εκλογή μητροπολίτου Χίου 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον... ») φ. 3ΐ6ν 4 ’Οκτωβρίου, ίνδ. γ' ,αχλδ' (1634) Inc. ’Επειδή τον πανιερωτάτου μητροπολίτου Χίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Χίου ό πρωτοσύγκελλος Ματθαίος μετά την παραίτηση τοϋ ’Ιγνατίου. (Ζολωτας-Σαρου, γΙστορία 3.2, 146-147: πιθανώς άπο Ν.Σ.) 968 Εκλογή μητροπολίτου Θηβών 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 316Τ 22 Νοεμβρίου, ίνδ. γ' (αχλδ' (1634) Inc. Της άγιωτάτης μητροπόλεως θηβών, απροστάτευτου Γί. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Θηβών ό «έκεϊσε έλθών» ιερομόνα­ χος Κλήμης μετά την καθαίρεση τοϋ Παρθενίου. 969 Καθαίρεση μητροπολίτου Θηβών «συνοδική... καθαίρεσις» φ. 3ΐ6ν-3ΐ7Γ ,αχλδ' (1634) Inc. Επειδή ενώπιον της ημών μετριότητος Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Θηβ ών Παρθένιος, επειδή διέπραξε, σύμφωνα μέ αναφορά τών έπαρχιωτών του, παράνομες χειροτονίες, άθεμιτογαμίες καί διοικοΰσε μέ τυραν­ νικό τρόπο τούς κληρικούς τής επαρχίας του. II ΣΥΝΑΓΩΓΗ 410 970 ’Απονομή όφφικίου σκευοφύλακος Σκύρου «έπιβεβαιωτήριον γράμμα» φ. 3ΐ7Γ"ν ,αχλδ' (1634) Inc. "Οτι μεν al πλεϊσται όωρεαί Π. Άποφασίζεται ότι νόμιμος σκευοφύλακας της έπισκοπής Σκύ­ ρου είναι ό παπα-Έμμανουήλ Στανίλης’ συγχρόνως άκυρώνονται δσα γράμματα είχαν δοθεί στο διεκδικητή τοϋ όφφικίου παπα-Έμμανουήλ Βερτζήλια, ό όποιος άπειλεΐται μέ καθαίρεση αν συνεχίσει νά προβάλλει τίς παράνομες απαιτήσεις του. (ΓΕΔΕΩΝ, Άθήναι, 277-280.) 971 Εκλογή μητροπολίτου ’Αμασείας ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 317Τ 13 Μαρτίου, ΐνδ. γ' ,αχλε' (1635) Inc. Της άγιωτάτης μητροπόλεως Άμασείας γνήσιον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης ’Αμασείας ό ιερομόναχος ’Ιεζεκιήλ μετά τήν καθαίρεση τοϋ Μελετίου. 972 Καθαίρεση μητροπολίτου’Αμασείας «συνοδική καθαίρεσις» φ.3ΐ7ν-3ΐ8Γ Μάοτιος, ΐνδ. γ' ,αχλε' (1635) Inc. ’Επειδή ώς φαίνεται εν τώ Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τοϋ άξιώματος τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης ’Αμασείας Μελέτιος, έπειδή έπέδειξε «αΐσχράν διαγωγήν»' ό ’ίδιος, ώς μητροπολίτης Σοφίας, είχε πάλι καθαιρεθεΐ για τή μή κατα­ βολή τής πατριαρχικής ζητείας καί τοϋ βασιλικοΰ χαρατσιού, άλλα αθωώ­ θηκε άπό τον Κύριλλο Α' καί μετατέθηκε στή μητρόπολη ’Αμασείας. 973 Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 318Γ 9 ’Απριλίου, ΐνδ. γ' ,αχλε' (1635) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 411 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης Π. Εκλέγεται, μητροπολίτης Βάρνης ό άρχιμανδρίτης της Μ. ’Εκκλησίας, ιερομόναχος Μελέτιος μετά το θάνατο του Παρθενίου. 974 Καθαίρεση μητροπολίτου ’Ίμβρου ?· 3ΐ8Γ"ν «καθαίρεσις» 27 ’Ιουλίου, ίνδ. γ' ,αχλε' (1635) Inc. ’Επειδή ό μητροπολίτης ’Ίμβρου Σωφρόνιος Π. Καθαιρεΐται καί στερείται της άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης ’Ίμβρου Σωφρόνιος, έπειδή —παρά το γεγονός ότι ή Μ. ’Εκκλησία άνακάλεσε την πριν άπό ενα χρόνο παλαιότερη καθαίρεση του— αύτός δεν έπαυ­ σε νά παρανομεί καί επιπλέον δεν παρουσιάστηκε ενώπιον της συνόδου νά άπολογηθεϊ γιά τά παραπτώματά του. 975 ’Αποκατάσταση μητροπολίτου Κορίνθου «συνοδικόν αθωωτικόν βεβαιωτήριον γράμμα» φ. 3ΐ8ν ’Ιούλιος, ίνδ. γ' ,αχλε' (1635) Inc. ...άκο[=ω]λντως, καί άνεμποδίστως4 οί δε Π. Άποκαθίσταται στόν μητροπολιτικό θρόνο Κορίνθου ό Κύριλ­ λος καί άποφασίζεται ότι αν βρεθεί καθαίρεσή του «γεγραμμένη έν κώδικι τινί τής Μεγάλης ’Εκκλησίας, ώς βία καί δυναστεία παρά κανόνας προβάσα, άκυρος έ'στω». Παράλληλα, απομακρύνεται δ επιβάτης ’Ιεζε­ κιήλ. (Ή πράξη είναι άκέφαλη.) (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Κύριλλος Γ', 95-96.) 976 ’Εκλογή μητροπολίτου Θεσσαλονίκης 'Τπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 3ΐ8ν 27 ’Ιανουάριου, ίνδ. 8' ,αχλς' (1636) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ό επίσκοπος Πολυανής Καλλίνικος μετά την καθαίρεση του Δαμασκηνού. Η ΣΤΝΑΓΩΓΙ-Ι M2 977 Καθαίρεση μητροπολίτου Ζιχνών «συνοδική καθαίρεσις» φ. 318ν-319Γ Αύγουστος, ίνδ. γ' (αχλε' (1635) Inc. Επειδή αναφοράν εννπόγραφον άπεστείλατε ενταύθα Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Ζιχνών ’ 11 σαίας, έπειδή διέπραξε «αδικίας, πλεονεξίας, άρπαγάς, τυρρανίας, διαβολάς, μέθας καί άσωτίας, το χείριστον δέ καί πλαστογραφίας». Ή καθαίρεση γνωστοποιείται άπο τον πατριάρχη στους κληρικούς, ιερείς καί άρχοντες τής μητροπόλεως. 978 Εκλογή μητροπολίτου Φιλίππων καί Δράμας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 319Γ Ίνδ. δ' ,αχλς' (1636) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Φιλίππων καί Δράμας ό ιερομόναχος Θεόκλητος μετά το θάνατο του Άβερκίου. 979 Εκλογή αρχιεπισκόπου Νεαπόλεως 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 319Γ 24 Ίανουαρίου, ίνδ. δ' ,αχλς' (1636) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Νεαπόλεως Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Νεαπόλεως ό ιερομόναχος Μελέ­ τιος στον κενό επί πολλά χρόνια αρχιεπισκοπικό θρόνο Νεαπόλεως. . ,.Ι ma; ÏAayjuav S ÄJi Ai. w. jS'/l'l * frityc *** *fX^*"*+9. U* ** v%'1~ /*4ίκ*^**· j.*A^X4 r ΜΠΤ 2, φ. 319V: ή παραίτηση του μητροπολίτου Μήδειας Θεοδοσίου ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 980 Έλεγχος χρεών μητροπόλεως Χίου «τόμος, καί... συνοδική άπόφασις» 413 φ· 3ΐ9Γ'ν 16 Μαρτίου, ίνδ. δ' ,αχλζ' (1636) Inc. ΓΙρός τοϊς αλλοις, καί τοϋτο Π. Άποφασίζεται ή διενέργεια έλέγχου στη μητρόπολη Χίου γιά νά εντοπιστεί ό υπεύθυνος, έξαιτίας του οποίου ή μητρόπολη αυτή επεσε σέ βαρύτατο χρέος «είκοσιπέντε φορτίων άσπρων». (Ζ0ΛΩΤΑΣ-Σαρ0Τ, ’Ιστορία 3.2, 147-148: άπό τον Κώδικα Α' τοΰ Οίκου- μενικοΰ Πατριαρχείου.) 981 Παραίτηση μητροπολίτου Μήδειας φ. 319ν «παραίτησις» 29 ’Οκτωβρίου, ίνδ. ε' ΝΕΟΦΥΤΟΣ Γ' ,αχλζ[=ς]' (1636) Inc. ’Επειδή συνέβη σκάνδαλον καθώς ξενρονσι Π. 'Ο μητροπολίτης Μήδειας Θεοδόσιος σημειώνει στον Κώδικα ότι παραιτεΐται άπό το θρόνο του, έπειδή ήλθε σέ σύγκρουση με τούς «επαρχιώτες» του, διατηρεί όμως το αξίωμα τής άρχιεροσύνης. 982 Εκλογή μητροπολίτου Μήδειας 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 3ΐ9ν ’Οκτώβριος, ίνδ. ζ ,αχλς' (1636) Inc. ’Επειδή της μητροπόλεως Μήδειας, γνησίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Μήδειας ό ιερομόναχος Μητροφάνης μετά τήν παραίτηση τοΰ Θεοδοσίου. 983 ’Εκλογή μητροπολίτου Φιλιππουπόλεως 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 3ΐ9ν Δεκέμβριος, ίνδ. ζ ,αχλς' (1636) Inc. ’Επετδη τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλιππουπόλεως Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 414 Π. Εκλέγεται, μητροπολίτης Φιλιππουπόλεως ό άρχιδιάκονος του πρώην οικουμενικού πατριάρχου Κυρίλλου Β' Γαβριήλ μετά το θάνατο του Χριστόφορου. 984 Εκλογή μητροπολίτου Φιλιππουπόλεως 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») <ρ· 3ΐ9ν-320Γ ’Ιανουάριος, ίνδ. ζ (αχλζ' (1637) Inc. ’Επειδή ή άγιωτάτη μητρόπολις Φιλιππουπόλεως Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης [Φιλιππουπόλεως [ό πρώην Κόρινθου Κύριλλος, ό όποιος, όπως άναφέρεται στο υπόμνημα, νομίμως άπαιτεϊ τήν επαρχία αυτή «διά το αδίκως, καί άναιτίως έξωσθήναι» τής μητροπόλεώς του. Τον νυν Φιλιππουπόλεως Γαβριήλ (βλ. προηγούμενη πράξη) ομολογούν ότι «άνάγκη κατεπειγόμενοι έχειροτονήσαμεν Φιλιππουπόλεως»· το έ'γγραφο δεν άναφέρεται στήν τύχη τοϋ Γαβριήλ μετά τήν εκλογή τοϋ Κυρίλλου ώς μητροπολίτου Φιλιππουπόλεως. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Β. Θράκη, 185: δημοσιεύεται τμήμα τής πράξεως" ΓΡΙΤΣΟΠΟΧΛΟΣ, Φιλιππονπολις, 270-271: τό πλήρες κείμενο- πρβ. ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Κατάλο­ γοι, 225: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 985 ’Ακύρωση μεταθέσεως του πρώην Κορίνθου ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' «διάταγμα» («άποφαινόμεθα συνοδικώς») φ· 320Γ [χ.χ.· άλλά post 1 ’Ιουλίου 16391] Inc. Tà χρόνργ μακρω κρατυνθέντα, και Π. ’Ακυρώνεται ή μετάθεση τοϋ πρώην Κορίνθου Κυρίλλου στον μητροπολιτικό θρόνο Φιλιππουπόλεως ώς «βιαία άμα καί δυναστική ώς φαίνονται όπισθεν καί τινα των έξω ονόματα, συγκαταλεγόμενα τοϊς έπιψηφισθεΐσι». (ΓΡΙΤΣΟΠΟΧΛΟΣ, Φιλιππονπολις, 271-272" γιά τις προηγούμενες δημοσιεύ­ σεις τής πράξεως βλ. όσα άναφέρονται στήν υποσημείωση.) 1. Ό ΜϊΣΤΑΚΙΔΗΣ, Κατάλογοι, 225-226, ό όποιος δημοσιεύει το κείμενο άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οίκουμενικοΰ Πατριαρχείου άναγράφει ώς χρονολογία τής πράξεως «Ιν έτει σωτηρ. 1637. μηνί μαρτίου ίνδ. β'», ωστόσο ή πράξη παραδίδεται στη Ν.Σ. ώς πράξη τοϋ Παρθενίου Α', τοϋ όποιου ή πατριαρχία άρχίζει τήν Ιη’Ιουλίου 1639. ’Αλλά καί πέραν αύτοΰ, ή β' ίνδικτιών δεν άνταποκρίνεται στο έτος 1637. Πρβ. καί ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Β. Θράκη, 185- ΓΡΙΤΣΟΠΟΧΛΟΣ, Κύριλλος Γ', 98 σημ. 13. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 415 986 Εκλογή μητροπολίτου Χαλκηδόνος 'Υπόμνημα («πρώτον... έΟέμεθα...») φ. 320Γ Φεβρουάριος, ίνδ. ζ ,αχλζ' (1637) ΝΕΟΦΥΤΟΣ Γ Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χαλκηδόνος Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Χαλκηδόνος ό Ιερομόναχος Γίαχώμιος μετά το θάνατο τοϋ Νεκταρίου. 987 Εκλογή μητροπολίτου Παροναξίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 320Γ 7 ’Απριλίου, ίνδ. ε ,αχλζ' (1637) Inc ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παροναξίας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Παροναξίας ό πρώην αρχιεπίσκοπος Μήλου καί Κιμώλου Μακάριος μετά την καθαίρεση τοϋ Βενιαμίν. 988 Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ. 320Γ ’Απρίλιος, ίνδ. ε ,αχλζ' (1637) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Βάρνης ό έπίσκοπος Πλαταμώνος ’Αγαθάγγελος μετά την καθαίρεση τοϋ Μελετίου. 989 Καθαίρ εση έπισκόπου Ραιδεστοΰ καί Πανιού «καθαίρεσις» φ. 320ν Ίνδ. ε ,αχλζ' (1637) Inc. ’Ενταύθα επέμφθη απ’ αυτόθι παρ’ υμών Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό έπίσκοπος Ραιδεστοϋ Θεοφάνης, έπειδή διέπραξε πολλές έκκλησιαστικές παρανομίες καί, επιπλέον, ήλθε σέ επαφή μέ τον καθηρημένο «κακοϊερεμία, καί τοΐς ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ '.16 ’Αρμενίους αίρετικοϊς». Ή καθαίρεση γνωστοποιείται άπο τον πατριάρχη στούς κληρικούς, τούς ιερείς καί το ποίμνιο τής έπισκοπής. (ΓΡ1ΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Ραιδεστός, 187-1881.) 990 Παραίτηση μητροπολίτου Ζιχνών «παραίτησις» φ· 320ν 6 ’Απριλίου, ίνδ. ε' ,αχλζ' (1637) Inc. Έν πρώτης μετάνοιαν ποιώ την Π. Ό μητροπολίτης Ζιχνών Ήσαΐας, με ιδιόχειρο γράμμα, παραιτεΐται άπο τον μητροπολιτικό θρόνο του άλλά διατηρεί το αξίωμα τής άρχιεροσύνης. Την παραίτησή του υποβάλλει «χωρίς τίνος βίας ή ύπδ τίνος σκανδαλιζόμενος άλλά αύτοθελώς καί αύτοπροαιρέτως». 991 Εκλογή μητροπολίτου Ζιχνών Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ·320ν-32Γ' ’Ιούνιος, ίνδ. ε' ,αχλζ'(1637) Inc. ’Επειδή τον πανιερωτάτον μητροπολίτου Ζιχνών II. Εκλέγεται μητροπολίτης Ζιχνών ό ιερομόναχος Παρθένιος με­ τά την παραίτηση του Ήσαΐου. Τον έκλεγέντα είχε υποδείξει, δπως δηλώνεται στο υπόμνημα, ό παραιτηθείς Ήσαίας. 992 ’Εκλογή μητροπολίτου Ναυπάκτου καί ’Άρτης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 32ΐΓ ’Ιούλιος ,αχλζ' (1637) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ναυπάκτου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Ναυπάκτου καί ’Άρτης ό έπίσκοπος Βονδίτζης ’Ακάκιος μετά τήν παραίτηση τού Λαυρέντιου. Τον έκλεγέντα είχε υποδείξει, δπως δηλώνεται στο υπόμνημα, δ παραιτηθείς Λαυρέντιος. 1. Προγενέστερη έκδοση της πράξεως, ΖΟΛΩΤΑΣ-ΣΑΡΟΤ, 'Ιστορία 3.2, 152-153: άπό άδηλη πηγή. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 993 Εκλογή μητροπολίτου Σίδης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα... ») 417 φ. 321Γ 7 Αύγούστου, ίνδ. ζ /<κχλζ' (1637) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σίδης Π. Εκλέγεται, μητροπολίτης Σίδης ό ιερομόναχος Καλλίνικος μετά τή μετάθεση τοϋ ’Ιακώβου στη μητρόπολη Γάνου καί Χώρας. 994 Εκλογή μητροπολίτου Ρόδου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 32ΐΓ 14 Αύγούστου, ίνδ. ε ,αχλζ' (1637) Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως 'Ρόδου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ρόδου ό ιερομόναχος Μελέτιος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Παχωμίου. 995 ’Εκλογή μητροπολίτου Συννάδων 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 321Γ 11 Σεπτεμβρίου, ίνδ. ζ' ,αχλζ' (1637) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Συνόδων Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Συννάδων ό πρώην επίσκοπος Χειμάρρας Ματθαίος μετά το θάνατο τοϋ Μελετίου. 996 Καθαίρεση μητροπολίτου Δρύστρας «καθαίρεσις» φ. 32ΐν ,αχλζ' (1637) Inc. El και πάσαι al παραβάσεις Π. Καθαιρεΐται καί στερείται τής άρχιεροσύνης ό μητροπολίτης Δρύστρας ’Αντώνιος, επειδή δεν κατέβαλε στη Μ. ’Εκκλησία τά νόμιμα δικαιώματά της. 'Η καθαίρεση γνωστοποιείται άπο τον πατριάρχη στους κληρικούς, ίερεϊς καί άρχοντες τής μητροπόλεως. 27 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 418 997 Εκλογή μητροπολίτου Δρυστρας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») ’Οκτώβριος, ίνδ. ζ ,αχλζ' (1637) Inc. ’Επειδή] τής άγιωτάτης μητροπόλεως Δρνστρας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Δρύστρας ό πρώην Μυρέων 'Ιερεμί­ ας μετά την καθαίρεση τοϋ Αντωνίου. φ. 321Υ-322Γ 998 Εκλογή άρχιεπισκόπου Κω 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») ’Ιανουάριος, ίνδ. ζ' ,αχλη' (1638) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Κωον Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Κώ ό ιερομόναχος Ιωακείμ μετά την παραίτηση τοϋ Σεραφείμ. φ. 322Γ 999 Εκλογή μητροπολίτου Σμύρνης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Φεβρουάριος, ίνδ. ζ ,αχλη' (1638) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπολεως Σμνρνης Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Σμύρνης ο πρώην μητροπολίτης Μυ­ ρέων Ιερεμίας μετά την καθαίρεση τοϋ ’Ιακώβου. φ. 322Γ 1000 Εκλογή μητροπολίτου Σηλυβρίας Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Φεβρουάριος, ίνδ. ζ' ,αχλη' (1638) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπολεως Σηλνβριας Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Σηλυβρίας ό ιερομόναχος Σωφρόνιος μετά την καθαίρεση τοϋ Λαυρέντιου. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 1001 'Υπόσχεση μητροπολίτου Μέτρων 'Υποσχέσεως «γράμμα» («ομολογώ καί είπόσκομεν») 419 φ. 322Γ [χ.χ.· άλλά μεταξύ 16 Νοεμβρ. 1646 καί 31 Ίουλ. 1656] ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' Inc. Δίά τοϋ παρόντος του [ι]δίου Π. ’Άδηλος μητροπολίτης Μέτρων υπόσχεται, ένώπιον τοϋ οικου­ μενικού πατριάρχου Ίωαννικίου Β', έπί ποινή καθαιρέσεως, ότι πλέον δεν θά άναμειχθεϊ «εις τά βασιλικά δοσίματα τής χώρας Μέτρον». 1002 Εκλογή μητροπολίτου Χαλκηδόνος 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον... ») φ. 322Γ ’Ιούνιος, ίνδ. ζ' (αχλη' (1638) ΚΤΡΙΛΛΟΣ Α' Inc. Το ϊς κατά προαίρεσιν ιδίαν καί Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Χαλκηδόνος ό 'ιερομόναχος Διονύ­ σιος μετά τήν παραίτηση τοϋ Παχωμίου. 1003 Παραίτηση μητροπολίτου Νικαίας «παραίτησις» φ. 322ν 17 Ιουνίου, ίνδ. η' ,ζρμη' (1640) Inc. 'Η ταπεινότης ημών γράφει καί Π. 'Ο μητροπολίτης Νικαίας Πορφύριος σημειώνει στον Κώδικα οτι παραιτεϊται από το θρόνο του λόγω γήρατος άλλά καί έπειδή δεν μπορεί να άνταποκριθεϊ στα χρέη τής έπαρχίας του. «Δίδει άδειαν» στον οικουμενικό πατριάρχη νά έκλέξει στη θέση του τον ιερομόναχο Πορφύριο. (ΓΕΔΕΩΝ, Νικαίας ’Εκκλησία, 21-22.) 1004 Εκλογή μητροπολίτου Νικαίας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα... ») φ. 322ν Ιούνιος, ίνδ. η' ,αχμ' (1640) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 420 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Νίκαιας ό ιερομόναχος Πορφύριος μετά την παραίτηση τοϋ μητροπολίτου Πορφυρίου. 1005 Εκλογή άρχιεπισκόπου Προικοννήσου ΚΥΡΙΛΛΟΣ Λ' φ. 322ν ’Ιούνιος, ίνδ. ς' 1638 ‘Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Προικοννήσου Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Προικοννήσου ό μέγας πρωτοσύγκελλος, ιερομόναχος Γρηγόριος μετά το θάνατο τοϋ Δανιήλ. 1006 Καθαίρεση μητροπολίτου Κορίνθου ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' φ. 322ν-323Γ «συνοδική... καθαίρεσις» ,αχλη' (1638) Inc. "Οτι, μεν εν τή άγιωτάτρ Π. Καθαιρεΐται ό μητροπολίτης Κορίνθου ’Ιεζεκιήλ, επειδή δεν κατέβαλε τίς έπί Νεοφύτου Γ' καί Κυρίλλου Α' πατριαρχικές ζητεϊες καθώς καί τά αντίστοιχα βασιλικά χαράτσια καί έπιπλέον δεν παρουσιά­ στηκε ένώπιον τής συνόδου «δεϊξαι τήν όφειλομένην υποταγήν, καί εύπείθειαν, ώς καί οί λοιποί των άρχιερέων». Ή άπόφαση βασίζεται στις διατάξεις «έκπαλαι συνοδικού τόμου», σύμφωνα με τίς όποιες οί «προς σύστασιν καί διόρθωσιν» τής ’Εκκλησίας συνοδικές άποφάσεις είναι άπαρασάλευτες καί αμετάβλητες. (ΧΑΜΟΪΔΟΠΟΤΛΟΣ, Έναλλαγαί, 696: άπό τον Κώδικα Λ' τοϋ Οικουμενι­ κού Πατριαρχείου.) 1007 Εκλογή μητροπολίτου Κορίνθου ‘Υπόμνημα («αον... έθέμεθα...») φ· 323Γ 23 Αύγούστου, ίνδ. ζ' ,αχλη' (1638) Inc. Τής άγιωτάτης μητροπόλεως Κορίνθον δίχα Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Κορίνθου ό πρώην άρχιεπίσκοπος Έλασσόνος Ίωάσαφ μετά τήν καθαίρεση τοϋ ’Ιεζεκιήλ. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 421 1008 Εκλογή μητροπολίτου Ίκονίου καί Τυάνων Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα... ») φ. 323Γ 30 Αύγουστου, ίνδ. ς' ,αχλη' (1638) Inc. Της άγιωτάτης μητροπόλεως Οί[=Ί]κονίον καί Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Ίκονίου καί Τυάνων ό πρώην μη­ τροπολίτης Σηλυβρίας Λαυρέντιος μετά την παραίτηση του Παρθενίου. 1009 Καταχώριση στον Κώδικα τής παραιτήσεως του μη­ τροπολίτου Παλαιών Πατρών Σημείωμα («δηλοποιεΐται») φ· 323Γ 14 Μαρτίου, ΐνδ. ζ' ,αχλθ' (1639) Inc. Διά τον παρόντος δηλοποιεΐται, οτι Π. Σημειώνεται ότι «άπεκομίσθη, καί έκολλήθη έν τω παρόντι κώδικι τής μεγάλης εκκλησίας» ή παραίτηση του μητροπολίτου Παλαιών Πατρών Θεοφάνους, το κείμενο τής οποίας βλ. στην επόμενη πράξη. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Μονή Φιλοσόφου, 385 σημ.) 1010 Παραίτηση μητροπολίτου Παλαιών Πατρών «παραίτησις» φ. 323Γ Ίνδ. ς' ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' ,αχλη' (1638) Inc. A là τον παρόντος μου δηλοποιώ Π. 'Ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Θεοφάνης, μέ ιδιόχειρο γράμμα, παραιτεϊται ύπέρ τοϋ επισκόπου Κερνίτζης Παρθενίου, δια­ τηρεί όμως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, 'Αρχιερείς, 160.) 1011 Εκλογή μητροπολίτου Παλαιών Πατρών 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 323Γ'ν 7 Ίανουαρίου, ίνδ. ζ' ,αχλθ' (1639) ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 422 Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παλαιών Πατρών Π. ’Εκλέγεται, μητροπολίτης Παλαιών Πατρών ό έπίσκοπος Κερνίτζης Παρθένιος μετά την παραίτηση τοϋ Θεοφάνους. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, ’Αρχιερείς, 159-160.) 1012 Περιορισμοί στην προσέλευση άρχιερέων στην Κωνσταν­ τινούπολη φ· 323Υ Σημείωμα «έσημειώθη το παρόν» ,αχλθ' (1639) Inc. Νόμος αρχαίος, και κανών, καί Π. ’Επικυρώνεται το πατριαρχικό προνόμιο σύμφωνα με το όποιο κανένας άρχιερέας δεν εχει το δικαίωμα να παρεπιδημεί στην Κωνσταν­ τινούπολη χωρίς την πρόσκληση ή την άδεια τού οικουμενικού πατριάρχου, ό όποιος καί μόνο θά καθορίζει τό χρόνο παραμονής του στη βα­ σιλεύουσα. (Γεδεων, Διατάξεις 1, 43-44.) 1013 Παραίτηση μητροπολίτου Νέων Πατρών [ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β';] «παραίτησις» φ. 323ν [χ.χ.· ante 22 ’Απριλίου 1639] Inc. Διά το μή δύναμε[=<η\ κυβερνήσαι II. Ό μητροπολίτης Νέων Πατρών Νεόφυτος παραιτεΐται άπό τό θρόνο του υπό τόν όρο ότι è διάδοχός του θά άναλάβει την άποπληρωμή τών χρεών τής έπαρχίας, τα όποια όταν άνέλαβε ό ίδιος ήταν 116.000 γρόσια' άπό αυτά κατέβαλε 66.000 γρόσια καί υπολείπονται 50.000 γρόσια, πού οφείλονται στόν Άλαμπέη' επιπλέον ζητεί για την άποχώρησή του 200 γρόσια καί «τέσσερες χώρες... την Γιαντζοΰ, τόν Ροβολιάρη, την Ζημιανή καί τό Λιπόσιλο» έφ’ όρου ζωής γιά τή συντήρησή του. 1014 Εκλογή μητροπολίτου Νέων Πατρών ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 323ν 22 ’Απριλίου, ίνδ. ζ' ,αχλθ' (1639) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 423 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νέων Πατρών Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Νέων Πατρών ό ιερομόναχος Ίωάσαφ μετά τήν παραίτηση τοΰ Νεοφύτου. 1015 Παραίτηση τοΰ μητροπολίτου Νικομήδειας «παραίτησις» φ. 323ν-324Γ 4 Μαΐου ,αχλθ' (1639) Inc. Διά τήν σωματικήν μου άσθέν[ε]ιαν ΙΊ. 'Ο μητροπολίτης Νικομήδειας Νεόφυτος παραιτεΐται άπό το θρόνο του, λόγω άσθενείας καί λόγω των χρεών τής έπαρχίας του, υπέρ τοΰ αρχιμανδρίτου 'Ιεροσολύμων Κυρίλλου- διατηρεί το αξίωμα τής άρχιεροσύνης. (ΓΡΙΤΣΟΠΟΤΛΟΣ, Στασινός, 159' ΓΕΔΕΩΝ, ’Εφημερίδες, 103: πιθανώς άπό τον Κώδικα Α' τοΰ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 1016 Εκλογή μητροπολίτου Νικομήδειας Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 324r 6 Μαΐου, ίνδ. ζ' ,αχλθ' (1639) Inc. ’Επειδή τής μητροπόλεως Νο[=ι]κομήδειας, γνησίου Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Νικομήδειας ό ιερομόναχος Κύριλ­ λος μετά τήν παραίτηση τοΰ Νεοφύτου. (ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, Θρακικά, 49.) 1017 'Υπόσχεση άποπληρωμής δοσίματος «ύποσχέσεως... γράμμα» φ· 324Γ 9 Σεπτεμβρίου, ίνδ. η' ,αχλθ' (1639) Inc. Ή ταπεινότης ημών στέργει οικεία Π. Ό επίσκοπος Λοφτζοΰ Συμεών έγγράφει στον Κώδικα υπό­ σχεση σύμφωνα μέ τήν οποία θά καταβάλει έντός τριών ήμερών «τήν άποκοπήν... κατά το συνοδικόν έσφραγισμένον κατάστιχον»- άλλως θά είναι «αύτοκαθαίρετος» καί θά μπορεί ό οικουμενικός πατριάρχης νά εκλέξει άλλον άρχιερέα στή θέση του. ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' 424 Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 1018 Καθαίρεση μητροπολίτου Εφέσου ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' φ. 324Γ'ν «καθαίρεσις» ,αχλθ' (1639) Inc. 3Επειδή ο μητροπολίτης Έφεσον Μελέτιος Π. Καθαιρειται ό μητροπολίτης Εφέσου Μελέτιος, επειδή δεν έξόφλησε έμπρόθεσμα τά χρέη του, δπως είχε ύποσχεθει έγγράφως, καί επειδή παρέβη τον συνοδικό τόμο πού θέσπιζε «πάντα άρχιερέα μή πληροϋντα έν τώ καιρώ τής άποτίσεως τά κατά καιρούς ριπτόμενα δι­ καιώματα τής μεγάλης έκκλησίας, υπό καθαίρεσιν είναι». ’Επιπλέον, ή καθαίρεση τοϋ έπιβάλεται έξαιτίας τής άνάρμοστης καί άντικανονικής συμπεριφοράς του. 1019 Εκλογή μητροπολίτου Εφέσου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ. 324ν Μάιος, ίνδ. ζ' ,αχλθ' (1639) Inc. Επειδή της άγιωτάτης μητροπόλεως Έφεσον Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Εφέσου ό πρώην άρχιεπίσκοπος Σά­ μου ’Άνθιμος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Μελετίου. 1020 Παραίτηση μητροπολίτου ’Αθηνών ΚΥΡΙΛΛΟΣ Λ' «Παραίτησις» φ· 324ν 21 Φεβρουάριου ,αχλη' (1638) Inc. 'Η ταπεινότης ημών διά τοϋ Π. Ό καθαιρεθείς (βλ. πράξη 949) καί μετέπειτα άθωωθείς(;) μη­ τροπολίτης ’Αθηνών Σωφρόνιος μέ ιδιόχειρο γράμμα ύποβάλλει τήν πα- ÏJjusy J/’tit?JÌ^'Sÿ+y·y** f-CAst —Ά~. ÿ λ\:. .... ~ * ‘Z*’JJ -r» JifCt Zpl, blè *t'*A*j*Apt*f+*; ** ΜΠΤ 2, φ. 325r : Σημείωμα στον Κώδικα γιά τις καταθέσεις μαρτύρων έναντίον τοϋ Χίου Κυρίλλου (βλ. έδώ 1022α). ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 425 ραίτησή του άπο το θρόνο της μητροπόλεως ’Αθηνών άναγνωρίζοντας ότι νομίμως ή Μ. Εκκλησία είχε έν τώ μεταξύ έκλέξει ώς νέο μητροπολίτη τον επίσκοπο Διαυλείας καί Ταλαντίου Δανιήλ. Την παραίτησή του υπο­ βάλλει, άφοΰ ό Δανιήλ άνέλαβε τά χρέη τής έπαρχίας πού άνέρχονται στο ποσό των 5.000 γροσίων χωρίς νά συνυπολογίζονται οί τόκοι. 'Ο Σω­ φρόνιος διατηρεί το άξίωμα τής άρχιεροσύνης (πρβ. τίς πράξεις 1059 καί 950). 1021 Εκλογή μητροπολίτου Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου ψ. 324ν-325Γ 'Υπόμνημα («πρώτον... εθέμεθα...») Μάιος, ίνδ. ζ' ,αχλθ' (1639) ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' Ino. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Προϊλάβον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου ό ιερομό­ ναχος Μελέτιος στον κενό επί πολλά χρόνια μητροπολιτικύ θρόνο τής μη­ τροπόλεως αύτής. (RUSSOS, Studii 1, 286-287' HurmUZAKI, Documente 13, 386: άπο τον Κώδικα A' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 1022 Καταγγελία για πλαστογραφία έναντίον του μητροπολί­ του Χίου Σημείωμα μαρτυρίας («έ'στη... καί άνήνεγκεν») φ. 325Γ 11 Ιουλίου, ίνδ. ζ' αχλθ' (1639) Inc. Έν ετει ,αχλθ', μηνι Ιονλίω Π. Σημειώνεται στον Κώδικα δτι ό «μισέρ» Λουκάς Σκαραμαγκάς κατήγγειλε ένώπιον τής συνόδου ότι ό μητροπολίτης Χίου Κύριλλος ό Άμύγδαλος έγραψε πλαστά γράμματα, μέ τά όποια παρουσιάζονταν ό ίδιος καί άλλοι χιώτες άρχοντες ώς εγγυητές τοϋ Κυρίλλου, προκειμένου νά επιτύχει δάνειο 12.000 γροσίων άπο τον Μεεχμέτ έφέντη. Τήν καταγ­ γελία του ύπόσχεται νά άποδείξει μέ μάρτυρες. (Ζολωτας-ΣαΡΟΥ, Ιστορία 3.2, 148.) 11022α Inc. ’Έτι μαρτνρήσαντος τον μίσερ Περή Π. Σημειώνεται συμπληρωματικά στον Κώδικα δτι οί δύο μάρτυ- ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 426 ρες πού παρουσίασε ό Λουκάς Σκαραμαγκάς κατέθεσαν ότι καί ό δανει­ στής τοϋ Χίου Κυρίλλου θεωρεί τα εγγυητικά γράμματα πλαστά.] 1023 Εκλογή μητροπολίτου Χίου <?. 325Γ 'Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...«) Νοέμβριος, ίνδ. η' ,αχλθ' (1639) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χίον Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Χίου ό πρωτοσύγκελλος, ιερομό­ ναχος Παρθένιος μετά την καθαίρεση τοϋ Κυρίλλου. (Ζολωτας-Σαροτ, Ιστορία 3.2, 148-149 καί 165.) 1024 Παραίτηση μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας «παραίτησις« φ· 325Γ 21 Αύγούστου, ίνδ. ζ' ,αχλθ' (1639) Inc. Ή ταπεινότης ημών μή δυναμένη Π. Ό μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας ’Ιάκωβος σημειώνει στον Κώδικα δτι παραιτεΐται άπό το θρόνο του λόγω γήρατος, άλλα κυρίως επειδή δεν μπορεί νά άνταποκριθεΐ στά χρέη τής επαρχίας του, διατηρεί δμως το άξίωμα τής άρχιεροσύνης. 1025 'Υπόσχεση τοϋ πρώην οικουμενικού πατριάρχου ’Αθανα­ σίου Β' φ. 325Γ~ν 'Υπόσχεση («υπόσχομαι») Αύγουστος, ίνδ. ζ' ,αχλθ' (1639) Inc. ’Επειδή δ παναγιώτατος ημών αύθέντης Π. Ό πρώην οικουμενικός πατριάρχης ’Αθανάσιος Β' λαμβάνει «προεδρικώς» τή μητρόπολη Θεσσαλονίκης για τή συντήρησή του- υπό­ σχεται δτι δεν θά ένοχλεϊ τόν οικουμενικό θρόνο, θά συλλέγει καί θά απο­ στέλλει στή Μ. ’Εκκλησία τά πατριαρχικά εισοδήματα καί τέλος δτι θά μνημονεύει κατά τις ιεροτελεστίες τό πατριαρχικό δνομα. (ΓΕΡΜΑΝΟΣ, Συμβολή 1, 115-117: άπό Ν.Σ. καί τόν Κώδικα Α' τοΰ Οικου­ μενικού Πατριαρχείου.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 1026 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονή «χρυσόβουλλος πατριαρχικός... λόγος συνοδικός», «σιγιλλιώδες... γράμμα» 427 φ· 325ν-326Γ 28 Μαΐου, ίνδ. η' ,αχμ' (1640) Inc. Πολλον έπαινον ώς αληθώς άξιος Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στη μονή τής Θεοτόκου «τής έπιλεγομένης Κάμενα» στήν επισκοπή Χειμάρρας καί Δελβίνου" ικανοποιείται έτσι αίτημα των μοναχών τοϋ μοναστηριού. 1027 Εκλογή άρχιεπισκόπου Προικοννήσου φ· 326r~v 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») ,αχλθ' (1639) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Προικοννήσον Π. Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Προικοννήσου 6 πρώην μητροπο­ λίτης 'Ηράκλειας 'Ιερεμίας μετά τήν παραίτηση τοϋ Γρηγορίου. 1028 ’Εκλογή μητροπολίτου Γάνου καί Χώρας 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 326ν 18 Σεπτεμβρίου, ίνδ. η' ,αχλθ' (1639) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Γάνου Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Γάνου καί Χώρας ό πρώην μητρο­ πολίτης Ρόδου Παίσιος μετά τήν παραίτηση τοϋ ’Ιακώβου (βλ. πράξη 1024)1. 1029 Καθαίρεση επισκόπου Κερνίτζης «συνοδική... καθαίρεσις» φ. 326' Σεπτέμβριος, ίνδ. θ' ,αχμ' (1640) 1. ΖΟΛΩΤΑΣ-ΣΑΡΟΥ, Ιστορία 3.2, 153-154: άπό άδηλο κώδικα. Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 428 Inc. ’Επειδή ό επίσκοπος υμών Κερνίτζης Π. Καθαιρεϊται καί στερείται της άρχιεροσύνης ό επίσκοπος Κερ­ νίτζης ’Αρσένιος, επειδή κατακράτησε παρανόμως τά υπάρχοντα τοϋ άποθανόντος πρώην Παλαιών Πατρών Θεοφάνους. Ή αποκάλυψη τοϋ άδικήματος εγινε υστέρα άπο έ'ρευνα πού διενήργησε ό εξαρχος τοϋ Οικουμενι­ κού Πατριαρχείου μητροπολίτης Βιδίνης Σωφρόνιος. (ΓΡΙΤΣΟΠΟϊΛΟΣ, Μητρόπολις Π. Πατρών, 116-117.) 1030 Εκλογή άρχιεπισκόπου Κασσανδρείας 'Υπόμνημα «πρώτον... έθέμεθα...») φ· 327r ’Οκτώβριος, ίνδ. η' ,αχλθ' (1639) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Κασανδρείας Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Κασσανδρείας ό 'ιερομόναχος Λαυ­ ρέντιος μετά την παραίτηση τοϋ αρχιεπισκόπου Λαυρέντιου. 1031 ’Απονομή σταυροπηγιακής αξίας σε μονύδριο ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' «σιγιλιώδες γράμμα» φ· 327Γ_ν 16471 Inc. ’Ιατρικός ό νόμος άφορών προς Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στο μονύδριο τοϋ 'Αγίου Γεωργίου «Ξυλίκη έπονομαζόμενον» στή μητρόπολη Γάνου καί Χώρας. 'Η άπονομή αύτή γίνεται ϋστερα άπο τήν οικονομική ένίσχυση πού προσέφερε στο μονύδριο κάποιος Νικόλαος, ό όποιος άποφάσισε νά μονάσει σ’ αυτό μαζί μέ τούς άλλους τρεις μοναχούς τοϋ 'Αγίου Γεωργίου. (ΓΕΔΕΩΝ, Νεόφυτος [Γ” Μνήμη Γανοχώρων], 37-41: άπο τόν Κώδικα Α' τοΰ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 1032 Εκλογή μητροπολίτου Σοφίας ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' 'Υπόμνημα «πρώτον... έθέμεθα...») 1. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. φ· 327ν 30 Νοεμβρίου, ίνδ. η' ,αχλθ' (1639) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΑΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 429 Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σοφίας Π. Εκλέγεται, μητροπολίτης Σοφίας ό πρώην μητροπολίτης Κορίνθου ’Ιεζεκιήλ μετά τήν καθαίρεση του ’Ιγνατίου. 1033 ’Εκλογή μητροπολίτου Βάρνης 'Υπόμνημα «(πρώτον... έθέμεθα...») φ. 327ν Δεκέμβριος, ίνδ. η' ,αχλθ' (1639) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης Π. Εκλέγεται μητροπολίτης Βάρνης ό πρώην μητροπολίτης ’Ικό­ νιου καί Τυάνων Παρθένιος μετά τήν καθαίρεση τοϋ Μελετίου. 1034 ’Εκλογή μητροπολίτου Φιλίππων καί Δράμας Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 3 27ν ’Ιανουάριος, ίνδ. η' ,αχμ' (1640) Inc. Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Φιλίππων καί Δράμας ό πρώην άρχιδιάκονος τοϋ οικουμενικού πατριάρχου, ιερομόναχος Γεράσιμος μετά το θάνατο τοϋ Θεοκλήτου. 1035 ’Εκλογή μητροπολίτου Συννάδων Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») Φ· 327ν-328Γ 5 Αύγουστου, ίνδ. η' ,αχμ' (1640) Inc. ’Επειδή ό εις το όνομα Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Συννάδων ό ιερομόναχος Κάλλιστος μετά το θάνατο τοϋ άδηλου πρώην Συννάδων. 1036 Εκλογή μητροπολίτου Βιδίνης 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») 7 Μαΐου, ίνδ. η' ,αχμ' (1640) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 430 Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βι,όύνης Π. Εκλέγεται, μητροπολίτης Βιδίνης ό πρώην μητροπολίτης ’Α­ θηνών Σωφρόνιος μετά τήν καθαίρεση του Γαβριήλ. 1037 Επιβεβαίωση σταυροπηγιακής άξίας μονής «συνοδικόν πατριαρχικόν σιγιλλιώδες... γράμμα» φ. 328Γ'ν ’Απρίλιος ίνδ. η', 16401 Inc. Άναντίρρητον πάσι, καί τοϊς ίεροίς Π. Έ πιβεβαιώνεται ή σταυροπηγιακή αξία τής μονής τής Ζωοδόχου Πηγής τής έπονομαζομένης 'Αγίας, πού βρίσκεται στην τοποθεσία «Καψοράχη» τής ’Άνδρου. 'Ικανοποιείται έ'τσι αίτημα των μοναχών τής μονής αυτής, ή όποια έγινε σταυροπηγιακή επί Τιμοθέου Β' (βλ. πράξη 829). (ΜΤΣΤΑΚΙΔΗΣ, ’Άνδρος, 294-297: πιθανώς άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικου­ μενικού Πατριαρχείου.) 1038 Κατηγορίες εναντίον επισκόπου Ρέοντος Σημείωμα μαρτυρίας («έγράφησαν») φ· 328ν 3 Μαίου, ίνδ. θ' (αχμα' (1641) Ine. ΟΙ κατήγοροί τοϋ επίσκοπον 'Ρέοντος Π. Καταγράφονται επτά κατηγορίες εναντίον τοϋ έπισκόπου Ρέοντος Διονυσίου- άνάμεσα στά άλλα τοϋ προσάπτεται δτι «εδωκε τά τεμεσούκια τής χώρας τά δοθέντα αύτώ εις φύλαξιν, τω Άλάγα» και τον κατηγορούν ώς «φλεβοτόμον, καί μετερχόμενον δήθεν τά τής ίατρείας». 1039 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ ναό «συνοδικόν σιγγιλλιώδες γράμμα» 1. Ή χρονολογία δίδεται ολογράφως. φ. 329Γ Νοέμβριος ίνδ. iß', 16431 ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 431 Inc. "Απασι τοϊς κατά θειον σκοπόν Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στο ναό τής Παναγίας στο Ίσμαήλιο, μετόχι του Παναγίου Τάφου, τον όποιο πρόκειται νά ανακαινίσει έκ βάθρων ό μέγας παχάρνικος Γεώργιος, αδελφός τοϋ βοεβόδα Βασιλείου. 'Ικανοποιείται έτσι αίτημα τοϋ ανακαινιστή τοϋ ναοϋ, ό όποιος οφείλει «υποταγής χάριν» νά άποστέλλει έτησίως στην Μ. Εκ­ κλησία 10 οκάδες χαβιάρι. (RUSSOS, Studii 1, 287-289: άπό τον Κιοδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατρι­ αρχείου" πρώτη δημοσίευση πιθανώς άπό Ν.Σ.: HURMUZAKI, Documente 14.1, 170-173.) 1040 Κατανομή ενοριών στήν Τρίγλεια καί υπόσχεση καταβο­ λής ετήσιου δοσίματος σταυροπηγιακής μονής «σημείωμα» φ· 329Τ Μάιος, ίνδ. ιγ' ,αχμε' (1645) ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' Inc. Κατά τό αον, χ0Ί, μΟΊ, εον έτος τό Π. Σημειώνεται στον Κώδικα τής Μ. ’Εκκλησίας ή κατανομή των σπιτιών κατά ενορίες στήν Τρίγλεια μεταξύ των «ιερωμένων τε καί λαϊ­ κών» καθώς καί ή υπόσχεση των μοναχών τής σταυροπηγιακής μονής τών Πατέρων στήν ίδια περιοχή ότι θά καταβάλλουν έτησίως στο πατριαρ­ χείο 2.000 άσπρα, «υποταγής χάριν». 1041 Εκλογή άρχιεπισκόπου Καρπάθου 'Υπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 329Τ Νοέμβριος, ίνδ. ιβ' ,αχμγ' (1643) Inc. ’Επειδή της άρχιεπισκοπης Καρπάθου, γνησίου Π. ’Εκλέγεται άρχιεπίσκοπος Καρπάθου ό πρώην άρχιεπίσκοπος Σάμου ’Αθανάσιος μετά τήν προ επτά ετών εγκατάλειψη τής άρχιεπισκοπής αύτής έκ μέρους τοϋ Δαμασκηνού. 1042 ’Αποδοχή ορών του βοεβόδα Βασιλείου «συνοδικός τόμος» 1. 'Η χρονολογία δίδεται ολογράφως. φ· 329ν-330ν Μάιος, ίνδ. θ', 16411 ΙΙΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 432 Inc. "Ωσπερ οφθαλμός εμπέφνκε σώματο λαμπρύνων Π. 'Η Μ. Εκκλησία άποδέχεται τούς ορούς τοϋ Βασιλείου, βοε­ βόδα Μολδοβλαχίας, προκειμένου ό τελευταίος νά άναλάβει την αποπλη­ ρωμή των εκκλησιαστικών χρεών συγκεκριμένα γίνεται δεκτός 6 δρος του βοεβόδα περί παύσεως τής εκκλησιαστικής ζητείας καί άκόμη «παύσασθαι την καθ’ έκάστην γιγνομένην έν τή εκκλησία έγγύην διά τής υπογραφής τών άρχιερέων, κληρικών τε καί ιερέων». Στο κείμενο του τόμου άναφέρεται δτι άπύ τή ζητεία προξενοϋνται στους άρχιερεϊς, τούς ιερείς καί γενικά σέ ολο το πλήρωμα τής εκκλησίας «άλληλομαχίαι, Ιριδες, άκαταστασίαι, διαφοραί πραγμάτων, όδυρμοί καί άναστεναγμοί πενήτων»- ενώ ή έγγύη θεωρείται φθοροποιός συνήθεια, «μή ούσα το πρότερον, άλλ’ έν τοΐς χρόνοις τούτοις άναφανεϊσα» (πρβ. πράξεις 191 καί 192). (ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 288-293: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 1043 Παραχώρηση λειψάνου στον βοεβόδα Βασίλειο «συνοδικόν βεβαιωτήριον πατριαρχικόν γράμμα» φ· 330v-33ir Μάιος, ίνδ. θ' ,αχμα' (1641) Inc. Πρόδηλον καί μαρτνρονμενόν εστιν εν Π. Ή σύνοδος άποφασίζει νά παραχωρήσει στον βοεβόδα Βασί­ λειο το λείψανο τής όσιας Παρασκευής τής Νέας ως άναγνώριση τής με­ γάλης προσφοράς του νά άναλάβει τήν άποπληρωμή τών χρεών τής Μ. Εκκλησίας. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 293-295: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 1044 Εκλογή μητροπολίτου Εύρίπου 'Τπόμνημα («πρώτον... έθέμεθα...») φ· 33 ιΓ 22 ’Ιουλίου, ίνδ. θ' ,αχμα' (1641) Inc. ’Επειδή μετά το καθη[=οα]ρεθήναι εύλόγω Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Εύρίπου ό ιερομόναχος Δανιήλ μετά τήν καθαίρεση τοϋ Ίωάσαφ καί το θάνατο τοϋ διαδόχου του, πρώην Άμασείας ’Ιεζεκιήλ. (Θεμελιίς, Υπομνήματα, 33: άπό τον Κώδικα Α' του Οικουμενικού Πα­ τριαρχείου.) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ AΑΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 433 1045 Προσδιορισμός δοσίματος τής αρχιεπισκοπής Πωγωνιανής «σιγιλλιώδες πατριαρχικόν καί συνοδικόν... γράμμα» φ. 331Γ'ν 5 Αύγούστου, ΐνδ. θ' ,αχμα' (1641) Inc. Προνοίας αρα εργον πανσόφου μετά Π. Γίνεται δεκτό αίτημα των κατοίκων τής άρχιεπισκοπής Πωγωνιανής, οί όποιοι ζητούν την απαλλαγή τους άπό την πατριαρχική ζητεία καί τήν καταβολή ετήσιας εισφοράς κατ’ άποκοπήν, το ποσό τής οποίας καθορίζεται από τή σύνοδο σέ 5.000 άσπρα. Άναφέρονται τά ονόματα δύο προκρίτων τής Πουγωνιανής, τού κύρ Θεόφιλου Καζάκου καί τοΰ κύρ Δόνου Ταπεινού. (ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ, Χρέος, 218: τμήμα τοΰ κειμένου' εκτενέστερο τμήμα άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου: ΓΚΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, Πωγωνιανή, 772-773.) 1046 ’Απονομή σταυροπηγιακής άξίας σέ μονή «σιγίλλιον γράμμα» φ· 33ΐν-332Γ Μάιος, ίνδ. ια' ,αχνη' (1658) Inc. ΠολλαΙ καί διάφοροι ai κατά Π. Άπονέμεται ή σταυροπηγιακή άξια στή μονή τοϋ Εόαγγελιστοΰ Ίωάννου τοΰ Θεολόγου, τήν έπονομαζόμενη Πελεκητής, πού βρί­ σκεται στήν περιοχή Τριγλείας, υστέρα άπό αίτημα τοΰ άνακαινιστή τής μονής ίερομονάχου’Αρσενίου. Ή μονή υποχρεώνεται νά καταβάλλει έτησίως στή Μ. Εκκλησία 7 οκάδες λάδι «υποταγής ένεκα». 1047 Συνοδική άπόφαση άπομακρύνσεως μητροπολίτου Τρα- πεζοΰντος Συνοδική άπόφαση («άπεφάνθη συνοδικώς») φ· 332Γ'ν 3 Νοεμβρίου ,αχξε' (1665) Inc. Ονδε'ις οΐδεν ακριβώς τα τοϋ Π. 'Η σύνοδος άποφασίζει τήν απομάκρυνση τοΰ μητροπολίτου Τραπεζοΰντος Φιλοθέου, ό οποίος είχε έγκαταλείψει τήν έπαρχία του 28 ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 434 καί τώρα ομολογεί ότι δεν μπορεί νά άνταποκριθεϊ στα χρέη της μητροπόλεώς του. Γιά νά έπιτύχει την άπαλλαγή του άπό την ευθύνη τής έγκαταλείψεως τής έπαρχίας του είχε ζητήσει, τη μεσολάβηση του πρώην οικουμενικού πατριάρχου Διονυσίου Γ', του Χαλκηδόνος Γαβριήλ, του Προικοννήσου Δανιήλ καί του άρχοντος Λάσκαρη Μουσελίμη, καί παράλ­ ληλα είχε υποβάλει την παραίτησή του, ή δποία καί σημειώνεται στον ιερό Κώδικα. (ΧΡΤΣΑΝΘΟΣ, Τραπεζονς, 574-575: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 1048 ’Εκλογή μητροπολίτου Τραπεζοΰντος Υπόμνημα («έθέμεθα πρώτον...») φ· 332ν 3 Νοεμβρίου, ΐνδ. δ' ,αχξ[ε]' (1665) Inc. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τραπεζοΰντος Π. ’Εκλέγεται μητροπολίτης Τραπεζοΰντος ό ιερομόναχος ’Ιωάν­ νης μετά την παραίτηση τοΰ Φιλοθέου. (ΧΡΤΣΑΝΘΟΣ, Τραπεζονς, 576: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πα­ τριαρχείου.) 1049 ’Αφιέρωση σπιτιών σέ ναό ΜΗΤΡΟΦΑΝΗΣ Γ' Σημείωμα άφιερώσεως «έσημειώθη έν τω... κώδικι» φ· 332ν-333Γ ’Ιούλιος ,ζοδ' (1566) Inc. ’Εν ετει ζοδφ Ιουλλίω μηνι Π. Σημειώνεται στον Κώδικα τής Μ. ’Εκκλησίας, ώστε νά έχει άπαρασάλευτο κύρος, ή άφιέρωση δύο μικρών σπιτιών («όσπητόπουλα»), τήν οποία έκαμε ή Τριανταφυλλίνα, θυγατέρα τοϋ χατζη-Δημητρίου προς την εκκλησία τής Παναγίας τής Χρυσαληθινής στα Ύψωμαθειά. (ΓεΔΕΩΝ, Έκκλησίαί εξακριβούμεναι, 75-76.) 1050 Διάθεση πατριαρχικών κελλίων στο Ρέθυμνο ΙΕΡΕΜΙΑΣ Β' Σημείωμα («έσημειώθη») φ. 333Γ Μάιος, ίνδ. ι JC/η' (1582) ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 435 Inc. Έν έ'τει ,ζΗ1“, μηνί μαΐω Π. Σημειώνεται στον Κώδικα τής Μ. Εκκλησίας ή έκδοση 4 πατριαρχικών γραμμάτων τοϋ Ίερεμίου Β' σχετικά μέ τά 9 πατριαρχικά κελλία στο Ρέθυμνο: έκχωροΰνται 2 στον Μανουήλ Δρακόντη τοΰ Δημητρίου έναντι έτησίου τέλους 40 άσπρων, 2 στον Γεώργιο Μαυροειδή μέ το ’ίδιο τέλος, 2 στον ’Αλέξιο Ντερμόνα μέ το ΐδιο τέλος καί τά υπό­ λοιπα 3 στον «κυρ φάντη» Γρίτη «πληρούν καί τούτον παραπλησίως άνά τεσσαράκοντα άλογοπραγήτως». (Γεδεων, Χρονικά, 146: πιθανώς άπό τή Ν.Σ.) 1051 Έκδοση ’ίσου τής άποφάσεως τοΰ Ποντίου Πιλάτου για την καταδίκη τοΰ Χριστοΰ «’Ίσον τής κατά τοϋ... Ίησοϋ... άποφάσεως» φ. 333Γ'ν 20 ’Απριλίου, ίνδ. θ' ,ζπθ' (1581) Inc. Έκομίσθη το παρόν καί ενεφανίσθη Inc. άποφάσεως: "Εγώ Πόντιος Πιλάτος δστις ήγεμών Π. Πρόκειται, σύμφωνα μέ την πράξη, γιά την άπόφαση τοϋ Ποντίου Πιλάτου καταδίκης τοΰ Χριστοΰ, το κείμενο τής οποίας βρέθηκε «παρ’ έλπίδα εις την χώραν ’Άκυλλαν έντός πέτρας ώραιοτάτης, έν σιδηρω κιβωτίω» καί ή σύνοδος εδώ εκδίδει ’ίσον1. 1052 Πατριαρχική άπάντηση σέ θεολογικά ζητήματα φ. 333ν-349Γ ’Αποκρίσεις («σαφηνίζομεν... άποκρινόμενοι») 15 Μαΐου ;αφοζ' (1576)2 Inc. Λεξάμενοι τά παρά της νμετέρας Π. Ό οικουμενικός πατριάρχης άπαντά στίς θεολογικές άπορίες τις όποιες τοΰ υπέβαλαν γερμανοί θεολόγοι. (Καρμιρης, Μνημεία, 444-503: έκδοση πού λαμβάνει υπόψη της καί τό κεί­ μενο πού παραδίδει ή Ν.Σ.) 1. ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ, Πόντιος Πιλάτος, 220-222: άπό τον κώδικα 487 της Βι­ βλιοθήκης τοϋ Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. 2. Στο κείμενο ή ένδειξη: «έν Κωνσταντινουπόλει... έν τή πατριαρχική μονή τής Παμμακάριστου». Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 436 1053 Δ ιαβίβαση άπαντήσεως προς τούς γερμανούς θεολόγους φ. 349Γ~ν Πατριαρχικό γράμμα («γράμμα... πέμπομεν») [χ.χ.' άλλά 15 Μαίου 1576] Inc. ’Ιδού συν Θεώ, ανδρες σοφώτατοι Π. Ό οικουμενικός πατριάρχης διαβιβάζει τις αποκρίσεις του προς τά έρωτήματα των γερμανών θεολόγων ελπίζοντας δτι αυτές θά τύχουν τής επιδοκιμασίας τους, μέ απώτερο σκοπό την ένωση των δύο εκκλησιών, τής ορθοδόξου καί τής διαμαρτυρομένης. (ΚΑΡΜΙΡΗΣ, Μνημεία, 443: έκδοση πού λαμβάνει ύπόψη της καί το κείμενο πού παραδίδει ή Ν.Σ.) 1054 ’Απόφαση περί Μαξίμου Μαργουνίου Συνοδικό γράμμα («γράφουσα παρακελεύεται») φ349ν [χ.χ.’ άλλά θέρος του 1590] Inc. "Οτι μεν ό θεοφιλέστατος επίσκοπος Π. "Υστερα άπο αίτημα του έπισκόπου Κυθήρων Μαξίμου Μαρ­ γουνίου ό οικουμενικός πατριάρχης γράφει προς τον «γαστάλδο» καί τον «γοβερναδόρο» τοϋ ναοϋ τοϋ 'Αγίου Γεωργίου στη Βενετία καί τούς διαβεβαιώνει δτι αν ό Μαργούνιος άποδειχθεΐ δτι δεν τηρεί τά δόγματα τής ’Ανατολικής εκκλησίας θά άφορισθεΐ- άν δμως συκοφαντεΐται άδικα καί παράλογα, θά άφορισθοΰν οί κατήγοροί του1. 1055 Πατριαρχική απάντηση περί κοινού έορτασμοΰ τού Πά­ σχα μέ τούς λατίνους «Πατριαρχικόν» γράμμα (κατά την επιγραφή) φ· 349ν-350Γ 6 ’Ιουλίου, ίνδ. γ', /ζς[=ί7] η' (1590) Inc. Την αναφοράν υμών κομισάμενοι καί Π. 'Ο οικουμενικός πατριάρχης γράφει προς τον μητροπολίτη Φιλαδέλφειας καί τούς εφόρους τοϋ ναοϋ τοϋ 'Αγ. Γεωργίου στη Βενετία 1. ΣΑΘΑΣ, *Ιερεμίας Β', 192-193: άπύ το χφ. ΕΒΕ 1474. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 437 καί τούς απαγορεύει, τον άπύ κοινού εορτασμό τοΰ Πάσχα μέ τούς ρωμαιο­ καθολικούς, διότι «ή καθ’ ήμας εκκλησία νεωτερίζειν καθ’ οΐονδήποτε τρό­ πον ούκ ε’ίωθεν». (ΔΟΣΙΘΕΟΣ, Τόμος ’Αγάπης, 540-541: άπό τή Ν.Σ. έπιφέροντας όρισμένες διορθώσεις στο κείμενο.) 1056 ’Αναγνώριση προνομίων έπισκοπής Σινά «συνοδικόν γράμμα» 350Γ-35ΐΓ ’Ιούλιος, ΐνδ. γ' ,ζπγ' (1575) Inc. "Εδει μεν τους βονλομένους διά Π. ’Αναγνωρίζεται τό κύρος της Νεαράς τοΰ ’Ιουστινιανού σχε­ τικά με τή μονή Σινά: τό «Σίναιον όρος» άποτελεϊ επισκοπή, τά όρια καί τά δίκαια τής οποίας οφείλουν νά αναγνωρίζουν όλες οί έκκλησιαστικές άρχές. Ό επίσκοπος Σιναίου εκλέγεται άπό τήν κοινότητα των μοναχών καί χειροτονείται άδωροδοκήτως άπό τόν πατριάρχη 'Ιεροσολύμων τό δέ μοναστήρι είναι «ελεύθερον, άδούλωτον καί άκαταπάτητον». (Δελικανης, *Έγγραφα 2, 332-338' πληρέστερη έκδοση: ΝΕΟΚΛΗΣ, Σινά, 4-10: άπό άδηλο κώδικα.) 1057 ’Απειλή τιμωρίας τοΰ έπισκόπου Σινα Συνοδική άπόφαση («γράφοντες άποφαινόμεθα συνοδικώς») φ. 35ΐΓ"ν (αχξη' (1668) ΜΕΘΟΔΙΟΣ 1” Inc. Ον πανταχοϋ προσήκει το βονλεσθαι Π. Άποφασίζεται ότι άν ό Σιναίου Άνανίας περιοριστεί στά κα­ θήκοντα τής επιστασίας τής μονής Σινά καί δεν επιδιώξει «ξενοπρεπή άναπλάσματα, καί... αυτονομίας άνοικείας καί πλαστοπρωτεΐα», θά μεί­ νει ηγούμενος τής μονής' άλλως θά τιμωρηθεί μέ τήν ποινή τής αργίας, καί άν καταφρονήσει τήν ποινή αύτή θά καθαιρεθεϊ καί θά άφορισθεΐ. (ΔεΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 2, 369-374: άπό τον Κώδικα Α' τοΰ Οικουμενικού Πατριαρχείου.) 1058 Ενέργειες Σιναϊτών κατά τοΰ ηγουμένου τους' γνωστο­ ποίηση προς τον 'Ιεροσολύμων Γ ράμμα ( « άποκρ ινό μέθα» ) φ. 35ΐν-352Γ «’Από Μισύρη» 22 Σεπτεμβρίου ,αχξη' (1668) Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 438 Inc. ’Απολαβόντες (με χαρτοφόρον τής 'Ιερουσαλήμ) Π. Οΐ μοναχοί του Σινά άνακοινώνουν στον πατριάρχη 'Ιεροσο­ λύμων δτι ειδοποίησαν τον ηγούμενό τους Άνανία νά έπιστρέψει στή μονή για να λάβει γνώση τής συνοδικής άποφάσεως (βλ. προηγούμενη πράξη) καί δτι θά προσπαθήσουν και οι ίδιοι να τον πείσουν νά σταματή­ σει τά σκάνδαλα καί τίς άνωμαλίες. (Παπαδοπουλος-ΚεΡΑΜΕΥΣ, Σινά, 65-67: άπό τον κώδικα 141 της Βι­ βλιοθήκης τοϋ Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.) 1059 'Υπόσχεση μητροπολίτου ’Αθηνών ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ Α' «ύπόσχεσις» Inc. 