از دیر باز در ایران قابلیت انتقال پیام توسط آثار و ضرورت حفاظت از آنها مورد توجه بوده است.تعمیرات انجام شده بر بناهای دوران اسلامی را می توان به عنوان گواهی بر توجه به اهمیت آثار باقی مانده از گذشته در این دوران تلقی نمود.

       ورود لطمات جدی به آثار خصوصاً محوطه های تاریخی از دوره قاجار به بعد آغاز می گردد.آنچه در گذشته در مقیاسی محدود و برای به دست آوردن گنج انجام می شد به همه آثار تسری می یابد و موجب از دست رفتن محوطه ها و بناهای متعددی می گردد. علت این امر از یک سو عدم آگاهی عمومی از ارزش آثار و جهل و سود جویی حکام و از سوی دیگر ورود اروپاییان علاقمند به شناسایی و تملک اشیاء تاریخی بود که حاضر بودند برای تحصیل آن هر قیمتی را بپردازند.

       اروپاییان ابتدا به دلایل سیاسی و نظامی به ایران توجه نموده و به تدریج به آثار تاریخی آن نیز علاقمند شدند.

       نوع نگاه اروپاییان در این دوران که کمتر دارای ابعاد فرهنگی و بیشتر با گرایش های سودجویانه توأم است در جامعه ایران که هنوز به قدر کافی متوجه اهمیت آثار خود نیست تأثیرات نا مطلوبی از خود بر جای می گذارد. عقد قرارداد 1895 بین ایران و فرانسه و تجدید و تحکیم آن در 1900 و موضع جامعه در رابطه با آن به تمام معنی گویای وضعیت میراث فرهنگی در ایران است.

       آنچه توسط پادشاهان قاجار بر میراث فرهنگی ایران رفته است منحصر بر این دوران نبوده و نتیجه جهل، سود جویی و شرایط اجتماعی بوده که همیشه قابل تکرار است.

قانون بلدیه:

      اولین و تنها حرکت دولت قاجار در جهت توجه به حفظ آثار، اشاره ای کوتاه در قانون بلدیه است.

       تشکيلات قانوني بلديه در آغاز مشروطيت تأسيس شد. و  پس از قرنها زندگي تحت رژيم استبدادي براي اولين بار مردم حق يافتند که در اتخاذ تصميماتي که مربوط به رفع بعضي از هزاران مشکل آنها بود شرکت يافته و اظهار نظر کنند.

      قانون بلدیه در تاریخ 1285 به تصویب رسید.

       سه سال پس از سقو ط رضا شاه لایحه ای به تصویب رسید که حفاظت و مرمت آثار تاریخی دوره قاجار که دارای جنبه عمومی ست نیز مشمول قانون عتیقات 1309 می گردد. بدین ترتیب مخالفت با بخشی از آثار تاریخی از بین رفته و توجه ویژه به آثار قبل از اسلام  تعدیل می گردد .از این پس شاهد تلاش برای تعمیر و نگهداری بناهای باقی مانده از گذشته هستیم.بودجه تعمیرات از دو محل اوقاف و اعتبارات وزارت فرهنگ تأمین می شد.

       در سال 1333 با تشکیل مجدد انجمن آثار ملی که 10 سال قبل در اثر خشم رضا شاه نسبت به فروغی ،موسس انجمن تعطیل شده بود، عنصر جدیدی به مجموعه عناصر موثر در فعالیت های مربوط به میراث فرهنگی اضافه شد.

       در دوره پهلوی دوم مسائل مربوط به حفاظت آثار از بودجه مستقیم دولت، بودجه اوقاف کمک شهرداریها و عوارض بر مصالح ساختمانی تأمین می شد. 

       در دهه 40، قدم هایی چند در جهت حفاظت از بناهای تاریخی برداشته می شود.حضور مجدد انجمن آثار ملی و نفوذ آن بر دوایر دولتی امکان اعمال سیاست های حفاظتی را فراهم می نماید.اقدام قابل توجهی که در سال 1344 در زمینه حفاظت از بناهای تاریخی به عمل می آید تأسیس سازمان حفاظت از آثار باستانی ست.مهمترین موضوعی که بناهای تاریخی در دهه های 40 و 50 با آن مواجه هستند بهره برداری سیاسی و تبلیغاتی از این آثار است که باعث به وجود آمدن نوعی طرز تلقی یا تعریفی خاص از این آثار در جامعه گردید.

از اولین اقداماتی که در سالهات اول پیروزی انقلاب اسلامی میراث فرهنگی صورت گرفت صدور اعلامیه مرحوم طالقانی (یکی از رهبران مذهبی) دایر بر تعلق اشیاء کاخها، به ملت و پرهیز از هرگونه تخریب آن بود. با آن که چندین کاخ شاه در تهران و شهرستانها مورد هجوم توده مردم قرار گرفته بود و هزاران نفر افراد خشمگین وارد این اماکن شده بودند، به غیر از موارد بسیار معدود هیچ گونه سرقت یا تخریبی در کاخها صورت نپذیرفت. کاخهایی نظیر گلستان که بیش از 150 سال محل حکمرانی شاهان قاجار و پهلوی بود و مملو از آثار هنری و هدایای سلاطین و اشیایی نظیر تخت طاووس که هزاران قطعه جواهر درشت بر آن نصب شده است بدون محافظ در دسترس هزاران نفر مردم قرار داشت بدون خسارت باقی ماند.

این اولین نشانه ای بود از خواست مردم در حفظ آثار فرهنگی- تاریخی خود که بعدها که به صورت تبدیل این اماکن به موزه عمومی تجلی یافت.