Το πρώτο βιβλίο για τον τραγουδοποιό, ποιητή-διανοούμενο με το μεγάλο, ένθερμο κοινό, Θανάση Παπακωνσταντίνου, είναι γεγονός.
Το εγχείρημα της ποιητικής του βιογραφίας τολμά ο Λέων Α. Ναρ με τις Εκδόσεις Πατάκη, δίνοντας τον τίτλο «Να βρω ξανά του νήματος την άκρη…» (στίχος από το τραγούδι “San Michele”) – Σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου και δεν μπορούμε παρά να το καλωσορίσουμε με χέρια και καρδιά ορθάνοιχτα.
Ο αγαπημένος τραγουδοποιός συνέβαλε τα μέγιστα στη δημιουργία του εν λόγω βιβλίου, αφού ο ίδιος δέχτηκε να απαντήσει σε συγκεκριμένες ερωτήσεις του συγγραφέα.
Το βιβλίο μας διαφωτίζει καίρια για τις επιρροές του Θανάση Παπακωνσταντίνου από μικρή ηλικία στο περιβάλλον όπου μεγάλωσε, ενώ αναλύεται η φιλοσοφία πίσω από αρκετούς στίχους του αλλά και η πηγή έμπνευσης για πολλά από τα τραγούδια-ποιήματά του.
«Πολλοί έχουν πει για τα τραγούδια του Θανάση Παπακωνσταντίνου ότι πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία. Συμφωνώ απολύτως, και μάλιστα θα πρόσθετα πως πρέπει να διδάσκονται τόσο στο μάθημα των κειμένων νεοελληνικής λογοτεχνίας όσο και στο μάθημα της μουσικής».
Άκης Σακισλόγλου | Πρόλογος – «Αυτός δεν τραγουδάει, μιλάει…»
Ο πρόλογος του Άκη Σακισλόγλου παρουσιάζει τη σημαντική θέση και τη βαρύνουσα σημασία που κατέχει ο Θανάσης (όπως τον αποκαλούν οι θαυμαστές του) στο ελληνικό μουσικό στερέωμα ως στιχουργός και μουσικοσυνθέτης αλλά και ως ποιητής, οι στίχοι του οποίου διατείνεται πως πρέπει να αποτελέσουν μέρος της διδακτέας ύλης στην εκπαίδευση. Αναφέρεται στον «μετασχηματισμό» που κατόρθωσε να πετύχει ο Θανάσης στο «συμπαγές» ακροατήριό του, «από καθαρά λαϊκό που ήταν το 1980, σε κάτι “άλλο”, διαφορετικό».
Το κύριο μέρος του βιβλίου του Λέοντα Α. Ναρ ονομάζεται «Θεματική και καταβολές» και διαχωρίζεται σε τρεις υποενότητες: «Εσωτερικότητα», «Αχός δημοτικού τραγουδιού» και «Ποιητής Κοινωνικός».
Σε όλο το βιβλίο, παράλληλα με την ανάλυση του συγγραφέα, παρατίθενται αυτούσιοι και αρκετοί στίχοι των τραγουδιών του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Άλλοτε γεμάτοι υπερρεαλισμό, άλλοτε με έμφαση στην «έναστρη οπτική» του και τη φύση, κι άλλοτε με αναφορές σε διάφορα γεωγραφικά τοπόσημα (Μελούνα, Αχέροντας, Γευγελή, Πηνειός κ.ά.), οι στίχοι του Θανάση -όπως εύστοχα παρατηρεί ο συγγραφέας- είναι:
«Ένας απέραντος κόσμος σκιών ολοζώντανος με μια ιδιότυπη ποιητική τραχύτητα. Κάτι πρωτόγονο και ταυτόχρονα εκλεπτυσμένο.»
Στους πρώτους δίσκους του εντοπίζεται η συνομιλία του με τη λαϊκή παράδοση, περιλαμβάνοντας τραγούδια για τον έρωτα («Στυλίτης») και τον θάνατο («Κάτω απ’ το μαξιλάρι») με το προσωπικό του μουσικό ύφος.
Στην υποενότητα «Εσωτερικότητα», ο συγγραφέας εστιάζει στην αλληλεπίδραση ατομικού-κοινωνικού, ιδιωτικού-δημόσιου, παράλογου-λογικού, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τραγουδιών του το «Απόψε» και «Αποσπερίτης».
Στην υποενότητα «Αχός δημοτικού τραγουδιού» τονίζεται η επιρροή του δημοτικού τραγουδιού και της δημοτικής παράδοσης στο έργο του Θανάση ως πηγή έμπνευσης, και όχι ως μίμηση μιας παραδοσιακής φόρμας.
Στο σημείο αυτό σημαντική είναι η επίδραση και η συμβολή του οικογενειακού του περιβάλλοντος. Τραγούδια όπως «Οι γριες», «Οι καλόγεροι», «Ομίχλη», «Αερικό» και «Σαν παιδί» αναδεικνύουν την αλληλεπίδραση του Θανάση με το δημοτικό τραγούδι.
