زمین شناسی

فرمت فایل: ورد قابل ویرایش

تعداد صفحه: 22

ايستگاه اول: همان طور كه بر روي نقشه زمين‌شناسي مشخص است از بزرگراه كرج قزوين به طرف طالقان حركت مي‌كنيم. حوضه آبخيززيان بعد از روستاي زياران در كنار آب زياران كه از آن براي آبياري دشت قزوين و كرج استفاده مي‌شود. بر روي نقشه توپوگرافي با مقياس 50000/1 ديده مي‌شود ( به اين معنا هر يك  سانتيمتر روي نقشه برابر با 50000 سانتيمتر بر روي زمين است.)

گسل طالقان شرقي غربي است و اين پديد باعث شده كه يك سري از سازندهاي قديمي مربوط به ژوراسيك را مثل سازند شمشك در كنار سازند كرج قرار داده است.

حوضه‌هاي بين كوهستاني: در اين حوضه‌ها كه البته بيشتر در خارج از ناحيه و شمال گسل طالقان و بخصوص دره طالقان دره طالقان گسترش دارند و محدود به گسل هاي ديگر نيز هستند، رسوبات قرمز نئوژن مشاهده مي‌شوند. نظر به اينكه سنگ شناسي اسامي اين سازند از مازن، مازن‌هاي رسي، سنگ جوش، سنگ رس، گچ، نمك و … بوده و مقاومت هر كدام از سنگهاي فوق در مقابل فرسايش متفاوت است، لذا زمين ريخت‌شناسي اين سازند نيز در قسمت‌هاي مختلف آن با هم فرق دارد. با توجه به ميزان بارندگي زياد در ناحيه، جريان‌هاي آب قادر به حمل مواد شده و درنتيجه شيب دامنه‌ها هم زياد و عاري از پوشش گياهي مي‌باشد كه در اين حالت آب بتدريج بستر خود را حفر نموده و آبراهه‌هاي نسبتاً تنگ و باريك شاخه‌اي شكل بوجود آورده به طوريكه فاصله دره‌ها خيلي كم و بوسيله بال‌هاي نوك تيز از يكديگر جدا مي‌گردند و در نهايت ريخت‌شناسي خاصي بنام هزار دره ايجاد شده است. به دليل وجود رس وجذب آب، بروز پديده لغزش در آن به فراواني صورت گرفته است. در نقاطي كه ماسه سنگ و سنگ جوش نئوژن وجود دارد، توجه به اينكه در بعضي نقاط بخصوص شمال ناحيه رودخانه‌هايي از جمله رودخانه طالقان از ميان اين سازند مي‌گذرد لذا در محل تلاقي سيلابهاي كوهستاني و رودخانه‌، مخروط افكنه‌هايي ايجاد شده است. وجود پيچان رود از ديگر خصوصيات زمين‌ ريخت‌شناسي در اين سازند است كه بدليل متفاوت بودن جنس سنگها، طبقات سخت مقاومت كرده ولي طبقات نرم در معرض تخريب و فرسايش قرار گرفته‌اند كه در اين پديده باعث انحراف مسير جريان آب شده و به تدريج پيچان رود به وجود آمده است. البته پيچان رود در مناطق كم ارتفاع و پست تر اتفاق مي‌افتد و اين پيچان بودن رودخانه در ارتفاع زياد در طالقان را نمي‌توان يك پيچان رود در نظر گرفت و به خاطر عبور از كنار مخروط افكنه‌ها يك چنين شكلي گرفته است و بهتر است آن را يك پيچان رود دروغي ناميده شود.

نواحي كوهستاني : در اين نواحي سنگهاي آتشفشاني پالئوژن و سنگهاي آتشفشاني- رسوبي سازند كرج و نيز سازندهاي دوران اول ودوم به طور چشمگيري بيرون زدگي دارند. در سازند كرج به طور كلي از نظر تركيب شيميايي بيشتر توف اسيدي و گدازه‌هاي قليايي مشاهده مي‌شوند. با توجه به اين كه گدازه ها قليايي در مقابل فرسايش مقاومتر از توف اسيدي است لذا مقاوت آن در برابر فرسايش بيشتر بوده و ارتفاع زيادتري از خود نشان مي دهد در سنگهاي آتشفشاني پالئوژن آبراهه‌هاي زيادي نيز ديده مي‌شوند كه بيشتر آنها از نوع V شكل غيرقرينه و آبراهه‌هاي كنترل شده توسط عوامل زمين ساختي و زمين‌شناسي هستند.

