دانلود تحقيق در مورد بررسي اهميت تغذيه و بهداشت مواد غذايي

فايل بصورت word

تعداد  صفحات 51

الف) اهميت تغذيه صحيح:

آنچه كه حاصل قرنها تجربه و پژوهش است مبين اين نكته است كه در كمبودهاي عوامل غذائي زمينه پيدايش بسياري از بيماريها و نيز افزايش ميزان مرگ و مير ناشي از امراض عفوني و غير آن فراهم مي گردد و جالب توجه اينكه بيماريهايي كه در زمينه كمبودهاي تغذيه أي با انسانها دست به گريبان مي شوند خود موجبات سوءتغذيه هاي شديدتر و به نتيجه فراهم شدن زمينه ايجاد بيماريهاي دشوارتر با خطرات افزونتر مي گردد و اين حلقه معيوب حيات انسانها بخصوص كودكان را بطور بسيار جدي به مخاطره مي افكند.

سرمايه گذاريهاي بهداشتي در حالي كه سوءتغذيه وجود داشته باشد كمترين بازده را خواهد داشت. گرچه در بحث مربوط به سوءتغذيه نمي توان تنوع عوامل مسبب آن و ارتباط آن با ميزان رشد فرهنگي افراد، عوامل اقتصادي و اجتماعي، عوامل ارثي، بهداشتي و محيطي را فراموش كرد اما به نظر ميرسد بيشترين زمينه ساز سوءتغذيه ناآگاهيها و ناكافي بودن پوشش خدمات آموزشي باشد. لذا آنچه كه در قالب خدمات بهداشتي اوليه به عنوان نخستين اصل تحت عنوان آموزش همگاني بهداشت آمده، بيشترين تأثير و بازده را خواهد داشت. كمبودهاي غذائي بخصوص كمبود كالري، پروتئين، كمبود ويتامينها بخصوص ويتامينهاي D,C,A كمبود مواد معدني بويژه آهن، يد، كلسيم عمده ترين دشواريهاي ناشي از فقدان يا كمبود دسترسي به مواد غذائي مناسب را حكايت مي كند. وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي نميتواند بتنهائي در اين قسمت تمام بار مسئوليت مبارزه با سوءتغذيه را بدوش بكشد. گرچه لااقل در شناخت نوع و حل اين مشكل مي بايست بيشترين تلاش را بكار برد.

اينك حدود 30 درصد جمعيت روستائي كشور مستقيماً زير پوشش نظام شبكه بهداشتي درماني قرار دارد و حدود 4158 خانه بهداشت عهده دار ارائه خدمات بهداشتي به اين جمعيت مي باشند. اگرچه بخش عظيم باقي مانده جمعيت روستائي نيز از اشكال ديگري از خدمات بهداشتي غالباً به صورت ناكافي و غير فرا گير استفاده مي كنند، ليكن با كمبودهاي اساسي كه در نيروي انساني پزشكي وجود دارد تنها با گسترش شبكه بهداشتي درماني اميد دستيابي به خدمات بهداشتي اوليه براي همه بخصوص براي روستائيان وجود خواهد داشت. به هر صورت با توجه به اهميت خاص دوران اوليه زندگي و ضرورت تعميم استفاده شيرخواران از شير مادر لازم است روي اين قسمت به عنوان يكي از مهمترين اركان بهبود تغذيه تأكيد كنيم. در تعاليم اسلامي حداقل سه مورد در آيات قرآني و صدها مورد در احاديث رهنمودهاي دقيقي ارائه شده است كه مي تواند در تعميم استفاده از شير مادر و مطرح كردن اين مهم به عنوان يك ارزش مورد استفاده قرار گيرد.