'Επειδή ή Ιερά των αρχιερέων φ. 352Γ Δευτέρα 5 Αύγούστου, ίνδ. ζ' ,αχλθ' (1639) Π. 'Ο μητροπολίτης ’Αθηνών Σωφρόνιος υπόσχεται δτι, σύμφωνα με τή συνοδική απόφαση, σέ τρεις ήμερες ή θά άναλάβει τά χρέη του μητρο­ πολίτου ’Αθηνών Δανιήλ ή θά αποδεχθεί τελείως τήν απόφαση τών αιρε­ τών κριτών ώς προς τή διένεξή του μέ τον Δανιήλ (πρβ. τις πράξεις 1020, 949, 950). (Γεδεων, Διασαφήσεις, 357.) 1060 'Υπόσχεση μητροπολίτου Χριστιανουπόλεως ΚΥΡΙΛΛΟΣ Α' 'Υποσχέσεως «γράμμα» («νά ένέχομε») φ. 352ν Ίνδ. ιγ' [1629/1630] Inc. 'Όταν ήθελε φανεΐ\=γι] πώς εστάθηκα Π. 'Ο μητροπολίτης Χριστιανουπόλεως ’Ιγνάτιος υπόσχεται δτι, αν άξιόπιστοι μάρτυρες βεβαιώσουν δτι παρουσιάστηκε μαζί μέ τον πρώην Χριστιανουπόλεως Νεκτάριο καί τον Μεθώνης Νεόφυτο καί έ'κανε ομολογία («χοτζέτι») δτι χρωστά στον Νεόφυτο 4.000 άσπρα, τότε θά καταβάλει το ποσό αυτό. (ΚΝΗΤΗΣ, Χριστιανονπολις, 70: άπό τον Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πα­ τριαρχείου.) 1061 'Υπόσχεση επισκόπου Μεθώνης 'Υπόσχεση («νά είμε αΰτοκαθαίρετος») φ. 352ν [χ.χ.· αλλά 1629/1630] ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 439 Inc. ”Αν ήθελε τρανή δτι το Π. 'Ο Μεθώνης Νεόφυτος δηλώνει δτι, άν άποδειχθεϊ δτι το ,χοτζέτι το όποιο κατέχει, καί άπό το όποιο έμφαίνεται δτι του οφείλει ό μητροπολίτης Χριστιανουπόλεως ’Ιγνάτιος κάποιο ποσό, είναι πλαστό, δέχεται νά θεωρηθεί ώς αότοκαθαίρετος. 1062 'Ομολογία μητροπολίτου Εύρίπου φ. 352ν Μάιος, ίνδ. ι ,αχκβ' (1622) «ομολογία» Ine. Zita τής παρούσης ταντης ομολογίας Π. 'Ο μητροπολίτης Εύρίπου Ίωάσαφ ομολογεί δτι έλαβε δα­ νεικά άπό τον Ρουμπή Άαρών 75.000 άσπρα, τά όποια υπόσχεται δτι θά του έπιστρέψει την προσεχή εορτή τοϋ άγιου Γεωργίου- άλλως θά θεω­ ρείται καθηρημένος καί θά μπορεί ό πατριάρχης νά εκλέξει άλλον στή θέση του. (0ΕΜΕΛΗΣ, Υπομνήματα, 33: άπό τόν Κώδικα Α' τοϋ Οικουμενικού Πα- τριαρχε ίου.) 1063 Καταγγελίες έναντίον του επισκόπου ’Άνδρου Σημείωμα μαρτυρίας («κατηγόρησαν... καί έμαρτύρουν) φ. 352ν [χ.χ.- άλλά 1626;] [ΚΤΡΙΛΛΟΣ Α' ;] Inc. Γρηγόριον τον ’Άνδρον κατηγόρησαν, καί Π. Σημειώνεται στον Κώδικα δτι ό επίσκοπος Άνδρου Γρηγόριος κατηγορεϊται γιά «διάφορα έγκλήματα» καί ειδικότερα γιά το δτι «έμοίχανεν» στον Γαλατά τή γυναίκα του «λεπτουργού» Χριστοδούλου. (Πρβ. πράξη 935, δπου ό καθαιρεθείς Άνδρου Γρηγόριος είναι πιθανό νά ταυ­ τίζεται με τόν έδώ κατηγορούμενο Γρηγόριο.) 1064 Λύσεις εκκλησιαστικών ζητημάτων «παρά των... τεσσά­ ρων πατριάρχων » «Τόμος», «ψήφος κοινή συνοδική» Inc. Έν όνόματι τοϋ άγεννήτου καί φ. 353Γ-358Γ [Μάιος] ,αχξγ' (1663) ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Γ Η ΣΤΝΑΓΩΓΙΊ 440 Π. 'Η πατριαρχική σύνοδος άποφαίνεται περί εκκλησιαστικών καί δογματικών ζητημάτων, τα όποια ένδιαφέρουν άμεσα τή ρωσική έκκλησία- στο κείμενο τής Ν.Σ. μνημονεύονται οΐ υπογραφές καί τών τεσσάρων πατριαρχών τής ’Ανατολής, μολονότι, κατά τή σύνταξη, συμμετείχε στή σύνοδο —έκτος του οικουμενικού— μόνο ό 'Ιεροσολύμων Νεκτά­ ριος, οί δέ άλλοι δύο πατριάρχες υπέγραψαν έκ τών υστέρων τον Τόμο1. (ΔβΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 93-118.) [λευκό: φ. 358ν νομοκανονική υλη: φ. 359Γ-376ν] Β' ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ [φ. 376v-388y] 1065 Περί τών σλαβικών λειτουργικών βιβλίων «ορος», «τόμος» φ. 376ν-377ν ’Ιανουάριος, ίνδ. δ' ,ζροδ' (1666) Inc. Συνέχει δε εν πρώτοις δι’ ήν Π. Ή Σύνοδος τής ρωσικής εκκλησίας αποφασίζει δτι τά λειτουρ­ γικά βιβλία πού χρησιμοποιούνται γιά τις εκκλησιαστικές άνάγκες τής έκκλησίας αυτής δεν είναι ούτε αιρετικά ούτε νοθευμένα. (Δελικανης, 1066 *Εγγραφα 3, 127-132: άπο Ν.Σ. καί από ΜΤΠ 90.) Π ερί τών σλαβικών έκκλησιαστικών βιβλίων καί περί άλλων θεμάτων φ. 377ν-378ν «συνοδική διάγνωσις καί άπόφασις» 13 Μαίου, ίνδ. ζ μχξζ' (1667)2 Inc. ’Em τοντοις ονν κοινώς ννν Π. ΤΙ Σύνοδος τής ρωσικής έκκλησίας, μέ τή συμμετοχή τών πατριαρχών ’Αλεξάνδρειάς Παϊσίου καί ’Αντιόχειας Μακαρίου, καλεϊ τούς πιστούς νά δεχτούν τά έπί πατριάρχου Μόσχας Νίκωνος είσαχθέντα λει­ τουργικά βιβλία ώς κανονικά καί καθορίζει τον τρόπο τελέσεως τού ση­ μείου τού σταυρού καθώς καί τον τρόπο ευλογίας τών πιστών έκ μέρους 1. Βλ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΤΛΟΣ, «Τόμος». 2. Ή χρονολογία δηλώνεται καί: «άπο κτίσεως κόσμου ,ζροε'». ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 441 των ιερωμένων. ’Επιπλέον άποφασίζει δτι δεν ισχύουν οί αποφάσεις της συνόδου ή οποία έγινε έπί των ήμερων του «βασιλέως καί μεγάλου Κνέζη Ίωάννου Βασιλόβιτζη Μοσχοβίας καί πάσης Ρωσσίας Αότοκράτορος, πα­ ρά τοϋ Μακαρίου μητροπολίτου Μοσχοβίας». (ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 132-137: άπό Ν.Σ. καί άπό ΜΠΤ 90.) 1067 «Κεφάλαια μ' άπερ είσίν εις κανόνων τύπου περί τινων έκκλησιαστικών άναγκαίων υποθέσεων » φ. 378ν-379Γ [χ.χ.· άλλα 1667 ci.J Inc. Am. Περί τοϋ όπως δει μη Π. Τά κεφάλαια αυτά —πού άναφέρονται σέ υποθέσεις τής ρωσι­ κής εκκλησίας— έχουν στενή συνάφεια μέ τούς κανόνες πού έκτίθενται στα αμέσως έπόμενα φύλλα, υπό την έ'ννοια δτι κάθε κεφάλαιο θά άρμοζε νά είναι επιγραφή τοϋ αντίστοιχου κανόνα" ας σημειωθεί ωστόσο δτι, ένώ στην επιγραφή έξαγγέλλονται 40 κεφάλαια, το κείμενο τής Ν.Σ. παραδίδει 36, καί οί κανόνες πού άκολουθοϋν είναι 54. (ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, νΕγγραφα 3, 137-139: άπό Ν.Σ. καί άπό ΜΠΤ 90.) 1068 «Κανόνες τούς οποίους έπρόβαλαν είς τήν ίεράν σύνοδον οί... Παΐσιος... ’Αλεξάνδρειάς καί Μακάριος... ’Αντιό­ χειας... περί τινων άναγκαίων εκκλησιαστικών ύποθέσεων » φ· 379Γ-384ν [χ.χ.· άλλά 1667 ci.] Inc. Γνωστόν γέγονεν ήμίν ώς τινες Π. Οί δύο πατριάρχες τής ’Ανατολής, παρόντες στη Σύνοδο τής ρωσικής εκκλησίας, παρουσιάζουν τις έπιλύσεις γιά διάφορα έκκλησιαστικά ζητήματα πού άνέκυψαν στούς κόλπους τοϋ πατριαρχείου τής Μόσχας. (ΔΕΛΙΚΑΝΗΣ, ’Έγγραφα 3, 139-166: άπό Ν.Σ. καί άπό ΜΠΤ 90.) 1069 « Ζητήματα διάφορα νά τά λύσουσιν οί δύο... πατριάρ- χαι... Παΐσιος... ’Αλεξανδρείας καί... Μακάριος... ’Αν­ τιόχειας...» φ. 384ν-388ν «τόμος» [χ·χ·· άλλά 1667 ci.] Η ΣΥΝΑΓΩΓΗ 442 Inc. A'. 'Ο Νίκων δ νυν μοναχός Π. 'Η έλληνική μετάφραση, «έκ τής Σλαβονίδος», τοϋ Τόμου πού υπέγραψαν τά μέλη τής διευρυμένης Συνόδου τής ρωσικής εκκλησίας. Περιέχονται οί επιλύσεις, μέ μορφή έρωταποκρίσεων, άπο τούς δύο πα­ τριάρχες τής ’Ανατολής ζητημάτων τής ρωσικής εκκλησίας. ’Αναγράφον­ ται (φ. 384ν-388ν) τά ονόματα δλων δσοι ύπέγραψαν τον Τόμο. (Δελικανι-ΙΣ, *Έγγραφα 3, 166-182: άπο Ν.Σ. καί άπο ΜΠΤ 90.) [νομοκανονική ϋλη: φ. 388v-390v ένθύμηση τοϋ 1767' βλ. σ. 41: φ. 390ν λευκά: φ. 391-395Γ ένθύμηση τοϋ 1880' βλ. σ. 42: φ. 395ν προστεθέντα' βλ. σ. 42: φ. 396Γ-409Γ σημείωμα τοϋ 1894' βλ. σ. 42: φ. 409ν λευκά: φ. 410-430] spuafXn* Jin gUjr- , u-a/ ΜΤΠ 2, φ. α1 ΠΙΝΑΚΕΣ A' Β' Γ' Δ' Ε' Γενικό ευρετήριο................................................................................... ’Αλφαβητικός πίνακας των incipit .................................................... Χρονολογικός των κειμένων του «'Ιερού Κώδικος»........................ Χρονολογικός πατριαρχιών ('Ιερεμίας Α' έως Παρθένιος Δ')......... Τά κείμενα του «'Ιερού Κώδικος» κατά πατριάρχες...................... Ç ’Άλλα χειρόγραφα καί κώδικες πού χρησιμοποιούνται ή άναφέρονται ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ πού χρησιμοποιούνται στούς πίνακες “ρχμ· άρχπ. έπ. ίρδν. ίρμν. μ. μν. μνδ. μνχ· άρχιμανδρίτης άρχιεπίσκοπος, -ή επίσκοπος, -ή ίεροδιάκονος ιερομόναχος μητρόπολη, -ίτης μονή μονύδριο μοναχός μτχ. V. πατρχ. πρωτοσύγκ. σημ. όνομ. στρπγ. λ· a. Ρ· μετόχι ναός πατριάρχης πρωτοσύγκελλος σημερινή ονομασία σταυροπήγιο, -ακή χωριό ante post 447 483 509 538 540 544 Προκειμένου νά άναδειχθεΐ καί và παρουσιαστεί με μιά περισσότερο έκλογικευμένη μορφή το υλικό τής Ν.Σ., κρίναμε σκόπιμο νά καταρτίσουμε τούς πίνακες πού άκολουθοϋν. ’Από αύτούς οί δύο πρώτοι καλύπτουν όλο το φάσμα τής ύλης πού συμπιλήθηκε άπό τον Δοσίθεο. 'Ο τρίτος καλύπτει μόνο την υλη πού άντιγράφηκε άπό τόν «'Ιερόν Κώδικα» τής Μ. Εκκλησίας —καί γενικότερα άπό τά πατριαρχικά αρχεία στα τέλη τοϋ ιζ' αιώνα. ’Ακολουθούν δύο χρηστικοί πίνακες πού, καί αύτοί, άναφέρονται στά κείμενα τοϋ «Ίεροΰ Κώδικος»' τέλος στον έκτο πίνακα αναγράφονται τά άλλα, πλήν τής Ν.Σ., χειρόγραφα καί οί κώδικες πού χρησιμοποιήθηκαν ή άναφέρονται στον τόμο αύτό. Ειδικότερα οί άρχές μέ βάση τις όποιες καταρτίστηκε κάθε πί­ νακας είναι οί άκόλουθες: Α' Γενικό ευρετήριο. Άποδελτιώνεται ή υλη των 1069 λημμάτων μέ τά όποια παρουσιάσαμε τά νομοκανονικά καθώς καί τά πατριαρχικά καί άλλα κείμενα τής Ν.Σ. Δεν άποδελτιώνεται ή ύλη πού περιέχεται στά τέσσερα πρώτα κεφάλαια. 'Ιεράρχες πού έχουν τό ίδιο όνομα κατατάσσονται μέ τήν άκόλουθη σειρά: πα­ τριάρχες Κωνσταντινουπόλεως, πατριάρχες άλλων πατριαρχείων, άρχιερεΐς μέ βάση τήν άλφαβητική σειρά τών περιφερειών τους' άκολουθοΰν πρόσωπα μέ τό ίδιο όνομα άλλά μέ διαφορετική ιδιότητα. "Οταν στήν ίδια εκκλησιαστική περιφέρεια παρουσιά­ ζονται δύο ιεράρχες μέ τό ίδιο όνομα —ένώ έχουμε τή βεβαιότητα ότι πρόκειται γιά διαφορετικά πρόσωπα—τότε τά διακρίνουμε μέ (α'), (β') κτλ. Π.χ. Νεόφυτος Β', πατρχ....' Νεόφυτος, πατρχ. ’Αντιόχειας...' Νεόφυτος, μ. Άδριανουπόλεως κ.τ.δ.’ Νε­ όφυτος (α'), μ. Χίου...' Νεόφυτος (β'), μ. Χίου...' Νεόφυτος κτίτωρ... Στά λήμματα τών εκκλησιαστικών περιφερειών, οί άριθμοί παραπέμπουν σέ γε­ νικές γιά κάθε περιφέρεια πληροφορίες' όταν όμως πρόκειται γιά άρχιερεΐς τής περι­ φέρειας αύτής, τότε αναγράφονται μόνο τά ονόματα τους: 6 χρήστης θά πρέπει νά προστρέξει στό οικείο λήμμα γιά νά βρει στοιχεία γι’ αύτούς. Ή άναγραφή ωστόσο τών ονομάτων τους καί στό λήμμα τής εκκλησιαστικής περιφέρειας άποβλέπει στό νά καταρτίσουμε έναν —όχι πλήρη βέβαια, άλλά μέ τά στοιχεία τής Ν.Σ.— επισκο­ πικό κατάλογο. Πρόσωπα πού διετέλεσαν άρχιερεΐς περισσότερων εκκλησιαστικών περιφερειών κατατάσσονται μέ βάση τήν τελευταία υπηρεσία τους, μέ εξαίρεση μόνο τήν ιδιότητα τοϋ πρώην οικουμενικού πατριάρχου καί έκείνη τοϋ προέδρου πού ενσωματώνονται στό κυρίως λήμμα. Π.χ. Γεράσιμος Β', πατρχ...· πρώην πατρχ./πρόεδρος μ. Χίου... "Ομως, Διονύσιος, μ. Τορνόβου (πρώην μ. Χαλκηδόνος): μ. Χαλκηδόνος...' μ. Τορνόβου... "Οσον άφορά τά τοπωνύμια έγινε προσπάθεια, σέ όσες βέβαια περιπτώσεις ήταν δυνατό, νά άναφερθεϊ καί ή σημερινή ονομασία τους ή νά σωθεί μιά διαφορετική γρα­ 446 ΠΙΝΑΚΕΣ φή. Τά στοιχεία αύτά στην πρώτη περίπτωση παρατίθενται έντός [ ] καί στή δεύ­ τερη έντός « ». Β' ’Αλφαβητικός πίνακας των incipit. Καταχωρίζονται άλφαβητικά, μέ βάση τίς πέντε πρώτες λέξεις δλα τά κείμενα πού σώζονται στή Ν.Σ.' δεν λεξικογραφούν ται μέ βάση την άνορθόγραφη μορφή τους —λύση πού δέν θά διευκόλυνε την ταύτιση— άλλα στή διορθωμένη, έντός [ ], γραφή τους. Μέ τόν τρόπο αυτό διασώζεται ή αρχι­ κή, σύμφωνα μέ κάθε πιθανότητα, μορφή του κειμένου καί ταυτόχρονα λεξικογραφοϋνται στήν δρθή θέση. Δέν άποδελτιώνονται τά incipit των σχολίων πού συνυφαίνονται στή νομοκανονική ύλη της Ν.Σ. Γ' Χρονολογικός των κειμένων τον «"Ιερόν Κωδικός». ’Ανακατατάσσουμε μέ βάση τή χρονολογία έκδόσεως ή τή χρονολογία γραφής —προκειμένου γιά κείμενα ιδιωτών—· όσα περιέχονται στή Ν.Σ. καί προέρχονται άπό τον «'Ιερόν Κώδικα» τής Μ. ’Εκκλησίας. Ό Δοσίθεος τά καταχώρισε μέ τή σειρά πού ήταν καταταγμένα στά πατριαρχικά άρχεϊα στά τέλη τοϋ ιζ’ αιώνα. Τή χρονολογική τους σειρά άποκαθιστοϋμε μέ τον πίνακα αύτό, στο τέλος τοϋ όποιου καταχωρίζουμε τά κατά προσέγγι­ ση χρονολογούμενα καί τά αχρονολόγητα. "Οσα κείμενα δέν έχουν σημειωμένο τό μήνα, τά καταχωρίζουμε στό τέλος κά­ θε έτους, ένώ στήν αρχή κάθε μήνα καταχωρίζουμε δσα κείμενα δέν σώζουν πλήρη τήν ήμερομηνία τους. Τις ομολογίες πίστεως τών υποψηφίων άρχιερέων τίς κατατάσ­ σουμε, συμβατικά, στήν ίδια ήμερομηνία μέ το υπόμνημα έκλογής τους. "Οταν ή χρονολογία έχει τεθεί έντός [ ] σημαίνει δτι δέν ύπάρχει στό κείμενο άλλά τήν προ­ τείνουμε έμεις. Τέλος, μέ έναν * δηλώνουμε δτι ύπάρχει κάποιο πρόβλημα στή χρο­ νολόγηση. Δ' Χρονολογικός πατριαρχιών. Ή παραπάνω χρονολογική άνακατάταξη συμ­ πληρώνεται μέ έναν χρηστικό πίνακα στον όποιο άναγράφονται οί πατριαρχίες, στή διάρκεια τών όποιων έχουν έκδοθεϊ ή καταχωριστεί ιδιωτικά κείμενα στον «'Ιερόν Κώδικα». Ε' Τά κείμενα τον «"Ιερόν Κωδικός» κατά πατριάρχες. Άναφέρονται αλφαβη­ τικά τά ονόματα τών πατριαρχών καί οί πατριαρχίες τους άπό τίς όποιες σώζονται τεκμήρια στή Ν.Σ. Ό * δηλώνει δτι υπάρχει κάποια άμφιβολία στήν άπόδοση σέ αυτόν ή έκεΐνο τόν πατριάρχη, σ’ αύτήν ή έκείνη τήν πατριαρχία. Ç' ’Άλλα χειρόγραφα και κώδικες πού χρησιμοποιούνται η άναφέρονται. Άναφέρονται, μέ βάση τόν τόπο πού σήμερα βρίσκονται, χειρόγραφα καί κώδικες πού χρη­ σιμοποιούνται ή άναφέρονται στόν πρώτο αύτό τόμο. Οί άριθμοί παραπέμπουν στά λήμματα' οί άριθμοί μέσα σέ ( ) παραπέμπουν σέ σελί­ δες τοϋ τόμου αύτοϋ. A' Γενικό ευρετήριο Άβέρκιος, μ. Ίκονίου 875 Άβέρκιος, μ. Φιλίππων καί Δράμας 978 ’Αβραάμ, έπ. Σταγών 782 ’Αγαθάγγελος, μ. Βάρνης (πρώην έπ. Πλαταμώνος) 988 ’Αγαθάγγελος, έπ. Πλαταμώνος' βλ. ’Α­ γαθάγγελος, μ. Βάρνης Άγαθο(υ)πόλεως, έπ. (μ. Άδριανουπόλεως) 618, 715 (βλ. καί Γρηγόριος, Λαυρέντιος, Μακάριος, Μητροφάνης, Φιλόθεος) Άγαλλιανός Θεόδωρος 77 Άγαλλιανός Μανουήλ, κτήτωρ μν. Λειμώνος 788 Άγάλος (χατζή-), έπίτροπος στη μν. Θεοτόκου Μαύρου Μόλου 547 [άγγαρεΐες] «έγκαρίες» 850 ’Άγγελος' άπο Δεβροβουνίστα 797 Αγία Βαρβάρα, χ. στή Μάνη 461 Άγια Σοφία ΚΠόλεως 53 Αγίας (Ζωοδόχου Πηγής), μν. στήν ’Άν­ δρο 829, 1037 Άγιας ’Αναστασίας, ν. κοντά στον άρσανά μν. Παντελεήμονος 161 Άγιας ’Αναστασίας, ν.(;) στό χ. Βελιτζίστα ’Ηπείρου 932 Αγίας ’Αναστασίας τής Φαρμακολυτρίας, μν. στήν έπ. «Άρδαμάρεως καί Γαλατίστης» 497 Άγιας Κυριακής, ν. στήν Άπλωταριά Χίου 298 Άγιας Παρασκευής, άγιασμα στήν πε­ ριοχή «Βρίγκα» ΚΠόλεως 779 Αγίας Παρασκευής, μνδ. στήν περιοχή «Καταφυγίου» Πάρου 931 Άγιας Παρασκευής, μνδ. στή Φιλιππούπολη 148 Άγιας Παρασκευής, ν. στο χ. ’Επιβάτες Θράκης 162 Άγιας Παρασκευής, «παρεκκλησίδιον» μν. Ταξιαρχών στο Καστέλλι Ίεράπετρας 264 Άγιας Τριάδος, μν. στήν περιοχή Μαραθέα Κυνουρίας 819 Άγιας Τριάδος, μν. στή Χάλκη Πριγ- κιπονήσων 50 (βιβλιοθήκη μονής), 536 Άγιας Τριάδος («των Μουρτάρων» ή Τζαγκαρόλων), μν. στήν Κυδωνιά Κρήτης 727 Άγιας Τριάδος («Πετριότησας»), μν. στο Μπάτζκοβο Φιλιππούπολης ( πρώ ην μν. Θεοτόκου) 486 Άγιον ’Όρος' βλ. μν. Βατοπεδίου, Μ. Λαύρας, Διονυσίου, Παντελεήμονος' ν. Αγίας Αναστασίας, ν. Αγίου Στεφάνου Αγιορείτες μοναχοί 4 Άγιος Ευστράτιος 124 Άγιος ’Ιωάννης, χ. στήν Κυνουρία 507, 509 Άγιος Αεόντιος, τοποθεσία στήν Αϊγινα 351 "Αγιος Στέφανος, χ. στή μ. Δέρκων καί Νεοχωρίου 840, 850 Αγίου Αθανασίου, έςωκλήσι στή Λήμνο 867 Άγιου Αθανασίου, ν. στή Θεσσαλονίκη 498 Αγίου Άνδρέου, μνδ. στο νησί έναντι Μηχανιώνας (μ. Κυζίκου) 493 Άγιου Αντωνίου, ν.(;) στήν Άνδρο, μτχ. τής μν. Ζωοδόχου Πηγής (Ά­ γιας) Άνδρου 829 Αγίου Βασιλείου, ν. στο χ. Άγιος ’Ιωάν­ νης Κυνουρίας 509 Αγίου Βλασίου («Σωτήρος Χρίστου»), μν. στή Στυλίδα 460 Αγίου Γεωργίου Άγριδιανοϋ, μν. στήν μ. Γάνου καί Χώρας 866 Αγίου Γεωργίου («το Άρκάδι»), μν. στο Ρέθυμνο 727 Αγίου Γεωργίου («Ξυλίκη»), μν. στή μ. Γάνου καί Χώρας 1031 Αγίου Γεωργίου, μνδ. στή μ. Γάνου καί Χώρας 665 Αγίου Γεωργίου, μνδ. στή Χίο 268 Άγιου Γεωργίου, ν.(;) στή Χαλανδρίτσα, μτχ. τής μν. Χρυσοποδαριτίσσης Νεζερών 963 448 ΙΙΙΝΑΚΕΣ 'Αγίου Γεωργίου, ν. πατριαρχικός 108, 140 'Αγίου Γεωργίου, ν. στή Βενετία 1054, 1055 'Αγίου Γεωργίου, ν. στην περιοχή Θεσ­ σαλονίκης, μτχ. μ. Βλατάδων 498 'Αγίου Γεωργίου, ν. στην Κέα 492 'Αγίου Γεωργίου, «παρεκκλησίδιον» ν. Παναγίας Πρωτοθρόνου Νάξου 794 'Αγίου Δημητρίου, ν. στο Στενίμαχο (δύο ναοί) 486 'Αγίου ’Ελευθερίου, μνδ. στην περιοχή τοϋ χ. Καλόξυλος Νάξου 208 'Αγίου Έρμολάου, μν. στήν Προικόννησο 134 'Αγίου Θαλελαίου, μν. στή Νάξο 408 'Αγίου Ίωάννου, μν. στο νησί έναντι Σωζοπόλεως 381 'Αγίου Ίωάννου, ν. στό χ. "Αγιος ’Ιωάν­ νης Κυνουρίας 509 'Αγίου Ίωάννου, «παρεκκλησίδιον» μν. Ταξιαρχών, στο Καστέλλι Ίεράπετρας 264 'Αγίου Ίωάννου Θεολόγου, μν. στήν Πάτμο 471, 824 'Αγίου Ίωάννου τοΰ Θεολόγου (Πελεκη­ τής), μν.' βλ. Πελεκητής, μν. 'Αγίου Ίωάννου Θεολόγου, μνδ. κοντά στο χ. Τζετζεβός Άχαΐας 117 'Αγίου Ίωάννου τοΰ Προδρόμου, μν. κοντά στή Στυλίδα 460 'Αγίου Κηρύκου, έξωκλήσι στή Λήμνο 867 'Αγίου Κωνσταντίνου, μνδ. στήν Άχαια 273 'Αγίου Ματθαίου, ν. στο Χάνδακα, μτχ. μν. Σινα 138 'Αγίου Μηνά, μν. στο Μαράθι Πάρου 931' βλ. καί μνδ. Αγίας Παρασκευής 'Αγίου Μιχαήλ έπ. Συννάδων, μνδ. στή Σκόπελο 955 'Αγίου Νικολάου, μν. στήν έπ. Δρυϊνουπόλεως 885 'Αγίου Νικολάου «Λιγίδη», μν. στήν «επαρχία» Ρέοντος 494 'Αγίου Νικολάου, μνδ. στήν τοποθεσία «Κοντολινα», κοντά στό χ. Καστανίτσα τής έπ. Ρέοντος 856 'Αγίου Νικολάου, ν. κοντά στήν Γαλάτιστα 498 'Αγίου Νικολάου, ν. στή μ. Παροναξίας 807 'Αγίου Παντελεήμονος, μνδ. κοντά στό χ. Μπεζούλα (άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου) 330 'Αγίου Παντελεήμονος, ν. στο χ. Έρμουλιανες Χαλκηδόνος 353 'Αγίου Παντελεήμονος, ν. στήν Κέα 492 'Αγίου Σπυρίδωνος, ν. στή συνοικία Βαρούσι Χανιών 727 'Αγίου Στεφάνου, ν. στήν Άδριανούπολη 266, 327 'Αγίου 'Υπατίου, ν. καί συνοικία στή Θεσσαλονίκη 497 'Αγίων ’Ακίνδυνων, «παρεκκλησίδιον» ν. Πρωτοθρόνου Νάξου 794 'Αγίων ’Αναργύρων, μν. στήν ’Αθήνα 459 'Αγίων ’Αναργύρων, ν. στή Μήλο 864 'Αγίων ’Αποστόλων, μν. στό Βουκουρέ­ στι 159 'Αγίων ’Αποστόλων, μνδ. στή μ. Ναυπάκτου καί ’Άρτης 537 'Αγίων ’Αποστόλων, ν. στο Ριζόκαστρο Κρήτης, μτχ. μν. Σινα 138 'Αγίων Θεοδώρων, ν. στήν’Αττάλεια 115, 139 'Αγίων Θεοδώρων («Διονύσιου τοϋ Σιδέρη»), γυναικεία μν. στά Σέρβια 153 'Αγίων Μήνα, Βίκτωρος καί Βικεντίου, μν. στή Χίο 154 'Αγίων Πατέρων(Μηδικίου), μν." βλ. Μηδικίου, μν. Άγκύρας, μ. 532,798 (βλ. καί Βασίλειος, Γεράσιμος, Γερμανός, Λαυρέντιος, Μάρκελλος, Παρθένιος) Άγκύρας, σύνοδος 78, 101 ’Άγρα, χ. στή Λέσβο 489 Άγραφα 781, 813 (’Αγραφιώτες ΚΠόλεως καί Θεσσαλονίκης) Άγριδιανοΰ, μν.'βλ.'Αγίου Γεωργίου Άγριδιανοϋ, μν. Άγχιάλου, μ. 155, 962 (βλ. καί Ιωα­ κείμ, Κάλλιστος, Μητροφάνης, Παρ­ θένιος (α'), Παρθένιος (β'), Χριστό­ δουλος, Χριστόφορος) «Άδραμίσδι» [Δραμίζι], χ. τών Τρικά­ λων, σημ. όνομ. Κοτρώνιο 487 Άδριανούπολη 266, 327, 663, 806 Άδριανουπόλεως, μ. 112, 266, 324, 327, 715, 718, 855, 926 (βλ. καί Άνθι­ μος, Νεόφυτος, Παρθένιος) ’Αθανάσιος Α' πατρχ. 105 ’Αθανάσιος Β' Πατελάρος πατρχ. 672, 673, 964' πρώην πατρχ./πρόεδρος μ. Θεσσαλονίκης 204, 242, 243, 1025' πρώην πατρχ. 679 ’Αθανάσιος ’Αλεξάνδρειάς (ό Μέγας) 3, 37, 53, 96 (βλ. καί Ψευδο-Άθανάσιος) ’Αθανάσιος, έπ. Δαμαλών καί Πεδιάδος 373,439 ’Αθανάσιος, μ. Δέρκων καί Νεοχωρίου 346, 726 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ’Αθανάσιος, άρχπ. «Δημητζάνης καί ’Αργυροκάστρου» 918 ’Αθανάσιος, άρχπ. Δομενίκου καί Έ­ λασσόνος' βλ. ’Αθανάσιος, μ. Νέων Πατρών ’Αθανάσιος, μ. Ίκονίου 875, 905 (’Ικό­ νιου καί Τυάνων) ’Αθανάσιος, μ. ’Ίμβρου 491 ’Αθανάσιος, έπ. Καλλιουπόλεως καί Μαδύτων 587 ’Αθανάσιος, άρχπ. Καρπάθου (πρώην άρχπ. Σάμου) 114, 743, 1041 ’Αθανάσιος, άρχπ. Κύπρου καί Νέας Ίουστινιανης 519, 520, 521 ’Αθανάσιος, μ. Νέων Πατρών (πρώην άρχπ. Δομενίκου καί Έλασσόνος): άρχπ. Δομενίκου καί Έλασσόνος 737' μ. Νέων Πατρών 323, 678, 717 ’Αθανάσιος, μ. Παροναξίας 388, 389 ’Αθανάσιος, έπ. Ραιδεστοϋ καί Πανίου 109, 617 ’Αθανάσιος, άρχπ. Σάμου' βλ. ’Αθανά­ σιος, άρχπ. Καρπάθου ’Αθανάσιος, άρχπ. Σίφνου 247, 248, 849 ’Αθανάσιος, άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου (πρώην ηγούμενος της μν. Μεταμορφώσεως τοϋ «Τρυπολίτου») 656 ’Αθανάσιος Βαλεριανός, μ. Φιλαδέλφειας 325 («Βελλεριανός») ’Αθανάσιος, ίρμν. 918 ’Αθήνα, 166, 167, 355, 459, 835 ’Αθηνών μ. 399, 451, 729, 730, 1020, 1059 (βλ. καί’Άνθιμος (α'), "Ανθιμος (β'), Θεοφάνης, ’Ιάκωβος, Ναθαναήλ, Νεόφυτος, Σαμουήλ) ’Αθίγγανοι 53 Αϊγινα 351 Αίγίνης, άρχπ. 438, 649 (βλ. καί Δωρό­ θεος, Μελέτιος, Νεόφυτος, Νήφων) Αίγυπτος 31, 228, 250, 251, 256, 310, 312, 313, 332 «Αίκισιάνη» [Νικήσιανη], χ. στήν έπαρχία Παγγαίου 816 [Αίμυαλοί]' βλ. «Έμαλοϋς» Αίνος 423 Αίνου, μ. 785 (βλ. καί Μακάριος, Με­ λέτιος, Νικηφόρος, Παρθένιος (oc"), Παρθένιος (β')) αιρετικοί 6, 12, 41, 52, 53, 57 «αιχμαλωσία» 122, 807 (βλ. καί άντίλυτρα) ’Ακάκιος, πατρχ. 6 ’Ακάκιος, έπ. Βονδιτζης' βλ. ’Ακάκιος, μ. Ναυπάκτου καί Άρτης. ’Ακάκιος, έπ. Λιτζάς καί Άγράφων 809, 810 ’Ακάκιος, μ. Μεσημβρίας 962 29 449 ’Ακάκιος, μ. Ναυπάκτου καί Άρτης (πρώην έπ. Βονδίτζης) 206, 992 άκέφαλοι (μονοφυσίτες} 6 άκίνητα έκκλησιαστικά 90, 91 [Άκοβας] έξαρχία' βλ. «Ίάκωβας», έξ[Άκροπόταμος]' βλ. «Μπομπλίανη» Άκυλλα, «χώρα» 1051 Άλάγας 1038 «Άλαγία», [Άλάγια], χ. στη μ. Μυρέων 265 Άλαγκιόζης Δημήτριος, ιερέας στό χ. Πραστεϊο Μάνης 851 Άλαμανοί 6 Άλα[μ]πέης, δανειστής μ. Νέων Πα­ τρών 1013 Άλβανιτοχώρι, χ. στή μ. Τορνόβου 854 ’Αλεξανδρείας Πατριαρχείο -ες 250, 253, 254, 255, 256, 258 (βλ. καί ’Αθα­ νάσιος, ’Αλέξανδρος, Άχιλλάς, Διο­ νύσιος, Διόσκουρος, Εύσέβιος, Ίωαννίκιος, Κύριλλος, Κύριλλος Λούκαρις, Κύρος, Μάρκος Γ', Μελέτιος Πηγάς, Νικηφόρος, ΙΙαΐσιος, Πέτρος Α', Πέτρος ό Μογγός, Τιμόθεος) ’Αλέξανδρος, πατρχ. (άγιος) 103 ’Αλέξανδρος, πατρχ. ’Αλεξάνδρειάς 103 Άλεξενάς Αντώνιος’ άπό τήν ’Αθήνα 835 ’Αλέξιος, πατρχ. 62, 67, 68 ’Αλέξιος Α' ό Κομνηνός 4, 5, 44 Άλής, άνθρωπος Μουσταφάμπεγη (δα­ νειστή μ. Χίου Γερασίμου) 719 Άλμπάνος ’Ιγνάτιος, ίρμν. 212 Αλμυρός 533 Άλτίν, σύζυγος Φωτίου Μουράτη 535 Άμάσεια 6 Άμασείας, μ. 120, 811 (βλ. καί ’Αρσέ­ νιος, Γεράσιμος, Γρηγόριος, Ζαχα­ ρίας, ’Ιεζεκιήλ, Κοσμάς, Μελέτιος, Μητροφάνης) [Άμίδης] «Άμιδος», μ.' βλ. Έπιφάνιος, μ. «Άμιδος» ’Αμοργός 246, 534 άμπατζήδες 266 (βλ. καί ρουφέτια) Άμπελιάνος, συνοικισμός στο Στενίμαχο 486 Άμύγδαλος' βλ. Κύριλλος Άμύγδαλος Άμυκλών, έπ.'βλ. έπ. Καρυουπόλεως καί Άμυκλών Άμφιλόχιος, άγιος 6 Άμφιων, έπ. Νικομήδειας 6 Άνανίας, έπ. Σιναίου (ηγούμενος μν. Σινά) 1057, 1058 Άνανίας, ίρμν. 190 ’Αναστάσιος, πατρχ. ’Αντιόχειας («ά­ γιος») 4 450 ΠΙΝΑΚΕΣ ’Αναστάσιος, μ. Θεσσαλονίκης, 339 Άνατόλιος, άρχπ. ΚΠόλεως 6, 52 ’Ανάφη 246 Άνδρέας, άρχπ. Κρήτης 6 Άνδριανός, πάπας 4 ’Άνδρος 444, 829, 1037 Άνδρου, έπ. - άρχπ. 123,157, 164, 935, 1063 (βλ. καί Αυξέντιος, Βενιαμίν, Γαβριήλ, Γεράσιμος, Γρηγόριος, Κύ­ ριλλος, Μακάριος, Νεόφυτος) [Άνδρούβιστα]' βλ. «Άρδούβιστα» Άνδρούσης, έπ. (μ. Μονεμβασίας) 820, 821 «άνεβίβασαν την τιμήν του χωραφιού» 817, 823 «Άνερίκουρον» [Νεροκοϋρος], χ. στήν έπ. Κυδωνιάς Κρήτης 728 Άνθιμος, πατρχ. (πρώην μ. Τραπεζοϋντος) 6 Άνθιμος Β', πατρχ. (πρώην μ. Άδριανουπόλεως) 888 Άνθιμος, μ. ’Αθηνών (πρώην μ. Ναυ­ πλίου καί Άργους): μ. Ναυπλίου καί Άργους 370, 399' μ. ’Αθηνών 399, 518 ’Άνθιμος, μ. ’Αθηνών (πρώην έπ. Διαυλείας καί Ταλαντίου): έπ. Διαυλείας καί Ταλαντίου 345, 730, 731' μ. ’Α­ θηνών 126, 576, 577, 635, 731, 747 Άνθιμος, μ. Βάρνης 604, 605, 721 Άνθιμος, μ. Βιζύης (πρώην έπ. Τυρολόης καί Σερεντζίων) 843, 956 ’Άνθιμος, μ. Γοτθίας (πρώην έπ. Λιτζα καί Άγράφων) 199, 335, 336 Άνθιμος, μ. Γρεβενών' βλ. Άνθιμος, μ. Νέων Πατρών Άνθιμος, έπ. Διαυλείας καί Ταλαντίου' βλ. Άνθιμος, μ. ’Αθηνών Άνθιμος, μ. Διδυμοτείχου 877, 878 Άνθιμος, μ. ’Εφέσου' βλ. Άνθιμος, μ. Καισαρείας Καππαδοκίας ’Άνθιμος, μ. Καισαρείας Καππαδοκίας (πρώην άρχπ. Σάμου' πρώην μ. ’Ε­ φέσου): άρχπ. Σάμου 216, 217' μ. ’Εφέσου 1019, 294' μ. Καισαρείας Καππαδοκίας 296 Άνθιμος, έπ. Καρυουπόλεως 940 Άνθιμος, μ. Κορίνθου 352, 372, 373, 853 Άνθιμος, μ. Κυζίκου 636, 745, 917 [Άνθιμος], άρχπ. Λευκάδος 928 Άνθιμος, έπ. Αιτζα καί Άγράφων' βλ. Άνθιμος, μ. Γοτθίας Άνθιμος, μ. Μηθύμνης 658, 707, 708 Άνθιμος, μ. Ναυπλίου καί Άργους, (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας)' βλ. Άνθιμος, μ. ’Αθηνών Άνθιμος, μ. Νέων Πατρών (πρώην μ· Γρεβενών) 472, 473 Άνθιμος, έπ. Νικομήδειας (άγιος) 12 Άνθιμος, μ. Ούγγροβλαχίας 98 Άνθιμος, έπ. ΙΙωγωνιανής 501 Άνθιμος, άρχπ. Σάμου' βλ. ’Άνθιμος, μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Άνθιμος, μ. Τραπεζοϋντος' βλ. Άνθι­ μος, πατρχ. Άνθιμος, έπ. Τυρολόης καί Σερεντζίων' βλ. Άνθιμος, μ. Βιζύης Άνθιμος, ίρμν., κτίτωρ ν. Σωτήρος Χρίστου, στήν έπ. Άνδρούσης 820 [Άνθοχώρι]' βλ. «Φλωρισαΐοι» «άντίλυτρα» 122 (βλ. καί αιχμαλωσία, κουρσάροι, πειρατές) ’Αντιόχεια -χεΐς 6, 7, 47, 142 ’Αντιόχειας Πατριαρχείο -ες 141, 142 (βλ. καί ’Αναστάσιος, Εύθύμιος, Εύστάθιος Θεόδωρος Βαλσαμών, ’Ιωάν­ νης Α', Κύριλλος, Μακάριος (α'), Μα­ κάριος (β'), Μάξιμος, Μελέτιος, Νεό­ φυτος, Σεβήρος, Φιλογόνιος) ’Αντιόχειας, σύνοδος 4, 6, 78 Άντίοχος, άρχων 3 [Άντισσα]’ βλ. Τελώνια ’Αντώνιος Δ', πατρχ. 94, 98, 99 ’Αντώνιος, μ. Δρύστρας (πρώην πρωτο­ σύγκ. Μ. Εκκλησίας)’ βλ. ’Αντώνι­ ος, μ. Παλαιών Πατρών ’Αντώνιος, άρχπ. Κώ (πρώην πατριαρχι­ κός έφημέριος) 907 ’Αντώνιος, μ. Παλαιών Πατρών (πρώην μ. Δρύστρας): μ. Δρύστρας 202, 637, 892, 938, 996, 997' μ. Παλαιών Πα­ τρών 608, 641, 686 ’Αντώνιος, ίρμν. (πατριαρχικός Ιξαρχος) 475 ’Αντώνιος (παπα-), πρωτέκδικος μ. Ρό­ δου 848 «άνωμαλία τοϋ καιρού» 432, 649, 725 734 Άνω Μυσία 242, 305 Άνθιμος Άπλάδας, ηγούμενος μν. ’Ε­ σταυρωμένου στήν Κρήτη 659 Άπλάδας' βλ. Άνθιμος Άπλάδας Άπλωταριά («Άπλοταρία»), συνοικία στή Χίο 298 «Άποθελιότη», μν.' βλ. Ταξιαρχών, μν. «άποκοπή» - («κατ’ άποκοπήν») 229, 337, 524, 1017 (βλ. καί έξαρχιών «άποκοπές»' δοσίματα έκκλησιαστικά) Άποκορώνου, έπαρχία Κρήτης 727 Αποστολής (παπα-)' άπό Βρανιανά 793 Άποστόλης ό Χασάπης' άπό τό χ. Πετρίλο Καρδίτσας 941 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ’Απόστολοι 4, 40, 52 ’Αποστόλων διατάξεις (κανόνες) 66, 78 «Άρακλείτζα» ['Ηράκλειά], μικρό νη­ σί, Ν τής Νάξου 246 Άράχωβα Λαρίσης (πιθανώς τό χ. Άραχωβίτσα ’Αργιθέας) 350 Άράχωβα, χ. στην επαρχία Οίτύλου 461 ’Αργυρόκαστρο, χ. τής Γορτυνίας (σημ. όνομ. Μαγούλιανα, τα) 918 Άρδαμερίου (Άρδαμάρεως) καί Γαλατίστης, έπ. 497' (βλ. καί Θεοφάνης, Μελχισεδέκ) Άρδουβής Μαρίνος 508 «Άρδούβιστα» [Άνδρούβιστα], χ. στη Μάνη (σημ. όνομ. Χώρα) 461 Άρέθας, άρχπ. Καισαρείας 22 Άρειος (άρειανοί) 6, 52, 53 ’Αρκαδία 812 ’Αρκαδίας Κρήτης έπ.' βλ. Θεοφάνης, έπ. ’Αρκαδίας Άρκαδίου (Σωτήρος Χρίστου), μν. στην Κρήτη 727 ’Αρμενία Μεγάλη - ’Αρμένιοι 32, 53, 86, 989 (βλ. καί Άρτζιβούριος, χατζιτζάριοι) Άρποκρατίων 6, 52 [Άρσάνι] «Άρκάδι»' βλ. Αγίου Γεωρ­ γίου («το Άρκάδι»), μν. Αρσένιος, πατρχ. 6 Αρσένιος Αύτωρειανός, πατρχ. 18, 72, 74, 79, 80 Αρσένιος, μ. Άμασείας (πρώην πρώτοσύγκ. Γάνου) 210, 669 Αρσένιος, μ. Γαγγρών καί Νεοκαισαρείας 590 Αρσένιος, έπ. Κερνίτζης 307, 1029 Αρσένιος, έπ. Λιτζά καί Άγράφων 480, 482, 895 Αρσένιος, μ. Μήδειας 386, 891 Αρσένιος, ίρμν., ανακαινιστής μν. Εύαγγελιστοϋ Ίωάννου Τριγλείας («Πελε­ κητής») 1046 Αρσένιος, κτίτωρ μν. Κοιμήσεως Θεο­ τόκου στην Αίγινα 351 Αρσένιος, μνχ. 208 Αρσένιος, σακελλάριος Μονεμβασίας, πατριαρχικός έ'ξαρχος 494 ’Άρτα 309, 537 Άρτζιβούριος 53, 86 Αρχεία μν. Αγίας Νάξου 829' μν. Άγιου Ίωάννου Θεολόγου Πάτμου 492' Αρχειοφυλακείο Κεφαλληνίας 880' μν. Βλατάδων 498' μν. Βλαχέρνης ’Ηλείας 458' Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης 153' 451 Ελληνικού ’Ινστιτούτου Βενετίας 325' μν. Κουτλουμουσίου 160* μν. Αειμώνος 788' μν. Μ. Λαύρας 327, 955' Ρουμανικής Ακαδημίας 152, 158, 234, 299, 589, 749' Σχολής Δημητσάνας 92Γ μν. Σωσίνου ’Ηπείρου 852' μν. Τατάρνας 657' Άσπρη Θάλασσα 408 Αστυπάλαια 246, 791 Άσώματος, χ. στη Μάνη ( ;) 461 Άταουλάς τζελεπής, δανειστής μ. Μο­ νεμβασίας Αθανασίου 717 Άτζίχολος, χ. στη Γορτυνία 812 Άτσιπόπουλον, χ. στο νομό Ρεθύμνου 727 Αττάλεια 115, 139, 265, 329, 584 Αύλοπόταμος Κρήτης, 659, 727 Αύλωνίτης Δήμος' έκ των κτιτόρων τής μν. Άγιου Μιχαήλ στή Σκόπελο 955 Αυξέντιος, άρχπ. Άνδρου, 123, 693, 694 Αύξέντιος, μ. Σοφίας 738 «αύτοκαθαίρετος» 215, 227, 368, 369, 543, 545, 1017 Άφθαρτοδοκητών, αίρεση 6 άφορισμός 240, 471, 784, 786, 793, 807, 835, 848, 859, 876, 885, 889 Άχα'ία 273 Αχελώου, έπ. (μ. Ναυπάκτου καί Άρτης) 833 Άχιλλάς, πτρχ. Αλεξάνδρειάς (άγιος) 6 Αχίλλειος, μ. Σερρών 945 Άχμέτ άγάς, δανειστής μ. Χίου Γερα­ σίμου 719 Άχμέτπεγης, χαζνατάρης τοϋ όντάπαση, δανειστής μ. Χίου 719 Άχμέτ Τζαούσης, δανειστής μ. Μονεμ­ βασίας Αθανασίου 717 Άχμέτ «Τζαούσιος», δανειστής μ. Λα­ ρίσης Λεοντίου 515 Αχριδών άρχπ. 107, 149 (βλ. καί Δημήτριος Χωματηνός, Θεοφάνης, ’Ιγ­ νάτιος, Μελέτιος) Βαλαάμ 52 Βαλεριανός Αθανάσιος' βλ. Αθανάσιος Βαλεριανός Βάνιστα, χ. στήν επαρχία Δωδώνης (σημ. όνομ. Κρύα) 526 Βαρθολομαίος, μ. 'Ηράκλειας 585, 617 Βαρθολομαίος, μ. Ναυπάκτου καί Άρτης 692 452 ΠΙΝΑΚΕΣ Βάρνης, μ. 341, 404, 858 (βλ. καί ’Αγα­ θάγγελος, ’Άνθιμος, Δανιήλ (α'), Δα­ νιήλ (β'), Θεόληπτος, Μακάριος, Ματ­ θαίος, Μελέτιος, Μητροφάνης, Νικό­ δημος, Παρθένιος {α'), Παρθένιος (β')· Καβάρνας εξαρχία) Βαρούσι, συνοικία Χανιών 727 Βασιλάκης τοϋ Στεφάνου (ρεΐζης)' άπό τή Θεσσαλονίκη 328 Βασιλάκιον, χ. στην επαρχία Καβάλας, στην περιοχή τοΰ σημ. χ. Άμισιανά 831 Βασίλειος, έπ. Άγκύρας 6 Βασίλειος, μ. Ήρακλείας 61 Βασίλειος ό Μέγας 4, 6, 30, 35, 52, 56, 60 Βασίλειος, έπ. Σελεύκειας 6 Βασίλειος, βοεβόδας Ούγγροβλαχίας 191, 192, 193, 254, 255, 550, 589, 591, 602, 1039, 1042, 1043 Βασίλειος (χότζα-)' κτήτωρ ν. Αγίων Θεοδώρων ’Αττάλειας 115, 139 Βασίλης 854 βλ. καί Κατερίνα Βασίλης, υπηρέτης 440 «Βασιλικά» 2 «βασιλικά γράμματα» 521 «βασιλικές συδοσίες» 850 «βασιλική προσταγή» 674 Βατοπεδίου, μν. 198 Βελισσοϋ, μ.' βλ. Δανιήλ, μ. Βελισσοϋ Βελιτζίστα, χ. στήν έπαρχία Δωδώνης (σημ. όνομ. Κληματιά) 932 Βελλάς, έπ. 235, 349, 441, 501, 513, 852 (βλ. καί Ίωάσαφ, Μανασσής, Νεόφυτος, Παρθένιος, Σωφρόνιος) Βενέδικτος, πάπας Ρώμης (άγιος) 6 Βενέδικτος, μ. Νεοκαισαρείας 466, 467 Βενέδικτος, μ. Σελεύκειας 110, 340 «Βενεθάλων», σύνοδος 80 Βενέρης [Venier] Σεβαστιανός' βενετός βάιλος στήν ΙίΠολη 864 Βενετία -οί 325, 835, 1054, 1055 Βενιαμίν, έπ. ’Άνδρου 444, 451, 825 Βενιαμίν, άρχπ. Κύπρου καί Νέας Ίουστινιανής 520, 521 Βενιαμίν, μ. Νεοκαισαρείας 445 Βενιαμίν, μ. Παροναξίας 959, 987 Βέργου Γεώργιος' έκ των κτιτόρων μν. Αγίου Μιχαήλ στή Σκόπελο 955 Βέροιας, μ. 6 (βλ. καί Θεοφάνης Μαλάκης, ’Ιωακείμ, Ίωαννίκιος, Ίωάσαφ, Μελέτιος, Πα'ίσιος) Βερροιώτης' βλ. Ίο^άννης Βερροιώτης ό «γούναρης» Βερτζήλιας παπα-Έμμανουήλ' άπό τή Σκύρο 970 Βηρσαβεέ 42 Βηρυτοϋ, έπ.' βλ. Ευστάθιος, έπ. Βηρυ­ τού Βηστιάρης Στεριανός 855 βιβλία λειτουργικά (σλαβικά) 1065, 1066 Βιδίνης, μ. 267 (βλ. καί Γαβριήλ, Δα­ νιήλ, Λαυρέντιος, Νεόφυτος, Σω­ φρόνιος (α'), Σωφρόνιος (β'), Τιμό­ θεος, Φιλόθεος) Βιζύης, μ. 132 (βλ. καί Άνθιμος, Γα­ βριήλ, Γεράσιμος, Γρηγόριος, Δαμα­ σκηνός, Δανιήλ, Κοσμάς, Λαυρέντιος) Βιθυνία 5 «Βίτυλον» [Οίτυλον] 461 Βλαστός Μιχαλάκης 289 Βλατάδων, μν. 498 Βλαχέρνας, μν.' βλ. Θεοτόκου τής «Κυ­ ρίας»), μν. «Βλαχερονιτήσσης», ν. στή Χίο' βλ. Πα­ ναγίας τής «Βλαχερονιτήσσης», ν. «βοήθεια» 317, 320, 344, 723, 743, 750 (βλ. καί δοσίματα έκκλησιαστικά) Βομβυλας Πέτρος 68 Βονδίτζης, έπ. (μ. Ναυπάκτου καί Άρτης) 833 (βλ. καί ’Ακάκιος, Ναθα­ ναήλ, Νεόφυτος) Βονιφάτιος, πάπας Ρώμης 6 Βόσακας, περιοχή στήν έπ. Αύλοποτάμου Κρήτης 659 «Βοσορόμιον» [Βοσορόπη' πιθ. σημ. Μεσορόπη], χ. στήν περιοχή μ. Φιλίππων καί Δράμας 772 Βουθρωτοϋ καί Γλυκέως, έπ. 344 (βλ. καί Κύριλλος, Πορφύριος) Βουκουρέστι 159 Βουλγαρίας, άρχπ.' βλ. Δημήτριος Χωματηνός Βουλκάνου, μν. («Βουρκάνου», Θεοτό­ κου τής Έπανωκαστριτίσσης), 820, 821 «Βουρκάνου»' βλ. Βουλκάνου, μν. Βρανιανά 793 Βρίγκα [Χάσκιοϊ], προάστιο τής ΚΠόλεως 779 «Βρύσεως» μν.' βλ. Θεοτόκου τής «Βρύσεως», μν. Γαβρας, μέγας σκευοφύλαξ Μ. ’Εκκλη­ σίας 404, 518 Γαβριήλ Β' (πρώην μ. Γάνου καί Χώ­ ρας): μ. Γάνου καί Χώρας 283, 653, 654' πατρχ. 598, 747 Γαβριήλ, έπ. Άνδρου' βλ. Γαβριήλ, μ. Παροναξίας Γαβριήλ, μ. Βιδίνης 1036 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Γαβριήλ, μ. Βιζύης 281 Γαβριήλ, μ. Γάνου καί Χώρας' βλ. Γα­ βριήλ Β', πατρχ. Γαβριήλ, μ. Εφέσου 908 Γαβριήλ, άρχπ. Κώ 841 Γαβριήλ, μ. Λακεδαιμόνιας και Δημητσάνης 213, 701 Γαβριήλ, μ. Μήδειας 366 Γαβριήλ, έπ. Μυριοφύτου καί Περιστάσεως 490 Γαβριήλ (α'), μ. Ναυπάκτου καί Άρτης 965 Γαβριήλ (β'), μ. Ναυπάκτου καί "Αρτης 595, 596, 692, 751 Γαβριήλ, μ. Νέων Πατρών 379, 406, 472 Γαβριήλ, μ. Νικομήδειας 442 Γαβριήλ, μ. Παροναξίας (πρώην έπ. "Ανδρου) 427 Γαβριήλ, μ. Περιθεωρίου καί Ξάνθης 474 Γαβριήλ, μ. Σμύρνης 414 Γαβριήλ, έπ. Τζερβενοϋ 227 Γαβριήλ, μ. Τορνόβου 855 Γαβριήλ, μ. Φιλιππουπόλεως (πρώην άρχιδιάκονος πατρχ. Κυρίλλου Β') 287, 290, 983, 984 Γαβριήλ, μ. Χαλκηδόνος 1047 Γαβριήλ, μ. Χίου 600, 601 Γαβριήλ, άρχπ. Ώρεών (πρώην πρωτοσύγκ. Χαλκηδόνος) 270 Γαβριήλ (παπα-), μνχ. μν. Λουκοϋς 822 Γαγγρών, μ. 403, 919 (βλ. καί ΙΙαρθένιος, μ. Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών) Γαγγρών καί Νεοκαισαρείας μ.' βλ. Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών, μ. Γαλακτίων, μ. Μελενίκου 863 Γαλακτίων, μ. Ναυπάκτου καί "Αρτης (πρώην μ. Σερρών) 206, 594, 595 Γαλακτίων μ. Σερρών' βλ. Γαλακτίων, μ. Ναυπάκτου καί "Αρτης Γαλατάς, χ. στην περιοχή Κυδωνιάς Κρήτης 727 Γαλατάς 108, 215, 228, 543, 602, 674, 774,1063 «γαμικά συναλλάγματα» 850 γάμοι μεικτοί 41 Γάνου καί Χώρας, μ. 136, 282, 665, 866, 993, 1024, 1031 (βλ. καί Γα­ βριήλ, ’Ιάκωβος, ’Ιγνάτιος, Ίωαννίκιος, Κοσμάς, Μακάριος, Παΐσιος, Χριστόφορος) Γαρδίκης Δημήτριος 508 Γαρδικίου, έπ. 17 (βλ. καί Γρηγόριος, Μητροφάνης, Σωφρόνιος) Γαστούνη («Γαστούνιον») 458 453 Γδερνέτου (Θεοτόκου), μν. στην Κυδω­ νιά Κρήτης 727 Γεδεών Μ. 8, 9, 19, 50, 58, 70, 95, 152, 158, 234, 299, 589, 749 Γεννάδιος, μ. Καφ5 879 Γεννάδιος, πρεσβύτερος καί αρχιμαν­ δρίτης 6 Γεράσιμος Β', πατρχ.: μ. Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου 736’ μ. Τορνόβου 583' πατρχ. 677, 760, 761' πρώην πατρχ./ πρόεδρος μ. Χίου 675' πρώην πατρ./ πρόεδρος άρχπ. "Ανδρου 156, 157, 164 Γεράσιμος, μ. Άγκυρας' βλ. Γεράσιμος μ· Βιζύης Γεράσιμος, μ. Άμασείας 120, 195 Γεράσιμος, πρόεδρος άρχπ. Άνδρου' βλ. Γεράσιμος Β', πατρχ. Γεράσιμος, μ. Βιζύης (πρώην μ. Άγκύρας) 768 Γεράσιμος, άρχπ. Ίόππης’ βλ. Γερά­ σιμος, μ. Χίου Γεράσιμος (α'), μ. Λήμνου 198 Γεράσιμος (β’), «κατά προεδρείαν» μ. Λήμνου 173 Γεράσιμος, μ. Ναυπλίου καί Άργους 128 Γεράσιμος, άρχπ. Προικοννήσου 179 Γεράσιμος, μ. Προϊλάβου καί Ίσμαη­ λίου' βλ. Γεράσιμος Β' Γεράσιμος, μ. Τορνόβου' βλ. Γεράσι­ μος Β', πατρχ. Γεράσιμος, μ. Τραπεζοϋντος 503 Γεράσιμος μ., Φιλίππων καί Δράμας (πρώην άρχιδιάκονος πατρχ.) 644, 645, 1034 Γεράσιμος, μ. Χίου (πρώην άρχπ. Ίόπ­ πης) 593, 719, 720 Γεράσιμος, πρόεδρος Χίου' βλ. Γεράσι­ μος Β', πατρχ. Γεράσιμος, (άγιος) Κεφαλληνίας 857 Γερμανοί θεολόγοι 1052, 1053 Γερμανός Α', πατρχ. (άγιος), πρώην μ. Κυζίκου 6 Γερμανός Β', πατρχ. 14, 15 Γερμανός, μ. Άγκύρας 732 Γερμανός, άρχπ. Λομενίκου καί Έλασσόνος (πρώην έπ. Πλαταμώνος) 239, 286, 321, 737 Γερμανός (α'), μ. Καισαρείας Καππαδο­ κίας (πρώην άρχπ. Μήλου' πρώην άρχπ. Σαντορίνης) 476, 894, 910 Γερμανός (β'), μ. Καισαρείας Καππαδο­ κίας 677, 837 Γερμανός, μ. Κυζίκου' βλ. Γερμανός Α' Γερμανός, άρχπ. Κύπρου 6 Γερμανός, μ. Μήδειας 366 454 ΠΙΝΑΚΕΣ Γερμανός, άρχπ. Μήλου' βλ. Γερμανός, μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Γερμανός, μ. Νέων Πατρών 323 Γερμανός, έπ. Πλαταμώνος' βλ. Γερμα­ νός, άρχπ. Δομενίκου καί Έλασσόνος Γερμανός, άρχπ. Σαντορίνης' βλ. Γερ­ μανός, μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Γερμανός, άρχπ. Τζιας καί Θερμίων 622, 623, 872, 873 Γερμανός, μ. Φιλίππων καί Δράμας Ζιχνών καί Νευροκοπίου (πρώην πρωτοσύγκ. Άδριανουπόλεως) 112, 280, 766, 767 Γεωργάκης, ρε'ί'ς' έπίτροπος στη μν. Θεοτόκου Μαύρου Μόλου 547 Γεώργιος ό Ξιφιλίνος 50 Γεώργιος ό Σύγκελλος 6 Γεώργιος, μέγας παχάρνικος, άδελφός βοεβόδα Βασιλείου 1039 Γεώργιος, μέγας πρωτοπαπάς Μ. ’Εκ­ κλησίας, έξαρχος «Ίάκωβας» 812 Γεώργιος, μέγας ρήτωρ Μ. Εκκλησίας 404, 518 Γεώργιος, μέγας χαρτοφύλαξ Μ. ’Εκ­ κλησίας 342 Γεώργιος (παπα-), σακελλάριος μ. Παροναξίας 342 Γεώργιος, «ό έπΐ τοϋ σακελλίου» τής Μ. ’Εκκλησίας 194 Γεώργιος' άπό την ’Αθήνα (;) («Γεώρ­ γιος ό ’Αθηναίος») 808 Γεώργιος, άδελφός Νικολάου' άπό Κά­ ρυά Λιτζα καί Άγράφων 799, 800 Γεώργιος, σύζυγος Μερούδας τοϋ Σεβα­ στού' άπό τή Λέσβο 808 Γεώργιος' άπό το χ. Πετρίλο Καρδίτσας 805 Γεώργιος' άπό τή Σίφνο 328 Γεώργιος, «ρεΐζης»' άπό τό χ. Φίλια Λέσβου 783, 784 Γεωργίου «Μάρμαρ», μν.' βλ. Μεγάλου Γεωργίου «Μάρμαρ», μν. Γηροκομείου, μν. 117 Γιακουμής (παπα-)' άπό Βρανιανά 793 Γιαλέας, έξαρχος Κάσου 475 Γιάνιτζα, χ. στην περιοχή Μεσσηνίας (σημ. όνομ. Έλαιοχώριον) 696 γιανιτσάραγας 113 «Γιαννάκη» μύλος 815 [Γιαννιτσού]' βλ. «Γιαντζοϋ» «Γιανόκ» έπ.' βλ. Λογγίνος, έπ. «Γιανόκ» «Γιαντζοϋ» [Γιαννιτσοΰ], χ. στη Φθιώ­ τιδα 1013 Γιεζή 37 Γκίκας Γεώργιος, βοεβόδας 550 Γλαρέντζα 458 Γοτθίας (καί Καφα), μ.: Γοτθίας 199, 335, 336, 337, 762' μ. Γοτθίας καί Καφα 168 (βλ. καί “Ανθιμος, Δαβίδ, Μεθόδιος, Σεραφείμ' πρβ. καί μ. Καφα καί Φούλλων) Γουλιανός [Ίουλιανός] Δημητράκης 240 Γούναρης' βλ. ’Ιωάννης Βερροιώτης ό «γούναρης» Γραικοί 6 Γρεβενών («Γρεβενοϋ») μ.' βλ. “Ανθι­ μος, μ. Γρεβενών Γρηγόριος ό Θεολόγος, πατρχ. 6 Γρηγόριος Δ': μ. Άμασείας 811' πατρχ. 479, 889, 900 Γρηγόριος, έπ. Άγαθουπόλεως 618, 619 Γρηγόριος, μ. Άμασείας' βλ. Γρηγό­ ριος Δ' Γρηγόριος, άρχπ. Άνδρου 934, 935, 1063 ( ;) Γρηγόριος, μ. Βιζύης 281 Γρηγόριος, έπ. Γαρδικίου 896 Γρηγόριος, μ. Εύρίπου 133, 703, 713 Γρηγόριος, άρχπ. Θεσσαλονίκης, ό Παλαμας 97 Γρηγόριος (α'), μ. Καισαρείας Καππα­ δοκίας 894, 910 Γρηγόριος (β'), μ. Καισαρείας Καππα­ δοκίας 143, 836, 837 Γρηγόριος, μ. Λαρίσης 193, 194, 480, 481, 482, 562, 895, 896 Γρηγόριος, μ. Μελενίκου 563, 668 Γρηγόριος, μ. Μηθύμνης 387, 783, 784 Γρηγόριος, μ. Μυτιλήνης (πρώην πρω­ τοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 151, 702, 704, 705 Γρηγόριος, μ. Νίκαιας 684, 749 Γρηγόριος ό Νύσσης 6 Γρηγόριος, άρχπ. Προικοννήσου (πρώην μέγας πρωτοσύγκελλος) 1005, 1027 Γρηγόριος, μ. Ρόδου 301, 303, 308, 706 Γρηγόριος, μ. Σοφίας 363, 390 Γρηγόριος, άρχπ. Τζιας καί Θερμίων 873 Γρηγόριος, μ. Χίου 675 Γρηγόριος, ίρδν. 215 Γρίσπος Ιερόθεος' βλ. 'Ιερόθεος Γρίσπος, άρχπ. Σίφνου Γρίτης, «φάντης» (στό Ρέθυμνο) 1050 ΓρυπαράκηςΝικόλαος' έκτων κτιτόρων μν. Άγιου Μιχαήλ στή Σκόπελο 955 Δαβίδ 33, 42 Δαβίδ, μ. Γοτθίας 336, 762 Δαβίδ, μ. Ζιχνών 865 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Δαβίδ, Ιξαρχος ’Άσπρης Θάλασσας 408 (βλ. καί Ζαχαρίας) «Δαδίαι», χ. στην έπ. Σουφλίου (σημ. δνομ. Δαδιά, ή) 331 Δαμαλών καί Πεδιάδος, έπ. (μ. Κό­ ρινθου) 439 (βλ. καί ’Αθανάσιος) Δαμασκηνός, μ. Βιζύης (πρώην αρχι­ διάκονος Μ. ’Εκκλησίας) 956 Δαμασκηνός, μ. Θεσσαλονίκης' βλ. Δα­ μασκηνός (β'), άρχπ. Κασσανδρείας Δαμασκηνός, άρχπ. Καρπάθου 1041 Δαμασκηνός (α'), άρχπ. Κασσανδρείας 437 Δαμασκηνός (β'), άρχπ. Κασσανδρείας (πρώην μ. Θεσσαλονίκης): μ. Θεσ­ σαλονίκης 964, 976’ πρόεδρος άρχπ. Κασσανδρείας 204, 621 Δαμασκηνός, μ. Νίκαιας 549, 861 Δαμασκηνός, μ. Σερρών, 447, 831, 845 Δαμασκού πασάς 141 δανειστές: μ. 113, 197, 462, 591, 717, 719, 838, 939, 1015, 1022 [1022α]' Μ. ’Εκκλησίας 636, 640, 667, 701, 718 (βλ. καί «έγγύη») Δανιήλ 37 Δανιήλ, μ. ’Αθηνών (πρώην έπ. Διαυλείας καί Ταλαντίου) 730, 731, 835, 949, 950, 1020, 1059 Δανιήλ (α'), μ. Βάρνης 721, 660 Δανιήλ (β'), μ. Βάρνης (πρώην άρχπ. Πωγωνιανής) : άρχπ. Πωγωνιανής 551, 612" μ. Βάρνης 557, 660 Δανιήλ, μ. Βελισοϋ' βλ. Δανιήλ, μ. Θηβών Δανιήλ, μ. Βιδίνης' βλ. Δανιήλ, μ. Σο­ φίας Δανιήλ, μ. Βιζύης 132 Δανιήλ, έπ. Διαυλείας καί Ταλαντίου' βλ. Δανιήλ, μ. ’Αθηνών Δανιήλ (α'), μ. Διδυμοτείχου (ό άπό Αίνου) 423, 424 Δανιήλ (β'), μ. Διδυμοτείχου (πρώην οικονόμος Άδριανουπόλεως) 926 Δανιήλ, μ. Εύρίπου 133, 177, 317, 1044 Δανιήλ (α'), μ. Θηβών (πρώην άρχπ. Ώρεών) 446, 462, 906 Δανιήλ (β'), μ. Θηβών (πρώην μ. Βελισοϋ) 277 Δανιήλ, μ. Κόρινθου’ βλ. Δανιήλ, μ. Σερρών Δανιήλ, μ. Μήδειας 555, 614 Δανιήλ, μ. Μυτιλήνης (πρώην οικονό­ μος Μηθύμνης) 393 Δανιήλ, μ. Παλαιών Πατρών (πρώην πρωτοσύγκ. Κορίνθου) 686, 769, 770 Δανιήλ (α'), άρχπ. Προικοννήσου 1047 Δανιήλ (β'), άρχπ. Προικοννήσου 1005 455 Δανιήλ, άρχπ. Πωγωνιανής' βλ. Δα­ νιήλ, μ. Βάρνης Δανιήλ, μ. Σερρών (πρώην μ. Κορίν­ θου) 193, 648, 945 Δανιήλ, μ. Σοφίας (πρώην μ. Βιδίνης) 163, 241, 616, 646, 747 Δανιήλ, άρχπ. Τζιας καί Θερμίων 496, 580 Δανιήλ, μ. Φιλιππουπόλεως 440 Δανιήλ, άρχπ. Ώρεών' βλ. Δανιήλ, μ. Θηβών Δανιήλ, κτίτωρ μν. 'Αγίας Τριάδος Κυνουρίας 819 (βλ. καί Νεόφυτος) Δανιήλ (παπα-), στη μ. Παροναξίας 342 Δαρείος 37 «Δεβροβουνίστα» [Νευροβούνιστα], χ. τής Καρδίτσας 797 Δελβινάκι ’Ηπείρου 517 Δέρκων καί Νεοχωρίου, μ. 725, 850 (βλ. καί ’Αθανάσιος, Μακάριος, Χρύ­ σανθος) Δεσποινέτα, σύζυγος Μανόλη' στο χ. Φιλία τής Λέσβου 783, 784 «Δεσποτικόν», έξωκλήσι στη Λήμνο 867 Δήλος 301 Δημητράκης, κυρίτζης 815 Δημητράκης (κυρίτζης), μέγας λογο­ θέτης Μ. ’Εκκλησίας 718 Δημήτρης (παπα-), σακελλάριος μ. Ίωαννίνων 453 Δημητριάδος, έπ.' βλ. Διονύσιος, Ίωαννίκιος, έπ. Δημητριάδος Δημήτριος Χωματηνός, άρχπ. Άχρίδος 51, 77, 78, 95 Δημήτριος (χατζή-) 1049 Δημήτριος, μέγας «έταιρειάρχης» Μ. ’Εκκλησίας 651 Δημήτριος, πρωτοκανονάρχος Μ. ’Εκ­ κλησίας 629. Δημήτριος, πρωτοπαπάς στην Άνδρο( ;) 444 Δημητσάνα 812, 918, 920 Δημητσάνης, άρχπ. 812, 918 (βλ. καί μ. Λακεδαιμόνιας) Δήμος «Σαλονικέως» 451 Δημόφιλος Θεραπευτής 23 διανομή εκκλησιαστικών εισοδημάτων ναών 266, 538 διανομή κτημάτων έπ. Σαντορίνης 826 «διανομή» περιουσίας 483 Διαυλείας καί Ταλαντίου, έπ. - άρχπ.: άρχιεπισκοπή 345, 729' επισκοπή 505, 577 («Ταλαντίου»), 729, 731, 801, 835 («Διαυλείας»), 949 («Τα­ λαντίου»), 1020 (βλ. καί Άνθιμος, 456 ΠΙΝΑΚΕΣ ’Ισαάκ, Μακάριος, Μητροφάνης) Δίβρη, χ. στην έπ. Χειμάρρας 516 «Διδίκατον», χ. στή μ. Μονεμβασίας 696 Διδυμοτείχου, μ. 331, 422, 424, 662 (βλ. καί ’Άνθιμος, Δανιήλ (α'), Δα­ νιήλ (β'), ’Ιάκωβος, Ίωάσαφ, Κλήμης, Λαυρέντιος, Παφνούτιος) «δίκαιον... κτητορικόν» 931 δικαιοφύλαξ 20, 21 «δικαστήριον βασιλικόν» 292 Διοκλητιανός 12 Διονύσιος Β'(;), πατρχ. 166, 486, 785 Διονύσιος Γ': μ. Ααρίσης 598, 676, 751· πατρχ. 106, 108, 278, 754, 1047’ πρώην πατρχ./πρόεδρος μ. Θεσ­ σαλονίκης 339 Διονύσιος Δ': μ. Λαρίσης 756, 757' πατρχ. 130, 132, 135, 758, 759' πρώ­ ην πατρχ. 760 Διονύσιος, πατρχ. ’Αλεξανδρείας 12 Διονύσιος, έπ. Δημητριάδος 642 Διονύσιος, μ. Δρύστρας 846 Διονύσιος, πρόεδρος μ. Θεσσαλονίκης’ βλ. Διονύσιος Γ' Διονύσιος, μ. Λακεδαιμόνιας (ό «άπό ταύτης τής χώρας») 397, 512, 853 Διονύσιος, μ. Λαρίσης (πρώην πρωτοτοσύγκ. Μ. Εκκλησίας)· βλ. Διονύ­ σιος Γ' Διονύσιος, μ. Λαρίσης (πρώην μέγας σακελλίου Μ. ’Εκκλησίας)' βλ. Διο­ νύσιος Δ' Διονύσιος, μ. Λαρίσης ό «Σκυλόσοφος» ή Φιλόσοφος 361 Διονύσιος, μ. Μελιτινής 61 Διονύσιος, άρχπ. Μήλου καί Κιμώλου 171, 172, 202 Διονύσιος, έπ. Ρέοντος 1038 Διονύσιος, έπ. Σταγών 530 Διονύσιος, μ. Τορνόβου (πρώην μ. Χαλκηδόνος): μ. Χαλκηδόνος 1002' μ. Τορνόβου 320, 322, 572, 583 Διονύσιος, μ. Χαλκηδόνος’ βλ. Διονύ­ σιος, μ. Τορνόβου Διονύσιος, μ. Χριστιανουπόλεως (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 378, 380 Διονύσιος, «μοναχός τις» 58 Διονύσιος (γέρων), μνχ. στή μν. Έλεούσης 822 Διονύσιος ό ’Αρεοπαγίτης 23 Διονυσίου, μν. 148 «Διονύσιου του Σιδέρη», μν.’ βλ. μν. Αγίων Θεοδώρων στά Σέρβια Διόσκορος, πατρχ. ’Αλεξανδρείας (αιρε­ τικός) 6, 52 δόγματα: ’Ορθοδόξου ’Εκκλησίας 169’ δογματικές άποκρίσεις 137’ δογμα­ τικές διαφορές 131' ρωσικής έκκλησίας 1064 Δομενίκου καί Έλασσόνος, άρχπ.’ βλ. ’Αθανάσιος, Γερμανός, Ίωάσαφ, Κάλλιστος [Δομποϋς] «Δοντοϋ», μν. 505 «Δοντοϋ»· βλ. [Δομποϋς], μν. Δοσίθεος, πατρχ. Ιεροσολύμων (πρώην μ. Καισαρείας τής Παλαιστίνης) 127 Δοσίθεος, μ. Καισαρείας τής Παλαιστί­ νης' βλ. Δοσίθεος, πατρχ. Ιεροσολύ­ μων «δοσίματα βασιλικά» - «βασιλικά δί­ καια» 672, 1001 (βλ. καί «κρέας βα­ σιλικού μποστανιού», «βασιλικές συδοσίες») δοσίματα (δικαιώματα) έκκλησιαστικά 111, 114, 119, 120, 132, 140, 163, 165, 172, 174, 176, 226, 238, 272, 278, 309, 316, 335, 337, 338, 344, 372, 439, 644, 683, 699, 730, 750, 769, 850, 1017 (βλ. καί άποκοπή, «βοήθεια», «έμβατοίκιον», ζητεία, «κανονικόν», «μπακί», πεσκέσιον, «σιδοσία», «χασιλία», «ψαλτικόν χειροτονίας»' πρβ. «βασιλικές συδοσίες», δοσίματα βασιλικά, εισοδήματα μη­ τροπόλεων, «κρέας βασιλικού μπο­ στανιού», «πατριαρχικά δίκαια») δοσίματα, ένοριών ΚΠόλεως καί Γαλα­ τά 674 «Δουκάλου» [Δουκάλιον], χ. στην έπ. Νέστου (μέρος του σημ. χ. Πετροπηγή) 831 «δουλεία βασιλική» 665 Δουσίκου, μν. 487 Δρακόντης Μανουήλ, Δημητρίου' στό Ρέθυμνο 1050 Δράμας, μ. 442, 832 (βλ. καί μ. Φιλίπ­ πων καί Δράμας’ μ. Φιλίππων καί Δράμας - Ζιχνών καί Νευροκόπου’ Νέοφυτος [Δραμίζι]' βλ. «Άδραμίσδι» «Δραπανιάδαις» [Δραπανιάς], χ. στην περιοχή Δυτ. Κισάμου 727 [Δραπανιάς]' βλ. «Δραπανιάδαις» Δρυϊνουπόλεως, έπ. 271, 517 (βλ. καί Νεκτάριος, Νεόφυτος) Δρύστρας, μ. 640, 641, 846 (βλ. καί ’Αντώνιος, Διονύσιος, Ιερεμίας, ’Ιω­ ακείμ, Μακάριος, Μελέτιος) δωρεές: πρός τήν Μ. ’Εκκλησία 776, 777, 778, 779' πρός τόν πατριαρχικό ναό 108, 773, 774, 775' πρός τή μν. Άγ. Ίω. Θεολόγου Πάτμου 824' δωρεά άρχοντας Νικολάου τοϋ ’Ιωάν- ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ νου 350, 487' προσφορά κεριών 125 Δωρόθεος, άρχπ. Αίγίνης (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 470, 649, 650 Δωρόθεος, έπ. Λιτζδ καί Άγράφων 895 Δωρόθεος, μ. Περιθεωρίου καί Ξάνθης (πρώην προηγούμενος μν. Κοσινίτζας) 474 Δωρόθεος, άρχπ. Σάμου 647 Δωρόθεος, άρχπ. Ώρεών 446 Εβραίοι 53 «έγγύη» 1042 Εδέσσης Συρίας, έπ.' βλ. ’Ίβας, έπ. ’Ε­ δέσσης «Έζερός» [Νεζερά], περιοχή στη μ. Παλαιών Πατρών 963 Έζεροϋ, έπ.' βλ. ’Ιωάννης, έπ. Έζεροϋ έθνικοί 53 είκονομαχία 6 εισοδήματα μητροπόλεων: μ. Άδριανουπόλεως 324' μ. Νεοκαισαρείας 130' μ. Ραιδεστοϋ καί Πανίου 109" μ. Σά­ μου 333' μ. Τορνόβου 320 (πρβ. δο­ σίματα έκκλησιαστικά) «Εις τά 'Ιερά Παράλληλα», έργο τοϋ Ίω. Δαμασκηνού 12, 26, 29. «έκκλησιαστική τάξις» 442 «’Εκλογή» 2 Έκλόγιος' βλ. [Εύλόγιος] Έλασσόνος καί Δομενίκου, άρχπ.' βλ. Δομενίκου καί Έλασσόνος, άρχπ. Έλεγμοί, χ. στή μ. Προύσης 629 έλεημοσύνες... «αύθεντών.. καί... χρι­ στιανών» 773 Έλεούσης, μν. στήν περιοχή Κυνουρίας 819, 822 Ελευθέριος, ρε'ί'ς' έπίτροπος στή μν. Θεοτόκου Μαύρου Μόλου 547 ’Ελευθέριος τοϋ Νικολάου' άπό τήν Τραπεζούντα 503 «Έμαλοϋ» [Αίμυαλοί ( ;)], χ. στήν Άλαγονία 696 «έμ.