در اين واحدها پرتگاه و بريدگي‌هاي زيادي مشاهده مي‌شوند كه بر اثر عوامل شديد زمين ساختي و اختلاف جنس سنگها بوجود آمده‌اند. در سازند كرج لايه‌هاي سنگهاي سخت رسي بسيار لغزنده بوده و به صورت سطح لغزشي براي توده سنگهاي آتشفشاني در آمده كه در نتيجه قطعاتي از اين سنگها در نقاطي كه شيب دامنه‌ها زياد است، به صورت فروريزش در شيب دامنه حركت مي كنند. رسوبات دوران اول از قبيل ماسه سنگهاي زاگون و لالون و درلومتيها و آهكهاي ميلا و آهكهاي روته و سازندهاي دوران دوم به خصوص دولوميتها و آهكهاي دولوميتي و آهكهاي ميلا و آهكهاي روته وسازندهاي دوران دوم به خصوص دولوميتها و آهكهاي دولوميتي ترياس و آهكهاي لارو تيز كوه ايجاد برجستگي هاي مرتفع و صخره‌ها و خط رأسها را مي‌نمايند. رسوبات رسي، ماسه سنگي و پالمه سنگي سازند ششمك بيشتر به صورت فرورفتگي ها و مناطق پست مشاهده مي‌شوند و به علت ذخيره رطوبت اغلب به وسيله پوشش گياهي به رنگ سبز زيتوني درمي‌آيند، در واقع رسهاي ماسه‌دار سازند شمشك نقش سفره‌هاي ابدار را ايفا مي‌كند.

نواحي كوهپايه‌اي : اين واحد كه داراي ارتفاع كمتر و شيب ملايمتري است بلافاصله بعد از ناحيه كوهستاني قرار دارد. در ناحيه مطالعاتي اين واحد بيشتر از سنگريزه با سيمان سست در رسوبات آبرفتي تشكيل شده است. در اين واحد مخروط افكنه‌هاي كوهپايه اي بادبزني شكل متعددي نيز مشاهده مي‌شوند. در حقيقت اين واحد به صورت يك (Bahada) است كه در بخش فوقاني و نزديك به كوهستان واحد بريدگي‌ها و فرسايش شديدتر نسبت به بخش تحتاني خود است. آبراهه‌ها به صورت كانال‌هاي ممتد و موازي هستند كه به هنگام بارندگي از آب پرشده و مواد ريز و درشت را با خود حمل نموده و به طرف دشت سرازير مي‌نمايد.

نواحي دشت : آخرين و پست‌ترين واحد زمين‌ ريخت‌شناسي در جنوب منطقه است كه شامل بخش شرقي دشت قزوين است و بيشتر از رسوبات آبرفتي جوان و رسوبات دشت سيلابي پوشيده شده است. در اين واحد كانال‌هاي متعدد زيرزميني مشاهده مي‌شوند كه جهت استخراج آب حفر شده‌اند.

دستگاه GPS: اين دستگاه مانند يك كامپيوتر كوچك است كه با ماهواره‌ها تماس دارند و داراي تعداد صفحه است كه مي‌تواند طول و عرض جغرافيايي منطقه و ارتفاع منطقه را نشان مي دهد. و براي دقيق بودن اين اعداد بايد صبر كرد، تا دستگاه حداقل با سه ماهواره ارتباط برقرار كند كه در اين نقطه داراي طول شرقي "37 '50 º54 و عرض شمالي "0 '0 º33 است و ارتفاع 1384 متر كه كاملاً دقيق نيست زيرا دستگاه فقط با يك ماهواره ارتباط برقرار كرده است.

نقشه ديگري كه بايد همراه داشته باشيم نقشه زون‌هاي زمين شناسي ايران است. ايران از نظر زمين شناسي يكنواخت نيست بلكه تكه تكه است. و به هر تكه يك زون گفته مي‌شود. زون البرز از شرق به غرب در قست شمال ايران كشيده مي شود. زون زمين‌شناسي البرز جنوبي اين است كه البرز را از خط رأس آن كه تونل كندوان باشد به دو قسمت شمالي كه به طرف شمال مي‌افتد و جنوبي كه به طرف فلات مركزي ايران مي‌افتد تقسيم مي‌كند از طرف ديگر البرز را از شرق به غرب به سه تكه تقسيم مي‌كند: البرز شرقي- مركزي و غربي با تقسيم‌بندي كه گفته شد ما در البرز غربي قرار مي‌گيريم و از نظر تقسيمات قبلي نيز در البرز جنوبي هستيم. گسل طالقان به صورت شرقي غربي است. و بسيار طولاني مي باشد كه شرقي‌ترين آن را از منشاء فشم از جاده هراز به سمت غرب و نزديك قزوين تمام مي شود. ماسه سنگ و شيل ژوراسيك را و لكانيك‌ها و آتشفشاني دونين آورده و در مقابل سازند كرج كه مربوط به ائوسن قرار داده است. در يك زمان قابل توجهي از ژوراسيك (6 ميليون سال) تا كرج كه (30-20 ميليون سا) هستند پس با توجه به اين فاصله زماني مي‌ توان نتيجه گرفت كه يك گسل اينها را در كنار هم قرار داده است. ما در سازند كرج وكلانيكي هستيم كه مي توانيم آن را آندزيت در نظر بگيريم كه بادامكي و حفره‌اي هستند. يك پديده كه مي‌توانيم در سازند كرج ببينيم اين است كه يك سنگ نفوذي آمده و در داخل اين سازند نفوذ كرده است كه به آن مونزونيت گفته مي شود.