آنچه از گزارش جيمز گران در بررسي وضعيت جهاني كودكان از انتشارات سازمان جهاني بهداشت مستفاد مي شود حاكي از افزايش گرايش مادران در جوامع غربي در سالهاي اخير نسبت به تغذيه كودك از شير مادر است. چنانكه ظرف ده سال در كشورهاي اسكانديناوي رقم مادراني كه كودكان خود را با شير خود تغذيه مي كنند از حدود 30 درصد به 90 درصد افزايش يافته است. آخرين بررسي آماري مربوط به شهريور ماه گذشته درمناطق روستائي تحت پوشش شبكه هاي بهداشتي درماني كشور نشان دهنده رقمي معادل 7/72 درصد است كه در مناطق شهري و نيز مناطق روستائي ديگري كه از خدمات آموزشي مراكز بهداشتي با تأكيد بر ضرورت استفاده از شير مادر نيستند بيشتر است و اين مجموعه نشان دهنده ضرورت كار بيشتر در اين خصوص است و اين يك سرمايه گذاري مطمئن براي پيشگيري از سوءتغذيه نزد كودكان و كاهش مشكلات بهداشتي و مالي خواهد بود. امروزه مي توان با شناخت كامل مسائل مشكلات، كمبودها و نيازها و ارتباط و هماهنگي منطقي بين بخشهاي صنعتي، كشاورزي، خدماتي، آموزشي و تحقيقاتي با نيازهاي جامعه از اين مشكل عصر حاضر كه همانا پديده گرسنگي است مبارزه قطعي را به عمل آورد.

ب) اهميت بهداشت مواد غذايي:

بخشي از بهبود تغذيه در گرو دستيابي به مواد غذايي متناسب با نيازهاي فيزيولوژيك

و احياناً نيازهاي پاتولوژيك در موارد خاص است و بخش ديگري در گرو دستيابي به همان غذاها در شكل سالم و بهداشتي است. زيرا به هر صورت به روشني بايست پذيرفت، آنچه كه به عنوان غذا مورد استفاده قرار مي گيرد نبايد چه در كوتاه مدت و چه در دراز مدت موجب مشكلات بهداشتي و اختلالاتي در ارگانسيم شود. قانون نظارت بر مواد خوراكي، آشاميدني، آرايشي و نظارت بر اين امر مهم ساخته است و واحدهاي اين وزارت از جمله اداره كل نظارت بر مواد غذائي و بهداشتي و آزمايشگاهي كنترل در اجراي قانون مذكور از جهت كنترل كيفي محصولات توليدي و وارده به كشور با توجه به ضوابطي كه در راستاي قانون فوق تهيه شده و يا در دست تدوين دارند مستمراً فعاليت نموده و كنترلهاي لازم را اعمال مي نمايند و همچنين اقدامات لازم به منظور هر چه بيشتر و بهتر تكميل شدن ادارات مذكور در مراكز استانها و شهرستانها در دست انجام است.

ج) تغذيه جمعيت جهان:

آيا جهان مي تواند 6 ميليارد نفر را تغذيه كند؟ از نظر تئوري بله، ولي از نظر عملي خير. ميليونها نفر در گرسنگي به سر مي برند در حاليكه ميليونها تن غلات در انبارها ذخيره شده است.

علي رغم آنكه مواد غذايي موجود از نظر تئوري براي سير كردن همه افراد كافي است

ولي اين تئوريها شكمهاي خالي را سير نمي كند. درحقيقت، امروزه بيش از هر زمان ديگري گرسنه در دنيا وجوددارد.

بر اساس برآورد بانك جهاني، حداقل 730 ميليون نفر از جمعيت جهان، از كمبود كالري لازم براي يك زندگي فعال رنج مي برند.

از يك طرف، به هر حال وضع رو به بهبود است. در 87 كشوري كه بانك جهاني مورد مطالعه قرار داده، گرسنگي به نسبت 6 درصد بين سالهاي 1970 و 1980 كاهش يافته است.

اما از طرف ديگر، سوء تغذيه شديدتر شده است. هر چند با توجه به 2 درصد رشد ساليانه جمعيت جهان، نسبت افرادي كه از سوءتغذيه رنج مي برند پيوسته رو به كاهش است، ولي هنوز تعداد افراد گرسنه در جهان مرتباً افزايش مي يابد.

دور از انتظار نيست كه اكثر اين افراد در كشورهاي فقير زندگي مي كنند. نيمي از جمعيت 30 كشور كم درآمد دنيا، كمتر از 90 درصد غذاي مورد نيازشان را به دست مي آورند.

