گرگان

گرگان امروزی تا سال 1316 «اَستَرآباد» نام داشت. گرگان قدیمی که به عربی “جرجان” نامیده می شد شهری آباد و مهم بود که در نزدیکی گنبد کاووس امروزی قرار داشت که ویرانه های آن در حوالی امام زاده یحیی بن زید قرار دارد. نام فعلی گرگان که جایگزین نام کهنش، استر آباد شده است، در واقع برگرفته از (جرجان) و گرگان قدیم از شهریور 1316 برای این شهر استفاده شد. این شهر در استان گلستان قرار گرفته است.

جغرافیا گرگان

گرگان از شهر های شمالی ایران می باشد که آب و هوای معتدل دارد. گرچه تابستان‌ های آن نسبتاً گرم و شرجی است. اقلیم منطقه بسیار گوناگون و متنوع است و کوه، جنگل و چمن زار، جلگه و دشت، بیابان و شوره زار، دریا و خلیج، رودخانه و تالاب و زمین کشاورزی را شامل می شود.

شهر گرگان و منطقه پیرامونش که از نیمه سال 1376 خورشیدی به صورت رسمی به استان گلستان موسوم شده، از یکم دی ماه 1311 خورشیدی تاکنون به نام گرگان و دشت شهرت داشته است.

فرهنگ

با ورود اسلام و در سده های آغازین گرگان، ایالت طبرستان جایگاه ارزشمندی در شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی داشته است. شهر های جرجان و استر آباد از این ایالت مهد دانشمندان بزرگ آن دوران بود.

عنصر المعالی کیکاوس (از واپسین امیران آل زیار و نگارندهٔ کتاب قابوس‌ نامه) و عبد القاهر جرجانی (صاحب تألیفات در صرف و نحو و معانی و بیان عربی) در تحول ادبیات فارسی و عربی نقش بسیار زیادی داشته است. قابوسنامه را مجموعه تمدن اسلام پیش از مغول نام نهاده اند.

در دانش پزشکی نیز گرگان منطقه نقش پر رنگی در جهان اسلام داشته است. ابوسهل مسیحی و سید اسماعیل (حکیم) جرجانی (نویسنده دائرة المعارف ذخیرهٔ خوارزمشاهی) از این سرزمین بوده‌ اند. میرداماد و میرفندرسکی نیز از این منطقه برخاسته اند.

نخستین چاپخانهٔ سربی در گرگان در 1307 تأسیس شد. هم‌ اکنون هفته نامه‌ های گلشن مهر، گلستان نو، همزیستی، سلیم، حریف، صحرا، ماهنامه خود آزما، مختو مقلی فراغی و یاپراق و نیمروز در گرگان منتشر می شوند.

 رزرو آنلاین بلیط هواپیما ایروان تهران , لحظه آخری

نام‌ گذاری

باور اغلب پژوهشگران بر این است که واژه “استرآباد” از دو لفظ «استر» و «آباد» تشکیل شده است. استر یا استار در زبان مازندرانی به معنای ستاره می باشد. به گفته برخی مورخان در زمان زردشت که ایرانیان ستاره‌ ها را مظهر نور مقدس می دانسته اند، گرگان را بنا کرده و به گرگان ستاره ها نامیده اند.

همچنین نام گرگان را برگرفته از نام استر همسر یهودی خشایارشا می دانند. خواجه ابوالحسن بیهقی در تاریخ خود از این شهر به لفظ استار باد (estarbad) یاد کرده‌ است چنان که نام کتاب معروف دکتر منوچهر ستوده یعنی «از آستارا تا استارباد» برگرفته از همین نوشتار بیهقی است.

گویش طبری استر ابادی

گویش طبری استر ابادی لهجه ای از زبان مازندرانی است که در شهرستان گرگان گویش می شود. زبان طبری استر ابادی زبان بومیان آبادی های دهستان استرآباد جنوبی، دهستان انجیرآب، دهستان روشن آباد و همچنین زبان بخش عمده ای از مردم گرگان است.

همچنین زبان طبری کتولی که زبان بومیان شهرستان علی آباد کتول هست به همراه زبان طبری استرابادی در آبادی های دهستان استر آباد شمالی و دهستان قرق رایج هست. زیارت، اصفهان‌ کلاته، لمسک، زنگیان و کلاجان قاجار نمونه ای از آبادی های طبری زبان شهرستان گرگان هستند.

 خرید تور کیش تضمینی و با مناسب ترین قیمت ها 

گویش گرگانی کهن

گویش گرگانی یا گویش استر ابادی یکی از گویش‌ های ایرانی که در شهر گرگان یا استر اباد بدان صحبت می شده است. ابوعبدالله مقدسی می گوید: «زبان کومش و گرگان به هم نزدیک است. ها به کار می برند و می گویند هاکن و هاده و آن را حلاوتی ست، و زبان مردم طبرستان بدان ها نزدیک است مگر در آن شتاب است».

دانشنامه ایرانیکا گویش گرگانی را همان زبان مازندرانی یا گویشی بسیار نزدیک به آن می‌ داند. لغت‌ نامه دهخدا نیز گویش قدیم گرگانی را نزدیک به زبان مازندرانی و گویش‌ های سمنانی دانسته و تصریح کرده‌ است که هنوز هم در گرگان و روستا های اطراف گرگان گویشوران زبان مازندرانی زندگی می کنند.

بافت تاریخی شهر

بافت تاریخی گرگان، با مساحتی بالغ بر 150 هکتار سومین بافت با ارزش و دارای سبک معماری پس از یزد و اصفهان می باشد و وسیع ترین بافت تاریخی شمال ایران است. بافت تاریخی این شهر در سال 1310 خورشیدی در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید که محدودهٔ آن منطبق بر محدودهٔ قاجاری شهر استر آباد است