Γράφει η Αργυρώ Χατζηπαναγιώτου
Εκπαιδευτικός- Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Μεθοδολογία και Έρευνα της Λογοτεχνίας, UNED, Μαδρίτη
1910: Οι Λευκοί της Θεσσαλίας δούλοι
Στις 6 Μαρτίου 1910 (με το Ιουλιανό Ημερολόγιο έλαβαν χώρα τα αιματηρά γεγονότα στο Κιλελέρ)
Ο Κόσμος του θεσσαλικού κάμπου στις αρχές του 20ου διεκδικεί τα δικαιώματά του. Αγωνίζεται για καλύτερες συνθήκες ζωής καθώς και για το δικαίωμα στην απόκτηση δικής του γης. Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα με τη Συμφωνία Κωνσταντινούπολης (1881), οι αγρότες περιμένουν να φυσήξει ο αέρας της ελευθερίας.
Όμως το ελληνικό κράτος, της εποχής εκείνης, δεν μπορεί να πληρώσει τις αποζημιώσεις που απαιτούνται για την απόκτηση των τσιφλικιών. Το πάγιο αίτημα των αγροτών για αναδασμό της γης μένει ανεκπλήρωτο. Οι γαίες αγοράζονται από πλούσιους Έλληνες του εξωτερικού και οι αγρότες παραμένουν δέσμιοι κάτω από ένα καθεστώς δουλείας παρόμοιο με αυτό επί τουρκοκρατίας.
Από το 1881 μέχρι το Μάρτιο του 1910 σημειώνονται εξεγέρσεις των αγροτών με αποκορύφωμα τα αιματηρά γεγονότα στο Κιλελέρ στις 6 Μαρτίου 1910. Η εξέγερση των αγροτών του θεσσαλικού κάμπου καταστέλλεται με την επέμβαση του στρατού.
Οι άθλιες συνθήκες ζωής των αγροτών περιγράφονται σε ένα άρθρο, με τίτλο “Οι Λευκοί της Θεσσαλίας Δούλοι”, της εφημερίδας Χρόνος(22/4/1910) που δημοσιεύεται λίγο μετά τα γεγονότα στο Κιλελέρ.
Οι Λευκοί της Θεσσαλίας δούλοι (Εφημερίδα Χρόνος 22/4/1910)
ΤΡΙΚΚΑΛΑ, 18 Απριλίου, (Του εκ Λαρίσης περιοδεύοντος συντάκτου μας). -Ευρίσκομαι από 10 ήδη ημερών εις την καρδίαν της καταβασανιζομένης χώρας και εν τω μέσω των στεναζόντων υπό τον βαρύν του τσιφλικά ζυγόν Θεσσαλών γεωργών, των λευκών τούτων του 20ου αιώνος δούλων και παρίσταμαι μάρτυς των δεινών αυτών και της πολυστενάκτου ζωής των.
Είνε φρικώδης, ανυπόφορος και αληθώς αβίωτος ο βίος αυτών των δυστυχών όντων, των κακή τη μοίρα πεσόντων εις τους όνυχας των απομυζητικών βδελλών απομυζόντων το αίμα αυτών τσιφλικιούχων.
Επί εν ολόκληρον έτος συν γυναιξί και τέκνοις εργάζονται οι δυστυχείς της Θεσσαλίας αγρόται την θεσσαλικήν γην, αυλακούντες αυτήν δια του αρότρου των και ποτίζοντες με τον ιδρώτα των, δια να αποδώση περισσότερους καρπούς εις τον αυθέντην και εν τούτοις δεν απολάυουσιν εξ αυτής ούτε τον επιούσιον άρτον και δεν εξασφαλίζουσι την ευημερίαν και την ευζωίαν της οικογενείας των.
Από βαθυτάτης πρωίας μέχρι βαθείας νυκτός υπό τας καυστικωτάτας του ηλίου κατά το θέρος ακτίνας, υπό τας αδιακόπους και αφθονωτάτας του φθινοπώρου βροχάς, υπό τον παγερόν του Δεκεμβρίου βορράν και την ψυχροτάτην του Χειμώνος χιόνα, εργάζεται καλλιεργών την γην βαθύτατα, δια να δυνηθή ν’ ανεύρη εν αυτή την ευτυχίαν∙ πλην εις μάτην, διότι ταύτην την κρατεί εις τας χείρας του ο αυθέντης, διότι την θέλει μόνον και μόνον δι’ εαυτόν.