بر اساس آنچه كه رئيس بانك جهاني در سال 1986 اظهار داشته است:“ برخلاف عقيده رايج، مشكل تأمين غذا الزاماً ناشي از عرضه نامناسب آن نيست بلكه معلول فقدان قدرت خريد بعضي ملل و يا خانوارها است.”

در كشورهاي فقيري مانند هائيتي، اتيوپي يا بنگلادش نيز ثروتمندان، حتي در خشكساليها هم مي توانند غذاي مورد نياز خود را تهيه كنند، علت واقعي گرسنگي، عدم توانايي افراد گرسنه در خريد يا توليد مواد غذايي كافي در فواصل معين است.

در عين حال هيچگاه ذخيره مواد غذايي در جهان ما به اين حد نبوده است. نتيجه محاسبات سازمان خواربار و كشاورزي جهان(F.A.O) ، موجودي كل غلات انبارهاي دنيا را در سال 1987، بالغ بر 453 ميليون تن نشان مي دهد.

مسئله كمبود مواد غذايي بيش از آنچه كه به كمبود توليد مربوط باشد، ناشي از عدم توليد آن در جاي مناسب و عدم توزيع آن بين نيازمندترين افراد است. علي رغم افزايش توليد مواد غذايي در بعضي كشورها، توليد سرانه آن در فقيرترين كشورهاي در حال توسعه سالانه 3/0 درصد كاهش دارد.

افزايش جمعيت در آفريقا سريعتر از آن است كه روشهاي كشاورزي سنتي بتواند مواد غذايي كافي را تامين كند. بنابراين با گذشت زمان گرسنگي تشديد مي شود. بر اساس محاسبه(F.A.O) ، حتي تا پايان قرن حاضر يعني كمتر از 13 سال ديگر نيز، 54 كشور( شامل 29 كشور آفريقايي) قادر به تغذيه جمعيت خود نخواهند بود.

ترديدي نيست كه دنيا مي تواند تمام جمعيت خود را تغذيه كند، اما با توجه به تقسيم

جهان به كشورهاي متعدد، تصوراينكه ذخاير غذايي موجود در يك كشور به سادگي بتواند در دسترس كشور ديگر قرار بگيرد غير واقعي به نظر مي رسد.

بايد رشد جمعيت جهان را به ميزان قابل ملاحظه أي كاهش داد. در نهايت بايستي نظم نويني در اقتصاد بين المللي به وجود آورد، تا اطمينان حاصل شود كشورهاي در حال توسعه، پول كافي براي خريد غذاي مورد احتياج خود در اختيار دارند.

د) نقش ايمني مواد غذايي در بهداشت و توسعه جوامع:

سالهاست كه سازمانهاي ملي و بين المللي در صدد بهبود بهداشت مردم سراسر جهان مي باشند. عليرغم كوششها و پيشرفتهاي اساسي در اين زمينه و تحقق اين هدف تا سال /2000 انجام اقدامات بيشتري احساس مي گردد.

آمار نشان مي دهد كه در سال 1980 فقط/1000 ميليون مورد اسهال حاد در اطفال زير 5 سال در كشورهاي در حال توسعه مشاهده گرديده كه از اين تعداد 5 ميليون طفل فوت نموده اند كه بعبارت ديگر برابر با 80 مرگ بر اثر اسهال در دقيقه در هر روز سال مي باشد. همچنين موارد زيادي از اسهالهاي حاد بوسيله آلودگيهاي ميكربي مواد غذائي ايجاد گرديده، كه در نتيجه سوءجذب حاصله كيفيت تغذيه أي مواد مصرف شده كاهش يافته و در افراد موجب سوءتغذيه مي گردد.

مواد غذائي آلوده در كاهش موقعيت اقتصادي و مالي جوامع دنيا اثر بسزائي دارد. بطور مثال در 1977، 240 ميليون مارك آلمان غربي به شكل سالمونلوزيز(Salmonellosis) اختصاص يافت و يا در ايالات متحده آمريكا ارزش مواد غذائي وارداتي كه در طول يك دوره سه ماه از ورود آن جلوگيري شده است بتنهائي بالغ بر 65 ميليون دلار گرديده است. اين امر در كشورهاي جهان سوم و در حال توسعه كه داراي اقتصاد تك محصولي و حاشيه أي مي باشند، نابود كننده خواهد بود.