Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR), jednostka finansująca i nadzorująca przepływ unijnego kapitału na rozwój innowacyjnych projektów technologicznych, od sierpnia 2022 r. działające pod parasolem Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, umożliwi funduszom venture capital (VC) utworzonym w BRIdge Alfa aplikowanie o dodatkowe pieniądze na inwestycje w start-upy. Do dyspozycji ma kilkadziesiąt milionów złotych, czyli część kwoty niewydanej w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój (POIR), z którego finansowany jest m.in. BRIdge Alfa. Nie jest tajemnicą, że w ciągu ostatnich lat wyłączano z niego najmniej aktywne fundusze nierealizujące założeń programu — całkowicie blokowano lub zmniejszano im zakontraktowaną pulę finansowania, a w przypadku niektórych w ogóle nie doszło do zawarcia umowy itp. Zaoszczędzone z tego i innych programów dotacyjnych pieniądze były na bieżąco transferowane między różnymi działaniami, np. w ramach tarcz antykryzysowych po wybuchu pandemii COVID-19. Jak widać — nie wszystkie trafiły na rynek. Jeśli szybko nie zostaną rozdysponowane, mogą przepaść, bo w 2023 r. końca dobiega perspektywa ich wydania. Sprawa jest pilna — w przypadku BRIdge Alfa o fundusze aplikować można przez trzy tygodnie, do 30 września.
Dla kogo pieniądze
Pieniądze mogą otrzymać najbardziej aktywne fundusze dofinansowujące w programie BRIdge Alfa start-upy technologiczne na najwcześniejszym etapie rozwoju kwotą 1 mln zł.
— Drogę do ubiegania się o dodatkowe pieniądze otwiera obiektywny parametr realizacji dotychczasowego budżetu na poziomie 80 proc. Następnie będziemy analizować dalsze plany funduszy, czy oraz w jakim stopniu uzasadniają one podniesienie budżetu. Spodziewamy się, że w efekcie do Alf popłynie dodatkowo kilkadziesiąt milionów złotych — informuje Błażej Koczetkow, dyrektor Działu Funduszy Kapitałowych w NCBR.
Sprawa nie jest jednak tak prosta, bo do tego kryterium dochodzą jeszcze inne, które zmniejszają liczbę funduszy mogących aplikować o dodatkowe pieniądze. Istotną kwestią jest np. data rejestracji. Podmiot, któremu może zostać przyznane finansowanie w ramach pomocy publicznej, nie powinien mieć więcej niż pięć lat. Ponadto o kapitał nie mogą ubiegać się podmioty, które z sukcesem zakończyły już realizację projektu i rozliczyły się z NCBR. Wszystkie wymogi ma szansę spełnić do 20 Alf.
W ostatniej chwili
Szymon Janiak, współwłaściciel i partner zarządzający w funduszu Czysta3.vc, korzystającym z finansowania z BRIdge Alfa, podkreśla, że idea zwiększenia puli na inwestycje najbardziej aktywnym podmiotom jest słuszna, inaczej pieniądze będą musiały zostać oddane Brukseli. Zwraca jednak uwagę na dodatkowe, istotne z punktu widzenia funduszy, aspekty.
— 80 proc. inwestycji w BRIdge Alfa stanowi dotacja unijna, pozostałą część należy uzyskać od prywatnych inwestorów. Zebranie kapitału z rynku w tak krótkim czasie, jaki pozostał na realizację programu, nie zawsze będzie realne. Ponadto w ostatnich latach, m.in. ze względu na inflację i rosnące koszty pracy programistów, mocno zdewaluowała się wartość pojedynczej inwestycji możliwej do przeprowadzenia z udziałem pieniędzy z BRIdge Alfa — 1 mln zł często nie wystarcza spółkom na realizację wyznaczonych w umowie inwestycyjnej zadań. Utrudnia to proces finansowania spółek, bo muszą szybciej szukać dodatkowych źródeł kapitału — mówi Szymon Janiak.
Jego zdaniem w obecnej sytuacji bardzo wskazane byłoby przekierowanie pieniędzy z BRIdge Alfa nie tyle w nowe inwestycje, ile w najlepsze firmy już znajdujące się w portfelach funduszy (jako finansowanie kontynuacyjne).
— Staramy się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom funduszy. Zmiany, jakim podlegał program, wpływały na wysokość budżetów inwestycyjnych. Widzimy, że fundusze realizują plany inwestycyjne z bardzo różną efektywnością. Niektóre wykorzystały już cały budżet, inne są na zaawansowanym etapie. To przede wszystkim do nich skierowana jest ta możliwość. Zapowiedzieliśmy bardziej partnerskie relacje z funduszami i dotrzymujemy słowa, czego dowodem jest ta propozycja — wyjaśnia Hanna Strykowska, dyrektor Biura Zaawansowanych Programów Badawczych i Inwestycyjnych w NCBR.
W lutym 2022 r. blisko 20 funduszy z programu BRIdge Alfa miało jednak na koncie mniej niż 10 inwestycji w start-upy, przy czym zakontraktowane kwoty, jakimi wówczas jeszcze dysponowały niektóre z nich, sięgały nawet około 30 mln zł. Mało realne było więc, by dały radę efektywnie zainwestować cały kapitał do końca perspektywy finansowej. Zwróciliśmy się do NCBR o szczegółową bieżącą statystykę dotyczącą postępu w realizacji programu przez fundusze. Opublikujemy ją w najbliższych dniach, zaraz po otrzymaniu danych.