اهميت مونزونيت : اگر دنباله مونزونيت را د رجاده كرج- چالوس بگريم اين مونزونيت در منطقه سد كرج ظاهر مي‌شود و چون يك سنگ نسبتاً مستحكمي است سد كرج را بر روي آن بنا كرده‌اند.

اگر خود سازند كرج را در نظر بگيريم به علت آذر آوري بودن و درز و شكاف‌هاي زيادي كه دارد فرار آب از آن زياد بوده اند بنابراين نمي توانستيم سد كرج را بر روي آن بنا كنيم.

آندزيت : شكل هاي شش ضلعي كه در اين سنگ ديده مي‌شوند فلوسپاتوايد يا شبه فلوسپات آناليسم است.

شبه فلدسپات : يعني سيليس ماگما آنقدر كافي نبوده است كه فلادسپات‌ها ساخته شدند و به جاي آن شبه فلدسپات ساخته شده‌اند. اگر آناليسم را با كات سديم دار مقايسه كنيم دقيقاً همان تركيب است. ولي اگر 4Si قرار است در فلدسپات‌ها باشد 2Si در آن قرار مي‌گيرد.

«موقعيت زمين‌شناسي و ساختاري ناحيه زيان و خور » :

ارتفاعات واقع در محدوده خور- زياران (نواحي شمالي و شرق آبيك) جزو رشته‌ كوههاي طالقان محسوب مي شوند. رشته‌ كوههاي طالقان نيز همانند ساير رشته‌ كوههاي البرز داراي روندي تقريباً شرقي- غربي بوده و بخشي از سلسله جبال عظيم آلپ – هيماليا محسوب مي شوند كه ريخت شناسي آن در طي حركات كوهزائي آلپي پاياني شكل گرفته است.

البرز جزو قلمرو مركزي محسوب مي‌شود كه اين تقسيم‌بندي با توجه به ارتباط البرز با رشته جبال آلپي آسياي مركزي گرفته است كه داراي پوسته‌ قاره‌اي و پي سنگ متبلور سخت شده در پركامبرين فرض شده است. در اين تقسيم‌بندي همچنين البرز بعنوان يك قطعه حاشيه‌اي از شمال خشكي بزرگ گندوانا در نظر گرفته شده است كه در طول پالئوزئيك تا ترياس مياين همانند زاگرس و ايران مركزي خشكي واحدي را تشكيل مي‌داده‌اند.

در پركامبرين پسين و پالئوزئيك البرز به طور كلي داراي رخساره‌هاي قاره‌اي كم عمق و كناره خشكي بوده و از خشكي اورازياد در شمال بوسيله درياي پالئوتيتس جدا بوده است، در دوران دوم با تشكيل نئوتيتس يا «اقيانوس آلپي زاگرس مرتفع» كه پيدايش آن تقريباً همزمان با بسته شدن پالئوتيتس بوده است از خشكي گندوانا جدا گرديده و در نتيجه به بخش جنوبي ابر قاره بزرگ اورازيا در شمال متصل مي‌شود كه در كرتاسه فوقاني با بسته شدن درياي نئوتيتس مجدداً به خشكي گندوانا ملحق مي‌شوند.

يكي از اختصاصات مهم البرز در دوران پالئوزوئيك بروز پديده گسلش قطعه‌اي در اثر حركات كششي است كه باعث ايجاد بالا آمدگي ها و فرورفتگي‌هاي متعددي در پوسته قاره‌اي شده است. به طوريكه در البرز شرقي و شمال و شرق ايران مركزي توالي كاملي از رسوبات سيلورين و دونين بثبوت رسيده است در حاليكه در البرز مركزي و غربي نبود رسوبگذاري در طول سيلورين و دونين زيرين تا مياني كاملاً مشهود است به عبارت ديگر فرورفتگي هاي ايجاد شده در پالئوزوئيك البرز بوسيله بالا آمدگي ها محصور گرديده‌اند واين بالا‌آمدگي‌ها فاقد بخشي از رسوبات پالئوزئيك مي‌باشند، مسلماً آنچه كه باعث ايجاد اين بالا‌آمدگي‌ها و فرورفتگي‌هاي متعدد در البرز شده است ناشي از حركات كششي مهمي بوده است كه علاوه بر موارد ذكر شده باعث بروز شكاف در پوسته قاره‌اي و خروج گدازه‌هاي قليايي شده است.