βατοίκιον» 327, 850 (βλ. καί δοσί­ ματα έκκλησιαστικά) έμπορευμάτων άξια 228 ενοίκια εργαστηρίων' βλ. έργαστήρια ένωση μητροπόλεων 112, 120, 168, 183, 275, 319, 439, 681, 832, 834, 893 (πρβ. καί έρήμωση μητροπόλε­ ων) «Έξαήμερος» τοϋ Χρυσοστόμου 52 έξαρχίες: μονών Πελοποννήσου 651' χωριών στήν Κρήτη 727, 728 (βλ. καί λ. «Άλαγία», Αμοργός, ’Αττά­ λεια' έξ. Θάσου, Ίνέου, Καβάρνης, 457 Καλύμνου-Σερίφου-Κάσου' Καστελλόριζο, Αειβίσιον, Αευκάδος άρχπ., έξ. Λητίτζης, Μαρωνείας, Όρφανίου καί Καβάλας, Πλάτζας, Πυργίου καί Βο­ λίσου, Σάμου, Τιμαρόβου, Φιλαδέλ­ φειας' πρβ. καί «πατριαρχικά νησία» - πατριαρχικά χωριά) έξαρχοι πατριαρχικοί 75, 189, 207, 309, 347, 369, 453, 475, 494, 503, 519, 532, 552, 750, 797, 831, 835, 909, 1029 έξαρχιών «άποκοπές» (έξαρχικά δικαιώ­ ματα) 280 (γρόσια), 475 (σιτάρι), 728 (λάδι), 812 Έξω Διδύμα, χ. στή Χίο' βλ. καί Έσω Διδύμα 268 Έπανωκαστριτίσσης, μν.' βλ. Βουλκάνου, μν. «έπαρχιώτες διασκορπισθέντες» τής μ. Τραπεζοΰντος 269 «έπίβασις» («έπέβη» - «έπιβατικώς καί ληστρικώς») 146, 180, 225, 510, 889, 975 ’Επιβάτες 162 «έπιδρομές έξωτέρων» 725 έπικύρωση πωλήσεως «έλαιοχωραφίου» 117 έπιτίμια 19, 57, 67, 70, 588 (βλ. καί άφορισμός) Έπιφάνιος, μ. «"Αμιδος»' βλ. Έπιφάνιος, μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Έπιφάνιος, μ. Καισαρείας Καππαδο­ κίας (πρώην μ. Άμίδης) 200, 870, 910 έργαστήρια: «κηροπώλικον» στήν ΚΠολη 350, 487' «φακάδικα» στή Θεσ­ σαλονίκη 781 Έρεσός, χ. στή Λέσβο 489 έρήμωση μητροπόλεων: [έπ.] Βουθρωτοΰ καί Γλυκέως 344' Γαγγρών 403' Γοτθίας 337' Ζιχνών καί Νευροκό­ που 111' Καβάλας 834' [έπ. μ.] Κό­ ρινθου 372' Μήδειας 893' Μυρέων 584' Σάρδεων 942' Σεβαστείας 911' Σωζοπόλεως 391, 893' Τραπεζοΰν­ τος 269' Φιλίππων καί Δράμας 111 έρήμωση μονών: 'Αγίου Γεωργίου στή Χίο 288' 'Αγίου Έρμολάου στήν Προικόννησο 134' 'Αγίου Κωνσταν­ τίνου στή μ. Π. Πατρών 273' Θεο­ τόκου στή νησίδα Ήπόλυβος 262' Θεοτόκου τής «Κυρίας» 458' Μεταμορφώσεως («Φωτεινοΰ») 124 «Έρμουλιαναί», χ. στή μ. Χαλκηδόνος 353 Εσταυρωμένου, μν. στήν τοποθεσία Βόσακας Αΰλοποτάμου Κρήτης 659 458 ΠΙΝΑΚΕΣ Έσω Διδύμα, χ. στή Χίο (σημ. όνομ. Μέσα Διδύμα) 268' βλ. καί Έξω Δι­ δύμα Εΰα 37 Ευαγγελίστριας, ν.' βλ. Θεοτόκου τής Ευαγγελίστριας, ν. Ευγένιος, μ. Χριστιανουπόλεως 135, 143, 559, 560, 760 Εύδοξία, σύζυγος αότ/ρος Άρκαδίου 6 Εύδόξιος, έκ των ήγετών αρειανισμού 6 Ευθύμιος, πατρχ. ’Αντιόχειας 223, 310, 311, 578 Ευθύμιος, άρχπ. Κασσανδρείας 437 Ευθύμιος, άρχπ. Λευκάδος 633 Ευθύμιος, μ. Πισιδίας 606 Ευθύμιος, άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου 655, 656, 961 Εύθύμιος, άρχπ. Χαλδίας 304 Εύθύμιος, μ. Χαλκηδόνος 274 Εύθύμιος τής Περιβλέπτου 53 [Εύλόγιος] ’Εκλόγιος 6, 52 εύνομιανοί 53 Εύρίπου, μ. 225, 317 (βλ. καί Γρηγόριος, Δανιήλ, ’Ιεζεκιήλ, Ίωάσαφ (α'), Ίωάσαφ (β'), Λαυρέντιος) Εύσέβιος, πατρχ. (αίρεσιάρχης, πρώην μ. Νικομήδειας) 6 Εύσέβιος, έπ. ’Αλεξάνδρειάς 12, 29 Εύσέβιος, πρώην μ. Νικομήδειας' βλ. Εύσέβιος, πατρχ. Εύσέβιος ό Παμφίλου 6, 34 Εύστάθιος, έπ. Αντιόχειας (ό «Μέγας») 13 Εύστάθιος, έπ. Βηρυτού 6 Εύστάθιος, μ. Σεβαστείας 6 Εύστάθιος, «ό άπο Άγράφων», κάτοι­ κος Θεσσαλονίκης 781 Εύστάθιος τοϋ Δήμου' άπο Κακουσαίους ’Ηπείρου 235 Εύταξίας Άντώνης 508 Εύτυχής - εύτυχιανιστες 6, 52, 53 Εύτύχιος, πατρχ. 6 Εύχαίτων, μ. 448, 554 (βλ. καί ’Ιάκω­ βος, Ίωάσαφ, Μελέτιος, Παρθένιος) ’Εφέσου, μ. 197, 249 (βλ. καί "Ανθιμος, Γαβριήλ, ’Ιγνάτιος (α'), ’Ιγνάτιος (ß'j, Μελέτιος Παντόγαλος, Παΐσιος, Σίλβεστρος) ’Εφέσου, σύνοδος (ληστρική) 6 Ζαγόρια 407 Ζαγορίων, έπ.' βλ. Ματθαίος, έπ. Ζαγορίων Ζακύνθου καί Κεφαλληνίας, έπ.-άρχπ.' βλ. Κεφαλληνίας καί Ζακύνθου, έπ.άρχπ. Ζαμπία, μοναχή 835 «Ζαρίφ κερά» 419 «Ζαχαράνδρου», περιοχή στή Μυτιλήνη 528 Ζαχαρίας, μ. Άμασείας (πρώην έπ. Πρεσπών) 933 Ζαχαρίας, μ. Καισαρείας Καππαδοκίας (πρώην μ. Μυρέων) 200, 295, 296, 297 Ζαχαρίας, μ. Μυρέων' βλ. Ζαχαρίας, μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Ζαχαρίας, έπ. Πρεσπών' βλ. Ζαχαρίας, μ. Άμασείας Ζαχαρίας, έξαρχος "Ασπρης Θαλάσσης 408 (βλ. καί Δαβίδ) Ζαχαρίας, προφήτης 28 Ζευγολατιό 966 Ζηβίνα, χ. στή Μάνη 461 Ζημιανή, χ. στή Φθιώτιδα (σημ. δνομ. Δίκαστρον) 1013 Ζήνων, αύτ/ρωρ 6 ζητεία πατριαρχική 120, 155, 157, 182, 191, 267, 278, 315, 317, 320, 343, 344, 347, 392, 406, 412, 466, 480, 481, 499, 510, 511, 512, 523, 525, 527, 530, 548, 552, 588, 640, 723, 739, 743, 750, 839, 937, 957, 972, 1006, 1042, 1045 (βλ. καί δοσίματα έκκλησιαστικά) Ζητουνίου, έπ. 533 Ζιχνών, μ. 183, 186, 499, 500, 831, 865, 977, 990, 991 (βλ. καί μ. Ζιχνών καί Νευροκοπίου' μ. Φιλίππων καί Δράμας - Ζιχνών καί Νευροκοπί­ ου' Δαβίδ, Ήσαΐας, ’Ιάκωβος, Παρ­ θένιος) Ζιχνών καί Νευροκόπ(ί)ου, μ. 111, 183, 186, 742 (βλ. καί μ. Ζιχνών' μ. Φι­ λίππων καί Δράμας- Ζιχνών καί Νευ­ ροκοπίου' Κοσμάς, Μακάριος) Ζυγομαλας Θεοδόσιος 546 «Ζυγουστοϋ» (τοϋ), χ. στή μ. Φιλίπ­ πων 831 (ίσως τό σημ. χ. Ζυγός) Ζωοδόχου Πηγής, μν.' βλ. Άγιας, μν. Ζωσιμας, μ. Θεσσαλονίκης (πρώην έπ. Κίτρους) 436 Ζωσιμας, έπ. Κίτρους' βλ. Ζωσιμας, μ. Θεσσαλονίκης Ζωσιμας, μ. Λακεδαιμόνιας 701 ’Ηλεία 458 Ήλίας, πατρχ. Ιεροσολύμων 6 Ήλίας, μ. Κρήτης 58 Ήλίας «τοϋ έμπνεε Ναστραλά» 253 Ήπειρος 235 Ήπόλυβος, νησίδα στήν Κίμωλο 262 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ [Ηράκλειά]' βλ. «Άρακλείτζα» Ήρακλείας, μ. 718, 901 (βλ. καί Βαρ­ θολομαίος, Βασίλειος, 'Ιερεμίας, Ίωαννίκιος, Μεθόδιος) Ήσαΐας, μ. Ζιχνών 499, 500, 865, 977, 990, 991 Ήσαΐας, άρχπ.( ;) Κύπρου 6 Ήσαΐας, ίερμν., επιστάτης στο μνδ. 'Αγίας Παρασκευής Πάρου 931 Θαλάσσιος, έπ. Καισαρείας Καππαδο­ κίας 6 «θανατικόν μεγάλον» 833 Θάσου, εξαρχία 259, 624 Θαυμακοϋ, έπ.' βλ. ’Ιάκωβος, Ίωάσαφ, έπ. Θαυμακοϋ Θέογνις, έπ. Νίκαιας 6 Θεοδόσιος, άρχπ. Λητίτζης (πρώην πρωτοσύγκ. Διδυμοτείχου) 662 Θεοδόσιος, μ. Μήδειας καί Σωζοπόλεως (πρώην έφημέριος Μ. ’Εκκλη­ σίας) 887, 891, 892, 981, 982 Θεοδόσιος, έπ. Μυριοφύτου καί Περιστάσεως 581 Θεοδόσιος, έπ. Πολυφέγγους 439 Θεοδόσιος, έπ. Σκύρου 576 Θεοδόσιος («άγιος») 6 Θεοδόσιος, ίρδν., κτίτωρ μνδ. 'Αγίου Νικολάου, στήν έπ. Ρέοντος 856 (βλ. καί Νεκτάριος, ’Ιάκωβος, Ίωαννίκιος) Θεοδόσιος, μέγας οίκονόμος Μ. ’Εκ­ κλησίας 404 Θεοδόσιος, μνχ. 48 Θεοδόσιος, «μοναχός καί έγκλειστος» [Κορίνθου] 9 θεοδοτιανοί 53 Θεοδωράκης, μέγας διερμηνευτής τής Μ. ’Εκκλησίας 718 Θεοδώρητος, έπ. Κύρου 6, 7 Θεοδώρητος, μ. Λακεδαιμόνιας 607, 609, 613 Θεόδωρος ό Βαλσαμών, πατρχ. ’Αντιό­ χειας 4, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 70, 101, 418 (βλ. καί ΨευδοΒαλσαμων) Θεόδωρος Α', πάπας Ρώμης 6 Θεόδωρος, μ. Σεβαστείας 61 Θεόδωρος Α' Λάσκαρις, αύτ/ωρ Νίκαι­ ας 32 Θεόδωρος ό Σκουταριώτης, «δικαιοφύλαξ», μ. Κυζίκου 18, 20, 21, 24 Θεόδωρος ό Στουδίτης 6, 52, 86 Θεόδωρος' άπό «Δεβροβουνίστα» 797 Θεόδωρος, πρεσβύτερος, μέγας οικο­ νόμος Μ. Εκκλησίας 774 Θεόδωρος, μνχ. 508 459 Θεόκλητος, μ. Θεσσαλονίκης (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 243, 244, 673, 714 Θεόκλητος, άρχπ. Λευκάδος 633 Θεόκλητος, μ. Σωζοπόλεως 314 Θεόκλητος, μ. Φιλίππων καί Δράμας 978, 1034 Θεόληπτος, μ. Βάρνης 404, 405 Θεοτόκου, μν. στη νησίδα Ήπόλυβος Κιμώλου 262 Θεοτόκου, μν. στον Μαϋρο Μόλο ΚΠόλεως 547 Θεοτόκου «τής Βρύσεως», μν. στήν ’Άρ­ τα 537 Θεοτόκου τοϋ Γδερνέτου, μν.' βλ. Γδερ­ νέτου, μν. Θεοτόκου τής Έλεούσης μν.' βλ.Έλεούσης, μν. Θεοτόκου τής Έπανωκαστριτίσσης, μν.' βλ. Βουλκάνου, μν. Θεοτόκου τής Ευαγγελίστριας, ν. στήν Παροικία Πάρου 824 Θεοτόκου [Καμαριωτίσσης], μν. στή Χάλκη Πριγκιπονήσων 162, 536 Θεοτόκου Κάμενας, μν.' βλ.Κάμενας, μν. Θεοτόκου τής Κεχαριτωμένης, μνδ. 506 Θεοτόκου τής «Κυρίας», μν.' βλ. «Κυ­ ρίας», μν. Θεοτόκου τής Μυρσινιωτίσσης, μν.' βλ. Μυρσινιωτίσσης, μν. Θεοτόκου, τής «Νέας Σιών», ν. στή Μυτιλήνη 528 Θεοτόκου τής Πεντέλης, μν.' βλ. Πεν­ τέλης, μν. Θεοτόκου τής Πετριωτίσσης, μν.' βλ. Άγιας Τριάδος, μν. Θεοτόκου Πρωτοθρόνου, ν. στο Χαλκί τής Νάξου 794, 795, 802, 803, 804 Θεοτόκου τής Σκαλωτής, μν.' βλ. Σκα­ λωτής, μν. Θεοτόκου τής Σπηλαιωτίσσης μν.' βλ. Σπηλαιωτίσσης, μν. Θεοτόκου τής Φανερωμένης, μν.' βλ. Τατάρνας, μν. Θεοτόκου τοϋ Φιλοσόφου, μν.' βλ. Φι­ λοσόφου, μν. Θεοτόκου τής Χρυσοπηγής, ν. στον Γα­ λατά 108 Θεοτόκου τής Χρυσοποδαριωτίσσης, μν' βλ. Χρυσοποδαρίτισσας, μν. «Θεουπόλεως καί Ρεντίης», μ.' βλ. Θεσ­ σαλονίκης, μ. Θεοφάνης, πατρχ. 'Ιεροσολύμων 222 Θεοφάνης, μ. Αθηνών 960 Θεοφάνης, έπ. Άρδαμερίου καί Γαλατίστης' βλ. Θεοφάνης, άρχπ. Κασσανδρείας 460 ΠΙΝΑΚΕΣ Θεοφάνης, έπ. ’Αρκαδίας Κρήτης’ βλ. Θεοφάνης, μ. Χίου Θεοφάνης, άρχπ. ’Αχριδών 149, 150 Θεοφάνης Μαλάκης, μ. Βέροιας 498 Θεοφάνης, άρχπ. Κασσανδρείας (πρώην έπ. Άρδαμερίου καί Γαλατίστης) 621 Θεοφάνης, μ. Μελενίκου 563, 709, 710 Θεοφάνης (α'), μ. Ναυπλίου καί ’Άργους 181, 182, 548, 903 Θεοφάνης (β'), μ. Ναυπλίου καί Άρ­ γους 118 Θεοφάνης, μ. Παροναξίας (πρώην πρωτοσύγκ. Σμύρνης) 628 Θεοφάνης (α'), μ. Παλαιών Πατρών (πρώην μ. Σερρών) 442, 447, 922, 1009, 1010, 1011, 1029 Θεοφάνης (β'), μ. Παλαιών Πατρών 234, 305, 608 Θεοφάνης (α'), έπ. Ραιδεστοϋ καί Πα­ νιού 989 Θεοφάνης (β'), έπ. Ραιδεστοϋ καί Πα­ νιού 617 Θεοφάνης, άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου 961 Θεοφάνης, μ. Χίου (πρώην έπ. ’Αρκα­ δίας Κρήτης) 113, 567, 720 Θεοφάνης, έπ. ’Ωλένης 352 Θεοφάνης ό τοϋ Μεγάλου Άγροϋ (ά­ γιος) 6 Θεόφιλος, αύτ/ωρ 6, 52 Θεόφιλος, μ. Ούγγροβλαχίας 285 Θεόφιλος, άρχπ. Σαντορίνης 476 Θεραπειά 725 Θεσσαλονίκη 328, 497, 781, 800, 813 Θεσσαλονίκης, μ. 348, 435, 800, 927, 964 («Θεουπόλεως καί Ρεντίης»), 1025 (βλ. καί ’Αθανάσιος Β' Πατελάρος, ’Αναστάσιος, Γρηγόριος ό ΙΙαλαμας, Δαμασκηνός, Διονύσιος Γ', Ζωσιμάς, Θεόκλητος, ’Ιωακείμ, Καλ­ λίνικος, Παίσιος) Θεωνας, μ.Λαρίσης (πρώην πρωτοσύγκ. της Μ. ’Εκκλησίας) 361, 362, 396 Θηβών, μ. 121, 462, 573, 969 (βλ. καί Δανιήλ (α'), Δανιήλ (β'), ’Ιεζεκιήλ (α'), ’Ιεζεκιήλ (β'), Κλήμης, Μητροφάνης, Παρθένιος) «Θησαυρός ’Ορθοδοξίας» 93 ’Ία, μάρτυς 12 «Ίάκωβας» [Άκοβας], έξαρχία στήν ’Αρκαδία 812 ίακωβίτες 86 ’Ιάκωβος, πατρχ. (πρώην μ. Λαρίσης): μ. Ααρίσης 642’ πατρχ. 130 ’Ιάκωβος, μ. ’Αθηνών (πρώην πρωτο­ σύγκ. μ. Μυτιλήνης) 635 ’Ιάκωβος, μ. Γάνου καί Χώρας (πρώην μ. Σίδης) 993, 1024, 1028 ’Ιάκωβος, μ. Διδυμοτείχου 331, 627 ’Ιάκωβος, μ. Εύχα’ίτων 554 ’Ιάκωβος, μ. Ζιχνών 831 ’Ιάκωβος, έπ. Θαυμακοϋ 482 ’Ιάκωβος, μ. Καφά 527 ’Ιάκωβος, μ. Ααρίσης’ βλ. ’Ιάκωβος πατρχ. ’Ιάκωβος, μ. Μυτιλήνης 528 ’Ιάκωβος, μ. Σίδης’ βλ. ’Ιάκωβος, μ. Γάνου καί Χώρας ’Ιάκωβος, μ. Σμύρνης 338, 689, 690, 999 ’Ιάκωβος, ίρδν., κτίτωρ μνδ. Άγιου Νι­ κολάου, στήν έπ. Ρέοντος 856 (βλ. καί Νεκτάριος, Θεοδόσιος, Ίωαννίκιος) ’Ιάσιο 191, 255, 862 «ιατρεία» 1038 ’Ιατρός Θεόδωρος 508 [Ίβάν Δ' ό Τρομερός]’ βλ. ’Ιωάννης «Βασιλόβιτζης» ’Ίβας, έπ. Εδέσσης στή Συρία 6 Ίβήρων, μν. 245 ’Ιγνάτιος, πατρχ. 7 ’Ιγνάτιος, άρχπ. Αχριδών’ βλ. ’Ιγνάτι­ ος, μ. Χίου ’Ιγνάτιος, μ. Γάνου καί Χώρας 897, 898 ’Ιγνάτιος (α'), μ. ’Εφέσου 477 ’Ιγνάτιος (β'), μ. ’Εφέσου 570, 571, 673 ’Ιγνάτιος, μ. Αήμνου (πρώην προηγού­ μενος Βατοπεδίου) 198, 219 ’Ιγνάτιος, μ. Ούγγροβλαχίας (πρώην έπ. «Ρεμνίκου»): έπ. Ριμνίκου 188’ μ. Ούγγροβλαχίας 189, 691 ’Ιγνάτιος, έπ. Ριμνίκου’ βλ. ’Ιγνάτιος, μ. Ούγγροβλαχίας ’Ιγνάτιος, μ. Σοφίας 616, 958, 1032 ’Ιγνάτιος, μ. Τραπεζοϋντος 839 ’Ιγνάτιος (α'), μ. Χίου 923, 964 ’Ιγνάτιος (β'), μ. Χίου (πρώην άρχπ. ’Α­ χριδών) 107, 113 ’Ιγνάτιος, μ. Χριστιανουπόλεως 558, 559, 1060, 1061 ’Ιεζεκιήλ, μ. Άμασείας’ βλ. ’Ιεζεκιήλ, μ. Εύρίπου 971 ’Ιεζεκιήλ, μ. Εύρίπου (πρώην μ. Άμασείας): μ. Άμασείας 971’ μ. Εύρί­ που 1042 ’Ιεζεκιήλ (α'), μ. Θηβών 121, 573, 631, 752 ’Ιεζεκιήλ (β'), μ. Θηβών (πρώην πρωτο­ σύγκ. Μ. Εκκλησίας) 631 ’Ιεζεκιήλ, μ. Κόρινθου’ βλ. ’Ιεζεκιήλ, μ. Σοφίας ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ’Ιεζεκιήλ, μ. Λακεδαιμόνιας' άπό τήν ’Αθήνα 355, 356, 359 ’Ιεζεκιήλ, έπ. Λοφτζοϋ' βλ. ’Ιεζεκιήλ, μ. Τορνόβου ’Ιεζεκιήλ, μ. Σοφίας (πρώην μ. Κόριν­ θου): μ. Κορίνθου 975, 1006, 1007' μ. Σοφίας 1Ò32 ’Ιεζεκιήλ, μ. Τορνόβου (πρώην έπ. Λοφ­ τζοϋ): έπ. Λοφτζοϋ 652' μ. Τορνό­ βου 761 'Ιέραξ, μέγας λογοθέτης Μ. ’Εκκλησίας 404 'Ιεραπέτρας, έπ. 264 'Ιερεμίας Λ', πατρχ. 154, 167( ;), 779 'Ιερεμίας Β', πατρχ. 353, 486( ;), 517, 775, 777, 780, 785(;), 791, 867, 1050 'Ιερεμίας, μ. Δρύστρας' βλ. 'Ιερεμίας, μ. Σμύρνης Ιερεμίας, μ. Ήρακλείας' βλ. 'Ιερεμίας, άρχπ. Προικοννήσου 'Ιερεμίας (oc'), μ. Μυρέων βλ. Ιερεμίας, μ. Σμύρνης Ιερεμίας (β'), μ. Μυρέων 265, 584, 586 'Ιερεμίας, μ. Παροναξίας 959 'Ιερεμίας, άρχπ. Προικοννήσου (πρώην μ. Ήρακλείας): μ. Ήρακλείας 884, 989" άρχπ. Προικοννήσου 178, 179, 1027 'Ιερεμίας, μ. Ρόδου 401, 402 'Ιερεμίας, μ. Σμύρνης (πρώην μ. Μυρέων' πρώην μ. Δρύστρας): μ. Μυρέων 953' μ. Δρύστρας 997' μ. Σμύρνης 999 'Ιερεμίας, μ. Σοφίας 452 Ιερεμίας, έπ. Σταγών 530 'Ιερεμίας, μ. Χαλκηδόνος (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 151, 274 Ίερισσοΰ καί 'Αγίου ’Όρους, έπ.' βλ. Χριστόφορος, έπ. Ίερισσοΰ καί 'Αγίου ’Όρους Ιερόθεος, άρχπ. Καρπάθου 475 Ιερόθεος, άρχπ. Μήλου καί Κιμώλου 171 Ιερόθεος Γρίσπος, άρχπ. Σίφνου 347 Ιερουσαλήμ, μν. στην περιοχή «Μαλβιρίου» Κρήτης 727 Ιεροσολύμων πατριαρχείο -ες 115, 1015 (βλ. καί Δοσίθεος, Ήλίας, Θεοφάνης, Ίουβενάλιος, ’Ιωάννης, Κύριλλος, Μάξιμος, Νεκτάριος, Παΐσιος, Σω­ φρόνιος) Ίκονίου καί Πισιδίας, μ. 319 (βλ. καί μ. Πισιδίας' μ. Ίκονίου καί Τυάνων' Σίλβεστρος) Ίκονίου καί Τυάνων, μ. 126 (Ίκονίου), 318, 319, 875 (Ίκονίου), 905, 1008, 1033 (Ίκονίου)' (βλ. καί μ. Ίκονίου καί Πισιδίας' Άβέρκιος, ’Αθανάσιος, Λαυρέντιος, Λεόντιος, Παρθένιος) 461 Ίλαρίων Κιγάλας 131 ’Ίμβρου, μ. 160 (βλ. καί ’Αθανάσιος, Νικόδημος, Παΐσιος, Σωφρόνιος, Χριστόφορος) ’Ίνεον 467, 811 («πατριαρχικόν χωρίον») Ίνέου, έξαρχία 130 Ίόππης, άρχπ.' βλ. Γεράσιμος, άρχπ. Ίόππης ’Ίος 246 Ίουβενάλιος, πατρχ. Ιεροσολύμων 6 Ιούδα, οίκος 42 [Ίουλιανός]' βλ. Γουλιανός Δημητράκης Ιουστινιανός 6, 48, 1056 Ιουστίνος, αύτ/ωρ 6 ’Ισαάκ, έπ. Διαυλείας καί Ταλαντίου 345 ’Ισαάκ, μ. Καισαρείας της Καππαδοκίας (πρώην μ. Χαλκηδόνος) 868, 869 Ισαάκ, έπ. Καρύστου 835 Ισαάκ, μ. Χαλκηδόνος' βλ. Ισαάκ, μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Ισαάκ ό Σύρος 36 Ίσαάκιος Β' ό "Αγγελος 17 Ίσαάκιος, ιρμν. 6 Ισίδωρος ό Γλαβας, ό Θεσσαλονίκης 98, 99 Ισμαήλ άγάς, δανειστής Μ. ’Εκκλησίας 347 Ίσούφ χασικής, δανειστής Μ. ’Εκκλη­ σίας 701 Ισραήλ, οίκος 42 Ισραηλίτες 1 (βλ. καί Εβραίοι) Ιωακείμ, μ. Άγχιάλου 755 Ιωακείμ, μ. Βέροιας 739 Ιωακείμ, μ. Δρύστρας 456, 641, 930, 937, 938, 939 Ιωακείμ, μ. Θεσσαλονίκης' βλ. Ιωα­ κείμ, μ. Ρόδου Ιωακείμ, άρχπ. Κώ 998 Ιωακείμ, μ. Λήμνου' βλ. Ιωακείμ, μ. Πισιδίας Ιωακείμ, μ. Παροναξίας' άπό τή Χίο 389 Ιωακείμ, μ. Πισιδίας (πρώην μ. Λή­ μνου): μ. Λήμνου 173, 488' μ. Πισιδίας 874 Ιωακείμ (α'), μ. Ρόδου (πρώην άρχπ. άδήλου έπαρχίας) 706 Ιωακείμ (β'), μ. Ρόδου (πρώην μ. Θεσ­ σαλονίκης): μ. Θεσσαλονίκης 714' μ. Ρόδου 339 Ιωακείμ, άρχπ. Σαντορίνης 425, 426 Ιωάννης ό Χρυσόστομος 4, 6, 7, 26, 27, 28, 31, 33, 38, 40, 42, 52, 54 [Ιωάννης] Δ' ό Νηστευτής, πατρχ. 4 ’Ιωάννης Θ' «τοΰ Χαλκηδόνος», πατρχ. 52 462 ΠΙΝΑΚΕΣ ’Ιωάννης ΙΔ' ό Καλέκας, πατρχ. 100 ’Ιωάννης, πατρχ. ’Αντιόχειας 6 ’Ιωάννης, πατρχ. 'Ιεροσολύμων 6 ’Ιωάννης, έπ. Έζεροΰ 16 ’Ιωάννης ό Κίτρους 51, 77, 78, 95 ’Ιωάννης, μ. Τραπεζοϋντος 1048 ’Ιωάννης ό Κασταμονίτης, μ. Χαλκηδόνος 50, 51, 52, 95 ’Ιωάννης «Βασιλόβιτζης», τσάρος [Ίβάν Δ' 6 Τρομερός] 1066 ’Ιωάννης, Εύαγγελιστής 34, 42, 54 ’Ιωάννης ό Δαμασκηνός 12, 26 ’Ιωάννης Χαρτοφύλαξ ό Δοξαπατρής 41 ’Ιωάννης Ίωνόπουλος, χαρτοφύλαξ 67 ’Ιωάννης ό της Κλίμακος 52 ’Ιωάννης «ό άπό Σχολαστικών» 6 ’Ιωάννης Ταρχανειώτης 100 ’Ιωάννης «ό "Υψηλά», δανειστής έπ. ’Άνδρου Βενιαμίν 451 ’Ιωάννης (παπα-) 514 ’Ιωάννης Βερροιώτης ό «γούναρης» 817, 823 ’Ιωάννης, δομέστικος, γιός τοϋ μαστροΜαθιοϋ' άπό τη Χίο( ;) 449 ’Ιωάννης (χατζή-), έπίτροπος στη μν. Θεοτόκου Μαύρου Μόλου 547 ’Ιωάννης, αρχών μέγας εκκλησιάρχης 929 ’Ιωάννης, μέγας ρήτωρ Μ. ’Εκκλησίας 342 ’Ιωάννης, μέγας σακελλάριος Μ. ’Εκ­ κλησίας 404 ’Ιωάννης (παπα-), σακελλάριος, μ. Πα­ λαιών Πατρών 352 ’Ιωάννης (παπα-)' άπό τό χ. Λάμποβο ’Ηπείρου 885 ’Ιωάννης' άπό την Πάρο(;) 471 (βλ. καί Καλλίνικος, Ερμν.) ’Ιωάννης τοϋ Κομνηνοϋ' άπό τή Σελίτζιανη 885, 886 ’Ιωάννης, γιός τοϋ Γεωργίου καί τής Ε­ λένης' άπό τή Στεμνίτσα 777 ’Ιωάννης τοϋ Χρυσοχόου' άπό το χ. Τε­ λώνια Μυτιλήνης 541 ’Ιωάννης «ό άπό Φλωρισαίων» 797 Ίωαννίκιος Β': μ. Γάνου καί Χώρας 898, 899' μ. Ήρακλείας 193, 884' πατρχ. 188, 249, 298, 300, 303, 305, 308, 459, 578, 582, 591, 602, 630, 634, 679, 698, 700, 727, 734, 751, 872, 100Γ πρώην πατρχ. 174 Ίωαννίκιος, πατρχ. ’Αλεξάνδρειάς (πρώ­ ην μ. Βέροιας) 255, 311, 312, 566, 568, 574 Ίωαννίκιος, μ. Βέροιας' βλ. Ίωαννίκιος, πατρχ. ’Αλεξανδρείας Ίωαννίκιος, μ. Γάνου καί Χώρας' βλ. Ίωαννίκιος Β' Ίωαννίκιος, έπ. Δημητριάδος 642 Ίωαννίκιος, μ. Ήρακλείας' βλ. Ίωαννί­ κιος Β'. [Ίωαννίκιος], μ. Ίωαννίνων 954 Ίωαννίκιος, άγιος 6, 52 Ίωαννίκιος, μνχ., κτίτωρ μνδ. 'Αγίου Νικολάου, στήν έπ. Ρέοντος 856 (βλ. καί Νεκτάριος, Θεοδόσιος, Ιάκωβος) Ίωαννίνων, μ. 119, 225, 407, 443, 453, 526, 750 (βλ. καί Ίωαννίκιος, Ίωάσαφ, Καλλίνικος, Νεόφυτος, Παρθέ­ νος) Ίωάννου Δημήτριος 456 Ίωάσαφ Β', πατρχ. 486, 773, 775 Ίωάσαφ, έπ. Βελλάς 441 Ίωάσαφ, μ. Βέροιας 568, 569 Ίωάσαφ, μ. Διδυμοτείχου: μ. Διδυμο­ τείχου 363, 422, 423' μ. Σοφίας (δέν άποδέχτηκε τήν έκλογή) 363 Ίωάσαφ, άρχπ. Έλασσόνος' βλ. Ίωά­ σαφ, μ. Κορίνθου Ίωάσαφ (α'), μ. Εύρίπου 1062 Ίωάσαφ (β'), μ. Εύρίπου (έπιβάτης μ. Ίωαννίνων) 225, 1044 Ίωάσαφ, μ. Εύχαΐτων 610 Ίωάσαφ, έπ. Θαυμακοΰ 453, 460 Ίωάσαφ, μ. Ίωαννίνων' βλ. Ίωάσαφ, μ. Εύρίπου Ίωάσαφ, μ. Κορίνθου (πρώην άρχπ. Έλασσόνος) 1007 Ίωάσαφ, έπ. Κορώνης 352 Ίωάσαφ (α'), μ. Λακεδαιμόνιας 196, 213 Ίωάσαφ (β'), μ. Λακεδαιμόνιας 613 Ίωάσαφ, μ. Λαοδικείας 409 Ίωάσαφ, μ. Λαρίσης («ό καί Σκαρλάτος λεγόμενος») 533 Ίωάσαφ, μ. Μονεμβασίας (πρώην έπ. Ρέοντος) 400, 510 Ίωάσαφ, μ. Νέων Πατρών 211, 678( ;), 1014 Ίωάσαφ, μ. Προύσης 882 Ίωάσαφ, έπ. Ρέοντος' βλ. Ίωάσαφ, μ. Μονεμβασίας Ίωάσαφ, πρώην μ. Σερρών 447, 859 Ίωάσαφ, έπ. Σιναίου 253, 257, 310, 311, 312, 313 Ίωάσαφ, μ. Σοφίας' βλ. Ίωάσαφ, μ. Δι­ δυμοτείχου Ίωάσαφ, άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου 371, 385, 514, 542 Ίωάσαφ, μ. Φιλιππουπόλεως 936 Ίωάσαφ, μ. Χαλκηδόνος 469 Ίωήλ, ήγούμενος μν. Άγιας Τριάδος Χάλκης 536 Ίωήλ (κυρ-)' μτχ. τής μν. Άγιας Ανα­ στασίας τής Φαρμακολυτρίας Γαλατίστης στή Θεσσαλονίκη 497 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Ίωνάθαν 37 Ίώσηπος Φλάβιος 77 ’Ιωσήφ Β', πατρχ. 21 ’Ιωσήφ, μ. Νέων Πατρών 211, 678( ;) ’Ιωσήφ, μ. Παροναξίας' βλ. ’Ιωσήφ, άρχπ. Σαντορίνης ’Ιωσήφ, άρχπ. Σαντορίνης (πρώην μ. Παροναξίας) 426, 427 ’Ιωσήφ, μ. Σεβαστείας 911 ’Ιωσήφ, ίρμν. 353 Καβάκος Μιχαήλ 924, 925 Καβάλας, μ. 834 (βλ. καί μ. Φιλίππων' μ. Δράμας' μ. Φιλίππων καί ΔράμαςΖιχνών καί Νευροκοπίου) Καβάρνης, εξαρχία 341 (βλ. καί μ. Βάρ- νγ1?) Καζάκος Θεόφιλος, πρόκριτος Πωγωνιανής 1045 «Καζάκων λεϊλάτησις» 395 Καζανόβας Άγγελέτος' άπό τήν Πάρο 824 Καζάρης Νικόλαος (παπα-)' άπό τή Χίο 786 «καϊμακάμης» 937 Καισαρείας τής Καππαδοκίας, μ. 532, 677 (βλ. καί ’Άνθιμος, Άρέθας, Βα­ σίλειος ό Μέγας, Γερμανός (α'), Γερ­ μανός (β'), Γρηγόριος (α'), Γρηγόριος (β'), Έπιφάνιος, Ζαχαρίας, Θα­ λάσσιος, ’Ισαάκ, Λέων) Καισαρείας καί Παλαιστίνης, μ.' βλ. Δοσίθεος, πατρχ. 'Ιεροσολύμων Καισαρία Πατρικία 56 Καισαριανής, μν. 166 «Κακοβιοτήσσης», έξωκλήσι' βλ. Πα­ ναγίας της «Κακοβιοτήσσης», έξω­ κλήσι «Κακοϊερεμίας» (μ. Ήρακλείας Ιερε­ μίας)' βλ. 'Ιερεμίας, άρχπ. Προικοννήσου Κακουσαΐοι, χ. ’Ηπείρου 235 Καλαμάτα 881, 966 Καλή, κόρη τοϋ Ευσταθίου «τοϋ άπό Άγράφων» 781 Καλλίνικος, μ. Θεσσαλονίκης (πρώην έπ. Πολυανής) 976 Καλλίνικος, μ. Ίωαννίνων 119, 225, 750 Καλλίνικος, έπ. Πολυανής' βλ. Καλλί­ νικος, μ. Θεσσαλονίκης Καλλίνικος, έπ. Πρεσλάβας 962 Καλλίνικος, μ. Σίδης 993 Καλλίνικος, μ. Σωζοπόλεως 891 Καλλίνικος, ίρμν. 471 (βλ. καί ’Ιωάννης) Καλλίνικος, ίρμν., έκ των κτιτόρων μν. 'Αγίου Γεωργίου Άγριδιανοϋ 866 463 Καλλιουπόλεως καί Μαδύτων, έπ.’ βλ. ’Αθανάσιος, Φιλόθεος Κάλλιστος, μ. Άγχιάλου 755 Κάλλιστος, άρχπ. Δομενίκου καί Έλασσόνος 239 Κάλλιστος, μ. Κορίνθου (πρώην μέγας πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 185 Κάλλιστος, μ. Λήμνου (πρώην μ. Συννάδων) : μ. Συννάδων 1035' μ. Λή­ μνου 219 Κάλλιστος, μ. Συννάδων' βλ. Κάλλιστος μ. Λήμνου Καλο'ι'ωάννης Θεοδόσιος 796 Καλομάτης, παπα-Σταυρινός' άπό τή Χίο 818 Καλόξυλος («τοποθεσία»), χ. στή Νά­ ξο 208 Κάλυμνος 301, 534, 791 Καλύμνου, Σερίφου καί Άμοργοΰ, εξαρ­ χία 534 [Καμαριώτισσα]' βλ. Θεοτόκου [Καμαριωτίσσης], μν. Κάμενας (Θεοτόκου), μν. στήν έπ. Χειμάρρας καί Δελβίνου 1026 «κανονικόν» 850 Καντακουζηνός ’Αντώνιος' άπό τον Γα­ λατά 774 Καπετάν πασάς 216 Καπλάνης, «άρχων», δανειστής μ. Διδυ­ μοτείχου Ίωάσαφ 422 Καραβέλας ’Αθανάσιος τοϋ Μανουήλ 264 Καραμανία ένορία τής ΚΠόλεως στήν περιοχή Ύψωμαθείων 535, 774 Καραμοκάνης Περής’ άπό τή Χίο 786 Καράσης Μελαχρινός έκ των κτιτόρων μν. Αγίου Μιχαήλ στή Σκόπελο 955 Καρατζδς, «ό άπό των Καραμανιωτών» 774 [Καρβέλι]' βλ. «Κουτζαβας» Καρβούνης Νικόλαος 388 Καρθαγένης σύνοδος 4, 5, 78, 80 «Καρίανη» [Καριανή], χ. στήν επαρχία Παγγαίου 772 Καρπάθου, άρχπ. 475, 723, 743, 1041 (βλ. καί Αθανάσιος, Δαμασκηνός, Ιερόθεος, Λεόντιος, Μακάριος) Καρτζιράς (παπα-), στήν Κύπρο 454 Κάρυά, χ. στήν έπ. Λιτζα καί Άγράφων 799, 800 Καρύκη Μαρία 835 Καρύκης Μιχαήλ 835 Καρυουπόλεως καί Άμυκλών, έπ. 512, 940 («Καρυουπόλεως»)' (βλ. καί’Άν­ θιμος, έπ. Καρυουπόλεως). Καρύστου, έπ.' βλ. ’Ισαάκ, έπ. Καρύ­ στου Κάσινο Μολδοβλαχίας 152 464 ΠΙΝΑΚΕΣ Κάσου, έξαρχία 475 Κασσανδρείας, έπ. -άρχπ.: έπ. 348, 437, 927· άρχπ. 204, 348, 437, 621, 643, 671, 927, 1030 (βλ. καί Δα­ μασκηνός, Εύθύμιος, Θεοφάνης, Λαυ­ ρέντιος (oc'), Λαυρέντιος (β'), Μελέ­ τιος) Καστανιά, χ. στή Μάνη 461 «Καστανίτζα», χ. στην Κυνουρία 856 «Καστέλλιον» Λύλοποτάμου, Κρήτης 659 Καστελλόριζο 265, 584 Καστοριά 228 Κατάκοιλος, χ. στην ’Άνδρο 829 Κατάστενον 725 «Καταφυγή», χ. στην έπ. Λιτζά καί Άγράφων 941 Καταφύγιον, τοποθεσία στην Πάρο 931 Κατερίνα, σύζυγος Βασίλη 854 κατηχούμενοι 53 Καφά καί Φούλλων, μ. 120, 168, 220, 221, 527 (Καφα), 740, 746, 844, 879 (Καφα) (βλ. καί μ. Γοτθίας καί Κα­ φά' μ. Άμασείας καί Καφα καί Φούλ­ λων· Γεννάδιος, ’Ιάκωβος, Κύριλ­ λος, Λαυρέντιος, Μελέτιος, Μητροφάνης, Παρθένιος) Καψοράχη, τοποθεσία στην Άνδρο 829, 1037 Κέα 492 Κελεφά, χ. στήν επαρχία Οίτύλου Λα­ κωνίας 461 «κεουρεκτζίδες» 674 (βλ. καί ρουφέτια) «κεπήνιον» 883 Κερκύρας, μ.’ βλ. Παρθένιος, μ. Κερκύρας Κερνίτζης, έπ.-άρχπ.: έπ. 306, 352, 1010, 1011, 1029· άρχπ. 306, 307 (βλ. καί ’Αρσένιος, Κωνστάντιος, Παρθένιος). Κεφαλληνία 857 Κεφαλληνίας καί Ζακύνθου, έπ.- άρχπ. 860, 880 (βλ. καί Νικόδημος Μεταξάς) «κηροπώλικον»' βλ. έργαστήρια «Κιαβαρής Μαναήλ» 848 Κιγάλας· βλ. Ίλαρίων Κιγάλας Κιέβου, μ.' βλ. Πέτρος Μογίλας, Σιλβεστρος Κίμωλος 262 Κίσσαμος Κρήτης 727 Κίτρους, έπ.' βλ. Ζωσιμάς, ’Ιωάννης ό Κίτρους [Κλειδωνιάβιστα]' βλ. «Κλυτονιάβιστα» Κλήμης, έπ. Ρώμης 53 Κλήμης, μ. Διδυμοτείχου 627 Κλήμης, μ. Θηβών 277, 968 Κλήμης, μ. Ίκονίου καί Τυάνοον 126, 318, 319 Κλήμης, μ. Λήμνου 682, 683, 716 Κλήμης, μ. Προύσης 203, 712 Κλήμης, έπ. Ραδοβισδίου' βλ. Κλήμης, μ. Φιλίππων Κλήμης, μ. Σωζοπόλεως 284 Κλήμης, μ. Φιλίππων (πρώην έπ. Ραδοβισδίου) 428, 816, 832 (μ. Φιλίππων καί Δράμας) Κλινοβόν, χ. στη μ. Άγχιάλου 962 Κλιτοπούληνα 776 «Κλυτονιάβιστα» [Κλειδωνιάβιστα' σημ. όνομ. Κλειδωνιά], χ. στήν έπαρχία Κονίτσης 441 Κοζάνη 154 Κοιμήσεως Θεοτόκου, μν. στήν Αίγινα 351 Κοιμήσεως Θεοτόκου, μν. στο ’Ιάσιο 862 Κοιμήσεως τής Θεοτόκου, μνδ. στο χ. Καταφύγιο τής έπ. Λιτζά καί Άγράφων 941 Κοιμήσεως Θεοτόκου, μνδ. στό χ. Κουμουριανά τής έπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου 190 Κοιμήσεως Θεοτόκου («Φλώρι»), «έκκλησίδιον», κοντά στον Άγιο Στέ­ φανο 840 Κολοκύνθης Δημήτριος 459 Κόμνα τοϋ Γκιώνη 235 Κομνηνός· άπό τή Σελίτζιανη 885 Κομνηνός τοϋ Φιλάνδρου' άπό τά Τελώ­ νια Μυτιλήνης 541 «Κοντολινά» (τοϋ) [Κοντολινή], τοπο­ θεσία κοντά στήν Καστανίτσα Κυνουρίας 856 Κορίνθου, μ. 372, 439, 686 (βλ. καί Άνθιμος, Δανιήλ, ’Ιεζεκιήλ, Ίωάσαφ, Κάλλιστος, Κύριλλος, Παρθέ- vt0?) Κορμάνος, έβραϊος δανειστής μ. Χίου Γερασίμου 719 Κορνήλιος, μ. Μηθύμνης 194, 489, 658 Κορνήλιος, άρχπ. Σάμου 175, 553 Κορώνης, έπ. 922 («Σαρσοκορώνη») (βλ. καί Ίωάσαφ, έπ. Κορώνης) Κοσινίτζας, μν. 474 Κοσμάς, μ. Άμασείας 195, 669 Κοσμάς, μ. Βιζύης 132, 768 Κοσμάς, μ. Γάνου καί Χώρας 654 Κοσμάς, μ. Ζιχνών καί Νευροκοπίου 742 Κοσμάς, μ. Τραπεζοΰντος 532 Κοσμάς, μνχ., έκ των κτιτόρων μν. 'Α­ γίου Γεωργίου Άγριδιανοΰ 866 κοσμικής έξουσίας παρεμβάσεις 324, ΓΕΝΙΚΟ ΕΤΡΕΤΗΡΙΟ 367, 455' «βία καί δυναστεία» 480, 729' «ßiqc καί τυραννίδι» 384' «δυνά­ μει εξωτερική βιάσας» 489' «δυνα­ στεία έξωτερική» 519, 677' «δυναστευθέντες» 598' «έξουσίοιι αυθεντι­ κή» 691' «έξω κρατούντες» 859, 966' «κρατούντων... ένοχλήσεις» 767' «έξωτέρα» 855' «συνεργφ χρώμενος έξωτερικφ» 514' «μεσιτεία προσώ­ πων άρχοντικών» 404' μεσολάβηση «άρχόντων» 910 Κότης Μάρκος' άπό τη Χίο 790 Κουμουριανά, χ. στην Άργιθέα Καρ­ δίτσας 190 Κουνούπης Μιχαλάκης, μέγας ρήτωρ Μ. Εκκλησίας 194 «Κουρουτζή» [Κουρουτζοϋ], συνοικι­ σμός τής σημ. κοινότητας Κρυονερίου Καβάλας 831 «κουρσάροι» 622 «Κουτζαβας-Κουτζαφας», χ. Μεσση­ νίας (σημ. όνομ. Καρβέλι) 478, 696 Κουτλουμουσίου, μν. 160 «κρέας βασιλικού μποστανιού» 174, 718 Κρήτη 264, 659, 727 Κρήτης, μ.' βλ. Άνδρέας, Ήλίας, Νεό­ φυτος κριτές αιρετοί 518 Κρύο Νερό, χ. στήν έπ. Οίτύλου (σημ. όνομ. Κρυονέριον) 461 Κυδωνιά Κρήτης 727 Κυζίκου, μ. 24, 493, 734, 883 (βλ. καί ’Άνθιμος, Γερμανός Α', Μητροφάνης, Παΐσιος Α', Παρθένιος) Κυθήρων, έπ.' βλ. Μάξιμος Μαργούνιος, έπ. Κυθήρων Κόκκου, μν. 145 Κυκλάδων, δούκας 408 Κυνηγού, ένορία ΚΠόλεως 350, 487 [Κυνουρία]' βλ. «Ναυπλία» Κυπριανός, μ. Μεσημβρίας 433, 434 Κύπρος 144, 145, 454, 519, 520, 521 Κύπρου καί Δευτέρας Ίουστινιανής, άρχπ. 144, 454, 521 (βλ. καί ’Αθα­ νάσιος, Βενιαμίν, Γερμανός, Ήσα'ί'ας, Νεόφυτος, Νικηφόρος, Χριστόδου­ λος) t Κυριαζής, υπηρέτης τοϋ μεγάλου έκκλησιάρχη Ιωάννη 929 «Κυρίας» (Θεοτόκου), μν. στήν έπ. ’Ω­ λένης 458 Κύριλλος Α' ό Λούκαρις: πατρχ. ’Αλε­ ξανδρείας 251' πατρχ. 253, 271, 273, 463, 480, 483, 573, 832, 852, 860, 927, 941, 972, 1006 Κύριλλος Β', πατρχ. 289, 983 30 465 Κύριλλος Γ': μ. Κορίνθου 975' μ. Φιλιππουπόλεως 984, 985' μ. Τορνόβου 322" πρώην πατρχ. 180, 679, 680 Κύριλλος, πατρχ. ’Αλεξανδρείας' βλ. Κύριλλος Α' Αούκαρις Κύριλλος ό ’Αλεξάνδρειάς 6, 7, 52 Κύριλλος, πατρχ. ’Αντιόχειας 141, 142, 143 Κύριλλος, πατρχ. Ιεροσολύμων 6 Κύριλλος, άρχπ. Άνδρου 948, 694 Κύριλλος, έπ. Βουθρωτοϋ καί Γλυκέως 291, 343 Κύριλλος, μ. Καφα καί Φούλλων' βλ. Κύριλλος, μ. Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών Κύριλλος, μ. Κορίνθου' βλ. Κύριλλος Γ’ Κύριλλος, μ. Λακεδαιμόνιας 609 Κύριλλος, έπ. Λοφτζοϋ' βλ. Κύριλλος, μ. Σερρών Κύριλλος, μ. Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών (πρώην μ. Καφα καί Φούλλων) : μ. Καφα καί Φούλλων 220, 221' μ. Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών 588, 590, 740, 746 Κύριλλος, μ. Νικομήδειας (πρώην άρχμ. Ιεροσολύμων) 566, 636, 670, 1015, 1016 Κύριλλος, μ. Πισιδίας 579, 765 Κύριλλος, μ. Σερρών (πρώην έπ. Λοφ­ τζοϋ) 151, 648, 652 Κύριλλος, μ. Σοφίας (πρώην μ. Φιλιππουπόλεως) 738 Κύριλλος, μ. Τορνόβου (πρώην μ. Κο­ ρίνθου)' βλ. Κύριλλος Γ’ Κύριλλος, μ. Τραπεζοϋντος 946 Κύριλλος (α’), μ. Φιλιππουπόλεως (πρώ­ ην μ. Κορίνθου)- βλ. Κύριλλος Γ' Κύριλλος (β'), μ. Φιλιππουπόλεως' βλ. Κύριλλος, μ. Σοφίας Κύριλλος Άμύγδαλος, μ. Χίου 1022, [1022α], 1023 Κύριλλος, άρχμ. 'Ιεροσολύμων' βλ. Κύ­ ριλλος, μ. Νικομήδειας Κύριλλος, ίρμν. στήν Κύπρο 454 Κύριλλος, μνχ., έκ τών κτιτόρων μν. Αγίου Γεωργίου Άγριδιανοϋ 866 Κύρος, πατρχ. ’Αλεξάνδρειάς 6 Κωνσταντής, ρεΐς, έπίτροπος στην μν. Θεοτόκου Μαύρου Μόλου 547 Κωνσταντίνος Γ’ ό Λειχούδης, πατρχ. 55 Κωνσταντίνος, «έπίσκοπός τις» 59 Κωνσταντίνος Ζ' ό Πορφυρογέννητος 65 Κωνσταντίνος, πρωταποστολάριος Μ. ’Εκκλησίας, έξαρχος Σάμου 531 Κωνσταντίνος, ύπομνηματογράφος Μ. ’Εκκλησίας 342, 442, 464, 466 466 ΠΙΝΑΚΕΣ ΚΠολη 4, 6, 7, 22, 77, 125, 203, 212, 215, 218, 228, 234, 261, 287, 288, 290, 320, 350, 367, 463, 465, 487, 522, 567, 589, 602, 636, 674, 733, 750, 778, 779, 813, 864, 872, 1012, 1052 Κωνσταντινουπόλεως, πατριαρχείο -ες' βλ. ’Αθανάσιος Α', ’Αθανάσιος Β', ’Ακάκιος, ’Αλέξανδρος, ’Αλέξιος, Άνατόλιος, ’Άνθιμος Α', Άνθιμος Β', ’Αντώνιος Δ', ’Αρσένιος, ’Αρσένιος Αύτωρειανός, Γαβριήλ Β', Γερμανός Α', Γερμανός Β', Γρηγόριος ό Θεολό­ γος, Γρηγόριος Δ', Διονύσιος Β'(;), Διονύσιος Γ', Διονύσιος Δ', Εύσέβιος, Ευτύχιος, ’Ιάκωβος, ’Ιγνάτιος, Ιερε­ μίας Α', 'Ιερεμίας Β', ’Ιωάννης Θ', ’Ιωάννης ΙΔ', ’Ιωάννης Δ' ό Νηστευτής, ’Ιωάννης ό Χρυσόστομος, Ίωαννίκιος Β', Ίωάσαφ Β', Κύριλλος Α', Κύριλλος Β', Κύριλλος Γ', Κωνσταν­ τίνος Γ' ό Λειχούδης, Λουκάς Γ' ό Χρυσοβέργης, Μανουήλ Α'(;), Μανου­ ήλ Β',Ματθαίος Β',Μεθόδιος Α', Με­ θόδιος Γ',Μελέτιος Πηγας, Μητροφάνης Γ', Μιχαήλ Α' Κηρουλάριος, Μι­ χαήλ Γ', Νείλος, Νεόφυτος Β', Νεό­ φυτος Γ', Νικόλαος Α' ό Μυστικός, Νικόλαος Β' ό Χρυσοβέργης, Νικό­ λαος Γ' Γραμματικός, Παΐσιος Α', Παρθένιος Α', Παρθένιος Β', Παρθένιος Γ', Παρθένιος Δ', Παϋλος Β', Παχώμιος Β', Πέτρος, Πολύευκτος, Πύρρος, Ραφαήλ Β', Σέργιος Α', Σέργιος Β', Σισίνιος Β', Ταράσιος, Τιμόθεος Β', Φώτιος Α', Φλαβιανός, Χαρίτων Κωνστάντιος, άρχπ. Κερνίτζης 307 Κωνστάντιος, μ. Λήμνου 410 Κωνστάντιος, μ. Μυτιλήνης 912, 913 Κώ (Κώου), άρχπ.· βλ. ’Αντώνιος, Γα­ βριήλ, ’Ιωακείμ, Σεραφείμ, Χριστό­ φορος Λαγκαδάς, χ. στήν εξαρχία Άκοβας 812 Λαγκαδιά, χ. στή Μάνη 461 «Λαγοδιάτου ναός» [Παναγία τοϋ Λαγουδιάτου, Παναγία ή Ααγουδιανή], V. στή Θεσσαλονίκη 498 Λακεδαιμόνιας, μ. 213 (... καί Δημητσάνης), 512, 613, 918, 940 (βλ. καί Γαβριήλ, Διονύσιος, Ζωσιμάς, Θεο­ δώρητος, ’Ιεζεκιήλ, Ίωάσαφ (α'), Ίωάσαφ (β'), Κύριλλος, Μακάριος, Παρθένιος, Χρύσανθος) Λάμεχ 52 Λαμπαρδόπουλος Ιωάννης, ό Φιλόσο­ φος" πρωτασηκρήτις, κτίτωρ μν. Φι­ λοσόφου 920 Λάμποβο ’Ηπείρου 885 Λάμπος" άπό Δεβροβουνίστα 797 Λαμπούδιος 67 Λαμπρινός, λέριος καραβοκύρης 228 Λαοδικείας, μ.· βλ. Ίωάσαφ, Νικηφό­ ρος, Σωφρόνιος, μ. Λαοδικείας Λαοδικείας, σύνοδος 4, 41, 58, 78 Λάρισα 350 Λαρίσης, μ. 16, 533, 642, 941 (βλ. καί Γρηγόριος, Διονύσιος Γ', Διονύσιος Δ', Διονύσιος ό «Σκυλόσοφος», Θεωνας, Ιάκωβος, Ίωάσαφ, Λεόντιος, Παΐσιος Α', Τιμόθεος) Λάσκαρης, μέγας λογοθέτης Μ.’Εκκ?^σίας 194 Λατίνοι 77, 95 Λατίνος Νικόλαος 835 Λαύρας, μν.' βλ. Μεγίστης Λαύρας, μν. Λαυρέντιος, έπ. Άγαθουπόλεως 763 Λαυρέντιος, μ. Άγκύρας 732, 914 Λαυρέντιος, μ. Βιδίνης 129 Λαυρέντιος, μ. Βιζύης 842, 843 Λαυρέντιος, μ. Διδυμοτείχου- βλ. Λαυ­ ρέντιος, μ. Ναυπάκτου καί Άρτης Λαυρέντιος, μ. Εύρίπου (πρώην μ. Μονεμβασίας): μ. Μονεμβασίας 687, 695, 696' μ. Εύρίπου 713 Λαυρέντιος, μ. Ίκονίου καί Τυάνων (πρώην μ. Σηλυβρίας): μ. Σηλυβρίας 901, 904, 1000' μ. Ίκονίου καί Τυά­ νων 1008 Λαυρέντιος (α'), άρχπ. Κασσανδρείας 1030 Λαυρέντιος (β'), άρχπ. Κασσανδρείας 1030 Λαυρέντιος, μ. Καφα καί Φούλλων 120 Λαυρέντιος, μ. Μήδειας 614 Λαυρέντιος, μ. Μονεμβασίας’ βλ. Λαυ­ ρέντιος, μ. Εύρίπου Λαυρέντιος, έπ. Μυριοφύτου καί Περιστάσεως 490 Λαυρέντιος, μ. Ναυπάκτου καί Άρτης (πρώην μ. Διδυμοτείχου): μ. Διδυ­ μοτείχου 877, 878' μ. Ναυπάκτου καί Άρτης 926, 965, 992 Λαυρέντιος, μ. Σηλυβρίας (πρώην πρωτοσύγκ. Ήρακλείας)' βλ. Λαυρέν­ τιος, μ. Ίκονίου καί Τυάνων Λαυρέντιος, έπ. Σιναίου 250, 251, 252, 253 Λαυρέντιος, μ. Τραπεζοϋντος 603, 681 Λαυρέντιος, μ. Φιλίππων καί Δράμας 688 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Λειβίσιον Πισιδίας 265, 584 Λειμώνος (Ταξιάρχου), μν. Λέσβου 788 Λεόντιος, μ. Ίκονίου καί Τυάνων 905 Λεόντιος, άρχπ. Καρπάθου 556, 723 Λεόντιος, μ. Λαρίσης (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 396, 515 Λεόντιος, μ. Μονεμβασίας 400, 510 Λεόντιος, μ. Πισιδίας 579 Λεόντιος (παπα-)' άπό την Κύπρο 454 Λέρνης, έπ. 791 Λέρος 301 Λέσβος 783 (βλ. καί Μυτιλήνη) Λευκάδος (καί 'Αγίας Μαύρας), άρχπ. 667 (βλ. καί "Ανθιμος, Ευθύμιος, Θεόκλητος, Ναθαναήλ) Λέων Α', πάπας Ρώμης 6 Λέων, «άρχπ.» Καισαρείας 61 Λέων Ç' ό Σοφός 64, 65, 69 Λήμνος 867 Λήμνου, μ. 683 (βλ. καί Γεράσιμος (α'), Γεράσιμος (β'), ’Ιγνάτιος, ’Ιωακείμ, Κάλλιστος, Κλήμης, Κωνστάντιος, Παΐσιος, Παρθένιος, Φιλόθεος) Λητίτζης, άρχπ. 661 (βλ. καί Θεοδό­ σιος, άρχπ. Λητίτζης) Λητίτζης, εξαρχία 661, 662 «Λιγίδης»- βλ. 'Αγίου Νικολάου «Λιγίδη», μν. Λιπόσιλο, χ. στη Φθιώτιδα (σημ. όνομ. Λιτόσελον) 1013 Λίπτζι, «χωρίδιον», κοντά στο Στενίμαχο (σημ. όνομ. Lipca) 486 Λιτζα καί ’Αγράφων, έπ. 799, 800, 805, 941 (βλ. καί ’Ακάκιος, ’Άνθιμος, ’Αρσένιος, Δωρόθεος) «λογαριασμός έπιτροπίας» 636 Λογγίνος, έπ. «Γιανόκ» 455 Λογγίνος, μ. Σάρδεων 942 Λόκος Δημάκης 793 Λοξίας ( = ’Απόλλων) 52 Λουκάς Γ' Χρυσοβέργης, πατρχ. 62, 89, 90, 91, 92 Λουκάς Γεώργιος 388 Λουκοϋς, μν. 817, 822, 823 Λοφτζοΰ, έπ.' βλ. ’Ιεζεκιήλ, Κύριλλος, Συμεών, έπ. Λοφτζοΰ Λυχνίδης Γεώργιος 817, 823 «λυχνοκαΐα» 140 λώβη 935 Λώτ 37 Μαθιός (μαστρο-)' άπό τή Χίο 449 Μακάριος, πατρχ. ’Αντιόχειας (μονοθελήτης) 6 Μακάριος, πατρχ. ’Αντιόχειας 141, 142, 1066, 1068, 1069 467 Μακάριος, έπ. Άγαθουπόλεως' βλ. Μα­ κάριος, μ. Δέρκων καί Νεοχωρίου Μακάριος, μ. Αϊνου 711 Μακάριος, άρχπ. "Ανδρου 934, 947, 948 Μακάριος, μ. Βάρνης 611 Μακάριος, μ. Γάνου καί Χώρας (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας)' βλ. Μα­ κάριος, μ. Σηλυβρίας Μακάριος, μ. Δέρκων καί Νεοχωρίου (πρώην έπ. Άγαθουπόλεως): έπ. Άγαθουπόλεως 639' μ. Δέρκων καί Νεοχωρίου 763, 764 Μακάριος, μ. Δρύστρας 106, 189, 637, 638, 640, 641, 754, 846, 847 Μακάριος, μ. Ζιχνών καί Νευροκοπίου 742 Μακάριος, άρχπ. Καρπάθου (πρώην μ. Παροναξίας): μ. Παροναξίας 626, 628, 722' άρχπ. Καρπάθου 556 Μακάριος, μ. Λακεδαιμόνιας 355 Μακάριος, μ. Μηθύμνης (πρώην μ. Ναυ­ πλίου καί Άργους) : μ. Ναυπλίου καί Άργους 181, 548' μ. Μηθύμνης 707, 708 Μακάριος, άρχπ. Μήλου καί Κιμώλουβλ. Μακάριος, μ. Παροναξίας Μακάριος, μ. «Μοσχοβίας» 1066 Μακάριος, μ. Ναυπλίου καί Άργους' βλ. Μακάριος, μ. Μηθύμνης Μακάριος, μ. Νευροκοπίου 186 Μακάριος, μ. Νίκαιας' βλ. Μακάριος, μ. Σηλυβρίας Μακάριος, μ. Παροναξίας' βλ. Μακά­ ριος, άρχπ. Καρπάθου Μακάριος, μ. Παροναξίας (πρώην άρχπ. Μήλου καί Κιμώλου): άρχπ. Μήλου καί Κιμώλου 916' μ.Παροναξίας 987 Μακάριος (α'), μ. Σηλυβρίας (πρώην μ. Γάνου καί Χώρας’ πρώην μ. Νί­ καιας): μ. Γάνου καί Χώρας’ 364, 365, 900' μ. Νίκαιας 900" μ. Σηλυ­ βρίας 900, 901 Μακάριος (β'), μ. Σηλυβρίας 231, 232, 236 Μακάριος, μ. Σμύρνης 106, 126, 135, 151, 598, 754, 689, 690 Μακάριος, έπ. Σόλων 454 Μακάριος, έπ. Ταλαντίου 577 Μακάριος, μ. Τορνόβου 572 Μακάριος, άνακαινιστής μνδ. 'Αγίου Γεωργίου στή Χίο 268 Μακάριος, κτίτωρ μν. Κοιμήσεως Θεο­ τόκου στην Αίγινα 35ΐ (βλ. καί ’Αρσένιος) Μακάριος, μνχ., έκ των κτιτόρων μν. Άγιου Γεωργίου Άγριδιανοϋ 866 468 ΠΙΝΑΚΕΣ Μακεδονία 112 Μακεδονίας ύπέρτιμος καί έξαρχος [=μ. Φιλίππων καί Δράμας - Ζιχνών καί Νευροκοπίου] 112 Μακεδόνιος (μακεδονιανοί) 6, 53 Μαλάκης' βλ. Θεοφάνης Μαλάκης Μάλαμα Σμαράγδα, κόρη Παπή, σύζυ­ γος Γεωργίου 784 Μάλαμας Γεώργιος 784 Μαλαξός Νικόλαος 508 Μανασσής, έπ. Βελλας 513, 518 Μάνης («Μα'ίνης»), άρχπ. 461 (βλ. καί Παρθενιος, άρχπ. Μάνης) Μάνης (μανιχαΐοι) 53 Μανολάκης, «καραβοκύριος»' έκ των κτιτόρων μν. 'Αγίου Μιχαήλ στη Σκόπελο 955 Μανόλης, κάτοικος τοϋ χ. Φίλια τής Λέσβου 783, 784 Μανουήλ Α'(;), πατρχ. 6 Μανουήλ Β', πατρχ. 16, 76 Μανουήλ, μ. Μελιτηνής 14, 15 Μανουήλ Α' Κομνηνός 85, 93 Μανουήλ, δομέστικος Μ. ’Εκκλησίας 532 Μανουήλ, οικονόμος Δημητσάνας 812 Μάξιμος, πατρχ. ’Αντιόχειας 6, 52 Μάξιμος, ό 'Ιεροσολύμων (άγιος) 6 Μάξιμος Μαργούνιος,έπ. Κυθήρων 1054 Μάξιμος, ίρμν. 929 Μαραθέα, τοποθεσία όπου ή μν. 'Αγίας Τριάδος 819 Μαργαρίτα τοϋ Πάνου 855 [Μαργαρίτες]’ βλ. «Μαχαρίταις» Μαργαρίτης (παπα-)· άπό Λάμποβο 885 Μαργούνιος' βλ. Μάξιμος Μαργούνιος Μαρία τοϋ Κατερίνη’ άπό τήν Πάρο 328 Μάρκελλος, έπ. Άγκύρας 6 Μαρκιανός, αύτ/ωρ 6 Μαρκιανός, «άσκητής» 86 Μάρκος Γ', πατρχ. ’Αλεξανδρείας 50, 51 Μάρκος, «άρχων»’ άπό τή Ρόδο 848 Μάρκος, ίρμν. 6 Μάρκου, χ. στή Χίο 925 Μαρμάριον, χ. στή μ. Φιλίππων καί Δράμας 772 Μαρτζινάνι (Märgineni) Ούγγροβλαχίας 158 Μαρωνείας, μ. 259 (βλ. καί Παγκράτιος, μ. Μαρωνείας) Μαρωνείας, έξαρχία 260, 331 Ματθαίος Β', πατοχ. 376, 529, 530, 534, 852, 867 Ματθαίος, μ. Βάρνης 405, 419, 420 Ματθαίος, έπ. Ζαγορίων 513 Ματθαίος, μ. Μυρέων 418 Ματθαίος, μ. Σελεύκειας 110 Ματθαίος, μ. Συννάδων (πρώην έπ. Χειμάρρας) 995 Ματθαίος, έπ. Χειμάρρας’ βλ. Ματ­ θαίος, μ. Συννάδων Ματθαίος, μ. Χίου 967 Ματθαίος, βοεβόδας Ούγγροβλαχίας 188 Ματθαίου, εύαγγέλιον 42 Μαυρογορδάτος Νικόλ., Λαυρέντιου 298 Μαυρογορδάτος Νικόλ., Παντολέοντος 298 Μαυροειδής Γεώργιος’ άπό τό Ρέθυ­ μνο 1050 Μαυρουδή ’Αλεξάνδρα, κόρη της Σουλ­ τάνας 483 Μαυρουδή Σουλτάνα («Μαυρουδέσα») 483 Μαυρουδής Γιακουμής, γιός τής Σουλ­ τάνας 483 Μαυρουδής Δημήτριος, γιος τής Σουλ­ τάνας 483 «Μαχαρίταις» [Μαργαρίτες]’ χ. στήν έπ. Μυλοποτάμου Κρήτης 727 Μαχταρίνα, κόρη τής Ρήγαινας’ άπό τό χ. Φίλια Λέσβου 784 μεγαλόσχημοι 98 Μεγάλου Γεωργίου «Μάρμαρ» [Μόρμορη;], μν. στήν Κρήτη 728 Μέγας Βασίλειος’ βλ. Βασίλειος ό Μέγας Μέγας Οικονόμος 77 Μεγίστης Λαύρας, μν. 266, 327, 867, 955 Μεεχμέτ έφέντης, δανειστής μ. Χίου Κυρίλλου 1022 Μεεμέτ πασιάς 729 Μεθόδιος Α', πατρχ. 6, 52, 53 Μεθόδιος Γ': μ. 'Ηράκλειας 582, 636’ πατρχ. 126, 131, 132 Μεθόδιος, μ. Γοτθίας’ βλ. Μεθόδιος, μ. Γοτθίας καί Καφα Μεθόδιος, μ. Γοτθίας καί Καφα (πρώην μ. Γοτθίας’ πρώην μ. Πισιδίας): μ. Πισιδίας 139’ μ. Γοτθίας 762’ μ. Γοτθίας καί Καφα 168 Μεθόδιος, μ. Ήρακλείας (πρώην «προε­ στός» Χρυσοπηγής)’ βλ. Μεθόδιος Γ' Μεθόδιος, μ. Πισιδίας’ βλ. Μεθόδιος, μ. Γοτθίας καί Καφα Μεθόδιος, έπ. Σκύρου 576 Μεθώνης, έπ. 922, 1060, 1061 Μειζότερος Άνδρέας’ άπό τήν Τρίπολη 827 Μελενίκου, μ.’ βλ. Γαλακτίων, Γρηγόριος, Θεοφάνης, Σίλβεστρος, Χριστό­ φορος, μ. Μελενίκου ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Μελέτιος Πηγδς, τοποτηρητής οικου­ μενικού θρόνου: πατρχ. ’Αλεξάν­ δρειάς 252' τοποτηρητής 519, 791 Μελέτιος Πηγδς, πατρχ. ’Αλεξανδρείας' βλ. Μελέτιος Πηγδς, τοποτηρητής οικουμενικού θρόνου Μελέτιος, έπ. ’Αντιόχειας (πρώην μ. Βέ­ ροιας' πρώην μ. Σεβαστείας' άγιος) 6 Μελέτιος, άρχπ. Αίγίνης 650 Μελέτιος, μ. Αϊνου (πρώην πρωτοσύγκ. τής Μ. ’Εκκλησίας) 374, 375 Μελέτιος (α')> μ. Άμασείας 479, 933 Μελέτιος (β'), μ. Άμασείας (πρώην μ. Σοφίας): μ. Σοφίας 452, 957, 958’ μ. Άμασείας 971, 972 Μελέτιος, άρχπ. Αχριδών (πρώην μ. Σοφίας): μ. Σοφίας 241’ άρχπ. ’Α­ χριδών 149, 150 Μελέτιος (α'), μ. Βάρνης 420 Μελέτιος (β'), μ. Βάρνης (πρώην άρχμ. Μ. ’Εκκλησίας) 604, 973, 988, 1033 Μελέτιος, έπ. Βέροιας' βλ. Μελέτιος, πατρχ. Αντιόχειας Μελέτιος, μ. Δρύστρας' βλ. Μελέτιος, μ. Φιλιππουπόλεως Μελέτιος, μ. Εύχαΐτων 448 Μελέτιος Παντόγαλος, μ. ’Εφέσου 197, 214, 869, 1018, 1019 Μελέτιος, άρχπ. Κασσανδρείας 643, 671 Μελέτιος, μ. Καφδ καί Φούλλων 746 Μελέτιος (α'), άρχπ. Μήλου καί Κιμώ­ λου 890, 915, 916 Μελέτιος (β'), άρχπ. Μήλου καί Κιμώ­ λου 202 Μελέτιος, άρχπ. Νεαπόλεως 979 Μελέτιος, μ. Παροναξίας 147 Μελέτιος, μ. Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου' βλ. Μελέτιος, μ. Προύσης, Μουντανίων καί Τριγλείας Μελέτιος, μ. Προύσης, Μουντανίων καί Τριγλείας: μ. Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου 735, 736, 1021' μ. Προύσης, Μουντανίων καί Τριγλείας 592, 697 Μελέτιος, μ. Ρόδου 299, 300, 301, 302, 303, 308, 994 Μελέτιος ό Σιναΐτης, μ. Σάρδεων 942 Μελέτιος, έπ. Σεβαστείας' βλ. Μελέ­ τιος, πατρχ. Αντιόχειας Μελέτιος, μ. Σηλυβρίας 236, 237 Μελέτιος (α'), μ. Σοφίας' βλ. Μελέτιος, μ. Άμασείας Μελέτιος (β'), μ. Σοφίας' βλ. Μελέτιος, άρχπ. Αχριδών Μελέτιος, μ. Συννάδων 995 Μελέτιος, μ. Φιλιππουπόλεως (πρώην μ. Δρύστρας) 936, 943, 944 Μελιγού, χ. στην έπ. Κυνουρίας 819 469 Μελική Σμαράγδα, Γεωργίου 806 Μελικής Γεώργιος, Ραούλ' άπό την Άδριανούπολη 806 Μελικής Ίάκουμος, Γεωργίου 806 Μελιτηνής, μ.' βλ. Διονύσιος, Μανουήλ, μ. Μελιτηνής Μελχισεδέκ, έπ. Άρδαμερίου 643 μελχισεδεκίτες 53 Μεντριτίκας Γεώργιος' ιερέας στό χ. Πραστεϊον 851 Μέξας Σαρακινδς 444 Μερούδα τοϋ Σεβαστού' άπό τη Λέ­ σβο 808 Μεσημβρίας, μ. 432 (βλ. καί Ακάκιος, Κυπριανός, Χριστόφορος) Μεσοπόταμον, χ. στην έπ. Χειμάρρας 516 [Μεσορόπη]’ βλ. «Βοσορόμιον» Μεσότοπος, χ. στη Λέσβο 489, 814 μεταθέσεις άρχιερέων 13, 14, 15, 16 Μεταμορφώσεως τοϋ Σωτήρος, μν.' βλ. [Δομποϋς], μν. Μεταμορφώσεως («Φωτεινόν»), μνδ. στον "Αγιο Ευστράτιο 124 Μεταμορφώσεως, V. στο χ. Καταφυγή τής έπ. Λιτζδ καί Άγράφων 941 Μεταμορφώσεως «τοϋ Τουπολίτου», μν. 656 Μεταξδς Νικόδημος' βλ. Νικόδημος Μεταξδς Μέτρων καί Άθύρων, έπ. 615, 760 («Μέτρων»), 1001 («Μέτρον»)' (βλ. καί Ραφαήλ, Τιμόθεος) Μεχμέτ Γ', σουλτάνος 361 Μήδειας, μ. 395, 893 (βλ. καί μ. Μή­ δειας καί Σωζοπόλεως' μ. Σωζοπόλεως' Αρσένιος, Γαβριήλ, Γερμανός, Δανιήλ, Θεοδόσιος, Λαυρέντιος, Μητροφάνης, Νικηφόρος, Χριστόφορος) Μήδειας καί Σωζοπόλεως, μ. 891, 892, 893 (βλ. καί μ. Μήδειας' μ. Σωζο­ πόλεως· Θεοδόσιος) Μηθύμνης, μ. 393, 489, 541, 783, 784, 788, 808 (βλ. καί Άνθιμος, Γρηγόριος, Κορνήλιος, Μακάριος) Μηλέα, χ. στή Μάνη 461 Μηδικίου (Άγιων Πατέρων), μν. στήν περιοχή Τριγλείας 771, 1040 Μήλος 864 Μήλου (καί Κιμώλου), άρχπ.' βλ. Γερ­ μανός, Διονύσιος, 'Ιερόθεος, Μακά­ ριος, Μελέτιος (α'), Μελέτιος (β') μητροπόλεων εγκατάλειψη: Βάρνης 858' Βιζύης 132' Γάνου καί Χώρας 136' Εύρίπου 317' ’Εφέσου 197' Θεσ­ σαλονίκης 242, 243' Θηβών 121' Καισαρείας Καππαδοκίας 295, 894' 470 ΠΙΝΑΚΕΣ Καρπάθου 1041' Κώ 491, 504' Λα­ κεδαιμόνιας 525' Μυριοφύτου καί Περιστάσεως 581' Ναυπλίου καί ’Άρ­ γους 128' Νίκαιας 749' Πρεσλάβας 560' Προικοννήσου 178' Ρόδου 524' Σίφνου 165' Σοφίας 163' Τραπεζοϋντος 1047 (πρβ. καί έρήμωση μητροπόλεων) Μητροφάνης Γ', πατρχ. 486, 775, 780, 795, 865 Μητροφάνης, έπ. Άγαθουπόλεως' βλ. Μητροφάνης, μ. Άγχιάλου Μητροφάνης, μ. Άγχιάλου (πρώην έπ. Άγαθουπόλεως) 495 Μητροφάνης, μ. Άμασείας 210 Μητροφάνης, μ. Βάρνης 611, 858 Μητροφάνης, έπ. Γαρδικίου 481, 896 Μητροφάνης, άρχπ. Διαυλείας καί Ταλαντίου 345 Μητροφάνης, μ. Θηβών 462, 906 Μητροφάνης, μ. Καφα καί Φούλλων («ό άπό Σαματίου ορούς») 844 Μητροφάνης, μ. Κυζίκου 745 Μητροφάνης, μ. Μήδειας 625, 982 Μητροφάνης, μ. Μονεμβασίας 881 Μητροφάνης (α'), μ. Νεοκαισαρείας 430 Μητροφάνης (β'),μ. Νεοκαισαρείας 466, 467, 468 Μητροφάνης, μ. Σωζοπόλεως 284, 314, 685 Μητροφάνης, έπ. Ταλαντίου 577 Μητροφάνης (παπα-)' βλ. Μητροφάνης, μ. Νεοκαισαρείας Μηχανιώνα (νησί έναντι τής Μηχανιώνας) 493, 853 Μίζιος Δήμος' ένοικιαστής έργαστηρίου στη Θεσσαλονίκη 781 Μίζιος Στεριανός' ένοικιαστής έργα­ στηρίου στη Θεσσαλονίκη 781 Μίκρας Γεώργιος 793 «Μιρλαβίας, Όρσίας καί Μογλαβίας», έπ.' βλ. Σίλβεστρος, έπ. Κιέβου Μισαήλ, ίρδν. τοϋ πατρχ. 544 Μιχαήλ À' ό Κηρουλάριος 62 Μιχαήλ Γ', πατρχ. 70, 85 Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος 20, 21, 24 Μιχαήλ, λογοθέτης Μ. ’Εκκλησίας 404 Μιχαήλ, πρωτοκανονάρχος Μ. ’Εκκλη­ σίας 534 Μιχαήλος, δικαιοφύλαξ Μ. ’Εκκλησίας 194 Μογίλας" βλ. Πέτρος Μογίλας Μολδοβλαχία 152, 234, 254, 862, 1039, 1042, 1043 Μονεμβασίας, μ. 191, 275, 276, 494, 510, 696, 881, 922, 966 (βλ. καί έπ. Πλάτζας" Ίωάσαφ, Λαυρέντιος, Λε- όντιος, Μητροφάνης, Νεόφυτος, Σω­ φρόνιος) «μονοεπίσκοπος» 294 μονοθελήτες 6 Μονόπορον [Μονοπόρη], τοποθεσία όπου ή μν. Φιλοσόφου 920 «Μόνος», χ. στή μ. Πισιδίας 780, 830 [Μόρμορη]' βλ. Μεγάλου Γεωργίου Μάρμαρ, μν. Μορφέσης Άνδρέας 796 Μορφέσης Παναγιώτης 330 Μοσχοβία 305, 749 (βλ. καί Ρωσία) Μόσχας πατριαρχείο 1066, 1068, 1069 Μουζάκι 515 Μουλής Μανόλης, παπα-Νικολάου 502 μουμτζήδες 125 (βλ. καί ρουφέτια) Μουράτης Φώτιος, κάτοικος 'Τψωμαθείων 535 Μούρεση Γεώργιος, έκ των κτιτόρο^ν μν. Αγίου Μιχαήλ Σκοπέλου 955 Μούρμουρας ’Ιωάννης, άνακαινιστής μνδ. 'Αγίου Άνδρέα στό νησί έναντι Μηχανιώνας 493 Μουσελίμης Λάσκαρης (-άκης), «άρχων» 728, 1047 Μουσελίμης Μανολάκης 275 μουσουλμάνοι 57 «Μουσοϋρι», περιοχή τής μ. Καισα­ ρείας τής Καππαδοκίας 532 Μουσταφάμπεγης 719 Μουσταφάμπεης, δανειστής Μ. ’Εκκλη­ σίας 667 «Μπάϊα»' βλ. «Φάλκος Μπάϊα» «μπακί-» («έμπακία») 226, 475 Μπαρνόφσκι Μύρων (’Ιωάννης Μύρων Μπορνόβσκιος Μογίλας), ήγεμόνας Μολδοβλαχίας 862 Μπάτζκοβο, τοπωνύμιο κοντά στο Στενίμαχο Φιλιππουπόλεως (σημ. όνομ. Backovo) 486 Μπαχατούρης Δημήτριος 508 [Μπεζούλα]' βλ. «Μπεζύλα» «Μπεζύλα» - «Πεζούλα» [Μπεζούλα], χ. στήν έπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου 330, 789 «Μπερούτη» 141 «Μπιούκντερε» 725 Μπογδανία 749, 778 «Μπογδοριανή» [Πογδόριανη], χ. στήν ’Ήπειρο (σημ. όνομ. Παρακάλαμος) 349, 852 Μπόζης Κώνστας' άπό το χ. Μεσότοπος Λέσβου 814 «Μπομπλίανη» - «Πομπλιανή», χ. στήν έπαρχία Παγγαίου (σημ. όνομ. Άκροπόταμος) 772, 831 Μπονεφατζής Νικόλαος 166 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ «Μπορσούτζι», χ. κοντά στό ’Ιάσιο 862 Μπούρας παπα-Λάμπος 796 Μπούρας Νικολός' άπό τή Νάξο 803, 804 Μύκονος 246 μύλοι: υδρόμυλος 799, 800' μύλος τοϋ «Γιαννάκη» 815 Μυρέων, μ. 265, 584 (βλ. καί Ζαχα­ ρίας, 'Ιερεμίας (α'), 'Ιερεμίας, (β'), Ματθαίος) Μυριοφύτου καί Περιστάσεως, έπ.’ βλ. Γαβριήλ, Θεοδόσιος, Λαυρέντιος, Νε­ όφυτος Μυρσινιωτίσσης (Θεοτόκου), μν. στή Λέ­ σβο 728 Μύρων επαρχία 329 μυστήρια Α. ’Εκκλησίας 137 Μυτιλήνη 528 (βλ. καί Λέσβος) Μυτιλήνης, μ. 489, 528, 814 (βλ. καί Γρηγόριος, Δανιήλ, ’Ιάκωβος, Κωνστάντιος, Παΐσιος, Παρθένιος, Σω­ φρόνιος) «Μωζάλος ό τοϋ Γαβρά», «χρησιμότα­ τος έν άρχουσι» 774 Μωσαϊκή βίβλος 4 Μωυσής (Μωσαϊκός νόμος) 1, 6, 20, 37 Ναβουχοδονόσορ 52 Ναθαναήλ, μ. ’Αθηνών 383, 385 Ναθαναήλ, έπ. Βονδίτσης 833 Ναθαναήλ, άρχπ. Λευκάδος 457, 928 Ναθαναήλ, μ. Νίκαιας 724, 748, 749 Νάξος 208, 408, 794, 802, 803, 804 Ναυάτος (ναυατιανοί) 6, 53 Ναυπάκτου καί ’Άρτης, μ. 309, 833 (βλ. καί ’Ακάκιος, Βαρθολομαίος, Γαβριήλ (α'), Γαβριήλ (β'), Γαλακτίων, Λαυρέντιος, Ραφαήλ) «Ναυπλία» [σημ. Κυνουρία] 819, 822 Ναυπλίου καί ’Άργους, μ. 502, 507, 508, 509, 819, 822 (βλ. καί Άνθι­ μος, Γεράσιμος, Θεοφάνης (α'), Θεο­ φάνης (β'), Μακάριος, Παρθένιος (α'), Παρθένιος (β'), Σωφρόνιος) Νέα Μονή, μν. στή Χίο 787 Νεαπόλεως, άρχπ. (βλ. Μελέτιος, άρχπ. Νεαπόλεως) «Νέα Σιών»’ βλ. ν. Θεοτόκου τής «Νέας Σιών» [Νεζερά]' βλ. «Έζερός» Νείλος, πατρχ., «ό έκ τοϋ Χαρσιανίτου ό Κεραμεύς» 104 Νείλος, άρχπ. Τζιας καί Θερμίων, ό «ζωγράφος» 580, 622, 623 Νεκτάριος, πατρχ. 'Ιεροσολύμων 127, 550, 1064 471 Νεκτάριος, άρχπ. Δρυϊνουπόλεως 517 Νεκτάριος, «έξαρχος» Λευκάδος καί Άγιας Μαύρας 667 Νεκτάριος, έπ. Πρεσλάβας 560 Νεκτάριος, άρχπ. Πωγωνιανής 551 Νεκτάριος, άρχπ. Τζιας καί Θερμίων' βλ. Νεκτάριος, μ. Χαλκηδόνος Νεκτάριος, μ. Χαλκηδόνος (πρώην άρχπ. Τζιας καί Θερμίων) 496, 871, 986 Νεκτάριος, μ. Χριστιανουπόλεως 1060 Νεκτάριος, ίρμν. 6 Νεκτάριος, ίρμν., κτίτωρ μνδ. Αγίου Νικολάου στήν έπ. Ρέοντος 856 (βλ. καί Θεοδόσιος, ’Ιάκωβος, Ίωαννίκιος) Νεοκαισαρείας, μ. 130, 466, 919 (βλ. καί μ. Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών' Βενέδικτος, Βενιαμίν, Μητροφάνης (α'), Μητροφάνης (β'), Παρθένιος, Σαμουήλ, Χριστόφορος) Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών, μ.' βλ. ’Αρσένιος, Κύριλλος" Νεοκαισαρείας, μ. Νεοκαισαρείας, σύνοδος 4, 78 Νεόφυτος Β', πατρχ. 329, 348, 376, 409, 486, 511, 784, 825, 867, 922, 931 Νεόφυτος Γ', πατρχ. 962, 1006 Νεόφυτος, πατρχ. Αντιόχειας 143 Νεόφυτος, μ. Άδριανουπόλεως (πρώην άρχιδιάκονος Παρθενίου Β') 224, 266, 324, 566, 632 Νεόφυτος, μ. Αθηνών’ βλ. Νεόφυτος Β' Νεόφυτος, άρχπ. Λίγίνης 470 Νεόφυτος, έπ. Άνδρου (πρώην έπ. Σκύ­ ρου) 825 Νεόφυτος, έπ. Βελλάς 349, 932 Νεόφυτος, μ. Βιδίνης 267 Νεόφυτος, έπ. Βονδίτσης 833 Νεόφυτος, μ. Δράμας 442 Νεόφυτος, έπ. Δρυϊνουπόλεως 443, 513, 517, 526, 529 Νεόφυτος, μ. Ίωαννίνων 407, 453 Νεόφυτος, μ. Κρήτης 727 Νεόφυτος, άρχπ. Κύπρου 6 Νεόφυτος, έπ. Μεθώνης 1060, 1061 Νεόφυτος, μ. Μονεμβασίας 276, 484, 599, 838, 881, 966 Νεόφυτος, έπ. Μυριοφύτου καί Περιστάσεως 581 Νεόφυτος, μ. Νέων Πατρών 473, 1013, 1014 Νεόφυτος, μ. Νικομήδειας 1015, 1016 Νεόφυτος, έπ. Πέτρας’ βλ. Νεόφυτος, μ. Φιλίππων καί Δράμας-Ζιχνών καί Νευροκοπίου Νεόφυτος (α'), άρχπ. Σάμου 531 472 ΠΙΝΑΚΕΣ Νεόφυτος (β'), άρχπ. Σάμου 122, 553 Νεόφυτος, έπ. Σκύρου' βλ. Νεόφυτος, έπ. "Ανδρου Νεόφυτος, μ. Σοφίας 390 Νεόφυτος, μ. Φιλίππων καί Δράμας Ζιχνών καί Νευροκοπίου (πρώην έπ. Πέτρας) 766 Νεόφυτος, μ. Χαμας' βλ. Νεόφυτος, πατρχ. ’Αντιόχειας Νεόφυτος (α'), μ. Χίου 593, 753 Νεόφυτος (β'), μ. Χίου 675 Νεόφυτος' άπό την Κρήτη' ανακαινι­ στής μνδ. 'Αγίου Γεωργίου 665 Νεόφυτος, κτίτωρ μν. 'Αγίας Τριάδος Κυνουρίας 819 (βλ. καί Δανιήλ) Νεοχώρι, χ. στή Χίο 154 Νεοχώριον, χ. στή Μάνη 461 «Νεοχώριον», χ. στή μ. Μονεμβασίας 696 Νεοχώριον, χ. στή μ. Φιλίππων καί Δράμας 772 [Νεροκοϋρος]' βλ. «Άνερίκουρον» Νεστόριος (νεστοριανοί) 6, 53 [Νευροβούνιστα]' βλ. «Δεβροβουνίστα» Νευροκοπίου, μ. 183, 184, 186 (βλ. καί μ. Ζιχνών καί Νευροκοπίου' μ. Φι­ λίππων καί Δράμας - Ζιχνών καί Νευ­ ροκοπίου' Μακάριος, Σισώης) Νέων ΙΙατρών, μ. 508, 545, 1013 (βλ. καί ’Αθανάσιος, "Ανθιμος, Γαβριήλ, Γερμανός, Ίωάσαφ, ’Ιωσήφ, Νεόφυ­ τος, Παρθένιος, Σεραφείμ) Νήφων, άρχπ. Αίγίνης 438 Νίκαια 5, 6 Νίκαιας, αύτ/ρία 32 Νίκαιας, μ. 749 (βλ. καί Γρηγόριος, Δαμασκηνός, Θέογνις, Μακάριος, Να­ θαναήλ, Πορφύριος (α'), Πορφύριος (β'), Σωφρόνιος, Φιλόθεος, Χρηστός) Νίκαιας, σύνοδος 6, 53, 96, 103 [Νικήσιανη]' βλ. «Αίκισιάνη» Νικήτας, μ. 'Ηράκλειας «ό των Σερ­ ρών» 59, 95 Νικήτας, μ. Θεσσαλονίκης 18, 19 Νικήτας ό Χωνιάτης 93 Νικήτας, ίρμν., ανακαινιστής μνδ.Μεταμορφώσεως στόν'Άγιο Εύστράτιο124 Νικήτας, ό Νικαεύς «πρωτοσύγκ.» καί χαρτοφύλαξ Μ. ’Εκκλησίας 62 Νικηφόρος Α', πατρχ. (άγιος) 4, 60, 70, 86 (βλ. καί Ψευδό-Νίκη φάρος) Νικηφόρος, πατρχ. ’Αλεξανδρείας 223, 566 Νικηφόρος, μ. Αί'νου (πρώην δάσκαλος στήν Άδριανούπολη) 663, 664, 711 Νικηφόρος, άρχπ. Κύπρου καί Δευτέ­ ρας Ίουστινιανής 144 Νικηφόρος, μ. Λαοδικείας 951 Νικηφόρος, μ. Μήδειας 744 Νικηφόρος, μνχ. μν. Άγιων ’Αναργύρων ’Αθήνας 459 Νικηφόρος, χαρτοφύλαξ 9 Νικόδημος, μ. Βάρνης 557, 858 Νικόδημος, μ. "Ιμβρου (πρώην πρωτο­ σύγκ. ’Ίμβρου) 666 Νικόδημος Μεταξας, άρχπ. Κεφαλλη­ νίας καί Ζακύνθου 860, 880 Νικόδημος, μ. Παροναξίας 552, 698, 722 Νικόλαος Α' ό Μυστικός, πατρχ. 22, 63, 65, 69 Νικόλαος Β' ό Χρυσοβέργης, πατρχ. 69 (βλ. καί Νικόλαος Α' ό Μυστικός) Νικόλαος Γ' Γραμματικός, πατρχ. 4, 5 Νικόλαος, μνχ. στήν μν. Αγίου Γεωρ­ γίου «Ξυλίκη» 1031 Νικόλαος («κυρ-»), δανειστής μ. Χίου Γερασίμου 719 Νικόλαος, λογοθέτης Μ. ’Εκκλησίας 342 Νικόλαος, πρωτοπαπάς Μ. ’Εκκλησίας 538 Νικόλαος ό «ρήτορας»’ άπό τήν ’Αθήνα 835 Νικόλαος (παπα-), «σακελλίου» μ. Ναυ­ πλίου καί "Αργους 502 Νικόλαος (παπα-)’ άπό το χ. Βανίστα, Δωδώνης 526, 529 Νικόλαος, άδελφός Γεωργίου' άπό Κά­ ρυά έπ. Λιτζα καί Άγράφων 799, 800 Νικόλαος (παπα-), γιος τοΰ παπα-Άνδρέα 518 Νικόλαος τοϋ Ίωάννου’ άπό «Άδραμίσδι» Τρικάλων («άρχων κύρ») 350, 487 Νικόλας (παπα-), χαρτοφύλαξ μ. Ίωαννίνων 453 Νικόλας, ρεΐς, έπίτροπος στή μν. Θεοτό­ κου Μαύρου Μόλου 547 Νικολός' άπό Κάρυά έπ. Λιτζα καί Άγράφων 799, 800 (βλ. καί Στερια­ νός) , Νικομήδεια 5 Νικομήδειας, μ. 718, 777 (βλ. καί Άμ­ φιων, Άνθιμος, Γαβριήλ, Εύσέβιος, Κύριλλος, Νεόφυτος, Τιμόθεος) Νικούσιος Παναγιώτης 138 Νίκων, πατρχ. Μόσχας 1066, 1069 Νίσυρος 301 «Νιτηρι», χ. στήν μ. Πισιδίας 780, 830 Νομιτζ(σ)ή, χ. στήν έπαρχία Οίτύλου 461 «νοσοκομεία καί ξενοδοχεία» 353 ΓΕΝΙΚΟ ΕΤΡΕΤΗΡΙΟ Νταμουλπούλα Μαρούλα 807 Ντέης ’Ιωάννης' από τήν ’Άνδρο 444 Ντερμόνας ’Αλέξιος' άπό τό Ρέθυμνο 1050 Ντέτης Γεώργιος, επίτροπος στή μν. Θεοτόκου Μαύρου Μόλου 547 Ντζαμέτζος Τζανής' άπό τήν Πάρο 931 Ντογαντζής Θωμάς, Νικ.' άπό Καστο­ ριά 228 «Ντόσια», «χωρίδιον» στην μ. Άγκύρας 798 Ξάνθης καί Περιθεωρίου, μ. 831 (βλ. καί Γαβριήλ, Δωρόθεος, Σαμουήλ, Σίλβεστρος) «Ξενία», τοποθεσία κοντά στο χ. «Μπεζύλα» 330 Ξενοφών, μ. Τραπεζοϋντος 946 Ξεχωριανής (Παναγίας), μνδ. στην Πά­ ρο 471 «Ξυλική», μν.' βλ. 'Αγίου Γεωργίου («Ξυλική»), μν. Όζίας 4 ’Οθωμανική Αύτοκρατορία 187 οικονομική έπιτροπή Πατριαρχείου 151, 191, 193, 194, 636, 773, 774 «Οίνούπολις», στή μ. Άγκύρας 798 [Οϊτυλον]' βλ. «Βίτυλον» 'Ομαλοί, περιοχή Κεφαλληνίας 857 Όμπλοϋ (Παναγίας), μν. 273 'Ονώριος À', πάπας Ρώμης 6 «Ό πατήρ μου μείζων μού έστιν» 93 «ορισμοί... βασιλικοί» 867 όροι βοεβόδα Βασιλείου 191, 192, 193, 194, 1042, 1043 (β*. καί Βασίλειος) «'Όροι κατά πλάτος κατ’ έρώτησιν καί άπόκρισιν» 35 Όρφάνιον, χ. στήν έπαρχία Παγγαίου 772 Όρφανίου καί Καβάλας, έξαρχία 280 Όσιου Λουκά «Στηριώτου», μν. 801 Ούαλεντινιανός 5 Ούγγροβλαχία 158 Ούγγροβλαχίας, μ. 188, 189 (βλ. καί Άνθιμος, Θεόφιλος, ’Ιγνάτιος, Στέ­ φανος) Παγκράτιος, μ. Μαρωνείας 260 Παγκράτιος, μνχ., έκ των κτιτόρων μν. Άγιου Γεωργίου Άγριδιανοϋ 866 «παιδευόμενοι» άρχιερεΐς 191 (βλ. καί άφορισμός, επιτίμια) Παΐσιος Α': μ. ’Εφέσου 214, 570' μ. 473 Λαρίσης 562, 570' πατρχ. 342, 347, 548, 600, 673, 676, 700, 727, 734' πρώην πατρχ./πρόεδρος μ. Κυζίκου 734 Παΐσιος, πατρχ. ’Αλεξάνδρειάς 187, 1066, 1068, 1069 Παΐσιος, πατρχ.'Ιεροσολύμων 258, 550, 578 Παΐσιος, μ. Βέροιας 417 Παΐσιος, μ. Γάνου καί Χώρας (πρώην μ. Ρόδου) 282, 283, 1028 Παΐσιος, μ. ’Εφέσου (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας)' βλ. Παΐσιος Α' Παΐσιος, μ. Θεσσαλονίκης 348, 927 Παΐσιος, μ. ’Ίμβρου 160 Παΐσιος, πρόεδρος μ. Κυζίκου' βλ. Παΐσιος À' Παΐσιος, μ. Λαρίσης' βλ. Παΐσιος Α' Παΐσιος, πρόεδρος μ. Λήμνου 682 Παΐσιος, μ. Μυτιλήνης 392, 393, 540 Παΐσιος, μ. Πισιδίας 765 Παΐσιος (α'), μ. Ρόδου 524 Παΐσιος (β'), μ. Ρόδου’ βλ. Παΐσιος, μ. Γάνου καί Χώρας Παλαιά Διαθήκη 28 Παλαιολόγος Κωνσταντίνος («εύγενέστατος κύρ») 774 Παλαιών Πατρών, μ. 234, 305, 306, 352, 442, 447, 637, 641, 922, 963, 1029 (βλ. καί ’Αντώνιος, Δανιήλ, Θεοφάνης (α'), Θεοφάνης (β'), Παρθένιος (α'), Παρθένιος (β'), Τιμό­ θεος) Παλαμάς' βλ. Γρηγόριος, άρχπ. Θεσ­ σαλονίκης ό Παλαμάς Παλτατζής4 βλ. Σεφέραγας Παλτατζής Παμμακάριστου, μν. (πατριαρχικός να­ ός) 773, 774, 775, 779, 1052 Παναγίας, ν. στο Ίσμαήλιον 1039 Παναγίας, έξωκλήσι στή Λήμνο, μτχ. Μ. Λαύρας 867 Παναγίας, μν. στή Χάλκη' βλ. Θεοτόκου [Καμαριωτίσσης], μν. Παναγίας τής «Βλαχερονιτήσσης», ν. στή Χίο 876 Παναγίας τής «Κακοβιοτήσσης», έξω­ κλήσι στή Λήμνο, μτχ. Μ. Λαύρας 867 Παναγίας Πρωτοθρόνου ν.' βλ. Πρωτό­ θρονου, ν. Παναγίας τής «Φυρογίας», ν.(;), μτχ. τής μν. Ζωοδόχου Πηγής (Αγίας) στήν Άνδρο 829 Παναγία τών Κατακοίλων, ν.(;), μτχ. μν. Ζωοδόχου Πηγής (Άγιας) τής Άνδρου 829 Παναγίας Παντανάσσης, γυναικεία μν. στήν Αθήνα 166 474 ΙΙΙΝΑΚΕΣ Παναγίας της Φανερωμένης, ν. στο χ. Άράχωβα Λαρίσης 350 Παναγίας, ν. στόν Άμπελιάνο Στενιμάχου 486 Παναγία του Όμπλοϋ' βλ. Όμπλοϋ, μν. Παναγίας τής Ξεχωριανής, μνδ.' βλ. Ξεχωριανής, μνδ. Παναγίας της Χρυσαληθινής, ν. στά Ύψωμαθειά 1049 Παναγίας της Σιδηρόπορτας, μνδ.' βλ. Σιδηρόπορτας, μνδ. Πανάγιος Τάφος 152, 170, 862, 1039 Παναγιώτης (παπα-), οικονόμος μ. Κερκύρας 952 Παναγιώτης (παπα-), πρωτονοτάριος μ. Ίωαννίνων 453 Παναγιώτης, χαρτοφύλαξ μ. Ναυπάκτου καί ’Άρτης 309 Πάνορμος 853 Παντανάσσης, μν.' βλ. Παναγίας Παντανάσσης), μν. Παντελεήμονος, μν. στο "Αγιο ’Όρος 161 Παντεύγενος Μανουήλ, «μέγας διερμηνευτής» Μ. ’Εκκλησίας 463, 464, 465 Παντόγαλος' βλ. Μελέτιος Παντόγαλος, μ. Εφέσου πάπας 6 (βλ. καί Ρώμης εκκλησία) Παπής' άπο τό χ. Φίλια Αέσβου 784 Παπίκιον [ορος] 48 [Παρακάλαμος]' βλ. «Μπογδοριανή» Παρασκευής όσιας τής Νέας, λείψανο 1043 Παρθένιος Α' : μ. Ίωαννίνων 954’ πατρχ. 249, 272, 294, 305, 313α, 325, 985' πρώην πατρχ. 222, 223 Παρθένιος Β': μ. Άγχιάλου 888' μ. Άδριανουπόλεως 194, 888, 962' πατρχ. 223, 224, 263, 288, 324, 327, 341, 630, 632' πρώην πατρχ. 299, 300, 574, 578, 634. Παρθένιος Γ': μ. Χίου 751, 753, 601, 1023( ;)· πατρχ. 117(;), 573, 751, 753' πρώην πατρχ. 598, 747 Παρθένιος Δ': μ. Προύσης 598, 697, 712· πατρχ. 131, 550, 598, 685, 697' πρώην πατρχ. 106, 126, 135, 144, 585, 754' πρώην πατρχ./πρόεδρος μ. ’Αγχιάλου 155 Παρθένιος, μ. Άγκυρας (πρώην ίρμν. στή μν. Άγιου Ίωάννου Σωζοπόλεως) 381, 382, 914 Παρθένιος, μ. Άγχιάλου' βλ. Παρθέ­ νιος Β' Παρθένιος, πρόεδρος μ. Άγχιάλου’ βλ. Παρθένιος Δ' Παρθένιος, μ. Άδριανουπόλεως (πρώην μ. Άγχιάλου)' βλ. Παρθένιος Β' Παρθένιος (α'), μ. Αίνου (πρώην αρχι­ διάκονος Μ. Εκκλησίας) 357, 358 Παρθένιος (β'), μ. Αίνου 663, 664 Παρθένιος (α'), μ. Βάρνης 973 Παρθένιος (β'), μ. Βάρνης (πρώην μ. Ίκονίου καί Τυάνων): μ. Ίκονίου καί Τυάνων 1008' μ. Βάρνης 1033 Παρθένιος, έπ. Βελλας 235 Παρθένιος, μ. Γαγγρών 403 Παρθένιος, μ. Εύχα'ιτων' βλ. Παρθέ­ νιος, μ. Παλαιών Πατρών Παρθένιος, μ. Ζιχνών 991 Παρθένιος, πρόεδρος μ. ©ηβών (πρώ­ ην άρχπ. Σάμου): μ. ©ηβών 968, 969' άρχπ. Σάμου 217, 333' πρόεδρος μ. ©ηβών 573, 752 Παρθένιος, μ. Ίκονίου καί Τυάνων' βλ. Παρθένιος, μ. Βάρνης Παρθένιος, μ. Ίωαννίνων' βλ. Παρθέ­ νιος Α' Παρθένιος, μ. Καφα καί Φούλλων 221, 879 Παρθένιος, μ. Κερκύρας 952 Παρθένιος, έπ. Κερνίτζης' βλ. Παρθέ­ νιος, μ. Παλαιών Πατρών Παρθένιος, μ. Κορίνθου 185 Παρθένιος, μ. Κυζίκου 917 Παρθένιος, μ. Λακεδαιμόνιας 196, 213 (... καί Δημητσάνης) Παρθένιος, μ. Αήμνου 716 Παρθένιος, άρχπ. Μάνης 461 Παρθένιος, μ. Μυτιλήνης 702, 704, 913 Παρθένιος (α'), μ. Ναυπλίου καί Άρ­ γους 368, 369, 370 Παρθένιος (β'), μ. Ναυπλίου καί Άρ­ γους (πρώην μ. Νέων Πατρών): μ. Νέων Πατρών 379, 398' μ. Ναυ­ πλίου καί Άργους 399, 429, 508 Παρθένιος, μ. Νεοκαισαρείας 919 Παρθένιος, μ. Νέων Πατρών' βλ. Παρ­ θένιος, μ. Ναυπλίου καί Άργους Παρθένιος (α'), μ. Παλαιών Πατρών (πρώην έπ. Κερνίτζης) : έπ. Κερνί­ τζης 352' μ. Παλαιών Πατρών 234, 305, 1010, 1011 Παρθένιος (β'), μ. Παλαιών Πατρών (πρώην μ. Εύχαίτων) 610 Παρθένιος, μ. Προύσης καί Τριγλείας' βλ. Παρθένιος Δ' Παρθένιος, άρχπ. Πωγωνιανής 201, 612 Παρθένιος, άρχπ. Σάμου (πρώην μ. ©ηβών)' βλ. Παρθένιος, πρόεδρος μ. ©ηβών Παρθένιος, άρχπ. Σαντορίνης 326, 347 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Παρθένιος, μ. Χίου' βλ. Παρθένιος Γ' Παρθένιος (παπα-), μνχ. της μν. Έλεούσης Κυνουρίας 822 Παρθένιος, πρωτοσύγκ. στη μ. Κυζίκου 883 Παροικία Πάρου 824 Παροναξίας, μ. 342, 624, 795, 807 (βλ. καί ’Αθανάσιος, Βενιαμίν, Γαβριήλ, Θεοφάνης, 'Ιερεμίας, Ιωακείμ, ’Ιω­ σήφ, Μακάριος (α'), Μακάριος (β'), Μελέτιος, Νικόδημος) Πάρος 328, 471, 824, 931 Πασπάτης, παπα-Κήρυκος" άπό τη Χίο 818, 828 Πατέρων, μν.' βλ. Μηδικίου, μν. Πάτμος 471, 824 πατριαρχικά δίκαια (δικαιώματα - εισο­ δήματα) 121, 184, 191, 207, 286, 307, 318, 321, 333, 607, 636, 773, 809, 833, 908, 996, 1018, 1025, 1045 (βλ. καί δοσίματα εκκλησιαστι­ κά' πρβ. δωρεές, ελεημοσύνες, χρή­ ματα «ψυχικής σωτηρίας χάριν») πατριαρχικά κελλία 1050 «πατριαρχικά (σταυροπηγιακά) νησία» 259, 791 πατριαρχικά (σταυροπηγιακά) χωριά 75, 265, 516, 533, 629, 725 («χάσια»), 727, 728, 798, 812, 850, 851, 923, 924, 925' πρβ. εξαρχίες πατριαρχικές έπιστολές 63 Πατρών, μ.' βλ. μ. Νέων Πατρών' μ. Παλαιών Πατρών Παυλάκης («άρχων κυρίτζης»), καπουκεχαγιάς βοεβόδα Βασιλείου 591, 602 Παύλος Β', άρχπ. ΚΠολέως 6 Παύλος ό Σαμοσατεύς 6 Παύλος, ίρμν. 97 Παφνούτιος, μ. Διδυμοτείχου 331 Παχώμιος Β', πατρχ. 531 Παχώμιος, μ. Ρόδου 485, 994 Παχώμιος, μ. Χαλκηδόνος 193, 194, 986, 1002 «Πεζούλα»" βλ. «Μπεζύλα» πειρατεία 228 (βλ. καί «κουρσάροι αιχμαλωσία - άντίλυτρα») Πελεκητής ('Αγίου Ίωάννου τοϋ Θεολό­ γου, μν. στήν περιοχή Τριγλείας 1046 Πεντέλης (Θεοτόκου), μν. 167 Περιθεωρίου καί Ξάνθης, μ.’ βλ. μ. Ξάνθης καί Περιθεωρίου «Περί πατριαρχικών προνομίων», Θ. Βαλσαμώνος 418 «Περί τής σατανικής νηστείας τοϋ Άρτζηβουρίου» 53 «Περί τοϋ ϊχοντος χάριν μεταδοΰναι τώ μή ίχοντι καί περί πρεσβυτέρων» 29 475 «Περί τών άποθνησκόντων εις τάς πα­ γίδας» 12 «Περί τών οκτώ τής πονηριάς πνευμά­ των» 25 «Πέρματα», χ. στή μ. Πισιδίας 780, 830 «πεσκέσιον» 859 (βλ. καί δοσίματα έκκλησιαστικά) Πέτρας, έπ.’ βλ. Νεόφυτος, έπ. Πέτρας Πετρίλον, χ. στήν περιοχή Καρδίτσας 805, 941 Πετριωτίσσης, μν.’ βλ. 'Αγίας Τριάδος, μν·, Πετρίτζης Άντώκας' άπό τή Χίο 792 Πετρίτζης Μανουήλ' άπό τή Χίο 792 [Πετροπηγή]' βλ. «Δουκάλου» Πέτρος, άπόστολος 34, 37, 52 Πέτρος, πατρχ. 6 Πέτρος Α', έπ. ’Αλεξανδρείας 6 Πέτρος ό Μογγός, πατρχ. ’Αλεξάν­ δρειάς 6 Πέτρος Μογίλας, μ. Κιέβου 597 Πέτρος ό Κναφεύς 53 Πέτρος, βοεβόδας «πάσης Μπογδανίας» 778 Πέτρος, χαρτοφύλαξ Μ. ’Εκκλησίας 39 Πίρης Γεώργιος, ένοικιαστής έργαστηρίου στή Θεσσαλονίκη 781 Πισιδίας, μ. 319, 329, 780, 830 (βλ. καί μ. Ίκονίου καί Πισιδίας' Ευ­ θύμιος, ’Ιωακείμ, Κύριλλος, Λεόντιος, Μεθόδιος, Παΐσιος, Σίλβεστρος) «πλαστογραφία» 977, 1022, [1022α] Πλαταμώνος, έπ.' βλ. ’Αγαθάγγελος, Γερμανός, έπ. Πλαταμώνος Πλάτζα, χ. στή Μάνη 461 Πλάτζας, έξαρχία 275 Πλάτζας, έπ. 275 (βλ. καί Σωφρόνιος, μ. Μονεμβασίας) [Πογδόριανη]' βλ. «Μπογδοριανή» Ποδογόριανη («Ποδογορίανη»), χ. τής επαρχίας Παγγαίου, σημ. όνομ. Ποδοχώριον 772 Πολήσης Στάθης 813 Πολίτζιανη ’Ηπείρου, χ. στήν έπ. Δρυϊνουπόλεως 517 Πολίτης Κωνσταντίνος' άπό τή Χίο 787 Πολυανής, έπ.' βλ. Καλλίνικος, έπ. Πολυανής Πολύευκτος, πατρχ. 920 «Πολύκανδρος» [Φολέγανδρος] 246 Πολύστηλον, χ. στήν έπαρχία Καβάλας 831 Πολυφέγγους, έπ.' βλ. Θεοδόσιος, έπ. Πολυφέγγους «Πομπληανή»' βλ. «Μπομπλίανη» Πόντιος Πιλάτος 1051 476 ΙΙΙΝΑΚΕΣ Πορφύριος, έπ. Βουθρωτοϋ καί Γλυκέως 291 Πορφύριος (α'), μ. Νίκαιας 1003 Πορφύριος (β'), μ. Νίκαιας 263, 292, 293, 684, 1003, 1004 Πορφύριος, μνχ., έκ των ιδρυτών μν. 'Αγίου Γεωργίου Άγριδιανοϋ 866 ΙΙοϋλος· άπό Δεβροβουνίστα 797 Πράβιον, χ. στήν έπαρχία Παγγαίου 816 Πραστεΐον, χ. στη Μάνη 461, 851 Πρεσλάβας, έπ. 962 (βλ. καί Καλλίνι­ κος, Νεκτάριος, έπ. Πρεσλάβας) Πρεσπών, έπ." βλ. Ζαχαρίας, έπ. Πρεσπών προεδρία μ. («πρόεδρος - «προεδρικώς» «κατά προεδρίαν») 107, 155, 156, 157, 164, 173, 203, 204, 242, 243, 573, 621, 675, 682, 734, 752, 872, 1025 Προικοννήσου, άρχπ. 134, 178 (βλ. καί Γεράσιμος, Γρηγόριος, Δανιήλ (α'), Δανιήλ (β'), 'Ιερεμίας) «προικώα συμβόλαια» 851 Προιλάβου καί Ίσμαηλίου, μ. 116, 1021 (βλ. καί Γεράσιμος, Μελέτιος) προϊόντων καί χρημάτων καταβολές, ώς σημεϊον «υποταγής» στόν πατρχ.: άσπρα 154, 341, 441, 458, 505, 506, 509, 819, 840, 856, 1040' ρεάλια 478' «φλωριά» 353, 493, 528, 811, 852' άχυρο 850' ζάχαρη 115, 139' κερί 124, 139, 190, 262' κουκιά 665' κρεβατόκαπα 460' κριθάρι 850' λάδι 138, 264, 268, 659, 771, 1046' μέλι 492' τυρί 160' χαβιάρι 1039 Πρόκλος, άγιος 6 «Πρός Άντίοχον άρχοντα, περί πλείστων καί άναγκαίων ζητημάτων» 3 πρόσοδος φορολογική χωριών 862 «Πρός τινα πολιτικόν, σύνταγμα πάνυ ώφελιμώτατον καί πολύ ώφελέστατον» 25, 37 ΙΙροτέριος, άγιος 6 Προύσης (Μουντανίων καί Τριγλείας), μ. 592, 598, 629, 771 (βλ. καί Ίωάσαφ, Κλήμης, Μελέτιος, Παρθένιος Δ', Χρύσανθος) Προφήτου Ήλιού, ν. στο Στενίμαχο 486 Προφήτου Ήλιού, ν.,μτχ. τής μν.Βουλκάνου 821 πρωτέκδικος 44 Πρωτοθρόνου (Θεοτόκου), ν. στό Χαλκί τής Νάξου 794, 795, 802, 803, 804 «Πτελέον» [Πτελεόν], χ. στήν περιοχή 'Αλμυρού 533 «Πυραμοϋ» [Πυ(ι)ραμά],χ. στή Χίο 925 Πυργίου καί Βολισσοϋ, έξαρχία 923, 924, 925 ΙΙύρρος, πατρχ. 6 Πωγωνιανή 1045 Πωγωνιανής, άρχπ. 272, 501, 1045 (βλ. καί ’Άνθιμος, Δανιήλ, Νεκτάριος, Παρθένιος, Σωφρόνιος) Ραβέννα 6 «Ραδοβισδίου», έπ.' βλ. Κλήμης, έπ. Ραδοβισδίου Ραιδεστοϋ καί Πανιού, έπ. 109 (βλ. καί ’Αθανάσιος, Θεοφάνης (α'), Θεοφά­ νη« (β')) Ράλλη σπίτια, στήν ΚΠολη 778 Ράλλης, κυρίτζης, δανειστής Μ. ’Εκ­ κλησίας 227, 838 Ράλλης-Ποτλής 55, 56 Ραφαήλ Β', πατρχ. 329, 439, 510, 798, 867, 918, 922 Ραφαήλ, έπ. Μετρών καί Άθύρων 615 Ραφαήλ, μ. Ναυπάκτου καί Άρτης 453 Ρέθυμνο 727, 1050 Ρέοντος, έπ. 856, 1038 (βλ. καί Διο­ νύσιος, Ίωάσαφ) Ρήγαινα' κάτοικος στό χ. Φίλια Λέσβου 784 Ριζόκαστρο, τοποθεσία πιθανώς στήν έπ. ’Αρκαδίας Κρήτης 138 «Ροβολιάρη» [Ροβολιάριον], χ. στήν Φθιώτιδα 1013 Ρόδος 848 Ρόδου (καί Λίνδου) μ. 299, 300, 301, 302, 303, 791, 848 (βλ. καί Γρηγό­ ριος, 'Ιερεμίας, ’Ιωακείμ (α'), ’Ιωα­ κείμ (β'), Μελέτιος, Παΐσιος (α'), Παΐσιος (β'), Παχώμιος, Φιλόθεος) Ρουμπή Άαρών, δανειστής μ. Εύρίπου Ίωάσαφ 1062 Ροϋσος Δήμος, δανειστής Μ. ’Εκκλη­ σίας 640 ρουφέτια ΚΠόλεως 170' άμπατζήδων, 266' μουμτζήδων 125 Ρωμανός Ä' αύτ/ωρ 65 Ρωμανός ό Δυρραχίου 76 Ρώμης, έκκλησία' βλ. Άνδριανός, Βενέδικτος, Βονιφάτιος, Θεόδωρος Α', Κλήμης, Λέων Α', Όνώριος Α', Σίλβεστρος Α', Φήλιξ Γ' Ρωσία 187' βλ. καί Μοσχοβία Ρωσική έκκλησία 1064, 1065, 1066, 1067, 1068, 1069 Σάββας, άγιος 4, 6 σαββατιανοί 53 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ «Σαμώτιον όρος» 844 Σαμοθράκη 259 Σάμος 216, 531 Σάμου, άρχπ. 122, 216, 531 (βλ. καί ’Αθανάσιος, ’Άνθιμος, Δωρόθεος, Κορνήλιος, Νεόφυτος (α'), Νεόφυτος (ß'j, Παρθένιος, Φιλάρετος, Χριστό­ φορος) Σάμου, εξαρχία 531 Σαμουήλ, μ. ’Αθηνών 376, 377, 383 Σαμουήλ, μ. Νεοκαισαρείας 564, 565, 740 Σαμουήλ, μ. Ξάνθης καί Περιθεωρίου 279 Σαντορίνη 826 Σαντορίνης, άρχπ. 347, 425 (βλ. καί δια­ νομή κτημάτων' Γερμανός, Θεόφι­ λος, ’Ιωακείμ, ’Ιωσήφ, Παρθένιος, Φιλόθεος) Σαούλ 42, 52 Σαούλης' γιος του ’Ιωάννη τοΰ Κομνηνοϋ' άπό το Λάμποβο 886 Σαράη, έπ. (μ. Κιέβου) 102 Σαρακινας' βλ. Μέξας Σαρακινας Σαρακίνιστα, χ. Ηπείρου, έπ. Δρυϊνουπόλεως 271 Σάρδεων, μ. 942 (βλ. καί Λογγίνος, Μελέτιος) Σαρδική 6 Σαρδικής, σύνοδος 4, 80 «Σαρσοκορώνης», έπ.' βλ. Κορώνης έπ. Σεβαστείας, μ. 450, 911 (βλ. καί Θεό­ δωρος, ’Ιωσήφ, Μελέτιος, Σεραφείμ) Σεβαστός' από τή Λέσβο 808 Σεβήρος, πατρχ. ’Αντιόχειας (ήγέτης μονοφυσιτών) 6 Σεβήρος, «χωρεπίσκοπος» 6 Σελεύκειας, μ. 340 (βλ. καί Βασίλειος, Βενέδικτος, Ματθαίος) Σέλιτζα, «χωρίδιον», κοντά στό Στενίμαχο 486 «Σελίτζιανη», χ. στην έπ. Δρυϊνουπόλεως 885, 886 Σεραφείμ, μ. Γοτθίας 199 Σεραφείμ, άρχπ. Κώ 998 Σεραφείμ, μ. Νέων Πατρών 398 Σεραφείμ, μ. Σεβαστείας 450 Σεραφείμ, άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου 371 Σεραφείμ, κτίτωρ τοϋ μνδ. τής Θεοτό­ κου τής Κεχαριτωμένης 506 Σερβίων, έπ. 153 Σέριφος 246, 534 Σερρών, μ. 447, 831, 859 (βλ. καί ’Α­ χίλλειος, Γαλακτίων, Δαμασκηνός, Δανιήλ, Θεοφάνης, Ίωάσαφ, Κύριλ­ λος, Τιμόθεος) 477 Σεφέραγας Παλτατζής Χαρατουραγής, δανειστής μ. Μονεμβασίας ’Αθανα­ σίου 717 Σέργιος Α', πατρχ. 6 Σέργιος Β', πατρχ. 62 Σέργιος, άρμένιος άγιος 53 Σηλυβρίας, μ. 162 (βλ. καί Λαυρέντιος, Μακάριος (α'), Μακάριος (β'), Μελέ­ τιος, Σωφρόνιος) [Σίδηρους]' βλ. «Συγυροϋς» Σιδηρόπορτας (Παναγίας), μνδ. κοντά στο χ. Κουτζαβάς Μεσσηνίας 478 Σίδης, έπαρχία 329 Σίδης, μ.' βλ. ’Ιάκωβος, Καλλίνικος, μ. Σίδης «σιδοσία» 372 (βλ. καί «βασιλικές συδοσίες») Σικελία 6 Σίκινος 246 Σίλβεστρος Α', πάπας Ρώμης (άγιος) 53 Σίλβεστρος, μ. ’Εφέσου 477, 868, 869 Σίλβεστρος, μ. Ίκονίου καί Πισιδίας 319 Σίλβεστρος, μ. Κιέβου (πρώην έπ. Μιρλαβίας, Όρσίας καί Μογλαβίας) 597 Σίλβεστρος, μ. Μελενίκου 575, 668 Σίλβεστρος, έπ. Μιρλαβίας, Όρσίας καί Μογλαβίας’ βλ. Σίλβεστρος, μ. Κιέβου Σίλβεστρος, μ. Ξάνθης καί Περιθεωρίου 279 Σίλβεστρος, μ. Πισιδίας 329, 606, 874 Σίλβεστρος, άρχπ. Χαλδίας 304 Σίλβεστρος, πατριαρχικός έξαρχος 908 «Σιμέντοβον», χ. στή μ. Άγχιάλου 962 Σινά, μν. 138, 1056, 1057, 1058 (βλ. καί Σιναίου όρους άρχι(έπισκοπή)). Σιναίου όρους, άρχι(έπισκοπή) - σιναϊτικό ζήτημα 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 258, 310, 311, 312, 313, 313α, 1056, 1057, 1058 (βλ. καί Άνανίας, Ίωάσαφ, Λαυρέντιος) «Σίπατον», χ. κοντά στό ’Ιάσιο 862 Σισίνιος Β', πατρχ. 57, 60, 62 Σισώης, μ. Νευροκοπίου 184, 186 Σίφνος 328, 622 («Σίφουνος») Σίφνου, άρχπ. 165, 246, 347 (βλ. καί ’Αθανάσιος, Ιερόθεος Γρίσπος, Τι­ μόθεος, Φιλόθεος) Σκαθής ’Αντώνιος 876 Σκαθής παπα-Γεώργιος 876 Σκαθής παπα-Κωνσταντής, κτίτωρ ν. Παναγίας «Βλαχερονιτήσσης» Χίου 876 Σκαλωτής (Θεοτόκου), μν. στήν Αίνο 785 Σκαραμαγκάς Λουκάς 1022, [1022α] Σκόπελος 955 478 ΠΙΝΑΚΕΣ Σκύρου, έπ. 970’ (βλ. καί Θεοδόσιος, Μεθόδιος, Νεόφυτος) Σμύρνης, μ. 384, 628 (βλ. καί Γαβριήλ, Ιερεμίας, ’Ιάκωβος, Μακάριος) «σοδομικές πράξεις» 449 Σόλων, έπ.’ βλ. Μακάριος, έπ. Σόλων Σοφιανός, πρωτέκδικος Μ. ’Εκκλησίας 289, 624 Σοφίας, μ. 163, 957 (βλ. καί Αύξέντιος, Γρηγόριος, Δανιήλ, ’Ιγνάτιος, ’Ιε­ ζεκιήλ, 'Ιερεμίας, Ίωάσαφ, Κύριλ­ λος, Μελέτιος (α'), Μελέτιος (β'), Νεόφυτος) Σπανός Γεώργιος, κτίτωρ ν. Πρωτό­ θρονου στη Νάξο 795 Σπανός παπα-Γεώργιος, έγγονός τοΰ κτίτορος τοΰ ν. τής Πρωτοθρόνου 795, 803, 804 Σπανός Γεώργιος, Νικολάου 794, 802 Σπανός παπα-Ίωάννης, άδελφός Νικο­ λάου 794, 802 Σπανός παπα-Ίωάννης, Νικολάου 794, 802, 804 Σπανός Νικόλαος, άδελφός παπα-’Ιω­ άννη 794 Σπηλαιωτίσσης Θεοτόκου, μν. στην έπ. Δρυϊνουπόλεως 271 Σταγών, έπ. 530 (βλ. καί ’Αβραάμ, Διο­ νύσιος, Ιερεμίας, Τιμόθεος) Σταμάτιος λογοθέτης, έξαρχος Άκοβας, άδελφός Μανουήλ 812 Στανίλης παπα-Έμμανουήλ, σκευοφύλαξ έπ. Σκύρου 970 Στανίτζας Κώστας 796 Σταυροσκιάδι[ον], χ. ’Ηπείρου, στην έπαρχία Πωγωνίου 517 Στενίμαχος 486 «Στενίτζα» [Στεμνίτσα] 777 Στεριανός- από Κάρυά, έπ. Λιτζα καί ’Αγράφων 799, 800 (βλ. καί Νικολός) Στεφάνής" άπό την Πάρο 328 Στεφανόπουλος Δη μούλας, Θεοδώρου’ άπό την Μπεζούλα 789 Στέφανος, μ. Ούγγροβλαχίας (πρώην ηγούμενος μν. «ΐισμάνας») 188, 189, 285 Στέφανος, άγιος 6 Στέφανος, άναγνώστης 6, 52 Στέφανος, βοεβόδας Μολδοβλαχίας 152 Στέφανος τοΰ Γρηγορίου' άπό την Τραπεζούντα 503 (πρβ. ’Ελευθέριος τοΰ Ν ικολάου) Στισιάρης Παρής 815 «Στρύμων ποταμός», χ. στη μ. Φιλίπ­ πων καί Δράμας 772 Στυλίδα 460 Στύλος, χ. στήν περιοχή Άποκορώνου Κρήτης 727, 728 «Συγυροϋς», «χωρίδιον» στή Χίο' πι­ θανώς τό σημ. Σίδηρους 925 Συμεών, έπ. Λοφτζοϋ 1017 Συμεών, μ. Χίου 923 Συμεών, μ. Χριστιανουπόλεως 378, 412 [Συμεών] ό Μεταφραστής 6 Σύμη 301 «ΣυναγωγαΙ» 7 Συνάκος Άγγελάκης 793 Συννάδων, μ.· βλ. Κάλλιστος, Ματθαίος, Μελέτιος, μ. Συννάδων «Σύνοψις των Βασιλικών» 2 «Σύνταγμα πρός μονάζοντας καί πάντας χριστιανούς» 96 Συρίγος Μελέτιος 191 Σύροι 6 σχολαστικοί 6 Σωζοπόλεως, μ. 284, 314, 391, 685, 891, 893 (βλ. καί μ. Μήδειας' μ. Μή­ δειας καί Σωζοπόλεως' Θεόκλητος, Καλλίνικος, Κλήμης, Μητροφάνης) Σωζόπολις 381 Σωκράτης, έκκλησιαστικός συγγρα­ φέας 6 Σωσίνου, μν. στήν ’Ήπειρο 349, 852 Σωτήρος Χρίστου, ν. στήν έπαρχία Άνδρούσης, μτχ. μν. Βουλκάνου 820 Σωτήρος Χρίστου (Άρκάδι), μν.' βλ. Άρκαδίου, μν. Σωτήρος Χρίστου, ν. στο χ. «Κλυτονιάβιστα», ’Ηπείρου 441 Σωτήρος Χρίστου, έξωκλήσι στή Λή­ μνο 867 Σωτήρος Χρίστου, ν. στή Χίο 792 Σωτήρχος’ άνεψιός Μιχ. Καρύκη 835 Σωφρόνιος, πατρχ. Ιεροσολύμων 251 Σωφρόνιος, μ. ’Αθηνών' βλ. Σωφρόνιος, μ. Βιδίνης Σωφρόνιος, έπ. Βελλας 932 Σωφρόνιος (α'), μ. Βιδίνης 421 Σωφρόνιος (β'), μ. Βιδίνης (πρώην μ. ’Αθηνών): μ. ’Αθηνών 946, 950, 960, 1020, 1059· μ. Βιδίνης 267, 741, 1029, 1036 Σωφρόνιος, έπ. Γαρδικίου' βλ. Σωφρό­ νιος, μ. Μονεμβασίας Σωφρόνιος, μ. Θεσσαλονίκης (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 415, 416 Σωφρόνιος, μ. Ίμβρου 666, 909, 974 Σωφρόνιος, μ. Λαοδικείας 205 Σωφρόνιος, μ. Μονεμβασίας (πρώην έπ. Γαρδικίου) 276, 599, 695, 696 Σωφρόνιος, μ. Μυτιλήνης 411, 413 Σωφρόνιος, μ. Ναυπλίου καί ’Άργους 429, 431 902, 903 ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Σωφρόνιος, μ. Νίκαιας 549 Σωφρόνιος, άρχπ. Πωγωνιανής 201 Σωφρόνιος, μ. Σηλυβρίας 230, 231, 1000 Σωφρόνιος, μ. Φιλίππων καί Δράμας 645, 688 Σωφρόνιος, ΐρμν., έφημέριος Μ. ’Εκ­ κλησίας 538 Ταλαντίου !π.' βλ. Διαυλείας καί Ταλαντίου, έπ.-άρχπ. Ταμουλής Γεώργιος 807 Ταμουλής ’Ιωάννης 807 Ταξιαρχών («Άποθελιότη»), μνδ. στήν ’Ίμβρο 160 Ταξιάρχου, μν. στήν έπ. Ίεράπετρας 264 Ταξιάρχου, ν., μτχ. τής Παναγίας τής Σκαλωτής 785 Ταξιάρχου τοϋ Λειμώνος μν.' βλ. Λειμώνος, μν. Ταξιαρχών Αίγιου, μν. 13 Ταξιαρχών, μν. στο Κάσινο Μολδοβλα­ χίας 152 Ταξιαρχών, μν.στό Μαρτζινάνι Ούγγροβλαχίας 158 Ταξιαρχών, ν. στο Στενίμαχο 486 Ταπεινός Δόνος, πρόκριτος Πωγωνιανής 1045 Ταπεινός Κανέλλος' άπό την Τρίπολη 827 Ταράσιος, πατρχ. (άγιος) 4, 6, 52 Τατάρνας (Θεοτόκου τής Φανερωμέ­ νης), μν. 657 Ταχτακαλάς [Tahta Kale], άγορά Θεσ­ σαλονίκης 800 Τελώνια, χ. στή Μυτιλήνη (σημ. όνομ. ’Άντισσα) 541 «τεμεσούκια» 1038 Τερέντιος, κόμης 6 τετραγαμία 22, 65, 69 τετραδίτες 53, 78 Τζακωνίτης’Ιωαννάκης,Νικ.' άπό ΚΠολη 228 Τζαλή-Καβάκι, χ. στή μ. Άγχιάλου 962 «Τζαούση οικία», πλησίον οικουμενικού πατριαρχείου 775 Τζερβενοΰ, έπ.' βλ. Γαβριήλ, έπ. Τζερβενοϋ Τζετζεβός, χ. στήν Άχαΐα («το εγγύς Τζετζέβου») 117 Τζιας καί Θερμίων, άρχπ. 492, 622, 872 (βλ. καί Γερμανός, Γρηγόριος, Δανιήλ, Νείλος, Νεκτάριος) «Τζινάρη», χ. στήν έπαρχία Νικομή­ δειας 777 479 Τζουβανία Αίγυπτου 256 Τιβέριος, αύτ/ωρ 6 «τιμάρια... άρχόντων» μ. Δρύστρας 937 Τιμαρόβου, εξαρχία 116 Τιμίου Προδρόμου, μν. στις Σέρρες 432, 845 Τιμίου Προδρόμου, ν. στό Στενίμαχο 486 Τιμόθεος Β': μ. Παλαιών Πατρών 354" πατρχ. 329, 348, 483, 498, 771, 827, 829, 832, 853, 867, 886, 918, 922, 927, 1037 Τιμόθεος, έπ. ’Αλεξάνδρειάς 8, 57 Τιμόθεος, μ. Βιδίνης (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 646 Τιμόθεος, μ. Λαρίσης 782, 835 Τιμόθεος, έπ. Μέτρων 615, 760 Τιμόθεος, μ. Νικομήδειας (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 670 Τιμόθεος, μ. Παλαιών Πατρών' βλ. Τιμόθεος Β', πατρχ. Τιμόθεος, μ. Σερρών (πρώην ήγούμενος μν. Τιμίου Προδρόμου) 845 Τιμόθεος, άρχπ. Σίφνου 165, 849 Τιμόθεος, έπ. Σταγών 530 Τιμόθεος, μ. Χαλκηδόνος 469 Τιμόθεος);) 6 «Τισμάνας», μν. 285 «Τολκισαρίτε», [Τολκισαρίκ], «χωρίδιον» στή μ. Άγκύρας 798 Τορνόβου, μ. 854, 855 (βλ. καί Γα­ βριήλ, Γεράσιμος πατρχ., Διονύσιος, ’Ιεζεκιήλ, Κύριλλος, Μακάριος) Τραπεζοϋντος, μ. 269, 503, 681 (βλ. καί ’Άνθιμος, Γεράσιμος, ’Ιγνάτιος, ’Ιωάννης, Κοσμάς, Κύριλλος, Λαυ­ ρέντιος, Ξενοφών, Φιλόθεος) «Τρηγόβιστον» 188 'Γριανταφυλλίνα, κόρη τοϋ Χατζή-Δημητρίου 1049 Τρίγλεια 592, 629, 771, 1040, 1046 Τρίπολη 827 «Τρυπολίτου», μν.' βλ. Μεταμορφώσεως, μν. Τυρολόης καί Σερεντζίων, έπ.' βλ. ’Άνθιμος, έπ. Τυρολόης καί Σερεν­ τζίων Τύρου, έπ.' βλ. Φώτιος, έπ. Τύρου Υακίνθου, μν. στή Νίκαια 6 «'Υπομνήματα εις τούς Ψαλμούς» 34 «"Υψηλά»' βλ. ’Ιωάννης ό «"Υψηλά» Ύψωμαθειά 1049 «φακάδικα»' βλ. έργαστήρια 480 ΠΙΝΑΚΕΣ «Φάλκος Μπά'ία», έκ των κτιτόρων μν. 'Αγίου Μιχαήλ στή Σκόπελο 955 Φαναριού καί Νεοχωρίου, άρχπ. 190, 330, 514, 789, 796, 797 (βλ. καί ’Αθανάσιος, Εύθύμιος, Θεοφάνης, Ίωάσαφ, Σεραφείμ) Φανερωμένης, ν.' βλ. Παναγίας τής Φανερωμένης, ν. Φαραώ 52 Φαρισαίοι 37 Φαρφαράς ’Ιωάννης 456 Φήλιξ Γ', πάπας Ρώμης 6 Φιλαδέλφειας έξαρχία 249 Φιλαδέλφειας, μ. 100, 325, 1055 (βλ. καί ’Αθανάσιος Βαλεριανός) Φιλάρετος, άρχπ. Σάμου 647 Φίλια, χ. στή Λέσβο 783 Φίλιππος, πρωτονοτάριος Μ. ’Εκκλη­ σίας 342 Φιλιππουπόλεως, μ. 49, 440, 943 (βλ. καί Γαβριήλ, Δανιήλ, Ίωάσαφ, Κύ­ ριλλος (α'), Κύριλλος (β'), Μελέτιος, Χριστόδουλος, Χριστόφορος) Φιλιππούπολη 148, 486 Φιλίππων, μ. 67, 428, 772, 815, 831, 832, 834 (βλ. καί μ. Φιλίππων καί Δράμας, μ. Καβάλας, μ. Φιλίππων καί Δράμας - Ζιχνών καί Νευροκό­ που' Κλήμης) Φιλίππων καί Δράμας, μ. 111, 644, 645, 688, 832, 1034 (βλ. καί μ. Δράμας, μ. Καβάλας, μ. Φιλίππων καί Δράμας-Ζιχνών καί Νευροκόπου' Άβέρκιος, Γεράσιμος, Θεόκλητος, Λαυρέντιος, Σωφρόνιος) Φιλίππων καί Δράμας - Ζιχνών καί Νευροκόπου, μ. 111, 112, 280, 766, 767 (βλ. καί μ. Φιλίππων, μ. Δρά­ μας, μ. Φιλίππων καί Δράμας, μ. Καβάλας, μ. Ζιχνών καί Νευροκόπου' βλ. καί Γερμανός, Νεόφυτος) Φιλογόνιος (άγιος), πατρχ.’Αντιόχειας 4 Φιλόθεος, έπ. Άγαθουπόλεως' βλ. Φι­ λόθεος, μ. Τραπεζοϋντος Φιλόθεος, μ. Βιδίνης 741 Φιλόθεος, έπ. Καλλιουπόλεως καί Μαδύτων 585, 587 Φιλόθεος, μ. Λήμνου 488 Φιλόθεος, μ. Νικαίας 724, 861 Φιλόθεος, μ. Ρόδου (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 402 Φιλόθεος, άρχπ. Σαντορίνης 326 Φιλόθεος, άρχπ. Σίφνου 347 Φιλόθεος, μ. Τραπεζοϋντος (πρώην έπ. Άγαθουπόλεως): έπ. Άγαθουπόλεως 603, 618, 619, 620' μ. Τραπε­ ζοϋντος 603, 639, 681, 1047, 1048 Φιλόθεος, ηγούμενος μν. Θεοτόκου Χάλ­ κης 536 Φιλόθεος, «σύγκελλος», άρχπ. Τζίας καί Θερμίων 492 Φιλοσόφου (Θεοτόκου), μν. 920, 921 Φλαβιανός «ό Μέγας» (άγιος), πατρχ. 6 «φλεβοτόμος» 1038 Φλωρέντσα τοΰ Κωνσταντίνου, σύζυγος Νικ. Μπούρα 803 «Φλωρισαΐοι» [Φλωρεσαΐοι], χ. στήν Καρδίτσα (σημ. όνομ. Άνθοχώρι) 797 «Φλώρι»' βλ. Κοιμήσεως Θεοτόκου, «έκκλησίδιον» «Φοιτά» [Φυτά], χ. στή Χίο 925 [Φολέγανδρος]' βλ. «Πολύκανδρος» Φράγκα τοΰ Δούκα, σύζυγος Κώνστα Μπόζη' άπό τό χ. Μεσότοπος Λέσβου 814 Φρόντων( ;) 6 φυλακισμένοι ΚΠόλεως 125 «Φυρογίας», βλ. Παναγίας της Φυρογίας, ν.( ;) Φυτά' βλ. «Φοιτά» Φυτολούρης Ίαννούλης 508 «Φωτεινόν», βλ. Μεταμορφώσεως, μνδ. Φώτιος Α', πατρχ. 6, 7, 40 Φώτιος, έπ. Τύρου 6 Φώτιος, πρωτέκδικος Μ. ’Εκκλησίας 422 Φωτοδότου Χριστοΰ, μν. στή Νάξο 408, 624 Χάικος Γεώργιος 815 Χαλανδρίτζα 963 «Χαλεπλής», δανειστής μ. Διδυμοτεί­ χου 422 Χαλδίας, έπ.-άρχπ. 269, 681 (βλ. καί Εύθύμιος, Σίλβεστρος) Χάλκη Δωδεκανήσων 301 Χάλκη Πριγκηπονήσων 162, 536 Χαλκηδόνος, σύνοδος 6 Χαλκηδόνος, μ. 212, 270, 320, 353, 718 (βλ. καί Γαβριήλ, Διονύσιος, Εύ­ θύμιος, Ιερεμίας, ’Ισαάκ, ’Ιωάννης, ’Ιωάννης ό Κασταμονίτης, Ίωάσαφ, Νεκτάριος, Παχώμιος, Τιμόθεος) Χαλκί(ον), χ. στή Νάξο 794, 795, 803, 804 Χαμάς, μ.' βλ. Νεόφυτος, μ. Χαμάς Χάνδακας 138 χαράτσι 120, 155, 157, 174, 226, 246, 249, 259, 265, 267, 269, 272, 317, 320, 337, 343, 344, 353, 475, 481, 499, 530, 538, 588, 661, 683, 685, 715, 718, 723, 725, 743, 750, 785, 839, 859, 893, 937, 957, 972, 1006 (βλ. καί δοσίματα έκκλησιαστικά) ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Χαρίτος, (παπα-)' άπό Δεβροβούνιστα 797 Χαριτωμένης, ν. στήν Αίνο, μτχ. Πα­ ναγίας της Σκαλωτής 785 Χαρίτων, πατρχ. 70 χαρτοφύλαξ 44 «χάσια»' βλ. πατριαρχικά χωριά «χασιλία» 850 [Χάσκιοϊ]' βλ. Βρίγκα Χατζή Άλής, δανειστής μ. Σερρών 447 χατζιτζάριοι 53 (βλ. καί ’Αρμένιοι) Χειμάρρας (καί Δελβίνου), έπ. 516, 1026 (βλ. καί Ματθαίος, έπ. Χει­ μάρρας) χειροτονίες 6, 17, 18, 52 Χίος, 154, 268, 298, 389, 449, 600, 601, 787, 790, 792, 876, 923, 924, 925 Χίου, μ. 107, 113, 449, 463, 465, 600, 719, 786, 787, 818, 828, 876, 923, 980, 1022, [1022α] (βλ. καί Γαβριήλ, Γεράσιμος, Γεράσιμος Β', Γρηγόριος, Θεοφάνης, ’Ιγνάτιος (α'), ’Ιγνά­ τιος (β'), Κύριλλος Άμύγδαλος, Ματ­ θαίος, Νεόφυτος (α'), Νεόφυτος (β'), Παρθένιος Γ', Συμεών) Χιότας Τριαντάφυλλος, έκ των κτιτόρων μν. 'Αγίου Μιχαήλ στή Σκόπελο 955 Χλουμούτζι 458 χρέη Μ. ’Εκκλησίας 191, 192, 218, 229, 347, 523, 589, 602, 634, 636, 667, 700, 718, 734, 739, 1042, 1043' χρέη πρώην πατρχ. 155, 156 χρέη μητροπόλεων - άρχιεπισκοπών έπισκοπών 316' Άγαθουπόλεως 618' ’Αθηνών 730, 950, 1020, 1058' Αΐγίνης 649' Αίνου 663' Άνδρου 451' Γάνου καί Χώρας 282, 1024' Διαυλείας καί Ταλαντίου 345' Διδυμοτεί­ χου 422, 424' Δρυϊνουπόλεως 529' Δρύστρας 641, 939' ’Εφέσου 1018' Κορίνθου 372' Λαρίσης 482, 515' Μελενίκου 575' Μηθύμνης 707' Μονεμβασίας 276, 821, 838’ Μυτιλή­ νης 702' Ναυπάκτου καί ’Άρτης 594, 902' Ναυπλίου καί Άργους 369' Νέων Πατρών 717, 1013' Νίκαιας 292, 1003' Νικομήδειας 1015' Παροναξίας 388' Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου 735' Σαντορίνης 425' Σερ­ ρών 447' Σηλυβρίας 230' Σίφνου 165' Σταγών 782' Τζερβενοϋ 227' Τορνόβου 320, 855' Τραπεζοΰντος 1047' Φαναριού καί Νεοχωρίου 655' Χίου 113, 719, 980' Χριστιανουπόλεως 558, 1060, 1061 χρήματα «ψυχικής σωτηρίας χάριν» 773 31 481 Χρήστος, έπ. Νίκαιας 6 «χριστιανοί όλιγοθέντες» στή μ. Γοτθίας 337 Χριστιανουπόλεως, μ. 777 (βλ. καί Διο­ νύσιος, Ευγένιος, ’Ιγνάτιος, Νεκτά­ ριος) «χριστιανών... σπάνις» 111 Χριστόδουλος, μ. Άγχιάλου' βλ. Χρι­ στόδουλος, μ. Φιλιππουπόλεως Χριστόδουλος, άρχπ. Κύπρου 454 Χριστόδουλος, μ. Φιλιππουπόλεως (πρώην μ. Άγχιάλου) 495 Χριστόδουλος, λεπτουργός 1063 Χριστόδουλος, μέγας οικονόμος Μ. ’Εκ­ κλησίας 194 Χριστόδουλος, σακελλάριος μ. ’Άρτης καί Ναυπάκτου 309 Χριστόδουλος' άπό Δεβροβουνίστα 797 Χριστόφορος, μ. Άγχιάλου' βλ. Χρι­ στόφορος, μ. Φιλιππουπόλεως Χριστόφορος, μ. Γάνου καί Χώρας 136 Χριστόφορος, έπ. Ίερισσοϋ καί Αγίου ’Όρους 161 Χριστόφορος, μ. ’Ίμβρου (πρώην άρχπ. Κώ): άρχπ. Κώ 504, 841' μ. ’Ίμβρου 491, 909 Χριστόφορος, άρχπ. Κώ' βλ. Χριστό­ φορος, μ. ’Ίμβρου Χριστόφορος, μ. Μελενίκου 709, 710, 863 Χριστόφορος, μ. Μεσημβρίας 432, 433 Χριστόφορος, μ. Μήδειας 625, 744 Χριστόφορος, μ. Νεοκαισαρείας (πρώην έφημέριος Μ. ’Εκκλησίας) 209, 564 Χριστόφορος, άρχπ. Σάμου 175, 176, 334 Χριστόφορος, μ. Φιλιππουπόλεως (πρώ­ ην μ. Άγχιάλου) 944, 962, 983 Χρυσαληθινής, ν.' βλ. Παναγίας τής Χρυσαληθινής, ν. Χρύσανθος, μ. Δέρκων καί Νεοχωρίου 346 Χρύσανθος, μ. Λακεδαιμόνιας (πρώην πρωτοσύγκ. Μ. ’Εκκλησίας) 359, 360, 525 Χρύσανθος, μ. Προύσης 203, 882 Χρύσανθος, ίρμν., έκ τών κτιτόρων μν. Αγίου Γεωργίου Άγριδιανοϋ 866 Χρυσοβελόνης ’Ιωάννης' άπό τή Χίο 790 χρυσόβουλλα αύτοκρατορικά 245, 867 Χρυσόγονος, κυρίτζης, άνακαινιστής ν. Παναγίας (Φλώρι) 840 Χρυσοπηγής, πιθανώς ό ν. τής Πανα­ γίας τοϋ Γαλατά 582 Χρυσοποδαρίτισσας («Χρυσοποδαριωτίσσης»), μν. στή μ. Παλαιών Πα­ τρών 963 482 ΠΙΝΑΚΕΣ Χρυσορρήμων' βλ. ’Ιωάννης ό Χρυσό­ στομος Χρυσόσκουλος Γεωργίου' «άπό Γαλατά τοϋ Σταυροδρομήτου» 228 Χρυσούλας Νικορέζης, άνακαινιστής μν. Θεοτόκου Ήπολύβου 262 Χωματηνός' βλ. Δημήτριος Χωματηνός «χωρίδια» 486 Ψευδο-Άθανάσιος 25 Ψευδο-Βαλσαμών 95 Ψευδό-Νικηφόρος 57 Ψωμάς Παρθένιος, ίρμν., ανακαινιστής μνδ. Παναγίας στό χ. Κουτζαβας 478 «ψαλτικόν χειροτονίας» (έξοδα χειροτονίας) 640, 701 Ωλένης, έπ. 458 (βλ. καί Θεοφάνης, έπ. Ωλένης) Ώρεών, άρχπ.' βλ. Γαβριήλ, Δανιήλ, Δω­ ρόθεος, άρχπ. Ώρεών. Bonefidius En. 59 Darrouzès J. 920 Dölger Fr. 17 «Ecloga Prochiron mutata» 1 Fontani Fr. 7 Gautier P. 9 Grumel Y. 22, 50, 51 Laurent V. 50 Leunclavius J. 17 Petit Louis 117 Pitra J. B 57 «Prochiron auctum» 10, 11 [Venier]' βλ. «Βενέρης» Σεβαστιανός Westerink L. G. 63, 65 Β' Αλφαβητικός πίνακας των incipit ’Αγαθόν το άγαθοεργείν καί κατά... ο άπό ’Αδραμίαδι........................... ’Αγαθόν το άγαθοεργείν, καί κατά... δ μονμονντζής............................... ’Αγαθόν το άγαθοεργείν, καί κατά... τοίνυν .............................................. ’Αγάπης ονδεν των σντων θειότερον.......................................................... Αίνίττεται δι οϋν τiva ίερωσύνην............................................................... Ai ϋβρεις των δικαστηρίων διά ................................................................. ...άκο[=ω}λύτως, καί άνεμποδίστως· οΐ δέ .............................................. ’Αλέξανδρος, Κωνσταντινουπόλεως. ’Αλέξανδρος, ’Αλεξάνδρειάς ............ Άλλ’ ενθάδε τις άνακύπχει απορία.............................................................. ’Αλλ’ ϊσως, αν τις έπαπορήσοιε ................................................................... "Αμα τη φύσει το είναι............................................................................... ”Αμεινον διοικοΰντος τον Θεοΰ τά ............................................................ Άμήχανον ψυχήν πλουτοϋσαν ελεημοσύνην .............................................. Άναγνόντες ήδη την καθ’ ημών ................................................................. ’Αναθεματίζω Μάνεντα τον καί Μανιχαϊον .............................................. Άναλογισώμεθα μετά άκριβείας τον έμπροσθεν....................................... Άναντίρρητον πάσι, καί τοίς ίεροϊς .......................................................... ’Αναφοράν εννπόγραφον παρ’ υμών τών .................................................... ”Αν ήθελε φανή δτι το................................................................................. Άνήνεγκας ό 'ιερώτατος προς την.............................................................. ’Αντί τον χωρίου Στύλον, άπε[=ο]κατέστη .............................................. "Απανθ’ ό μακρύς, κάν’ άρίθμητος [= καί άναρίθμητος] ........................... "Απασι τοίς κατά θειον σκοπόν ................................................................ Άπασών τών παροικιών λόγον εχουσών .................................................. Άπολαβάντες (μέ χαρτοφόρον τής'Ιερουσαλήμ)....................................... Άποστολική εστιν εντολή νπείκειν και...................................................... Άποστολικο'ι θείοι κανόνες καί πατριαρχικοί............................................ ’Αποφαινόμεθα, εν τή διάφορή, ήν.............................................................. ’Αρειανούς μεν καί μακεδονιανούς, ήως .................................................... Άρειος ο τής μανίας επώνυμος................................................................... Άρίστη εν τή τον Χρίστου ......................................................................... [Άφίκετο ήμίν γράμματα τής σής] ........................................................ Βλέπων άπειροκάλους τινάς, καί προς...................................................... Γεωργόν τε, καί φντοκόμου Ιδιον... επάρδειν τε 350 487 779 157 31δ 2ιη' 975 103 52α' 31ς' 626 747 31ε' 759 53 Ιβ' 42α' 1037 807 1061 62 728 772 1039 249 1058 187 811 462 53 Ια' 6ι' 107 [40ε'] 46 259 484 ΠΙΝΑΚΕΣ Γεωργού τε, και φυτοκόμον Ιδιον... εν ποιεΐν.......................................... Γινώσκετε καλά, πώς, τα τέλη ................................................................... Γίνωσκε τοίνυν δέσποτά μου, άτι ................................................................. Γνωρίζομεν καί πιστοϋμεν πάσιν ύμΐν...................................................... Γνώριμον εστ'ιν ύμΐν απασι κατά ................................................................. Γνώριμον εστ'ι τοϊς πάσιν ότι....................................................................... Γνωστόν γέγονεν ήμΐν ώς τινές ................................................................... Γνωστόν έστω πάσιν ύμΐν κατά................................................................... Γνωστόν έστω πάσιν ύμΐν, ότι... δ τιμιώτατος .......................................... Γνωστόν έστω πάσιν ύμΐν δτι... προκαθημένης .......................................... Γνωστόν έστω ύμΐν, δτι τής......................................................................... Γνωστόν και πιστόν έστω πάσιν ................................................................. Γνωστόν ούν έστω ύμΐν απασιν, δτι άπό .................................................... Γνωστόν ούν έστω ύμΐν απασιν, δτι τα ...................................................... Γνωστόν σοι έστω, δτι τής........................................................................... Γνωστόν ύμΐν ειη, δτι τής ........................................................................... Γνωστόν ύμΐν έστω, δτι ή ........................................................................... Γράμμα εδεξάμην τής θεοζήλου άγάπης .................................................... Γράμμα εκλαμπρον μάς εδειξεν δ................................................................. Γρηγόριον τον ’Άνδρου κατηγόρησαν, καί .................................................. Γυνή ούκ εγγυάται εΐ μή ............................................................................. 661 257 372 848 872 345 1068 526 812 519 454 520 310 311 529 601 937 6ς', 52ζ' 254 1063 2ιε' Αεί ε’ιδέναι εισ'ι τινές των ............................................................................. Δει τήν σήν εύλάβειαν, την........................................................................... ζΐεϊ τον μοναχόν είναι εν............................................................................... Δεξάμενοι τά παρά τής ύμετέρας ................................................................. Δεόμενοι τοϋ πανάγου Θεοϋ, διά ................................................................. Δέον άεί τά τέλη κατά ................................................................................. Δέσποτα, Κύριε δ Θεός ημών ................................................................... Διάκονος δφφικιάλιος κατηγορηθείς, δτι προέδωκε .................................... Διά τήν σωματικήν μου άσθέν[ε]ιαν............................................................. Διά τής παρούσης άποδείξεως, δηλοποιοϋμεν............................................ Διά τής παρούσης άποδείξεως, δηλοποιώ ................................................ Διά τής παρούσης μας δμολογίας................................................................. Διά τής παρούσης μου άποδείξεως ........................................................... Διά τής παρούσης μου άποδείξεως φανερώνω.......................................... Διά τής παρούσης μου οίκειοχείρου........................................................... Διά τής παρούσης μου δμολογίας............................................................. Διά τής παρούσης ταύτης ομολογίας........................................................ Διά το μή δύναμε\_=at] κνβερνήσαι.......................................................... Διά τοϋ παρόντος γράμματος, δηλοποιοϋσι.............................................. Διά τοϋ παρόντος, γράμματος, δηλοποιώ ................................................ Διά τοϋ παρόντος γράμματος και ............................................................ Διά τοϋ παρόντος δηλοποιεϊται, δτι .......................................................... Διά τοϋ παρόντος ήμετέρου πατριαρχικού... γνωρίζομεν ....................... Διά τοϋ παρόντος ήμετέρου πατριαρχικού... δηλοποιοϋμεν ....................... 86 75 36 1052 188 699 53 Ιδβ' 19 1015 855 854 803 842 902 782 544 1062 1013 827 767 204 1009 301 299 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT 485 Δ là τού παρόντος ήμετέρου ταπεινού ...................................................... Διά τον παρόντος ημών γράμματος.......................................................... Διά τού παρόντος μου γράμματος...ότι .................................................. Διά τού παρόντος μου γράμματος...'ότι επειδή ....................................... Δ ιά τον παρόντος μου γράμματος... πώς έκαμα...................................... Διά τον παρόντος μου γράμματος... πώς κατά........................................ Διά τον παρόντος μου γράμματος... πώς με το ...................................... Δ ιά τού παρόντος μου δηλοποιώ ................................................................ Διά τού παρόντος μου οίκειοχείρου... ομολογώ, ώς .................................. Διά τού παρόντος μου οίκειοχείρου... ύπισχνοϋμαι .................................. Διά τον παρόντος οίκ[ε]ιοχείρου γράμματος ............................................. Διά τον παρόντος οίκειοχείρου μου ............................................................ Διά τού παρόντος τον [ί](5ί'οι>...................................................................... Δίκαιον όντως, καί λόγον αξιον ................................................................ Δίκαιος εϊ Κύριε καί ευθείς ....................................................................... Διττή εστίν ή ασέβεια, καί........................................................................... 502 309 649 541 425 215 297 1010 542 539 212 451 1001 864 53 Ιδβ' 592 ’Εάν άνήρ άγιος άποφήνηται κατά .............................................................. ’Εάν δέ τις μνησικακίαν κατέχηται............................................................ ’Εάν παντι τψ κατά θειον... καί προθνμουμένφ.......................................... ’Εάν παντι τψ κατά θειον... σννιστάν ...................................................... ’Εάν τις άμάρτη άμαρτίαν μεγάλην.............................................................. ’Εάν τις άπελθών βούληται περάσαι ............................................................ ’Εάν τις εν άλλοτρίφ έδάφει......................................................................... ’Εγνωρίσατε καλά πώς, ευρισκόμενος εδώ..................................... ............ [’Έγραψε σου ή δαιότης περί]....................................................................... ’Εγώ ό δείνα, προσέρχομαι τή....................................................................... ’Εγώ δ μητροπολίτης Μιτνλήνης Πα'ίσιος ................................................ ’Εγώ δ ταπεινός επίσκοπος τού ................................................................ ’Εγώ δ ταπεινός μητροπολίτης ’Αθηνών................................................... ’Εγώ δ ταπεινός μητροπολίτης Μεσημβρίας ........................................... ’Εγώ Πόντιος Πιλάτος δστις ήγεμών....................................................... Έδει μεν τους βονλομένους διά ................................................................ Έθος άνέκαθεν εστί, λόγοις άναγκαίοις .................................................... Έθος άρχαΐον τψ άγιωτάτφ πατριαρχική)................................................ Έθος άρχήθεν επεκράτησε τή μεγάλη ...................................................... Έθος καί τούτο τή καθ’ ημάς... Θεού ..................................................... Έθος καί τούτο τή καθ’ ήμάς... Χριστού................................................. Έθος μάλα καλώς εχον τοϊς....................................................................... Έθος τοϊς γεωργοίς επιμελείας άξιουμένοις ............................................ Εθος τοϊς οίκοδόμοις χρήσθαι τή.............................................................. Εί αξιον εστί το βάπτισμα......................................................................... El γάρ ε’ις όνον ενήργησε........................................................................... El γάρ σωφροσύνη εστίν άνδρών .............................................................. Είδες πονηριάν επιτεταγμένψ, τούτο μάλιστα ....................................... El δίκαιον καί εύλογον εκρίθη .................................................................. 3ε' 38'* 862 35 3β' 12 2ε' 258 [40β'] 53 ΙΙγγ' 392 252 730 432 1051 1056 139 264 315 829 963 600 552 548 39 548' 42 ιβ' 31γ' 941 486 ΠΙΝΑΚΕΣ Ei εξεστι γνναικί, εν τφ ........................................................................... 8 Ei και άλλα πολλά προέβησαν ................................................................... 825 Ei καί πάντες οί άπαξαπλώς ..................................................................... 119 Ei καί πάσαι ai παραβάσεις....................................................................... 996 Ei καί τινι των δικαιωθέντων ................................................................... 105 Ε’ικός εστιν, εν τfj αυτή ............................................................................. 18 Ei μεν παιδίον συνελήφθη καί ................................................................... 5318α' Εϊπερ <5 καταφρονών πράγματος (ούτινοσοϋν .......................................... 132 Ειρήνην επευχόμεθά αοι εν Χριστώ ........................................................... 32 Εις δόξαν Χριστού άμήν. Χιλίονς ............................................................. 826 Είσήλθε το αξίωμά σον ενώπιον ............................................................... 43 ΕΙσοδευσάτω, θεοσεβέστατε δευτέρων [= δευτερεϋον] τών διακόνων ... 73 Ei συμβή Ιερουργήααι μητροπολίτην ........................................................ 78 Εϊ τις ενασελγαίνει γλώττη......................................................................... 2ιβ' Εί φυτοκόμοις, καί γεωργοίς προσηκόντως ............................................ 330 Ei χρή μοναχόν ε’ισιέναι ............................................................................. 4 Έκάστη αρετή δύο κακίαι παράκεινται .................................................... 758 "Εκαστον άρκεΐσθαι τή ιδία γνναικί .......................................................... 42ζ' "Εκαστος άπό τών ’ιδίων κατω[= ο]ρθωμάτων......................................... 735 ’Εκείνοι διδάσκουσι περί νηστειών διάφορα ............................................ 47 Έκομίσθη το παρόν καί ενεφανίσθη .......................................................... 1051 Έκ πολλών αξιόπιστων άνδρών χειλέων.................................................... 952 Έκ τεσσάρων κακών εις εν................................................ ......................... 5311α' ’Έμαθον παρά τού αγαπητού μονάζοντος .................................................... 6η', 52 ια' Έν ετει ,αχλθ’, μηνί ιονλίω... εστη ............................................................ 1022 Έν ετει ,ζοδν ιουλλίω μηνί... παραστάσα.................................................... 1049 Έν έτει ,ζριγ® εν μηνί... προστάξει ............................................................. 409 Έν ετει ,ζριδν, νοεμβρίφ ιθτ... άπεστάλη .................................................... 528 Έν ετει ,ζριη® ’ινδικτιώνος η1)?... παραστάντες ......................................... 503 Έν ετει ,ζριην, ιουλλίω γΚ... ήλθον ............................................................ 444 Έν ετει ,ζριην, μηνί δκτωμβρίφ... διά τού ................................................ 440 Έν ετει μηνι μαΐω... εξεδόθησαν ........................................................ 1050 Έν ετει χιλιοστφ έξακοσιοστφ ένδεκάτω... εν τώ Γαλατρ.......................... 806 Έν Κνρίω ήγαπημένοι μοι πνευματικοί ...................................................... 82 Έν σνόματι τού αγέννητου καί ..................................................................... 1064 Έν παντί κοινώ πολιτεύματι, καί ................................................................. 733 Έν πάσι καί προ πάντων............................................................................... 860 Έν ποίοις φαίνονται πεπραχότες οι .......................................................... 7 Έν πρώτη[=οι\ς μετάνοιαν ποιώ την........................................................ 990 Έν ταϊς ένάρξεσι τών Αναστάσιμων ........................................................ 77 Έν ταϊς ήμέραις τού παναγιωτάτου πατριάρχου...................................... 776 Ενταύθα επέμφθη άπ αυτόθι παρ’ υμών .................................................. 989 Ενταύθα τά κατορθώματα λέγει καί ........................................................ 33 ’Έξεατιν ούχί πέντε μόνον ήμέραις .......................................................... 42β' Έπεί άπεστάλης παρ’ ημών αν ................................................................... 83 Επειδή άναφοραί ενυπόγραφοι επέμφθησαν ενταύθα ............................... 915 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT άναφοράν ενυπόγραφον άπεστείλατε ενταύθα............................... άπό ϊσου συνοδικού ημών ............................................................ γράμμα εξαρχικόν των ποτέ ........................................................ διά γράμματος πατριαρχικού τον ................................................ διά τά δυσβάστακτα καί .............................................................. διά τά πολλά χρέη ......................................................................... διά τάς σνχνάς αιχμαλωσίας ........................................................ διά το είναι τον ............................................................................. διά το μεταστήναι των................................................................... δι ήμετέρας εγγράφου πατριαρχικής .......................................... δίκαιόν εστι τά παρά ..................................................................... εγένετο άπαραίτητος χρεία, κατασταθήναι................................... εγκαλούμενος υπό τής Ιερός.......................................................... εκατηγορήθην έμπροσθεν τής συνόδου.......................................... ενώπιον τής ημών μετριότητος — συνεδριαζόντων αυτή Ιερωτάτων .................................................. συνεδριαζόντων αυτή καί καθευρεθέντων .................................... — συνεδριαζόντων αυτή (κα'ι) τών παρατυχόντων... άπεκομίσθη . . . — συνεδριαζόντων αυτή (κα'ι) τών παρατυχόντων... παραστάς .... —· συνεδριαζόντων αυτή (καί) τών παρατυχόντων... προσεκομίσθη. ’Επειδή έπιστώθη καί τοΰτο, δτι ............................................................... ’Επειδή Ευθύμιος ο χρηματή[= ί]σας προ.................................................. ’Επειδή εχω[=ο~\ντος τήν μητρόπολιν Χίου .............................................. ’Επειδή ή άγιωτάτη μητρόπολις Γαγγρών ............................................... ’Επειδή ή άγιωτάτη μητρόπολις Ναυπάκτου .......................................... ’Επειδή ή άγιωτάτη μητρόπολις Σεβαστείας ........................................... ’Επειδή ή άγιωτάτη μητρόπολις Φιλιππουπόλεως.................................. ’Επειδή ή άρχιεπισκοπή Λενκάδος, καί ................................................... ’Επειδή ήάρχιεπισκοπή Σάμου, σχολιάζει................................................. ’Επειδή ή επί τής πατριαρχείας ............................................................... ’Επειδή ήεύγενεστάτη άρχόντισ[σ]α κυρία ............................................... ’Επειδή ήΙερά τών άρχιερέων...................................................................... ’Επειδή ή μετριότης ημών εποιήσατο....................................................... ’Επειδή ή μητρόπολις Καβάλα[ς\ άπό χρόνων........................................ ’Επειδή Ιερός συνόδου ύπερτελοϋς συγκροτηθείσης ................................. ’Επειδή κα'ι διά τίμιου υμών....................................................................... ’Επειδή καί ή άγιωτάτη άρχιεπισκοπή........................................................ ’Επειδή καί ή άγιωτάτη ’Ίμβρου ................................................................ ’Επειδή κα'ι ή άγιωτάτη Περιθεωρίου ........................................................ ’Επειδή κα'ι ή θεία πρόνοια ........................................................................... ’Επειδή καί ή μετριότης ήμών .................................................................... ’Επειδή κα'ι ή τής Σεβαστείας .................................................................... ’Επειδή και νά εΰρίσκο[=ω]μαι εις .......................................................... ’Επειδή κα'ι ό ποτέ Νέων Πατρών............................................................ ’Επειδή κα'ι τής άγιωτάτης μητροπόλεως.................................................. 'Επειδή καί τής τών Άγκυρανών ............................................................... ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή 487 977 792 408 828 218 523 391 499 550 818 930 738 227 367 969 824 883 480 940 366 437 113 403 206 450 984 667 647 481 483 1059 494 834 662 449 371 909 474 191 534 911 689 379 396 381 488 ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ΠΙΝΑΚΕΣ καί τούτο έπεκράτησεν εν ............................................................. κατά τον τής φύσεως..................................................................... μεγάλη εγένετο μακροθνμία επί .................................................. μετά θάνατον τον μακαρίτου......................................................... μετά θάνατον τού μητροπολίτου .................................................. μεταξύ Δημητρίου Άλαγκιόζη, καί ............................................ μετά τήν άπόφασιν τής ................................................................. μετά τήν κατά τής......................................................................... μετά το εκβληθήναι τού................................................................. μετά το καθη[=αί]ρεθήναι ενλόγω .............................................. μετά τον θάνατον τον..................................................................... μετά των άλλων εν......................................................................... μετά των άλλων καί....................................................................... μή δυνάμενος πλέον άρχιερατενειν................................................ <5 άπό Άγραφων Ευστάθιος........................................................... δ άπό τής επαρχίας ....................................................................... ό άρχιερεύς, κα'ι προστάτης.......................................................... ό εν ίερομονάχοις δαιώτατος ........................................................ δ εις τά μέρη .................................................................................. ό εις το άνομα ................................................................................ δ επίσκοπος Βοθροντον καί........................................................... δ επίσκοπος Θαυμακοΰ ’Ιάκωβος ................................................ δ επίσκοπος υμών Κερνίτζης......................................................... δ Ευστάθιος νιος τού..................................................................... ό έφ’ ήμάς άγιώτατος..................................................................... δ θεοφιλέστατος επίσκοπος Δρνινονπόλεως.................................. οι άπό τής νήσον ........................................................................... οι εντιμότατοι κληρικοί τής........................................................... δ ιερομόναχος Μάξιμος, ευρισκόμενος .......................................... δ ίερώτατος μητροπολίτης Νέων Πατρών .................................. οί θείοι καί ιεροί... διαβρήδην ....................................................... οί θείοι καί ιεροί... των άγιων πατέρων...................................... οικεία βουλή καί προαιρέσει ........................................................ ό μητροπολίτης ’Εφέσου Μελέτιος .............................................. δ μητροπολίτης ’Ίμβρον Σωφρόνιος ............................................ δ δπωσδήποτε χρηματή[=ί]σας καί ............................................ ό δπωσδήποτε χρηματή[=1]σας μητροπολίτης ........................... δ παναγιώτατος ημών αυθέντης... διά το άκουσθήναι ............... ό παναγιώτατος ημών αυθέντης... καί ή περί αυτόν................. δ πανιερώτατος μητροπολίτης Μυτιλήνης.................................... δ πανιερώτατος μητροπολίτης -Σο[=ω]£α>[=ο]πά7εα>ς ............. δ πρδ ημών άγιώτατος................................................................... δ Σάμου άρχιεπίσκοπος ”Ανθιμος ................................................ δ στραβοάμασείας Γρηγόριος χωρίς ............................................ δ χρηματή[=ί]σας μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας Διονύσιος . . . δ χρηματίσας μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας Χρύσανθος ........... 289 877 939 390 209 851 876 933 881 1044 205 418 361 709 781 789 144 823 908 1035 291 482 1029 235 150 443 935 109 929 717 504 295 538 1018 974 900 510 233 1025 913 284 925 216 889 512 397 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT Επειδή ’Επειδή ’Επειδή 1Επειδή Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ό χρηματή[='ϊ\σας μητροπολίτης Νεοκαισαρείας ....................... πάσα δόσις άγαθή, καί................................................................... πατριαρχείον οΰκ ήν, καί.............................................................. πολλής συζητήσεως γενομένης περί.............................................. πολλών δντων καί Ισχυρότατων.................................................... προ ημερών τινών άγωγήν............................................................ προστάζει τον προ ημών ............................................................... προς τοϊς άπειθέσιν αλλοις .......................................................... σκάνδαλα ονκ ολίγα, καί ............................................................... σκάνδαλον καί σύγχνσις εκινήθη .................................................. συν αλλοις έθος άρχαιον................................................................. συνέβη σκάνδαλον καθώς ξεύρονσι .............................................. συνέβη τον Δημητράκι Γουλιανόν ................................................ συνοδικώς μεν προκαθημένου τον ................................................ συνοδικώς προκαθήμενης τής ημών... ενδημούντων ................... συνοδικώς προκαθημένης τής ημών... καθενρεθέντων................. τα πράγματα εσννέβησαν, καθώς ................................................ τά χωρία ταϋτα, Πλάτζα............................................................... τής άγιωτάτης αρχιεπισκοπής Αίγίνης ........................................ τής άγιωτάτης άρχιεπισκοπής ’Άνδρου... ατε ............................. τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής ’Άνδρου... ώς τον....................... τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Καρπάθου ................................... τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κασανδρείας γνησίου δίχα .... τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κασανδρείας διαμεινάσης ........ τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κασανδρείας μεινάσης.............. τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κώου .......................................... τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Λευκάδος ................................... τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Νεαπόλεως ................................. τής άγιωτάτηςαρχιεπισκοπής Ντζίας... Απροστατεύτον ατε . . . τής άγιωτάτηςΑρχιεπισκοπής Ντζίας... Απροστατεύτον... ώς . . τής άγιωτάτηςαρχιεπισκοπής Ντζίας... γνησίου δίχα.............. τής άγιωτάτηςΑρχιεπισκοπής Ντζίας... γνησίου προστάτου . . . τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Προικοννήσου ανευ γνησίου ... τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Προικοννήσου προστάτου......... τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Πωγωϊανής γνησίου δίχα ........ τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Πωγωϊαννής δίχα προστάτου . . τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Σαντορήνης................................. τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Σίφνου.......................................... τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Φαναριού..................................... τής άγιωτάτης επισκοπής Άγαθονπόλεως ................................. τής άγιωτάτης επισκοπής Γαρδικίον .......................................... τής άγιωτάτης επισκοπής Γιανόκ................................................ τής άγιωτάτης επισκοπής Δημητριάδος ..................................... τής άγιωτάτης επισκοπής Καλλιουπόλεως ................................. τής άγιωτάτης επισκοπής Λητζάς................................................ τής άγιωτάτης επισκοπής Μέτρων .............................................. 489 467 578 522 775 407 464 532 355 822 435 167 981 240 328 133 388 156 461 650 934 948 556 621 643 1030 998 633 979 496 580 623 873 1027 1005 612 201 326 849 961 619 896 455 642 587 895 615 490 ΠΙΝΑΚΕΣ ’Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής Μνριοφύτον... ατε τον ........................ ’Επειδή τής άγιωτάτης επισκοπής Μνριοφύτον... ώς τον ........................ ’Επειδή τής άγιωτάτηςεπισκοπής Πρεσλάβας............................................ ’Επειδή τής άγιωτά της επισκοπής 'Ραιδεστον........................................... ’Επειδή τής άγιω τάτης επισκοπής Ταλαντίον ........................................... ’Επειδή τής άγιωτάτης Κω,δίχα .............................................................. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άγκυρας... καταληφθείσης........ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άγκυρας... μεινάσης ................. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άγχιάλου άπροστατεύτον........ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άγχιάλου δίχα ποιμένος........... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Αθηνών άπροστατεύτον... ατε . . . ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Αθηνών άπροστατεύτον... τοϋ . . . ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Αθηνών άπροστατεύτον... ώς ... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Αθηνών προστάτου..................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Αίνου άπροστατεύτον................. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Αίνου γνησίου δίχα................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άμασείας... Αρσενίου............... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άμασείας... Κοσμά ................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Άνδριανουπόλεως....................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης άπροστατεύτον... ατε.... Δα­ νιήλ .......................................................................................................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης άπροστατεύτον... ατε... Με­ λετίου ........................................................................................................ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης άπροστατεύτον εναποληφθείσης .................................................................................................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης άπροστατεύτον... ώς .... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης γνησίου άμοιρούσης .... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης γνησίου δίχα... Άνθιμου . ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης γνησίου δίχα... Μελετίου άποθανόντος.................................................................................................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βάρνης γνησίου δίχα... Μελετίου καθαιρέσει.................................................................................................... ’Επειδή τήςάγιωτάτης μητροπόλεως Βιδύνης άπροστατεύτον... ατε .... ’Επειδή τήςάγιωτάτης μητροπόλεως Βιδύνης άπροστατεύτον... ώς........... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βιδύνης γνησίου δίχα ............... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βιζύης γνησίου............................ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Βνζίης άπροστατεύτον ............. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ν[=Τ]αγγρών ........................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Γάνου... δίχα............................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Γάνου... ποιμένος ....................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Γοτθίας άπροστατεύτον............. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Γοτθίας γνησίου......................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Δέρκων ........................................ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Διδυμοτείχου άπροστατεύτον .... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Διδυμοτείχου προστάτου .......... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Δρύστρας άπροστατεύτον.......... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Δρύστρας γνησίου ..................... 490 581 560 617 577 841 914 732 495 755 949 731 635 960 711 664 669 195 224 660 988 858 611 973 721 604 1033 741 646 1036 281 768 590 1028 898 762 336 764 878 926 846 997 . ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT ’Επειδή τής άγιωτάτηςμητροπόλεως Εύρίπου............................................ ’Επειδή τής άγιωτάτηςμητροπόλεως Ενχαιτων ........................................ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Εφέσου άπροστατεύτον 869 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Εφέσου γνησίου δίχα... ατε .... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Εφέσου γνησίου δίχα... ώς τοϋ . ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Εφέσου γνησίου ποιμένος............. ’Επειδή τής άγιο[—ω]τάτης μητροπόλεως 'Ηράκλειας... καί ποιμένος . . ’Επειδή τής άγιωτάτηςμητροπόλεως 'Ηράκλειας... ως τοϋ....................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεουπόλεως ............................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης άπροστατεύτου... ατε ’Επειδή τής άγιωτάτηςμητροπόλεως Θεσσαλονίκης άπροστατεύτου... ως ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης έμεινεν .............. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης προστάτου.......... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θηβών άπροστατεύτου.............. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θηβών γνησίου........................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ίκονίου........................................ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Ίμβρον γνησίου......................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Ίμβρον χωρίς ........................... ’Επειδή τής άγιωτάτηςμητροπόλεως Καισαρείας άπροστατεύτον... Έπιφανείου .................................................................................................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καισαρείας άπροστατεύτου... κυρ Γρηγορίον ................................................................................................ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καισαρείας γνησίου ..................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καισαρείας Καππαδοκίας άπροστα­ τεύτου ...................................................................................................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καισαρείας Καππαδοκίας προστάτου ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καφά ποιμένος............................. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Καφά καί Φούλλων....................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Κορίνθου ...................................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Κυζίκου άπροστατεύτου............. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Κυζίκου γνησίου......................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λακεδαιμόνιας άπροστατεύτον... ατε ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λακεδαιμόνιας άπροστατεύτον... ώς ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λακεδαιμόνιας γνησίου ............. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λακεδαιμόνιας έστωντας .......... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λαρίσσης... ατε........................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λαρίσσης... ώς ........................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λήμνου άπροστατεύτον ............. Έτιειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λήμνον γνησίου... ατε ............... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λήμνον γνησίου... ώς................. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Λήμνον δίχα................................ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μεθύμνης άπροστατεύτου ......... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μελενίκου άπροστατεύτον......... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μελενίκου γνησίου..................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μήδειας άπροστατεύτον............. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μήδειας γνησίου ....................... 491 713 610 570 1019 477 582 884 964 339 714 243 976 631 277 875 666 491 870 910 296 837 200 879 746 185 745 917 213 609 196 613 676 562 488 716 682 173 708 863 668 614 887 492 ΠΙΝΑΚΕΣ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μηθύμνης δίχα........................... 658 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μιτυλήνης.................................... 704 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μονεμβασίας... Νεοφύτου.......... 599 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μονεμβασίας... Σωφρονίου........ 695 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μυρέων άπροστατεύτου............ 953 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Μυρέων προ χρόνων ................ 584 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νανπάκτον... γνησίου................. 992 Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ναυπάκτον... προστάτου .......... 692 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ναυπλίου...................................... 903 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νεοκαισαρείας ........................... 740 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νευροκοπίου ............................... 186 ’Επειδή τήςάγιωτάτης μητροπόλεως Νέων Πατρών... Ίωάσαφ ............ 678 ’Επειδή τήςάγιωτάτης μητροπόλεως Νέων Πατρων... κυρ Νεόφυτος . . 1014 ’Επειδή τήςάγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας άπροστατεύτου... άρχιερατεύοντος...................................................................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας άπροστατεύτου... άρχιερατεύοντος κυρ Δαμασκηνού.............................................................................. 549 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας άπροστατεύτου... άρχιερατεύοντος Φιλοθέου.......................................................................................... 861 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας γνησίου... άτε......................... 684 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας γνησίου... ώς... κυρ ΠορIγυρίου....................................................................................................... 1004 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νίκαιας γνησίου... ώς... Ναθαναήλ 724 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Νικομήδειας ................................ 670 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Ούγκροβλαχίας................. 691 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παλαιών Πατρωνγνησίου δίχα... ατε 686 ’Επειδή τήςάγιωτάτης μητροπόλεως Παλαιών Πατρων γνησίου δίχα... ώς 608 ’Επειδή τήςάγιωτάτης μητροπόλεως Παλαιών Πατρων γνησίου ποιμένας 1011 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παλαιών Πατρών δίχα.. 770 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παροναξίας άπροστατεύτου..... 987 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παροναξίας γνησίου........ 722 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Παροναξίας προστατεύτου....... 628 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Πισιδείας άπροστατεύτου...κυρ Κυρίλλου ......................................................................................................... 579 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Πισιδείας άπροστατεύτου.. ■ κυρ Παϊσίου........................................................................................................... 765 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Πισιδείας γνησίου............ 606 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Πιαιδίας ανευ ........................... 874 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Προϊλάβου άπροστατεύτου....... 736 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Προϊλάβου... προ χρόνων. 1021 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Προύσης... άπροστατεύτου....... 697 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Προύσης... δίχα ......................... 712 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως 'Ρόδου γνησίου... άτε...... 706 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως ’Ρόδου γνησίου... ώς ................. 994 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σάρδεων ..................................... 942 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σερρών άπροστατεύτου ............ 945 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σερρών γνησίου ......................... 648 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σηλυβρίας άπροστατεύτον............. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σηλυβρίας γνησίου... άτε 231 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σηλυβρίας γνησίου... ώς .............. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σηλυβρίας ποιμένος.... 901 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σίδης.............................................. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σμύρνης... ’Ιακώβου καθαιρέσει . ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σμύρνης... κυρ ’Ιακώβου, ύπό ... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σοφίας άπροστατεύτον... άτε... Ίερεμίου .............................................................. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σοφίας άπροστατεύτου... άτε... Με­ λετίου ........................................................................................................ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σοφίας άπροστατεύτον... ώς .... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σοφίας γνησίου... ’Ιγνατίου καθαιρέσει ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Σοφίας γνησίου... ’Ιγνατίου φνσικω ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Συνάδων ........................................ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τορνόβου άπροστατεύτου καταληφθείσης .................................................................................................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τορνόβου άπροστατεύτου μεινάσης ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τορνόβου γνησίου......................... Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τραπεζοΰντος... άτε ...................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τραπεζοΰντος... διά το.................. ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Τραπεζοΰντος... ώς τοϋ ............... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλιππουπόλεως... κυρίου Χριστό­ φορου ........................................................................................................ ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλιππουπόλεως... Μελετίου .... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων... γνησίου... άτε ........... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων... γνησίου... ώς... Γερα­ σίμου ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων... γνησίου... ώς... Θεοκλήτου ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων... Ζιχνών ...................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων... θανάτω ...................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Φιλίππων... προστάτου.... 978 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χαλκηδόνος άπροστατεύτου..... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χαλκηδόνος γνησίου ..................... ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χίου άμοιρούσης.............. 593 ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χίου άπροστατεύτου... άτε...γνησίου ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χίον άπροστατεύτου... άτε... εν .. . ’Επειδή τής άγιωτάτης μητροπόλεως Χίου άπροστατεύτον... ώς .......... ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής ’Άνδρου γνησίου ............................................ ’Επειδή τής άρχιεπισκοπής Δομενίκου και................................................ ’Επειδή τής άρχιεπισκοπής Έλασσ&νος καί ............................................ ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής Καρπάθου, γνησίου........................................ ’Επειδή τής άρχιεπισκοπής Καρπάθου, κατά............................................ ’Επειδή τής άρχιεπισκοπής Λενκάδος, άνευ .............................................. ’Επειδή τής άρχιεπισκοπής Μύ\_=η[λου καί... άπροστατεύτου............... ’Επειδή τής άρχιεπισκοπής Μήλον, καί... γνησίου................................... ’Επειδή τής αρχιεπισκοπής Προικοννήσον, άπροστατεύτον ..................... 493 1000 236 993 999 690 452 958 241 1032 616 995 583 761 572 946 1048 603 983 944 688 645 1034 766 112 274 986 675 720 1023 693 239 737 1041 723 928 202 171 179 ΠΙΝΑΚΕΣ 494 ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή ’Επειδή τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής τής άρχιεπισκοπής Πωγωϊαννής, γνήσιον.................................... άρχιεπισκοπής Σάμον, γνησίου δίχα άρχιερέως ................. αρχιεπισκοπής Σάμου γνησίου δίχα... έναπομεινάσης........ αρχιεπισκοπής Σάμον, γνησίου ποιμένος............................. άρχιεπισκοπής Φαναριού, καί................................................ άρχιεπισκοπής Χαλδίας, γνησίου .......................................... επαρχίας, καί μητροπόλεως .................................................. επισκοπής ’Αγαθονπόλεως άπροστατεύτου... κυρ Μακαρίου επισκοπής ’Αγαθονπόλεως, άπροστατεύτου... κύρ Φιλοθέον επισκοπής Κερνίτζης, διά...................................................... επισκοπής Λοβτζοϋ γνησίου.................................................. επισκοπής Σκύρου, άπροστατεύτου........................................ ήδη συνοδική διασκέψει........................................................... ημών μετριότητος ήδη............................................................. ημών μετριότητος συνοδικώς... συνεδριαζούσης................... ημών μετριότητος σννοδικώς... σννεδριαζόντων ................. Μαρωνείας πρόπαλαι οϋσης .................................................. μητροπόλεως Άμασείας, γνησίου.......................................... μητροπόλεως Βάρνης, άπροστατεύτου ................................. μητροπόλεως Βερροίας, γνησίου............................................ μητροπόλεως Γόνον καί... Γαβριήλ ....................................... μητροπόλεως Γάνου καί... κυρίου Παϊσίου ........................... μητροπόλεως Δέρκων, καί .................................................... μητροπόλεως Δ ιμοτίχου [=Διδυμοτείχου], γνησίου............. μητροπόλεως Δρύστρας γνησίου............................................ μητροπόλεως Δρύστρης χρόνον.............................................. μητροπόλεως Συχνών καί...................................................... μητροπόλεως Θηβών, δίχα....................................................... μητροπόλεως Καψά καί... γνησίου ......................................... μητροπόλεως Καψά καί... ελαττωθείσης................................ μητροπόλεως Λήμνου γνησίου ............................................... μητροπόλεως Μελενίκου άπροστατεύτου... Θεοψάνονς......... μητροπόλεως Μελενίκου άπροστατεύτου...κύρ Χριστοψόρον μητροπόλεως Μήδειας γνησίου... άτε..................................... μητροπόλεως Μήδειας, γνησίου... ώς... κύρ Θεοδοσίου .... μητροπόλεως Μήδειας γνησίου... ώς... Χριστοψόρον............ μητροπόλεως Μήδειας, προστάτου ......................................... μητροπόλεως Ναυπλίου καί ................................................... μητροπόλεως Νεοκαισαρείας, γνησίου .................................. μητροπόλεως Νέων Πατρών άπροστατεύτου ...................... μητροπόλεως Νέων Πατρών γνησίου.................................... μητροπόλεως Νο[ = ι]κομηδείας, γνησίου.............................. μητροπόλεως Ξάνθης καί ....................................................... μητροπόλεως Προύαης γνησίου ............................................. μητροπόλεως Σωζοπόλεως άπροστατεύτου .......................... μητροπόλεως Τορνόβου γνησίου............................................. 551 175 217 553 656 304 554 763 639 307 652 576 270 130 225 228 260 210 557 568 654 283 346 627 637 640 742 752 221 168 219 563 710 744 982 625 555 181 564 323 211 1016 279 203 314 322 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT 495 Επειδή τον μητροπολίτην Λήμνου Γεράσιμον ......................................... 198 ’Επειδή τον πρώην Μήλου αρχιεπίσκοπον ............................................... 890 ’Επειδή τοϋ άγιωτάτου καί άποστολικοΰ ................................................. 566 ’Επειδή τον εν τή Νεοκαισαρείρ................................................................. 919 ’Επειδή τοϋ θεοφιλέστατου αρχιεπισκόπου Καρπάθου .......................... 743 ’Επειδή τοϋ Ίωαννικίον εξωσθέντος τοϋ................................................... 751 ’Επειδή τοϋ παναγιωτάτου, καί οικουμενικού........................................... 753 ’Επειδή τοϋ πανιερωτάτου μητροπολίτου Ζιχνών..................................... 991 Έτιειδή τοϋ πανιερωτάτου μητροπολίτου Προύσης ................................ 882 ’Επειδή τοϋ πανιερωτάτου μητροπολίτου Χίου......................................... 967 ’Επειδή τον πατριάρχου κυρ Ματθαίου..................................................... 376 ’Επειδή τοϋ ποτέ Γρηγορών εκείνον.......................................................... 363 ’Επειδή τοϋ πριν άρχιεπισκόπου ’Αχριδών ............................................... 149 ’Επειδή τρία χωρία γνησίως, καί ............................................................... 830 ’Επειδή των άπειθησάντων άλλων άρχιερέων............................................ 378 ’Επειδή των Ιερωτάτων μητροπολιτών, καί .............................................. 868 ’Επειδή των πατριαρχικών χωρίων των .................................................... 726 ’Επειδή χρεωστώ άποδανείου τον κυρ ...................................................... 838 ’Επειδή ώς άντικρύ φαίνεται εν................................................................... 247 ’Επειδή ώς εγνωμεν, καί έπληροφω[=ο]ρήθημεν...................................... 685 ’Επειδή ώς εμάθομεν ένταϋθα επί............................................................... 957 ’Επειδή, ώς εμαρτνρήθη, ενώπιον τής ...................................................... 947 ’Επειδή ώς φαίνεται εν τώ ......................................................................... 972 Έπεί ή μέτριοτης ήμών προ....................................................................... 368 Έπεί ή ταπεινότης ήμών περιστάσεσι ...................................................... 401 Έπεί κάκεινοι σαρκικοί ήσαν, προς .......................................................... 54ε' Έπεί τινες εσκανδαλίσθησαν διά λόγους .................................................... 546 ’Επί παντός έργου καί πράγματος ............................................................ 966 ’Επί τούτοις οϋν κοινών νϋν......................................................................... 1066 ’Επί των άμαρτιών, προηγείται μεν ........................................................... 25 ’Επί των ήμετέρων ήμερών εν ετει .......................................................... 99 ’Επί των ήμετέρων ήμερών, πατριαρχεύοντος .......................................... 98 ’Έργον ώς είπεϊν ουσιώδες, ή ..................................................................... 