โรคคลั่งผอม เป็นอีกหนึ่งโรคที่มีความอันตรายถึงชีวิต ทำให้ร่างกายขาดสารอาหารและพลังงาน สาเหตุของการเกิดโรคมาจากภายในจิตใจและปัจจัยหลายอย่างรวมกัน โดยในครั้งนี้จะเป็นการอธิบายถึงสาเหตุและวิธีการรักษาโรคดังกล่าว โดยการรักษาโรคคลั่งผอมเป็นเรื่องที่ทำได้ยาก เพราะต้องรักษาทั้งร่างกายและจิตใจ ไม่เพียงเท่านั้นยังต้องอาศัยความร่วมมือจากคนในครอบครัว แต่สามารถรักษาได้

โรคคลั่งผอม คืออะไร?

โรคคลั่งผอมหรือที่เรียกว่า Anorexia Nervosa ผู้ป่วยจะมีความกังวลเกี่ยวกับรูปร่างของตนเอง โดยกลัวว่าจะอ้วนเกินไป เกิดขึ้นได้ทั้งในคนที่เคยมีปัญหาเรื่องรูปร่างและในคนที่มีรูปร่างปกติอยู่แล้ว ผู้ป่วยโรคคลั่งผอมจะพยายามควบคุมน้ำหนักให้ต่ำลงเรื่อย ๆ กระทั่งต่ำกว่ามาตรฐาน รูปร่างของผู้ป่วยจะผอมมากจนเห็นได้ชัด แต่ผู้ป่วยก็ยังไม่พอใจในรูปร่างของตนเอง และลดน้ำหนักต่อไป หากปล่อยไว้อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

ประเภทของโรคคลั่งผอม

แบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ

• อดอาหารหรือออกกำลังกายเพียงอย่างเดียว
• อดอาหารหรือออกกำลังกายร่วมกับกระตุ้นให้อาเจียนออกมา

สาเหตุของโรคคลั่งผอม

จุดเริ่มต้นของโรคคลั่งผอม คือผู้ป่วยจะไม่พอใจในตนเอง เกิดจากพื้นฐานความรู้สึกว่าตนเองยังไม่ดีพอ หรือยังไม่ประสบความสำเร็จ ทั้งที่ผู้ป่วยโรคนี้มักเป็นคนที่ประสบความสำเร็จในหลายเรื่อง เช่น เป็นคนเรียนดี หรือมีความสามารถด้านอื่นที่ดี แต่คนกลุ่มนี้มักมีความคาดหวังในตนเองสูงเกินไป และไม่รู้สึกพอใจกับความสำเร็จที่เกิดขึ้น อยากทำให้สำเร็จมากกว่าที่เป็นอยู่ เมื่อถูกกระตุ้นในเรื่องของรูปร่าง เช่น โดนทักว่าอ้วน ผู้ป่วยจะกังวลเกี่ยวกับรูปร่างตนเองมากเกินไป และเริ่มควบคุมน้ำหนัก เมื่อน้ำหนักลดลงจะรู้สึกภูมิใจที่ทำได้ แต่จะยังไม่พอใจในรูปร่างและอยากลดน้ำหนักต่อไปเรื่อย ๆ เพราะทุกครั้งที่น้ำหนักลดลงผู้ป่วยจะภูมิใจและมั่นใจ กระทั่งน้ำหนักต่ำกว่ามาตรฐานและอาจเป็นอันตรายในที่สุด

ปัจจัยที่ส่งผลต่อโรคคลั่งผอม

ปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคคลั่งผอมมีหลายอย่าง อาจเกิดจากตนเองหรือครอบครัวและอื่น ๆ ที่ผ่านมาพบว่ามีผู้ป่วยบางรายเติบโตในครอบครัวที่มีความคาดหวังสูง ทำให้ผู้ป่วยไม่ค่อยพึงพอใจในตนเอง เมื่อเกิดปัญหาเรื่องรูปร่าง จึงกลายเป็นความคลั่งที่อยากจะผอมมาก ๆ ไม่มีที่สิ้นสุด

การรักษาโรคคลั่งผอม

การรักษาแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ รักษาทางด้านร่างกายและรักษาทางด้านจิตใจ

1. การรักษาทางด้านร่างกาย

หากพบว่าผู้ป่วยมีน้ำหนักลดลงมากกระทั่งอยู่ในเกณฑ์อันตราย แพทย์จะบังคับให้ผู้ป่วยรับประทานอาหาร หรืออาจใช้วิธีให้อาหารทางหลอดเลือด เพื่อเพิ่มน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปลอดภัย

2. การรักษาทางด้านจิตใจ

ต้องดูที่สาเหตุว่าเกิดจากอะไร หากเกิดจากครอบครัว แพทย์จะใช้การรักษาแบบครอบครัวบำบัด คือให้สมาชิกในครอบครัว บอกกับผู้ป่วยให้รู้ถึงคุณค่าในตนเอง อาจต้องปรับเปลี่ยนวิธีคิดของพ่อแม่ด้วย ไม่ให้คาดหวังในตัวลูกมากเกินไป แต่ถ้าหากเกิดจากสาเหตุอื่น แพทย์จะทำการรักษาไปตามสาเหตุนั้น

โรคคลั่งผอม เป็นโรคที่เกิดขึ้นจากปัญหาทางด้านจิตใจเป็นหลัก จัดเป็นโรคทางจิตเวชโรคหนึ่งที่ทำให้เกิดความวิตกกังวลเกี่ยวกับรูปร่างของตนเองมากจนเกินไป ส่งผลให้เกิดอันตรายต่อร่างกาย และอาจเสียชีวิตได้

ข้อมูลโดย
รศ. ร.อ. นพ.ศิริไชย หงษ์สงวนศรี
สาขาวิชาจิตเวชศาสตร์เด็กและวัยรุ่น ภาควิชาจิตเวชศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
มหาวิทยาลัยมหิดล