Κατάκοπος και τελείως εξηντλημένος επανέρχεται εις την ως τρώγλην καλύβην του, ίνα μετά της οικογενείας του διέλθη κάποιας στιγμάς ανακουφίσεως και ανεύρη εις τας αγκάλας της συζύγου και των φιλτάτων τέκνων του την ευτυχίαν, πλην ουτ’ εκεί την ευρίσκει∙ διότι αύτη μόνον εις το κονάκι του τσιφλικά κατοικεί και αν θέλετε μάλιστα ακριβέστερον να σας είπω, εκεί εις τους κόλπους της οικογενείας του, εις ους αποσύρεται, ίνα λησμονήση τους κόπους και τας πικρίας της φοβεράς βιοπάλης, υφίσταται μεγαλυτέρας βασάνους και πικροτέρας απογοητεύσεις μη έχων ενίοτε ούτε ξηρόν τεμάχιον άρτου ίνα μοιράση αυτό μετά της οικογενείας του.
Δεν είναι υπερβλή το ότι δεν έχει ούτε τον επιούσιον άρτον του ο αγρότης Θεσσαλός ο επί 365 ημέρας εργαζόμενος την γην, εξ ης το Κράτος εισπράτει 30 εκατομμύρια και οτσιφλικάς πλουτίζει, διότο του τον αφήρεσε τ’ αφεντικό δια να μεταχειρισθώ αυτήν ταύτην την φράσιν των γεωργών.
Είνε αληθές, ότι εκ της συγκομιδής λαμβάνει 200-250 κιλά σίτου εις το μερίδιον του αναλόγως του σπόρου και της παραγωγής εκ τούτων όμως τα 50 και πλέον κιλά τα παίρνει οπίσω ο ιδιοκτήτης δια της γνωστής πλέον ληστρικής μεθόδου του χρέους, τα δε άλλα τα δίδει ο χωρικός εις πληρωμήν των θεριστών, φόρον αροτριώντων κτηνών, δια την συντήρησιν και αγοράν γεωργικών εργαλείων, δια την βοσκήν των ζώων και των άλλων αναγκαίων και ούτω φεύγει εκ των αλωνίων με μόνην την αξίνην ή με 20-30 κιλά, αν εγένετο μεγάλη εσοδεία, άτινα ούτε δια τον άρτον της οικογενείας του αρκούσι.
Δια να συντηρηθή δανείζεται συνεχώς από τον αφέντη υποθηκεύοων τα ζώα του και ούτω δεσμεύεται τελείως και εργάζεται ως τέλειον ανδράποδον και αυτός και η οικογένειά του δια να παχυνθή ο ασυνείδητος τσιφλικάς.
Ου μόνον το σώμα του ανήκει εις τον τσιφλικούχον, αλλά και αυτή αύτη η συνείδησίς του είνε κτήμα του αυθέντου.
Παν ό,τι ο αυθέντης είπη εινε διαταγή αμετάκλητος δια τον χωρικόν, άλλως ρίπτεται εις τους δρόμους άνευ άρτου άνευ κτηνών άνευ γεωργικών εργαλείων.
Ανερυθριάστως ο τσιφλικάς έρχεται εις συνεννόησιν μετά των πολιτευτών και πωλεί και διαθέτει την λεγομένην ελευθέραν βούλησιν του γεωργού.
Εκατόν πεντήκοντα και πλέον χιλιάδες κατοίκων της Θεσσαλίας είνε αληθείς δούλοι των τσιφλικάδων υφιστάμενοι τα πάντα και καταδικασμένοι να ζώσι μόνον και μόνον δια τον αφέντην.
Με Ιώβειον υπομονήν επί τόσα έτη υπέφεον τον ανυπόφορον τούτον ζυγόν τον βαρύτερον της παρελθούσης τουρκικής τυραννίας με την ελπίδα ότι η Κυβέρνησις της Ελλάδος θα τους λυπηθή και θα εργασθή προς απελευθέρωσίν των∙ σήμερον όμως ότε πλέον ακραδάντως επείσθησαν ότι τίποτε δεν έχουσι να ελπίσωσιν, εξηγέρθησαν εις αληθή επανάστασιν και με αίμαδιεξεδίκησαν τα δίκαιά των και είναι έτοιμοι ν’ αποθάνωσι παρά να ζήσωσι του λοιπύ ως δούλοι.
Αδαμ – Ίδης