118 Έστι δε μετάνοια το μηκέτι....................................................................... 42γ' ’Έστι δε ό βίος των..................................................................................... 53 ΙΙΙβ',96 ”Εστι μή άμαρτάνειν όργιζόμενος ώς ........................................................ 31α' ’Έστιν ό δι εντολήν εν................................................................................. 52C ’Έστι παραιτήσασθαι αγαθόν διά μείζον.................................................... 52Θ' ’Έστωντας καί νά είμαι πολλά ................................................................... 424 ”Ετι μαρτυρήσαντος τοϋ ποτέ μισερ Περή................................................ [1022α] ”Ετι ύποσχόμεθα, ενώπιον Θεοϋ, καί εις .................................................. 313 ’Έτους ,ζρκ', μηνί σεπτεμβρίω εις... όμολογώ ............................................ 815 Εϋδηλόν έστι τοίς πάσι, καί....................................................................... 220 Εύθυδρομεϊ πας τις, καί όξυωπεί ............................................................. 680 Εύλόγιος δέ καί περί τών........................................................................... 52ζ' Εύλογον δέ, καί περί τών........................................................................... 6ε' 496 ΠΙΝΑΚΕΣ ’Έφθασε μεν ό προ ημών.......................................................».................... “Εφθασεν οπωσδήποτε πατριάρχης σνομασθείς Παρθένιος....................... "Εχει το κράτος πάσα άλήθεια ................................................................... Έχρήν όντως το φαΰλον ευθέως ................................................................. Έώρακα πολλαχοϋ τούς μεν των................................................................. 72 632 343 146 58 Ζητήσεως γινόμενης συνοδικής περί των.................................................. 634 Ή αιτία τοΰ παρόντος γράμματος ............................................................ Ή ακατάσχετος ορμή, καί στασιώδης ...................................................... Ή βασιλεία μου προς την........................................................................... Ήγάπησα ευπρέπειαν οικου σου, καί........................................................ ’Ήδη τον επί τφ είκοστώ ........................................................................... Ή ένορία του πατριαρχείου—τέσ[σ]αρας— .............................................. Ή καθ’ ημάς αυτή τοΰ ............................................................................... Ήλιον μεν εργον εστί το............................................................................. Ημείς μέν θέλοντες τιμήσαι την ............................................................... Ημείς οί γραφείς κληρικοί γράφομεν........................................................ 'Ημείς οί ενταύθα oi êv................................................................................. Ημείς οί εύρεθέντες ενταύθα άρχιερείς...................................................... Ημείς οί καθευρεθέντες ενταύθα άρχιερείς .............................................. Ή μέν γαλήνη τοϊς πλέονσιν ..................................................................... Ημέρας έφ ίκανάς διασκεψάμενοι............................................................... Ή μετριότης ήμών — διά τής... άποδείξεως ....................................................................... — <5(d τής... οίκειοθελούς ........................................................................... — διά τοΰ... αυτής γράμματος................................................................... — διά τού... αυτής πατριαρχικού............................................................... — διά τον... έαυτής......................................................................... — είδήσει καί .............................................................................................. — επείπερ εύρε ............................................................................................ — κρίμασιν οίς ............................................................................................ ’Ήρετό τις' δει τον μοναχόν......................................................................... Ή ταπεινότης ήμών — άρχιερατεύσας εν ................................................................................... — γράφει καί................................................................................................ — δηλοποιή[ = εϊ] πώς διά.................. — δηλοποιεϊ, ώς.......................................................................................... — <5ίά νά ...................................................................................................... — διά τής εύτελοΰς...................................................................................... — <5ίά τής παρούσης αυτής ένυπογράφου ................................................ — διά τής παρούσης αυτής... οίκειοθελούς .............................................. — διά τής παρούσης μου... οτι ............................. — διά τής παρούσης μου... πώς ............................................................... — διά το ...................................................................................................... — διά τού... αυτής γράμματος δηλοποιεϊ ενώπιον...................... 312 142 24 266 93 674 924 275 880 342 340 370 456 151 60 369 700 672 251 651 778 94 521 51, 95 912 1003 653 618 707 671 701 594 422 515 719 1020 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT 497 \_Ή ταπεινότης ήμών] — <5ίά τον... αύτής γράμματος δηλοποιεί με ........................................... — διά τοΰ... αυτής γράμματος δηλοποιεί πώς διά ................................ — <$ίά τοΰ... αυτής γράμματος δηλοποιεί πώς ό ..................................... — διά τοΰ... αυτής γράμματος τοΰ .......................................................... — διά τοΰ... αυτής Ιδιοχείρου..................................................................... — <5ίά τον... αυτού γράμματος.................................................................. — διά τοΰ... αυτόν ο’ικειοχείρον................................................................ — διά τοΰ... γράμματος ............................................................................. — <5ίά τον... δηλοποιοϋμεν ......................................................................... — διά τον... μου γράμματος....................................................................... — <5ίά τοΰ... οίκειοχείρον ........................................................................... — μετά πάσης αύτής ................................................................................. — μετά πάσης τής ..................................................................................... — μη δυναμένη ............................................................................................ — μην νποφέρουσα διά το......................................................................... — μή νποφέρουσα τάς ............................................................................... — οίκειοθελώς δίδω ................................................................................... — όρώσα την................................................................................................ — στέργει οικεία.......................................................................................... — στοχάζοντας τάς..................................................................................... Ή τής ελεημοσύνης κτήσις, πράγμα ........................................................ Ή τον ίερέως γυνή αίχμαλωτισβεϊσα........................................................ Ή τοΰ καλόν προσθήκη το... βεβαιότατον ................................................ Ή τοΰ καλού προσθήκη, το... βεβαιότερον... προς................................... Ή τοΰ καλού προσθήκη το... βεβαιότερον... το ........................................ Ή τού καλού προσθήκη το... κατορθοί...................................................... Ή τού φιλαγάθον Θεού ήμών..................................................................... Ή τού Χριστού καθολική καί..................................................................... Ή τών θείων καί ιερών... επειδή .............................................................. Ή τών θείων καί ιερών... ήν δούναι.......................................................... 'Η τών προϊσταμένων μετά Θεόν .............................................................. Ή τών τού Θεού σκηνωμάτων ................................................................... 238 558 696 230 897 282 347 447 395 702 950 313 253 1024 655 575 727 663 1017 622 774 11 832 471 193 497 80 860 506 819 547 659 [θαύμα μεν ημάς κατέσχε καί] ................................................................ Θειον νόμον ήγονμενος τά τής................................................................... Θεόν όρθώς σέβεσθαι, μετά δέ................................................................... Θεσπίζομεν εϊ ποτέ μετά τήν ................................................................... Θεσπίζομεν περί τής μετά τον................................................................... [408'] 5 85 64α' 64β' ’Ιατρικός ό νόμος άφορών προς................................................................... Ίατρώ κατ’ επιστήμην επισκετττομένιρ τά ................................................ ’Ίδιον έ[στί;] παντός κτήτορος καί ............................................................ ’Ιδού Θεού εύμενεία καί χάριτι ................................................................... ’Ιδού συν Θεφ, ανδρες σοφώτατοι............................................................... "Iva δε καί περί τής..................................................................................... 1031 683 353 81 1053 61 32 498 ΠΙΝΑΚΕΣ Καθάπερ γάρ επί τον σώματος ................................................................. Καθώς καί εν ταίς λοιπαίς......................................................................... Kai γάρ ή αργία τής αρετής....................................................................... Καί δωρεά γάρ καί πράσις .......................................................................... Kai ή ποίμνη προς τό ................................................................................ Kai Θεόφιλος μέν, των τήδε ..................................................................... Kai λιμένων μεν κατασκευαί τοις ............................................................. Kai ό τής Μεγάλης ’Αρμενίας................................................................... Καί παίδες Ιατρών φιλοϋσιν επιτάττειν.................................................... Καί παϊδες Ιατρών Ιαματικήν θεραπείαν .................................................. Καί παρά τοις άρίστοις των....................................................................... Καιρός Ιδού μετά τοϋ προφήτου ............................................................... Καιρώ λατρεύειν καί άνέμοισι μή ............................................................. Καί το κοινωνείν δε καθ’ έκάστην ............................................................. Καί τούτο δήλον ώς τα ............................................................................... Καί τούτο καλώς εχειν εδοξε..................................................................... Καί τούτο συν άλλοις έθος......................................................................... Καί τούτο τής πατριαρχικής εξουσίας...................................................... Καί τούτο τών επαινετών, καί................................................................... Καί τούτο φανερόν, καί όμολογούμενον.................................................... Καί τούτο φιλοτεχνίας άρίστης, καί........................................................... Καί φυτοκόμοις αριστον εργον ενικά [=ήνίκα] ..................................... Καί φντοκόμος άγαθός ον μόνον................................................................. Καί φντόν άεί ρίζης πέφυκε....................................................................... Καί ψυτονργικής αυλής, άκαρπίαν κεκτημένα.......................................... Κάλλιστον, οίμαι, τών δντων, καί ............................................................. Καλόν μεν εστί καί θεοφιλές ..................................................................... Καλώς γινώσκετε άπό τών πέρισυ[=πέρυσι].......................................... Καλώς γινώσκετε, δτι προεγράψαμεν, καί.................................................. Καλώς γινώσκετε, δτι προ χρόνων ........................................................... Καλώς γινώσκετε, δτι σήμερον δέκα ........................................................ Κανονικόν επίταγμα κείμενον διατελει, καλώς ........................................ Καρδία μέν πιστεύειν εις δικαιοσύνην ...................................................... Κατά τα προ εκδοθέντα πατριαρχικά καί................................................ Κατά τά προεκδοθέντα πατριαρχικά, συνοδικά ........................................ Κατά τήν παρούσαν συνοδικήν άπόφασιν.................................................. Κατά τήν προπεμφθεϊσαν άναφοράν σου .................................................. Κατά τον αον, χον, μ0'1, £ον, έτος τό... παρεγένοντο.................................... Κλίναντι τό γόνυ προ τών........................................................................... Κοινού καί καθολικού προστάτου καί... τά ΰπό ...................................... Κοινού καί καθόλου προστάτου καί... καί εύτάκτως............................... Κόρη τις <5ων ή ε' ετών ............................................................................. Κυβερνήτου σοφού τό λατρεύειν καιρώ .................................................... Κύριε, Κύριε ό τών απάντων ..................................................................... Κύριε, ό Θεός δ παντοκράτωρ.......... .. ..................................................... 54γ' 53 ΙΙγβ' 31 β' 2ιζ' 106, 754 6γ', 528' 920 53 ΙΙγδ' 287 679 294 222 316 56 739 629 166 306 698 509 183 111 178 135 318 636 537 303 796 453 463 143 169 799 800 524 790 1040 53 Ιε' 246 341 10 269 53Ιγδ' 53 Ιδδ' ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT 499 Λάμεχ δ προφήτης τον viòv....................................................................... Λαμπούδιος ούτος δ από τής ..................................................................... Λιμένα μεν σωφροσύνης εμπόνως άναζητεΐν............................................ 52β' 67 190 Μάθωμεν καλόν ποιεΐν. Τί δε ................................................................... Μακάριοι οι δεδιωγμένοι ενεκεν δικαιοσύνης............................................ Μαρτυρία άπάσης βεβαι[=ό]τερον ή ομολογία.......................................... Μέγα άγαθόν ευχή, ίάν μετά..................................................................... Μεγαλοπρεπούς άνδρός, καί βασιλικής τώ .............................................. Μέγα οντος το τής άρχιερωσύνης ............................................................ Μέγιστα όντως των έν άνθρωπίνοις.......................................................... Μελισσών εσμοίς έθος, φυσικφ λόγω ...................................................... Μετά των άλλων κανονικών προνομίων.................................................... Με το παρόν μου γράμμα ......................................................................... Μηδείς την τού άδελφοϋ γαμέτην ............................................................ Μηδείς τον εν έκκλησίμ προσφνγόντα...................................................... Μηνί φενρουαρίω ι', ημέρα ßf ..................................................................... Μηνί μαρτίω ι', ημέρα β............................................................................... Μιμείται καί Μωνσήν εκείνου ή .............................................................. Μόνον πως πέφυκεν, ως φασι ................................................................... 42Θ' 42ι' 292 26 324 836 801 293 268 589 2C 2α' 91 92 20 335 Νανατιανούς φαμέν τους καί Σαββατιανούς ............................................ Νικόλαος άρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, μόνη χάριτι ................. Νόμιμον όντως καί κρατήσαν άνωθεν ...................................................... Νόμος αρχαίος, καί κανών, καί................................................................ Νυν ούν ακούε τών ήμετέρων..................................................................... 53 ΙΙβ' 69 131 1012 23 Ό άγιος δ Βελλάς εστερξε ......................................................................... Ό άληθινδς σωτήρ Κύριος ημών .............................................................. Ό άμαρτάνων εις βασιλέα, φονεύεται........................................................ Ό άναξίως άρχιερατεύσας Ζιχνών Ήσαΐας.............................................. Ό απ’ αυτόθι ’Ιωάννης ό ............................................................................. Ό από Φλωρισαίων ’Ιωάννης άνήνεγκεν .................................................. Ό αρχών χρήματα λαβών επί..................................................................... Ό δείνα δ εξ 'Εβρέ[=αί]ων σήμερον ...................................................... Ό εν άλλοτρίφ έδάφει κτίζων.................................................................... "Ο εν σώμασιν ai ψυχαί............................................................................... Ό Θεός δ άγιος, ή....................................................................................... Ό θεοφιλέστατος επίσκοπος τού Σαράη.................................................... ΟΙ από τών οικείων άποχωρήσαντες ........................................................ Οί ’Αρμένιοι, οι καί χατζιτζάριοι ............................................................ ΟΙδεν ή άγιωσύνη σου ώς ......................................................................... ΟΙ εκ δικαστικής ψήφου, ή ....................................................................... ΟΙ έπιστατονντες υπό τών δικαιωμάτων.................................................. Ό Ιερώτατος μητροπολίτης Νικομήδειας άνήνεγκε ................................. Οί θεόσεπτοι καί άείδημοι [=άοίδι.μοι] βασιλείς ................................... 501 866 2ιγ' 500 885 797 2η' 53 I 2ς' 16 71 102 76 53 ΙΙγα' 21 2β' 121 89 250 500 ΠΙΝΑΚΕΣ κατήγοροι τον επισκόπου 'Ρέοντος .................................................... στρατιώται, οϋτε διοικηταί, οϋτε ........................................................ τά οροθέσια τών αγρών......................................................................... τά τής εκκλησιαστικής καταστάαεως.................................................. Ό Κύριος ημών Ίησονς Χριστός και Θεός.............................................. Ό Κύριος ημών Ίηαοϋς Χριστός ο άληθινός .......................................... Ό μακάριος άπόστολος Παύλος το............................................................. Ό μέγας διδάσκαλος τών άγιων................................................................. Ό μέγας Ευστάθιος επί τών....................................................................... Ό μέλλων κατηγορηθήναι επί μοιχείφ ...................................................... Ό μή ελέγχων, φησ'ιν ή ............................................................................. Όμννέτωσάν προς τής μαρτυρίας οί.......................................................... "Ομως δέσποτά μου άγιε γίνωσκε ............................................................ Ό Νίκων ό νυν μοναχός ............................................................................. Ό νομίζων τά πράγματα προσήκειν.......................................................... 'Όντως φησ'ιν ο παράνομω[= δ]ς τού ........................................................ Ό οικείος τω κρατίστω καί ..................................................................... Όπλοποιεϊται μέν ποτέ θεόθεν ή ............................................................... "Οπότε εγώ ο Νέων Πατρών ..................................................................... "Ορια πατέρων μή ύπερβαίνειν α .............................................................. "Οσα εκείνα γίνονται μεταξύ τής .............................................................. "Οσα τών πραττομένων άεί, καθηγεμόνα .................................................. "Οσαι τών υποθέσεων γίνονται Ιδία .......................................................... "Οσιον άμα κα'ι τφ κοινφ ........................................................................... Ό σκοπός τού παρόντος μας....................................................................... "Οσον ή τών θείων καί ............................................................................... "Οσον ό φρόνιμος καί συνετός..................................................................... "Οταν γάρ εν τοϊς σνμβολαίοις ................................................................... "Οταν γάρ μή έγκαλήται ό ......................................................................... "Οταν ήθελε φανεί πώς έστάθηκα.............................................................. Ό τής εκκλησιαστικής καταστάαεως δρος................................................ Ό τής πνευματικής άκολουθίας δρος ........................................................ "Οτι εοικεν ή εκκλησία νηί ......................................................................... "Οτι μεν ai πλείσται δωρεα'ι ....................................................................... "Οτι μεν εδει τόν μητροπολίτην ................................................................ "Οτι μεν εδόθησαν πολλάκις γράμματα...................................................... "Οτι μεν εν τή άγιωτάτη............................................................................. "Οτι μεν εξεστι κατά τάς .......................................................................... "Οτι μεν ή άγιωτάτη μητρόπολις Θεσσαλονίκης ...................................... "Οτι μεν ή άγιωτάτη μητρόπολις Λακεδαιμόνιας .................................... "Οτι μέν ή εκκλησία τού.............................................................................. "Οτι μεν ή επισκοπή Βοθροντοϋ ................................................................ "Οτι μεν καί ή κατά ................................................................................... "Οτι μέν ό επίσκοπος Λητζάς..................................................................... "Οτι μέν δ θεοφιλέστατος επίσκοπος.......................................................... "Οτι μέν ό μακράν τής ............................................................................... Oi Oi Οί ΟΙ 1038 2ια' 28' 159 65 788 531 48 13 2t8' 17 20' 475 1069 2γ' 122 100 317 545 489 602 115 734 857 255 785 128 42ε' 42 ta' 1060 152 79 66 970 839 804 1006 207 242 918 300 344 798 810 1054 441 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT 501 "Οτι μεν τάς έκασταχοϋ επαρχίας... άναγκαίως........................................ "Οτι μεν τάς έκασταχοϋ επαρχίας... καί επισκοπών ............................... "Οτι μεν τών πλημμελημάτων τά .............................................................. 'Ο τον άσπονδον καί συνεχή ....................................................................... 'Ο τών εκκλησιών διδάσκαλος ό................................................................. Ον γάρ πάντων τών άμαρτημάτων .......................................................... Ονδείς οίδεν άκριβώς τά τον .................................................................... Ούδεμία τών υποθέσεων δύναται το.......................................................... Ονδεν άπεικός το διά τών ......................................................................... Ονδεν ούτως άρα εύλογον τε... βασιλικά .................................................. Ονδεν ούτως άρα εύλογον τε... πατριαρχικά ............................................ Ονδεν όντως ενλογόν τε καί... καί μάλιστα.............................................. Ονδεν οϋτως ενλογόν τε καί...τά εύλόγως................................................ Ονδεν τών ενόντων πραγμάτων, κενόν .................................................... Ονδεν τών οντων, δσa εν ........................................................................... Ονδεν τών οσα υπό σελήνην....................................................................... Ονκ άξιον ευαγγελικής πολιτείας, άλλά.................................................... Ονκ εξω λόγον καί τούτο........................................................................... Ονκουν χρή παροράσθαι ονδ’ νφ’ ημών .................................................... Ού μόνον άξιον εστίν έπικνρείν................................................................... Ού μόνον άξιον εστίν επικυροϋν.................................................................. Ον μόνον άξιον καί δίκαιον ....................................................................... Ον μόνον άριστός έστι φντοκόμος............................................................ Ον μόνον τά άρχαία άπλώς ....................................................................... Ον μόνον χρέος έστι τή ............................................................................. Ον μόνον χρήσιμον, καί άναγκαιον .......................................................... Ον πανταχοϋ προσήκει τό βονλεσθαι........................................................ Ον παραλήφει ακοήν ματαίαν. Ον............................................................ Οντε γήρας προς άρετήν άξιόπιστον ........................................................ Οϋτοι οΐ λόγοι ονς ποιήσετε....................................................................... ’Οφείλει δε τοντοις τοϊς πέντε ................................................................... ’Οφείλει πάντως ή μετριότης ήμών............................................................ [Ονχ όντως έμηννααμεν τφ προέδρω]...................................................... Ό χριστιανός μάλλον δε καί ....................................................................... 816 831 943 859 74 42η' 1047 598 795 922 498 780 348 673 327 180 137 208 35 852 486 273 703 271 931 134 1057 1 49 28 88 505 [40γ'] 87 Πάντα κατά τάξιν, καί ενσχημόνως ........................................................ Πάντα τά κατά μέρος άεί ......................................................................... Πάντα τής ημών [=ύμών] άρχιερατικής τελειότητος............................. Πάντα τοίννν πράττωμεν ώστε δννασθαι.................................................. Παντί τφ σννιστόντι [καί συντηρονντϊ] σεβάσμια μοναστήρια ............ Πάντες οί άρχοντες πολιτικοί τε ............................................................... Παν τό κατ’ επιταγήν γινόμενον .............................................................. Παρά Κυρίου τά διαβήματα τών .............................................................. Παρανομίαι άνδρα άγρενονσι, σειραϊς δέ.................................................. Παρόντων ήμών πάντων σννοδικώς, τών ................................................ Πάσαι ai κατ’ ορθόν, καί ........................................................................... 174 148 40[α'] 54β' 458 2ζ' 630 305 147 384 331 502 ΠΙΝΑΚΕΣ Πάσα μεν προστασία πάσαις άνάγκαις .................................................... Πάσαν παράβασιν, καί παρακοήν, την...................................................... Πάσαν πράξιν κοινωφελή, και πάν ........................................................... Πάσαν φυτείαν, την μή πεφυτευμένην.,.εκριζοϋσθαι ............................. Πάσαν φυτείαν, την μή πεφυτενμένην.,.έκριζωθήναι ............................. Πάσης τάξεως καί εύρνθμείας αίτια ........................................................ Πάς νόμος διανεμητικός ων, έκάστω........................................................ Πατριαρχικής πρόνοιας, καί μεγαλειότητος, ου ...................................... Πατριαρχοϋντος τον αυτόν παναγιωτάτον ημών...................................... Περής τις Καραμοκάνης λεγόμενος, ελθιόν .............................................. Περί τοϋ 'όπως δει μή ............................................................................... Περί τών βαρύτατων χρεών τών ............................................................... Πέτρος φ το επώννμον Βομβυλάς............................................................. Πιστεύομεν είς ένα Θεόν πατέρα............................................................... Πιστεύω είς ένα Θεόν πατέρα ................................................................... Πιστεύω... στέργω καί αποδέχομαι... (ομολογώ) δ υποψήφιος Άγαθουπόλεως Φιλόθεος........................................ — ό υποψήφιος Άγκύρας Παρθένιος .............................................. — δ υποψήφιος ’Αθηνών Ναθαναήλ ................................................ — δ υποψήφιος ’Αθηνών Σαμουήλ .................................................. — 6 υποψήφιος Αίνου Μελέτιος ....................................................... 6 υποψήφιος Αίνον Παρθένιος .................................................... — ο υποψήφιος ’Άνδρου Αυξέντιος.................................................. — ό υποψήφιος Βάρνης ’Άνθιμος .................................................... — ό υποψήφιος Βέροιας Ίωάσαφ .................................................... — ό υποψήφιος Γόνου Μακάριος .................................................... —· ό υποψήφιος Γόνου καί Χώρας Ίωαννίκιος ............................. — ό υποψήφιος Δρύστρας Αντώνιος .............................................. ό υποψήφιος Δρύστρας Μακάριος................................................ — 6 υποψήφιος ’Εφέσου ’Ιγνάτιος .................................................. — δ υποψήφιος Θεσσαλονίκης Θεόκλητος ...................................... — δ υποψήφιος Θεσσαλονίκης Σωφρόνιος ...................................... ό υποψήφιος Λαρίσης Διονύσιος.................................................. — 6 υποψήφιος Λαρίσης Θεωνάς .................................................... — ό υποψήφιος Λακεδαιμόνιας ’Ιεζεκιήλ ........................................ — δ υποψήφιος Λακεδαιμόνιας Χρύσανθος...................................... — 6 υποψήφιος Λευκάδος Ναθαναήλ .............................................. — δ υποψήφιος Μεσημβρίας Κυπριανός .......................................... δ υποψήφιος Μήδειας καί Σωζοπόλεως Θεοδόσιος................... — δ υποψήφιος Μηθύμνης Γρηγόριος.............................................. — 6 υποψήφιος Μονεμβασίας. Νεόφυτος.......................................... — δ υποψήφιος Μυρέων 'Ιερεμίας..................................................... — δ υποψήφιος Μυτιλήνης Γρηγόριος ............................................ — 6 υποψήφιος Μυτιλήνης Δανιήλ .................................................. — δ υποψήφιος Μυτιλήνης Σωφρόνιος ............................................ δ υποψήφιος Ναυπάκτου καί ’Άρτης Γαβριήλ ......................... 127 607 278 585 677 567 176 725 777 786 1067 511 68 96 53 ΙΙΙα' 620 382 385 377 375 358 694 605 569 365 899 892 638 571 244 416 757 362 356 360 457 434 892 387 484 586 705 394 413 596 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT [Πιστεύω... στέργω καί αποδέχομαι,·., (ομολογώ)] — ό υποψήφιος Ναυπλίου και ’Άργους Σωφρόνιος....................... ό υποψήφιος Νεοκαισαρείας Μητροφάνης .................................. — δ υποψήφιος Νεοκαισαρείας Σαμουήλ ........................................ δ υποψήφιος Νίκαιας Ναθαναήλ.................................................. δ υποψήφιος Παλαιών Πατρών Τιμόθεος .................................. — ό υποψήφιος Ρόδου Παχώμιος..................................................... — ό υποψήφιος Σάμου Χριστόφορος................................................ — δ υποψήφιος Σηλυβρίας Λαυρέντιος............................................ δ υποψήφιος Σηλυβρίας Μακάριος .............................................. δ υποψήφιος Σηλυβρίας Μελέτιος................................................ δ υποψήφιος Σίφνου ’Αθανάσιος.................................................. ό υποψήφιος Χριστιανονπόλεως Διονύσιος.................................. δ υποψήφιος Χριστιανουπόλεως Ευγένιος ................................. Πιστεύωμεν τοίνυν καί άγαπώμεν τον...................................................... Πλήν γράφω τής παναγιώ [— 6~\της σου .................................................. Ποϊαι μάλλον άρεταί, τοίς άρχουσι.......................................................... Ποίμνης άποιμάντου ζημία ούχ ή ............................................................ Πολλαι κα'ι διάφοροι ai κατά.................................................................... Πολλάκις συμβαίνει γίνεσθαι άποφάσεις, καί ......................................... Πολλά μεν είσϊ κα'ι άλλα αναιρετικά........................................................ Πολλά μεν ε’ισί, καί άλλα τά την ............................................................ Πολλά μεν ε’ισί τά προς ............................................................................. Πολλά των άξιολόγων πραγμάτων υπό.................................................... Πολλάς ήμίν εδωκεν δ Θεός ..................................................................... Πολλοί άμαρτωλοί πρεσβύτεροι δντες, προσφέρουσι............................... Πολλοίς προνομίοις, καί προτερήμασιν δ... τή ημών ............................ Πολλοις προνομίοις, καί προτερήμασιν ό... το Ιερόν ............................ Πολλοί τρόποι μετάνοιας εστί καί............................................................ Πολλοί τών έπί τής βασιλευούσης............................................................ Πολλοϋ επαίνου ώς άληθώς άξιος... τοϋ σώματος ................................. Πολλοϋ επαίνου ώς άληθώς άξιος... τούτου.............................................. Πολλών οντων τών ένδοξων εγχειρημάτων.............................................. Πολλών, ώς ιατρών ίαασι παϊδες ............................................................ Ποριστικήν είναι, καί φυλακτικήν τών ...................................................... Προγινώσκων δ Θεός προ τοϋ .................................................................. Πρόδηλον καί μαρτυρούμενόν έστιν εν...................................................... Προεγράψαμεν καί άπεφηνάμεθα, Iva ή .................................................. Προεγράψαμεν καί άπεφηνάμεθα, iva δ...................................................... Προεγράψαμεν καί άπεφηνάμεθα, iva οι .................................................. Προηγουμένως μεν ό προαιών τή................................................................ Πρόνοια μάλα άριατος εχουσα τοΐς....................................................... . Προνοίας άρα εργον πανσόφου μετά ........................................................ Πρόνοιας άριστον εργον παρά πεπαιδευμένοις.......................................... Προς άλλοις προνομίοις κέκτηται τούτο .................................................. Πρδς ταίς άλλαις τών υποθέσεων ............................................................ 503 431 468 565 748 354 485 334 904 232 237 248 380 561 42ς' 466 3ς' 760 1046 681 172 136 161 840 104 29 262 153 27 84 1026 893 138 320 288 263 1043 793 817 787 53 Ιγ' 286 1045 116 665 280 504 ΠΙΝΑΚΕΣ Προστάζει τον παναγιωτάτου ήμών αύθέντου ............................................ Πρός τοΐς αλλοις, και τούτο ..................................................................... Πρώτον τών άλλων άνδρί φυτοκόμφ........................................................ Πώς αν τις μάθοι, εΐ ................................................................................. Πώς τινες καί εκ ψιλής ............................................................................. Πώς τινες πονηροί καί άνάζιοι................................................................... 373 980 184 3 3γ' 3ζ' Συμβόλων δντων τών περί τά ................................................................... Συ μεν τριπόθητον τέκνον, μεγαλοδοζότατε .......................................... Συνέχει δε έν πρώτοις δι ........................................................................... Σννευσις εν πολλή βουλή δ......................................................................... 332 45 1065 70 Τά Ανέκαθεν πατριαρχικά προνόμια δέον.................................................. Τά γάρ Αμαρτήματα εκείνα ημάς ............................................................ Τά δυσοποιά καί δυσέκνιπα πάθη ............................................................ Τά εγγράψως διδόμενα δει φυλάττεσθαι.................................................... Τά θεαρέστως γιγνόμενα, πάντα καλά...................................................... Τά Ιερά τεμένη, θείου δικαίου ................................................................... Τά καθ’ αυτά καλά, και ............................................................................. Τά καλάπάντα καί όσα............................................................................... Τά κατά θειον σκοπόν γινόμενα... καί γάρ... εν τή ............................... Τά κατά θειον σκοπόν γινόμενα... καί γάρ.,.ό άπό ............................... Τά κατά θειον σκοπόν γινόμενα... καί διηνεκούς ................................... Τά λειποταζίας έργα, καί γέμοντα............................................................ Τά λόγω διά λόγου καταβλ.ηθέντα............................................................ Τά οργάνου, ή όπωσδήπως εύάζιν............................................................ Τά πολιτικώς πραττόμενα, καί ενεργούμένα ............................................ Τά τίμια καί λαμπρότατα γράμματα........................................................ Ταράσιος δέ, καί οί τών............................................................................. Τάς άποφάσεις τών νόμων, καί κανόνων ................................................ Τάς εκκλησίας τάς υπό αιρετικών ............................................................ Τά φανερά τών πραγμάτων, Ισχυρών ...................................................... Τάχα τις τών άπλουστέρων άκούσας........................................................ Τά χρόνο) μακρώ κρατυνθέντα, καί............................................................ Τέχνη οΰσα καί επιστήμη διαιρετική........................................................ Τή ήμών μετριότητι ένεφανίσθη γράμμα.................................................. Την αναφοράν ήμών κομισάμενοι καί ...................................................... Την άνωθεν τών νομοθετών περί............................................................... Τής άγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Α’ιγίνης γνησίου ................................................................................... — Αίγίνης, σχολαζούσης ........................................................................ — Κώ, ανευ .............................................................................................. — Λίιί[=ή]Αου Αρχιερέως......................................................................... — Σαντορήνης γνησίου ........................................................................... — Σαντορίνης, δίχα ................................................................................. — 'Ωραίων [=Ώρεών], δίχα ................................................................... 850 38 588 718 194 162 125 308 955 820 492 290 2ιζ' 114 117 591 6β', 52γ' 182 57 769 41 985 333 886 1055 55 470 438 907 916 476 426 446 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT Τής άγιωτάτης επισκοπήςΒελάς δίχα........................................................ Τής άγιωτάτης μητροπόλεως — Άδριανουπόλεως δίχα ......................................................................... — Αίνου, άπροστατεύτου........................................................................... — Αίνου θανάτω........................................................................................ — Άμασείας γνησίου ............................................................................... — Άμασείας δίχα ..................................................................................... — Βάρνης δίχα ......................................................................................... - Βερροίας θανάτω ................................................................................ — Βιδίνης θανάτυ>..................................................................................... — Βυζίης, απροστάτευτου ....................................................................... — Γάννου, ποιμένος ................................................................................. — Γοτθίας προστάτου ............................................................................. — Δρύστρας προστάτου ........................................................................... — Εύχαΐτων προ ...................................................................................... — ’Εφέσου άπροστατεύτου ....................................................................... — Συχνών άπροστατεύτου ....................................................................... — Θεσσαλονίκης δίχα............................................................................... — Θεσσαλονίκης, θανάτω......................................................................... — Θηβών άπροστατεύτου......................................................................... — Θηβών, δίχα.......................................................................................... — Ίκονίου ανευ .......................................................................................... — Ίκονία[ = οο\ και... άπροστατεύτου... Κλήμεντος ............................. — Οί[=Ί]κονίου καί... άπροστατεύτου... κυρ Παρθενίου ................... — Ίκονίου καί... δίχα ............................................................................... — Ίωαννίνων φυσικώ ............................................................................... — Καισαρείας Καππαδοκίας..................................................................... — Καφά καί Φούλων προ ....................................................................... — Κόρινθόν δίχα....................................................................................... — Κνζίκου γνησίου................................................................................... — Λακεδαιμόνιας άπροστατεύτου .......................................................... — Λαοδικείας άπροστατεύτου ................................................................ — Λήμνον θανάτω ................................................................................... — Μεσημβρίας, δίχα ............................................................................... — Μήδειας θανάτω................................................................................... — Μιτνλήνης, άπροστατεντου................................................................... — Μιτνλήνης, θανάτω ............................................................................. — Μονεμβασίας ανευ ............................................................................... — Νανπάκτον καί Άρτης άπροστατεύτου ............................................ — Νανπάκτον καί ’Άρτης προστάτου.................................................... — Ναυπλοί[=ί\ου δίχα............................................................................. — Ναυπλοί[=ί\ον καί ’Άργους άπροστατεύτου ................................... — Νεοκαισαρείας, εκ ............................................................................... — Νεοκαισαρείας, θανάτω ....................................................................... — Νέων Πατρών γνησίου ....................................................................... — Νέων Πατρών δίχα... άρχιερέως........................................................ 