«… όσο πιο ευάλωτοι τόσο πιο ελεύθεροι»
Θανάσης Παπακωνσταντίνου
Η κρανιώτικη ντοπιολαλιά κυριαρχεί σε μια από τις πρώτες δημιουργίες του στο τραγούδι, το «Ματσιφτάρι» (ηχογραφήσεις του 2005).
Σύμφωνα με τον Λέοντα Ναρ, οι στίχοι του Θανάση είναι «ποίηση μινιμαλιστή». Και έχει απόλυτο δίκιο. Άλλωστε, στην απλότητα και στη λιτότητα των λέξεων εντοπίζει ο ίδιος ο Θανάσης την ένταση των στίχων, αποτελώντας ένα από τα στοιχεία επιρροής του από τη δημοτική παράδοση.
Η εσωτερικότητα και η υπαρξιακή αγωνία τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε ατομικό επίπεδο, αποτελούν βασικούς άξονες στη θεματική του έργου του Θανάση και ο Λέων Ναρ τους αναπτύσσει και τους αναλύει έξοχα, με μια σπάνια διεισδυτική ματιά.
Στην τελευταία υποενότητα «Ποιητής κοινωνικός», ο Ναρ υπογραμμίζει την πολιτική διάσταση των τραγουδιών του Θανάση. Μπορεί οι στίχοι του να μην είναι αμιγώς πολιτικοί, ο προβληματισμός τους όμως είναι ξεκάθαρα πολιτικός.
Το «Παράρτημα» αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μέρη του βιβλίου, καθώς παρακολουθούμε τη γέννηση του τραγουδιού «Το Θηρίο» (πρώτη γραφή το 2005, ολοκληρωμένη το 2012), που υπάρχει στον δίσκο «Πρόσκληση σε δείπνο κυανίου».
«Να βρω ξανά του νήματος την άκρη…» – Σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου
Ο Λέων Ναρ με το βιβλίο του «Να βρω ξανά του νήματος την άκρη…» που εκδόθηκε μόλις πριν από λίγους μήνες από τις Εκδόσεις Πατάκη, προσφέρει στους ένθερμους θαυμαστές του Θανάση Παπακωνσταντίνου μια αναλυτική παρουσίαση της πολυσύνθετης αυτής καλλιτεχνικής προσωπικότητας που είναι δύσκολο να κατηγοριοποιηθεί, ενώ σε όσους δεν τον γνωρίζουν ακόμη, προσφέρει έναν καλό λόγο για να το κάνουν, δίνοντας ένα καίριο και μελετημένο στίγμα της καλλιτεχνικής οπτικής και προσφοράς του.
Μας βοηθά έστω μέχρι ενός σημείου να αντιληφθούμε το μέγεθος και το εκτόπισμα ενός καλλιτέχνη με «ιδιότυπη περπατησιά» και σπάνια αυθεντικότητα, η οποία σύμφωνα με τον ίδιο τον Θανάση αποτελεί «πολιτική στάση».
Λέων Α. Ναρ
Ο Λέων Α. Ναρ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Α.Π.Θ. και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Νεοελληνικής Φιλολογίας, Βιβλιολογίας και Διδακτικής της Λογοτεχνίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο (2000). Το 2007 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ., ενώ την ίδια χρονιά εξέδωσε (σε συνεργασία με τον Γιώργο Αναστασιάδη και τον Χρήστο Ράπτη) το βιβλίο “Εγώ ο εγγονός ενός Έλληνα, η Θεσσαλονίκη του Νικολά Σαρκοζί” (Καστανιώτης).
Το 2009 εκδόθηκε (Γαβριηλίδης) το δίτομο έργο του Ναρ με τίτλο “Γιωσέφ Ελιγιά, Άπαντα”, ενώ την ίδια χρονιά επιμελήθηκε το επετειακό λεύκωμα 25 χρόνια Ιανός. Το 2011 κυκλοφόρησε (Καπόν) το βιβλίο του με τίτλο “Θεσσαλονίκη 1912-2012, το μέλλον του παρελθόντος, μια διαφορετική αφήγηση της ιστορίας” (με φωτογραφίες του Γιώργη Γερόλυμπου), και η μελέτη “Ισραηλίτες βουλευτές στο Ελληνικό κοινοβούλιο (1915-1936)” (Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων). Χρονογραφήματά του δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα “Μακεδονία της Κυριακής” (2006-2008).
O Λέων Α. Ναρ αρθρογραφεί τακτικά (parallaximag.gr, iefimerida.gr) και εργάζεται ως καθηγητής ελληνικής φιλολογίας στο Αμερικανικό Κολλέγιο “Ανατόλια” της Θεσσαλονίκης.
Πληροφορίες για βιβλίο
- Τίτλος: «Να βρω ξανά του νήματος την άκρη…». Σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου
- Συγγραφέας: Λέων Α. Ναρ
- Είδος: Βιογραφίες
- Εκδόσεις: Εκδόσεις Πατάκη
- Ημερομηνία πρώτης έκδοσης: Ιούνιος 2022
- Βάρος: 0,21
- Διαστάσεις: 14×21
- Σελίδες: 160
- ISBN: 9789601697918
Διαβάστε εδώ περισσότερες Βιβλιοπαρουσιάσεις