505 932 888 357 374 971 479 405 417 421 956 364 199 938 448 214 865 436 415 968 906 875 319 1008 905 954 894 844 1007 917 359 951 410 433 386 393 411 400 595 965 399 429 445 430 473 472 506 ΠΙΝΑΚΕΣ [Τής άγιωτάτης μητροπόλεως] — Νέων Πατρών δίχα... προστάτου ...................................................... 398 — Παροναξίας άπροστατεύτου καί εστερρημένης................................. 389 — Παροναξίας άπροστατεντου μεινάσης................................................ 959 — 'Ρόδου, δίχα .......................................................................................... 402 — Σερρών δίχως........................................................................................ 845 — Σμύρνης, θανάτω ................................................................................. 414 — Φιλιππουπόλεως, δίχα ......................................................................... 936 — Φίλιππων, θανάτω ............................................................................... 428 — Χαλκηδόνος ανευ ................................................................................. 871 — Χαλκηδόνος δίχα ................................................................................. 469 —■ Χριστίανουπόλεως άπροστατεύτου..................................................... 559 Τής βασιλίδος Ευδοξίας αϊρεσις τον ....................................................... 6α' Τής γάρ προφάσεως εκποδών..................................................................... 6ζ', 52η' Τής ημών μετριότατος σννοδικώς προκαθήμενης — ... άναστάς καί δ από τής... Καραμανίας κυρ Φώτιος τον Μουράτη . 535 — ... άναφοραί ενυπόγραφοι ενεφανίσθησαν τον... Λαρίσσης................. 809 —- ... επειδή καί δ... μητροπολίτης Λακεδαιμόνιας Χρύσανθος ....... 525 — ... επειδή δ... Ζαγορίον Ματθαίος...................................................... 513 — ... επειδή... μητροπολίτης Καφά ’Ιάκωβος ........................................ 527 —· ... επειδή προ ολίγον οΐ κληρικοί... τής... μητροπόλεως Βάρνης . . 404 — ... καί άλλων υποθέσεων ..................................................................... 715 —■ ... καί έπειδή διαφερομένων καί μαχομένων ................................... 518 — ... ο... αρχιεπίσκοπος Φαναριού καί Νεοχωρίου κυρ Ίωάσαφ .... 514 — ... τταραστάς καί δ... επίσκοπος Σταγών κυρ Διονύσιος.................. 530 — ... παραστάς δ άπδ τής... μητροπόλεως Παροναξίας... Γεώργιος .. 794 — ... παραστάς 6 άπδ Χίου... παπά Μανουήλ ....................................... 465 — ... παραστάς δ... επίσκοπος Δρνϊνονπόλεως κυρ Νεόφυτος.............. 517 — ... παραστάς δ... επίσκοπος Ζητοννίον κυρ Δανιήλ.......................... 533 — ...παραστάς δ... μητροπολίτης Άγχιάλου κυρ Μητροφάνης ........ 962 — ...παραστάς δ... μητροπολίτης Θεσσαλονίκης... κυρ Παίσιος........ 927 — ...παραστάς δ... μητροπολίτης Κόρινθόν κυρ ”Ανθιμος ................. 853 — ... παραστάς ό... μητροπολίτης Νέων Πατρών... Γαβριήλ............... 406 — ... παραστάς δ... μητροπολίτης Παλαιών Πατρών........................... 352 — ... παραστάς ό... παπά κυρ Βελισσάριος............................................ 412 — ... παραστάς δ χρησιμώτατος κυρ Θεόπεμπτος............................... 419 — ... πολλοί τινες των υπό τής... μητροπόλεως Ναυπλίου καί”Αργους 508 — ... προήχθη εις μέσον το τού... μητροπολίτου ’Εφέσου Μελετίου ... 197 Τής ημών μετριότητος σωματικώς εις ................................................... 536 Τής κατά λόγον ευεργεσίας, ανγκεκραμένης............................................. 771 Τής περί το σώμα δλοκληρίας .................................................................. 261 Τί γάρ δφελος, είπέ μοι ............................................................................. 428' Τί δ’ αν άλλο ειη.......................................................................................... 516 Τιμάν άξιον τον έλέσθαι τό ....................................................................... 624 Τιμάται μεν άπαξ απλώς εν....................................................................... 14 Τίμιον καί προσκυνητον γράμμα ίδωμεν.................................................. 507 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT Tò άναγεγραμμένον σημείωμα μη φθάσαν................................................ Tò άνεπίληπτον άποατολικώς είναι τον.................................................... Tò ειςμείζονα ίσχύν έπιβεβαιοΰσθαι... Ένθέντες[;] ................................. Tò ειςμείζονα Ισχύν έπιβεβαιοΰσθαι... επειδή... ένεφανίσθη .................. Tò εις μείζονα ’ισχύν επί βεβαιοϋσθαι... επειδή... ή άπό ........................ Tò εις μείζονα Ισχύν έπιβεβαιοΰσθαι... επειδή... τής ημών .................... Tò ελαττον υπό τον κρείττονος ................................................................ Tò εύσπλαγχνικώς διακείσθαι, καί συμπαθητικώς ................................. Τοίς διαφανεστάτοις των σωμάτων, καί .................................................. Τοίς θεοφιλώς καί διά λόγον ..................................................................... Τοίς κατά προαίρεσιν ιδίαν καί ................................................................. Τοίς πάσι καταφανές, ώς ή......................................................................... Τοίς πάσιν έστω ενδηλον καί..................................................................... Τοίς πάσιν ενδηλον καί εμφανές ............................................................... Τοίς πάσιν εύσεβέσι, καί όρθοδόξοις ........................................................ Τοίς πάσι πρόδηλον καί καταφανές.......................................................... Τοίς πάσι προσήκει φυλάττειν άσφαλώς .................................................. Τοίς πάσι προφανές, ώς κατά ................................................................... Tò λνειν καί δεαμεϊν τοίς........................................................................... Tò μεν εύτονον ε’ις εύλάβειαν..................................................................... Tò μέν παραβαίνειν καί παρατρέχειν........................................................ Τον βαλόντα έπ αροτρον την ..................................................................... Τον δε 'Εβραίον, ούτως χρή ..................................................................... Τον εν έκκλησίφ προαφέρειν άρα .............................................................. Τον μεν ούν πρώτον ύμνον ......................................................................... Tò οίκεϊον έκάστω τή φύσει....................................................................... Το παραβαίνειν τούς παραδεδομένονς, καί................................................ Tò τής άποστασίας έγκλημα, λίαν ............................................................ Tò τοϋ Θεού γεώργιον ώς ......................................................................... Tò τριμερές τής ψυχής κατάστημα .......................................................... Τον ίερωτάτον μητροπολίτου Διδυμοτείχουκυρίου.................................... Του ίερωτάτου μητροπολίτου Ναυπάκτον καί’Άρτης ............................. Τοϋ ίερωτάτου μητροπολίτου Παροναζίας πρώην................................... Τοϋ μεγάλου διδασκάλου τής ’Εκκλησίας................................................ Τοϋ μητροπολίτου ’Αθηνών κυρ Σαμουήλ................................................ Τον νόμου φησί γενομένου επί... καί γάρ ............................................... Τοϋ νόμου φησί γενομένου έπί... τής γάρ έπισκοπής............................ Τοϋ νόμου φησί γενομένου έπί... τής γάρμετριότητος .......................... Τοϋ πανιερωτάτου μητροπολίτου πρώην Βιζύης...................................... Τοϋ ποτέ Βάρνης μητροπολίτου Ματθαίου .............................................. Τούς εις δεύτερον συνοικέσιον.................................................................... Τοϋ σκεύους τής εκλογής, διαρρήδην........................................................ Τοϋ τά πάντα έπί το ................................. .............................................. Τοϋτο αναφέρω προς τήν παναγιώ[—6]τητα .......................................... Τούτο δέ ονκ είπεν άφ’ εαντοϋ ................................................................. Τοϋτο έστί το μεγάλον καί......................................................................... 507 15 129 272 921 867 329 265 337 574 192 1002 229 276 641 170 189 302 729 9 6Θ' 773 165 53 Ιζ' 38' 34 298 163 847 126 123 423 833 427 44 383 923 349 791 843 420 59 110 756 783 54α 97 508 ΠΙΝΑΚΕΣ Τρισί χισι χρόποις διοικείσθαι πέφνκε ........................................................ Τρισί Xισί χών νόμων δοκεϊ....................................................................... Τφ έλέω άεί χής χον................................................................................... Τών άγαθών έργων, άγαθόχερα πάνχως .................................................. Τών άγιωχάχων μηχροπόλεων Μήδειας, καί............................................ Τών άναγκαιοχάχων εσχί, χον δπιασονν.................................................... Τών αναγκαίων πάνχως εσχί φρονχίδα .................................................... Τών άπεγνωκόχων πολλούς, καί βεβνθισμένων........................................ Τών βασιλικών καί έκκλησιασχικών κριχηρίων........................................ Τών εύαγών οίκων εκ λίθων ..................................................................... Τών μεν ηλιακών άκχίνων χήν................................................................... Τών όποιωνδήποχε πρακχικών χε, καί...................................................... Τών πραγμάχων, τα μεν είσί..................................................................... Τών υπό χρόνον χελοννχων, ώς................................................................. Τών υπό χρόνων πραγμάχων, φύσει ........................................................ Τών υπό χρόνων σνρρείν χε......................................................................... Τώ παναγάθφ Θεώ χάρις, παρ’ οϋ .......................................................... Τώ παρόνχι κανόνι χρησάμενος ό............................................................... 256 124 687 145 891 108 140 644 234 285 321 226 37 459 158 657 223 101 Υιούς έγέννησα καί ϋψωσα αύχοί............................................................... ’Υπέρ απασαν, καί πανχοίαν ώ[=ο\χνρωμάχων ..................................... 'Υπόσχομαι χω παναγιωχάχο[=μ>] μοι ανθένχη... χώ οίκονμενικφ.......... ’Υπόσχομαι χώ παναγιωχάχω μου ανθένχη... όχι νά ............................... 22 154 750 543 Φανερόν εσχί, καί όμολογονμενον, όχι...................................................... Φανερόν εσχίν όντως καί άριδηλόχαχον .................................................... ^Ρόϊνερόν καί όμολογονμενον εσχί, καί........................................................ 442 120 439 540 597 325 573 164 Φανερόν καί όμολογονμενον εσχί πάσιν.................................................... Φρονχίδος θείας, καί έπιμελείας πνενμαχικής .......................................... Φύσει χό όντως καλόν προς ....................................................................... Φνσιν πονηρόν μεχαβαλεϊν ού ράδιον.......................................................... Φύσις άχίθασος, καί διάθεσις κακίας.......................................................... Χαλεπόν μεν πάθος σαρκός, χρόνω .......................................................... Χρή μεχά χών κω[= ο]νχακίων ίερονργεϊν .............................................. Χρήσιμον, άναγκαίον χε καί έπωφελες... καί καχά χήν επαρχίαν Μονεμβασίας ...................................................................................................... Χρήσιμον άναγκαίον χε καί έπωφελες... καχά χήν επαρχίαν ~'Τ\ μ]βρον . Χρήσιμον, άναγκαΐόν χε, καί επωφελές... οί διάδοχοι............................. Χρήσιμον άναγκαίον χέ καί έπωφελες... οί παρόνχες ............................. 63 50 478 160 493 856 Ψηφίσμαχός χινος καχά θείαν καί ............................................................ Ψόγος ούδείς ήμΐν φαίνεχαι, καί ............................................................... 90 177 ΎΩδε άνηνέχθη ήμϊν, δχι, εν......................................................................... τ Ωδε άνψέγβη ήμϊν, δχι ό........................................................................... 805 814 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΤΩΝ INCIPIT "Ωδε άνηνέχθη τή ήμών μετριότητι .......................................................... ΤΩδε επισυνόδου εμάθομεν καί επληροφορήθημεν..................................... τΩδε επί σννόδον ϊδομεν ίσον ..................................................................... ΎΩδε επληροφορήθημεν διά γράμματός σου .............................................. ΤΩδε ήλθε Δοϋκας ό Καπαράς..................................................................... Ό[=Ώ]μολογήσαμεν εμοίς [=1μεϊς] ïj [= otj ευρισκόμενοι εις............ ΎΩ παναγιώτατοι ήμών αύθένται καί ........................................................ 'Ως αγαπητά τά σκηνώματα Κυρίου.......................................................... Ώς ουδέ άπρονόητον παρά Θεώ ................................................................. "Ωσπερ ai φωναί τυγχάνουσι δηλωτικαι.................................................... "Ωσπερ οΐ την γην εργαζόμενοι................................................................... "Ωσπερ οφθαλμός εμπέφυκε σώματι λαμπρύνων........................................ "Ωσπερ οφθαλμός εμπέφυκε σώματι, οϋτω................................................ "Ωσπερ τών άλλων τής ψυχής..................................................................... ΎΩ τής Ήλιον ίερωτέραν θυσίαν................................................................. 509 802 821 835 784 808 813 141 245 338 155 460 1042 267 30 68', 52ε' Γ' Χρονολογικός των κειμένων του «Ίερου Κώδικος» 1538 [’Οκτ.] Δωρεά τοϋ πατρχ. Ίερεμίου Α' πρός τή Μ. ’Εκκλησία 1564 [Ίαν.] ’Απόφαση γιά τον τρόπο διαχειρίσεως εισοδημάτων (έλεημοσύνες) της Μ. ’Εκκλησίας. ΔωρεάΊωάσαφ Β' Καθιέρωση κατάστιχου γιά την έγγραφή των δωρεών πρός τή Μ. ’Εκκλησία Ίαν. 1566 Ίούλ. 1568 Σεπτ. 1575 Ίούλ. 779 773 774 ’Αφιέρωση σπιτιών στόν ν. τής Χρυσαληθινής στά 'Τψωμαθειά 1049 ’Επικύρωση τής διαθήκης τοϋ Νικολάου Σπανού γιά τήν κυ­ ριότητα τοϋ ν. τήςΠρωτοθρόνου στή Νάξο 794 ’Αναγνώριση προνομίων έπισκοπής Σινα 1056 1576 [Μαΐου 15] Διαβιβαστήριο τής άπαντήσεως τοϋπατρχ. πρός τούς γερμανούς θεολόγους Μαΐου 15 ’Απάντηση τοϋ πατρχ. σέ άπορίες γερμανών θεολόγων 1578 Όκτ. [1580] [Ίαν.] Ίούλ. 1581 Άπρ. 20 Μάιος 1585 Μάρτ. Μαΐου Πόρισμα περί τής τύχης τής δωρεάς τοϋ πατρχ. Ίωάσαφ Β' 775 ’Επικύρωση δωρεάς δύο σπιτιών άπό τόν βοεβόδα Πέτρο πρός τήν Μ. ’Εκκλησία ’Απόφαση περί τής νομής τοϋ ν. τής Πρωτοθρόνου στή Νάξο 778 802 ’Έκδοση ’ίσου τής άποφάσεως τοϋ Ποντίου Πιλάτου γιά τήν καταδίκη τοϋ Χρίστου 1051 1582 1590 1053 1052 25 ’Εκχώρηση πατριαρχικών κελλίων Ρεθύμνου 1050 ’Ακύρωση εκλογής άρχπ. Σάμου Νεοφύτου 531 Δωρεά άμπελιοΰ πρός τή Μ.’Εκκλησία 777 TOT «ΙΕΡΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ θέρος *Ίουλ. 6 1599 Όκτ. 29 1600 Ίούν. 1601 Ίαν. Φεβρ. 28 [Φεβρ. 28] Φεβρ. 28 [Φεβρ. 28] [Φεβρ. 28] Μαρτ. 13 Μαρτ. 21 [Μαρτ. 21] Μαΐου 15 Μαΐου 15 [Μαΐου 15] *Μαΐου 18 Ίούν. Ίούλ. 24 Όκτ. Νοέμ. Νοεμ. 23 Δεκ. 2 — — — 1602 Φεβρ. Φεβρ. Φεβρ. Μάρτ. Μάρτ. Μαρτ. 28 [Μαρτ. 28] Άπρ. 511 ’Απόφαση περί άθωότητος ή μή Μαξίμου Μαργουνίου 1054 ’Απαγόρευση στους ορθόδοξους της Βενετίας νά συνεορτά­ ζουν τό Πάσχα μέ τούς ρωμαιοκαθολικούς 1055 Παραίτηση μ. Ναυπλίου καί ’’Αργους Παρθενίου 369 Καθαίρεση άρχπ. Κύπρου ’Αθανασίου 519 ’Επικύρωση έκλογης άρχπ. Κύπρου Βενιαμίν ’Εκλογή μ. Λακεδαιμόνιας ’Ιεζεκιήλ 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου μ. Λακεδαιμόνιας’Ιεζεκιήλ ’Εκλογή μ. Αίνου Παρθενίου 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Αίνου Παρθενίου 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. II. Πατρών Τιμοθέου Καταβολή εκκλησ. δοσιμάτων άπό τον μ. Κορίνθου ’Άνθιμο ’Εκλογή μ. Λακεδαιμόνιας Χρυσάνθου 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Λακεδαιμόνιας Χρυ­ σάνθου Δήλωση συμφιλιώσεως κατοίκων στύ χ. ’Άντισα Λέσβου ’Εκλογή μ. Λαρίσης Θεωνα 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Λαρίσης Θεωνα Μεταμέλεια τοϋ έπ. Σιναίου Λαυρέντιου ’Εκλογή μ. Σοφίας Ίωάσαφ ’Απονομή στρπγ. άξίας στόν ν. 'Αγ. Παντελεήμονος στή μ. Χαλκηδόνος ’Εκλογή μ. Μήδειας Γαβριήλ ’Απόφαση άντικαταστάσεως τοϋ μ. Ναυπλίου καί ’Άργους Παρθενίου ’Εκλογή μ. Ναυπλίου καί ’Άργους Άνθιμου ’Εκλογή άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου Ίωάσαφ ’Εκλογή μ. Γάνου Μακαρίου 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Γάνου Μακαρίου ’Εκλογή έπ. Δαμαλών καί Πεδιάδος ’Αθανασίου 520 355 356 357 358 354 372 359 ’Επικύρωση δικαιοδοσίας τής μ. Καισαρείας Καππαδοκίας επί χωριών ’Επιβεβαίωση απονομής εξαρχίας στον πρωτοκανόναρχο τής Μ. ’Εκκλησίας Μιχαήλ ’Άδεια γάμου στον Φώτιο τοϋ Μουράτη 'Τπόσχεση άδηλου μητροπολίτου ότι θά έγκαταλείψει τήν ΚΠολη ’Αποκατάσταση τοϋ έπ. Σταγών Διονυσίου ’Εκλογή μ. Αίνου Μελετίου 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Αίνου Μελετίου Προθεσμία για τήν καταβολή τής πατριαρχικής ζητείας 360 541 361 362 252 363 353 366 368 370 371 364 365 373 532 534 535 367 530 374 375 523 512 Άπρ. Άπρ. 3 [’Απρ. 3] Μαΐου 28 [Μαΐου 28] Μαΐου 29 Αυγ. Σεπτ. 24. [Σεπτ. 24] Δεκ. 3 [Δεκ. 3] Δεκ. 14 1602/1603 ΠΙΝΑΚΕΣ Καθαίρεση έπ. Δρυϊνουπόλεως Νεοφύτου Εκλογή μ. Αθηνών Σαμουήλ 'Ομολογία πίστεως τοΰ υποψηφίου μ. ’Αθηνών Σαμουήλ ’Εκλογή μ. Χριστιανουπόλεως Διονυσίου 'Ομολογία πίστεως τοΰ υποψηφίου μ. Χριστιανουπόλεως Διο­ νυσίου ’Εκλογή μ. Ν. ΙΙατρών Παρθενίου ’Επιβεβαίωση τής νομιμότητας τοΰ άρχπ. Κύπρου Βενιαμίν Εκλογή μ. ’Αγκύρας Παρθενίου 'Ομολογία πίστεως τοΰ υποψηφίου μ. ’Αγκύρας Παρθενίου Εκλογή μ. ’Αθηνών Ναθαναήλ 'Ομολογία πίστεως τοΰ υποψηφίου μ. ’Αθηνών Ναθαναήλ ’Εκλογή μ. Μήδειας ’Αρσενίου Δήλωση γιά το ύψος άμφισβητούμενου χρέους 1603 *[Φεβ./Μάρ.] 'Ομολογία πίστεως τοΰ υποψηφίου μ. Μηθύυ,νης Γρηγορίου Καθαίρεση μ. Παροναξίας Αθανασίου Μάρτ. Μάρτ. Καθαίρεση παπα-Ίωάννη στην άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου ’Εκλογή μ. Σοφίας Νεοφύτου Μαρτ. 18 Παραίτηση μ. Μυτιλήνης Παϊσίου Μαρτ. 28 Αποδοχή ενόρκου ομολογίας μητροπολιτών Άπρ. 10 ’Εκλογή μ. Μυτιλήνης Δανιήλ Άπρ. 21 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου μ. Μυτιλήνης Δανιήλ [Άπρ. 21] Απόφαση περί υποχρεωτικής διαμονής στο πατριαρχείο των *Μάιος άρχιερέων πού προσέρχονται στήν ΚΠολη ’Επαναφορά χωριών υπό τή δικαιοδοσία τής έπ. Ζητουνίου Ίούν. ’Επικύρωση ένώσεως μν. Άγ. Αποστόλων μέ τή μν. Θεο­ Νοέμ. τόκου στήν Άρτα Καθαίρεση μ. Ρόδου Παϊσίου Δεκ. ’Εκλογή μ. Παροναξίας ’Ιωακείμ — 1603/1604 ’Επικύρωση παραχωρήσεως χωριών ύπό τή δικαιοδοσία τής μ. Πισιδίας 1604 Ίαν. Ίαν. Ίαν. 18 Φεβρ. Φεβρ. 12 Φεβρ. 12 Μάρτ. Μαρτ. 9 Μαρτ. 16 Μαρτ. 24 Άπρ. ’Εκλογή μ. Λαρίσης Λεοντίου Καθαίρεση μ. Λακεδαιμόνιας Χρύσανθού ’Εκλογή μ. Λακεδαιμόνιας Διονυσίου 'Υπόσχεση έπιστροφής άδήλου μονάχου στή μονή του ’Εκλογή μ. Ν. Πατρών Σεραφείμ ’Εκλογή μ. Ναυπλίου καί Άργους Παρθενίου ’Επικύρωση άποφάσεως αιρετών κριτών ’Εκλογή μ. Μονεμβασίας Ίωάσαφ Δήλωση πίστεως άδήλου άρχιερέως πρός τόν πατρχ. ’Εκλογή μ. Ρόδου Φιλοθέου ’Επαναφορά χωριών ύπό τή δικαιοδοσία τής έπ. Δρυϊνουπόλεως 529 376 377 378 380 379 521 381 382 383 385 386 542 387 388 514 390 392 384 393 394 522 533 537 524 389 780 396 525 397 543 398 399 518 400 539 402 517 TOT «ΙΕΡΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ Ίούν. Αύγ. 25 Σεπτ. Όκτ. Γνωστοποίηση έκλογής τοϋ νέου μ.Μυτιλήνης Δανιήλ ’Εκλογή μ. Γαγγρών Παρθενίου ’Επικύρωση συμφωνίας γιά τήν διανομή εκκλησιαστικών ει­ σοδημάτων Καθορισμός ορίων των μν. 'Αγ. Τριάδος καί Θεοτόκου στή Χάλκη Παραίτηση μ. Ρόδου Ίερεμίου 513 540 403 538 536 401 1605 Ίαν. Ίαν. Ίαν. Ίαν. 12 Μάιος Ίούν. Ίούν. Ίουν. 14 Ίούλ. Αΰγ. Όκτ. 3 Νοεμ. 6 Νοεμ. 19 Δεκ. 5 [Δεκ. 5] Δεκ. 6 Δεκ. 11 Καθαίρεση μ. Βάρνης Θεολήπτου 404 Άθώωση μ. Ν. Πατρών Γαβριήλ 406 ’Επικύρωση άφιερώσεως τριών μονών τής Νάξου στή Μ. ’Εκ­ 408 κλησία ’Εκλογή μ. Βάρνης Ματθαίου 405 ’Εκλογή μ. Προύσης Ίωάσαφ 409 ’Επιστροφή Ζαγορίων ύπό τή δικαιοδοσία τής μ. Ίωαννίνων 407 Καθαίρεση έπ. Ζαγορίων Ματθαίου 513 ’Απόφαση καταβολής νέας πατριαρχικής ζητείας 511 Λύση καθαιρέσεως μ. Χριστιανουπόλεως Συμεών 412 ’Επιβεβαίωση τής κυριότητας τοϋ παπα-Γεωργίου Σπανού έπί τοϋ ν. τής Πρωτοθρόνου στή Νάξο 795 'Υπόσχεση μ. Λαρίσης Λεοντίου περί άποπληρωμής χρέους 515 ’Εκλογή μ. Σμύρνης Γαβριήλ 414 Μνεία άπονομής στρπγ. άξίας στο ν. τής Θεοτόκου στή μ. Μυτιλήνης 528 ’Εκλογή μ. Θεσσαλονίκης Σωφρονίου 415 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μ. Θεσσαλονίκης Σωφρο­ νίου 416 ’Εκλογή μ. Βέροιας Παϊσίου 417 ’Εκλογή μ. Μυρέων Ματθαίου 418 ’Εκλογή μ. Μυτιλήνης Σωφρονίου 411 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μ. Μυτιλήνης Σωφρονίου 413 Εκλογή μ. Λήμνου Κωνσταντίου 410 1606 Φεβρ. 26 Μάρτ. Μαρτ. 15 Μαρτ. 20 Μάιος Μάιος *Ίουλ. 2 Ίουλ. 23 Σεπτ. Σεπτ. 30 Όκτ. 4 33 Παραίτηση άδήλου μ. (πιθανώς τοϋ Διδυμοτείχου Ίωάσαφ) Καθαίρεση καί άφορισμός τοϋ πρώην μ. Σερρών Ίωάσαφ ’Εκλογή μ. Βάρνης Μελετίου ’Εκλογή μ. Βιδίνης Σωφρονίου Καταχώριση καθαιρέσεως μ. Βάρνης Ματθαίου στόν Κώ­ δικα Καθαίρεση μ. Καφά Ιακώβου Παραίτηση άδήλου άρχπ. Σαντορίνης (πιθανώς τοϋ Ιωακείμ) ’Εκλογή μ. Διδυμοτείχου Δανιήλ Παραίτηση άδήλου μ. (πιθανώς Διδυμοτείχου Δανιήλ) ’Εκλογή άρχπ. Σαντορίνης Ιωσήφ ’Εκλογή μ. Παροναξίας Γαβριήλ 422 859 420 421 419 527 425 423 424 426 427 514 ΠΙΝΑΚΕΣ 1607 Ίαν. 29 Άπρ. 10 Μάιος Μάιος [Μάιος] ’Εκλογή μ. Φιλίππων Κλήμεντος ’Απόρριψη αιτήματος έπ. Σιναίου Λαυρέντιου Καθαίρεση μ. Ναυπλίου καί ’Άργους Παρθενίου ’Εκλογή μ. Ναυπλίου καί Άργους Σωφρονίου 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Ναυπλίου καί Άρ­ γους Σωφρονίου Μάιος Εκλογή μ. Νεοκαισαρείας Μητροφάνους Μαΐου 28 ’Εκλογή μ. Μεσημβρίας Κυπριανού [Μαίου 28] 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Μεσημβρίας Κυπρια­ νού Ίούν. Καθαίρεση μ. Λακεδαιμόνιας Διονυσίου [Ίουν. 18] ’Απονομή όφφικίων τής μ. Χίου Σεπτ. 3 Παραίτηση μ. Θεσσαλονίκης Σωφρονίου Σεπτ. 12 ’Εκλογή μ. Θεσσαλονίκης Ζωσιμα Δεκ. ’Εκλογή άρχπ. Κασσανδρείας Δαμασκηνού Δεκ. Καθαίρεση μ. Μονεμβασίας Ίωάσαφ Παραίτηση μ. Μεσημβρίας Χριστοφόρου 428 251 508 429 431 430 433 434 512 818 435 436 437 510 432 1608 Ίαν. Μάιος Μάιος Ίουν. 18 Σεπτ. Όκτ. 9 'Ομολογία άδήλου έπ. Βελλας Καθαίρεση έπ. Πολυφέγγους Θεοδοσίου καί Δαμαλών καί Πεδιάδος ’Αθανασίου ’Απόδοση χωριών ύπό τή δικαιοδοσία τής μ. Φιλίππων ’Εκλογή άρχπ. Αίγίνης Νήφωνος ’Επιβεβαίωση στρπγ. αξίας των μν. Μυρσινιωτίσσης καί Λειμώνος στή Λέσβο ’Αναγνώριση συγκυριότητος έπί τοϋ ν. τής Πρωτοθρόνου στή Νάξο 501 439 816 438 788 803 1609 Φεβρ. Μάιος Μάιος Ίουν. 20[;] Ίούλ. Ίουλ. 12 Σεπτ. Όκτ. 12 ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας τής μν. Θεοτόκου τής Σκαλω­ τής στή μ. Α’ίνου ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. Μεταμορφώσεως κοντά στή Θήβα ’Απονομή στρπγ. άξίας στο μνδ. τής Θεοτόκου τής Κεχαριτωμένης Καθαίρεση έπ. Λιτζα καί Άγράφων ’Ακακίου ’Απόφαση γιά τήν κυριότητα έργαστηρίων στή Θεσσαλονίκη Παραίτηση έπ. Σταγών ’Αβραάμ ’Ανανέωση παλαιών άποφάσεων γιά τή μή παρεμπόδιση λει­ τουργίας μύλου ’Ένορκη κατάθεση έναντίον τοϋ μ. Φιλιππουπόλεως Δανιήλ 799 440 ’Αναφορά έναντίον τοϋ μ. Τραπεζοΰντος Γερασίμου ’Απαλλαγή έπ. Δρυϊνουπόλεως Νεοφύτου άπό τις έναντίον του συκοφαντικές κατηγορίες ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας ν. Σωτήρος στήν έπ. Βελλας 443 441 785 505 506 809 781 782 1610 Φεβρ. 7 Μάρτ. Μαρτ. 2 503 TOT «ΙΕΡΟΤ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ Άπρ. Άπρ. Άπρ. 26 Μάιος Μάιος Μάιος Ίούλ. Ίουλ. 3 Σεπτ. Σεπτ. Σεπτ. Όκτ. Κατοχύρωση διαθήκης τοϋ Δημουλά Θεοδώρου Στεφανοπούλου ’Επαναφορά νησιών ύπό τη δικαιοδοσία της έπ. Λέρνης ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας τής μν. 'Οσίου Λουκά Κοινοποίηση στόν μ. Χίου τοϋ άφορισμοϋ τοϋ Περή Καραμοκάνη Απειλή επιτιμίων εις βάρος μοναχών τής Ν. Μονής στη Χίο Αναγνώριση τοϋ Άντώκα Πετρίτζη ώς κτίτορος τοϋ ν. τοϋ Σωτήρος στή Χίο Ανανέωση άφορισμοϋ κατά τών συγγενών τοϋ Δημάκη Λύ­ κου Ιως τήν άποπληρωμή χρέους Αναφορά εναντίον τοϋ έπ. Άνδρου Βενιαμίν ’Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας μ. Άγκύρας έπί χωριών Άθώωση τοϋ παπα-Λάμπου Μπούρα ’Εντολή στον μ. Θεσσαλονίκης γιά τήν έπιβολή έπιτιμίων ’Εκλογή μ. Νεοκαισαρείας Βενιαμίν 515 789 791 801 786 787 792 793 444 798 796 800 445 1611 Φεβρ. Φεβρ. Φεβρ. 2 Μάρτ. Άπρ. Άπρ. 25 Μάιος Μάιος Ίούν. Σεπτ. 1 1611/1612 1611/1612 1612 ’Επικύρωση συγκυριότητος έπί τοϋ ν. τής Πρωτοθρόνου στή Νάξο Απόφαση γιά τήν έγκυρότητα γάμου έξαδέλφων Σύνταξη τής διαθήκης τοϋ Γεωργίου Ραούλ Μελική ένώπιον τής συνόδου ’Επικύρωση μεταβιβάσεως δικαιωμάτων έπί τής έξαρχίας Άκοβας Άφορισμός τών άδελφών Ίωάννου καί Γεωργίου Ταμουλή 'Ομολογία άποδόσεως χρημάτων Λύση γάμου τής Μερούδας τοϋ Σεβαστοϋ Δεύτερη καθαίρεση τοϋ έπ. Λιτζα καί Άγράφων Ακακίου Αναγνώριση νομιμότητος τοϋ γάμου τοϋ Κώστα τοϋ Μπόζη 'Ομολογία πωλήσεως μεριδίων μύλου άπό τόν Παρή Στισιάρη Διευθέτηση διαφορών μεταξύ μν. Λουκοΰς καί Έλεούσης ’Επικύρωση άγορας κτήματος τοϋ Γεωργίου Λιχνίδη άπό τον ’Ιωάννη Βερροιώτη Ίαν. Απονομή στρπγ. άξίας στόν ν. Σωτήρος στην έπ. Άνδρούσης [Ίαν.-Όκτ.] Προστασία στρπγ. ν. Προφήτου Ήλιού άπό τις παρεμβά­ σεις τοϋ έπ. Άνδρούσης Άπρ. Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. Άγ. Τριάδος Ναυπλίας Ίούν. ’Επιβεβαίωση άφιερώσεως τοϋ Άγγελέτου Καζανόβα πρύς τή μν. Άγιου Ίωάννου τοϋ Θεολόγου στήν Πάτμο 1612/1613 ’Επιβεβαίωση τής δικαιοδοσίας τής μ. Πισιδίας έπί χωριών 1612/1613 ’Επιβεβαίωση άπονομης οφφικίου του πρωτεκδίκου στον παπα-Κήρυκο Πασπάτη 1613 *Ίαν. Μαρτ. 29 Άθώωση καί αποκατάσταση έπ. ’Άνδρου Βενιαμίν 'Τπαγωγή διαφοράς στήν κρίση τοϋ πατρχ. 804 805 806 812 807 813 808 810 814 815 822 823 820 821 819 824 830 828 825 827 ΠΙΝΑΚΕΣ 516 1614 Μάιος Ίούν. Ίουν. 24 Σεπτ. 'Υπόσχεση αποπληρωμής χρέους άπο τόν μ. Σερρών Δαμασκηνό ’Απόδοση χωριών στη δικαιοδοσία της μ. Φιλίππων Συμφωνία διανομής κτημάτων μεταξύ τοϋ ορθοδόξου καί λατίνου επισκόπου στή Σαντορίνη ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. Κοιμήσεως Θεοτόκου στήν Αίγινα 447 831 826 351 1615 Μάρτ. *Αΰγ. ’Επικύρωση διανομής περιουσίας τής Σουλτάνας Μαυρουδέσας Τιμωρία έπ. Σιναίου Λαυρέντιου 483 250 ’Άρση τής καθαιρέσεως τοϋ έπ. Βονδίτζης Νεοφύτου Άφορισμός τοϋ Μιχαήλ Καρύκη καί συγγενών του γιά τήν άπόκρυψη κερδών ’Απειλή καθαιρέσεως τοϋ μ. Τραπεζοϋντος Ιγνατίου ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. Άγιας στήν Άνδρο ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας τοϋ χωριοΰ Ίνέου στή μ. Άμασείας Παραίτηση μ. Βιζύης Λαυρέντιου ’Εκλογή μ. Βιζύης ’Ανθίμου ’Εκλογή άρχπ. Κώ Χριστόφορου ’Εκλογή μ. Καφά καί Φούλλων Μητροφάνους ’Εκλογή μ. Σερρών Τιμοθέου Καθαίρεση παπα-Ίωάννη, σακελλαρίου στή μ. Π. Πατρών ’Απόφαση ένώσεως τής μ. Καβάλας μέ τή μ. Φιλίππων 833 1616 Μάιος Μάιος Μάιος Matou 11 Ίούν. [a. Ίουν. 1] Ίουν. 1 Ίουν. 1 Ίουν. 1 Ίούλ. Νοέμ. Δεκ. 835 839 829 811 842 843 841 844 845 352 834 1617 Ίούλ. Αΰγ. ’Εκλογή μ. Σεβαστείας Σεραφείμ Άθώωση καί τιμωρία όφφικιαλίων τής μ. Ίωαννίνων 450 453 ’Επαναφορά χωριών ΰπό τή δικαιοδοσία τής μ. Φιλίππων ’Αναφορά μ. Χίου περί ύποψηφίου ίερέως ’Απειλή καθαιρέσεως κατά τοϋ μ. Δρύστρας Ιωακείμ Νέα καθαίρεση τοϋ κύπριου ΐερομονάχου Κυρίλλου ’Επικύρωση παραιτήσεως τοϋ μ. Νικομήδειας Γαβριήλ 772 449 456 454 442 1618 Μάρτ. Άπρ. 22 Ίουν. 27 Ίούλ. Αυγ. 1619 Ίουν. 20 Παραίτηση έπ. Άνδρου Βενιαμίν 451 1620 Μάιος *Δεκ. Δεκ. Δεκ. Λύση άφορισμοϋ τοϋ άρχοντας Μάρκου καί άρση άργίας τοϋ παπα-Άντωνίου στή μ. Ρόδου ’Επικύρωση έκκλησιαστικοΰ καθεστώτος έπ. Κασσανδρείας ’Αποκατάσταση μ. Κορίνθου Άνθιμου ’Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας μ. Λακεδαιμόνιας έπί τής περιο­ χής τής Δημητσάνας 848 348 853 918 TOT «ΙΕΡΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ 517 'Ομολογία παραλαβής πραγμάτων έκ μέρους τής Κατερίνας τοϋ Βασίλη 'Ομολογία άπαλλαγής τοϋ μ. Τορνόβου Γαβριήλ άπό τήν κα­ ταβολή άνύπαρκτου χρέους 855 ’Αναγνώριση τοϋ Σαούλη, γιοΰ τοϋ ’Ιωάννη Κομνηνοΰ ώς κυ­ ρίου κτημάτων Εκλογή άρχπ. Μάνης Παρθενίου Καθαίρεση άρχπ. Κώ Χριστόφορου 886 461 504 854 1621 Μάρτ. Άπρ. Ίούν. 1622 Φεβρ. 25 Μάρτ. Μάρτ. Άπρ. Άπρ. Μάιος Ίούλ. Αΰγ. Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας των χωριών Πυργίου καί Βολισσοΰ στή Χίο 923 ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. 'Αγ. Γεωργίου στή μ. Γάνου καί Χώρας 866 ’Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας μ. Π. Πατρών έπί των έπ. Μεθώ­ νης καί Σαρσοκορώνης 922 ’Ακύρωση καθαιρέσεως τοϋ σακελλαρίου τής μ. Χίου Μα­ νουήλ Παντευγένου 465 Αρμοδιότητα συντάξεως προικώων συμβολαίων τοϋστρπγ. χωριοΰ τοϋ Πραστείου 851 'Ομολογία έπ. Εύρίπου Ίωάσαφ για τήν καταβολή χρέους 1062 Άγιοποίηση Γερασίμου Κεφαλληνίας 857 Παραχώρηση τής εξαρχίας Πυργίου καί Βολισσοΰ στον άρ­ χοντα Μιχαήλ Καβάκο 924 Παραίτηση άρχπ. Καρπάθου 'Ιεροθέου 475 ’Εκλογή μ. Μυριοφύτου καί Περιστάσεως Λαυρέντιου 490 1623 [Ίαν. 20] Ίαν. 20 Συμφιλιωτικές προτάσεις Σιναϊτών Διευθέτηση οικονομικών ζητημάτων ένόψει έκλογήςμ. Νεοκαισαρείας Φεβρ. Παραίτηση μ. Ναυπλίου καί Άργους Σωφρονίου Μάιος ’Εκλογή μ. Χαλκηδόνος Ίωάσαφ Μαΐου 18 ’Εκλογή μ. Νεοκαισαρείας Μητροφάνους [Μαΐου 18] 'Ομολογία πίστεως υποψηφίου μ. Νεοκαισαρείας Μητροφάνους Μαΐου 29 ’Εκλογή μ. Ν. Πατρών Άνθιμου Μαΐου 30 ’Εκλογή μ. Περιθεωρίου καί Ξάνθης Δωροθέου Ίούν. Παραίτηση άδήλου μ. Σωζοπόλεως Ίούν. Παραίτηση άδήλου μ. Μήδειας Ίουν. 15 ’Εκλογή άρχπ. Σαντορίνης Θεοφίλου Ίουν. 15 ’Εκλογή μ. Άμασείας Μελετίου Ίουν. 19 ’Εκλογή μ. Άδριανουπόλεως Παρθενίου Ίουν. 25 Καθαίρεση πατρχ. Γρηγορίου Δ' Ίούλ. ’Επιβεβαίωση ένώσεως τής μ. Φιλίππων με τή μ. Δράμας Αΰγ. Εκλογή μ. Μήδειας καί Σωζοπόλεως Θεοδοσίου [Αΰγ.] 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μ. Μήδειας καί Σωζοπό­ λεως Θεοδοσίου Αΰγ. "Ενωση μ. Μήδειας μέ τή μ. Σωζοπόλεως 253 466 902 469 467 468 472 474 391 395 476 479 888 889 832 891 892 893 518 Σεπτ. Σεπτ. — — 1623/1624 ΠΙΝΑΚΕΣ ’Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας της μν. Σωσίνου έπί τοϋ χωριού Μπογδοριανή ’Εκλογή μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Γερμανού Καθαίρεση έπ. Λιτζά καί Άγράφων ’Αρσενίου Καθαίρεση έπ. Γαρδικίου Μητροφάνους Εκλογή έπ. Αιτζα καί Άγράφων Δωροθέου ’Εκλογή έπ. Γαρδικίου Γρηγορίου ’Επιβεβαίωση της παραχωρήσεως τής έξαρχίας Πυργίου καί Βολισσοϋ στόν Μιχαήλ Καβάκο Καθαίρεση έπ. Θαυμακοϋ ’Ιακώβου 852 894 480 481 895 896 925 482 1624 * [Μάρτ.] Άπρ. [Άπρ.] *’Απρ. 1 Άπρ. 29 Άπρ. 29 [Άπρ. 29] Μάιος [Ίούν.] Ίούλ. [Ίούλ.] Ίουλ. 17 Καθαίρεση μ. Σηλυβρίας Μακαρίου ’Εκλογή μ. Γάνου καί Χώρας Ίωαννικίου 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Γάνου καί Χώρας Ίωαννικίου Παραίτηση μ. Γάνου καί Χώρας ’Ιγνατίου ’Εκλογή μ. Ναυπλίου καί ’Άργους Θεοφάνους ’Εκλογή μ. Σηλυβρίας Λαυρέντιου 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Σηλυβρίας Λαυρέντιου ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μ. Φιλοσόφου Έκδοση ίσου σιγιλλιώδους γράμματος περί τής μν. Φιλοσό­ φου ’Εκλογή άρχπ. Λευκάδος Ναθαναήλ 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου άρχπ. Λευκάδος Ναθαναήλ ’Επιβεβαίωση υπαγωγής τής έπ. Κασσανδρείας υπό τή δι­ καιοδοσία τής μ. Θεσσαλονίκης 900 898 899 897 903 901 904 921 920 928 457 927 1625 Όκτ. 1 1625/1626 ’Εκλογή μ. Ίκονίου καί Τυάνων Αθανασίου ’Εκλογή μ. Ν. Πατρών Νεοφύτου 905 473 1626 Ίαν. Αποκατάσταση πρώην μ. Δρύστρας ’Ιωακείμ καί καθαίρεση τοϋ Δρύστρας Μελετίου ’Εκλογή άρχπ. Κώ Αντωνίου ’Εκλογή μ. Θηβών Δανιήλ ’Εκλογή άρχπ. Ώρεών Δωροθέου Καθαίρεση ίρμχ. Μαξίμου ’Εκλογή έπ. Βελλας Νεοφύτου ’Επαναφορά χωριών ύπό τή δικαιοδοσία τής μ. Μυτιλήνης Απόδοση Μπογδοριανής στή δικαιοδοσία έπ. Βελλας Απονομή στρπγ. άξίας στόν ν. τοϋ Άγ. Παντελεήμονος στήν Κέα Ίούλ. ’Εκλογή μ. Άμασείας Ζαχαρία [a. Νοεμ. 18] 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μ. Μονεμβασίας Νεοφύτου Δεκ. Αποκατάσταση μ. ’Εφέσου Γαβριήλ *Δεκ. Καθαίρεση άρχπ. Άνδρου Γρηγορίου Δεκ. 19 ’Εκλογή άρχπ. Άνδρου Μακαρίου Μαρτ. 22 Μαρτ. 24 Άπρ. 28 Μάιος Μάιος Μαΐου 5 Μαίου 22 Ίούλ. 930 907 906 446 929 932 489 349 492 933 484 908 935 934 TOT «ΙΕΡΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ — *— 519 ’Εκλογή μ. ’Ίμβρου Χριστοφόρου 491 ’Απονομή στρπγ. άξίας στό μνδ. Άγ. Άνδρέα στή μ. Κυζίκου 493 ’Αναγνώριση ’Αντωνίου Σκαθή ώς κυρίου τοϋ ν. τής Παναγίας «Βλαχερονιτήσσης» στή Χίο 876 Καταγγελίες έναντίον τοϋ έπισκόπου ’Άνδρου Γρηγορίου 1063 1627 Μαρτ. 28 Άπρ. 10 Ίούν. Όκτ. 1 Όκτ. 24 ’Εκλογή ’Εκλογή ’Εκλογή ’Εκλογή ’Εκλογή μ. Φιλιππουπόλεως Μελετίου μ. ’Ίμβρου Σωφρονίου μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Έπιφανίου μ. ’Εφέσου Σιλβέστρου άρχπ. Αίγίνης Δωροθέου 936 909 910 477 470 1628 Φεβρ. 15 Άπρ. Άπρ. [ρ. Άπρ.] *Μάιος Μαίου 21 Ίουν. 23 Ίουν. 25 Ίουν. 25 Ίουν. 27 Ίουν. 28 Ίούλ. Ίούλ. Ίούλ. Ίουλ. 18 Αΰγ. 5 Όκτ. ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας τής μν. τής Θεοτόκου στή μ. Φιλιππουπόλεως Καθαίρεση μ. Δρύστρας ’Ιωακείμ ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας ν. Μεταμορφώσεως στήν έπ. Λιτζα καί Άγράφων Δεύτερη καθαίρεση μ. Δρύστρας ’Ιωακείμ ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μνδ. Άγιας Παρασκευής στήν Πάρο ’Επικύρωση προσηλώσεως μν. Κοιμήσεως Θεοτόκου στο ’Ιάσιο στόν Πανάγιο Τάφο ’Εκλογή μ. Σοφίας Μελετίου ’Επιβεβαίωση τής δικαιοδοσίας τής μν. Αγίου Ίωάννου τής Πάτμου έπΐ τοϋ μνδ. τής Ξεχωριανής στήν Πάρο Καθαίρεση μ. Φιλιππουπόλεως Μελετίου ’Εκλογή μ. Φιλιππουπόλεως Χριστοφόρου ’Εκλογή μ. Μελενίκου Χριστοφόρου Διευθέτηση οικονομικής διαφοράς στή μ. Θηβών ’Εκλογή μ. Άγχιάλου Μητροφάνους Παραχώρηση τοϋ ν. των Άγ. Αναργύρωνστούς Λατίνους τής Μήλου ’Εκλογή μ. Σερρών Δανιήλ Εκλογή μ. Τραπεζοΰντος Κυρίλλου ’Εκλογή μ. Σάρδεων Μελετίου Προαγωγή τής έπ. Κεφαλληνίας καί Ζακύνθουσέ άρχπ. 486 937 941 939 931 862 452 471 943 944 863 462 495 864 945 946 942 860 1629 Φεβρ. Φεβρ. 27 Μάιος Μάιος Μαΐου 27 Μαίου 27 [1629/1630] [1629/1630] ’Εκλογή έπ. «Γιανοκ» Αογγίνου ’Εκλογή μ. Ζιχνών Ήσαία ’Εκλογή μ. Σεβαστείας Ιωσήφ Καθαίρεση έπ. Καρυουπόλεως Άνθιμου Παραίτηση μ. Μυτιλήνης Κωνσταντίου ’Εκλογή μ. Μυτιλήνης Παρθενίου 'Υπόσχεση μ. Χριστιανουπόλεως Ιγνατίου γιά τήν καταβολή χρέους 'Υπόσχεση έπ. Μεθώνης Νεοφύτου γιά τήν καταβολή χρέους 455 865 911 940 912 913 1060 1061 520 ΠΙΝΑΚΕΣ 1630 Ίαν. Ίαν. 19 Μαρτ. 13 Μάιος Ίουν. 8 Ίουν. 10 Ίούλ. Ίούλ. Ίουλ. 8 Αΰγ. Όκτ. ’Απονομή στρπγ. άξίας στο μνδ. τοϋ 'Αγ. Μιχαήλ στή Σκό­ πελο 955 Εκλογή μ. Νεοκαισαρείας Παρθενίου 919 ’Εκλογή άρχπ. ’Άνδρου Κυρίλλου 948 Καθαίρεση μ. ’Εφέσου Σιλβέστρου καί Χαλκηδόνος ’Ισαάκ 868 ’Εκλογή μ. Καισαρείας Καππαδοκίας ’Ισαάκ 870 ’Εκλογή μ. Χαλκηδόνος Νεκταρίου 871 ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. 'Αγ. ’Αναστασίας στήν έπ. Άρδαμάρεως καί Γαλατίστης 497 ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. Βλατάδων 498 ’Εκλογή άρχπ. Τζιας καί ©ερμίων Δανιήλ 496 ’Εκλογή μ. Λαοδικείας Νικηφόρου 951 ’Εκλογή μ. Ίκονίου Άβερκίου 875 Καθαίρεση άρχπ. Άνδρου Μακαρίου 947 1631 Φεβρ. Μαρτ. 8 Άπρ. Άπρ. 28 Μάιος Ίούλ. Ίουλ. 31 Αύγ. 2 *Αύγ. 11 Καθαίρεση μ. Σοφίας Μελετίου ’Εκλογή μ. Βιζύης Δαμασκηνού ’Επιβεβαίωση καθαιρέσεως μ. Ζιχνών Ήσαία ’Εκλογή μ. ’Εφέσου Μελετίου Εκλογή μ. Σοφίας Ιγνατίου Παραίτηση μ. Διδυμοτείχου Άνθιμου ’Εκλογή μ. Διδυμοτείχου Λαυρέντιου ’Εκλογή μ. Καφα Παρθενίου ’Εκλογή μ. Άγκύρας Λαυρέντιου ’Απαγόρευση έπαφών μέ τον καθαιρεθέντα πρώην μ. Ζιχνών Ήσαία 957 956 499 869 958 877 878 879 914 500 1632 Φεβρ. Άπρ. Άπρ. Ίουν. 30 Αΰγ. Νοέμ. Νοέμ. ’Επικύρωση τοϋ προβιβασμού τής έπ. Ζακύνθουκαί Κεφαλ­ ληνίας σέ άρχπ. ’Επικύρωση κυριότητος μν. Μ. Λαύρας έπί έξωκλησίων στή Λήμνο ’Εκλογή μ. Παροναξίας Βενιαμίν Εκλογή μ. Ίωαννίνων Παρθενίου ’Εκλογή μ. Εύχαΐτων Μελετίου Καθαίρεση άρχπ. Μήλου καί Κιμώλου Μελετίου ’Εκλογή άρχπ. Μήλου καί Κιμώλου Μακαρίου ’Επαναφορά τής περιοχής Καλαμάτας ύπό τή δικαιοδοσία τής μ. Μονεμβασίας 880 867 959 954 448 915 916 881 1633 Μαρτ. 22 *[Μαρτ. 22] Ίούν. Ίουν. 8 Ίουλ. 18 Εκλογή μ. Δρύστρας Αντωνίου 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μ. ΔρύστραςΑντωνίου Διορισμός έξάρχου στή μν. Άγ. Νικολάου στή μ. Μονεμ­ βασίας ’Εκλογή μ. Ναυπάκτου καί ΆρτηςΛαυρέντιου ’Εκλογή μ. Διδυμοτείχου Δανιήλ 938 892 494 965 926 Αΰγ. Όκτ. Νοεμ. 14 Δεκ. 9 TOT «ΙΕΡΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ 521 ’Εκλογή μ. Μυρέων 'Ιερεμία ’Εκλογή άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου Εύθυμίου ’Εκλογή μ. Κυζίκου ’Ανθίμου ’Εκλογή μ. ’Αθηνών Σωφρονίου Καθαίρεση άρχπ. Μήλου καί Κιμώλου Μελετίου 953 961 917 960 890 1634 Ίαν. Μαρτ. Άπρ. Καθαίρεση οικονόμου μ. Κερκύρας παπα-Παναγιώτου 16 ’Εκλογή μ. «Θεουπόλεως καί Ρεντίης»Δαμασκηνού Διασφάλιση δωρεάς προς τόν ν. της Φανερωμένης στήν έπαρχία Ααρίσης Άπρ. Τιμωρία όφφικιαλίων τής μ. Χίου Άπρ. Άθώωση του μεγάλου διερμηνευτοϋ Μανουήλ Παντευγένου Αΰγ. ’Εκλογή μ. Προύσης Χρυσάνθου Όκτ. 4 ’Εκλογή μ. Χίου Ματθαίου [a. Νοεμ. 22] Καθαίρεση μ. Θηβών Παρθενίου Νοεμ. 22 ’Εκλογή μ. Θηβών Κλήμεντος Καθαίρεση πρώην μ. Μονεμβασίας Νεοφύτου Απονομή στον παπα-Έμμανουήλ Στανίλη τοϋ όφφικίου τοϋ σκευοφύλακος στήν επισκοπή Σκύρου 952 964 350 463 464 882 967 969 968 965 970 1635 Μάρτ. Μαρτ. 13 Άπρ. 9 Ίούλ. Ίουλ. 26 Αΰγ. Σεπτ. Καθαίρεση μ. Άμασείας Μελετίου ’Εκλογή μ. Άμασείας ’Ιεζεκιήλ ’Εκλογή μ. Βάρνης Μελετίου Αποκατάσταση μ. Κορίνθου Κυρίλλου Καθαίρεση μ. ’Ίμβρου Σωφρονίου Καθαίρεση μ. Ζιχνών Ήσαΐα Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. τής Θεοτόκου τής μ. Π. Πατρών 972 971 973 975 974 977 963 1636 Ίαν. 24 ’Εκλογή άρχπ. Νεαπόλεως Μελετίου Ίαν. 27 ’Εκλογή μ. Θεσσαλονίκης Καλλινίκου Μαρτ. 16 ’Έλεγχος χρεών μ. Χίου Άπρ. ’Επικύρωση δωρεάς πρός τή μν. Δουσίκου Σεπτ. 'Υπαγωγή χωριών ύπό τή δικαιοδοσία τής μ. Άγχιάλου Όκτ. ’Εκλογή μ. Μήδειας Μητροφάνους *’Οκτ. 29 Παραίτηση μ. Μήδειας Θεοδοσίου Δεκ. ’Εκλογή μ. Φιλιππουπόλεως Γαβριήλ ’Εκλογή μ. Ηράκλειας Ίωαννικίου — ’Εκλογή μ. Αθηνών Δανιήλ Εκλογή μ. Φιλίππων καί Δράμας Θεοκλήτου 979 976 980 487 962 887,982 981 983 884 249 978 1637 Ίαν. Φεβρ. Άπρ. Άπρ. 6 ’Εκλογή μ. ’Εκλογή μ. ’Εκλογή μ. Παραίτηση Φιλιππουπόλεως Κυρίλλου Χαλκηδόνος Παχωμίου Βάρνης Άγαθαγγέλου μ. Ζιχνών Ήσαΐα 984 986 988 990 522 Άπρ. 7 Ίούν. Ίούλ. Αύγ. 7 Αύγ. 14 Σεπτ. 11 Όκτ. ΠΙΝΑΚΕΣ Εκλογή μ. Παροναξίας Μακαρίου ’Εκλογή μ. Ζιχνών Παρθενίου ’Εκλογή μ. Ναυπάκτου καί Άρτης’Ακακίου ’Εκλογή μ. Σίδης Καλλινίκου ’Εκλογή μ. Ρόδου Μελετίου ’Εκλογή μ. Συννάδων Ματθαίου ’Εκλογή μ. Δρύστρας 'Ιερεμία Καθαίρεση έπ. Ραιδεστοϋ καί Πανιού Θεοφάνους Καθαίρεση μ. Δρύστρας ’Αντωνίου 987 991 992 993 994 995 997 989 996 1638 Ίαν. ’Απονομή στρπγ. άξίας στό χωριό 'Αγ. ’Ιωάννης στή έπαρχία Ναυπλίας Ίαν. ’Εκλογή άρχπ. Κώ ’Ιωακείμ Φεβρ. ’Εκλογή μ. Σμύρνης Ιερεμία Φεβρ. ’Εκλογή μ. Σηλυβρίας Σωφρονίου Φεβρ. 21 Παραίτηση μ. ’Αθηνών Σωφρονίου Μαρτ. 30 Αίτημα κατοίκων τοϋ στρπγ. χωρίου'Αγ.Ίωάννης Ναυπλίας Ίούν. ’Εκλογή μ. Χαλκηδόνος Διονυσίου Ίούν. ’Εκλογή άρχπ. Προικοννήσου Γρηγορίου Ίούλ. ’Απονομή στρπγ. άξίας στό μνδ. τής Παναγίας στή μ. Μονεμβασίας [a. Αύγ. 23] Καθαίρεση μ. Κορίνθου Ιεζεκιήλ Αύγ. 23 ’Εκλογή μ. Κορίνθου Ίωάσαφ Αύγ. 30 ’Εκλογή μ. Ίκονίου καί Τυάνων Λαυρέντιου Παραίτηση μ. Π. Πατρών Θεοφάνους 509 998 999 1000 1020 507 1002 1005 478 1006 1007 1008 1010 1639 Ίαν. 7 Μαρτ. 14 ’Εκλογή μ. Π. Πατρών Παρθενίου 1011 Καταχώριση τής παραιτήσεως τοϋ μ. Π. Πατρών Παρθενίου στον Κώδικα 1009 [a. 22 Άπρ.] Παραίτηση μ. Ν. Πατρών Νεοφύτου 1013 Άπρ. 22 ’Εκλογή μ. Ν. Πατρών Ίωάσαφ 1014 [a. Μάιος] Καθαίρεση μ. ’Εφέσου Μελετίου 1018 Μάιος ’Εκλογή μ. ’Εφέσου Άνθιμου 1019 Μάιος ’Εκλογή μ. Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου Μελετίου 1021 Μαΐου 4 Παραίτηση μ. Νικομήδειας Νεοφύτου 1015 Μαΐου 6 ’Εκλογή μ. Νικομήδειας Κυρίλλου 1016 [ρ. Ίουλ. 1] Ακύρωση τής μεταθέσεως τοϋ πρώην μ. Κορίνθου Κυρίλλου στό θρόνο Φιλιππουπόλεως 985 Ίουλ. 11 Καταγγελία εναντίον τοϋ μ. Χίου Κυρίλλου γιά πλαστογραφία 1022, [1022α] Αΰγ. 'Υπόσχεση πρώην πατρχ. Αθανασίου Β' 1025 Αύγ. 5 'Υπόσχεση μ. Αθηνών Σωφρονίου 1059 Αύγ. 21 Παραίτηση μ. Γάνου καί Χώρας Ιακώβου 1024 Σεπτ. 9 'Υπόσχεση έπ. Λοφτζοΰ Συμεών γιά τήν άποπληρωμή δο­ σίματος 1017 Σεπτ. 18 ’Εκλογή μ. Γάνου καί Χώρας Παϊσίου 1028 TOT «ΙΕΡΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ.) ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ’Οκτ. Όκτ. 19 Νοεμ. Νοέμ. 30 Δεκ. 523 ’Εκλογή άρχπ. Κασσανδρείας Λαυρέντιου Παραίτηση μ. ’Αθηνών Σωφρονίου ’Εκλογή μ. Χίου Παρθενίου ’Εκλογή μ. Σοφίας ’Ιεζεκιήλ ’Εκλογή μ. Βάρνης Παρθενίου Περιορισμοί στήν προσέλευση αρχιερέων στήν ΚΠολη ’Εκλογή άρχπ. Προικοννήσου Ιερεμία 1030 950 1023 1032 1033 1012 1027 ’Εκλογή μ. Φιλίππων καί Δράμας Γερασίμου ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας τής μν. 'Αγίας στήν ’Άνδρο ’Εκλογή μ. Βιδίνης Σωφρονίου ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. Θεοτόκου στήν έπ. Χειμάρρας καί Δελβίνου Παραίτηση μ. Νίκαιας Πορφυρίου 17] ’Εκλογή μ. Νίκαιας Πορφυρίου 'Υπόσχεση μ. Μονεμβασίας Νεοφύτου για τήν άποπληρωμή χρέους 'Υπόσχεση πρώην μ. Θεσσαλονίκης Δαμασκηνού ’Εκλογή μ. Συννάδων Καλλίστου Καθαίρεση έπ. Κερνίτζης ’Αρσενίου 1034 1037 1036 1640 Ίαν. Άπρ. Μαΐου 7 Μαΐου 28 Ίουν. 17 [ρ. Ίουν. Ίουν. 24 *Ίουλ. 16 Αύγ. 5 Σεπτ. 1026 1003 1004 838 204 1035 1029 1641 Μάιος Μάιος Μαΐου 3 Ίουλ. 22 Αύγ. 5 Αύγ. [15] Σεπτ. Σεπτ. Δεκ. ’Αποδοχή ορών βοεβόδα Βασιλείου έκ μέρους τής συνόδου Παραχώρηση λειψάνων όσιας Παρασκευής τής Νέας στό βοεβόδα Βασίλειο Καταχώριση κατηγοριών έναντίον μ.ΡέοντοςΔιονυσίου ’Εκλογή μ. Εύρίπου Δανιήλ Προσδιορισμός δοσίματος άρχπ. Πωγωνιανής "Οροι βοεβόδα Βασιλείου γιά τήν άνάληψη τών χρεών τοΰ πα­ τριαρχείου ’Αποδοχή όρων βοεβόδα Βασιλείου Συγκρότηση 4μελοϋς έπιτροπής γιά τήδιοίκηση τοϋ πα­ τριαρχείου ’Εκλογή μ. Λακεδαιμόνιας Παρθενίου 1042 1043 1038 1044 1045 191 192 193 196 1642 *Ίαν. Φεβρ. Φεβρ. 16 Μαΐου 11 Όκτ. 28 Νοέμ. ’Εκλογή μ. Καθαίρεση ’Εκλογή μ. ’Εκλογή μ. ’Εκλογή μ. ’Εκλογή μ. Λακεδαιμόνιας Γαβριήλ μ. ’Εφέσου Μελετίου ’Εφέσου Παϊσίου Λήμνου Ιγνατίου Γοτθίας Άνθιμου Καισαρείας Καππαδοκίας Ζαχαρία 213 197 214 198 199 200 ’Ανασυγκρότηση καί διεύρυνση τής έπιτροπής για τή διοίκη­ ση τοϋ πατριαρχείου ’Εκλογή άρχπ. Πωγωνιανής Παρθενίου ’Εκλογή άρχπ. Μήλου καί Κιμώλου Διονυσίου 194 201 202 1643 Ίαν. Φεβρ. 2 Μαρτ. 31 524 Ίούν. Αίίγ. Σεπτ. 4 Σεπτ. 9 Σεπτ. 25 Νοέμ. Νοέμ. ΠΙΝΑΚΕΣ Εκλογή μ. Προύσης Κλήμεντος Καθαίρεση μ. Δρύστρας ’Αντωνίου ’Εκλογή μ. Λαοδικείας Σωφρονίου ’Εκλογή μ. Ναυπάκτου καί ’Άρτης Γαλακτίωνος ’Εκλογή μ. Νεοκαισαρείας Χριστοφόρου ’Απονομή στρπγ. άξίας στόν ν. τής Παναγίας στό Ίσμαήλιο ’Εκλογή άρχπ. Καρπάθου ’Αθανασίου 203 207 205 206 209 1039 1041 1644 Φεβρ. 2 ’Εκλογή μ. Άμασείας ’Αρσενίου Μαρτ. 27 ’Εκλογή μ. Ν. Πατρών ’Ιωσήφ [a. Μαΐου 3] Καθαίρεση άρχπ. Σάμου ’Ανθίμου Μάιος 3 ’Εκλογή άρχπ. Σάμου Παρθενίου Ίούλ. ’Εκλογή μ. Καφά καί Φούλλων Κυρίλλου Ίουλ. 15 ’Εκλογή μ. Λήμνου Καλλίστου [a. Αύγ. 15] Πρόσκληση άρχιερέων στήν ΚΠολη Σεπτ. Καθαίρεση πατρχ. Παρθενίου Α' Σεπτ. ’Εκλογή πατρχ. Παρθενίου Β' Σεπτ. ’Εκλογή μ. Άδριανουπόλεως Νεοφύτου Σεπτ. Καθαίρεση μ. Εύρίπου Ίωάσαφ Δεκ. 12 ’Απειλή επιτιμίων εναντίων μητροπολιτών πού οφείλουν δο­ σίματα 210 211 216 217 221 219 218 222 223 224 225 226 1645 Ίαν. 10 *’Ιαν. 17 Μαρτ. 8 [Μαρτ. 8] Παραίτηση μ. Χριστιανουπόλεως ’Ιγνατίου ’Ενημέρωση βοεβόδα Βασιλείου γιά το Σιναϊτικό ζήτημα ’Εκλογή μ. Χριστιανουπόλεως Ευγενίου 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Χριστιανουπόλεως Ευ­ γενίου Μαρτ. 29 ’Εκλογή έπ. Βουθρωτοϋ καί Γλυκέως Κυρίλλου Άπρ. 12 Εκλογή μ. Λαρίσης Παϊσίου Μάιος Προσδιορισμός ένοριών στήν Τρίγλεια καί ύπόσχεση μονα­ χών τής μν. τών Πατέρων Μαΐου [18] ’Εκλογή μ. Νεοκαισαρείας Σαμουήλ Μαΐου 18 'Ομολογία πίστεως τοΰ υποψηφίου μ. Νεοκαισαρείας Σαμουήλ Ίούν. ’Εκλογή πατρχ. ’Αλεξάνδρειάς Ίωαννικίου Ίουν. 14 ’Εκλογή μ. Βέροιας Ίωάσαφ [Ίουν. 14] 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μ. Βέροιας Ίωάσαφ Αϋγ. Καθαίρεση μ. Νίκαιας Πορφυρίου Αύγ. 10 Παρέμβαση βοεβόδα Βασιλείου στό Σιναϊτικό ζήτημα Αύγ. 29 ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. Άγ. ’Ελευθερίου στή Νάξο Σεπτ. Ένορκη ομολογία γιά τήν άξια έμπορευμάτων Σεπτ. 10 ’Εκλογή μ. ’Εφέσου Ιγνατίου Σεπτ. 10 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. ’Εφέσου Ιγνατίου Όκτ. 8 Παραίτηση μ. Σηλυβρίας Σωφρονίου Δεκ. 6 ’Αντιμετώπιση χρεών Μ. ’Εκκλησίας μέ τήν καταβολή ένός κατ’ άποκοπήν ποσοΰ Δεκ. 20 ’Εκλογή μ. Σηλυβρίας Μακαρίου 558 254 559 561 291 562 1040 564 565 566 568 569 292 255 208 228 570 571 230 229 231 TOT «ΙΕΡΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ Δεκ. [20] *— 525 'Ομολογία πίστεως υποψηφίου μ. Σηλυβρίας Μακαρίου Δεύτερη);) καθαίρεση μ. Νίκαιας Πορφυρίου 232 293 ’Αντιμετώπιση δολοπλοκιών κατά τοϋ οικουμενικού θρόνου Πρόσκληση σέ απολογία τοϋ μ. Π. Πατρών Θεοφάνους Εκλογή μ. Σηλυβρίας Μελετίου 'Ομολογία πίστεως ύποψηφίου μ. Σηλυβρίας Μελετίου 'Τπόσχεση άδηλου άρχιερέα για έξόφληση χρέους ’Εκλογή άρχπ. Δομενίκου καί Έλασσόνος Γερμανού 'Υπόσχεση μ. λογοθέτη ’Απόφαση για τήν εκλογή μ. Θεσσαλονίκης ’Απειλή έπιτιμίων έναντίον των Σιναϊτών ’Εκλογή μ. Θεσσαλονίκης Θεοκλήτου 'Ομολογία πίστεως ύποψηφίου μ. Θεσσαλονίκης Θεοκλήτου "Ιδρυση άρχπ. Σίφνου ’Εκλογή άρχπ. Σίφνου ’Αθανασίου 'Ομολογία πίστεως ύποψηφίου άρχπ. Σίφνου ’Αθανασίου ’Εκλογή μ. Τορνόβου Διονυσίου ’Αποφάσεις γιά το Σιναϊτικό ζήτημα Καθαίρεση πατρχ. Παρθενίου Β' ’Εκλογή πατρχ. Ίωαννικίου Β' Καθαίρεση άρχπ. Σιναίου Ίωάσαφ Προσάρτηση Θάσου καί Σαμοθράκης στή μ. Μαρωνείας ’Εκλογή άρχπ. Τζιας καί Θερμίων Νείλου "Οροι βοεβόδα Βασιλείου γιά τήν άνάληψη των χρεών τής Μ. ’Εκκλησίας ’Εκλογή μ. Μαρωνείας Παγκρατίου ’Εκλογή μ. Ήρακλείας Μεθοδίου ’Εκλογή μ. Μυρέων 'Ιερεμία 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μ. Μυρέων Ιερεμία ’Αποδοχή έκ μέρους τής συνόδου τών δρων τοϋ βοεβόδα Βα­ σιλείου 233 234 236 237 238 239 240 242 310 243 244 246 247 248 572 256 574 578 257 259 580 'Υπαγωγή πατριαρχικών χωριών ύπό τή μ. Μυρέων ’Απαλλαγή μ. Βιδίνης Νεοφύτου άπο τήν καταβολή πατριαρ­ χικής ζητείας Μείωση ποσοΰ συμμετοχής στό βασιλικό χαράτσι μ. Τραπεζοΰντος Παραίτηση μ. Ναυπάκτου καί ’Άρτης Γαλακτίωνος ’Εκλογή μ. Ναυπάκτου καί ’Άρτης Γαβριήλ 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μ. Ναυπάκτου καί ’Άρτης Γαβριήλ ’Εκλογή άρχπ. Ώρεών Γαβριήλ ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. Θεοτόκου στήν έπ. Δρυϊνουπόλεως ’Επιβεβαίωση οικονομικών ύποχρεώσεων άρχπ. Πωγωνιανής 265 1646 Μαρτ. 7 Μαρτ. 13 Μαρτ. 14 Μαρτ. 15 Άπρ. 23 Μα'ίου 22 Ίουν. 7 Ίούλ. Ίουλ. 20 Ίουλ. 25 Ίουλ. [25] Αΰγ. Αύγ. 17 Αύγ. 17 Αύγ. 23 Νοέμ. Νοεμ. 16 Νοεμ. 16 Δεκ. Δεκ. Δεκ. 5 Δεκ. 5 Δεκ. 12 Δεκ. 17 Δεκ. 19 [Δεκ. 19] Δεκ. 23 1647 *Ίαν. Ίαν. Ίαν. Ίαν. 27 Ίαν. 27 [Ίαν. 27] Μαρτ. 5 Άπρ. 17 Ίούν. 589 260 582 584 586 591 267 269 594 595 596 270 271 272 526 Ίούν. Ίούν. Σεπτ. [Όκτ. 24] Νοέμ. Νοέμ. Νοέμ. Δεκ. 30 ΠΙΝΑΚΕΣ ’Επιβεβαίωση ένώσεως μν. Άγ. Γεωργίου μέ τήν μν. Όμπλοΰ ’Απόφαση επαναφοράς έπ. Πλάτζας ΰπό τή μ. Μονεμβασίας ’Ανάθεση ρόλου μεσολαβητοϋ στόν πρώην Ρόδου Μελέτιο ’Επικύρωση ύποσχέσεως άρχπ. Σινα Ίωάσαφ Άθώωση μ. Ρόδου Μελετίου Γνωστοποίηση τής άθωώσεως τοϋ μ. Μελετίου στούς κα­ τοίκους τής μ. Ρόδου ’Επιβεβαίωση άποδόσεως μ. Ρόδου στον Μελέτιο Προϋποθέσεις γιά τήν παραμονή άρχιερέων στην ΚΠολη ’Αποκατάσταση μ. Νίκαιας Πορφυρίου ’Ανακοίνωση καθαιρέσεως έπ. Σιναίου Ίωάσαφ ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. 'Αγ. Γεωργίου «Ξυλική» στή μ. Γάνου καί Χώρας 273 275 299 312 300 301 302 261 263 311 1031 1648 Ίαν. Νέα παρέμβαση τοϋ πατρχ. Ίωαννικίου Β' στό Σιναϊτικό ζήτημα Ίαν. ’Εκλογή μ. Θηβών Δανιήλ Φεβρ. ’Εκλογή μ. Ξάνθης καί Περιθεωρίου Σιλβέστρου Μάρτ. ’Εκλογή μ. Βιζύης Γρηγορίου Μάρτ. 18 Παραίτηση μ. Γάνου καί Χώρας Παϊσίου [ρ. Μαρτ. 18] ’Εκλογή μ. Γάνου καί Χώρας Γαβριήλ Μαρτ. 23 ’Εκλογή μ. Σωζοπόλεως Μητροφάνους Μάιος ’Εκλογή μ. Ούγγροβλαχίας Στεφάνου Ίουν. 26 'Υπόσχεση άρχπ. Σιναίου Ίωάσαφ [Ίουν. 26] 'Υπόσχεση Σιναϊτών Νοέμ. ’Απόδοση καί πάλι τής μ. Ρόδου στόν Μελέτιο Νοεμ. 2 'Υπόσχεση ίρμν. Ιγνατίου Άλμπάνου Νοεμ. 29 ’Απόφαση γιά τήν τιμωρία μ. Φιλιππουπόλεως Γαβριήλ Δεκ. Καθαίρεση πρωτεκδίκου Μ. ’Εκκλησίας Σοφιανού Δεκ. ’Επικύρωση τής άποφάσεως τής μεταθέσεως τοϋ άρχπ. Σάμου ’Ανθίμου στή μ. ’Εφέσου *Δεκ. Καθαίρεση μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Ζαχαρία *Δεκ. ’Εκλογή μ. Καισαρείας Καππαδοκίας ’Ανθίμου ’Αναγνώριση τής κυριότητος Ν. Μαυροκορδάτου τοϋ Παν[Δεκ. 16;] ταλέοντος έπί τοϋ ν. τής Άγ. Κυριακής στή Χίο Δεκ. [19] Καθαίρεση μ. Φιλιππουπόλεως Γαβριήλ Προσδιορισμός δοσιμάτων ενοριών ΚΠόλεως καίΓαλατά *— ’Απαγόρευση παραμονής άρχιερέων στήν ΚΠολη 258 277 279 281 282 283 284 285 313 313α 303 212 287 289 294 295 296 298 250 674 288 1649 Ίαν. 18 Μαΐου 2 Μαΐου 31 Ίουν. 16 Ίουλ. 30 Αΰγ. ’Εκλογή μ. Κιέβου Σιλβέστρου ’Εκλογή μ. Μονεμβασίας Σωφρονίου Δέσμευση συνόδου γιά τήν τήρηση άποφάσεων ’Απόδοση μ. Π. Πατρών στόν Θεοφάνη ’Ακύρωση άθωώσεως μ. Ρόδου Μελετίου 'Υποβολή παραιτήσεως τοϋ πρώην μ. Καισαρείας Καππα­ δοκίας Ζαχαρία 597 599 602 305 308 297 Αύγ. 25 [Αύγ. 25] Σεπτ. Σεπτ. 25 TOT «ΙΕΡΟΤ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ 527 ’Εκλογή μ. Βάρνης ’Ανθίμου 'Ομολογία πίστεως υποψηφίου μ. Βάρνης ’Ανθίμου Εκλογή μ. Πισιδίας Σιλβέστρου 'Τπόσχεση όφφικιαλίων μ. Ναύπακτού καί ’Άρτης 604 605 606 309 ’Απόφαση καταβολής πατριαρχικής ζητείας Καθαίρεση μ. Εύρίπου Δανιήλ Καθαίρεση μ. Τορνόβου Διονυσίου ’Απαλλαγή μ. Άδριανουπόλεως Νεοφύτου άπο τά καθήκοντά του ’Εκλογή μ. Τορνόβου Κυρίλλου ’Εκλογή μ. Π. Πατρών ’Αντωνίου Παραίτηση άρχπ. Τζιας καί Θερμίων Νείλου Παραίτηση έπ. Άγαθουπόλεως Γρηγορίου ’Εκλογή μ. Σοφίας Δανιήλ ’Εκλογή έπ. ’Αγαθουπόλεως Φιλοθέου 'Ομολογία πίστεως τοΰ υποψηφίου έπ. Άγαθουπόλεως Φιλοθέου ’Εκλογή άρχπ. Πωγωνιανής Δανιήλ 315 317 320 1650 Ίαν. Ίαν. Ίαν. Ίαν. Μώρτ. Μαρτ. 16 Σεπτ. 16 *Νοέμ. Δεκ. Δεκ. 23 [Δεκ. 23] 324 322 608 622 618 616 619 620 612 1651 Μαρτ. 18 Ίούν. Ίούν. Ίούν. Ίούν. Ίούν. Ίούν. Ίούν. Ίούν. Ίούλ. Ίούλ. *[Ίούλ.] Ίούλ. Ίούλ. Αΰγ. Αΰγ. Αΰγ. Όκτ. Νοεμ. 26 Δεκ. Δεκ. Δεκ. ’Εκλογή μ. Σοφίας Μελετίου ’Επικύρωση έξαρχικοϋ τίτλου μ. Φιλαδέλφειας ’Εκλογή άρχπ. Κασσανδρείας Θεοφάνους ’Εκλογή άρχπ. Τζιας καί Θερμίων Γερμανού ’Εκλογή μ. Μήδειας Χριστοφόρου ’Εκλογή μ. Διδυμοτείχου Ιακώβου Άθώωση πατρχ. Ίωαννικίου Β' ’Επαναφορά τοϋ Νεοφύτου στο θρόνο τής μ. Άδριανουπόλεως Διάθεση των υπαρχόντων τοϋ πρώην πατρχ. Παρθενίου Β' ’Επικύρωση άποφάσεως περί τοΰ ν. τοϋ Άγ. Στεφάνου στήν Άδριανούπολη ’Εκλογή μ. Δρύστρας Μακαρίου 'Ομολογία πίστεως τοΰ υποψηφίου μ. Δρύστρας Μακαρίου ’Επικύρωση καταβολής ποσοΰ έκ μέρους τοΰ νεοεκλεγέντος μ. Δρύστρας Μακαρίου ’Εξασφάλιση τοΰ νεοεκλεγέντος μ. Δρύστρας Μακαρίου άπο παλαιά χρέη ’Επιβεβαίωση ύπαγωγής έπαρχιών υπό τήν μ. Πισιδίας Καθαίρεση μ. Φιλίππων καί Δράμας Γερασίμου ’Εκλογή μ. Φιλίππων καί Δράμας Σωφρονίου Παραίτηση άρχπ. Αίγίνης Δωροθέου Παραίτηση μ. Γάνου καί Χώρας Γαβριήλ ’Εκλογή μ. Σερρών Κυρίλλου ’Εκλογή άρχπ. Αίγίνης Μελετίου ’Εκλογή έπ. Λοφτζοΰ Ιεζεκιήλ 241 325 621 623 625 627 630 632 634 327 637 638 640 641 329 644 645 649 653 648 650 652 528 [Δεκ. 15;] ΠΙΝΑΚΕΣ ’Άδεια τελέσεως λειτουργίας στο σιναϊτικό μετόχι στήν Αί­ γυπτο Παραχώρηση στον πρωτέκδικο τής Μ. Εκκλησίας Σοφιανό τής μν. Φωτοδότου στη Νάξο Σύσταση οικονομικής επιτροπής τής Μ. Εκκλησίας 332 624 636 1652 Ίαν. 7 Ίαν. 14 Φεβρ. 6 Φεβρ. 6 [a. Φεβρ. 7] Φεβρ. 7 Μάρτ. Μάρτ. Μάρτ. 1 [ρ. Μαρτ. 1] Μαρτ. 24 Ίούλ. Ίούλ. Ίούλ. Αίίγ. Σεπτ. Όκτ. Όκτ. Νοέμ. Νοέμ. [Νοέμ.;] Παραίτηση άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου Εύθυμίου Εκλογή άρχπ. Φαναριού καί Νεοχωρίου ’Αθανασίου 'Υπόσχεση έπ. Τζερβενοϋ Γαβριήλ γιά τήν έξόφληση χρέους ’Εκλογή μ. Μηθύμνης ’Ανθίμου ’Επαναφορά τής εξαρχίας Λητίτζης στήν τάξη των άρχπ. ’Εκλογή άρχπ. Λητίτζης Θεοδοσίου ’Εκλογή μ. Γάνου καί Χώρας Κοσμά ’Εκλογή μ. Άμασείας Κοσμά Παραίτηση μ. Αίνου Παρθενίου ’Εκλογή μ. Αίνου Νικηφόρου ’Εκλογή μ. ’Ίμβρου Νικοδήμου Παραίτηση πατρχ. ’Αθανασίου Β' ’Εκλογή πατρχ. Παϊσίου Α' ’Εκλογή μ. Λαρίσης Διονυσίου ’Αποποίηση δικαιοδοσίας μ. Μονεμβασίας επί τής έπ. Πλάτζας ’Απαγόρευση επικοινωνίας κληρικών μέ τούς πρώην πατρχ. Ίωαννίκιο Β', ’Αθανάσιο Β' καί Κύριλλο Γ' Καθαίρεση μ. Γοτθίας Άνθιμου ’Εκλογή μ. Γοτθίας Δαβίδ Καθαίρεση άρχπ. Σάμου Παρθενίου Καθαίρεση μ. Σμύρνης ’Ιακώβου 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου άρχπ. Σάμου Χριστόφο­ ρου ’Αναπροσαρμογή δοσιμάτων μ. Γοτθίας 'Υπαγωγή εξαρχίας Καβάρνας ύπο τήν μ. Βάρνης ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας των χωρίων Τριγλείας καί Έλεγμών 655 656 227 658 661 662 654 669 663 664 666 672 673 676 Καθαίρεση πρώην πατρχ. Κυρίλλου Γ' ’Εκλογή μ. Σελεύκειας Βενεδίκτου ’Ενίσχυση τής θέσεως τοϋ σακελλαρίου Παροναξίας Γεωργίου ’Εκλογή μ. Π. Πατρών Δανιήλ ’Εκλογή μ. Λήμνου Κλήμεντος ’Εκλογή μ. Νίκαιας Γρηγορίου ’Εκλογή μ. Φιλίππων καί Δράμας Λαυρέντιου Παραίτηση μ. Σμύρνης ’Ιακώβου ’Εκλογή μ. Σμύρνης Μακαρίου Μετάθεση μ. Ριμνίκου ’Ιγνατίου στό θρόνο τής μ. Οΰγγροβλαχίας 680 340 342 686 682 684 688 689 690 276 679 335 336 333 338 334 337 341 629 1653 Ίαν. Ίαν. 8 Φεβρ. 5 Άπρ. Άπρ. 16 Άπρ. 22 Μάιος Μάιος Μάιος Ίούλ. 189 TOT «ΙΕΡΟΤ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ [Ίούλ. ;] Ίουλ. 12 *Αΰγ. Νοέμ. Νοεμ. 1 *Δεκ. Δεκ. Δεκ. Δεκ. Δεκ. ’Εκλογή μ. Ούγγροβλαχίας ’Ιγνατίου Αίτημα άντικαταστάσεως τοϋ μ. Ούγγροβλαχίας Στεφάνου 'Τπόσχεση ίρδν. Γρηγορίου ’Απονομή στρπγ. άξίας στο μνδ. τοϋ 'Αγίου Παντελεήμονος στήν άρχπ. Φαναριού Παραίτηση μ. Μελενίκου Χριστόφορου ’Έκκληση γιά τήν προσφορά βοήθειας υπέρ τοϋ 'Αγίου Τάφου Διανομή εισοδημάτων ν.'Αγ. Στεφάνου Φιλιππουπόλεως ’Εκλογή άρχπ. Χαλδίας Εύθυμίου ’Εκλογή άρχπ. Σαντορίνης Παρθενίου ’Απόδοση έπ. Διαυλείας καί Ταλαντίου στον παλαιό της έπ. Μητροφάνη Καθαίρεση μ. Καφά καί Φούλλων Κυρίλλου 'Υπαγωγή χωρίων ύπό τή δικαιοδοσία τής μ. Διδυμοτείχου Συγχώρηση έπ. Βουθρωτοΰ καί Γλυκέως Κυρίλλου Μείωση δοσιμάτων έπ. Βουθρωτοΰ καί Γλυκέως Προσδιορισμός έτησίου δοσίματος μ. Λήμνου Προσδιορισμός χαρατσιού τής μ. Σωζοπόλεως 529 691 188 215 330 709 170 266 304 326 345 220 339 343 344 683 685 1654 Ίαν. 29 Φεβρ. Φεβρ. 10 [Φεβρ. 10] Μάρτ. Μαρτ. 17 Άπρ. Άπρ. Μάιος *Μάιος Μάιος Μάιος Μαΐου 8 Ίούν. Σεπτ. Σεπτ. Σεπτ. 7 Σεπτ. 7 [Σεπτ. 7] Όκτ. Όκτ. 7 Δεκ. — 34 'Υπόσχεση άρχπ. Σαντορίνης Παρθενίου γιά τήν άποπληρωμή χρέους 347 ’Εκλογή μ. Μονεμβασίας Λαυρέντιου 695 ’Εκλογή άρχπ. ’Άνδρου Αύξεντίου 693 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου άρχπ. "Ανδρου Αύξεντίου 694 Καθαίρεση μ. Παροναξίας Νικοδήμου 698 Παραίτηση τοϋ πρώην πατρχ. Ίωαννικίου Β' 700 ’Επικύρωση καθαιρέσεως πρώην πατρχ. Κυρίλλου Γ' 180 Παραχώρηση χωριών καί μονών τής Κρήτης στή δικαιοδο­ σία τοϋ πατριαρχείου 727 Καθαίρεση άρχπ. Μήλου καί Κιμώλου Διονυσίου 172 ’Εκλογή άρχπ. Μήλου καί Κιμώλου 'Ιεροθέου 171 Καθαίρεση άρχπ. Σάμου Χριστοφόρου 176 ’Εκλογή άρχπ. Σάμου Κορνηλίου 175 Ρυθμίσεις γιά τήν έγκυρη καταβολή βασιλικού δοσίματος 174 Καθαίρεση μ. Εύρίπου Δανιήλ 177 Προβιβασμός τής έπ. Κερνίτζης σέ άρχπ. 306 ’Εκλογή άρχπ. Κερνίτζης Κωνσταντίου 307 Παραίτηση τοϋ μ. Μυτιλήνης Παρθενίου 702 ’Εκλογή μ. Μυτιλήνης Γρηγορίου 704 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μ. ΜυτιλήνηςΓρηγορίου 705 Καθαίρεση μ. Ναυπλίου καί Άργους Θεοφάνους 182 ’Εκλογή μ. Ναυπλίου καί Άργους Μακαρίου 181 ’Εκλογή μ. Μελενίκου Θεοφάνους 710 Διορισμός τοϋ Λασκαράκη Μουσελίμη ώς έξάρχου σέ σταυ­ ροπήγια τής Κρήτης 728 530 ΠΙΝΑΚΕΣ 1655 Ίαν. * Ίαν. 21 Φεβρ. Μάρτ. Άπρ. 8 Μάιος Ίούν. Ίούν. Ίούν. Ίούν. Ίουν. 12 Ίούλ. Ίούλ. * [Ίούλ.] Ίούλ. Αύγ. 8 Σεπτ. Σεπτ. Σεπτ. Σεπτ. Σεπτ. 15 Σεπτ. 15 Όκτ. Όκτ. Νοέμ. Νοέμ. Νοεμ. 26 Δεκ. Δεκ. Εκλογή μ. Προύσης Παρθενίου Εκλογή μ. Θεσσαλονίκης Ιωακείμ ’Εκλογή μ. Λήμνου Παρθενίου Είσπραξη καί διάθεση βασιλικού χαρατσιού Παραίτηση μ. ’Αθηνών Δανιήλ ’Εκλογή μ. Βάρνης Δανιήλ Σύσταση μ. Δέρκων καί Νεοχωρίου ’Εκλογή μ. Δέρκων καί Νεοχωρίου ’Αθανασίου ’Ακύρωση προβιβασμού έπ. Διαυλείας καί Ταλαντίου σέ άρχπ. ’Εκλογή μ. ’Αθηνών ’Ανθίμου Δήλωση παραιτήσεως τοϋ μ. Μονεμβασίας Σωφρονίου Ένωση μ. Νευροκοπίου μέ τή μ. Ζιχνών Καθαίρεση μ. Νευροκοπίου Σισώη ’Εκλογή μ. Νευροκοπίου Μακαρίου ’Εκλογή μ. Άγκύρας Γερμανού Παραίτηση πατρχ. Παϊσίου Α' Καθαίρεση άρχπ. Δομενίκου καί Έλασσόνος Γερμανού (Δεύτερη;) καθαίρεση άρχπ. Δομενίκου καί Έλασσόνος Γερ­ μανού Καθαίρεση μ. Ίκονίου καί Τυάνων Κλήμεντος ’Εκλογή άρχπ. Δομενίκου καί Έλασσόνος ’Αθανασίου ’Απόφαση για τήν τύχη τών καθαιρεθέντων μ. λόγω χρεών Ένωση μ. Ίκονίου καί Τυάνων μέ τή μ. Πισιδίας Καθαίρεση μ. Προϊλάβου Μελετίου Εκλογή μ. Προϊλάβου καί Ίσμαηλίου Γερασίμου Άρση τής καθαιρέσεως τοϋ μ. Ναυπλίου καί Άργους Θεοφάνους Εκλογή μ. Νεοκαισαρείας καί Γαγγρών Κυρίλλου Εκλογή μ. Ζιχνών καί Νευροκοπίου Κοσμά ’Απονομή στρπγ. αξίας στό μνδ. Άγ. Γεωργίου στή μ. Γάνου καί Χώρας Εκλογή μ. Ρόδου Ιωακείμ Επιβεβαίωση προσαρτήσεως εξαρχίας Φιλαδέλφειας στή μ. Εφέσου Επιβεβαίωση της νομιμότητας τοϋ μ. Χίου Γαβριήλ Γνωστοποίηση τής νομιμότητας τοϋ μ. ΧίουΓαβριήλ Καθαίρεση μ. Βεροίας Ιωακείμ 712 714 716 718 730 721 725 726 729 731 696 183 184 186 732 734 286 321 318 737 316 319 735 736 548 740 742 665 706 249 600 601 739 1656 Άπρ. Ίουν. 14 Ίουν. 23 Ίουλ. 26 Αύγ. 2 [ρ. Αύγ. 2] ’Εκλογή μ. Μήδειας Νικηφόρου 'Υπόσχεση μ. Ίωαννινων Καλλινίκου για τήν καταβολή έκκλησιαστικών δοσιμάτων Εκλογή μ. Καφα καί Φούλλων Μελετίου Εκλογή πατρχ. Παρθενίου Γ' Παραίτηση μ. Μηθύμνης Ανθίμου Εκλογή μ. Μηθύμνης Μακαρίου 744 750 746 751 707 708 Σεπτ. Σεπτ. Σεπτ. Νοέμ. Νοέμ. Δεκ. TOT «ΙΕΡΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ 531 ’Επιβεβαίωση παραιτήσεως τοϋ πρώην μ. Λακεδαιμόνιας Ζωσιμά ’Εκλογή μ. Κυζίκου Μητροφάνους ’Εκλογή μ. Χίου Νεοφύτου ’Εκλογή μ. Άμασείας Γερασίμου ’Εκλογή άρχπ. Πωγωνιανής Νεκταρίου ’Εκλογή μ. Εύχαΐτων ’Ιακώβου 701 745 753 195 551 554 1657 Μάρτ. Άπρ. Άπρ. [Άπρ.] Μάιος Μαΐου 1 * Ίούν. Ίούν. * Ίούν. Ίούλ. Ίούλ. * Ίουλ. 16 Αύγ. 10 Σεπτ. ’Εκλογή μ. Θηβών ’Ιεζεκιήλ ’Εκλογή πατρχ. Γαβριήλ Β' Εκλογή μ. Νίκαιας Ναθαναήλ 'Ομολογία πίστεως τοϋ υποψηφίου μ. Νίκαιας Ναθαναήλ ’Εκλογή μ. Προύσης καί Τριγλείας Μελετίου ’Εκλογή πατρχ. Παρθενίου Δ' ’Επιβεβαίωση καθαιρέσεως πρώην μ. Θηβών Παρθενίου ’Εκλογή μ. Ν. Πατρών ’Αθανασίου ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. τοϋ Μηδικίου στήν περιοχή Τριγλείας ’Εκλογή μ. Χίου Γερασίμου ’Εκλογή μ. Βάρνης Δανιήλ Υποχρεώσεις άρχιερέων κατά τήν παραμονή τους στήν ΚΠολη Καθαίρεση μ. Παροναξίας Νικοδήμου ’Εκλογή μ. Νίκαιας Φιλοθέου ’Εκλογή μ. Παροναξίας Μακαρίου 752 747 749 748 697 598 573 678 771 593 660 733 552 724 722 ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. Πελεκητής στήν περιοχή Τριγλείας ’Εκλογή μ. Βάρνης Νικοδήμου ’Εκλογή μ. Αίνου Μακαρίου ’Εκλογή μ. Τορνόβου Γερασίμου Καθαίρεση μ. Προύσης Μελετίου Παραίτηση μ. Χίου Γερασίμου 1046 557 711 583 592 719 1658 Μάιος Ίουν. 20 Νοεμ. 2 Νοεμ. 23 — 1659 * Ίαν. Μαρτ. 26 * Μαρτ. 30 Άπρ. Αύγ. 11 Όκτ. Όκτ. Όκτ. 16 Δεκ. Δεκ. 24 ’Απονομή στρπγ. άξίας στό χωριό Άγιος Στέφανος της μ. Δέρκων καί Νεοχωρίου ’Εκλογή μ. Νικομήδειας Τιμοθέου ’Εκλογή μ. Χίου Θεοφάνους ’Εκλογή μ. Μελενίκου Γρηγορίου ’Ενίσχυση των αρμοδιοτήτων τής συνόδου Συγχώρηση τοϋ πρώην μ. Μονεμβασίας Λαυρέντιου Καθαίρεση μ. Εύρίπου Γρηγορίου ’Εκλογή μ. Εύρίπου Λαυρέντιου ’Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας τοϋ μ. Άδριανουπόλεως έπί τής έπ. Άγαθουπόλεως ’Εκλογή μ. Τραπεζοϋντος Φιλοθέου 850 670 720 563 699 687 703 713 715 603 ΠΙΝΑΚΕΣ 532 1660 Ίαν. Ίαν. 7 Φεβρ. 21 Μάρτ. Μάρτ. Μάιος * Ίούλ. Ίουλ. 18 * Αΰγ. Σεπτ. * Δεκ. Δεκ. 16 ’Επιβεβαίωση δικαιοδοσίας της μ. Τραπεζοϋντος έπί της έπ. Χαλδίας Εκλογή έπ. Άγαθουπόλεως Μακαρίου Παραίτηση μ. Ν. Πατρών ’Αθανασίου ’Εκλογή μ. Βιδίνης Φιλοθέου Καθαίρεση άρχπ. Τζίας καί. Θερμίων Γερμανού ’Απονομή στρπγ. άξίας στο ναΐσκο τής Κοιμήσεως τής Θεο­ δότου στον "Αγιο Στέφανο ’Εκλογή άρχπ. Προικοννήσου Γερασίμου ’Εκλογή μ. Ναυπάκτου καί ’ΆρτηςΒαρθολομαίου Καθαίρεση άρχπ. Προικοννήσου Ιερεμία ’Εκλογή μ. Ν. Πατρών Γερμανού ’Εκλογή μ. Δέρκων καί ΝεοχωρίουΧρυσάνθου ’Εκλογή μ. Σωζοπόλεως Θεοκλήτου 681 639 717 741 872 840 179 692 178 323 346 314 1661 Ίαν. 25 Μαΐου 9 Ίουν. 15 Ίουν. 22 Αύγ. 14 Σεπτ. Νοεμ. 3 ’Εκλογή ’Εκλογή ’Εκλογή ’Εκλογή ’Εκλογή ’Εκλογή ’Εκλογή πατρχ. Ιεροσολύμων Νεκταρίου μ. Μελενίκου Σιλβέστρου μ. Λήμνου Ιωακείμ άρχπ. Σάμου Νεοφύτου άρχπ. Τζίας καί ΘερμίωνΓρηγορίου μ. Πισιδίας Ιωακείμ μ. Λήμνου Φιλοθέου 550 668 173 553 873 874 488 1662 Φεβρ. Ίούν. Ίουν. 11 * Ίουλ. 12 Ίουλ. 24 Αΰγ. Αΰγ. Αύγ. 9 [Αύγ. 9] Αύγ. 26 Όκτ. ’Εκλογή μ. Μήδειας Δανιήλ 555 ’Εκλογή πατρχ. Διονυσίου Γ' 106,754 ’Εκλογή μ. Βάρνης Μητροφάνους 858 ’Εκλογή μ. Νίκαιας Δαμασκηνού 861 ’Εκλογή μ. Άγχιάλου Καλλίστου 755 Καθαίρεση μ. Χίου Θεοφάνους 567 'Υπόσχεση τοϋ άρχπ. Καρπάθου ’Αθανασίου γιά τήν κατα­ βολή έκκλησιαστικών δοσιμάτων 743 ’Εκλογή μ. Λαρίσης Διονυσίου 756 'Ομολογία πίστεως του υποψηφίου μ.Λαρίσης Διονυσίου 757 'Ομολογία πίστεως τοΰ πρώην ’Αχριδών Ιγνατίου όταν άναλαμβάνει «προεδρικώς» τή μ. Χίου 107 ’Αφιερώματα πατρχ. Διονυσίου Γ' στόν πατριαρχικό ναό 108 1663 [Μάιος] Όκτ. Δεκ. Δεκ. 6 — Λύσεις έκκλησιαστικών ζητημάτων 1064 ’Εκλογή μ. Σελεύκειας Ματθαίου 110 "Ενωση μ. Ζιχνών καί Νευροκοπίου μέ τή μ. Φιλίππων καί Δράμας 111 ’Εκλογή Γερμανού ώς μ. Φιλίππων καί Δράμας - Ζιχνών καί Νευροκόπου 112 Προσδιορισμός έκκλησιαστικών δικαιωμάτων έπ. Ραιδεστοϋ καί Πανίου ’Αθανασίου 109 TOT «ΙΕΡΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ 533 1664 Άπρ. 22 Σεπτ. Έγγραφή παραιτήσεως καί υπόσχεση τοϋ πρώην μ. Χίου Θεοφάνους 'Υπαγωγή επαρχίας Τιμαρόβου υπό τή δικαιοδοσία μ. Προϊλάβου Επιβεβαίωση ένώσεως χωριών μέ τήν έπ.Χειμάρρας 113 116 516 1665 Μάιος Μάιος Ίούν. Ίουλ. 13 Νοέμ. Νοέμ. Νοεμ. 3 Νοεμ. 3 * Νοεμ. 14 ’Απόφαση για τήν άντικατάσταση τοϋ άρχπ.Καρπάθου ’Αθα­ νασίου ’Απονομή στρπγ. αξίας στον V.'Αγ. Θεοδώρων στήν Αττάλεια ’Επικύρωση πωλήσεως έλαιοκτήματος στή μν. Γηροκομείου Μείωση δοσιμάτων άρχπ. Καρπάθου Καθαίρεση μ. Ναυπλίου καί ’Άργους Θεοφάνους ’Αποπομπή πατρχ. ’Αλεξανδρείας Παϊσίου ’Απόφαση γιά τήν απομάκρυνση τοϋ μ. Τραπεζοΰντος Φιλοθέου ’Εκλογή μ. Τραπεζοΰντος ’Ιωάννη ’Επιβεβαίωση καταβολής έκτάκτου εισφοράς αρχιερέων 114 115 117 723 118 187 1047 1048 278 1666 Ίαν. Καθαίρεση μ. Ίωαννίνων Καλλινίκου "Ενωση μ. Καφά καί Φούλλων μέ τή μ. Άμασείας Καθαίρεση μ. Θηβών ’Ιεζεκιήλ Καθαίρεση άρχπ. Σάμου Νεοφύτου Καθαίρεση άρχπ. ’Άνδρου Αύξεντίου 119 120 121 122 123 Καθαίρεση μ. Παροναξίας Μακαρίου Παραίτηση μ. Μελενίκου Γρηγορίου ’Εκλογή μ. Παροναξίας Θεοφάνους 626 575 628 1667 Μάιος Μαΐου 15 Ίουν. 5 1668 Ίαν. 5 Σεπτ. 22 Νοεμ. 7 ’Εκλογή πατρχ. Μεθοδίου Γ' 126 ’Ανακοίνωση ενεργειών τών μοναχών τοϋ Σινα πρός τόν πατρχ. Ιεροσολύμων σχετικά μέ τόν ήγούμενό τουςΆνανία 1058 ’Εκλογή μ. Κορίνθου Καλλίστου 185 ’Απειλή επιτιμίων εναντίον τοϋ έπ. EtväΆνανία 1057 1669 Ίαν. 23 Σεπτ. ’Εκλογή πατρχ. Ιεροσολύμων Δοσιθέου Καθαίρεση μ. Ναυπλίου καί Άργους Γερασίμου 127 128 'Ομολογία πίστεως τοϋ «μεγάλου θεολόγου» Ίλαρίωνος Κιγάλα ’Απόφαση για τήν άπομάκρυνση τοϋ μ. Βιδίνης Λαυρέντιου 131 129 Καθαίρεση 132 1670 Μαΐου 13 Δεκ. 1671 * [Ίαν.] μ. Βιζύης Δανιήλ ΠΙΝΑΚΕΣ 534 Μαρτ. 11 ’Εκλογή μ. Θεσσαλονίκης ’Αναστασίου Άπρ. 7 ’Εκλογή μ. Χαλκηδόνος 'Ιερεμία [a. Σεπτ. 7] ’Απόφαση για τήν έξωση τοϋ καθηρημένου ήδη μ. Εύρίπου Γρηγορίου Νοεμ. 8 ’Εκλογή πατρχ. Διονυσίου Δ' 339 274 133 135 1672 Ίαν. Ίαν. Ίούν. * Αύγ. 28 Σεπτ. Όκτ. Νοέμ. Νοέμ. Δεκ. Δεκ. Καθαίρεση μ. Γάνου καί Χώρας Χριστοφόρου ’Αποκρίσεις της ’Ανατολικής ’Εκκλησίας περί των μυστη­ ρίων ’Απονομή στρπγ. άξίας στούς ν. Άγ. Ματθαίου στόν Χάνδακα καί 'Αγ. ’Αποστόλων στό Ριζόκαστρο Αίτημα γιά παρέμβαση τοϋ πατρχ. στά τοϋ θρόνου ’Αντιόχειας Διορισμός επιτρόπων στή μν. Θεοτόκου στόν Μαΰρο Μόλο Διάθεση μέρους των εκκλησιαστικών δοσιμάτων ύπερ τοϋ πατριαρχικοΰ ναοΰ Καθαίρεση πατρχ. ’Αντιόχειας Κυρίλλου ’Εκλογή πατρχ. ’Αντιόχειας Νεοφύτου Συγχώρεση καί άποκατάσταση άρχπ. Κύπρου Νικηφόρου ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. Κύκκου 136 137 138 141 547 140 142 143 144 145 1673 Ίούν. Ίούλ. Ίούλ. Αΰγ. Αΰγ. Αύγ. 14 Αύγ. 16 Σεπτ. 11 Σεπτ. 26 Όκτ. Δεκ. 21 ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας ν. Άγιων Θεοδώρων στήν Αττά­ λεια Συσπείρωση τής συνόδου έναντι παρανόμου πατριαρχικής εκ­ λογής Καθαίρεση μ. Παροναξίας Μελετίου Καθαίρεση πατρχ. Διονυσίου Δ' ’Εκλογή μ. Γοτθίας Μεθοδίου ’Εκλογή πατρχ. Γερασίμου Β' ’Εκλογή μ. Τορνόβου Ιεζεκιήλ ’Εκλογή μ. Δέρκων καί Νεοχωρίου Μακαρίου ’Εκλογή έπ. Άγαθουπόλεως Λαυρέντιου Παραίτηση τοϋ μ. Φιλίππων καί Δράμας - Ζιχνών καί Νευροκοπίου Γερμανοΰ ’Εκλογή μ. Πισιδίας Κυρίλλου 139 146 147 758 762 760 761 764 763 767 765 1674 Μάρτ. Μαρτ. 13 Μαρτ. 14 Μαρτ. 21 Άπρ. * Ίουν. 5 Ίούλ. Ίουλ. 14 Ίουλ. 24 Αΰγ. Καθαίρεση μ. Δρύστρας Μακαρίου ’Εκλογή μ. Φιλίππων καί Δράμας - Ζιχνών καί Νευροκοπίου Νεοφύτου ’Εκλογή μ. Βιζύης Γερασίμου ’Εκλογή μ. Δρύστρας Διονυσίου ’Εκλογή μ. Π. Πατρών Παρθενίου ’Εκλογή άρχπ. Σίφνου Τιμοθέου Καθαίρεση μ.Λακεδαιμόνιας Θεοδωρήτου ’Εκλογή μ. Λακεδαιμόνιας Κυρίλλου ’Εκλογή μ. Εύχαίτων Ίωάσαφ ’Εκλογή άρχπ. Καρπάθου Μακαρίου 847 766 768 846 770 849 607 609 610 556 Αύγ. 15 Όκτ. Όκτ. Όκτ. 5 TOT «ΙΕΡΟΤ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ 535 ’Εκλογή μ. Βάρνης Μακαρίου ’Εκλογή μ. Λακεδαιμόνιας Ίωάσαφ Καθαίρεση μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Γρηγορίου ’Εκλογή μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Γερμανού Καθαίρεση μ. Π. Πατρών Δανιήλ 611 613 836 837 769 ’Εκλογή μ. Λευκάδος Θεοκλήτου ’Εκλογή έπ. Σκύρου Μεθοδίου ’Εκλογή έπ. Μυριοφύτου καί Περιστάσεως Θεοδοσίου ’Απονομή στρπγ. αξίας στή μν. Ίβήρων ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. Θεοτόκου στήν Ήπόλυβο ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. Ταξιάρχου στήν έπ. Ίεράπετρας ’Εκλογή έπ. Ταλαντίου Μητροφάνους ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. Άγ. Γεωργίου στή Χίο ’Εκλογή μ. Μήδειας Λαυρέντιου ’Εκλογή έπ. Μέτρων καί Άθύρων Ραφαήλ Παραχώρηση έξαρχιών Όρφανίου καί Καβάλας στον πρώην μ. Φιλίππων καί Δράμας Γερμανό ’Εκλογή έπ. Ραιδεστοϋ καί Πανίου Θεοφάνους 633 576 581 245 262 1675 Άπρ. 3 Άπρ. 19 Άπρ. 29 Μάιος Μάιος Μάιος Ίουν. 19 * Ίούλ. Ίουλ. 9 Αύγ. 12 Όκτ. Νοέμ. 264 577 268 614 615 280 617 1676 Ίαν. 28 Φεβρ. 1 Φεβρ. 12 Άπρ. ’Εκλογή μ. Πισιδίας Αεοντίου ’Εκλογή μ. Νίκαιας Σωφρονίου ’Εκλογή μ. Θηβών ’Ιεζεκιήλ Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. τοϋ ’Εσταυρωμένου στήν Κρήτη Μάιος Καθαίρεση μ. Καισαρείας Καππαδοκίας Γερμανού Μα'ίου 2 ’Εκλογή μ. Χίου Γρηγορίου Μα'ίου 20 ’Εκλογή μ. Βιδίνης Τιμοθέου Ίούν. ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. Τατάρνας Ίουλ. 6 ’Εκλογή μ. Αθηνών ’Ιακώβου Αΰγ. Υπόσχεση υποψηφίου άρχπ. Αχριδών Μελετίου Αϋγ. Απονομή έξαρχίας στόν μέγα «έταιρειάρχη» τής Μ. ’Εκκλη­ σίας Δημήτριο Σεπτ. ’Επικύρωση προσφοράς κεριών ΰπερ τών φυλακισμένων στήν ΚΠολη Σεπτ. 'Υπαγωγή μν. Άγ. Παρασκευής στή Φιλιππούπολη ύπό τή μν. Διονυσίου τοϋ Άγιου ’Όρους Σεπτ. 30 Ακύρωση τοϋ πρώτου γάμου τοϋ Βασιλάκη τοϋ Στέριου Όκτ. Συγκρότηση 4μελοϋς οικονομικής έπιτροπής στό πατρι­ αρχείο ΚΠόλεως Όκτ. ’Επιβεβαίωση άνακηρύξεως μν. Ταξιαρχών στή Μολδοβλα­ χία ώς μετοχιού τοϋ Παναγίου Τάφου * Όκτ. Αναίρεση τής καθαιρέσεως τοϋ πατρχ. Διονυσίου Δ’ Όκτ. 24 ’Εκλογή άρχπ. Αχριδών Μελετίου [a. Νοεμ. 1] Καθαίρεση έπ. Καλλιουπόλεως καί Μαδύτων Φιλοθέου 579 549 631 659 677 675 646 657 635 149 651 125 148 328 151 152 759 150 585 ΠΙΝΑΚΕΣ 536 Νοέμ. Νοεμ. 1 1677 Ίαν. Ίαν. Φεβρ. Φεβρ. Μάρτ. Μάρτ. Μάρτ. * Μάιος Μάιος Ίούλ. Όκτ. 13 Νοέμ. 1678 Ίαν. Ίαν. Ίαν. Μαρτ. 8 Ίούν. Ίούν. Ίούλ. Ίούλ. Σεπτ. Νοεμ. 1 1680 Άπρ. Ίουν. Ίουλ. Δεκ. Δεκ. 1684 Ίούλ. 15 5 28 15 Ρύθμιση ζητημάτων μν. Άγ. Θεοδώρων στά Σερβία ’Εκλογή έπ. Καλλιουπόλεως καί Μαδύτων ’Αθανασίου 153 587 'Υπόσχεση πρώην πατρχ. Παρθενίου Δ' 'Υπόσχεση πρώην πατρχ. Γερασίμου Β' ’Επιβεβαίωση στρπγ. αξίας μν. Ταξιαρχών στήν Ούγγροβλαχία ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. Άγ. ’Αποστόλων στο Βουκου­ ρέστι Παραχώρηση τής άρχπ. Άνδρου προεδρικώς στον πρώην πατρχ. Γεράσιμο Β' ’Απονομή στρπγ. άξίας στο ν. Άγ. Αναστασίας στό Άγιο ’Όρος Απονομή στρπγ. άξίας στο μνδ. Κοιμήσεως τής Θεοτόκου στήν έπαρχία Φαναριού καί Νεοχωρίου Καθαίρεση πρώην πατρχ. Γερασίμου Β' ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. Θεοτόκου στήν έπ. ’Ωλένης 'Υπαγωγή τοϋ ν. Άγ. Παρασκευής στούς ’Επιβάτες στή μ. Σηλυβρίας ’Εκλογή μ. Γαγγρών καί Νεοκαισαρείας Αρσενίου ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας τής μν. των Άγ. Αναργύρων στήν Αθήνα Καθαίρεση μ. Νεοκαισαρείας Κυρίλλου 155 156 ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας τής μν. Άγιων Μηνά, Βίκτωρος καί Βικεντίου στή Χίο Καθαίρεση μ. Σοφίας Δανιήλ Καθαίρεση άρχπ. Σίφνου Τιμοθέου ’Εκλογή έπ. Δημητριάδος Ίωαννικίου ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. Καισαριανής στήν Αθήνα ’Επιβεβαίωση στρπγ. άξίας μν. Θεοτόκου Πεντέλης Ανάθεση έκκλησιαστικής διοικήσεως άρχπ. Λευκάδας στον μοναχό Νεκτάριο Ένωση τής μ. Καφά καί Φούλλων μέ τή μ. Γοτθίας Απαλλαγή μν. Άγ. Έρμολάου στήν Προικόννησο άπό τά έκκλησιαστικά δοσίματα Απονομή στρπγ. άξίας στο μνδ. Ταξιαρχών στήν ’Ίμβρο 158 159 157 161 190 164 458 162 590 459 588 154 163 165 642 166 716 667 168 134 160 Παραίτηση άρχπ. Κασσανδρείας Μελετίου ’Εκλογή άρχπ. Κασσανδρείας Μελχισεδέκ ’Εκλογή μ. Σοφίας Κυρίλλου ’Εκλογή άρχπ. Σάμου Δωροθέου ’Εκλογή έπ. Πρεσλάβας Νεκταρίου 671 643 738 647 560 ’Επιβεβαίωση υπαγωγής εξαρχίας Ίνέου ύπό τή μ. Νεοκαισαρείας 130 TOT «ΙΕΡΟΤ ΚΩΔΙΚΟΣ» ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ 537 [Κατά προσέγγιση χρονολογούμενα καί άχρονολόγητα] 1572-1595 post 1600 1601-1612 1601-1612 1603-1607 1607-1612 [;] 1607-1612 1607-1612 1607-1612 1612-1620 1612-1620 1620-1638 [;] 1633-1639 post 1640 1646-1656 1665-1667 Δωρεά σκευών καί κτημάτων πρός τή Μ. Εκκλησία [έπί 'Ιερεμίου Β'] 'Υπόσχεση ύπακοης τοϋ δικαιοφύλακος της Μ. ’Εκκλησίας Θεοδοσίου Ζυγομαλά Κατοχύρωση περιουσιακού στοιχείου τοϋ ’Ιωάννη Χρυσοβελόνη στη Χίο [έπί Νεοφύτου Β'] ’Εντολή διερευνήσεως κατηγορίας περί καταχρήσεως κοινο­ τικών χρημάτων [έπί Νεοφύτου Β'] Υπόσχεση ύπακοης αδήλου μ. Ν. Πατρών [έπί Ραφαήλ Β'] ’Αναφορά τοϋ μ. Μηθύμνης Γρηγορίου γιά τή νομιμότητα συνοικεσίου [έπί Νεοφύτου Β';] Άφορισμός τοϋ ρεΐζη Γεωργίου για τή διάλυση νομίμου συνοικεσίου [έπί Νεοφύτου Β'] Γνωστοποίηση τής άθωώσεως τοϋ έπ. Δρυινουπόλεως Νεο­ φύτου [έπί Νεοφύτου Β'] ’Απειλή άφορισμοΰ έναντίον τών μοναχών μν. Λουκοΰς γιά κτηματική διαφορά [έπί Νεοφύτου Β'] ’Απονομή στρπγ. άξίας στον ν. 'Αγίου Ίωάννου στή Στυλίδα [έπί Τιμοθέου Β'] ’Αναγνώριση Ίωάννου τοϋ Κομνηνοΰ ώς νομίμου κυρίου κτη­ μάτων καί λύση τοϋ έναντίον του άφορισμοΰ [έπί Τιμοθέου Β'] ’Απονομή στρπγ. άξίας στή μν. τοϋ Άγ. Νικολάου στήν έπ. Ρέοντος [έπί Κυρίλλου Α' ;] ’Επιτίμιο έναντίον τοϋ πρωτοσύγκελλου Παρθενίου στή μ. Κυζίκου [έπί Κυρίλλου Β'] ’Άδεια γάμου στον Εύστάθιο γιό τοϋ Δήμου 'Υπόσχεση άδήλου μ. Μετρών [έπί Ίωαννικίου Β'] ’Απονομή στρπγ. άξίας στο μνδ. Μεταμορφώσεως στον Άγιο Εύστράτιο [έπί Παρθενίου Δ'] Άδεια χειροτονίας στον Μανόλη Μουλή 'Ομολογία πίστεως άδήλου υποψηφίου μητροπολίτου 'Ομολογία πίστεως τοϋ ύποψηφίου μ. Ρόδου Παχωμίου 'Υπόσχεση ίρδν. Μισαήλ γιά εύπρεπή συμπεριφορά 776 546 790 797 545 783 784 526 817 460 885 856 883 235 1001 124 502 169 485 544 Δ' Χρονολογικός πατριαρχιών 31 Δεκεμβρίου 1522 - 13 ’Ιανουάριου 1546 [.··] θέρος 1556 - ’Ιανουάριος 1565 ’Ιανουάριος 1565 - 4 Μαΐου 1572 5 Μαΐου 1572 - μέσα Νοεμβρίου 1579 [...] μέσα Νοεμβρίου 1579 - 9 Αύγουστου 1580 Αύγουστος 1580 - τέλη Φεβρουάριου 1584 [...] 16 Φεβρουάριου 1585 - Μάιος 1586 [■··] ’Απρίλιος 1587 - τέλη 1595 [···] ’Απρίλιος 1598 - Δεκέμβριος 1601 Δεκέμβριος 1601 - άρχές ’Ιανουάριου 1603 Φεβρουάριος 1603 - άρχές ’Οκτωβρίου 1607 15 ’Οκτωβρίου 1607 - Οκτώβριος 1612 [...] Νοέμβριος 1612 - 3 Σεπτεμβρίου 1620 4 Νοεμβρίου 1620 - 12 ’Απριλίου 1623 12 ’Απριλίου - 18 ’Ιουνίου 1623 18 ’Ιουνίου - 22 Σεπτεμβρίου 1623 22 Σεπτεμβρίου 1623 - 4 ’Οκτωβρίου 1633 4-11 ’Οκτωβρίου 1633 11 ’Οκτωβρίου 1633 - 25 Φεβρουάριου 1634 25 Φεβρουάριου - άρχές ’Απριλίου 1634 άρχές ’Απριλίου 1634 - άρχές Μαρτίου 1635 άρχές Μαρτίου 1635 - μέσα ’Ιουνίου 1636 μέσα ’Ιουνίου 1636 - 5 Μαρτίου 1637 5 Μαρτίου 1637 - 20 ’Ιουνίου 1638 20 ’Ιουνίου 1638 - τέλη ’Ιουνίου 1639 1 ’Ιουλίου 1639 - άρχές Σεπτεμβρίου 1644 8 Σεπτεμβρίου 1644 - 16 Νοεμβρίου 1646 16 Νοεμβρίου 1646 - 29 ’Οκτωβρίου 1648 'Ιερεμίας Α' Ίωάσαφ Β' Μητροφάνης Γ' 'Ιερεμίας Β' Μητροφάνης Γ' 'Ιερεμίας Β' Θεόληπτος Β' 'Ιερεμίας Β' Ματθαίος Β' Νεόφυτος Β' Ραφαήλ Β' Νεόφυτος Β' Τιμόθεος Β' Κύριλλος Α' Γρηγόριος Δ' ’Άνθιμος Β' Κύριλλος Α' Κύριλλος Β' Κύριλλος Α' ’Αθανάσιος Β' Κύριλλος Α' Κύριλλος Β' Νεόφυτος Γ' Κύριλλος Α' Κύριλλος Β' Παρθένιος Α' Παρθένιος Β' Ίωαννίκιος Β' Παραλείπονται οί πατριαρχίες στη διάρκεια των όποιων δέν έχουν έκδοθεΐ ή καταχω­ ριστεί ιδιωτικά κείμενα στον «'Ιερόν Κώδικα». ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΩΝ 29 ’Οκτωβρίου 1648 - 16 Μαΐου 1651 αρχές ’Ιουνίου 1651 - μέσα ’Ιουνίου 1652 [···] τέλη ’Ιουνίου - ’Ιούλιος 1652 (για 15 ήμέρες) άρχές ’Ιουλίου 1652 - άρχές ’Απριλίου 1653 άρχές ’Απριλίου 1653 - άρχές Μαρτίου 1654 [...] τέλη Μαρτίου 1654 - Μάρτιος 1655 Μάρτιος 1655 - 26 ’Ιουλίου 1656 26 ’Ιουλίου 1656 - 24 Μαρτίου 1657 23 - 30 ’Απριλίου 1657 1 Μα'ί'ου 1657 - τέλη ’Ιουνίου 1662 29 ’Ιουνίου 1662 - 21 ’Οκτωβρίου 1665 21 ’Οκτωβρίου 1665 - 9 Σεπτεμβρίου 1667 [···] 5 ’Ιανουάριου 1668 - άρχές Μαρτίου 1671 άρχές Μαρτίου - 7 Σεπτεμβρίου 1671 8 Νοεμβρίου 1671 - 14 Αύγούστου 1673 14 Αύγούστου 1673 - Δεκέμβριος 1674 1 ’Ιανουάριου 1675 - 19 ’Ιουλίου 1676 29 ’Ιουλίου 1676 - 2 Αύγούστου 1679 [···] 10 Αύγούστου 1679 - 30 ’Ιουλίου 1682 [...] 10 Μαρτίου 1684 - 20 Μαρτίου 1685 539 Παρθένιος Β' Ίωαννίκιος Β' ’Αθανάσιος Β' Παίσιος Α' Ίωαννίκιος Β' ΙΙαίσιος Α' Ίωαννίκιος Β' Παρθένιος Γ' Γαβριήλ Β' Παρθένιος Δ' Διονύσιος Γ' Παρθένιος Δ' Μεθόδιος Γ' Παρθένιος Δ' Διονύσιος Δ' Γεράσιμος Β' Παρθένιος Δ' Διονύσιος Δ' Ιάκωβος Παρθένιος Δ' Πηγή: X. ΠΑΤΡΙΝΕΛΗΣ, Χρονολογικός κατάλογος πατριάρχων Κωνσταντινουπό­ λεως, 'Ιστορία του 'Ελληνικόν ’Έθνους, τ. 10, ’Αθήνα 1974, 102' τ. 11, ’Αθήνα 1975, 129. Ε' Τά κείμενα του «Ίεροϋ Κώδικος» κατά πατριάρχες ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Β' α' 25 Φεβρ. - άρχές Άπρ. 1634: 964 β' τέλη Ίουν. - Ίούλ. 1652 (γιά 15 ήμέρες): ΑΝΘΙΜΟΣ Β' 18 Ίουν.-22 Σεπτ. 1623: 893, 894, 925 ΓΑΒΡΙΗΛ Β' 23 - 30 Άπρ. 1657: 672 391*, 395*, 480*, 832, 852, 888, 889, 891, 892, 747, 748, 749 ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Β' 14 Αύγ. 1673 - Δεκ. 1674: 556, 607, 609, 610, 611, 613, 760, 761, 762*, 763, 764, 765, 766, 767, 768, 769, 770, 836, 837, 846, 847, 849 ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Δ' 12 Άπρ. - 18 Ίουν. 1623: 391*, 395*, 467, 468, 469, 472, 474, 476, 479 ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Γ' 29 Ίουν. 1662 - 21 Όκτ. 1665: 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 516, 567, 723, 743, 754, 755, 756, 757, 861 ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Δ' α' 8 Νοεμβρ. 1671 - 14 Αύγ. 1673: 135, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 142, 143, 144, 145, 146, 147, 148, 547, 758 β' 29 Ίουλ. 1676 - 2 Αύγ. 1679: 125, 134, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 163,164,165, 166, 167,168, 190, 328, 458, 459, 585, 587, 588, 590, 642, 651, 667, 759 ΘΕΟΛΗΠΤΟΣ Β' 16 Φεβρ. 1585 -Μάιος 1586: 531 ΙΑΚΩΒΟΣ α' 10 Αύγ. 1679 - 30 Ίουλ. 1682: ΙΕΡΕΜΙΑΣ Α' 31 Δεκ. 1522 - 13 Ίαν. 1546: 560, 643, 647, 671, 738 779 ΙΕΡΕΜΙΑΣ Β' α' 5 Μαίου 1572 - μέσα Νοεμβρ. 1579: 775, 776*, 1052, 1053, 1056 β' Αΰγ. 1580 -τέλη Φεβρ. 1584: 1050,1051 γ'Άπρ. 1587 -τέλη 1595: 777,1054,1055 ΚΑΤΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΣ 541 ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΣ Β' α' 16 Νοεμβρ. 1646 - 29 Όκτ. 1648: 256,257,258,259,260,261,263,265, 267, 269, 270, 271, 272, 273, 275, 277, 279, 281, 282, 283, 284, 285, 299, 300, 301, 302, 311, 312, 313, 313α, 578, 580, 582, 584, 586, 589, 591, 594, 595, 596, 1001*, 1031 β' άρχές Ίουν. 1651 - μέσα Ίουν. 1652: 227*, 325, 327, 329, 332, 621, 623, 624, 625, 627, 630, 632, 634, 636, 637, 638, 640, 641, 644, 645, 648, 649, 650, 652, 653, 654, 655, 656, 658, 661, 662, 663, 664, 666, 669, 718, 1001* γ'. άρχές Άπρ. 1653 -άρχές Μαρτ. 1654: 170,188,189,215,220,266,304, 326, 330, 331, 343, 344, 345, 347, 682, 683, 684, 685, 686, 688, 689, 690, 691, 693, 694, 695, 700, 709, 1001* 8' Μάρτ. 1655 - 31 Ίουλ. 1656: 183, 184, 186, 286, 316, 318, 319, 321, 548, 600, 601, 665, 696, 706, 721, 725, 726, 729, 730, 731, 732, 734, 735, 736, 737, 739, 740, 742, 744, 746, 750,1001* ΙΩΑΣΑΦ Β' θέρος 1556 - Ίαν. 1565: 773,774 ΚΤΡΙΛΛΟΣ Α' β' 4 Νοεμβρ. 1620 - 12 Άπρ. 1623: 253, 348, 461, 465, 466, 475, 490, 504, 851, 853, 854, 856*, 857, 866, 886, 902, 918, 922, 923, 924, 1062 γ' 22 Σεπτ. 1623 - 4 Όκτ. 1633: 349, 350, 446, 448, 452, 455, 457, 462, 470, 471, 473, 477, 480*, 481*, 482, 484*, 486, 489, 491, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 498, 499, 500, 856*, 860, 862, 863, 864, 865, 867, 868, 869, 870, 871, 875, 876, 877, 878, 879, 880, 881, 890, 895, 896, 897, 898, 899, 900, 901, 903, 904, 905, 906, 907, 908, 909, 910, 911, 912, 913, 914, 915, 916, 919, 920, 921, 926, 927, 928, 929, 930, 931, 932, 933, 934, 935, 936, 937, 938, 939*, 940, 941, 942, 943, 944, 945, 946, 947, 948, 951, 953, 954, 955, 956, 957, 958, 959, 961*, 965, 987, 988, 1060, 1061, 1063* δ' 11 Όκτ. 1633 - 25 Φεβρ. 1634: 917, 939*, 952, 960, 961*, 966*, 969*, 970* ε' αρχές Άπρ. 1634 - άρχές Μαρτ. 1635: 463, 464, 856*, 882, 939*, 966*, 967, 968, 969*, 970* ς' 5 Μαρτ. 1637 - 20 Ίουν. 1638: 507, 509, 856*, 939*, 989, 990, 991, 992, 993, 994, 995, 996, 997, 998, 999, 1000, 1002, 1005, 1010, 1020 ΚΥΡΙΛΛΟΣ Β' α' 4-11 Όκτ. 1633: 883* β' άρχές Μαρτ. 1635 - μέσα Ίουν. 1636: 487, 883*, 963, 971, 972, 973, 974, 975, 976, 977, 978*, 979, 980 γ' 20 Ίουν. 1638 - τέλη Ίουν. 1639: 478, 883*, 978*, 1006, 1007, 1008, 1009, 1011, 1012, 1013*, 1014, 1015, 1016, 1018, 1019, 1021 ΜΑΤΘΑΙΟΣ Β' β' Άπρ. 1598 -Δεκ. 1601: 252, 353, 354, 355, 356, 357, 358, 359, 360, 361, 362, 363, 364, 365, 366, 368, 369, 370, 371, 372, 373, 519, 520, 541, 546* ΜΕΘΟΔΙΟΣ Γ' 5 Ίαν. 1668 -άρχές Μαρτ. 1671: 126,127,128, 129, 131, 132, 185, 1057 ΜΗΤΡΟΦΑΝΗΣ Γ' α’ Ίαν. 1565 - 4 Μαίου 1572: 794,1049 β' μέσα Νοεμβρ. 1579 - 9 Αύγ. 1580: 778, 802 542 ΠΙΝΑΚΕΣ ΝΕΟΦΥΤΟΣ Β' α' Δεκ. 1601 - άρχές Ίαν. 1603: 367, 374, 375, 376, 377, 378, 379, 380, 381, 382, 383, 385, 386, 521, 523, 529, 530, 532, 534, 535, 542*, 790*, 797* β' 15 Όκτ. 1607 - Όκτ. 1612: 437, 438, 439, 440, 441, 443, 444, 445, 501, 503, 505, 506, 510, 526, 781, 782, 783*, 784, 785, 786, 787, 788, 789, 790*, 791, 792, 793, 796,797*, 798, 799, 800, 801, 803*, 804, 805, 806, 807, 808, 809, 810, 812, 813, 814, 815, 816, 817, 818, 819, 820, 821, 822, 823, 824 ΝΕΟΦΥΤΟΣ Γ μέσα Ίουν. 1636 - 5 Μαρτ. 1637: 884, 887, 949, 962, 981, 982, 983, 984, 986 ΠΑ ΓΣΙΟΣ Α' α' άρχές Ίουλ. 1652 - άρχές Άπρ. 1653: 227*, 276, 333, 335, 336, 337, 338, 340, 341, 342, 629, 673, 676, 679, 680 β' τέλη Μαρτ. 1654 - Μάρτ. 1655: 171, 172, 174, 175, 176, 177, 180, 181, 182, 249, 306, 307, 698, 702, 704, 705, 710, 712, 714, 716, 727, 728 ΙΊΑΡΘΕΝΙΟΣ Α' 1 Ίουλ. 1639 - άρχές Σεπτ. 1644: 191, 192, 193, 194, 196, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 206, 207, 209, 210, 211, 213, 214, 216, 217, 218, 219, 221, 222, 838, 950, 985, 1003, 1004, 1017, 1022, 1023, 1024, 1025, 1026, 1027, 1028, 1029,1030,1032, 1033, 1034, 1035, 1036, 1037, 1038, 1039, 1041, 1042,1043,1044,1045,1059 ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Β' α' 8 Σεπτ. 1644 - 16 Νοεμβρ. 1646: 208,223,224,225,226,228,229,230, 231, 232, 233, 234, 236, 237, 238, 239, 240, 242, 243, 244, 246, 247, 248, 254, 255, 291, 292, 293, 310, 558, 559, 561, 562, 564, 565, 566, 568, 569, 570, 571, 572, 574, 1040 β' 29 Όκτ. 1648 - 16 Μαΐου 1651: 218, 241, 287, 288, 289, 290, 294, 295, 296, 297, 298, 303, 305, 308, 309, 315, 317, 320, 322, 324, 597, 599, 602, 604, 605, 606, 608, 612, 616, 618, 619, 620, 622, 674 ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Γ' 26 Ίουλ. 1656 - 24 Μαρτ. 1657: 753 195, 551, 554, 701, 707, 708, 745, 751, 752, ΠΑΡΘΕΝΙΟΣ Δ' α' 1 Μαΐου 1657 - τέλη Ίουν. 1662: 173, 178, 179, 314, 323, 346, 488, 550, 552, 553, 555, 557, 573, 583, 592, 593, 598, 603, 639, 660, 668,670, 678, 681, 687, 692, 697, 699, 703, 711, 713, 715, 717,719, 720, 722, 724, 733*, 741, 771*, 840, 850, 858, 872, 873, 874, 1046 β' 21 Όκτ. 1665 - 9 Σεπτ. 1667: 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 187, 563, 575, 626, 628,1047, 1048 γ' άρχές Μαρτ. - 7 Σεπτ. 1671: 133, 274, 339 δ' 1 Ίαν. 1675 - 19 Ίουλ. 1676: 245, 262, 264, 268, 278, 280, 549, 576, 577, 579, 581, 614, 615, 617, 631, 633, 635, 646, 657, 659, 675, 677 ε' 10 Μαρτ. 1684 - 20 Μαρτ. 1685: 130 ΤΙΜΟΘΕΟΣ Β' Νοέμβρ. 1612 - 3 Σεπτ. 1620: 250, 351, 352, 442, 447, 449, 450, 451, 453, 454, 456, 460, 483, 772, 811, 825, 826, 827, 828, 829, 830, 831, 833, 834, 835, 839, 841, 842, 843, 844, 845, 848, 855, 885 ΚΑΤΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΣ ΡΑΦΑΗΛ Β' Φεβρ. 1603 - άρχές Όκτ. 1607: 251, 384, 387, 388, 389, 390, 392, 396, 397, 398, 399, 400, 401, 402, 403, 404, 405, 406, 407, 408, 409, 412, 413, 414, 415, 416, 417, 418, 419, 420, 421, 422, 423, 424, 425*, 428, 429, 430, 431, 432, 433, 434, 435, 436, 508, 511, 512, 513, 514, 518, 522, 524, 525, 527, 528, 533, 536, 537, 538, 539, 540, 542*, 780, 795, 859 ΑΔΗΛΩΝ 169, 235, 334, 485, 502, 544 543 393, 394, 410, 411, 426, 427, 515, 517, 543, 545, C ’Άλλα χειρόγραφα καί κιύδικες πού χρησιμοποιούνται ή άναφέρονται ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ Μν. Βατοπεδίου, 227 (olim 202) ............................................................... 60, 61 Μν. Διονυσίου, 207 .................................................................................................. 6 Μν. Ίβήρων, 381............................................................................................... 6, 48 270 ............................................................................................... (56) 731 ................................................................................................. 626 Μν. Καρακάλου, 157 ......................................................................................... (56) Μν. Κουτλουμουσίου, 56....................................................................................... 87 (Σκήτη 'Αγίου Παντελεήμονος, 11) .................................. (56) Μν. Μ. Λαύρας, Ζ 64 .................................................................................... 6, 97 Ω 96 ..................................................................................... (56) ΑΓΚΥΡΑ Türk Tarili Kurumu (Τουρκική 'Ιστορική 'Εταιρεία), ΕΦΣΚ11................. 777 ΑΘΗΝΑ Εθνική Βιβλιοθήκη, 1429 ................................................................................... 73 1474 .............................................................................. 1055 ΜΠΤ 4 .......................................................................... 811 ΜΠΤ 90 ............................................................. 1065-1069 ΜΠΤ 167 .......................................................................... 40 ΜΠΤ 276 ........................................................................ 137 ’Ακαδημία ’Αθηνών (χφ olim Κολυβά 8) ......................................................... 58 ’Ιδιωτική Βιβλιοθήκη (χφ olim Γεράσιμον ’Αργολίδος) ......... 20, 21, 24, 55, 56, 72, 100, 104, 105 ΑΙΓΙΟ Μονή Ταξιαρχών, 9............................................................................................. 13 ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ Βιβλιοθήκη του Πατριαρχείου, 286[=288] (911) .............................. 40, 73, 85 Κώδιξ Α' Γάμων .......................................... 253 Χφ ’Αλεξάνδρειάς Θεοφίλον......................... 137 Χφ ’Αλεξάνδρειάς Ίωαννικίον ..................... 332 ΒΑΤΙΚΑΝΟ Biblioteca Apostolica, Gr. 733 ........................................................................ Gr. 827 ........................................................................ Gr. 1176 ...................................................................... Gr. 1951 ...................................................................... Gr. 2408 ...................................................................... Gr. 2410 ............................................ 14,15,16, 89, 87 86 93 87 22 91 ΑΛΛΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΚΩΔΙΚΕΣ 545 ΒΕΡΟΛΙΝΟ Deutsche Staatsbibliothek, Phillips 98......................................................... 50 ΒΙΕΝΝΗ Nationalbibliothek, Hist. gr. 7 ........................................................................ 86 Jur.gr. 5 ................................................... 43,46,47,48,49 Jur. gr. 11 ............................................................. 8, 61, 86 Jur. gr. 16 .......................................................................... 6 Phil. gr. 304 ..................................................................... 6 Theol. gr. 19 (olim LXXXIX)........................................ 7 ΒΟΛΦΕΝΜΠΤΤΤΕΛ Herzog August-Bibliothek, 713 (Helmstedt 663) .................................... 5,17 ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ Ελληνική Σχολή, 119......................................................................................... (55) ΔΡΑΜΑ Μν. Κοσινίτσας (Είκοσιφοινίσσης), βλ. ΣΟΦΙΑ ΕΣΚΟΡΙΑΛ Biblioteca de El Escorial, 1I.X.14............................................................... 17 ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ ’Ορθόδοξον Πατριαρχεΐον, 141 ....................... 250, 251, 252, 253, 254, 255, 312 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ Άρχειοφυλάκιον Οικουμενικού Πατριαρχείου, Κώδιξ Α'........................... passim A' Κώδιξ Κριτίου (ό λεγόμενος και Φωτίου Κυπρί­ ου) ........ 132,140,146,174, 249, 280, 547, 679, 733, 759 Μετόχιον Παναγίου Τάφου, βλ. ΑΘΗΝΑ, ’Εθνική Βιβλιοθήκη Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, βλ. ΑΓΚΥΡΑ, Türk Tarih Kurumu ΜΟΝΑΧΟ Bayerische Staatsbibliothek, 62 ..................................................................... 77 277 ................................................................... 69 ΜΟΣΧΑ Gosudarstvennyi Istoriceskij Muzej (Κρατικό 'Ιστορικό Μουσείο), Sinodal’noj Biblioteki 33 (Vlad. 336)___ (35 έπ.), (42), 13, 18, 22, 32, 65, 70, 85 ΟΞΦΟΡΔΗ Bodleian Library, Roe 18 (olim 'Αγίας Τριάδος Χάλκης) ..................... 50, 51 Barocc. gr. 131 ................................................................. 86 Barocc. gr. 217 ................................................................. 40 ΠΑΡΙΣΙ Bibliothèque Nationale, Gr. 635 (olim Colbert 4249) .................................. 3 Gr. 1357 A ............................................................. 105 Gr. 1320 (olim 2336)................................................ 1 Suppl, gr. 704 .............................................. 190, 771 Coislin 213............................................................... 53 ΠΑΤΜΟΣ Μν. 'Αγίου Ίωάννου τοϋ Θεολόγου, ΤΞζ' ......................................................... 69 ΣΙΝΑ Μν. Αγίας Αικατερίνης, 1117 (482) ................................................................. 58 35 ΠΙΝΑΚΕΣ 546 ΣΟΦΙΑ Biblioteka na Balgarskata Akademia na Naukite (Βιβλιοθήκη τής Βουλ­ γαρικής ’Ακαδημίας Επιστημών), Κοσινίτσας 1 .. . . 14,15,22,40,85,89,91 ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ Biblioteca Medicea Laurenziana, 5.40................._................................... ΛΑΝΘΑΝΟΝΤΑ 65 Κώδιξ μ. Μελενίκου ......................................................................................... 709 Πανδέκτη Νικολάου Καρατζά.......................................................................... 59 Η ΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΔΟΣΙΘΕΟΥ >*> ΤΟΜΟΣ Α' <«£ ΤΩΝ Δ. Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ Π. Δ. ΜΙΧΑΗΛΑΡΗ ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΤΥΠΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑ Ι Ο ΩΣ TO NO ΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 1987 ΣΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΛΕΝΗ ΣΕ ΧΑΡΤΙ IBER ΜΑΤ 90 ΓΡΑΜΜ. ΙΣΠΑΝΙΑΣ <*i ΤΗΝ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΕΙΧΕ Ο ΣΤΕ ΦΑΝΟΣ Δ. ΣΤΕΦΑΝΟΥ · ΤΑ ΤΣΙΓΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΕΓΙΝΑΝ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗ PIO ΤΟΥ Κ. ΧΑΛΚΙΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΒΙ ΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΕΚΑΝΕ Η ΙΩΑΝΝΑ ΔΕΛΙΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΑΥΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟ ΤΡΙ ΑΚΟΣΊΌ ΠΕΜΠΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΡΕΥΝΩΝ